Palestyna w czasach Jezusa e book darmowy. Doświadcz biblii wszystkimi zmysłami

Doświadcz Biblii wszystkimi zmysłami Katarzyna PapiernikPalestyna w czasach Jezusa

Niniejszy e-book jest do darmowego rozprowadzania

Niniejsza publikacja może być kopiowana oraz dowolnie

rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez

Wydawcę. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji

bez pisemnej zgody wydawcy. Zabrania się jej odsprzedaży.

(c) Copyright for Polish edition by Katarzyna Papiernik

Kursybiblijnedlaciebie.pl/

EMAIL: [email protected]

Copyright by © Katarzyna Papiernik KursyBiblijneDlaCiebie.pl 2

http://Kursybiblijnedlaciebie.pl/

http://KursyBiblijneDlaCiebie.pl/

mailto:[email protected]


Spis treściWstęp ......................................................................................2

Czy warto intersować się kulturę biblijną?.............................................................................7 Dla katechetów...................................................................................................................10Typowa wioska Palestyńska................................................................................................11

Nazaret ....................................................................................................................................12Nazaret - “neper” czyli kwiat ...............................................................................................12Bliskość Seforis...................................................................................................................12Obejrzyj film: Współczesny Nazaret . ..................................................................................13Nazareth Village..................................................................................................................15

Rytm Dnia.................................................................................................................................18Pierwsze światła..................................................................................................................19Wczesne rano......................................................................................................................21Późne rano..........................................................................................................................23Południe ( od 12 do 15) ......................................................................................................23Późne popołudnie................................................................................................................24Wieczór................................................................................................................................24Zachód słońca.....................................................................................................................25Noc......................................................................................................................................26

Domy mieszkalne.....................................................................................................................26Dziedziniec..........................................................................................................................28Domowy system irygacyjny (nawadniający).........................................................................29Piec.....................................................................................................................................30Pokój dzienny......................................................................................................................30Dach ...................................................................................................................................31Domy dwupiętrowe..............................................................................................................32

ZAKOŃCZENIE........................................................................................................................88

Zapisz się na newslettery i ..................................................................................................90Spis ilustracji ….....................................................................................................................91Bibliografia............................................................................................................................93




Posłuchaj ścieżki dźwiękowej

(kliknij w obrazek)

Wstęp

„Wy, którzy nie nie widzieliście go, przecież Go miłujecie, wy w Niego teraz, chociaż nie

widzicie, przecież wierzycie” (1 P 8.)

Nauczycielu, gdzie mieszkasz? „Chodźcie, a zobaczycie” (J 1, 39).

Nieznajomość Biblii jest nieznajomością osoby Jezusa - tak twierdził św.

Hieronim, tłumacząc Księgi Pisma na język łaciński w ukryciu groty przylegającej do

groty narodzenia w Betlejem. Każdy kto był kiedyś w Ziemi Świętej zdaje sobie

jednak sprawę z tego, że kultura Bliskiego Wschodu, w której powstawały Księgi

Pisma Świętego, jest dla przeciętnego Europejczyka całkowicie niezrozumiała.

Księgi Starego i Nowego Testamentu są pełne obcych naszej kulturze praktyk

religijnych takich jak prawo lewiratu, składanie ofiar ze zwierząt, czy obowiązek

ofiarowania pierworodnego syna w Świątyni. Równie trudne są pytania: Dlaczego

Jezus powyrzucał handlarzy ze świątyni, dlaczego tak naprawdę Samarytanka, z którą

Jezus rozmawiał przy studni przyszła tam o tak nietypowej porze (w samo południe?)

i co to znaczy, że „miała pięciu mężów”?



http://palestynawczasachjezusa.wordpress.com/2011/12/30/palestyna-w-czasach-jezusa-muzyka/


Czy warto intersować się kulturę biblijną?

Zapytasz pewnie, przecież nie muszę wiedzieć tych wszystkich rzeczy, żeby

czytać Pismo Święte i odnieść z tego korzyść duchową. Czy jednak można kochać

kogoś, kogo się nie zna? Kontekst kulturowy Palestyny czasów Jezusa jest konieczny,

żeby zrozumieć wiele Jego gestów i słów. Bez tego nie sposób dotrzeć do jądra

Ewangelii. Dlatego warto odwiedzić ziemię Jezusa, zwaną czasami Piątą Ewangelią

lub nawet Ósmym Sakramentem, (Przesłanie Kustosza Ziemi Świętej O.

PierbattistaPizzaballa).

Wyobraź sobie, że nudne karty Starego Testamentu zapełniają się barwnymi

postaciami, a Ty przenosisz się w biblijne krajobrazy i czujesz zapach kadzideł, smak

biblijnych potraw. Ziemia Święta jest miejscem, gdzie niejako fizycznie można

uczestniczyć w elementach ludzkiej egzystencji Jezusa, który właśnie na tym

nadzwyczaj bogatym w faunę i florę skrawku ziemi urodził się, żył i został

ukrzyżowany.


Ilustracja 1: Współcześni beduini podróżują tymi samymi środkami transportu, co starożytni


http://ziemiaswietawkatechezie.pl/2011/02/przeslanie-kustosza-ziemi-swietej/

http://ziemiaswietawkatechezie.pl/2011/02/przeslanie-kustosza-ziemi-swietej/


Dzisiejszy Izrael to również miejsce wydarzeń biblijnych Starego Testamentu,

takich jak chociażby Jerycho, gdzie znajdziemy szczątki najstarszej osady ludzkiej

na świecie, i murów, które padły od dźwięku jerychońskich trąb. Tutaj można Biblię

poczuć wszystkimi zmysłami. Wędrować śladami starożytnych patriarchów, nawet

tymi samymi środkami transportu. Siadywać na tych samych kamieniach, i pod tym

samym drzewem, a na pewno niebem...

Jeżeli nie możesz w najbliższym czasie udać się do Ziemi Świętej, to możesz

rozwinąć swoją wyobraźnię biblijną. Odpowiesz mi zapewne, mam za dużo

obowiązków, nie mam czasu na wielogodzinne wyprawy do biblioteki. Zależy mi

jednak na pogłębieniu mojej wiedzy biblijnej. Czy jest to możliwe?


Ilustracja 2: Klasztor Kuszenia Chrystusa w pobliżu Jerycha



Tysiące archeologów biblijnych i biblistów na całym świecie zdobywało

żmudną pracą przez wiele lat wiedzę, którą ja chciałabym Ci przekazać w sposób

jak najbardziej prosty, praktyczny i zrozumiały. Zarówno za pomocą słowa, jak i

obrazu, a przede wszystkim filmu edukacyjnego, a także nagrań audio.

Źródła

W swoich poszukiwaniach opieram się przede wszystkim na literaturze

anglojęzycznej, badaniach Uniwersytetu Ziemi Świętej znajdującego się w

Jerozolimie, a także na opiniach największych autorytetów w tej dziedzinie. E-book

nie ma charakteru naukowego, tylko bardziej popularyzatorski, dlatego pozwoliłam

sobie na nie stosowanie przypisów w tekście. Mam nadzieję, że mi to wybaczysz.


Ilustracja 3: Wykopaliska archeologiczne w Ein Gaddi nad Morzem Martwym



Dla katechetów

E-book jest również pomyślany jako pomoc dla katechetów. Dostarcza szereg

podstawowych informacji potrzebnych w pracy katechety, zarówno w

przygotowywaniu interpretacji poszczególnych fragmentów biblijnych jak i katechez

bezpośrednio dotyczących kultury biblijnej. Znajomość szczegółów dotyczących

ubiorów w Palestynie za czasów Jezusa pozwoli na przygotowanie atrakcyjniejszych

strojów jasełkowych, może być wdzięczną inspiracją do zabaw z młodszymi, jak i

starszymi dziećmi. To także pożywka dla scenariuszy przedstawień teatralnych, oraz

wszelkiego rodzaju wprawek biblijnych. Wreszcie wplecione w lekcje katechezy

korelacje ze ścieżkami edukacyjnymi - uatrakcyjnią metodologicznie każde zajęcia.

Zapraszam katechetów na blog: ZiemiaSwietawKatechezie.pl gdzie oprócz pomocy

katechetycznych z tego zakresu (konspektów) oraz przeglądu literatury znajdziesz

dodatkowe inspiracje, takie jak Ziemia Święta w obrazach literackich, fragmenty

nauczania Jana Pawła II dotycząca tej tematyki, czy ciekawostki biblijne.


http://ziemiaswietawkatechezie.pl/



Typowa wioska Palestyńska

Pójdźmy śladami Jezusa, który w Nazarecie, tej małej Palestyńskiej wiosce

modlił sie, bawił i pracował razem z Maryją i Józefem przez około 30 lat swojego

ziemskiego życia. Udamy się do niezwykłego miejsca stworzonego przez

archeologów – muzeum Nazareth Village. Jest to zrekonstruowana oryginalna wioska

niegdyś zamieszkana przez Świętą Rodzinę.

A więc wyruszajmy w drogę. Zapoznamy się z rytmem dnia, zgodnie z którym

żyła przeciętna rolnicza rodzina w Palestynie I w. n. e. Ubiorami i sposobem ich

wytwarzania, posiłkami i kulturą wspólnego stołu, budynkami mieszkalnymi oraz

typową modlitwą żydowską i miejscami, w których ona się odbywała, synagogą oraz

główną Świątynią Jerozolimską. Ta fascynująca podróż pomoże Ci rozwinąć Twoją

wyobraźnię Biblijną przez co czytanie Pisma Świętego stanie się dla Ciebie

fascynującą przygodą.


Ilustracja 4: Wypas owiec



Nazaret

Nazaret - “neper” czyli kwiat

Nazaret to miejsce, które było świadkiem

Zwiastowania, a następnie ukrytego życia Świętej

Rodziny. To właśnie tu Jezus przeżył 30 lat

swojego ziemskiego życia, aż do chrztu w

Jordanie i rozpoczęcia życia publicznego.

Tutaj w sposób namacalny realizowała się

tajemnica wcielenia – ludzkiego, psychicznego

dojrzewania Boga -Człowieka, przygotowania do Jego zbawczej misji. Można zapytać,

skoro Bóg mógł wybrać dla swojego Syna dowolne miejsce na globie ziemskim, to

dlaczego wybrał właśnie to?

Bliskość SeforisNazaret znajduje się w tętniącej wszelkim

bogactwem Galilei. Geograficznie położony nad Doliną

Ezdrelon, posiada kształt kwiatu – „neper” co znaczy

latorośl, pęd pączek, gdyż otaczają ją wzgórza przypominające kwiat. Symbolicznie

można tą nazwę odnieść do życia Jezusa, który właśnie w Nazarecie stał się ”różdżką, która

wyrosła z pnia Jessego, odroślą z jego korzeni” (Iz 11,1), która rozwinęła się, objawiając

piękno, i chwałę swojego Ojca.


Ilustracja 5: Współczesny Nazaret

Ilustracja 6: Z takiej odnóżki wyrasta nowe drzewo oliwne



Obejrzyj film: Współczesny Nazaret .

Takie geograficzne położenie w czasach Jezusa było gwarantem bezpieczeństwa

militarnego – wzgórza utrudniały atak wojskowy na wioskę, a czasy były

niebezpieczne. To naturalne, lekkie odizolowanie osady dawało atmosferę

bezpieczeństwa i spokoju. Mieszkańcy wioski byli pobożnymi, pokornymi ludźmi,

zmagającymi się na co dzień z uprawą roli pokrytej skałami i ciężkimi podatkami

nakładanymi przez Rzymskich okupantów. Drugim

dużym atutem naturalnego położenia Nazaretu

było bezpośrednie sąsiedztwo Seforis, miasta,

które na początku stulecia wyrosło na metropolię i

stolicę Galilei. Miasto, po zburzeniu w 4 r. p. n. e.

zostało odbudowane przez Heroda Antypasa po

śmierci Heroda Wielkiego. Nowy władca właśnie

tam postawił swoją królewską rezydencję, teatr na cztery tysiące widzów i nowoczesne

ujścia wodne.


Ilustracja 8: Serofis: Teatr na 4 tys. widzów

Ilustracja 7: Współczesny Nazaret


http://ziemiaswietaprzewodnik.pl/2011/10/24/ziemai-swieta-video-przewodnik-nazaret-kwiat-galilei/

http://ziemiaswietaprzewodnik.pl/2011/10/24/ziemai-swieta-video-przewodnik-nazaret-kwiat-galilei/


Niewykluczone, że jednym z

powodów, dla których św. Józef

ostatecznie zdecydował się na powrót do

Nazaretu, była duża ilość pracy związana

z odbudową Seforis. Sąsiedztwo stolicy

Galilei otwierało na wielki świat

starożytnej cywilizacji z całą jej

różnorodnością i tkwiącymi w tym

napięciami. Zmuszała do zapoznania się z

obyczajowością charakterystyczną dla wielkich miast, a także otwierała na problemy

świata pogańskiego. Ta wiedza była istotna dla późniejszego przepowiadania Jezusa.

W I w. n. e. Nazaret posiadał około 500 mieszkańców, obecnie na tym terytorium

zamieszkuje ich około 50 tys. Terytorialnie Nazaret należy do Autonomii Palestyńskiej, w

starszej części zamieszkiwany jest przez Arabów, chrześcijan, wyznawców islamu, a w

górnym, niedawno wybudowanym, mieszkają tylko Żydzi. Nazaret współcześnie jest

średniej wielkości nowoczesnym miasteczkiem.

Zapewne zapytasz, minęło już 2 tys. lat od momentu, w którym ludzkie życie

Jezusa się zakończyło. W jaki sposób możemy empirycznie odnaleźć w średniej wielkości

nowoczesnym mieście ślady obecności Syna Bożego? Czy jest jakiś pomost, który pozwoli

nam na obiektywne zrekonstruowanie drobiazgów dnia codziennego, pomijane na kartach

Ewangelii?


Ilustracja 9: Seforis ruiny synagogi z pięknymi mozaikami



Nazareth Village

Poniżej znajdującej się w centrum Nazaretu, podążając w kierunku góry, z której

najprawdopodobniej Jezus został strącony, napotykamy na niekonwencjonalne, żywe

muzeum. Rekonstrukcja starożytnej wioski w Nazarecie, to dzieło, które powstało w

bliskiej współpracy z Centrum Studiów nad Początkami Chrześcijaństwa przynależącym do

Uniwersytetu Ziemi Świętej. W 1985 r. prace archeologiczne wskazały na niewielki teren

położony w odległości około 500 metrów poniżej starożytnej Bazyliki Zwiastowania, jako

na teren najprawdopodobniej oryginalnie zamieszkały w czasach Jezusa. Rozpoczęto

intensywne prace nad jak najwierniejszym odtworzeniem tej tak bardzo cennej dla

każdego chrześcijanina relikwii.


Ilustracja 10: Nazareth Village


http://nazarethvillage.com/


Z pomocą Międzynarodowej Fundacji wspierającej wykopaliska w Nazaret od 1984 r.

udało się zrekonstruować m. in. synagogę, domy mieszkalne, pracownie stolarskie,

tłocznię wina, system nawadniający, oraz tarasy rolnicze. Pracował nad tym

międzynarodowy zespół naukowców i archeoloegów w składzie: Elia Abdo, Fred Aitken, Dr

Nakhle Bishara, Riyad Haddad, Dr Fred Holmes, D. Michael Hostetler, Joel Kauffmann,

George Khalil, Tim Lichti. Botrus Mansour, LeRoy Troyer, Terry Troyer, Ronald E.Yoder.

Ostateczne otwarcie natsąpiło we wrześniu 2000 r.

Dziś wioskę tą zaludniają wolontariusze, którzy poprzez ubiór i zwyczaje z czasów

Jezusa odtwarzają wiernie atmosferę tamtych dni oraz podstawowe czynności

wykonywane przez prostych mieszkańców Nazaret – sąsiadów i braci Jezusa Nazaretu i

Jego Matki. Wybierz się na wirtualną przechadzkę do Nazareth Village… Nazaret Village


Ilustracja 11: Zespół Nazareth Village


http://www.virtualnazareth.co.il/EN/index.asp?p=216&s=148


Rytm Dnia

Przed świtem

Jak więc wyglądało życie Świętej Rodziny? Przenieśmy się do Nazaretu i spróbujmy

poobserwować jej mieszkańców… Miriam wraz z innymi kobietami wstawała bardzo

wcześnie, często nawet jeszcze przed wschodem słońca, co w krajach bliskowschodnich

wymuszone jest klimatem. Bardzo szybko bowiem temperatura wzrasta, uniemożliwiając

prawidłowe funkcjonowanie. W tym czasie kobiety rozpoczynały prace związane z

mieleniem ziarna i wypiekiem chleba. Czy wiesz o tym, że pierwszym głosem, który Jezus

słyszał od najwcześniejszego dzieciństwa było mielenie żaren? Dźwięk ten, chociaż nie

jest melodyjny, ówczesnym mieszkańcom kojarzył się jednak z wygodą i

bezpieczeństwem domowego zacisza, jak pisał prorok Jeremiasz: „Sprawię, że ustanie

wśród nich głos wesela, głos radości, głos oblubieńca i oblubienicy, terkot żaren i światło

lampy” (Jer 25,10).


Ilustracja 12: Wypiek chleba przed wschodem słońca



Pierwsze światłaPowoli zaczyna się rozjaśniać, a pola i dziedzińce domów w wiosce zaludniają się

pracownikami. Obowiązki domowe i praca na polu była zazwyczaj podzielona pomiędzy

kobiety i mężczyzn.

Maryja wraz z innymi kobietami dominowały w pracach domowych takich jak

mielenie żaren i wypiek chleba, tkanie oraz pranie ubrań, przynoszenie wody ze źródła

oraz wypas owiec i kóz, czym zajmowały się zwykle dziewczęta. Józef z dorastającym

Jezusem oraz inni mężczyźni w wiosce podejmowali natomiast cięższe prace polowe, a

także budowanie domów, połów ryb, prace ciesielskie, garncarskie i inne.

Podział obowiązków był spowodowany m. in. faktem, że kobiety narażone na

wykorzystanie ze strony mężczyzn były w szczególny sposób chronione, aby nie stać się

powodem utraty honoru dla całej rodziny. Honor to podstawowa wartość w

patriarchalnych wspólnotach tamtej epoki. Mieszkańcy Palestyńskich wiosek i miast

bardzo dbali więc o to, żeby kobiety posiadały oddzielne sfery przebywania w domach,

jak i w miejscach publicznych, gdzie spotykały się tylko z innymi kobietami i ich dziećmi.

W kulturze muzułmańskiej zwyczaje te są kultywowane po dziś dzień.


Ilustracja 13: Prace rolne współczesnych beduinów



Wczesne rano

Maryja wraz z innymi kobietami

przynosiły wodę ze źródła bądź ujęcia

wody w postaci studni. Wodę noszono

w dużych dzbanach na głowie, a

zwyczaj ten utrzymywał się

gdzieniegdzie aż do powrotu Żydów do

Izraela w XX w. Konieczny był również

czerpak, zawieszony na sznurze, gdyż ówczesne studnie nie miały żurawi. Stąd rozmowa

Jezusa z Samarytanką –„Panie, nie masz naczynia, żebyś mógł zaczerpnąć”… J 4,11.

kilkukrotne przynoszenie wody w ciągu dnia było konieczne ze względu na wysokie

temperatury (aż do 40 stopni w porze letniej), charakterystyczne dla klimatu

tropikalnego, który jako jeden z trzech jest obecny w Izraelu.

Kobiety chodziły do studni chociaż każde domostwo posiadało swój własny system

irygacyjny, sprowadzający wodę deszczową z dachu do specjalnej cysterny na podwórzu.

Była to jednak woda stojąca, a ponadto spotykanie się przy źródle miało również

charakter towarzyski. Kobiety mogły tam swobodnie dzielić się swoimi radościami i

smutkami, oraz lokalnymi nowinkami. Jedna z tradycji głosi, że właśnie przy źródle

bijącym w górnej części Nazaretu miało miejsce Zwiastowanie. Znajduje się tam klasztor

Prawosławny.


Ilustracja 14: Starożytna studnia



Późne rano

Późnym rankiem, który niekiedy przeciągał się do godzin południowych, spożywano

pierwszy posiłek. Miało to miejsce na dziedzińcu lub w pokoju dziennym, o ile pogoda nie

dopisywała. Przedpołudniowy posiłek był raczej krótki. Jedzono na matach, członkowie

rodziny siadali naokoło naczynia z sosem i maczali w nim kawałki cienkiego chleba

zwanego pitą. Służył on za łyżkę i posiłek równocześnie.

Południe ( od 12 do 15)

W samo południe, czyli w godzinach od 12 do 15, w czasie największego upału

odpoczywano. Do dnia dzisiejszego jest to czas sjesty w krajach niektórych szerokości

geograficznych. Po sjeście kończono rozpoczęte prace.


Ilustracja 15: Współczesna rodzina Palestyńska przy posiłku



Późne popołudnie

Późnym popołudniem, kobiety po raz kolejny czerpały wodę ze źródła. Kończy się

dzień roboczy. Św. Józef i młody Jezus wracali z pracy przy odbudowie miasta Seforis

położonego w odległości około 6 km. od Nazaretu, czyli jednej godziny drogi na pieszo.

Wieczór

Niedługo przed zachodem słońca spożywano drugi posiłek, przygotowany przez

kobiety, który był ważną częścią rodzinnego rytuału. W Kulturze Bliskiego Wschodu do

spożywania posiłków przywiązywano szczególną wagę, a wiązało się z nim prawo

gościnności, zobowiązujące do ugoszczenia przybysza pod karą utraty honoru. Drugi

posiłek, zazwyczaj obfity, spożywano spokojnie bez pośpiechu i z przyjemnością. Był on

czasem na rozmowy i zacieśnianie więzów rodzinnych, a także przyjacielskich.


Ilustracja 16: Kobiety Palestyńskie aż do XIX w. na głowie nosiły dzbany z wodą oraz kosze



Zachód słońca

Czas spoczynku. Wszelka aktywność jest ograniczana do minimum ze względu na

konieczność używania lampek oliwnych do oświetlenia pomieszczenia. Lampki były

wykonywane z gliny, przybierały nieraz bardzo wyszukane kształty, a spalano w nich

powszechnie dostępny olej z oliwek (który również był tłoczony w wiosce w Nazarecie).

Stawiano je na specjalnych wystających półkach na górnej części ścian.

NocNoce w ubogich domach spędzano na specjalnych łóżkach w sypialniach (w razie

złej pogody – podczas pory deszczowej), lub na dziedzińcu w czasie upałów, a także

sporadycznie na dachach. W czasie zbiorów noc dzielono na trzy zmiany ze względu na

konieczność pilnowania płodów ziemi przed złodziejami.


Ilustracja 17: Gliniane lampki oliwne napełniane oliwą z oliwek oświetlały pomieszczenia po zmroku



Domy mieszkalne

To jest przykładowy plan wiejskiego domu mieszkalnego, w którym

najprawdopodobniej zamieszkiwali Jezus, Maryja i Józef oraz członkowie pierwszych

wspólnot chrześcijańskich. Domy takie koncentrowały się wokół rozległego dziedzińca,

który mieścił się w obrębie murów, ale nie był zadaszony. Zdarzało się jednak, że stanowił

wydzielony teren przed wejściem. Tutaj oprócz pieca i cysterny, najważniejszych miejsc

dla funkcjonowania każdego domostwa, można było znaleźć dużo wolnej przestrzeni.

Dziedziniec często był połączony z naturalnymi jaskiniami, służącymi do przechowywania

bydła w ciągu nocy lub dla schronienia w czasie dziennych letnich upałów, ponieważ

panowały tam względnie niskie temperatury. Niektórzy autorzy wysuwają hipotezę, że w

takiej jaskini mógł przyjść na świat Jezus.


Ilustracja 18: Plan przykładowego domu wiejskiego w Palestynie w czasach Jezusa



Dziedziniec

Ze względu na ciepły klimat, wokół dziedzińca toczyło się życie całej rodziny. Tu

najprawdopodobniej Maryja mieliła ziarno, wypiekała chleb a także przygotowywała

posiłki. Mały Jezus bawił się, a później Józef z Jezusem, oraz inni mężczyźni wykonywali

część swoich obowiązków związanych z wykonywanym zawodem, takim jak rybactwo, czy

rolnictwo, prace ciesielskie. Na dziedzińcu zajmowano się zwierzętami, spożywano

wspólne posiłki, tkano ubrania, a także spędzano noce. W porze deszczowej, życie

rodziny przenosiło się do tzw. pokoju dziennego.

Kryte dachem mury zbudowane z kamienia wapiennego najczęściej zawierały dwa,

trzy pomieszczenia: pokój dzienny, spiżarnię oraz małe zadaszone sypialnie. Na terenie

dziedzińca znajdowały się dwa bardzo ważne dla funkcjonowania rodziny przedmioty:

piec, służący do wypieku chleba, oraz cysterna.


Ilustracja 19: Dom z I w. n. e. w Qazrin



Domowy system irygacyjny (nawadniający)

Długie suche miesiące letnie zmuszały mieszkańców Palestyny do gromadzenia

deszczówki podczas całej pory deszczowej. Na dachu były umieszczone specjalne kanały,

które później, żłobione w skale wokół domu, wprowadzały deszczówkę do cysterny

znajdującej się na dziedzińcu.

Pewien znajomy franciszkanin z Ziemi Świętej opowiadał mi, że również współcześnie

zdarza się, że w Autonomii Palestyńskiej w czasie pory letniej brakuje wody i że zmusiło

go to do gromadzenia wody deszczowej w czasie zimowym. W ruinach jednego ze

starożytnych klasztorów w Bet Sahur (na Polu Pasterzy) znajdują się resztki takiej

cysterny wielkości sali gimnastycznej. Tyle wody zużywało w czasie letnim około 200-300

mnichów.


Ilustracja 20: Domowy system irygacyjny. Cysterna



Piec

Powyższy piec należał najprawdopodobniej do piekarza. Na potrzeby pojedynczego

domu używano częściej zwykłej wypukłej blachy umieszczonej na stałe nad paleniskiem,

na którym układano kawałki ciasta formowanego w duże okrągłe płachty.

Pokój dzienny

Pokój dzienny spełniał rolę centralnego

pomieszczenia domu w porze deszczowej.

Spożywano tu posiłki i wykonywano część

czynności gospodarskich. Pokój ten był połączony z

mniejszym pomieszczeniem służącym jako

spiżarnia. Tam oraz na dachu przechowywano większość żywności. Kolejne pomieszczenie

to sypialnia, zwykle mała i ciasna, używana tylko w czasie największej konieczności w

porze deszczowej.


Ilustracja 22: Pokój dzienny

Ilustracja 21: Piec gliniany zachowany w Qazrin



Dach

Dach również spełniał rolę pomieszczenia użytkowego, newralgicznego dla życia

społeczeństw na Bliskim Wschodzie. Robiono je z belek układanych w poprzek na

przeciwległych ścianach oraz przetykanych gałęziami i kamieniami, pokrywano je błotem

i gliną, a następnie udeptywano nogami bądź walcem. Przez taki właśnie dach przebito

się, żeby spuścić człowieka sparaliżowanego (Mk 2,4). Na dachu wykonywano wiele prac

gospodarskich, były więc domeną kobiet. Tutaj kobiety się spotykały, suszono ubrania,

jedzenie, produkty rolne, przechowywano paszę, chrust,drewno i drewniane sprzęty

„Rachab zaś zaprowadziła ich na dach i ukryła ich pod łodygami lnu, które tu

rozłożyła”(Joz 2, 6-8). Na dachu toczyło się również życie modlitewne, św. Piotr miał tu

wizję dotyczącą jedzenia potraw nieczystych (Dz 10,9). Na dachu także toczyło się życie

towarzyskie, zgodnie z tym, co pisał prorok Izajasz :„Jeruzalem, ty całe wylegasz na


Ilustracja 23: The Nazareth Jesus Know DVD


http://www.amazon.com/Nazareth-Jesus-Knew-Television-Season/dp/1615845437/ref=pd_sim_b_5


dachy” ( Iz 22, 1).

W większych wioskach dodatkowo

była możliwość przechodzenia z domu do

domu, w razie konieczności ucieczki, nie

wchodząc do żadnego z nich, a z

ostatniego można było zejść po

schodkach. Rabini tą drogę ucieczki nazywali „drogą dachów”. O niej

najprawdopodobniej mówił Jezus „Kto będzie na dachu niech nie schodzi, żeby zabrać

rzeczy z domu” (Mt 24,17). Dachy wiosenną porą porastały trawą, i trzeba było powtórnie

pokrywać je gliną.

Domy dwupiętroweDomostwa, które miały solidniejsze mury, na dachu budowały drugie piętro.

Wówczas pomieszczenia parterowe służyły zwierzętom oraz przechowywaniu zapasów i

narzędzi, a pierwsze piętro miało przeznaczenie

mieszkalne.

W niektórych bogatszych domostwach w ramach

jednych murów znajdowało się kilka dziedzińców

wraz z jedno lub dwupiętrowymi domami. Tak

najprawdopodobniej wyglądał dom Piotra, często

goszczący Jezusa, któremu najprawdopodobniej

przeznaczano taką wydzieloną przestrzeń (Mt 4,14).


Ilustracja 25: Ruiny domu św. Piotra w Kafarnaum

Ilustracja 24: Warstwy dachu



ZAKOŃCZENIE

Na zakończenie zacytuję znanego miłośnika i znawcy Biblii, Romana Brandstetera,

który tak pisze o swojej podróży do Ziemi Świętej.

„Wydaje mi się, że fluid tej ziemi na pewno różniącej się od wszystkich ziem tego

świata, tworzy z historycznych zdarzeń, rozgrywających się tutaj od niepamiętnych

wieków , zamknięty, rodzinny krąg o magicznej mocy, dzięki której wszystko, co było jest

nadal jest obecne i trwa we wszystkich i wciąż trwa w ludziach i obok ludzi, w ich

obyczajach i przyzwyczajeniach,w sposobie życia , w zjawiskach przyrody. Czytając

pewnej nocy w Ewangelii św. Mateusza (27,29), ujrzałem przed oczami scenę, której

byłem świadkiem w Palestynie w 1935 r.

W jednym z wielkich kibuców, zdaje się, że to był Ejn Charod, kiedy rozmawiałem

z chłopem, jego mały synek, baraszkując opodal w krzakach, skaleczył się w palec. Jego


Ilustracja 26: Głożyna cierń Chrystusa – Ziziphus spina-christi



ojciec pokazał mi kolczastą gałązkę i powiedział: ”Tym skaleczył się ten łobuz. Wie Pan ,

co to jest? To jest krzak ciernisty, z którego uwito koronę dla Chrystusa”. Wziąłem do ręki

długi kolec, który ojciec wyciągnął ze stopy płaczącego dziecka, i wydawało mi się, że

trzymam w palcach żywe Słowo Ewangelii”. (Roman Brandsteter, Krąg Biblijny).

Czy można zrozumieć Jeuzusa Chrystusa i Jego nauczanie nie znając jego ludzkich

korzeni, kultury w której dorastał, nie dotykając kamieni, po których chodził nie

smakując owoców granatu i fig, nie spoczywając w cieniu drzewa figowego... Suchość w

ustach na gorącej Pustyni Judzkiej i lekkość nocnego chłodu na wybrzeżach Jeziora

Galilejskiego. Śladami naszego Pana. Doświadcz Biblii wszystkimi zmysłami.




Chciałbyś dowiedzieć się więcej?

W pełnej wersji e-booka, m.in.

1. Obyczaje związane ze spożywaniem posiłków

2. Przepisy na wykonanie chleba przaśnego i białego sera według starożytnych receptur

3. Dowiesz się jak wyglądał strój ubogiego wieśniaka

4. Skąd bierze się określenie “purpurowa krew”

5. Jakimi monetami posługiwano się w czasach Jezusa

6. Jak wyglądała modlitwa żydowska, ile razy w ciagu dnia modlił się Jezus

7. Jak wyglądała synagoga w tamtym czasie, i czy kobiety mogły uczestniczyć w modlitwach?

8. Jak wyglądały kolejne modele Świątyni Jerozolimskiej?

9. Otrzymasz linki do animacji modeli 3D różnych świątyni, oraz posłuchasz pieśni liturgicznych

10.Dowiesz się ilu Kapłanów równocześnie zajmowało się zdejmowaniem i czyszczeniem Zasłony Przybytku? 50, 300, czy 500?

11.Jakiej wysokości była fasada Światyni – ilu piętrowy współczesny wieżowiec ma porównywalną: 10, 18, czy 30?

Zobacz więcej!


http://ziemiaswietawkatechezie.pl/PalestynawczasachJezusa/oferta.htm



Zapisz się na newslettery i pobierz filmy edukacyjne,

darmowe e- booki



http://swiatbiblii.pl/abcjudaizmu/formularz.html

http://swiatbiblii.pl/e-ewangelizacja/formularz.html

http://swiatbiblii.pl/kursybiblijne/formularz.html

http://swiatbiblii.pl/ziemiaswietaprzewodnik/formularz.html


Indeks ilustracjiIlustracja 1: Współcześni beduini podróżują tymi samymi środkami transportu, co starożytni...............6Ilustracja 2: Klasztor Kuszenia Chrystusa w pobliżu Jerycha.................................................................7Ilustracja 3: Wykopaliska archeologiczne w Ein Gaddi nad Morzem Martwym......................................8Ilustracja 4: Wypas owiec....................................................................................................................10Ilustracja 5: Współczesny Nazaret.......................................................................................................11Ilustracja 6: Z takiej odnóżki wyrasta nowe drzewo oliwne...................................................................11Ilustracja 7: Współczesny Nazaret.......................................................................................................12Ilustracja 8: Serofis: Teatr na 4 tys. widzów........................................................................................12Ilustracja 9: Seforis ruiny synagogi z pięknymi mozaikami..................................................................13Ilustracja 10: Nazareth Village.............................................................................................................14Ilustracja 11: Zespół Nazareth Village .................................................................................................15Ilustracja 12: Wypiek chleba przed wschodem słońca.........................................................................16Ilustracja 13: Prace rolne współczesnych beduinów............................................................................17Ilustracja 14: Starożytna studnia..........................................................................................................18Ilustracja 15: Współczesna rodzina Palestyńska przy posiłku..............................................................19Ilustracja 16: Kobiety Palestyńskie aż do XIX w. na głowie nosiły dzbany z wodą oraz kosze.............20Ilustracja 17: Gliniane lampki oliwne napełniane oliwą z oliwek oświetlały pomieszczenia po zmroku.21Ilustracja 18: Plan przykładowego domu wiejskiego w Palestynie w czasach Jezusa..........................22Ilustracja 19: Dom z I w. n. e. w Qazrin................................................................................................23Ilustracja 20: Domowy system irygacyjny. Cysterna.............................................................................24Ilustracja 21: Piec gliniany zachowany w Qazrin..................................................................................25Ilustracja 22: Pokój dzienny.................................................................................................................25Ilustracja 23: The Nazareth Jesus Know DVD ....................................................................................26Ilustracja 24: Domy wiejskie były poączone z naturalnymi jaskiniami..................................................27Ilustracja 25: Ruiny domu św. Piotra w Kafarnaum..............................................................................27Ilustracja 26: Głożyna cierń Chrystusa – Ziziphus spina-christi............................................................28




BibliografiaFeinburgh-Vamosch M. , Life at The time of Jesus, Jerusalem 2000.

Feinburgh-Vamosch M., Women at the time of the Bible, Jerusalem 2000.

Joseph Ratzinger. Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. cz. I .Od chrztu w Jordanie do

Przemienienia, Kraków 2007.

Joseph Ratzinger. Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. cz. II .Od wjazdu do Jerozolimy do

Zmartwychwstania, Kielce 2011.

Langkammer H. OFM, Biblijne podstawy duchowosci chrzescijańskiej, Wrocław 1987.

Leon-Dufour X., opr. zbior., Słownik Teologii Biblijnej, Pallotinum, Poznań 1994.

Mc Farlan D. M., Dictionary of The Bible, 2002 Scotland.

Opr. zbior., Przewodnik Pascala. Ziemia Święta.

Opr. zbior., The Nazareth Jesus Knew, Nazareth Village, 2005.Mello A. , Judaizm, Kraków

2003.

Opr. zbior. Kultura Biblijna Słownik, Warszawa 1997.

Opr. zbior., W ojczyźnie Chrystusa, Kraków 2009.

Pilch J., Słownik kultury biblijnej, Częstochowa 2004.

Pfann S. , Reassessing the Judean Desert Caves: Libraries, Archives, Genizas and

Hiding Places, Bulletin of the Anglo-Israel Archaeological Society 2007

Volume 25.

Pfann S. , A Table Prepared in Wilderness: Pantries and Tables, Pure Food and Sacred

Space at Qumran, University of the Holy Land.Wight F., Obyczaje krajów biblijnych,

Kraków, 20003.

Ritmeyer L. & K. , The Ritual of The Temple in the time of Jesus, Carta 2002.

Ritmeyer L. & K., From Sinai to Jerusalem. The wanderings of the Holy Ark, Carta 2002.




Shedl C. , Historia Starego Testamentu. t. I., Tuchów 1996.

Schedl C. , Historia Starego Testamentu. t. II. V, Tuchów 1996.

Schedl C. , Historia Starego Testamentu. t. III. V, Tuchów 1996.

Schedl C. , Historia Starego Testamentu. t. IV. V, Tuchów 1996.

Schedl C. , Historia Starego Testamentu. t. V. , Tuchów 1996.

Seweryniak H., Geografia Wiary, Warszawa 2010.

http://bible-architecture.com

http://uhl.ac/articles/

http://.antiquities.org;

http://.NazarethVillage.com

http://.Bibleplaces.com;

http://pohick.org;

http://ritmeyer.com;

http://izrael.badacz.org;

http://pl.chabud.org;

Darmowy Film Jezus

http://youtu.be/B37Mp6mhs3A

http://youtu.be/K3lhp9O44ZE


http://Bibleplaces.com

http://wikipedia.pl



http://wikipedia.pl/

http://Bibleplaces.com/



http://youtu.be/B37Mp6mhs3A

http://www.jesusfilm.org/film-and-media/watch-the-film

http://www.pl.chabud.org/

http://www.izrael.badacz.org/

http://www.ritmeyer.com/

http://www.pohick.org/

http://www.Bibleplaces.com/

http://www.NazarethVillage.com/

http://www.antiquities.org/

http://www.uhl.ac/articles/

http://bible-architecture.com/

Spiritual

Palestyna w czasach Jezusa e book darmowy. Doświadcz biblii wszystkimi zmysłami