Trên Đường Tìm NgọcChương 1

Anh em Lai và Mai sinh tại làng Cát Hoa, một làng nhỏ tại xứ Ấn Độ như mọi làng nhỏ khác, nghèo khổ và còn nhiều mê tín . Theo thường lệ, Lai đi xách nước ngoài giếng về cho cả nhà dùng . Con chó Cam nhảy cẫng trước mặt thằng bé 13 tuổi, đó là một con chó gầy trơ xương với bộ lông xám xịt dơ bẩn . Đặc biệt, nó biết làm trò và nhảy múa khi nghe tiếng nhạc . Điều này không phải là ngẫu nhiên: nó vốn được huấn luyện kỹ từ khi còn bé (nó ra đời trong một gánh xiếc); không may, một gã bất lương đã cuỗm nó đi với dụng ý bắt nó làm trò cho mình thu tiền kiếm sống, nào ngờ đâu con chó bướng bỉnh và khôn ngoan này đã chẳng nhảy múa làm trò theo tiếng sáo của hắn mà còn thừa cơ hội thuận tiện, đớp vào chân tên bất lương một cái nên thân rồi bỏ chạy trốn ngay trong lúc hắn còn đang nhăn nhó vì đau, không kịp trở tay . 

Lang thang trong nhiều ngày cho đến một hôm quá đói nó lọt vào nhà Lai . Cậu bé thương hại con vật, lén nhịn phần ăn, chia cho nó . Từ đó, con vật ở luôn nhà Lai và được mang tên Cam do Lai đặt cho . Cũng kể từ đó, Cam theo Lai đi cùng khắp . Cam rất cứng cổ : nếu nó đã không thích thì không ai có thể bắt nó làm trò . Nó chỉ nhảy múa khi nào nó thích, vào lúc bất ngờ nhất . Điểm này quả nó giống tiểu chủ là Lai . Chúng rất hợp nhau … vì vậy, hiển nhiên, chúng rất yêu nhau ! 

Đặt chum không lên đầu, Lai rảo chân, tung từng loạt bụi nhẹ, đỏ xung quanh . Cam tung tăng phía trước . Sắp băng ngang đường Lai gặp Kiên, bạn nó và hai đứa cùng dừng lại, đặt chum xuống, trò chuyện liền . Kiên đang nhai mía, thằng bé này ngứa cổ quá vì cái tin nó mới biết mà nó cho là rất quan trọng đối với Lai . Nó tiết lộ liền : 

- Ở A-rát có một nhà thương chữa bệnh mắt hay lắm, Lai à ! 

- Thiệt không ? Sao mày biết được ? 

Giọng quả quyết, Kiên đáp: 

- Sao không : có một ông thầy chữa bệnh mắt hay ghê lắm, hay hơn hết mấy ông thầy của xứ này . 

Lai có vẻ nghi ngờ : 

- Sao mày chắc vậy ? 

- Cậu tao vừa đi chữa về hôm qua, bây giờ ổng thấy rõ mọi thứ như mình vậy à ! 

Lai thừ người sau câu nói quả quyết của bạn vì nó biết rõ cậu Kiên gần như một người mù từ lâu rồi . Cả năm nay, ông ra ngồi ở các bậc thềm nhà ga tay bưng mâm gỗ y như các tay ăn xin khác . Lai hấp tấp : 

- Thiệt sao ? Ông không ăn xin nữa hở, Kiên ? 

- Chắc như đinh đóng . Cậu tao sáng rồi . 

Tia hy vọng chợt loé sáng trong đầu thằng bé 13 . Gần năm nay, nó như bị vây hãm trong bóng tối, tuy sự thật nó không bị tổn thương gì ở mắt, người sắp mù là em gái nó: con bé Mai lên 7 . Nó nghĩ thành tiếng : 

- Em Mai tao … 

Kiên nói giọng tin tưởng : 

- Mày còn đợi gì nữa ? Nói cha mày dẫn nó đi A-rát người ta chữa cho … 

Lai miên man suy tính . Mỗi tuần trăng qua mắt em nó càng kém thêm . Thật tội nghiệp, gia đình nó không ai bảo ai mà cũng mặc nhiên ngầm đồng ý cố sức để giấu kín láng giềng điều bất hạnh này : vì Mai đã được hứa cho một chỗ trong trường làng bên . Trường chỉ nhận một số học trò vỡ lòng hạn chế . Nếu thầy giáo biết mắt Mai thế, chắc chắn chỗ dành cho con bé sẽ bị mất để cho một đứa khác . Trong làng có nhiều trẻ lên bảy cần học lắm, mà thiếu trường . 

Không chỉ giấu người ngoài, ngay trong nhà cũng không ai nhắc đến điều tệ hại ấy, làm như thể là không nhắc đến, chứng bệnh quái ác có thể biến mất đi vậy . 

Riêng Lai, nó còn một nguyên cớ để lo lắng vì mục tật của em : nó tự hứa sẽ học lại những gì Mai học ở trường . Chứ sao: có cái gì chui vào đầu em nó mà lại không thể chui vào đầu nó ? Nó vì gia cảnh đã quá tuổi mà không được cắp sách đến trường, nhưng nó không chịu thua đâu . Nó nghĩ rằng một đứa con trai phải biết tự tìm lấy cho mình những hiểu biết do thế giới học đường đem lại . 

- Mày nghĩ tao nói đúng không ? Ba mày sẽ … 

Tiếng Kiên làm Lai chợt tỉnh, nó ngăn lại bằng giọng buồn rầu : 

- Đừng nói tầm phơ . Đời nào cha tao để anh em tao ở nhà cấy lúa khi ông đi được ? Chắc gì có thầy chữa mắt thiệt ? Mà cho có, cả nhà tao không thể no nhờ đôi mắt em tao trong khi mùa thu tới không còn một hột … 

- Khó khiết gì ? Thì biểu mẹ mi đi, ổng ở nhà làm ruộng … 

Thằng Kiên biết gì đến nỗi khó khăn của gia đình Lai mà nói ? Lai thở dài : 

- Mẹ tao hở ? Bà đi rồi bỏ em bé mới sinh với hai thằng kia cho ai ? 

Kiên vừa nhá mía vừa cười, nhe răng trắng bóng : 

- Bà không đi được? Thì mày đó chi ? Mày dẫn nó đi, đi! 

- Cuốc bộ tới A-rát hả ? Thôi, đừng có nói điên ! 

Lai dấm dẳng bảo bạn rồi đặt chum lên đầu, nó bực quá rồi . Còn sớm lắm . Vài cụm mây trắng phiêu du theo cơn gió nhẹ, tụ lại tận chân trời, trên cao bầu trời trong xanh như màu

nước. Phải quá trưa sức nóng mới làm phai mầu xanh này, người và súc vật đều phải tìm vào bóng mát . Trên quốc lộ, trước mặt Lai tiếng còi xe hơi inh ỏi để mở lối đi giữa đám xe bò và xe đạp . 

Đó là con đường dẫn đến A-rát. Chà ! Nếu có một cái xe đạp … hay cha nó cho nó mượn con bò cày . Như thế, việc dắt Mai đến A-rát chữa mắt sẽ có thể dễ dàng thực hiện . 

Trước kia, cha Lai có đôi bò, có cả một con ngựa cột sẵn ở cọc, nhưng … đó chỉ là chuyện ngày xưa, chuyện trước ngày xảy ra nạn đói kém kinh hồn . Bây giờ thì … Lai bước nhanh để vượt qua đoạn đường trống trước khi nắng lên cao . Đột nhiên, nó dừng lại đưa mắt nhìn về hướng tây: con đường trải dài trước mặt nó như vô tận, khuất trong sương mù ở chân trời . Xe chạy làm mù mịt rồi bụi tản mác dần, bám vào tài xế và bộ hành . Dọc hai bên bờ đường, cây xoài mọc từng hàng dài, lũ khỉ thì ngồi chồm hổm trên các cành, ngắm người qua lại . Lông chúng cùng màu với lông con chó Cam, cây cũng xám mà con đường vắt qua cánh đồng rực nắng như thiêu cũng xám luôn . 

Lai biết rằng trên con đường này, người ta có thể hoàn tất cuộc hành trình hoặc kiệt lực, hoặc bị thú dữ vồ trong đêm tối hay vô phúc dẵm nhằm một con rắn … Ý trời ! Có họa mà điên mới nghe lời xúi của Kiên, cái thằng nói mà không suy nghĩ, làm như mình có thể đến A-rát với con bé gần mù mắt vừa lên 7 là một chuyện hết sức tự nhiên không bằng . Song rồi, Lai cảm thấy hơi bối rối : tại sao lại trách Kiên ? Nó chỉ muốn em mình sáng mắt chứ có làm gì đâu ? 

Hay là … hay là mình dẫn cả con lừa Xích-mi theo ! Ồ ! Sao không ? Mai có thể cỡi trên lưng nó . Con lừa Xích-mi cùng tuổi với Lai, nhưng là một con lừa ốm đói, tuổi tác đã cao rồi đó, nó còn giúp được gì ? Nó có đủ sức đi đến A-rát không ? Và còn trở về nữa chớ . Hừ hừ … 

Ờ ! Biết đâu đấy, biết đâu chính Lai có thể cứu vãn đôi mắt em mình, đôi mắt cần thiết không chỉ mình Mai mà cả anh nó nữa ! Rồi đây, nếu qua mắt thầy giáo được ít lâu bằng cách nói dối mình thấy rõ, nhưng liệu kéo dài được bao lâu ? Được rồi ! – Lai mím môi lại, cương quyết – hai anh em ngủ dưới một gốc cây, gối đầu lên mình con lừa, đem theo cả con Cam …Lai quên đi chuyện nguy hiểm khác: ban đêm không ai héo lánh ra đường nữa, lũ chó đói kéo ra . Chó đói ! Chúng không hiền đâu, trời ạ ! Bà Lai thường bảo là không chỉ miệng chúng tru mà bụng lép chúng cũng tru theo . Nói cho ngay: ban ngày chúng hơi nhan nhát một tị, nhưng đêm đến chúng trở thành bạo dạn, dữ tợn lắm kia . 

Lai chẫm rãi đi trên đường nhỏ dẫn xuống giếng. Ra khỏi bóng mát, nắng như muốn đốt da song nó vẫn tiếp tục bước, đầu ngẩng cao thẳng dưới chum, ý nghĩ lộn xộn trong đầu nó tựa như một lũ ong vo ve trong tổ vừa bị viên đá ném trúng bay túa ra . 

“Mẹ không đi được, em nhỏ quá, cha cũng không đi được vì cha phải lo việc đồng áng, bà thì già rồi . Ngoài mình ra không ai dẫn em Mai đi được, mà … mà mình lại sợ . Mình 13 tuổi, mình chỉ can đảm lúc còn mặt trời thôi !”. 

Quanh giếng đã khá đông người . Phụ nữ quì gối cạnh bờ ao, giặt gịa áo quần . 

Hai con bò, mắt bịt kín, đi vòng tròn làm quay một bánh xe gỗ thật lớn, trên đó gắn nhiều thùng đầy nước kéo từ giếng lên . Xứ này từ xa xưa, bò đã đảm nhận việc ấy . Từ các thùng nước trong vắt lạnh rơi chảy vào ao, nơi các bà giặt giũ, súc vật sống . Tiếng trò chuyện,

cười đùa ầm ỹ, hổn độn . 

Mẹ Lai đang trải áo quần lên cỏ phơi trước khi đem về . Em út nó, còn đỏ hỏn thì được đặt nằm dưới bóng mát cách đó vài thước . Lừa Xích-mi đang thư thả uống nước, Mai đứng nắm dây cương . Chưa nhận ra anh, con bé đứng yên, dáng bộ buồn rầu giữa đám đông . Còn nhỏ nên Mai chưa mặc sari như mẹ được, nó mặc một cái quần thôi sợi, dài và rộng thùng thình, áo đỏ dài tận gối, hai lọn tóc thắt bím mầu nâu dài và đôi mắt xanh . Đôi mắt Mai là một hãnh diện lớn của gia đình nó vì xứ Ấn Độ rất hiếm người có mắt xanh . 

Mai là con gái duy nhất giữa bốn anh em trai, lại rất xinh xắn . 

Lai huýt sáo làm hiệu và Mai ngẩng đầu lên, tuy không thấy rõ anh, nó vẫn bước nhanh lại phía đó . Dây cương lừa được vứt lên lưng con vật . Mai mừng rỡ vì được gặp anh . 

Tội nghiệp con bé ! Vì mắt kém, nó đã bước nhầu lên cái giỏ to chất quần áo sạch của một người đàn bà, chị ta vừa mới nhặt lên sau khi phơi . Cái giỏ lăn nghiêng xuống, áo quần rơi ngổn ngang, có cái rơi tận ao đục ngầu vì súc vật vừa đến uống, lấm lem . Rõ phiền ! 

Chị đàn bà chủ giỏ áo quần đưa cả hai tay lên trời, la lối om sòm, ỏm tỏi, vài người cười ồ và một kẻ nào đó thốt lên một câu chua chát . Giữa cảnh náo loạn đó, chó Cam lại đứng thẳng bằng hai chân trổ tài nhảy múa . Chắc hẳn nó trông thấy khung cảnh ồn ào này mà ngỡ là trong đám xiệc . Phần Mai, nó sợ cuống lên vì nó biết mình đã gây ra cảnh xáo trộn này . Con bé chạy đến nép vào bên anh, mẹ chúng cũng nhận thấy điều phiền phức này . Chị đàn bà hét ngược lên: 

- Đó ! Cho chị thấy nghe ! Ra giếng mà còn dắt đứa mù theo cho sinh chuyện . 

Người mẹ chống chế : 

- Đừng nói ác vậy, con tôi đâu có mù . Nó thấy chớ, ở nhà nó giúp tôi đủ việc . 

- Nó thấy rõ hả ? Thiệt không ? Vậy sao nó dẫm lên giỏ đồ của người ta ? 

Cái giỏ to chớ có phải nhỏ sao ? 

- Tại cháu nó lật đật quá . Thôi, đừng la lối, tôi sẽ vò lại cho chị mà . Ai mà không gặp rủi ro . Cháu nó … 

Rồi bà quay sang la con chó Cam cho khỏa lấp đi : 

- Cam ! Mày là con quái … Đứng yên chút coi . 

Cam nghe chủ la, ngừng nhảy nhót để sủa lên góp tiếng vào bầu không khí nào nhiệt chung . Một gã đàn ông giận dữ la to lên : 

- Thôi, dẫn con chó với con bé đó đi đi ! Cả hai đều ngốc như nhau ! 

Một bà mẹ khác, có đứa con bằng tuổi Mai, xỉa xói: 

- Hừ ! Nó thấy rõ ! Nó thấy rõ kiểu gì vậy hả ? Vậy mà chiếm chỗ học trong lúc con nít khác sáng mắt phải chịu thiệt thòi . 

- Bày đặt, con nít thì học làm gì ? - Gà đàn ông càng gắt gỏng hơn - Học chi ? Chữ nghĩa đầy đặc trong đầu rồi lại sinh ra làm bơ làm biếng, không chịu làm công chuyện giúp cha mẹ, gia đình . Người khôn ngoan không thèm đọc sách đâu ! 

- Có lý lắm - nhiều người hăm hở tán đồng – bày đặt học hành vô ích … 

Nhưng tất cả những lời qua tiếng lại đều không làm chị đàn bà đanh đá ngớt đay nghiến đứa bé đáng thương . Người mẹ không biết làm gì hơn là cất giọng nài nỉ : 

- Thôi ! Xin chị ! Để tôi xổ áo quần lại mà . Tội, con tôi nó lật đật quá mà … 

Thật nguy : rồi đây cả làng sẽ biết mục tật con bé . Một người dọa : 

- Tôi sẽ cho thầy giáo hay chuyện này . Đâu có để yên chuyện này được ! Mù mà học chó gì ? 

Đó là một đàn bà khác, có đứa con muốn chiếm chỗ của bé Mai . 

- Tội em tôi ! Xin bà đừng cho thầy giáo hay . Em tôi sẽ đi chữa mắt ở A-rát … 

- Đi A-rát ? Hay lắm, nhưng này, ai dẫn nó đi đây ? 

Nhiều tiếng cười khúc khích chế giễu nổi lên, Lai nóng mặt, đáp bừa : 

- Cháu . Chính cháu dẫn nó đi ! Cháu sẽ dẫn !

Chương 2

Lai thở hào hển như một con trâu sau bữa cày ngoài đồng . Trên đầu nó cái chum vẫn đứng vững . Khói nấu ăn bay la đà trên các mái nhà thấp trong làng .

Sau lưng Lai, con Cam cũng thè lưỡi thở . Thật ra chả có gì phải vội song Lai đã chạy một hơi như thế vì sự xúc động do câu chuyện xảy ra ngoài giếng . Lai đã nóng nảy tuyên bố một câu mà không kịp suy nghĩ gì cả .

- Được rồi ! Họ sẽ thấy ! Toàn là mấy người ngu ! Họ sẽ không ngăn được bé Mai đến trường cũng như mọi đứa con gái khác . Để coi !

Lai lầu bầu trong khi chạy . Vuông sân nắng hừng hực, một ngọn lửa cháy giữa sân . Bà nội nó thì lui cui nướng bột trên một viên đá phẳng . Tay bà phe phẩy cái quạt lông công dáng chừng để xua bớt khói đi .

Lai đặt chum nước xuống đất, cạnh bóng mát của bức vách và tận lúc này nó mới nhận ra là nó quên múc nước vào chum, vì cơn giận bốc lên . Bà cụ ngẩng lên nhìn cháu, vừa đưa cho cháu miếng bột đã nướng chín vừa âu yếm hỏi (vì bà nhận ra mặt nó lầm lì khó chịu) bằng giọng dịu dàng:

- Có gì đó, Lai ? Sao cháu không mang nước về?

- Bà ơi ! Cháu sẽ đi A-rát với con Mai . Cháu sẽ đem nó đi chữa mắt cho coi !

Bà cụ đổ bột lên phiến đá nóng, dáng bộ thản nhiên không hề tỏ ra lo lắng như Lai tưởng. Điều này làm nó phật ý quá : đi A-rát đâu phải chuyện chơi ?

- Kìa, bà không ngừng tay nữa, kỳ không ?

Lai chia cho chó Cam một mẩu bột nướng, ăn chỗ còn lại rồi nói thêm để dò phản ứng của bà:

- Con sẽ dẫn con lừa theo và chó Cam nữa, bà ơi! Có tụi nó, chó rừng sẽ …

Bà nội phe phẩy cái quạt trước mặt, ngắt lời :

- Hãy kể bà nghe đầu đuôi câu chuyện đã, nào !

Lời bà làm Lai phấn khởi đôi chút . Người lớn hình như lúc nào cũng coi thường trẻ con, chả bao giờ nói chuyện đàng hòang : họ chỉ thích ra lệnh thôi, trời ạ ! Nhưng bà nội Lai thì khá lắm … Lai liền kể lại đầu đuôi câu chuyện ngoài giếng, cả câu chuyện cậu Kiên lành mắt . Lai cho bà biết là dân làng xấu bụng, muốn ngăn em nó đến trường, nhưng họ sẽ không làm được điều đó vì …

- Nghĩa là con muốn em con lành mắt như cậu thằng Kiên hở ? Con rất đáng khen dù con có làm được điều này hay không …

- Con tức quá nên nói vậy … nhưng … nhưng với lại tại con …

- Bà biết rồi ! Con muốn học lại với em con phải không ?

Lai không việc gì phải giấu bà ý muốn chính đáng này, nó gật đầu liền. Nó thường lân la theo lũ bé học trò làng bên nài nỉ chúng kể lại những gì học

được: những chữ và những con số . Song bọn học trò thường tỏ ra kênh kiệu, xa cách . Dĩ nhiên, con bé Mai nó là em Lai, nó sẽ không thế đâu .

Lai sẽ tha hồ học ở em tất cả những gì nó học ở tại trường . Lai hỏi bà :

- Bà ơi, ba mẹ con có cho con dắt nó đi không ?

Vẫn không ngừng làm việc, bà nói :

- Hơi khó đấy, con ạ !

- Con đã nói to ngoài giếng, mọi người đều nghe hết, làm sao ? Nhất định là phải đi thôi, bà ơi !

Bà nội trầm tĩnh, không kêu là nguy hiểm, cũng không cho cháu mình xuẩn ngốc dự tính một chuyện lấp biển vá trời không tưởng - chắc cha mẹ Lai không được như bà đâu, Lai biết – Bà dặng hắng một cái, điềm đạm nói :

- Lai ơi ! Những kẻ hành hương vượt qua nửa xứ Ấn này để đến giòng sông Găng, con sông Thánh . Vậy đâu có lý do gì người ta ngăn con dắt em đến A-rát chữa mục tật, hả con ?

- Nhưng mà, thưa bà … - Lai ấp úng – con mười ba tuổi đã đủ lớn chưa ?

- Con ơi ! Không phải là chuyện sức vóc bề ngoài . Cành nhỏ cong và dai tốt hơn thứ cây lớn mà giòn .

Lai thấy phấn khởi thêm song không mấy tin vào lời bà . Bất ngờ quá đi : bà không bài bác gì hết về dự định táo bạo của cháu, còn chính Lai, Lai lại đặt ra nhiều câu trả lời dọc đường, cốt để ứng phó những câu phản đối …

Thôi thì đành tìm lấy lý do vậy chứ biết làm sao đây ? Lai nhìn bà :

- Nhưng bà ơi, con Mai mới bảy tuổi thôi …

- Nhiều kẻ hành hương bằng tuổi nó, Lai ạ ! Cần nhất là cẩn thận …

- Mắt nó kém lắm, nó dám đạp lên mình rắn lắm à, con chỉ có hai mắt để cẩn thận về phần con …

- Dù vậy đi nữa, bà thấy còn hơn là kéo lê một đời mù lòa khốn khổ . Hơn nữa, con thừa biết rằng rắn chỉ thò đầu ra vào mùa mưa mà !

Mẹ Lai vừa về với Mai và hai con nhỏ, tay bế đứa bé nhất, phía trước là lừa Xích-mi với giỏ áo quần . Nom bà ủ rũ - chắc vì phải chịu đựng sự độc ác của dân làng . Giọng bà cay đắng:

- Lai ơi ! Đáng lẽ con không nên nói vậy, họ được dịp cười vào mặt mẹ mày .

Hừ ! Cười hở ? Đừng giỡn chớ ! Để coi ai cười ai . Lai không trả lời mẹ nhưng tự nhủ . Bà mẹ nhăn nhó thêm khi nhận ra cái vò rỗng :

- Nói dóc thôi, chuyện mình không lo: đội cái chum không về . Thôi, làm ơn ra giếng ngay đi !

- Để con ăn xong đã, mẹ ơi !

- Dễ nghe chưa ? Đòi đi bộ đến tận A-rát để chữa mắt cho em mà ra giếng lấy nước gần xịch thì lại hẹn .

Lai chẳng nói chẳng rằng đội chum lên đầu liền. Thật chưa khi nào nó tức giận nhiều lần trong một ngày như ngày nay . Nhất định là phải đi cho kỳ được, phải xin cha … trong lúc sự tức giận và hăng hái còn nguyên mới xong.

Khi cha Lai về, - ông về trưa quá – ông đói và mệt lắm rồi, đôi bò lẽo đẽo phía sau, ông không thể kiên nhẫn để chịu đựng một quyết định nhảm nhí kiểu đó . Hai đứa trẻ đi đến A-rát ư ? Có họa là hóa rồ ! Ông nói to, giọng tin tưởng song bực dọc:

- Thôi ! Dẹp ! Dẹp lại ! Ông trời cao không bắt con gái tao mù đâu . Ngài công minh, ngài có con mắt tỏ tường mà ! Ngài sẽ thương nó …

- Con nói đúng đó . Ngài sẽ giúp hai đứa nhỏ đáng thương đi đến nơi về đến chốn, Ngài sẽ xếp đặt mọi điều …

Bà nội Lai ngắt lời con trai và trong lúc ông còn ngơ ngác, bà thêm :

- Có chú con ở A-rát, có thể nhờ chú ấy lo liệu cho cháu vào bệnh viện …

Thật bất ngờ : bà nội đứng về phía hai đứa bé ! Và chỉ có bà mới dám trả lời cha chúng cách đó trong khi ông đói và mệt lử thế kia !

Ông la lên:

- Thôi, con xin mẹ ! Mẹ biết đường sá thế nào không ? Bao nhiêu năm trời nay con có gặp chú đâu, nhà chú thì xa lắc … Còn cái thằng Lai nhà này thì ngu ngốc chết đi, biết gì đâu mà … Nó không kiên nhẫn được đâu, mẹ ơi !

- Kẻ nào có kiên nhẫn rất có thể đánh mất trên đường dài, còn kẻ không có lại vẫn có thể tập lấy trong cuộc hành trình dài con ạ ! Cuộc hành trình này sẽ giúp nó nên người, con nên tin mẹ !

Bà nội vừa nói vừa lấy ghế cho con trai ngồi thoải mái cạnh bếp và thư thả xới cơm cho ông . Thái độ bà làm cho người con trai phải suy nghĩ . Lai và hai thằng em lo mang thức ăn cho gia súc trong chuồng trong khi cha chúng ăn trưa .

Suốt ngày đó không ai đả động đến chuyện đi A-rát nữa, trong nhà vẫn lặng lẽ, song kỳ thật ai cũng băn khoăn . Mặt trời lặn khi người cha trở về .

Lúc nhá nhem, một bác láng giềng sang chơi . Bên ngọn lửa reo vui, cha Lai thuật lại câu chuyện ban trưa, không quên kết luận rằng con trai mình dại dột và nông nổi, nhưng ngỡ bác láng giềng sẽ tán đồng mình, nào ngờ đâu bác ta hăng hái bênh vực ý kiến của Lai, rằng nào là chính bác vừa gặp cậu thằng Kiên, rằng đó quả là phép lạ và sau cùng thêm rằng mình nghe bệnh viện đó rất tốt, rằng tuần tới mình đưa bò lên chợ bán: vậy nếu anh em thằng Lai muốn đi theo cho đỡ chân một đoạn, bác rất vui lòng .

Người cha cho đó là điềm lành, ông bắt đầu ngưng chống đối và một ý nghĩ đến với ông: đến xin hỏi ý kiến của “Gourou” người mà dân làng coi như vị thánh sống – xem ông dạy thế nào . Đó là một thông lệ của một người dân quê Ấn Độ . Ông nhất định ngày mai đến gặp vị thánh đó liền .

Tối lại, cả nhà ngủ ngoài trời . Lai lấy một chiếc chiếu ở chân tường đem lên nóc nhà, Cam lót tót theo sau . Đêm nào chúng cũng ngủ trên đó . Một cây bồ đề to mọc cạnh vách che mát mái nhà suốt ngày cho nên mái nhà không nóng chút nào . Đến chỗ cũ, Lai trải chiếu, cởi áo ra, không khí mát rợi làm cậu bé cảm thấy khỏe khoắn trong người . Chưa chắc có ông Hoàng nào được một chỗ ngủ tốt như Lai : tàng cây làm thành một vòm che bên trên . Trên cao hơn, lũ két xanh kháo chuyện không ngớt . Lai nằm ngửa, Cam bên cạnh như một tên cận vệ trung thành !

Lai quan sát những vì sao quen thuộc: một người đàn ông xách rìu . Vê-ga Sao Chó, khuôn mặt của vị thần như lộ rõ trong vầng trăng . Vòm trời nom thấp đến nỗi Lai tưởng có thể với tới được . Chào ! Mọi sự đều có ghi rõ lên các vì tinh tú : ngày sinh, ngày chết của nó, kết quả tốt xấu của cuộc hành trình dự tính, cuộc hành trình mà Lai vừa muốn thực hiện lại vừa lo sợ - Thật ra, tận đáy lòng, Lai không thấy buồn nếu chuyến đi bị ngăn lại . Ước gì Lai đọc được những gì khắc ghi trên trời nhỉ ? Làm sao Lai đọc được, trên đời này chỉ có một người có đôi mắt thánh là vị Gourou!

Lai chợt giật mình vì tiếng răng rắc của thang tre dẫn lên mái nhà và rồi Mai thò đầu lên :

- Anh Lai ơi ! Em đây, cho em lên với nhé ?

Lai đẩy chó Cam ra lấy chỗ cho em gái . Con bé leo lên nằm cạnh anh . Lai âu yếm hỏi :

- Sao em không ngủ, hả Mai ?

- Mắt em xốn, nóng như có lửa trong đó vậy, anh Lai ơi !

Lai đưa tay xoa lưng em, làm như thể là con bé đau ở lưng, giọng ngọt ngào, thằng anh dỗ dành :

- Nhắm mắt lại và cố ngủ đi em ! Như vậy sẽ hết đau .

Mai dạ, gác đầu lên tay anh, nhắm mắt nhưng mở miệng:

- Anh ơi ! Nếu anh dắt em đi, chó rừng nó có ăn thịt mình không ?

- Không đâu – Lai đáp, tay vẫn xoa xoa lên lưng Mai – Chó rừng hay lẻn về làng vồ trẻ con, nhưng anh lớn rồi, anh 13 tuổi lận mà ! Bọn chó hèn hạ đó chỉ giỏi tấn công người ốm yếu, bệnh hoạn, những kẻ không tự vệ được, chớ còn anh thì dễ gì ?

- Anh kể chuyện cho em nghe đi ! Em nóng ruột quá !

Lai chiều ý em . Nó ngừng tay, kể chuyện chàng thanh niên trong giếng :

- Một lần kia có trận đói ở xứ Ấn Độ . Không phải là trận đói to, giết hết mọi người mà là một trận đói nho nhỏ, làm chết một số trẻ em và người già .

Trong làng nọ có một thanh niên tên Nam, to lớn, rất mạnh khỏe, anh đập lúa lâu hơn tất cả mọi người, nhưng trong làng đâu còn lúa để đập ? Mùa hè cũng như mùa đông, cơn hạn hán kéo dài, trời không chịu đổ một hột mưa . Ậy, mà anh kể chuyện này rồi …

- Em biết, em biết – Mai ngắt lời anh – mà xin anh kể nữa cho em nghe đi !

Nam vào rừng tìm rễ cây và mật đỡ lòng . Anh đi, đi mãi, qua rừng thấp, cỏ cao trong khi lũ khỉ ngồi vắt vẻo trên cây kêu chí choé và liệng các cành to có, nhỏ có vào đầu anh, khắp mình anh . Chả thấy rễ và mật đâu hết . Sau cùng, anh đến một lâu đài bỏ hoang, cỏ mọc um tùm, xung quanh có rất nhiều giếng sâu đã cạn khô . Chắc khi xưa đây là chỗ ở của một vị Hoàng tử nào đó mà rồi nước bị ô uế nên đã bỏ đi . Nam lục xét cùng khắp, ngắm toà lâu đài nguy nga giờ đang là dinh cơ của rắn mà chán ngán . Anh kêu to lên một tiếng và nghe tiếng anh gặp vách cao dội lại . Rồi đột nhiên, có tiếng kêu đáp lại anh: đó là tiếng một con voi từ khoảng rừng thưa đang lừ lừ xông đến . Nam hiểu rằng gặp voi giữa khoảng đất trống này rất nguy hiểm . Tức thì, anh trốn vào một cái giếng trong lâu đài . Rễ cây vải mọc đâm vào giếng và Nam bám vô nó mà tuột xuống rất dễ dàng . Từ đáy giếng, rắn bò lổm ngổm, trên miệng giếng thì con voi hung dữ đang chờ, lưng chừng giếng, con chuột xám khá to đang gặm cái rễ cây mà anh bám . Nguy quá : chỉ chốc lát anh sẽ rơi tõm vào giữa đống rắn nhung nhúc kia . Trong cơn thập tử nhất sinh đó, Nam chợt thấy trên cây vải một tổ ong xinh xắn và trong khi con voi giận dữ rung cây, nó vô tình làm mật ong chảy xuống . Nam thè lưỡi hứng . Chưa bao giờ anh thấy mật ong ngọt đến mức đó ! Chắc đây là mật hoa sen, thứ mật ong đã tạo ra nhờ thứ hoa tinh tế dùng để dâng lên bàn Phật ? Trong thoáng chốc, Nam như được tiếp sức, cùng lúc ấy, voi cũng buồn tình bỏ đi vì không đủ kiên nhẫn đợi . Trèo lên thành giếng, Nam đuổi con chuột quái quỉ đi và không sợ ong đốt, anh đút cả tổ mật vào trong cái bị vác lên vai, trở về . Đến làng thì trời đã mưa, tuy chưa cày cấy gì được, tổ ong kia đã giúp cho mọi người, tuy mỗi người chỉ được vài giọt . Nam không bao giờ quên những giọt mật chảy vào miệng anh, những giọt mật quí giá bất ngờ … đã xua tan mọi xui xẻo trong nhiều ngày tháng … ủa, Mai ! Em ngủ rồi, hở ?

- Chưa, anh ơi ! Chuyện hay ghê !

Hai anh em yên lặng thật lâu . Có tiếng châu chấu đập cánh trong rào xương rồng và cóc nhái ngoài ao kêu oạc oạc . Trăng sáng rỡ . Chắc Mai ngủ rồi, thằng anh nghĩ . Nhưng con em lại cất tiếng lên :

- Mẹ nói nếu mình đi A-rát mình sẽ chết đói đó, anh ơi ! Nếu không đi cũng bị gai xương rồng đâm hay người lớn ghét, tìm cách xua đuổi mình … Phải vậy không anh ?

- Cũng có thể, nhưng đâu đáng có sợ bằng mù mắt ?

Lai đáp lửng lơ . Con em gái tán đồng ngay :

- Phải đó, anh Lai – nó do dự một giây rồi lại tiếp – em sợ gai xương rồng với mấy người hung dữ lắm, anh Lai !

- Thôi đi Mai ! Ngủ đi em ! Bây giờ làm gì có gai xương rồng với mấy người hung dữ mà sợ . Để chừng gặp đã chớ !

Mai vẫn thắc thỏm :

- Anh Lai ơi ! Em sợ ba không cho mình đi … em …em cũng không muốn mù …

Lai bực mình kêu to:

- Hay chửa : không muốn mù, sợ đủ thứ mà cũng ưng đi … Nghe đây này, đợi mai cha hỏi cụ Gourou rồi sẽ tính, tao buồn ngủ quá rồi .

Lần này Mai tỏ ra vâng lời anh và chỉ giây lát nó thiếp ngủ . Lai trở mình lại nhìn lên bầu trời đầy tinh tú . Ước gì Lai đọc được tương lai trên đó như vị thánh sống trong làng ! Tiếng quạc quạc của loài chim đêm, của bọn ếch nhái từ đầu hôm đã im hẳn song xa xa từ phía cánh đồng có tiếng tru kéo dài của đàn chó đói vọng lại . Cam chợt ngẩng đầu lên gầm gừ trong cổ họng .

Với Lai, những tiếng kêu này là những thông điệp của tương lai mà nó không sao hiểu nổi .

Chương 3

Ở Ấn Độ, thần thánh rất đa dạng và lắm tên, mỗi gia trưởng chọn một vị nào theo ý thích để thờ . Cha mẹ Lai thờ Chaya, đó là Nữ thần của Bóng tối và Từ ái . Họ tin rằng nhờ Nữ thần này nên mặt trời mới chịu lặn vào buổi chiều và không thiêu đốt quả đất mỗi sáng . Toàn gia vây quanh bàn thờ, bà nội cầm chuông rung, giọng kính cẩn, đầu cúi mọp dâng lời thành kính đến Nữ thần: 

“Xin Ngợi khen Ngài” đoạn cả nhà cầu nữ thần phò trợ cho . 

Sáng hôm đó, người cha thay cái xà-rông mới giặt, chải tóc rồi dắt hai con đến nhà Gourou . Cam đòi theo nhưng bị cột ngoài hành lang vì đi thăm Gourou mà dắt nó đi thì vô lễ quá ! Nhưng con vật vốn quen theo Lai nên phản đối bằng cách sủa lên ăng ẳng. 

Gourou ông lão mặc toàn một mầu vàng đã chấm tử vi cho hai đứa trẻ khi chúng vừa khóc oe oe . Nghe lý do cuộc thăm viếng bất ngờ này, ông lui vào trong để tra cứu hồi lâu . Khi ông trở ra, ông đến thẳng bàn thờ cắm đầy hoa ở góc phòng lấy một cái hộp nhỏ, trên nắp hộp có gắn một miếng kính - vật này là của một vị Thánh khác – và theo lời ông thì người ta có thể nhìn thấy tương lai hiện lên mặt kính . Ông cầm đưa cho Lai: 

- Lai ơi, con nhìn xem có thấy gì không ? 

Lai mở to mắt nhìn vào tấm gương lấp lánh nhiều mầu, trả lời: 

- Thưa, có thấy … con thấy một cánh đồng vàng cháy và một con rắn đang bò . 

- Bây giờ, con lắc cái hộp thật mạnh, nhìn nữa và cho ta biết con thấy gì khác không ? 

Lai làm theo : 

- Thưa, con thấy con đường dài . 

- Tốt ! Còn gì chăng ? 

- … Có một cái gì to to, xam xám, chà, chắc con voi … 

Người cha nóng nảy : 

- Xin ngài cho biết có chữa được mục tật của cháu không ? 

- Hãy lắc hộp đi và coi lại lần nữa . Lai ! Có gì nữa ? 

Ông lão làm như không nghe lời người cha nói . Lai lại tuân lời : 

- Thưa, con voi xám, vậy thôi ! 

- Hãy mừng đi : con voi xám xuất hiện sẽ mang đến điềm lành cho con . Tốt lắm ! 

Và ông thong thả quay sang cha Lai : 

- Tôi không thể đoán chắc cháu Mai sẽ sáng mắt nhưng cuộc hành trình ở vào mùa trăng cho nên tôi tin là rất thuận lợi và tốt đẹp . Tuy Lai không thấy đường về và chính tôi cũng không biết rõ hơn nhưng chắc chắn là chúng không về bộ . Hãy cho chúng đi ngay đi ! Tôi không còn gì để bảo nữa song tôi chúc lành cho ! 

Vậy là đủ lắm rồi, cha con Lai cảm ơn ông lão rồi đến thẳng nhà một người giàu nhất làng, chuyên cho vay . Ông không thể để con đi với bốn bàn tay không và cũng cần có tiền để

chúng đi xe về - không thể về bộ, Thánh đã dạy thế . 

Nhà hào phú này ở một cái nhà thật sự chứ không phải trong chòi đất như cha Lai, nhà có nhiều gian, có cửa ăn thông phòng này sang phòng kia, có ống khói. Trước cửa chính có hai chữ “Văn Phòng”, Lai tuy không biết đọc song hiểu nghĩa hai chữ hoa đó: V-Ă-N P-H-Ò-N-G ! Nó đã từng đến đây với cha để vay tiền mua thóc giống mà ! 

Chủ nhân, một gã đàn ông đẫy đà, có vẻ nặng nề khi di chuyển . Hôm nay, gã không ngồi ở Văn Phòng mà ngồi ngoài sân, dưới bóng cây keo (lạ nhỉ ?). 

Tay phe phẩy cái quạt, gã vui vẻ đón khách . Gã luôn luôn vui vẻ với khách cho đến khi bắt đầu bàn chuyện tìền nong - đặc tính của hạng cho vay chăng ? Ba cha con Lai cúi gập người chào chủ nhà theo tục lệ và trời ơi ! Đúng lúc đó Cam bất ngờ xuất hiện giữa sân, nó nhẩy chồm lên mừng Lai một cách khá ồn ào, tiếng sủa làm điếc cả tai, cổ vẫn tòn teng đoạn dây . Cam ta thích thú vì được tự do nhào vào đống phân bón cho nên thân mình tiết ra toàn phân là phân . Lai xấu hổ quá, quát lên chứ chẳng biết làm gì hơn : 

- Cam ! Cam ! 

Thằng bé biết rằng khó mà vay tiền được với một con chó đeo bên lưng mà là một con chó đầy phân bón, hôi rình . Cha Lai cũng thế, ông rối rít xin lỗi, song tiếng ông bị tiếng con vật át đi . Tuy nhiên, sau cùng, Lai cũng tóm con Cam được, bắt nó im và Mai nắm dây, lôi tuột nó ra sau . 

May mắn thay : sáng hôm đó, chủ nhân rất vui vẻ, giọng ân cần, gã chỉ tay về phía con bé : 

- Chào ! Ông bạn ơi ! Anh có đứa con gái xinh quá đi ! Đôi mắt nó xanh biếc . 

Hiếm lắm đó nghe ! Miền Bắc Ấn này đốt đuốc mà tìm cũng không có đứa có đôi mắt thứ hai . Nào cháu bé ! Lại đây ! Múa cho ông xem nhé ! Đưa con chó đây ông giữ hộ ! Mai miễn cưỡng đến gần và trao dây cho chủ nhà nhưng ông ta hét toáng lên như dẵm nhằm tổ kiến : 

- Hừm ! Thôi ! Thôi ! dắt nó đi, hôi quá thể, dắt đi ! 

Song ông ta vẫn cười khằng khặc một cách vui vẻ trong lúc hai tay khoa khoa lên xua chó. Cam sợ hãi chạy thật xa lại một góc sân . Lai thở phào nhẹ nhõm : nhân vật quan trọng không nổi cáu ! 

- Nào ! Múa đã cháu ! Mẹ cháu có dạy cho cháu múa hát những bài Thánh ca chứ ! 

- Thưa ông có ! 

Mai ngập ngừng đáp không hứng khởi chút nào trong việc giúp vui cho ông ta song cha nó trừng mắt ra hiệu nên nó phải tuân lời, hất hai bím tóc ra sau; chắp hai tay lên đầu và ngoan ngoãn muá, hát . Mai hát những bài ca ngợi Nữ thần của Bóng tối và Từ ái, vị thần đã ban mưa cho mặt đất khô cằn và giấc ngủ êm ả cho loài người sau một ngày mệt mỏi . 

- Dễ yêu ghê đi ! - Chủ nhân khen – Tôi tin là anh bạn sẽ khỏi phải tốn nhiều tiền làm của hồi môn cho nó khi nó xuất giá …

Người cha khốn khổ chộp lấy lời này : 

- Thưa ông, ông chưa biết rõ : tôi không hy vọng gì gả được nó lấy chồng. Mắt nó kém lắm, thưa ông, và vì vậy tôi đến đây để nhờ ông … giúp đỡ … 

- Con trai anh bạn cũng khá đấy, vạm vỡ, nhanh nhẹn đó chứ ! 

Gã khen tiếp song chợt nhớ ra, hỏi : 

- Ủa, anh bạn nói nhờ tôi chuyện gì vậy ? 

Ôi chao ! Đến để vay tiền mua giống, giải thích lý do còn khó khăn thay là chuyện vay tiền đi chữa mắt tận A-rát, song biết làm sao ? Người cha thương con quá ! Nhưng rồi sau cùng, ông cũng nói lý do . Chủ nhân gãi gãi ở cằm : 

- Đi A-rát ? Đi bộ ? Hai đứa nhỏ đi bộ ? Điên hả ? 

- Thưa ông, tôi thì quả thật quê mùa dốt nát, song nghe nói ở A-rát có bệnh viện chữa mắt rất hay, thầy thuốc giỏi nhất nước Ấn . Dạ, thưa …tôi cũng đã hỏi ý Gourou, nhưng con là núm ruột … thưa ông … tôi đâu ưng làm chuyện điên cuồng ? Chẳng qua là … 

Suốt trong lúc nói, người cha cúi đầu không dám nhìn mặt gã nhà giàu . Gã cố kiên nhẫn nghe đến đó rồi ngắt lời : 

- Anh bạn ơi, chớ có phí tiền cho một chuyện dị đoan như vậy . Từ đây đến A-rát xa lắm, tốn tiền lắm … anh không biết gì hết, đừng … 

- Thưa ông, tôi thật dốt nát không biết gì, dạ, đúng vậy, nhưng lũ nhỏ đi bộ được vì chúng khỏe mạnh lắm . Chừng về thì đi tàu hỏa . Dạ, thưa, tốn chừng 15 rúpi . 

- 15 rúpi – gã nhà giàu kêu lên như bị bỏng nước sôi – nghèo như anh bạn, anh sẽ không có để trả cho tôi trước mùa gặt, anh biết mà ? Đó là chưa kể tiền lời tất cả không dưới 19 rúpi à ? 

Lai kinh hãi vì thấy trước cuộc hành trình bằng tàu hỏa tốn kém quá, nó kéo tay cha : 

- Cha ơi, thôi để anh em con về bộ, cha à ! Đi bộ thì cũng về bộ được mà ! 

Người cha cương quyết lắc đầu : 

- Không ! Không về bộ, Thánh đã dạy rồi . Con phải nhớ : sau mùa mưa rắn bò lổm ngổm đầy đường … và còn thú dữ nữa . 

Trong khi cha và chủ nhân nhà đi sâu vào chi tiết tiền nong, Lai làm một vòng thám hiểm quanh sân và lén vào nhà trong, lần dò theo một mùi thơm là lạ . Chợt, Lai nhận ra cái đuôi con Cam ló ra ở một góc . Lai lo ngại, gọi to: 

- Cam ! Lại đây ! Lại đây mau ! 

Con chó như trở thành câm và điếc (vì mùi thơm làm nó chỉ nghĩ đến cách làm bất cứ gì để có ăn) không nhận ra ý chủ muốn gì . Lai theo vào trong, một phòng rộng, bàn ghế sơ sài nhưng dưới đất có nhiều thảm và gối bông . 

Hẳn là chỗ gia đình ông nhà giàu ngủ trưa . Trong góc có tiếng quạt máy sè sè và trên cái ghế thâm thấp có một sa-ri bằng lụa đỏ, vài món nữ trang lấp lánh. 

- Cam ! Mày đâu rồi, hả ? 

Lai đảo mắt tìm, gọi nhưng chả thấy tăm dạng chó đâu, mà trong góc phòng, một cái hộp nhỏ lại biết nói y như người thật . Tuy lạ, song Lai có nghe mang máng về vật kỳ diệu này và nó biết là trong làng chỉ duy một mình gã nhà giàu sắm nổi . Đây là lần đầu Lai được thấy tận mắt và nghe nó nói tiếng người . Lai kinh ngạc đứng yên, quên cả chó Cam, cả mình đang đứng ở đâu . 

Không một bóng người, từ trong hộp, tiếng nói cất lên lảnh lót : 

- …Đây ! Tổ chức Y Tế Quốc Tế ! Tổ chức này hiện đã nhận bảo trợ thêm một triệu cho công tác chữa bệnh phung . Hiện nay, tổ chức này cũng đang nới rộng tầm hoạt động tận các làng mạc trong vùng … 

Bệnh phung ? Lai biết qua qua : người phung họp nhau thành từng nhóm riêng biệt trên các thềm nhà ga và bị cấm nhập chung với các hành khất khác. Còn Y tế Quốc Tế thì khó hiểu thật . À ! Như thế thì người phung có hy vọng lành bệnh ư ? Cái hộp này biết được ư ? Nó có tài phép bằng vị Gourou không ? 

Lai tò mò thò tay sờ nhẹ lên cái hộp. Mặt trước hộp miếng vải chắn mịn màng rung rung dưới các ngón gay Lai như thể … như thể là có ai trốn trong đó thở ra vậy. Tiếng nói vẫn lảnh lót, rõ ràng : 

- Bác sĩ Herman tiết lộ rằng … 

Nhưng than ơi ! Lai không được nghe trọn câu vì có tiếng kêu giận dữ từ gian bên đột ngột kéo nó trở về thực tại . Con chó Cam ! cái gì xảy ra ? Nó đã làm gì đây ? Con chó hiện ra, đuôi quặp, mõm dính đầy những bột . Phía sau nó, bà Ất Vi, vợ ông chủ hầm hầm đuổi theo . Thân hình to béo của bà ta chiếm gần trọn bề ngang khung cửa, hai má phúng phính, đỏ au . Chà ! Thân mình và khuôn mặt bà ta xem ra mềm nhão, Lai tự nhủ . Phải, tất cả đều mềm nhão như bột nặn, trừ giọng nói . Bà hét lên the thé : 

- Đồ chó chết ! Chó ăn mày ! Dám ăn bột của bà ! Chó chế …ết ! 

Lai hãi quá . Song lạ thay giọng nói dịu dàng trong cái hộp thì vẫn coi bà ta như không, chả hề nể sợ chút nào : 

- …Có đoàn bác sĩ và y tá đi thăm viếng các làng mỗi ngày, nhiều quốc gia tham dự vào cố gắng đáng kể này … 

Bà chủ tuồng như không để ý mảy may đến cái hộp, tiếp tục chửi con chó đói : 

- Đồ chó khốn nạn ! Đồ … (chợt thấy thằng bé, bà ta như quên phắt con chó liền) . Thằng kia ! Mày làm gì đây ? Lén vào đây từ bao giờ, hử ? Hử ? 

- Kính chào bà ! 

Lai đưa tay lên trán nghiêng mình, lễ phép và lịch sự hơn bà chủ nhà thô lỗ nhiều . Trong khi đó, cái hộp vẫn dịu dàng, rành mạch : 

- Chương trình năm năm của Ấn Độ sẽ thay đổi nếp sống khốn khổ của người dân … tương lai rộng mở … 

- Tao sẽ cho mày biết … những người dân khốn khổ … 

Bà ất Vi hét toáng lên, tay chộp lấy thằng bé lắc mạnh đến nổi nó ngỡ là tay chân nó rời rã ra. Cái sa-ri đỏ và cái ghế nhỏ như nhảy múa trước mắt nó ! Trời ơi ! Hai tay bà ta đâu có mềm nhão như Lai tưởng ! Bà ta mạnh làm sao ! 

- Mày là ai ? Hử ? Mày đến đây để làm chi ? Trả lời mau ! 

Miệng nói, đôi tay hộ pháp tiếp tục lắc mạnh thằng bé . Hình như những tiếng Lai định nói ra dính chặt vào nhau, mắc nghẹn ở cuống họng . Giây lâu nó mới có thể trả lời : 

- Tôi … tôi là Lai, con trai lớn của ba tôi, ông Cước . 

- Của nợ của mẹ mày ! 

Nói xong bà ta buông nó ra . Lai vỗ nhè nhẹ thăm thú khắp mình để biết chắc mình vẫn còn nguyên vẹn . Và nó trả đũa người đàn bà kia bằng giọng thách thức – nói rõ ra Lai vốn bướng bỉnh và chưa biết sợ hạng người cho vay – như thế này : 

- Tôi không phải là của nợ của mẹ tôi đâu, bà ơi ! 

- A ! Thằng khốn kia ! Mày dám trả lời với tao cách đó hở ? Tao hãy hỏi mày : làm gì ở đây ? Đồ ăn cắp ! 

- Tôi không phải đồ ăn cắp đâu ! Tôi vào đây để tìm con chó của tôi . 

Lai rắn giọng nói song bụng bắt đầu gờm vì rõ ràng là con Cam của nó đã chớp cái gì của bà ta chớ chẳng không . 

- Cút xéo ! Dắt chó mày đi ngay ! Con chó ranh hôi toàn phân . 

Lai nắm dây cổ Cam lôi thụt lùi vì nó thận trọng không muốn quay lưng lại đối thủ . Cam xem chừng đang còn thòm thèm ngoái đầu lại gian bên, chỗ bốc mùi thơm . Xem cung cách đó, người ta đoán ngay là nó chưa được kề cận với những gia đình khá giả bao giờ . Bà chủ với cái gậy dựng bên vách đập xuống đất để xua con vật, không may bà trượt chân trên tấm thảm; vội vàng níu chân ghế gượng lại thì xui xẻo thêm : chỉ nắm được cái chéo sa-ri . Thế là lôi tuột luôn cả mấy món nữ trang . Bà ta tức đến cực điểm, hét lên : 

- Lũ chó má ! – Vừa hét vừa lồm cồm bò dậy - Tại lũ bay hết ! Cút mau ! 

Lai lủi nhanh ra ngoài trong lúc người đàn bà vẫn chưa bớt giận, trở lại với mớ bột hư . 

Lai ra đến chỗ cũ thì vừa vặn cha nó đã nài nỉ gã hào phú bớt được chút đỉnh tiền lời và cho vay 14 rúpi . Ông nghiêng mình cảm ơn đoạn ba cha con trở về với Cam, ai nấy cùng nhẹ nhõm trong lòng . Trên đường về, họ gặp cậu Kiên: Ông này đang đến nhà gã hào phú để vay tiền mua hạt giống . Tức thì họ đón ông hỏi cách thức vào bệnh viện chữa mắt, song họ không thu thập được một lời chỉ dẫn quí báu nào, vì câu trả lời giống như những câu trong cái hộp phát ra : nào là chương trình 5 năm ở Ấn Độ, nào là bác sĩ ở A-rát, nào là v.v… Tuy vậy, ba cha con không thất vọng vì có một điểm rõ ràng nhất; việc đi đến A-rát là việc cần vì tại đó người ta thực hiện được phép lạ đấy !

Chương 4Anh em Lai vào chuồng gia súc để từ giã chúng, lên đường . Bầy trâu cúi đầu mặc cho hai trẻ vuốt ve khoảng trũng giữa hai sừng và đáp lại bằng những tiếng rống nho nhỏ, nồng nhiệt . 

- Thấy chưa ? Chúng biết mình đi, tội ghê, hở ? 

Mai nói với anh, còn Lai thì ôm cổ con trâu to nhất bầy, con trâu Cát . Nó nói với giọng xúc động : 

- Cát ơi ! Tao sắp đi, xa lắm, rồi đây ai sẽ ngồi lưng mày để đưa mày đi uống nước ? Ai đem rơm tới cho mày ăn ? Chỉ còn tụi nhỏ xíu xiu . Tội mày lắm, tao thương mày … tao đâu có ưng bỏ mày, mà thôi, tao sẽ về … 

Con em gái thì vỗ vỗ vào từng con trâu một, hỏi anh : 

- Mình đi lâu mau hả anh Lai ? 

- Làm sao anh biết trước ? - Lai nhún vai - chắc chắn là lâu, rất lâu … 

Nó bỗng nghe em gái thở dài buồn bã, vội trấn an : 

- Chúng ta sẽ cố đi nhanh nhanh . 

Hai anh em chúng được đàn gia súc này tiễn bằng những tiếng rống . Còn hai thằng em trai kế chúng thì không rời chúng một bước . Chứ sao: anh chị chúng sắp đi xa lắm và chỉ điều này cũng đủ tỏ cho chúng biết là họ rất … đặc biệt, rất … người lớn . Chúng nhìn hai đứa bằng những đôi mắt khâm phục, trang nghiêm . Hai đứa em cũng từ giã đàn trâu như thể chúng được đi . 

Nhưng chưa xong, còn phải từ giã con Xích-mi . Nói cho ngay, đáng lẽ con lừa được đi với hai tiểu chủ kia đấy, song lừa đã già rồi cho nên dù rất thận trọng - ấy, kẻ tuổi tác vẫn hay

 

thận trọng - lừa đã bị khập khiễng ở chân . Thế là ý định trên bị bãi bỏ, vì nghĩ coi: làm sao có thể làm cuộc du hành dài với một kẻ thận trọng mà … khập khiễng cho được ? Vuốt ve con vật, Lai tiên cảm rằng minh không còn hy vọng gặp nó lúc trở về, Lai xót xa lắm và con vật như cũng chia xẻ ý nghĩa ấy . 

Lai tâm sự : 

- Mày cứng đầu lắm, Xích-mi ơi ! Mày với tao cứ giận nhau luôn, xong có ai thân với nhau bằng mình, hở ? Rồi đây mày xem, chắc mày không còn cơ hội để hất tao vào bụi gai nữa đâu, nghe ! 

Giờ là đến phiên con Cam, hoạt náo viên của gia đình . Khó nhất đó ! Lai tự nhủ . Kể cũng đáng tiếc . Lai đã nài nỉ mỏi miệng mà cha chúng vẫn chẳng bằng lòng cho chúng đem Cam đi . Vị gia trưởng cứng lòng quá ! Cam bị buộc vào thân cái cột giữa sân, đó là điều Cam ghét nhất : bị cột như thể là con trâu ! 

Trông dáng bộ nó mà thương; đứng bằng hai chân sau, hai chân trước của nó gác lên mình tiểu chủ, đôi mắt mở to nhìn Lai như cầu khẩn, van nài . 

- Mày không đi được, Cam ơi ! Cha không cho, ông nói là đường xa, nguyên hai anh em tao cũng khó được no lòng thay là còn đèo bòng thêm mày . Cha nói : “Đừng có điên” mày hiểu giùm tao … Đừng làm tao buồn … 

Cam rên rỉ thêm . Nó không có vẻ muốn hiểu gì cả, nó buồn và giận vì chủ nó thì tự do còn nó lại bị cột chặt thế này này … Lai lại an ủi : 

- Mày phải biết cha cũng thương mày, sợ mày chết đói dọc đường đó . 

Miệng nói thế mà trong bụng thì Lai không tin rằng Cam lại có thể chết đói dọc đường : nó đánh hơi rất tài tình , dễ gì đói ? Lại cố thuyết phục cha lần nữa . 

- Cha ơi, xin cha cho con đem nó theo, có nó chó rừng sẽ sợ mà rắn rết cũng lãng xa, nó canh chừng chúng con . 

- Không đâu . Đừng cãi lời cha : phải đi theo con đường lớn, theo các bộ hành khác, đừng rời họ . Làm gì có rắn rết, chó rừng ? Đem nó theo, phải chia thức ăn, như vậy các con sẽ đói, cha không xấu bụng nhưng mà nhà mình nghèo, đi vay khổ nhục … con biết mà . 

Lai cúi đầu im lặng không dám nài nỉ nữa . Mai thì thào vào tai anh : 

- Cam sẽ tìm ra anh em mình khi được thả ra . Nó đánh hơi tài nhất . 

- Đọan đường đầu ta đi xe bò, em quên à ? Làm sao nó đuổi kịp … Thôi, đừng bàn tới nó nữa, em ! 

Mẹ Lai cuốn quanh bao thức ăn cái chiếu, thức ăn gồm có một gói gạo khá to, cá khô, bánh mì và bơ . Thêm hai chén gỗ, một soong nhỏ cùng hai cái chăn len mỏng để phòng lạnh ban đêm . Bà nội cho thêm một ổ bánh ngon gói trong lá vải . 

- Nếu các con biết giữ gìn, thức ăn này dành được khá lâu - Người mẹ dịu dàng nói . 

- Thưa mẹ, con biết . 

- Mắt luôn luôn mở to, miệng luôn luôn ngậm lại thì mọi điều sẽ tốt đẹp – bà nội dặn dò thêm - Nếu các cháu đau, hãy nhai vài lá trầu, trầu trừ được chứng sốt đó . 

- Thưa bà, con nhớ … 

Đến lượt người cha lặp lại lời dặn lần thứ 10 hay 11 chi đó . 

- Đến A-rát tìm ngay ông chú con, ông tên là A-li Sinh, càng sớm càng tốt, ông giúp việc ở tại nhà A-li-Rớt . Nhớ chưa ? 

- Thưa cha, con nhớ : chú A-li Sinh ở nhà A-li Rớt . 

Chiếc xe bò của người láng giềng tốt bụng nặng chĩu một núi rơm được giữ đứng vững bằng ngọn sào tre đã đến, bác ta ngồi phía trước nhịp ngọn roi chờ . Hai đứa trẻ leo lên trong khi tiếng con Cam đuổi theo ăng ẳng một cách tuyệt vọng, nó đã cố gắng hết sức mà không sao bứt nổi sợi dây trói . 

Chao ! Chúng lên đường một cách đột ngột, mở đầu cuộc hành trình cầu may . 

Người mẹ đứng lặng với đứa em út trên tay rồi như chợt nhớ con mình sắp đi xa vội vẫy tay từ biệt . Bà nội phất cái khăn choàng đỏ . Còn cha chúng : ông đứng sững, trang nghiêm giữa hai đứa nhỏ, mỗi đứa được ông nắm một tay . 

Tội nghiệp chúng, nếu từ biệt bầy gia súc đã lâu, khó khăn và làm chúng khổ tâm thì bây giờ từ biệt cha mẹ và ba em, chúng càng đau khổ vô vàn . Họ đứng đó, lặng lẽ trong khi chúng xa dần, xa dần trên một cái xe bò ! Nào khác chi chúng là một nhánh cây bị đốn bất ngờ khỏi thân, nhánh cây đó sẽ phải chết không ? Bụng Lai thắt lại một cách khác thường . Sao mà cha mình đứng sững như thế ? Sao ông không vẫy tay chi hết ? Sao ông buồn dữ vậy ? 

Con em gái trái lại vui vẻ ngồi trên đống rơm . Nó không cảm thấy mình là nhánh cây bị đẵn, vì cạnh nó có anh . Mặc cái áo mới tinh đỏ chói trông nó tựa trái dâu chín rộ . Với nó thì Lai quan trọng nhất và có Lai mọi sự đều tốt đẹp, an lành .

° ° °

Như lệ thường ở xứ này : đêm xuống thật mau như một tấm màn đen khổng lồ úp chụp xuống mọi vật . Họ phải tiến tới trong đêm dày để đến kịp A-la-ba-ba sáng hôm sau . Lai ngồi nhìn tứ phía và cởi phanh áo cho gió mát lùa vào khuôn ngực lép . Xa xa, cánh đồng còn sáng song xe chạy dưới các tàng cây thì tối om rồi . 

Ngọn đèn bão treo phía trước dưới đống rơm rọi một lằn sáng dưới chân bò . Ít xe qua lại, không có xe hơi bóp còi inh ỏi, chỉ lơ thơ vài chiếc xe bò đi chợ tỉnh thôi . Trong các bụi xương rồng rậm rạp dọc đường, dế gáy vang rân. Thay vì chợp ngủ như em gái vô tư, Lai thao thức ngắm trăng lưỡi liềm . 

Sáng hôm sau, mặt trời khuất sau hàng cây vải um tùm biến một vòm trời trở thành đỏ hồng . A-la-ba-ba ló dạng, nhà cửa san sát và nóc đền đài dinh thự chói lòa dưới nắng ban

mai . 

Từ băng trước, bác đánh xe ngủ gà ngủ gật cả đêm cũng bừng tỉnh, bác để bò chậm bước theo các xe khác . Một lúc sau, bác cho xe dừng cạnh một kinh nước lấp lánh giữa cánh đồng xanh ngắt, thả đôi bò ra cho chúng uống nước . 

Trước mặt họ, dọc theo con kinh, người người rửa mặt và thì thầm đọc kinh . 

Buổi sáng mát rợi . Mai co ro khi rửa mặt dù nước trong kinh ấm hơn không khí . Hai đứa trẻ không nhẩn nha lâu được vì người láng giềng lại giục lên đường . Chúng nuốt vội nắm cơm đoạn lên xe . 

Nhiều xe khác chất ngập hàng hoá xuất hiện từ các ngả đường về hướng chợ . Con trai ồn ào như giặc chòm dắt bầy dê kêu be be và bầy trâu gầm gừ, bụi tung lên mờ mịt trong khi đám bộ hành, xe đạp và ô tô càng lúc càng đông . 

Hai đứa trẻ chưa thấy cảnh náo động như thế . Đến cổng thành phố, hai đứa phải xuống . Xe bò sắp thành hàng dài tại đây đóng thuế trước khi nhập thị . Hai đứa lễ phép cảm ơn người làng giềng rồi xách hành lý lẫn vào đám đông . Kể từ đây, chúng biết rằng không bao giờ được ngủ trên xe rơm thơm ngát nữa . 

Thằng anh vừa chợt thấy em xách theo một túi vải và nó biết có gì trong đó : những viên sỏi trắng và những mảnh thủy tinh đủ màu mà em nó thích sắp thành hình chơi . Mai không nỡ xa cái túi này . Lai nghiêm giọng bảo : 

- Mai, không được đem theo, bỏ lại đi cho gọn . 

Nhưng con em đâu chịu thế ? Nó dậm chân thình thịch xuống làm vòng cổ nó kêu lên leng keng : 

- Kệ em, em xách chớ có bắt anh xách đâu ? Can chi đến anh ? 

- Thì giờ đâu mà chơi ? Mình phải đi, đi, đi mãi, đi hoài, mà em thấy chớ, mình mang nhiều thứ quá rồi . 

Lời qua tiếng lại sau cùng Mai bằng lòng chỉ giữ lại những viên nhỏ nhất và nhiều mầu, còn viên to thì bỏ lại . Nó chôn tất cả xuống một bụi rậm và quay lại để nhìn cho rõ nơi chôn . 

Chao ! Vào một ngày hội chợ, đi lại trong thành phố rất khó khăn . Hai đứa thấy ngay sự khác biệt giữa đi bộ và đi xe, bị xô lấn khi đi . Chúng cố bước tới , Lai nắm khư khư bàn tay nhỏ bé mềm mại của em, vậy mà đám người vẫn như xô vào chúng, làm chúng ngạt thở . Tiếng ồn chói cả tai . Lai hỏi thăm đường đi A-rát và được trả lời bằng cái lắc đầu hay cái cười khó hiểu, người thì chỉ một phương hướng mơ hồ, bên kia đám đông . Lai kêu lên : 

- Mai ơi ! Người ta sẽ dẫm nát anh em mình mất, phải tìm cách trở lui, phải ra khỏi đây ngay ! 

Nhưng trở lui cũng lại là chuyện không dễ dàng gì : người ta tiến tới theo một chiều nhất định, chỉ còn cách để đám đông lôi cuốn theo . May thay, một con bò thần có đôi sừng vàng

óng chợt xuất hiện, đủng đỉnh đi ngược chiều . 

Mọi người dạt cả ra nhường lối . Rồi thình lình một người mặc đồng phục lớ quớ dẵm lên chân Mai . Cô bé kêu rú lên và khóc nức, đau quá ! 

- Anh Lai ơi ! Dắt em đi chỗ khác … hu … 

Lai quả quyết nhìn quanh và nhận ra con bò thần được kính trọng, nể tránh . 

Tức thì nó lấy cùi chỏ thúc mạnh bên trái bên phải và kéo tuột em đến gần bò . Hành lý đặt lên đầu nên rảnh tay, nó nắm lấy đuôi bò và giữ chặt lấy cho đến lúc rời đám đông . Bất ngờ, con vật nằm phục giữa đường, đám đông kính cẩn tránh nó . Mai vẫn ti ti khóc : 

- Giày sắt, anh ơi ! Ông mang giày đế sắt, nhìn coi, chân em chảy máu này ! 

Phía bóng mát trên đường có một dãy hàng quán ăn . Lai dắt em đến mua hai annas đậu phụng luộc, đậu gói trong tấm lá bàng . Rồi hai đứa leo lên bậc cấp một đền thờ vàng choé ngồi trên bậc cao nhất, Lai bảo em : 

- Thôi, giờ ăn đi ! Từ đây phải nhớ tránh xa đám đông, nghe ? 

Không phải nhờ anh dỗ mà chính nhờ đậu phụng dỗ Mai nín khóc . Vừa ăn con bé vừa săm soi mấy đầu ngón chân chảy máu, xuýt xoa và kết luận là chúng cũng không đến nỗi phải nát bét . Lai khuyến khích em : 

- Mai ơi ! chắc chắn là chúng còn tốt, chúng sẽ mang em đến tận A-rát mà ! 

Nụ cười mếu máo nở trên khuôn mặt lấm lem nước mắt . Đột nhiên, chúng nhận ra trước mặt chúng bên kia công trường có một nhà giam và một gã mặc đồng phục ka-ki đang đọc to tờ giấy quá cái ống loa . Lần đầu tiên mà chúng được thấy dụng cụ làm lớn tiếng nói người ta thành tiếng rống của con voi ! 

Chúng nhìn không chớp mắt … 

- Cảnh sát đang lùng kiếm hai anh em thằng Lai và con Mai, con của … thằng Lai 13, con em nó thì lên 7 . Thằng anh da nâu, bận áo sơ mi mầu hạt dẻ, con Mai áo đỏ, quần xanh lá cây . Con nhỏ này mắt xanh … A lô … 

Hai đứa há hốc miệng, kinh ngạc, quên cả đậu ngon . 

- Anh nghe không ? Họ kêu tên mình kia ? Có nói cả áo quần … 

Hai đứa nhìn nhau trong lúc tiếng kêu vẫn ong óng : 

- Sẽ thưởng 100 rúpi cho ai bắt được chúng . Tôi nhắc lại : thằng anh 13 tuổi, con em 7 tuổi … 

- Hay là cha muốn kêu mình về ? 

- Đừng nói tầm phơ, cha làm gì có 100 rúpi để thưởng ? 

- Mình lại hỏi ổng đi, anh ! 

Mai nói và tuột xuống khỏi bật thềm . Lai nắm bím tóc em kéo lại : 

- Ngu ! Như vậy làm sao đến A-rát chữa lành mắt được ? Mày phải biết rằng nếu muốn mình về, cha chỉ nói hãy trở về là được rồi - Giọng quả quyết, Lai tiếp trong lúc Mai dừng lại – Đây là cảnh sát mà, họ muốn bắt mình . Trời ơi … 

Viên cảnh binh đầu kia đọc ta lại lời thông báo và cao giọng hơn : 

- 100 rúpi tiền thưởng ! 

Hình như có người đang theo dõi chúng ? Lai nhanh nhẹn gom đậu phụng lại gói trong tấm lá bàn, nắm gọn trong tay và dấu dưới chéo áo, vơ hai bọc đồ: 

- Mai ! Đi ! Đi thôi ! 

Nói xong, nó nắm tay em lôi đi . Hai đứa co giò chạy biến . Mai đụng vào nhiều người khiến họ chửi ầm lên . 

Chúng vấp ngã đứng lên chạy và lại vấp ngã . Tiếng kêu ơi ới sau lưng . Đám đông tản dần ra nhưng hai trẻ không dám quay đầu lại, chỉ chăm chú chạy ra khỏi cổng thành . Đến quốc lộ, chúng nhận ra phương hướng; thì ra chúng đang trên đường về và chúng cũng kiệt sức rồi, chúng ngã nhoài dưới tàng cây . 

- Lai ơi ! Về nhà đi anh, em sợ cảnh sát bắt quá đi ! 

- Mình có tội gì mà sợ họ ? Anh nhất định đưa em tới A-rát dù có phải cởi bỏ hết áo quần … 

Vừa nói, nó vừa giận dữ nhét cái áo bọc hành lý, đoạn quay sang em : 

- Đừng nhìn người ta, đừng để họ thấy mắt em xanh … 

- Em muốn về ! Em muốn về thôi ! Em không thể nhìn xuống đất suốt chuyến đi, anh biết chớ ? 

Và lần thứ ba trong một ngày, Mai khóc nức lên . Thình lình, một con vật từ đâu lao sầm vào mình Lai, mình có bụi bặm, hơi thở hào hển… Anh em Lai đờ ra một giây và nhận được con vật thân yêu, chúng mừng quá đỗi . Con vật tuyệt vời ! Lai ôm con nhỏ, đặt nó lên đầu gối, vuốt ve: 

- Cam ! Tao biết mày cừ lắm, nhưng làm sao có thể … chúng tao đi xe bò mà … 

Mai thôi khóc, nhảy nhót quanh anh và con Cam, cười to: 

- Em thả cái khăn quàng cổ xuống đất, kéo lê đi … Anh không thấy khăn dơ quá hay sao ? 

- Sao mày không nói cho tao biết với ? 

- Em không dám chắc con Cam chạy kịp, anh sẽ buồn . Thà cứ … 

Lai cười theo em, vui vẻ. Chào ! Con bé 7 tuổi này thật khôn ngoan, tuy nó đang dò dẫm trong thế giới tranh tối tranh sáng nhưng nó có trí thông minh chứ, chưa chắc người lớn đã có sáng kiến như nó ! Mai vỗ về lên bộ lông lem luốc đầy bụi của Cam nói : 

- Nó đã tìm ra anh em ta là điềm tốt, phải không anh ? 

Điềm tốt hay không, Lai không rõ được, có điều việc này giúp hai đứa vững lòng hơn và quên phăng giọng nói đáng sợ của viên cảnh binh . 

Bấy giờ chúng đã rời thành phố chật chội, hỏi thăm đường đến A-rát . 

Mai bước khập khiễng song chúng vẫn bước tới cho đến khi nắng lên cao, buộc chúng phải dừng chân . 

A-la-ba-ba với nhà tù và cái loa gióng giả đã bị lùi lại đằng sau lưng, xa lơ xa lắc . Chúng ăn uống rồi ngủ liền bốn tiếng đồng hồ dưới bóng cây thốt nốt .

Chương 5

Gió hây hây thổi và bầu trời dịu lại khi hai đứa lên đường . Con đường rộn rịp hẳn lên khi trời mát : xe hơi, xe đạp qua mặt chúng vun vút . Lạc đà, lừa, bò thì đi chậm hơn . Vài chú ngựa gầy chạy lóc cóc lóc cóc kéo theo những cỗ xe chĩu nặng hàng hoá . Hai anh em Lai lóc thóc bên lề đường đầy bụi . Mặt trời chiều chíếu sáng khắp cánh đồng lúa và hàng rào mía, những lạch nước lấp lánh như những giải bạc . 

Thỉnh thoảng là một ngôi làng với những nhà đất xám, chứa đầy con nít mắt đen . Chợt giật mình, hai đứa tách rời nhau và lầm lũi bước mau vì nỗi sợ hãi do cái loa chưa thôi ám ảnh . Phải, ai mà không thèm 100 rúpi với công việc dễ dàng, chỉ cho nhà chức trách hai đứa trẻ nghèo hèn ? Thật tối mịt, chúng mới dám đi gần nhau, chân Mai vẫn khập khiễng khó nhọc, nhưng Lai lờ đi làm như không thấy, nghĩ rằng không phải bận tâm làm chi vì nó sẽ khỏi . 

Song càng lúc, Mai càng khập khiễng hơn, đầu nó nghiêng về một bên, tuy vậy, con bé vẫn bước tới, không ta thán. Lai tự hỏi làm sao em có thể đến A-rát nếu cứ như thế này ? 

Một đôi lần, Lai ra dấu xin đi nhờ xe song vô ích, chả ai thèm đoái hoài đến chúng . Người ta đã quá quen với lũ trẻ nghèo hèn chực đi nhờ xe . Lai thu hết can đảm để xin một bác dắt lừa kia cho em nó ngồi lên con vật một lúc và lại bị từ chối . Tại xứ này có nhiều giai cấp, kẻ ở giai cấp cao được kính nể còn bọn ở giai cấp dưới bị khinh khi, mà chúng thuộc về giai cấp thấp hèn nên không ai thèm chú ý . Bác dắt lừa khỉnh khỉnh quay đi không thèm trả lời Lai . Thế là thôi, chúng biết rằng không ai hoài hơi bận lòng về chúng, chúng phải tự liệu lấy thân. 

Chúng lần dò bước tới, con em khập khiễng, khập khiễng … 

Đến một làng kia, Lai thấy có con lạc đà đứng riêng trong lúc các gia đình quây quần bên ngọn lửa . Bóng con vật in rõ lên nền trời tối đen . Đầu quay về hướng A-rát, có vẻ sắp lên đường . Lưng con vật chất một bọc hành lý nặng và người chủ đang sửa soạn chất lên thêm . Lai hiểu rằng nếu không tìm được cách chở con bé thì đành phải ngừng cuộc hành trình trong đêm nay, chưa biết chừng nào còn phải dừng cho đến lúc chân nó thật lành, và không biết đến ngày nào …Thế là Lai lại tận dụng can đảm để van xin lần nữa . Chủ con vật là một gã đàn ông gầy gò, không có gì đặc biệt . Ông ta liếc nhìn hai đứa, đôi lông mày rậm và dài đến nỗi chúng có thể lầm là hai hàm râu khi thoạt thấy . Giọng khàn khàn, ông hỏi : 

- Tụi bây đi xin ăn phải không ? 

- Thưa ông không, chúng cháu là người đi đường . 

Ông ta cúi nhìn Mai và kêu lên : 

- Chà, cháu có hai mắt xanh … 

Mai hoảng hốt lùi lại, tay sờ soạng tìm tay anh . Nó đã vô ý không nhìn xuống đất ! Cái màu mắt quái ác này dám hại anh em nó lắm à! 

- Trước ta cũng có đứa cháu mắt xanh - người chủ con lạc đà nói – nhưng nó quá khôn ngoan nên đất ăn rồi . Sao đó cháu, cháu bị thương ở chân ư ? 

Hỏi mà không đợi câu trả lời ông ta nhấc bổng con bé đặt lên các bao vải, rồi bảo thêm : 

- Ngồi trên đó tốt đấy ! Cháu có thể ngủ một giấc . 

Câu chuyện xảy ra nhanh chóng bất ngờ khiến Lai lúng túng không tìm ra lời nói cảm ơn ông . Tức khắc họ lên đường . Mai ngồi trên lưng một con vật cao ngất nghểu, cao hơn tất cả xe đạp, xe hơi và bộ hành đang tiến cùng chiều . 

Chân nó được đỡ đau, nó mừng lắm . 

Tuy thế cỡ vài giờ sau, con bé bị chóng mặt vì nhịp lắc lư của bước chân lạc đà, nó khóc nho nhỏ . Ông chủ lạc đà khuyên nó nên nằm sấp lên mấy bao vải và nó tuân lời rồi chốc lát ngủ thiếp đi . 

Lai nắm chặt lấy mẩu dây đong đưa bên con vật . Chao ! mọi sự đều tốt đẹp ngoài sự mong muốn của thằng bé . Không phải thấy em khập khiễng cạnh mình Lai cho là nó có thể đi đến tận cùng trái đất . 

Trời tối sập và mỗi lúc tiếng ếch nhái kêu oàng oạc to thêm ở hai vệ đường . Không có ánh sáng gì khác trừ ánh sáng của các đèn xe . Rồi càng về khuya xe cộ càng thưa . Sau rốt chỉ còn gặp vài con lừa hay vài xe bò với những hàng hóa nặng trĩu . Đôi lúc, một bóng đen băng qua đường, dừng lại đột ngột nhìn họ bằng hai mắt sáng quắc rồi biến vào bụi rậm; lúc ấy Cam gầm gừ trong cổ họng như sẵn sàng ứng phó rồi cọ cái mõm ướt vào chân Lai . Lai và ông chủ vẫn im lặng rảo bước bên con vật to lớn . Có khi, ông ta lầu bầu gì đó chắc để tỉnh ngủ . Hay là có cái gì làm ông ta phật ý, Lai không đoán nổi . Nó nào biết gì về ông ta cũng

như con vật . Con lạc đà thừa dịp Lai đi sau, nó đá hậu vài cái song Lai không phìền hà vì em mình được yên ổn trên lưng nó . 

Ông chủ tuy giọng nói khàn đục nhưng tỏ ra tốt bụng trăm lần hơn so với những ông chủ xe sang cả khác . 

Đây là đêm đầu tiên Lai đi bộ trên đường, vậy mà ông ta chả hề có ý muốn dừng lại nghỉ chân; nó cố gắng giữ chặt sợi dây trong tay, bước tới . Lai ít khi vấp song trong đời nó, nó quả chưa hề mệt đến mức này . Lai như một kẻ mộng du, trong trạng thái nửa mê, nửa tỉnh . 

Cuối cùng, hình như ló dạng trên cánh đồng đầy sương mù . Lai phờ phạc ngẩng lên nhìn các vì sao mờ mờ rồi tắt hẳn trong lúc bầu trời sáng dần . 

Họ dừng cạnh giếng, con vật quì xuống, còn Lai thì khuân giúp mấy kiện hàng . Ba người lo rửa mặt cầu kinh sáng . Ông chủ quì xuống, hướng mặt về hướng đông, nhắm mắt, hai tay chắp lại, đọan họ quây quần trên bờ ruộng ăn uống, sưởi nắng . Mai lạnh và đói meo, Lai phải xoa lưng và hai cánh tay cho em . Ông chủ đưa cho Lai cái chăn len để đắp cho con bé còn ông thì nhóm lửa và dọn cho chúng trà nóng pha ít mật ong kèm lát bánh mì khô, lại có cải vải rừng . Ông quá rộng rãi : ngay đến con Cam cũng được ăn . Giọng dịu dàn ông bảo : 

- Ăn đi con ! Hai tay rụt rè làm sao thân hình nở nang cho được ? Có đủ cho tất cả, đủ hết, cứ ăn đi ! 

Bữa ăn linh đình này như tiếp sức cho mọi người . Lai chậm rãi uống trà, nhìn qua miệng tách, nó thấy đôi má hóp và bộ ngực lép của ông ta, thằng bé đoán rằng ông cũng chẳng dư dật chi . 

- Ông ơi ! Ông thích đi đi về về với con lạc đà ư ? 

- Ta rất ghét, con ạ ! Nhưng vì nạn đói ta đã cầm cố hết đất đai . Bây giờ ta phải cố gắng làm lụng ngày đêm để có tiền chuộc lại, hiểu không ? 

Ăn xong, ông xức thuốc lên chân cho Mai, dùng vải băng lại để mau lành, ông nói thế rồi hỏi chúng đi đến đâu với cái chân đau này . 

- Thưa, đến A-rát . 

- Tận A-rát hở ? Xa quá ! (ông nhíu mày tiếp ). Mà chỉ có hai đứa bằng hai con muỗi tép ! 

- Thưa, đúng vậy . Chúng cháu sẽ cố xoay xở … 

- Vậy chớ các con đi đến đó làm gì ? 

- Dạ, để xin vô nhà thương chữa mắt cho em cháu . 

- Hừ, đừng mong mỏi vô ích, không có chỗ đâu . Không bao giờ ! Cháu ta đã chết vì không có chỗ đấy, con ơi ! 

- Thưa ông, sẽ có ! Thế nào cũng có . 

Và bằng vài câu vắn tắt, Lai kể cho ông ta nghe lý do nào đã khiến nó mạo hiểm như vậy. Lai

ngỡ là ông sẽ khen nó hiếu học, nào ngờ ông trách : 

- Hoá ra con lôi con bé đáng thương đi qua nửa xứ Ấn Độ cốt để con được lợi ? Rõ ràng là lợi cho con chứ có được gì ? 

Lai cải chính : 

- Có chứ, thưa ông, nó sẽ sáng mắt mà ! 

- Nếu vì lợi cho nó thì chuyến đi này đáng tiếp tục. Trời sẽ giúp con ! Còn như chỉ vì con thì quả là chuyện điên rồ, Trời sẽ không thương đâu . Con ơi ! Lợi lộc và danh dự thường không đi đôi, không nằm chung chiếu, con nên nhớ thế . 

- Lợi lộc là cái gì, hở ông ? – Mai tò mò hỏi . 

- Người thủ lợi là người … là người chỉ ưng làm gì tốt cho mình, cho riêng mình thôi, không nghĩ đến xung quanh . 

Lai không thích nghe diễn thuyết dài dòng . Cuộc hành trình tiếp tục .

° ° °

Họ đi trọn đêm và ban ngày lúc trời mát, nghỉ ngơi và ngủ lúc nóng, nắng cao. Lạc đà chậm chạp hơn mọi con vật khác, tuy vậy nhờ nó, mà hai đứa trẻ đã vượt được một chặng đường dài . 

Ông chủ - tên là Sâm Du - biết nhiều cổ tích đã kể cho chúng nghe nên chúng rất thích, quên cả nhọc mệt . Một hôm, ngồi nghỉ chân dưới bóng mát, ông ta kể thêm một chuyện: 

- Có một nông dân nghèo kiết, siêng năng cần mẫn song nhiều năm qua mà vẫn vắt mũi đút miệng, mang nợ nần hoài . Một bữa nọ, anh thành khẩn cầu xin Nữ thần Nhân ái hãy ban phúc cho anh bằng cách cho anh ít tiền để trên lò sưởi đặng anh trang trải nợ nần . Cầu xin xong anh dắt bò ra đồng . Một cành xương rồng móc rách áo anh, khi anh hì hục trên thửa đất. Anh ta tức giận, đào cả gốc cây lên và chao ơi, kỳ diệu làm sao : anh thấy bên dưới thòi ra một cái nắp nồi đất . Anh tò mò đào thêm cho đến khi mở được nắp nồi, anh thấy trong nồi đầy nhóc đồng vàng . Thoạt tiên, anh rất vui mừng song sau nghĩ lại, anh tự nhủ : “Nếu nữ thần Nhân ái thương mình mà ban cho số vàng này thì hẳn Ngài đã để nó trên lò sưởi nhà mình chứ không để đây . Tiền vàng này không phải của mình, có người chôn giấu và người ta sẽ khổ sở lắm nếu ta lấy mất đi . Thế là anh đậy nắp lại, lấp đất lên như cũ, dắt bò về . Tối đó anh kể lại câu chuyện cho vợ nghe, rồi còn thêm : “Mình nghèo mang nợ đầy đầu, nhưng tôi không muốn làm điều bất lương, mình ạ !”. Mụ vợ tưởng điên lên vì cái tính khí khái ngu ngốc của chồng . Tuy vậy, mụ cố gắng chờ cho anh ta ngủ yên rồi chạy ù sang nói với người láng giềng đầu đuôi câu chuyện và đề nghị anh ta đào lên giúp mụ, mụ hứa sẽ chia đôi kho vàng . Anh ta thuận liền. Công việc tiến hành trong đêm tối, một mình anh ta vì sợ người nông dân không dám trái ý chồng mà dự kiến việc đào lên . 

Nắp nồi được giở ra, bên trong lổm ngổm đầy những rắn, gã láng giềng giận lắm, cho là mình bị gạt hay mụ muốn ám hại mình, gã đập sập nắp lại, đem về ngang nhà kẻ gạt gã, gã leo lên nóc nhà và trút hết rắn trong nồi vào ống khói - miền bắc nước Ấn nhà nào cũng có ống khói . – “Đáng đời tụi bay, vô cớ mà muốn hại ta” . Gã lầm bầm. 

Rạng đông đến, gã nông dân chất phác kia thức giấc, cầu kinh như thông lệ . Gã bỗng nhận ra cái gì khác lạ trên lò sưởi và chỉ giây lát mặt trời rọi vào, vàng sáng lóe lên . 

Nước mắt chảy dài trên má gã, gã kính cẩn tạ ơn Nữ thần, vì gã biết Ngài đã dành tiền đó cho gã … 

- Người nông dân thật là …tốt, nhưng thưa ông, nếu là cháu, thì cháu đã lấy ngay từ lúc đào thấy ngoài đồng, thế mới thực tế … 

Lai góp lời . Ông Sâm Du nghiêm giọng : 

- Không chỉ có tiền là đủ . Cháu phải nhớ điều này : tiền mà mình giữ phải mang đến cùng lúc với sự bình an trong tâm hồn . Nó phải là một ân phúc . 

Lai không hiểu nổi một ân phúc phải kèm cùng tiền bạc . Vả lại, trong đời nó, nó đã nghe đến chán các lời giảng về luân lý, đạo đức rồi . Hai ngày qua, chúng được yên ổn với ông Sâm Du tốt bụng và con lạc đà, chả ai để ý đến Mai ngồi khuất người giữa mấy kiện hàng trên lưng con vật . Mỗi khi nắng rát bỏng lưng, Lai còn dám lấy sơ mi ra mặc . Hành trình tốt đẹp cho đến sang ngày thứ ba, điều khủng khiếp xảy ra : đúng lúc Sâm Du tìm chỗ cho lũ nhỏ nghỉ trưa thì một xe mô-tô trờ trới, đỗ xịch lại ngay sau lưng họ . Lai nhận ra viên cảnh sát ở A-la-ba-ha, còn gã thì nhìn cái sơ mi của Lai và dáo dác tìm con bé, song không thấy . Gã nắm vai Lai lắc mạnh . 

- Mày mấy tuổi ? Nói mau ! 

- Dạ, mười …ba ! Lai quá kinh ngạc không kịp nghĩ đến nói trớ nữa . 

Viên cảnh binh đưa mắt nhìn con Cam - chắc gã thất vọng vì thay vì con bé mắt xanh, áo đỏ lại là con chó gầy nhom ! Cũng lúc đó, Sâm Du đến gần, gã hỏi : 

- Thằng này có đứa em gái phải không ? 

- Đứa em gái ? Tại sao nó có đứa em gái, hả ông ? 

- Cảnh sát truy nã hai đứa trẻ 13 và 7 tuổi . Tôi tìm ba ngày nay, lục xét con đường này cả trăm lần rồi . Tôi chắc chúng chưa trốn xa . Chúng bị truy nã về tội ăn trộm . 

- Ăn trộm ? – Lai gặn lại vì nó không tin ở tai mình . 

Sâm Du cũng ngạc nhiên không kém: 

- Chúng ăn trộm gì thế, hở ông ? 

- Ôi chao ! Cái thứ trộm ấy mà … 

Có tiếng kêu khẽ từ trên lưng con lạc đà và tim Lai nhảy đùng đùng trong lồng ngực nhưng may quá, viên cảnh binh chẳng hay biết gì cả : 

- Ai chỉ điểm chúng sẽ được thưởng 100 rúpi lận à ! Một đứa 13, một đứa lên 7, bác thấy chúng không ? 

Sâm du không trả lời câu hỏi mà lại nói : 

- 100 rúpi ! Số tiền lớn quá ! 

- Chứ sao ! Bác thấy chúng không ? Số tiền thật lớn . 

- Vâng ! Nhưng tôi đâu có rảnh mà chạy theo lũ trộm ranh . Chà! mới lên 7 và 13 mà dám ăn trộm … Lạ nhỉ ? Hai đứa nhỉ … 

- Bác tưởng chuyện chơi sao ? Lũ trộm ranh rình mò khắp nơi đấy nhe ? Bác giúp tôi tìm chúng, tôi sẽ tặng bác 50 rúpi . 

- 50 rúpi ? Lạy trời ! Cộng với tiền bán lạc đà này tôi có thừa để chuộc lại đất ruộng . Nhiều quá ! 

Viên cảnh binh lặp lại như cái máy : 

- Con em mắt xanh, áo đỏ, quần lam . Thằng anh ăn mặc giông giống thằng này … 

- Giống thằng bé này ? – Sâm Du chỉ tay vào mình Lai, hỏi – Ông nói thật chứ ? 

Lai tưởng mình sắp khụy xuống nếu không cố gắng . “Trời ơi ! ông ta sắp giao mình cho cảnh binh đây mà, số tiền lớn quá, mà ổng thì cần để chuộc đất đai, ổng cũng như cha mình : rất quí đất đai”. Nó đứng chết lặng, chờ Sâm Du lôi tuột em mình từ lưng lạc đà xuống . Tiếng viên cảnh binh : 

- Phải ! Mà …mà thằng này thì không thấy có em gái lại có con chó, hay là chó của bác? Trong tờ thông tư truy nã, không thấy nói có con chó … 

Sâm Du điềm nhiên : 

- Tôi như ông, tôi lùng trong các làng mạc, ông có cái mô-tô tốt quá, cần gì chạy tìm xa? Con nhỏ 7 tuổi làm sao đi nổi tới tận đây . 

- Phải, phải ! Nếu nó không được chở bằng xe hay … 

Gã nhướng mắt lên như sắp tìm trên lưng con vật, song trời ơi, rõ là ai che mắt gã – hay con bé sợ quá đã nằm mọp xuống lưng con lạc đà – nên gã chả thấy gì sất cả . Sâm Du đủng đỉnh nói: 

- Ai mà thèm chở không công bọn ăn mày với bọn ăn trộm, thưa ông ! 

Lại có tiếng rên khẽ xuất phát từ lưng con lạc đà, song viên cảnh binh chả để ý gì, gã gật gù : 

- Bác noi có lý . Chắc tụi nhóc trốn đâu gần đây thôi . Chào bác . 

Gã nói và tận lúc ấy mới nới tay, buông thằng bé đáng thương ra, nắm lấy mô-tô . Chỉ chốc lát, gã biến mất trong đám bụi mù . Sâm Du buông sỏng : 

- Tiền đó to thật, song con ơi … nó không nằm đúng trong lò sưởi của ta ! 

- Vâng ! 

Thằng bé nói không ra tiếng, nó phải ngồi xuống giữa đường vì hai gối nó run rẩy . Mai nhanh nhẹn rời lưng con vật . Mặt nó không tái như anh mà đỏ bừng vì tức tối, nó hét to: 

- Tụi cháu không phải kẻ gian ! Chưa bao giờ tụi cháu đụng đến một đồng xu nhỏ của người khác . Tụi cháu con nhà lương thiện, tuy nghèo … 

- Ta cũng sắp hỏi các cháu . Nhưng ta tin các cháu . Xem ra các cháu … 

- Cháu tự hỏi người ta phao vu như thế để làm gì ? 

Lai lên tiếng nói . Sâm Du cười buồn: 

- Trẻ con và người cô thế, người nghèo thường bị vu cáo . Các cháu vừa là trẻ con lại vừa nghèo …

° ° °

Sau giấc ngủ trưa, hai đứa phải chia tay con người tốt bụng, vì ông không đi xa hơn nữa . Mai khóc nức lên, Sâm Du an ủi : 

- Chân cháu bây giờ cũng mạnh như chân thằng Lai, mà hễ phàm mình không có ngựa thì phải dùng hai chân mình . Từ đây, các cháu sẽ không đến nỗi khó nhọc lắm đâu . Ta rất tiếc không thể giúp gì cho các cháu . Lai giỏi lắm : nó giúp ta khuân hàng lên và cất hàng xuống … 

Lai định lấy tiền để trả công chở và phần ăn mấy ngày nay, song ông khoát tay, ngăn lại : 

- Ta không lấy tiền cháu đâu . Nhưng mà này, Lai ơi, cháu ngu lắm : giữa đường mà dám móc tiền ra như vậy là gợi lòng tham của kẻ gian . Giấu ngay đi ! Trời phò hộ cho các cháu ! Thôi, ta đi ! 

Ông vắt cái khăn quàng bằng len cũ lên vai, dắt lạc đà rẽ sang hướng khác trong lúc hai đứa trẻ bùi ngùi đứng nhìn theo một lúc lâu . 

Bên con lạc đà to lớn ông ta mới gầy còm, nhỏ nhắn, đáng thương làm sao ! 

Hai đứa đứng lặng cho đến khi ông ta khuất dạng, tưởng như vừa chia tay một người thân.

° ° °

Thấy chân em lành, Lai nghĩ là hành trình sẽ tốt đẹp song rồi nó biết mình lầm : sức của đứa con nít 7 tuổi thua xa đứa 13 . Ban ngày ngủ thì dễ dàng còn thức để đi ban đêm lại khó khăn làm sao . Lai phải thuận để cho em tháo chiếu ra ngủ vài giờ, đêm cũng như ngày . 

Chúng không còn phải hỏi từng chặng để biết còn bao nhiêu cây số mới đến A-rát nữa . Hai anh em học được ở Sâm Du khá nhiều điều : tìm một góc kín đáo để nghỉ, tắm rửa trong mấy lạch nước, dùng phân lạc đà khô nhặt ở dọc đường để thổi nấu thức ăn trong cái nồi nhỏ xíu chúng mang theo . Trộn với chút bơ cứng, cơm ăn khá ngon . Song Mai thường mau mệt, muốn cho nó quên khó nhọc, Lai phải moi óc kể đủ thứ chuyện : cổ tích, phiêu lưu, mạo hiểm,

có chuyện kể xong rồi kể lại . 

Ba ngày sau khi chia tay Sâm Du, hai đứa khám phá ra một cái bao li - một thứ hầm trú ẩn dưới đất và trong đó có giếng . Những loại hầm này đào đã khá lâu để người ta làm chỗ trú khi có giặc . Chúng tìm thấy khi men theo một hàng rào tre trong cánh đồng . Lối vào được che lấp do những cây xương rồng . 

Đang đi, Mai vấp một cái mạnh vào bậc đá dẫn xuống đường hầm, nó kín đáo đến nỗi Lai đứng ngay trên miện hầm mà không nhận ra gì khác lạ . Chúng hiểu ngay công dụng của nó . Hầm có nhiều hành lang rất thoáng và có những lỗ thông hơi để nhìn, thật mát . Đứng dưới hầm chúng nhìn quanh nhận ra những bức vách dày tô thạch cao, dưới chân chúng là cát và trong góc có giếng . Mai láu táu: 

- Dám có kho tàng ở đây lắm, anh ơi ! Chưa biết chừng mình sẽ giàu … 

- Đừng có mơ, nếu có thì họ đã vét sạch từ lâu rồi … 

Lai tỏ ra chín chắn, tuy nhiên, nó cũng từng nghe có con nít khám phá ra những hầm trú ẩn cũ chứa kho báu . Mai bới tung cát, miệng nói : 

- Có thể mình tìm ra vài đồng bạc, biết chừng lại có một hạt ngọc trai to bằng trứng chim câu … Chà ! nếu được hai hạt, ta cho bà một, cho mẹ một … 

Lai khiêm tốn hơn : 

- Anh chỉ mong được vài đồng để mua cái xe đạp cũ . Anh sẽ chở em đến A-rát . 

Chúng chăm chú quan sát từng viên đá trên thành giếng và sờ hết các khe hở ở các bức tường . 

- Dám có viên kim cương à ! Anh em ta sẽ giàu to, anh ơi ! 

Nói xong, Mai vốc cát lên tận mắt nhìn, cười thật tươi: 

- Chưa chừng được viên hồng ngọc . Em thích hồng ngọc lắm ! 

Mấy ngón tay nó sờ soạng cùng khắp nơi từ cao đến thấp . Lai cũng làm theo em, chúng mãi mê cho đến nỗi quên phắt con Cam rên rỉ ở trên, vì chủ quên dắt xuống . Chả thấy gì cả, Mai bắt đầu nao núng, nó bớt hy vọng đi vì hiểu rằng mình đòi hỏi quá đáng : 

- Thôi, em mong được một viên ngọc nhỏ, đủ trả nợ cho cha thôi . 

Cuối cùng, chúng trở lên trước khi vứt vào miệng giếng viên sỏi, từ đáy vọng lên một tiếng khô, giòn, ngắn chứng tỏ giếng cạn từ lâu rồi . Con Cam vui mừng nhảy cẫng lên, còn hai đứa thì cảm thấy nóng quá . Bầy dê nấp dưới bóng bụi tre quay lại nhìn chúng trừng trừng . Mai đề nghị : 

- Anh Lai, xuống hầm ngủ chút đi …rồi tìm lại lần nữa coi . 

- Còn sớm lắm, ngủ chi ? Mày cứ ưa nghỉ hoài . Còn phải tìm phân trâu nữa … 

- Ngọc quí hơn phân trâu, vàng còn quí hơn nữa, mình sẽ dùng ngọc vàng mua … 

- Thôi, làm gì có ngọc vàng trong đó – Lai gắt em - Nếu có họ cũng đã vét sạch từ lâu rồi . 

- Nghỉ chút mà, anh Lai ! 

Mai nài nỉ, nom nó nhỏ nhắn xanh xao giữa bầu không khí nóng bức làm Lai động lòng. “Mình ác qua, nó dám ngã quị dọc đường lắm . Và như vậy thì làm sao đi đến nơi về đến chốn được ?”. Lai tự nhủ và nhìn em, trở xuống trải chiếu cạnh giếng cho Mai nằm . Cam không chịu đi theo làm Lai phải chạy lên kéo cổ nó, nó vùng vẫy dữ . 

Cả ba ăn chút ít cá khô, uống nước rồi nằm xuống . Cam thôi hục hặc, phục xuống cạnh Mai và chỉ giây lát cả ba ngủ say vì quá mệt . 

Bên trên trời không một gợn mây, con đường dày đặc bụi do xe đạp và xe hơi tung lên song dưới hầm êm ả, mát rợi . Mai hồng hào trở lại, hơi thở đều đặn . 

Từ miệng giếng, một con rắn hổ lớn vặn mình trồi lên và bò lại gần chúng, song hai đứa vẫn ngủ say sưa . Chính những tiếng gầm gừ báo động của con Cam làm Lai thức giấc, mắt nhắm mắt mở, nó thấy bộ lông con vật dựng đứng lên rồi cái đầu rắn … Lần thứ nhất, Lai thấy một con hổ mang ngay bên cạnh, như bị thôi miên, Lai không rời mắt khỏi cái đầu đang lắc lư, con Cam run lên như cái lá, rên khe khẽ . Lai gần như nín cả thở vì biết nó làm một cử động khẽ là con ác vật phóng tới liền . Hai tay vùi trong cát – vì trong cơn ngủ mê, nó đã lăn ra khỏi chiếu . Cứng ngắt như khúc cây, Lai đối mặt với cái đầu đang lắc lư không biết là bao lâu, không nhớ rõ . Thời khắc trôi qua, con vật cuộn tròn mình lại trong khi Lai vẫn chết sững nhìn khúc thân dài trườn tới như gợn sóng . 

Bỗng, Mai tỉnh dậy vì tiếng rên rỉ của Cam, ngồi bật lên . Sợ đến cùng cực Lai hét to một tiếng còn Cam thì sủa lên dữ dội như tiếng một con chó sói . 

Không kịp nghĩ ngợi gì, Lai chộp chiếc chiếu phủ ập lên đầu rắn như mấy người thợ săn trong mùa mưa thường kể lại và nhanh nhẹn nắm tay em phóng như bay lên mấy bậc cấp trong lúc dưới hang âm vang tiếng hét thất thanh của nó vẫn còn vọng lại tai . Tiếng hét bất ngờ đó làm con rắn sợ ? Hay vì đã già và mệt mỏi rắn không thể phóng nhanh ? Hoặc nhờ chiếc chiếu ngăn nó lại Lai không có thì giờ nghĩ đến. Thoát hiểm, anh em nó đứng run rẩy trên miệng hầm, hơi thở ngắt quãng dưới ánh nắng chói chang nom tựa hai tấm giẻ lau trước gió . 

Hoàn hồn rồi chúng vẫn không biết nên làm gì, không thể bỏ chíếu và lương thực lại trong hầm, mà xuống ư ? Ai thoát được nọc rắn hai lần tiếp ? Mặc cho em đứng khóc thút thít, Lai chạy ra đường cầu cứu . Phải làm cái gì chứ ? Khóc thì ích lợi chi ? 

Từ xa một cái xe sang trọng trờ tới, Lai thu hết can đảm trên đầu lưỡi, lắp bắp trong khi người Ấn sang trọng thắng xe lại : 

- Một con rắn hổ mang ! Dạ, thưa … một con hổ mang … 

Người Ấn thuộc hàng quí phái này chẫm rãi hỏi : 

- Con hổ mang đâu ? Ngay trên đường cái, hở ? 

- Thưa ông, không ! Nó ở dưới hầm, trong kia … 

- Con rắn dưới hầm, trong kia ? Mày tưởng tao có thì giờ để xuống hầm bắt rắn cho mày ư ? Lui ra ! Tao gấp lắm . Tao phải tới A-rát nội nhật ngày hôm nay . 

Đi A-rát ? Mà lại bằng xe hơi ? Ơ ! Còn gì bằng ? Lai vội vàng nói : 

- Nếu vậy, xin ông chở cháu theo … cháu cũng đi … 

Giọng tức giận lẫn ngạc nhiên, gã sang trọng ngắt lời : 

- Tụi bay đến A-rát làm gì ? 

Lai cố gắng kể lại vắn tắt mục đích chuyến đi song người quí phái không đủ kiên nhẫn để nghe, ông ta nổ máy trước khi Lai dứt tiếng, những lời giải thích và nài nỉ lẫn trong tiếng động cơ và tiếng gạt đi : 

- Tránh ra mau ! Đừng mất thì giờ ! 

Và ông ta rú mạnh ga, cái xe phóng tới … Ôi chao, thì giờ của người quí phái mới quí báu làm sao ! Hai đứa lại đến cầu cứu một ông già dắt lừa đang ngồi nghỉ ở vệ đường . Cái vẻ tốt bụng của ông giúp chúng đủ can đảm để kể lại đầu đuôi câu chuyện, mà kể rất dài dòng: từ chuyện đôi mắt, trường học, cho đến Sâm Du và … cuối cùng là con rắn . 

Ông già chờ chúng dứt lời, diễn thuyết cho chúng nghe một bài đại luận dài ngoằng về sự nguy hiểm của hang sâu, hốc tối, chính nơi mát mẻ là chốn cho ác vật ẩn núp v.v… 

Giọng trịnh trọng, ông kết luận : 

- Ta có thể mạo hiểm và hầm khi có đông người, và khua động ồn ào vì sẽ không đáng ngại . Còn vào đó mà ngủ thì quả là điên, vì khi yên tĩnh chính là khi rắn thò đầu ra . Các con ơi ! Ta rất muốn giúp các con, song ta có đến tám đứa con cho nên ta không dám đương đầu với ác vật được ! 

Thất vọng vì không được ai giúp, hai đứa quay lại ngồi trên miệng hầm, thêm một lát và sau cùng Lai dò dẫm bước từng bước một xuống hầm, thận trọng quan sát xung quanh trong lúc con chó Cam từ trên kêu ăng ẳng như thể nhắc chừng tiểu chủ đừng khinh địch . Chiếc chiếu nằm trơ ra đó, còn rắn đã mất tăm . Lai đánh bạo, la lối om sòm như thể muốn bảo con rắn : “Đông người lắm đây, đừng tưởng bở !” . Vừa bước đến bậc cuối của bậc cấp dẫn xuống hầm thì nhanh như tia chớp nó vơ vội tất cả những gì ngang tầm tay và nắm một góc chiếu … Đột nhiên, Lai kêu rú lên vì chợt thấy con tắc kè trên vách . Bên trên Mai khóc ròng : 

- Rắn cắn anh không ? Anh bị nó cắn phải không ? Anh thấy gì không ? … 

Lai há hốc miệng ra thở, trả lời đứt quãng : 

- Không … ơ ! Thôi, anh thề từ nay không bao giờ xuống hầm nữa, Mai ơi ! 

Tội nghiệp chúng: đã không tìm thấy kho báu mà còn mất hết một chiếc chiếu và phần lớn lương thực . Chúng lặng lẽ cuộn tất cả những gì nhặt được vào cái chiếu độc nhất còn lại, lên đường .

Chương 6

Ngày qua ngày, anh em nó khó nhọc chẫm rãi tiến tới . Chúng kiên nhẫn đi từ tinh mơ đến đứng bóng rồi từ xế chiều đến tối mịt, sau lưng chúng con chó lẽo đẽo như cái bóng trung thành . Nhờ Sâm Du tốt bụng làm lạc hướng viên cảnh binh, nỗi sợ hãi to lớn đó tiêu tan từ lâu trong lòng chúng, nên chúng rất yên lòng . 

Chúng mua một soong nhỏ, 2 chén gỗ và ít lương khô để thay vào chỗ mất trong hầm. Phần lớn số tiền cất trong lưng bị hao hụt, nhưng biết làm thế nào được . Gầy còm quá làm sao chúng tiếp tục đi đến A-rát nếu còn thiếu cả cơm, bơ khô ? Con Cam cũng tiều tụy y như tiểu chủ : thiếu ăn và bụi bặm dọc đường làm cho nó trông thật đáng thương . Mỗi ngày chúng chia thức ăn làm 3 phần ít ỏi . Cam đớp một nhoáng là sạch sành sanh, nó quay nhìn anh em Lai bằng đôi mắt van lơn trông thật thảm . Mai chưa mù hẳn, nó không tài nào thản nhiên chịu đựng cảnh này, nó quay lưng lại, song Cam đâu chịu thua: nó cứ đeo theo bên Mai làm cô bé phải giả vờ mắng : 

- Cam ! Mày hư lắm ! mày cũng có phần như tao, ai bảo không ăn từ từ mà ngốn như quân cướp vậy, hở ? 

Lai nghiêm nghị quở : 

- Đừng tập thói ăn mày, mất hết tư cách ! 

Cam quặp hai tai xuống, buồn rầu ngồi im một lúc rồi bắt đầu rên rỉ .

° ° °

Một bữa nọ, chúng nghe từ xa vọng lại tiếng kèn và đến gần mới biết là có lễ ở đền thờ . Đền nằm trên bờ Duyên Cam con sông rộng, êm ả gần như con sông Gang, con sông Thánh của xứ Ấn . Lũ trẻ trong làng thả trên giòng sông những bát nhỏ bằng đất sét nặn, cắm nến ở lòng bát . Chúng tin rằng nếu bát đến được bên kia bờ mà không tắt tức là điềm may cho chúng . 

Hai đứa nhỏ cùng nối chân theo đoàn rước kiệu - Mỗi người trong đoàn có mang theo hoa quả để dân cho Thần linh . Trong sân đền, người ta phát nhiều thực phẩm tốt, ngon cho kẻ nghèo và ốm . Từ khi rời gia đình, anh em chúng chưa từng được tiếp đãi như thế. Mọi người đều tỏ ra dễ dãi, thân thiện với chúng, môi họ nở nụ cười vui vẻ . Nhiều người trầm trồ : 

- Chà ! Con bé xinh quá đi thôi ! Coi cặp mắt nó kìa ! 

Người thì giục Lai : 

- Lấy thêm chuối đi, cháu ! 

Từ khi chia tay với Sâm Du tốt bụng, đây là lần thứ hai chúng được ăn ngon và đầy đủ . 

Mặt trời vừa tắt, dòng sông sáng rực lên, lấp lánh như vàng trôi trên nước: những bát đất sét đựng nến cháy lập lòe và nhảy múa trên sông ! Mai ao ước cũng mua một bát cắm nến, đốt lên và thả để thử thời song đâu dám phí phạm như thế . Theo sau lũ trẻ đang say sưa vỗ tay và ca hát, reo hò, nhìn bầu trời từ màu đỏ rực chuyển sang tím thẫm một lát rồi anh em Lai tách khỏi đám đông, định tiếp tục đi, bỗng trước mắt chúng một cảnh lạ hiện ra . 

Trên gò cao, con voi xám cực cao được chuẩn bị sẵn sàng cho buổi lễ . Nó đứng im, bóng in trên nền trời rực rỡ, đầu phủ thứ lụa mềm màu sáng chói viền nhung đỏ, đính những tua vàng . Trẻ con và người lớn xúm quanh nó . Lai chợt nhớ lời vị Thánh phán ngày chúng sắp ra đi : “Một con voi xám sẽ mang lại điềm lành ? Dám lắm à !”. Biết chừng con voi này sẽ giúp chúng rút ngắn con đường và giúp chúng nhiều may mắn cũng nên . Anh em Lai cũng lại gần voi như các dân làng . Bộ yên phủ kết nhung đỏ giát vàng càng làm cho buổi lễ tăng phần long trọng . Một đứa con trai lớn hơn Lai vài tuổi mặc bộ đồng phục lụa trắng, đầu đội khăn đính ngọc sắp leo lên lưng voi để ngồi trên cái ghế có lọng che . Mai giật tay mạnh : 

- Ai vậy, hả anh Lai ? 

- Làm sao anh biết được ? 

Lai gắt nhẹ và có tiếng đáp thay : 

- Con trai trưởng của ông Hoàng, cậu Na-va Khan đó mà ! 

Voi mọp xuống, nhìn cậu trai với cái ghế có lọng che, người ta có thể cho đó là một căn nhà bé tí teo trên đỉnh núi . Lai do dự đến gần, tâm trí bị cảnh tượng này ám ảnh : một con voi xám xuất hiện mang đến điềm lành ! Đám đông thì bắt đầu ca hát, phụ nữ mang những tràng hoa thơm ngát . Một quang cảnh đầy màu sắc, ưa nhìn ! 

Cùng lúc đó, công tử Na ra Khan lên lưng voi với sự giúp đỡ của tên hầu . 

Một hồi trống vang lên . 

Thình lình, Cam hứng khởi xông lên nhẩy múa giúp vui không cần thúc giục . Con vật tưởng là vừa trở về với gánh xiệc của mình . Quanh nó là một khoảng trống rộng với con vật to lớn và đám đông thì cười nói, reo hò . Đứng bằng hai chân sau, nó xuất hiện dạn dĩ, bất ngờ làm cho đám đông đang bận ngắm voi và vị công tử trẻ cũng đâm chú ý . Song đặc biệt là Na-va Khan thích thú nhận ra con vật tinh khôn, cậu rút chân khỏi bậc thang dây, cười, hỏi : 

- Chó của ai đó vậy ? 

Lai nhanh nhẹn bước đến, trả lời lễ phép, lòng thầm hãnh diện vì được dịp nói chuyện với một ông Hoàng : 

- Thưa Ngài, của tôi đó ạ ! 

- Em muốn bán không ? 

Lai lắc đầu từ chối . Vị công tử nói : 

- Ta sẽ trả cho em một rúpi . 

- Ô chào ! Một rúpi cho con chó gầy trơ xương ! 

Có tiếng phê bình và Lai vẫn cương quyết lắc đầu. Vị công tử thêm : 

- Ta sẽ cho em đi dạo một vòng trên lưng con voi này nữa, chịu không ? 

Lai nao núng : dạo một vòn trên lưng con voi của ông Hoàng, chuyện này làm gì có thể xảy ra mỗi ngày đối với đứa trẻ nghèo hèn như nó ? 

- Đừng bán con Cam, anh Lai ! – Mai lại giật tay anh, van vỉ . 

- Xem kia ! Làm như con chó là vàng khối ấy ! Còn tiếc làm chi thứ chó đói ? 

Một mụ đàn bà chanh chua nói tiếp : 

- Bán quách nó đi vừa có tiền mà nó cũng được sung sướng hơn … 

Một gã đàn ông trung niên góp ý : 

- Bậy nào ! Nghèo thì nghèo, chúng cũng biết thương nhau … 

- Nhưng giữ lấy để cùng chết đói thì hay ho gì ? Phải biết quyền biến chớ ! 

Cam tiếp tục nhảy nhót, không biết người ta đang bàn tán về số phận của mình, rồi nó chắp hai chân trước lại, đứng thẳng, cúi chào, dáng bộ y như một đứa trẻ ngoan . Công tử sốt ruột quá, tăng thêm giá : 

- Ta trả em 6 rúpi và còn cho đi dạo trên lưng voi một vòng nữa, chịu ? 

Cậu ra hiệu cho mọi người tránh ra để Lai có thể đến gần cậu hơn . Lai hỏi : 

- Thưa, Ngài có hứa nuôi nó tử tế không ? 

- Ta sẽ tự tay chăm chút nó – công tử cười, nói . 

- Ngài không đánh đập nó chứ ? Chưa bao giờ nó bị tôi đánh cả . 

- Ta hứa, ta hứa . Nó sẽ được sung sướng cái thân . 

Công tử gật đầu, nói và bên cạnh anh, Mai lại van lơn : 

- Anh ơi ! Đừng bán nó, tội nghiệp ! 

- Ủa, chó này của em hay của con bé kia ? 

- Thưa Ngài, của chung hai anh em tôi ! 

- Thôi ! Lên đây cả hai, nào ! 

Lai bế con chó, Mai lẳng lặng lên theo bằng cái thang dây lủng lẳng ở hông voi . Đầu óc Lai quay cuồng . Nó tưởng như mình nằm mơ, còn Mai thì lo lắng không thể tả . 

Cái kiệu trên lưng voi coi thế mà khá to : đủ chỗ cho mọi người . Voi đứng lên bằng hai chân sau rồi tiếp hai chân trước, mặt đất như rung chuyển . Hai đứa nắm chặt thành ghế, nhưng ông Hoàng trẻ thì chả sợ hãi chút nào, mặt cậu tươi lên và cậu dịu dàng hỏi : 

- Con chó tên gì vậy, hả em ? 

- Thưa, nó tên Cam ! - Mai trả lời miễn cưỡng như vừa tiết lộ một bí mật . 

- Lại đây, Cam ! Thịt gà đây ! Ăn đi, Cam ! 

Con Cam chả biết lịch sự gì cả . Nó ngốn tức thì hết nhẵn cái đùi gà vừa được vị công tử lấy trong giỏ thức ăn . Nó cũng không lịch sự trong lúc đi đường . 

Ý trời ơi ! Ước gì thằng Kiên và tụi nhỏ ở làng thấy được cảnh này ! 

Chúng sẽ lác mắt đi ấy chớ ! Lai nghĩ thầm khi thấy lũ trẻ lố nhố phía sau . 

Vị công tử vẫn tử tế với con chó thiếu lịch sự, cậu vuốt ve nó, lấy thêm thức ăn ngon cho nó vừa nói với nó những lời ôn tồn, âu yếm như với bạn thân . Dù cậu là con ông Hoàng, Cam vẫn không hề lúng túng gì . Lai nhìn Cam lòng sung sướng vì thấy nó được ăn ngon và no nê, song ít nhất nó cũng nhớ các bạn cũ chứ ! Đâu có lý nào … (Lai nghĩ thầm ). 

- Các em đi đâu đây ? 

- Thưa, đến A-rát . 

Lai trả lời không nghĩ ngợi gì . Thật ra những điều vừa xảy ra làm đầu óc nó rối loạn . Ông Hoàng con lại cười . 

- Đi A-rát ư ? Nếu đi bằng voi này cũng mất hai tuần đấy, nó không đi mau hơn người đâu . Các em chỉ được đi trên lưng voi với ta một đoạn ngắn thôi . 

Lai vẫn còn bàng hoàng như ngỡ mình nằm mơ : chao ! Nó đang ngồi trên kiệu ở lưng voi, mà là voi của ông Hoàng, con voi sẽ đem lại sự tốt, sự may cho nó ! Thật không đây? 

Nó có cảm giác như vừa qua khỏi một đại họa. Mặt trời như một vầng lửa đỏ sẫm chiếu lên bộ yên rực rỡ của con voi, trông càng lạ lùng hơn . Dọc theo đường, nhiều người dừng lại, đưa tay lên trán, kính cẩn cúi chào “Salaam, Salaam!”. 

Vị công tử nghiêng mình tới trước tên nài ngồi chỗ cổ voi, ra lệnh : 

- Đưa chúng ta đến đền thờ cạnh cây bàng . 

- Xin tuân lệnh Ngài . 

Phần Lai, nó hốt nhiên có cảm tưởng đã làm một điều lầm lỗi và cảm tưởng đó dày vò nó làm nó mất hết hứng khởi do sự được biệt đãi của con ông Hoàng . 

Bụng nó nằng nặng, chắc mình đã ăn chuối nhiều quá đó mà, Lai tự trách thầm . Cam thì cứ ung dung gặm xương gà ! Hừ ! Đành lòng đổi con Cam để lấy 6 rúpi và một vòng đi chơi trên lưng voi, 6 rúpi : số tiền vừa đúng với số đã mất trong hầm . Có tiền chắc là điều may rồi chớ gì nữa . Vả lại, Cam sẽ được ăn thịt gà và gặm xương gà mỗi ngày, - vị công tử này rất tốt bụng . 

- Hơn nữa, không phải chia phần cho nó, em Mai sẽ được no đủ . Vậy sao Lai vẫn không

vui ? 

Mai thì như quên con Cam rồi, nó ngồi say mê ngắm những viên bích ngọc lấp lánh trên khăn quấn đầu cậu Hoàng trẻ tuổi . Chưa bao giờ Mai được ngắm thỏa thích như thế . Nó bạo dạn hỏi : 

- Ngài giàu lắm, phải không ? 

Ông Hoàng con nhún vai : 

- Giàu ư ? Bộ em chưa biết các ông Hoàng của xứ này đều bị truất phế hết rồi sao ? 

- Thưa Ngài … 

Mọi người đều nghe nói đến chuyện này từ khi Ấn Độ độc lập, các ông Hoàng bị tước hết quyền hành cai trị . Song Mai không hiểu và cũng thấy khó tin chuyện ấy . Những ông Hoàng và ngọc quí đều thuộc về thế giới thần tiên, huyền hoặc . Mai rất chú ý . Công tử Na-va Khan chỉ một góc nhung đỏ đã sờn, phủ trên cái ghế cũ, bảo Mai : 

- Em nhìn xem ! Các chuồng voi của chúng ta giờ trống lần lần . Một số lớn bạn chúng ta phải đem gia bảo ra bán ở Châu Mỹ, Châu Âu để sống . 

- Nhưng Ngài vẫn còn giàu lắm . 

Mai nói bằng giọng thán phục, mắt không rời cái vành khăn lóng lánh những viên ngọc bích, ông Hoàng trẻ cười hiền lành : 

- Phải ! Chúng ta chưa đến nỗi nào, và chúng ta còn có đến hai cái xe hơi .

° ° °

Đã đến đền thờ. Na-va Khan rút từ thắt lưng ra 6 rúpi đưa cho Lai trong lúc voi phục xuống để mọi người bước ra khỏi núi thịt đồ sộ của nó. Cam muốn đi theo chủ nhưng cậu Hoàng con đã nắm dây cột cổ nó, giữ lại. Con vật tru lên. Dù thịt và xương gà ngon thật, nó vẫn không quên bạn cũ. Lai nghẹn ngào: 

- Xin Ngài xử tốt với nó! Vĩnh biệt Cam! 

- Hãy yên tâm! Ta hứa và giữ lời. Chúc hai em đi may mắn. 

Ông Hoàng trẻ cười, phô cả hai hàm răng trắng muốt. Con voi chầm chậm rẽ ngang con đường khác, về lâu đài. 

Anh em đứa trẻ cũng lên đường nhưng lần này thiếu mất con vật trung thành! 

Song Mai cố nén khóc vì nó biết anh nó rất buồn khi quyết định điều ích lợi này.

Chương 7

Không có gì đáng kể mấy ngày kế đó. Mùa đông mà trời vẫn nóng ghê, được cái tối lại, trời mát mẻ. Một đêm kia chúng tìm ra một chỗ ngủ khá tốt ở bìa làng. Nằm trên cái chiếu độc nhất, đắp chung cái chăn đơn duy nhất, chúng ôm nhau, ngủ. 

Hốt nhiên, giữa khuya chúng chợt thức tỉnh với cảm giác mơ hồ là có ai rình rập chi đây. Lại giữ thế thủ, im lặng rợn người. Trong bóng đêm dày, một đôi mắt sáng quắc làm nó hốt hoảng, nó vơ ngay cái nồi ném mạnh về phía đó, cái nồi kêu "xoảng" lên một tiếng vỡ tan tành và đôi mắt biến mất luôn. 

Lai lặng đi một lúc, tự hỏi đó là con sói hay con chó đói? Và rồi nó rùng mình khi nghĩ rằng kể từ nay ban đêm chúng không được bảo vệ do con chó khôn ngoan. 

Trưa hôm sau, anh em Lai đến một cổng xe lửa, cổng đóng chặt để chờ một chuyến tàu trễ. Một hàng dài xe hơi, xe vận tải, lừa, xe đạp và bộ hành kiên nhẫn chờ trước cổng. Hành khách xúm xít cạnh xe. Trên khoảng đường không bóng cây này, nắng gay gắt tợn. 

Vài người bán chim gánh từng chồng lồng chim chen giữa đám đông mời mua. Lũ khỉ nhảy ra làm trò và thỉnh thoảng chủ chúng được thưởng vài trinh. Anh chàng dụ rắn gánh hai giỏ đi qua, anh moi trong giỏ ra hai con rắn nom lờ đờ quấn quanh cổ như cái khăn quàng, song con hổ mang nguy hiểm thì được cột kỹ nắp giỏ. Tàu hỏa có thể lao vút tới bất ngờ anh dám mất toi không được trả đồng nào... Nhưng tàu chưa đến. 

Hai anh em Lai ngồi nhai cá khô, chờ đợi. Đói và mệt lử chúng không thiết ngó ngàng đến những trò này, vả chẳng chúng đã coi nhiều lần trong ngày qua. Mai đột ngột nói: 

- Anh ơi! Phải chi đừng bán con Cam! 

- Im đi! Lai mắng em - Mày chỉ được cái... 

- Em nói thật mà: nó có thể làm trò như mấy con khỉ kia, thua gì? Mình sẽ có vài rúpi... 

- Cam chỉ làm trò khi nào nó thích thôi, đừng nói ngu. Mà mày biết đó: tao đâu muốn bán nó? 

- Em thương nó lắm... 

- Còn tao ghét hở? Thôi, mày im đi! Tao không muốn nhắc đến nó... 

- Anh làm như nó chết rồi không bằng. 

- Tao bảo mày im! 

- Anh mua cá khô mốc xì... 

- Mày mốc thì có! 

Giận dỗi, Lai ngồi quay lưng lại phía em. Tàu vẫn chưa đến. Một nhân viên gác cổng xe hỏa mặc đồng phục ka-ki đủng đỉnh bước ra khỏi trạm đi dọc theo hàng xe quan sát từng cái một, rồi ông dừng lại trước hai đứa nhỏ. Ngắm nghía cái túi vải tồi tàn của Mai, ông ta hỏi chúng đi một mình hay với người lớn. Lai đáp chúng chỉ có hai anh em. Nghe xong, gã bỏ đi song chỉ lát sau trở lại nhìn chúng có vẻ khả nghi. Tàu cũng vừa đến. Một chiếc tàu dài gồm nhiều toa như mọi con tàu hỏa khác, chở đầy nhóc người, ngồi la liệt cả lối đi đến nỗi người ta khó mà

cử động. 

Phải khá lâu sau đoàn tàu mới qua hết. Và tận lúc tàu băng ngang cánh đồng rồi, cổng vẫn chưa được cất lên. Còi xe thúc giục, chuông xe đạp lanh canh, nhiều tiếng le lên tuồng như phản đối sự chậm chạp phi lý của gã gác cổng. Thay vì mở cổng, gã ta lại nhảy qua rào, tay phất lá cờ đỏ: 

- Quý vị giữ yên lặng! (Chờ cho mọi người im gã mới nói tiếp) có quân bất lương trà trộn giữa các người... 

Một tài xế thò đầu ra cửa xe, hét dựng lên: 

- Mở cổng. Bộ định bắt tụi tôi chờ suốt buổi vì thằng trộm nào đó ư? Đừng giỡn chứ! Đừng chọc tức thằng này à! 

- Tôi bảo im lặng! - tay vẫn phân phất lá cờ, gã gác cổng nói - Người mất của hứa cho 100 rúpi thưởng người bắt được tên trộm. Tôi quyết lãnh số tiền này! Và tôi được lệnh cảnh sát cho phép lục soát bất cứ ai... 

Mọi người hết kiên nhẫn và gã ta biết thế nên tiếp luôn: 

- Tôi cho tất cả xe qua đây! Nhưng tôi chỉ cho xe qua thôi. Những người đi bộ phải đứng lại chờ tôi lục xét đã. Có kẻ trộm lẫn lộn trong các người. 

Cổng mở ra, lần lượt các xe lớn nhỏ, và lừa đi qua, xe chạy mau bỏ lại một loạt bụi mịt mù, cả hai chiều xe đều lao vút tới. Đứng dạng chân ra giữa đường, gã cao giọng ra lệnh trong khi đám hành khất lo sợ: 

- Lại đây, nào! Tất cả người lớn được đi qua! 

Bọn hành khất chen chúc nhau, vừa chạy vừa đi, có người khập khiễng, qua cổng hẹp. Họ hồi hộp quá: gã nhân viên nhà nước dám đổi ý giữ họ lắm à! Kế đến là những đứa con nít đi theo người lớn. Sau cùng hai anh em Mai bị chặn lại, gã nhìn Mai với hai mắt cú vọ, giọng thích thú: 

- Quần lam áo đỏ, mắt xanh! Đúng mày rồi! (và quay sang Lai, giọng đắc ý) còn mày thì đúng là thằng anh, dù mày không mặc sơ mi, đừng hòng qua mắt ông! 

Lai tối tăm mặt mũi như vừa bị giáng cú mạnh vào đầu! Gã nắm tay hai đứa lôi tuồn tuột vào một căn chòi đất màu xám, mái lá. Bên trong là một phòng rộng, trống trơn với cái đồng hồ treo tường. Dưới đất, một phụ nữ đang bới cơm vào chén. Gã đẩy Mai tới trước mặt người đàn bà bảo: 

- Lục kỹ trong mình con bé này, coi! Nó ăn cắp cái nhẫn kim cương của vợ một tên địa chủ làng Cát Hoa đấy! 

Lai khựng lại. Thì ra đó là lý do khiến cảnh sát truy nã chúng nhiều ngày. 

Bà ấy mất nhẫn quý! Lai nhớ là mình có trông thấy cái sa-ri đỏ và vài món nữ trang trên cái ghế nhỏ, trong gian phòng, song vì mải chú ý đến cái hộp có phát ra tiếng nói nên không nhìn kỹ mấy vật này. Lai uất nghẹn. Nó la lên: 

- Chúng tôi không ăn trộm. Ông cứ xét đi! 

- Ậy! Ta sắp làm điều đó đây! Khôn thần hồn thì khai ra, mau. Thiệt đúng quá mà: mắt xanh, áo đỏ, quần lam... 

- Ông nói đúng, nhưng đâu phải mắt xanh là kẻ gian? Anh em tôi con nhà lương thiện. 

- Thôi đủ rồi! Đừng có lắm miệng. 

Lai biết nói thêm vô ích, đành im lặng nhìn em bị soát: người đàn bà lột quần áo con bé, giũ cẩn thận từng cái, tháo tung mớ tóc được thắt bím ra nắn kỹ khắp cùng. Mai oà khóc thảm thiết. Vật duy nhất mụ tìm ra là cái túi vải đựng sỏi và mảnh sành. Bà ta xẵng giọng: 

- Không cóc gì hết, coi đi! 

Bà quẳng cho chồng cái túi, gã đổ dốc ra đất và thất vọng sau khi xem xét kỹ: 

- Toàn đồ bậy bạ! Thôi, coi chừng chúng đó, tôi ra đón tàu hàng đã, rồi hay. 

- Bận áo, vô, mày! Còn thằng kia nhặt ba cái quỉ vô túi đi. Đừng có làm bộ. 

Lai mở miệng túi và nhanh nhẩu nhặt sỏi với mảnh sành cho vào. Vừa làm nó vừa nghì đến món tiền 6 rúpi của mình: nếu lão thấy lão dám ngỡ là mình bán nhẫn lắm. Thế là nhanh như cắt, nó moi thắt lưng lấy chỗ tiền cho luôn vào túi. Bà vợ gã gác cổng không thấy gì cả. Rồi nó đưa cho em gái: 

- Đây, cất đi! 

Mai ngoan ngoãn cầm cái túi, dù có hơi ngạc nhiên vì cái túi có vẻ nặng hơn lúc nãy nhưng nó biết ý anh, không hỏi han chi cả, e thêm lôi thôi ra. 

Chuyến tàu hàng vừa chạy qua sầm sập, rung chuyển cả căn chòi đất. 

Lần này thò đầu vào chòi gã đàn ông giục Lai cởi quần áo ra rồi thân hành khám xét, bàn tay thô bạo của lão sờ soạng từ nếp gấp, đường may, đoạn gã còn tháo chiếu ra khám nữa... Gã không thấy gì ngoài khúc dây cột con Cam và lóng mía ăn dở. Gã gằn giọng: 

- Hay là mày nuốt rồi? 

- Tôi không nuốt, có lấy đâu mà nuốt? 

- Câm! Tao biểu câm! 

Gã tức lồng lên. Hừ! 100 rúpi chớ ít ỏi chi? Dễ dàng nhỉ? Gã gầm lên! 

- Được! Rồi sẽ tính! Nhưng cứ theo lời mô tả thì đúng là tụi bay, đứa 13, đứa 7 tuổi lang thang trên quốc lộ như hai đứa ăn mày, mắt xanh, áo đỏ... 

Tao sẽ giam hai đứa bay nếu từ giờ đến sáng mà bay không trả cái nhẫn. Rồi biết tao! Tao sẽ tống khứ bay về A-la-ha-ba. 

Lai lặng lẽ thu dọn quần áo, nó tuyệt vọng rồi: họ sẽ giải anh em nó về chỗ cũ? Trời ơi! Nó đã cực khổ biết ngần nào mới đến được nơi này. 

Trời tối sập khi gã này dắt hai đứa vào chuồng bò. Con vật bị cột giữa chuồng và cạnh nó, con lừa nhỏ thì đang nhá rơm đặt trên cửa tò vò mà nó thò mõm kéo xuống. Đẩy hai đứa vào đó, gã gài chốt cửa cẩn thận, rồi quay ra. Còn lại hai anh em, chúng ngồi phệch xuống đất, dáng tức tối. Mai đập nắm tay xuống nền đất: 

- Em mà gặp mụ Ất-vi hả, em sẽ giật tóc mụ cho coi, em giật cho đến khi nào mụ hét lên. Em mà thèm đụng đến cái nhẫn sao? Đồ phù thủy bất nhân! 

(Chợt nhớ lại, nó thấp giọng hỏi anh) - Này, anh bỏ tiền vô túi đồ chơi của em hở? Em thấy nó nặng ghê vậy à? Anh khôn ghê, anh Lai hả? 

Lai nằm soài xuống, nó cảm thấy mệt mỏi cùng độ, tuy nhiên nó cũng trả lời: 

- Thì khôn chớ sao. Tao là anh mày mà! Nhưng (giọng nói buồn bã) cũng vô ích thôi; -rồi cảnh sát ở A-la-ha-ba sẽ lấy hết của mình cho coi. Mai ơi! Mọi người cùng ăn cắp... Mọi người trừ chúng ta. 

Mai vẫn đắc ý: 

- Anh khôn lắm, khôn hơn bà nội à, nếu anh mà dở dở thì lão gác đã lấy hết tiền hết rồi. 

Sự khâm phục của em làm Lai cảm thấy vui, mắt quen dần với bóng tối và đã nhìn rõ con bò bình thản nhai rơm, cảnh tượng đó làm Lai dịu lại. Và rồi, chúng ngủ mà không ngờ nổi - buồn quá! Làm sao ngủ nổi? chúng tưởng thế, - rồi ngủ say luôn! 

Nửa đêm, chuyến tàu tốc hành chạy qua sầm sầm đánh thức chúng, chúng nghe cả tiếng cổng đóng vào và tiếng cầu nhầu giận dữ của người đàn bà, chắc bà ta gác đêm. Trong bóng tối, nước mắt nóng lăn dài trên má Lai. Chúng thất bại chỉ vì một vật bé nhỏ, vô tri, vô ích. Mà nào chúng ăn cắp cho cam? 

Lai biết rằng mình không còn can đảm để làm lại cuộc hành trình lần nữa. 

Mai sẽ cam phận mù lòa và anh em nó sẽ dốt nát cho tới chết! Lai tưởng em đã ngủ nên không cầm giữ nữa, khóc to lên. Mai hỏi: 

- Anh khóc đó hở? 

Lai chối biến: 

- Đâu có, mũi anh dính đầy bụi rơm... 

- Em thù mụ Ất-vi quá, anh Lai ơi! 

- Thù mụ ấy cũng vậy thôi, lợi gì đâu? 

Rạng đông. Một ánh hồng xuyên qua cửa tò vò rọi vào mái chuồng. Lai tỉnh dậy thấy em ngồi nhìn lên nóc: 

- Anh ơi, anh có thấy cái lỗ kia không? Anh liệu mình chui lọt qua không? 

- Dạo này anh em mình ăn thiếu, ốm nhom, coi chừng được à. 

Lai đứng lên xem xét một lúc: 

- Cao lắm mà lỗ lại nhỏ lắm, không được đâu. 

- Anh cứ đứng trên lưng con lừa đỡ em lên coi. Hễ em cố chui qua được em sẽ mở cửa cho anh ra. Cái chốt cũng giống chốt nhà mình... 

- À, thử coi, cũng chẳng hại gì. Phải đó, Mai! 

Lai vuốt ve con lừa, thì thầm với nó y như với con Xích-mi nhà mình. Con vật coi như không vừa ý mấy, nhưng mặc kệ Lai cứ leo lên lưng nó và từ từ đứng lên, đoạn kéo em theo. Con lừa cứng cổ này không thèm nhúc nhích - từ đầu nó đã quyết không thèm nhúc nhích rồi - Thật ra đôi khi cứng cổ cũng có lợi đấy! 

- Vịn em cho kỹ, em xoay nghiêng chui lọt thì may lắm... 

Lai nắm chặt cặp chân ốm tong như hai cái que của em, lòng tràn lo sợ: nếu nó kẹt cứng trên đó không chui lọt ra mà cũng không rút vào được cho tới khi gã gác cổng thò mặt vô chuồng thì sẽ ra sao? Trong lúc thằng anh toát mồ hôi vì lo sợ thì con em y như con ốc sên chui ra khỏi vỏ một nửa thân mình, cái chuồng trở thành tối om om vì thân hình Mai chặn ngang cái lỗ trống trên mái. Trong chuồng yên lặng đến nỗi nghe cả tiếng thở đều đặn của con vật đang ngủ. Mai kêu lên nho nhỏ: 

- Nắm chặt em! 

Lai thở hổn hển đáp lại: 

- Được, tao giữ chặt mà! 

Lần này nó lo thêm: rủi em nó ngã từ trên cao xuống thì không chết cũng đến gãy xương sườn! Đột nhiên Lai thấy mái chuồng sáng ra và cùng lúc Mai bảo anh: 

- Thôi, thả em ra! 

Tuy em bảo vậy, nỗi lo lắng làm cho Lai đờ người không cử động nổi. Mai lại giục: 

- Kìa, thả em ra! Mau không có người tới kìa! 

Lai vừa buông tay thì con lừa giở chứng đá hậu một cái làm Lai ngã lăn xuống đất. Một chốc sau, có tiếng lách cách ở chỗ cửa song. Mai loay hoay mãi vẫn không mở được. Lai chạy tới, bên ngoài em nó đang cầu nhầu. Lai biết rằng chậm một giây, nguy thêm một chút nên lùi kéo mạnh cánh cửa về phía trong, cái chốt bật ra làm Lai ngã sóng soài lần nữa... 

Chỉ một phút sau, hai anh em nó đã được tự do. Chúng nức lên cười vì sung sướng quá. Rồi Lai chạy ù vào chuồng vơ vét hết đồ đạc của mình không sót thứ nào. Một con bò chợt thức giấc, rống lên như chào tạm biệt. Không có thì giờ để tỏ cảm tình như đối với bầy gia súc nhà

mình, hai đứa khom mình xuống men theo tường băng qua đường sắt. Ở tụ đèn, ngọn đèn xanh vẫn còn nhấp nháy. 

Chúng chạy như thể bị ma đuổi trên đường đến A-rát trong lúc trời sáng dần. 

Mồ hôi tuôn như tắm, lâu lâu chúng lại quay ra sau, coi thử có ai đuổi theo không. Khi mặt trời đã xua tan hết bóng đêm, chúng chui vào trốn trong bụi tre, cách đường lớn một thôi, đọc kinh sáng và coi có động tĩnh chi không? 

Từ xa, lão gác đạp xe lao vút tới, tay lão ấn chuông kêu lên reng reng một cách giục giã làm những người đi đường phải giạt cả sang hai bên tránh lối. 

- Ta không thể đi xa trong ngày nay. Tìm không thấy mình, lão sẽ trở lại... 

- Ủa, vậy thì anh muốn sao đây? Nấp đây cả ngày sao? 

- Không được, coi chừng lại gặp rắn... Nhưng hiện giờ thì cứ phải ngồi yên. 

Nắng cao dần, xuyên qua các cành lá nhảy nhót trên đầu hai đứa. Lai thở dài: 

- Cha sẽ ra sao khi biết cảnh binh lùng bắt mình? Mụ phù thủy bất nhân! 

- Mụ ác lắm, chồng mụ cũng vậy à! Bà nội nói với em là lão cướp hết đất ruộng của dân làng nếu không trả nợ nổi đó, anh ơi! 

Gã gác cổng quay lại, mặt mày thiểu não không thua chi chúng. Mai cười bảo anh: 

- Cha! Em tiếc không nhìn được rõ cái mặt lão ra sao khi vô chuồng thấy mất tụi mình! 

- Giờ đi được đó, Mai! 

Mai sóng bước bên anh, nó hát líu lo như con chim non vô tư lự. Chà! làm sao không vui: chính nó có sáng kiến mà. Lai vẫn đăm chiêu, nhìn con đường trải qua dài như vô tận, không một bóng cây trước mặt, bâng khuâng nghĩ: "Nếu con đường độc đạo đó thay vì đưa anh em nó đến bệnh viện lại dắt vào nhà tù thì sao đây?" Hay tệ hại hơn: họ đợi chúng đến A-rát rồi mới tóm cổ? 

Hiện chúng còn đủ tiền mua vé trở về nhà, chần chờ làm chi nữa chớ? 

Lai suy nghĩ hoài mà không tìm ra lối thoát, chán nản đến nỗi vấp ngã ập mặt xuống mặt đường. Qua lớp sơ mi, da nó rát bỏng. Trong khi ngồi ăn dưới bụi tre, Lai cảm thấy mùi hôi hám, do những ngón tay gã gác cổng thấm vào vị giác, hừ: gã coi bọn Lai như bọn trộm cắp bất lương! Lai nghẹn thở vì uất ức. 

Một con tàu uốn mình xuyên qua cánh đồng xa tận chân trời. Hay là nên trở về? Trở về để... Mai ngưng hát, hỏi anh: 

- Anh ơi! Anh có thấy lão toát mồ hôi không? 

Đối với con bé thì mọi lo ngại đã được xua tan khi ra khỏi chuồng bò, song anh nó không nghĩ thế: 

- Thôi đừng hí hửng nữa. Ta phải trở về ngay! 

- Đừng giỡn chớ! Bộ anh muốn lọt vào tay lão lần nữa hay sao? 

Mai tròn xoe mắt, cãi. 

- Không, mình đi tàu hỏa mà! 

- Đi tàu lửa trở về? Tiêu hết tiền, mắt em thì không chữa được, con Cam cũng mất tiêu. 

- Đồ ngốc, mày có im đi không? Trở về bằng tàu lửa, hay chờ cho họ tóm cổ họ lấy hết tiền đi, cái nào hơn? Mày ưng đi ăn mày hẳn? Mạng sống quí hay đôi mắt quí, tao hỏi mày đó? 

- Thôi, tùy ý anh. 

Mai đáp xuôi xị. Làm sao nó dám nuôi hy vọng khi mà anh nó tuyệt vọng rồi? 

Nó lại gần anh, vụng về vuốt ve cánh tay anh: 

- Mình phải đi tàu lửa, anh Lai hả? 

- Phải, mình đến trạm gần nhất. 

Lai cau có nói, tay xách bọc hành lý tong tả đi trước. Lai hỏi thăm đứa chăn dê để tìm đến nhà ga gần nhất. Nó được biết chúng sẽ đến ga vào lúc mặt trời lặn. Thế là anh trước em sau, chúng lầm lũi bước mau đến nhà ga. 

Thấy hàng cây phía trước bên kia đường, hai đứa băng qua ngay để được hưởng bóng mát. Giữa lúc chúng nhìn sau trước coi chừng xe thì một cái bóng xám lao đến, chồm lên mình Lai cùng với tiếng rít lên mừng rỡ: con Cam xuất hiện! Nó liếm mặt, liếm tay Lai, kêu lên ăng ẳng như muốn kể lể nỗi nhớ nhung: nó muốn nói rằng suốt thời gian ở trong lâu đài nó không thèm ăn, không thèm nhảy múa, không chịu làm trò. Nó chỉ giật, giật mãi cho kỳ đứt xích và chạy đi tìm tiểu chủ. Nó gầy hơn, bẩn thỉu hơn và cũng sung sướng hơn bao giờ cả. Mai vừa mừng vừa tủi, vuốt ve con vật, cảm động nói: 

- Cam ơi! Anh em tao cũng nhớ mày biết chừng nào! 

- Ý chà! Trông mày không khác chi hồi còn ở với kẻ nghèo. Sao mày có thể bỏ rơi ông Hoàng tử tế như thế được, hả Cam? 

Lai nói, bồi hồi xúc động nhìn con vật thân yêu bằng đôi mắt hãnh diện như nhìn con voi sang trọng của ông Hoàng. Thế là chúng đổi hướng, lại đi lên. 

Qua khỏi ga, chúng mua 3 cái bánh tráng to để ăn mừng cuộc hạnh ngộ đáng kể này. Chúng tìm đến một góc yên tĩnh, xanh và mát rượi dưới tàng cây, cạnh ao nước có nhiều trâu đang đầm mình. Mặt trời xuyên qua kẽ lá nhảy nhót theo làn gió nhẹ rọi xuống mấy viên đá do Mai sắp thành hình dưới đất. 

Dĩ nhiên, chúng có thể bị tóm và đoạn đường đến A-Rát không ngắn hơn, song hiện thì chúng hy vọng tràn trề, phần lớn là do con Cam đem lại và cũng do khung cảnh tĩnh mịch êm ả nơi

này. Chúng không còn biết sợ và chán nản nữa. 

Con Cam khôn ngoan quá đã đến đúng lúc để tiếp sức cho anh em chúng. 

Một làn gió nhẹ mơn man hai đứa trẻ, chúng cho là nữ thần Từ bi đã gửi gió đến vuốt ve chúng. Gác đầu lên chân nhưng không ngủ, đôi tai vểnh cao, Cam lắng nghe từng tiếng động nhỏ, canh chừng động tĩnh cho hai tiểu chủ. Và hai đứa vững lòng vì có con vật trung thành làm hộ vệ, ngủ rất ngon lành.

Chương 8

Mỗi ngày qua, mắt Mai càng tệ hơn: nó vấp ngã luôn và không còn ham chơi sắp hình bằng sỏi, sành trong túi vải mỗi khi dừng lại nghỉ như trước nữa. 

Một hôm Lai trông thấy đàn công đang rỉa lông trên cánh đồng, vài con xoè đuôi rực rỡ dưới nắng; Lai ngỡ em sẽ vỗ tay reo khi thấy cảnh đẹp ấy nào ngờ con bé thản nhiên như không. Lai đau lòng vì biết mắt em quá kém nó quyết định phải đến nơi càng sớm càng hay nên định dùng một phần tiền để đi xe buýt trong chặng cuối cuộc hành trình. 

Lai tin là sẽ gặp chú ở A-rát xin được vài rúpi cho chuyến về. Hai đứa đứng co ro chờ ở trạm xe buýt. Nếu mọi việc suông sẻ thì trong ngày nay chúng sẽ đến A-rát. 

Cái xe to kềnh, to hơn cả con voi đang gầm gừ tiến lại trong đám bụi mù. 

Trưa hôm đó chúng dừng lại ở bìa làng vì Mai không đi nổi nữa. Lai dắt Cam đi tìm phân trâu để nhóm bếp. Khi trở về Mai đang khóc mùi: 

- Coi chừng... em sợ gấu, hay lỡ anh không tìm ra em cho coi. 

- Đừng nói bậy. Gấu bị cột kỹ rồi. Với lại có con Cam mà sao không tìm ra? Coi này: anh tìm ra phân tốt ghê chưa? 

- Anh đi lâu lắc, làm em sợ lạc anh - Mai rầu rầu nói - Lạc anh thì sao? 

Lai lo cọ đá làm cho bật lửa để nấu cơm. Người và cho được ăn bằng nhau. 

Gần đến A-rát. Lai tiêu rộng hơn và khi đến lại còn thấy hơn 10 rúpi, Lai giắt vào thắt lưng cẩn thận. Chúng tìm một chỗ trú qua đêm: một hàng rào cây dày có thể ngăn được gió. Trời chưa tối mà mắt Mai đã ríu lại, nó gục đầu xuống như thể kiệt sức rồi, nó giục anh: 

- Anh ơi, kể chuyện cho em nghe! 

Lai chìu em ngay: 

- Ngày xửa ngày xưa, núi bay lơ lửng trên trời như mây vậy, núi có những đôi cánh đen to lắm. Một ngày kia Thần In Ra cắt cánh một quả núi to nhất đặt xuống mặt đất và lần lượt ngài cắt cánh những ngọn nhỏ hơn đặt rải rác đó đây. Núi nặng nên ở dưới, còn những cành thì nhẹ tên nên lơ lửng trong không gian trở thành mây bão. Khi nào trời xấu, ta thấy rõ chúng. 

- Bộ Hy mã lạp sơn cùng do thần In ra cắt cánh hả, anh? 

- Phải, Hy mã lạp sơn cũng vậy. 

Lai đáp, tay vuốt ve con Cam, tai con vật mềm như phiến lụa và nó chợt nghĩ ra một trò chơi: nó lấy khăn choàng đỏ của em cột lên đầu con chó và nhét vào chân trước Cam một khúc tre ngắn. Thế là Cam thích chí, nhảy múa làm trò, trông cảnh tượng thật khó nín cười, Mai cũng cười như nắc nẻ. 

Một thằng con trai đi xe đạp cũng trông thấy cảnh tượng hay hay đó, dừng lại coi. Nó bấm chuông reng reng làm anh em Lai giật mình: 

- Ê! Có bán chó không? 

- Không, chó này không bán! Lai đáp bằng một giọng không vui. 

- Đổi chiếc xe đạp, chịu chưa? 

Lai trố mắt nhìn. Nó không thể ngờ được có người bằng lòng đổi cái xe đạp đáng giá chỉ lấy con chó, cho dù là con chó tinh khôn. Tuy vậy, Lai vẫn khăng khăng trả lời: 

- Không, chó này không bán! 

Và nó ném một cái nhìn thèm muốn về phía cái xe, dù đã sét rỉ cũ mèm song vẫn là cái xe đạp đáng giá, bánh xe còn tốt lắm, eo ơi: phía sau lại có boótbaga cẩn thận. Lai mà được làm chủ cái xe đạp ấy thì anh em nó sẽ rút ngắn đoạn đường còn lại. Như thế, chúng sẽ còn tiền mà về tàu hỏa, vì đỡ khoản mua thực phẩm dài ngày. 

- Ngồi lên boót ba ga đi! Tao sẽ chở một vòng cho biết. Xe này ngon lắm à! 

- Đừng anh Lai! Đừng bỏ em mà đi xe đạp - Mai la lên - Em sợ lắm. 

Thằng con trai lạ vẫn gạ gẫm: 

- Hay nếu mày ưng đi xe tao cho mày đạp đi, mày chở tao nổi không? Mày biết đi xe đạp không? 

Giỡn quá! Khi Lai quá: đi xe đạp mà không biết? Trong làng Lai, xe đạp là món xa xỉ thật đó, số người được cái hân hạnh làm chủ xe đạp chỉ có vài ngoe. Nhưng ông chủ hiệu bánh kẹp vẫn cho Lai mượn đi dạo một vòng đôi khi để gọi là đền công nó trông nom cửa hàng giúp ông. Phải cho thằng này biết tài mình mới được! 

Nghĩ sao làm vậy: Lai phóng ngay qua hố đến nắm cái ghi đông xe trong lúc Mai hét dựng phía sau: 

- Đừng bỏ Em! Anh Lai, đừng! 

- Anh đi một vòng thôi mà. Có con Cam ở lại với em đó. Đừng sợ... 

Lai ngồi yên thành thạo và chờ cho thằng con trai phía sau ngồi yên là phóng xe vun vút. Sau lưng nó con Cam sủa ỏm tỏi hòa với tiếng Mai khóc bù lu bù loa, song Lai chả thèm bận tai làm chi. Đi xe đạp! Đó không phải là chuyện thường như cơm bữa. Phải may mắn lắm mới có

thể... Giọng chủ xe khoác lác: 

- Coi chừng thắng sau, thắng trước nữa đó nghe! 

Quả là hy hữu! Xe ông chủ hàng kẹp bánh chỉ có một thắng trước thôi. 

Chà, đang chạy ngon trớn mà thắng đến "két" một cái thì thích thú biết ngần nào! 

- Đạp lẹ lên! - Chủ xe lại giục: 

Lai tăng tốc độ, nó bấm chuông liên hồi, bộ hành giạt cả hai bên lề. Càng lúc Lai bấm chuông càng to làm trẻ con chạy trốn tứ phía khiến nó thêm hứng chí. Hà! Lai có thể "dẹp đường" trước mặt. Gió mơn hai tai nó, ngực và hai cánh tay nó mát rượi. Ưóc chi Lai được trở về nhà với cái xe, bạn bè sẽ thán phục biết ngần nào. Lai chợt hỏi: 

- Mày đổi xe đạp, cha mày có la không? 

Lai hỏi chủ xe nhưng không quay đầu lại vì nó vẫn cảm thấy chuyện đổi chác này chênh lệch khó thực hiện, dù thâm tâm nó không muốn bán con chó và rất ưa cái xe. Thằng kia vô tình nói: 

- Cha tao đâu có ngu? Ổng biết rõ lợi hại mà. 

- Ổng muốn mày có chó hơn xe đạp hả? Chó thì... thiếu gì đó? Ở đâu mà thiếu? Chớ còn xe đạp, mắc tiền... 

Đã có một lúc hăng lên, Lai định dùng 10 rúpi còn lại mua quách cái xe, song nghĩ lại, Lai biết rằng thằng bé sẽ cười vào mặt nó: xe đạp gì giá có 10 rúpi quèn? Quê quá! Muốn có xe đạp, dù thứ cà tàng như xe này cũng phải hàng 100 rúpi là ít. Nghe Lai nói rõ thắc mắc, thằng kia lại cười khà tiết lộ: 

- Giữ gìn cái xe tốn kém lắm, chớ như con chó khôn ngoan của mày mỗi ngày tao dám kiếm ra khối tiền. Hà! Tao đã nhìn kỹ từ đầu, con chó này được lắm! (và nó cao giọng lên) tương lai đầy hứa hẹn à! 

Lai thắng xe bất ngờ vì nó như vừa tỉnh mộng. Nó phóc xuống đất, khựng lại. Trời ơi! Nó dám bán Cam lần nữa ư? Mà lần này không phải cho con ông Hoàng tốt bụng mà là cho một tên vô lại với dụng tâm dùng con vật làm trò kiếm tiền. Thằng này dám hành hạ, đánh đập con chó của Lai và bỏ đói nữa, nếu Cam cứng cổ. 

Lai biết rõ tình cảnh những con vật làm trò quá mà: như con gấu đó, như nhiều con vật khác mà nó gặp dọc đường đó. Hai đứa con trai đối mặt nhau, một thằng tức giận, một thằng bẻn lẻn vì đã vô ý làm lộ mục đích vụ lợi của mình. Giọng Lai ngắn, gọn: 

- Tao không bán chó đâu. Thôi, về đi! 

- Đừng ngốc. Tao hứa sẽ đối xử tử tế với nó như mày vậy, tao chỉ bảo nó nhảy múa thôi. 

- Nếu mày bán, tao mua xe mày giá 10 rúpi. Tất cả gia tài của tao à! - Lai đề nghị. 

- 10 rúpi? Chưa đáng giá một cái căm xe nữa là. Nghe đây: tao muốn đổi con chó với cái xe,

hiểu chưa? 

- Vậy thì thôi, về. Lên xe đi! 

Tên vô lại trở mặt tức thì: 

- Mày đạp xe chở tao về chỗ cũ? Thôi, tao không có điên. Cho mày cuốc bộ, em ơi! 

Lai quay lưng lại, ngược đường trong lúc thằng con trai đạp xe đi miệng tuôn hàng tràng những lời nhiếc nhóng thô bỉ. Lai vẫn lặng lẽ đi, đầu ngẩng cao, lưng giữ thẳng. Gió đưa lời thằng kia đến tai nó: 

- Đồ lừa... Của nợ!... May cho mày: đáng ra mày phải trả tiền cho tao nữa à, tiền gì biết không, hở thằng ngu? Tao cho mày lên xe tao và đạp đi dạo cả đỗi đường. Đồ chó má.. 

Chao ơi! Nếu Lai bán chó Cam cho nó chắc con vật sẽ bị hành hạ đến thảm nhục chết dần mòn mất thôi. May quá! Lai rảo bước để khỏi lọt tai những lời thô bỉ.

° ° °

Lai không ngờ là mình đạp xe đi quá xa: chỗ cũ chưa thấy mà bóng chiều chưa thấy mà bóng chiều đã ngã ập xuống rồi. Miền nhiệt đới, hoàng hôn luôn luôn rất ngắn. Trời ơi! Mắt Mai thì kém ngay cả giữa ban ngày. Lai cắm cổ chạy tràn. Lũ chó rừng đã bắt đầu tụ tập giữa đồng và tru lên từng hồi, bóng đêm giúp chúng thêm dạn dĩ. Đôi khi chúng còn bạo gan đến tận giữa làng bắt gà, ăn xác thú vật và ngoạm cả trẻ con, nếu chúng thấy không ai đề phòng. Em Mai của nó thì yếu đuối, kém mắt, ngồi bên vệ đường với con chó nhỏ... Lai chạy như ma đuổi sau lưng. Chỉ vì một vòng xe đạp hấp dẫn! 

Vẫn chả thấy làng mạc đâu hết, Lai chạy đến tức cả lồng ngực. Rồi Lai thấy những ngôi nhà phía trước mặt, xa xa và dần dần nghe được cả tiếng động quen thuộc: tiếng trẻ em nô đùa, tiếng những bà mẹ quát tháo, tiếng sáo người ta thường thổi về đêm. Nó thở phào nhẹ nhõm, chậm chân cho đỡ mệt, lòng khấp khởi mừng thầm. 

Nhưng mà Mai với con Cam đâu? Lạ chưa? Lai lo lắng quá, kêu lên: 

- Mai ơi! 

Không có tiếng trả lời, Mai và Cam đâu? Lai hốt hoảng tìm tứ phía. 

Chả thấy tăm bóng Mai đâu mà chó rừng tru tréo dai dẳng từng hồi. Lai nhớ rõ cái bụi chúng nấp chính đây, sao lại vậy chứ? "Mai ơi! Mai". Nó khan giọng kêu em. Tiếng nó vang dội khắp cánh đồng. Hai mắt như muốn soi vào bóng đêm dày, nói chạy tới, quay lui tìm em và con vật. 

Sau cùng nó gần tuyệt vọng thì nó dẵm nhằm con Cam đang từ đâu chạy đến, kêu ăng ẳng đau đớn. Ờ! Cam! Lai quì xuống ôm Cam vào lòng run rẩy hỏi: 

- Tụi bay trốn đâu mà tao tìm không ra? Tao tưởng hai đứa chết rồi chớ. 

Cam rền rỉ, hồng hộc thở, lưỡi lè ra như vừa băng một quãng đường dài kiệt lực. Chợt Lai nhận thấy tay mình dính máu. Nó kêu thất thanh: 

- Sao vậy, hả Cam? 

Nó cúi xuống sờ soạng khắp mình con vật trong bóng đêm và nhận ra tai Cam bị cắn nát, nó đoán là Cam vừa chống cự với chó rừng để bảo vệ em Mai, Lai run run cởi áo quấn quanh đầu Cam, giọng nó trở lại hốt hoảng: 

- Mai ơi! Em đâu rồi? 

Lần này Cam vùng vẫy tỏ ý muốn xuống đất và nó khập khiễng phóng đi, Lai hiểu ý nó, vội đi theo. 

Mai nằm trên cỏ ngủ mê man. Cạnh nó có hai người đàn bà, Lai lao tới hỏi: 

- Em bị thương hả, Mai? 

- Nó ngủ đó. Trời ơi! Ầm ỹ như vầy mà ngủ được, thiệt lạ. Chắc nó đuối quá... 

Lai đỡ em lên tay xem xét coi có bị gì không. May quá, Mai không bị thương, nhưng mặt nhem nhuốc những bùn và còn cả ngấn nước mắt. Lai xé một đoạn thắt lưng lau cho em. Lai hối hận quá, nó tự hứa sẽ không bao giờ bỏ em cách đó. Người đàn bà cất tiếng hỏi: 

- Các cháu đi đâu vậy? 

- Dạ, cháu đưa em cháu đến A-rát chữa mắt, ở A-rát có nhà thương... 

- Hãy về nhà dì mà ngủ tạm. Đêm hôm ở đây nguy hiểm. Vùng này đầy chó sói, có khi còn gặp thú dữ nữa à! 

Lai bế em lên, theo người đàn bà tốt bụng. Dọc đường bà ta hỏi tên họ anh em Lai và cũng cho chúng biết bà tên là Hà. Bà tỏ ra thương cảm: 

- Tội quá: đường xa thăm thẳm mà có hai anh em bằng hai củ khoai sùng... 

Lai phản đối ngầm: người ta ngần này mà kêu là hai củ khoai sùng. Tuy vậy, Lai biết mình gặp may. Được có một mái nhà tối nay. Người đàn bà thêm: 

- Đi xa, nhịn đói nhịn khát kiểu đó hèn chi mà nó nhẹ bẫng như cái bấc. 

Một đám trẻ con tò mò bu đến, rối rít hỏi bà Hà đủ chuyện về anh em Lai. 

Bà trả lời vắn tắt: 

- Con chó đã cứu mạng chị nó. Thôi, các em tránh ra để ta đem nó về nhà. 

Bà với tay lấy cái chiếu trên sà xuống, trải ra, đắp lên cho Mai. Con bé cựa quậy một chút rồi ngủ say như cũ. 

Lai qua cơn kinh sợ, vẫn chưa hoàn hồn, nó ngồi tựa vào vách, tay ôm chặt Cam trong lòng. Nhiều tiếng xì xào quanh chúng. 

- Con Ta tu này giỏi ghê há? Nó cự lại bầy chó rừng đó nghe! Cha ơi! Chó rừng dữ biết chừng

nào. 

Có người đem nước đến, Lai nốc ừng ực. Vài người nữa mang lại cho chúng đủ thứ mà chúng làm rơi dọc đường: chiếu, soong, thức ăn, cái chăn rách. Cuối cùng, một người đi mời viên thú y. Ông này băng bó cho Cam cẩn thận và dặn Lai: 

- Phải coi chừng đừng để nó gỡ băng ra. Nó gầy nhom, mất nhiều máu quá không tốt. 

Thật ra ông quá lo xa: Cam hơi sức đâu mà tháo gỡ nổi băng. Nép sát vào Lai, nó có vẻ khó thở vì là trung điểm của sự thán phục, khen tặng này. Cho đến tận lúc dân làng tản mác hết và chủ nhà cũng đi ngủ, Lai vẫn thức với Cam. Cam hâm hấp sốt nhưng được chủ vuốt ve âu yếm nó có vẻ hài lòng và nằm yên.

° ° °

Bộ ba ở nhà bà Hà đến hai ngày, Mai chơi đùa với lũ trẻ trong làng. Xem ra chúng rất nể Mai vì đó là đứa trẻ xuýt bị lũ chó rừng vồ tha đi. Sự chìu chuộng của người đàn bà khiến Mai không nghĩ đến ra đi, nhưng Lai hiểu rằng bà ta nghèo và cũng bận đến đàn con, không nên quấy rầy nhiều. Vả lại, mắt Mai cần được chăm sóc càng sớm càng tốt. 

Anh em nó lễ phép cám ơn bà Hà và từ giã lũ bạn nhỏ. Bà Hà tỏ ra ái ngại cho hai đứa, song Lai trấn an bà rằng chúng đã vượt qua gần hết những khó khăn từ lúc khởi hành, bây giờ còn cách A-rát không bao xa. Và chúng sẽ gặp họ hàng ở A-rát. 

Lũ con nít tiễn ba bạn một đoạn đường. Chúng bịn rịn nhau dữ. Rồi sau rốt, anh em nó còn lại trên đường với Cam, vị anh hùng bốn chân với cái đầu quấn băng, tong tả trước mặt chúng làm chúng cảm thấy có phần phấn khởi.

Chương 9

Đây là đêm đầu tiên rời làng, anh em Lai ngủ trong quán trọ như những khách du hành khác. Từ khi xảy ra tai nạn do chó rừng, Lai hiểu rằng ngủ đêm ngoài trời rất nguy, dù đỡ tốn tiền. Các khách bộ hành khác nằm sắp lớp dưới đất trong một căn phòng, chật đến ngộp thở, anh em nó quyết định ngủ ở hiên nhà. 

Bầy dơi đu trên mái nhà tựa như từng cái túi đen, khi đèn tắt hết chúng nhẹ nhàng rời chỗ đậu đuổi theo côn trùng. Thạch sùng bò đầy đất và trên vách và nhện và bướm đêm bay trong không trung, hướng về gian phòng đọc sách. 

Từ hiên nhìn ra, cánh đồng như trải dài vô tận. Thật sung sướng được nằm yên ổn thoải mái được ngắm các vì tinh tú trên trời thay vì hồi hộp lắng nghe từng tiếng động khả nghi trong bóng tối ở bụi tre hay bậc thềm, thấp thỏm ngay cả trong giấc ngủ. 

Lai cảm thấy như được tiếp sức, nó tính sau khi đến A-rát lập tức nó tìm ngay ông chú xin ông giúp cho việc đưa Mai vào Y viện. Sau đó nó sẽ kiếm việc làm cho có tiền đặng mua vé tàu về, Lai sẽ làm bất cứ việc gì. Nhất định là không thể trải qua nhiều đêm ngủ tốn tiền như thế này. Và tốn tiền ở, tiền đốt lò nấu cơm nữa. Vậy phải mau mau tìm cách đến đích. 

Bà Hà tốt bụng cho cho Mai đôi giày, anh em nó cũng được ngủ 3 đêm trong nhà tử tế, nhưng khó mà tìm ra một người tốt bụng như bà cũng như Sâm Du. 

Phải tự liệu lấy thân. Cần phải đi mau: có thể xin đi nhờ mấy chiếc xe bò đậu ngoài sân. Đừng mơ đến buýt vô ích. Con Cam có thể theo xe bò rất dễ dàng. Lai thiếp đi trong lúc đang suy tính. Tội nghiệp nó, dù rất biết lo lắng cho em, nó vẫn là đứa trẻ 13! 

Sáng hôm sau, anh em nó ăn cơm trên bậc thềm nhà trọ và nhìn người ta chất hành lý lên xe bò, xe đạp. Có xe đầy nhóc con nít và hàng hoá cồng kềnh nặng nề mà chỉ có một con ngựa gầy kéo. Lai biết rằng không thể đi trên những xe như thế.

Bỗng một người cao lênh khênh rời quán trọ tiến đến chiếc xe đạp dựng sát vách. Lai chưa thấy ai cao như vậy, cao và gầy như... cái sào tre. Lai thu hết can đảm lại gần trong khi anh bơm bánh xe: 

- Anh đi A-rát? 

- Ừ - anh ta vắn tắt đáp. 

- Bao giờ đến nơi? 

- Trưa nay, nếu bánh xe không bể. 

- Anh... anh có thể chở em tôi không? Tôi trả anh 1 rúpi. 

- Sao không? Nghề của qua mà, em. Nhưng đi tới chỗ nào chớ? Nói coi? 

- Tới trước ga. 

- Vậy thì xa lắm, 2 rúpi mới được. 

Hai bên mặc cả hồi lâu, sau cùng ngã giá là 1 rúpi, 8 annas. Lai xếp chiếu đặt trên boót-ba-ga để em ngồi cho êm, cho thêm Mai 2 quả chuối ăn dọc đường và dặn Mai đến ga A-rát cứ ngồi chờ mình đến. Mai không phản đối như thói quen: nó chán đi bộ rồi. Được chở, nó sung sướng lắm và đây là lần đầu nó tỏ ra vững lòng phải xa anh. 

- Anh chờ tôi trước ga, tôi trả tiền cho anh. 

- Không, phải trả tiền trước! 

- Phải đợi đến nơi đã chớ! 

- Ai bảo đảm mày có tiền? Ngộ mày quịt công tao, chả lẽ tao xẻ thịt mày sao? Mà tướng mày làm gì có tiền, tao không dễ gạt đâu. 

- Nếu định lừa anh, tôi mặc cả làm chi? Vả lại có em tôi làm tin mà! 

Muốn chứng minh là mình có tiền nên dù chưa quên lời Sâm Du dặn dò, Lai vẫn rút bọc tiền cho gã kia thấy. Gã gặn lại: 

- Mà mày có bao nhiêu chớ? 

- 20 rúpi lận, anh ơi! 

Lai tăng số tiền làm chủ gấp đôi lên để chứng tỏ mình là hạng khá giả. 

Gã đàn ông không nghi ngờ gì nữa. Lai đặt em lên xe đạp rồi đứng nhìn cho đến khi chiếc xe đạp khuất giữa đám đông xe và người. Mai ngoái lại vẫy anh: 

- Anh tới mau nghe! 

- Ừ anh sẽ tới, đừng sợ! 

Lần này Lai đi thật nhanh vì không bận Mai bên cạnh, thật là tuyệt. Đã nhiều lần Lai phải dừng lại, nắm tay Mai, kể chuyện cho nó nghe dù là Lai hết sức nôn nả trong lòng, chỉ muốn đi thôi. Bây giờ thì tự do, nhẹ nhõm quá sức đi. Lai và Cam chạy thi với nhau, đường dài làm nó khoẻ hơn thay vì nhọc mệt như khi có con em bên cạnh. 

Lai nhận ra gã đạp xe không nhanh mấy và cứ đà này Lai thừa sức bắt kịp anh ta. Gần đến đích, Lai càng nôn nả hơn, nó chỉ dừng lại nuốt vội miếng bánh rồi tiếp tục chạy dưới bóng hàng cây. 

A-rát hiện ra như một cái bóng mờ ở chân trời. A-rát! Cái đích xa diệu vợi mà đã nhiều ngày nó chịu vất vả để đến gần A-rát! Lai kêu lên vui sướng: 

- Cam thấy chưa? A-rát đó nghe! Tới nơi rồi đó nghe! 

Con vật ve vẩy đuôi tán đồng lời chủ và như muốn tháo bỏ băng đầu. 

Xế trưa, A-rát rõ ràng hơn với những mái ngói và đền đài. Dù mệt lử, Lai không ngừng lại hay đi chậm, vì nó muốn đến nơi trước khi tối trời. Lai hãnh diện vì mình đi nhanh quá, vì mình đã điều đình gã nọ chở em trước khi trả tiền, đã dùng nhà ga làm nơi hẹn gặp. Khôn quá đi chớ! Thật đáng tự khen. 

Lên đầu dốc, bất ngờ Lai đụng đầu em, con bé nheo mắt nhìn lại phía anh và nó mừng rỡ nhận ra Lai. Lai hấp tấp hỏi: 

- Ủa, làm gì đó? Chớ ông kia đâu? 

- Ổng kìa, ổng đang ngủ! 

Mai chỉ cho anh thấy một cây bồ đề to, rễ chằng chịt quấn đầy thân cây và thòng xuống tận đất, gã đàn ông ngáy pho pho, thân hình gã dài dễ nể! Nó liếng thoáng kể tiếp: 

- Em phải ra đây đón anh chớ đứng dưới tàng cây em chẳng thấy gì hết, em sợ anh đi qua mất. 

Lai phật ý vì gã ta dừng lại khi chưa đến đích song cũng hãnh diện vì bắt kịp. Mai buồn rầu bảo anh: 

- Anh biết không, ổng nói nhà thương chật lắm, không có chỗ đâu. Nhiều người phải trở về đó, anh Lai. 

- Ổng biết gì mà nói? Cậu thằng Kiên chữa được kìa! 

Lai gạt đi, Mai vẫn lải nhải: 

- Ổng nói có một cái hội tên... tên (Mai ngẫm nghĩ một lúc lâu) à! Em nhớ rồi này. "Hội chống bệnh mù"... Ổng nói là.. 

Gã đàn ông ngồi dậy, nghe Mai nói gã cười mai mỉa: 

- Thôi, đừng nói tới. Hội đó dành cho những người trong giai cấp cao hơn chớ đâu đến hạng mạt rệp như tụi bây... 

Lai như không để ý đến điều gã tiết lộ, hỏi gặn: 

- Anh ngừng đây làm chi? Phải chở em tôi tới ga A-rát chớ? 

- Ậy, tới bóng mát ngồi nghỉ chút mà, mày chạy mau quá, đuối đa. Nói cho ngay, bánh xe của tao lung lay như răng mụ già, tao sợ nó văng bánh xe ra lề đường thì khốn. 

Lai dịu lại, cả ba ngồi dưới bóng cây, gã đàn ông đựng nước trong cái túi da dê, gã rót mời Lai: 

- Nghỉ chút, uống nước đi! Sớm hay muộn chút đỉnh hại gì? 

Bầy khỉ trên cành kêu khẹt khẹt và vứt cành cây xuống đầu ba người, Mai: 

- Anh hỏi chuyện Hội Chống... 

- Thật ra tao cũng mù mờ lắm. Nghe nói Hội chống lại tất cả các loại bệnh về con mắt ở toàn xứ này. Đã giúp được nhiều người lắm à! 

- Ông coi thử họ có thể giúp tụi tôi không? 

- Không dễ đâu - gã lừng khừng nói - Đâu phải ai cũng được... 

Lai đứng lên: 

- Ông nói Hội chống lại bịnh con mắt? Vậy thì Hội phải giúp đỡ tất cả mọi người... 

- Ai biết đâu. Nhưng chiều nay tao có hẹn với một người bạn cũ ở quán trọ, à tao biết ảnh quen với ông Hội trưởng hội này. Mày thử hỏi coi? 

- Được, tôi sẽ theo anh. 

Lai đặt em lên xe rồi gã kia và nó phụ lực đẩy xe đến chỗ hẹn: một quán ăn. 

Người ta vào tấp nập nơi mấy bàn ăn, thức ăn thức uống bày la liệt. Gã đàn ông cúi xuống mới chui lọt qua khung cửa thấp, gã nói với ra: 

- Chờ đó, để tao coi còn anh bạn trong này không. 

Nhìn qua cửa sổ Lai dễ theo dõi anh ta vì anh cao lớn dù phòng đầy nghẹt những người. Lai

thấy gã len lỏi giữa đám đông đến gần một gã đàn ông khá mập, đầu đội khăn. Gã có vẻ cố thuyết phục người kia vì Lai thấy gã vung tay múa chân thật hăng. 

Chà! Hội Chống Bệnh Mù! Nghe tên cũng đủ... mê! Chắc là lớn lắm, chắc hội ấy giúp cậu Kiên vào nhà thương chớ không sai. Mong sao cho người đàn ông mập mạp kia bằng lòng giúp Lai... Để coi, nhờ trời... con voi xám... vận may... 

Mai mệt mỏi ngồi cạnh anh, thỏ thẻ hỏi: 

- Em nằm xuống chút được không? Em trải chiếu chỗ cái xe đạp... 

- Khoan đã, chờ chút coi nào! Họ gần ra kìa. Anh sẽ đưa em lại quán ăn, ngủ đàng hoàng. 

Hai gã đàn ông cùng đi ra. Lai khấp khởi mừng thầm. Họ ra hiệu anh em Lai vào quán, rồi họ chọn một cái bàn to ngồi xuống. Lai cũng kêu hai tô cháo dù biết là giá đắt, gã gầy cao dọn giọng: 

- Ông bạn qua đây nói là Hội chỉ chăm sóc các Hội viên của Hội thôi. Có nhiều đốc-tờ giỏi số dách chữa lành mắt cho mấy ông Hoàng và các nhà giàu. Đó, mấy em thấy chưa? Qua nói có sai đâu? Không phải ai cũng được săn sóc, trừ hội viên...

Lai nóng nảy hỏi, tay mở gói lương thực bần hàn gồm có khoai lang và phô-ma: 

- Phải tốn bao nhiêu tiền mới vô hội được, hở ông? 

Gã mập nói lửng lơ: 

- Cái này ta cũng không rành gì, nghe đâu cỡ mười rúpi hay trên là ít nhất. 

- Tôi chỉ có 8 rúpi, chừng đến A-rát gặp chú tôi, may ra có thể... 

- 8 rúpi ít quá, làm gì được? 

- Thôi, anh bạn, thông cảm giùm, nhờ anh nói giúp cho một tiếng. Với đứa nhỏ như bé kia thì tôi nghĩ là 8 rúpi cũng có thể... Tội nghiệp nó, con người ta cũng như cháu mình mà, anh! Đừng làm khó... 

- Thì cũng muốn giúp theo lời chú nói chớ, có điều 8 rúpi chưa đủ. Chú biết tánh tôi chớ. Nhưng đâu phải ai cũng như mình, đời này tồi tệ quá, có tiền mua tiên cũng được mà... 

Lai vừa khẩn khoản van nài, vừa rút trong bọc ra 8 rúpi còn lại đưa cho gã. 

Gã hơi nghĩ ngợi rồi tặc lưỡi một cái, gật gù: 

- Để coi, coi... Thôi, kệ lâm nguy bất cứu mạc phi anh hùng, ta sẽ cố gắng giúp em. 

Lai gãi đầu gãi tai: 

- Xin ông viết cho tôi cái biên nhận, làm tin. 

- Hả? Biên nhận? Nghĩa là mày không tin hảo ý của tao chớ gì? 

Giọng gã giận dữ làm Lai cuống lên. Tên gầy can thiệp: 

- Anh chấp con nít làm gì? Không sẵn biên nhận đây thì đưa cho nó cái nhẫn làm tin cốt sao cho được việc là quí rồi. Giúp ai phải giúp tới cùng... 

- Chờ đây chút, tụi tao sẽ trở lại ngay. Cho mày hay tao nể bạn chớ cái giọng của mày làm tao đóa rồi đa. 

Lai hồi hộp nhìn gã cho tiền mình vào túi, gài kim cẩn thận rồi cả hai lên xe đạp dông liền. Nghĩ cũng kỳ: ban nãy thì thấy cái xe có vẻ ọp ẹp, lung lay mà giờ trở thành chắc chắn chở gã mập sau boót-ba-ga chạy mau như gió! Mai gục đầu trên bàn ngủ tự bao giờ rồi, mặc anh với mối bận tâm đáng kể.

° ° °

Thời khắc trôi qua. Lai vẫn ngồi thẳng trên ghế nhìn bóng tối dày đặc bên ngoài, sao đêm lấp lánh. Mỗi lần có tiếng động sau lưng là nó lập tức quay lại và nghe tiếng cửa mở nó cũng giật mình, chong mắt nhìn song vô ích, hai gã kia biệt tích luôn dù là đã hứa bằng giọng chắc nịch "trở lại ngay", Lai nhấp nhỏm trên ghế như thể có kiến đốt ở gan bàn chân. Có lý nào họ lừa mình? Mấy lời văn hoa bóng bẩy của gã ta còn như rành rành trong óc Lai: Lâm nguy bất cứu... Đâu có lý nào? Nếu muốn lừa nó thì anh gầy cao đã lừa từ đầu, cần gì phải đợi đến đây, vả lại anh ta có cầm tiền đâu? Chính gã mập giữ tiền mà, hơn nữa gã mập cũng do dự cho đến khi bạn năn nỉ chớ đâu thấy tiền là chớp liền? Không nên phụ lòng tốt của người ta, nghi ngờ mang tội chết, bà nội hay dạy Lai như thế. Biết chừng xe đạp hư, bể bánh, ừ phải: anh mập nặng quá... 

Dù Lai đã tìm mọi lý lẽ để bênh vực hai kẻ là và để tin tưởng rằng mình không mất toi tiền, song… than ơi! Bằng cớ hùng hồn nhất là họ không trở lại. Họ không bao giờ trở lại. 

Chủ quán, một người to lớn vui vẻ với mọi thực khách từ đầu hôm, giờ ngáp dài đến gần. Lai bảo nó thức em dậy vì đến giờ đóng cửa. Lai xin phép ngồi lại để chờ "Hội chống bệnh mù đến trả lời" làm ông ngạc nhiên, ở đây suốt mấy chục năm, ông chưa nghe đến cái Hội này lần nào. Ông cũng không để ý đến cái gã kia, thực khách đông quá, phần Lai vẫn còn tìm cách chống chế cho hai tên lưu manh: 

- Thưa ông, cháu chắc họ lương thiện... 

- Cháu khờ quá, lấy gì chứng tỏ họ lương thiện? 

- Dạ, họ có đưa cháu cái nhẫn quý làm tin - Lai nói và trao nhẫn cho ông. 

Ông chủ quán nhìn qua cái nhẫn, nhăn mặt: 

- Đồ giả, không đáng vài xu. Khốn nạn! Đi lừa con nít. Cháu đưa chúng hết bao nhiêu? 

- Tất cả tiền còn lại: 8 rúpi, thưa ông. 

Chủ quán đập bàn cái rầm: 

- Để ta đi gọi cảnh sát liền cho. 

Lai nhảy chồm lên như bị ong chích: 

- Không! Đừng! Cảnh sát sẽ bắt cháu mất, ông ơi! 

- Bậy! Chờ đây! Ta trở về ngay 5 phút thôi, cháu ạ! 

- 5 phút! 5 phút! Lai rên rỉ trong khi chủ quán quay lưng đi - Mai! Dậy mau! Phải trốn gấp chớ cảnh sát tới thì khổ thêm! Mai! 

Lai lo lắng quá: lần này nó có nhẫn trong mình! Chủ quán bảo nhẫn giả, nhưng biết chắc không? Mai vẫn ngủ mê mệt, Lai lôi tuột em từ trong nhà ra cửa. Mai cầu nhầu: 

- Cho em ngủ mà... cho em ngủ... 

- Mày nghe đây nè: cảnh sát tới liền đa! Cảnh sát, nghe chưa? 

Mặc anh lo sợ, Mai xoay mình lại, ngủ ngay dưới thềm nhà. Lai tính lôi em ra xa một chút song nhớ đến cái chiếu và cái soong. Kể từ đây của cải còn lại chỉ là hai thứ đó, mà trong lúc rối trí nó đã để quên trong quán. Lai bỏ mặc em, chạy bay vào trong và khi trở ra, Lai đụng đầu cảnh sát cùng chủ quán, họ đang cúi nhìn Mai. Ông này ngạc nhiên: 

- Sao nó lại nằm đây, hả cháu? 

Lai nghẹn cổ không biết giải thích ra sao. Trong uất khổ tột cùng Lai bỗng trở thành lỳ lợm không còn sợ hãi nữa, nó hét lên: 

- Tôi không phải kẻ gian! Tôi ngay thẳng mà!... Chính mấy người vu oan, hại tôi... 

Lần thứ nhất, Lai nức lên khóc không cần giữ gìn.

° ° °

Đây là một viên cảnh binh bạn dân đúng nghĩa của tiếng ấy. Ông ta kiên nhẫn dỗ dành Lai, giải thích sự có mặt của mình do lời tố cáo của chủ quán chớ không phải ai muốn làm hại Lai. Thằng bé tỉnh trí lại, kể rõ từ đầu: cùng cha đến nhà mụ Ất Vi vay tiền để đi chữa mắt cho em làm sao, dọc đường gặp Sâm Du ra sao, bị cảnh sát rượt và lão gác cổng xe lửa bắt ra sao, trốn thoát cách nào. Gặp ông Hoàng được đãi ngộ ra sao và cuối cùng đưa 8 rúpi để được chữa mắt em ra sao. Và nó lại khóc ròng - trong đời nó, nó chưa từng được khóc hả hê như vậy. Viên cảnh binh chờ nó dứt lời rồi mới ôn tồn cất tiếng: 

- Em đừng sợ nữa, bà Ất Vi đã tìm thấy nhẫn quý: nó ở ngay trong nhà bà ta chớ không mất đâu hết, và bà ta đã rút đơn kiện em rồi. Bây giờ, em phải tả hình dạng hai thằng gian để ta tìm bắt, đòi tiền lại cho em, tuy không chắc mấy. 

Lai ngoan ngoãn vâng lời. Chủ quán bảo: 

- Nói cho ngay, tôi cũng nghĩ như ông. Đáy biển mò kim: thành phố này có biết bao nhiêu thằng phệ và thằng ốm tong, cao như một cái sào? 

Vả lại, mình cũng đào đâu ra tiền mà thưởng cho người truy nã? Lai nghĩ. 

Chủ quán bế Mai lên đặt trên giường. Hôm sau, hai đứa được ông đãi một bữa no nê. Chiều lại chúng đến A-rát, bụng đầy nhưng túi rỗng!

Chương 10

Thành phố này nhỏ và yên tĩnh hơn A-la-ha-ba. Không ồn ào mà lại có nhiều vườn rộng xanh tươi, điểm đầy hoa hồng và tường vi bao quanh các khách sạn chứa đầy người Âu da trắng bệch, nằm dài trên ghế dựa, ưa mua hàng thêu và da rắn của dân bản xứ. 

Hàng đàn ăn mày chờ du khách trước cửa khách sạn và hàng tá xe kéo hai bánh. 

Lai và Mai ao ước được vào nằm dưới tàng cây nhìn người dụ rắn dưới bóng mát của khu vườn. Bọn này khá đông, ngồi nhón gót thổi sáo đệm cho điệu múa của mấy con hổ mang. 

Rồi chúng đến công trường chợ. Thức ăn bán đầy nhóc nhưng chúng không thèm vì dạ dầy đầy lắm và phấn khởi vì sắp gặp chú nên thong thả ngắm nghía các hàng bày bán một cách thản nhiên. Chúng hỏi vài người về chú mình: ông A li Sinh làm công cho nhà ông A li Rớt, song ai cũng lắc đầu, bảo không hề nghe đến tên này. Sau cùng, một người chỉ chúng đến nhà ông Ai li Rớt. 

Đó là ngôi nhà trắng đồ sộ, hành lang trồng đầy hoa hồng, nhà cũng nằm sâu giữa một khu vườn như những khách sạn chúng thấy vừa rồi. Chao! Ngôi biệt thự trắng cho đến nỗi hai đứa lo lắng tự hỏi: không biết mình dơ bẩn quá, có đáng được bước vào không? 

Sau cùng, chúng đánh bạo bước đến khi đã vòng sau tường sửa soạn mất một giờ: Mai tháo tóc ra, giũ bớt bụi bám dày, thắt lại hai bím, vuốt vuốt cho láng. Lai thì lo chải bụi con Cam. Bà Hà tốt bụng đã giặt bộ áo quần Mai và Lai, lại cho Mai đôi xăng-đan, nhưng bụi đường biến tất cả thành một màu không tên. 

Mai không hứng khởi mấy, vì nó cho là Lai bày đặt thêm chuyện vô ích. Cuối cùng, đặt hành trang dưới gốc cây, men theo con đường có nhiều vết xe - điều này chứng tỏ người ta không đi bộ? - Lai giữ thật thẳng lưng chững chạc bước vào. 

Con đường đưa đến cái sân rộng có trồng nhiều nguyệt quế trong chậu trông xa như những người đứng dàn chào dọc theo tường. Cửa được mở rộng - tất cả các cửa. Một đứa bé gái đang chơi với con búp bê cạnh bà vú. 

Bà ta có vẻ ngạc nhiên, chắc lần thứ nhất có người đi bộ vào đây. Anh em Lai cúi chào lễ phép, đã không được chào lại mà còn nghe bà cự cho: 

- Đây không tiếp ăn mày, cũng không tiếp chó! 

- Chúng tôi không phải ăn mày. Chúng tôi đến tìm ông A li Sinh, xin bà chỉ... 

- A li Sinh là ai? 

- Chú tôi. Ông giúp việc cho ông A li Rớt... 

- A! Tôi biết ông A li Rớt: ông ấy bán nhà này cho cha tôi, đi rồi. 

Đứa bé từ nãy nấp sau lưng bà vú tò mò nhìn anh em Lai, lên tiếng nói. 

Lai choáng váng. Cột nhà, những cây nguyệt quế, tất cả như xoay tròn trước mắt, nó cố gắng mới nói được: 

- Ổng không ở đây nữa, vậy ở đâu, thưa bà? 

- Ông đi Tân Đề Li hơn một năm nay. 

Tân Đề Li? Lai nghe nói đó là thủ đô nước Ấn, là nơi ông Nê Ru và các tổng bộ trưởng làm việc, rất xa nhưng có thể đi tàu hỏa đến. Lai thất vọng quá đỗi. Mai cằn nhằn: 

- Đó! Anh thấy chưa! Bắt em chải tóc hai ba lần sáng nay chi cho mất công? 

Lai cảm ơn bà vú và dắt em ra, cố giữ đầu ngẩng cao, lưng thẳng. Lai nghe tiếng đứa con gái cười to sau lưng: 

- Vú ơi! Mình ở đây sao họ không biết, vú hở? 

- Ừ! Vú cũng lạ lắm. Ông A li Rớt đi cả năm rồi mà không biết.

° ° °

Không còn trông cậy vào ông chú được, Lai đành tự tìm lấy bệnh viện. Lai hỏi thăm từng người, cho đến khi tới được bệnh viện đồ sộ, có hàng trăm khuôn cửa sổ đều tăm tắp. Đây không phải là bệnh viện lớn nhất xứ Ấn Độ, song anh em Lai quen với những làng quê nhỏ bé, nghèo nàn thì thật là vĩ đại. Trước một khối đá như thế, chúng ngỡ như mình là con kiến trước trái núi. 

Tiếng còi xe làm chúng hoảng hồn, chạy quáng quàng bên phải và bên trái. 

Người ta vào cổng lớn trước mặt chúng tấp nập, song chả ai để ý đến chúng, có khi còn xô đẩy chúng khi chúng choán đường. 

Vốn quen bị bạc đãi, song chúng đã len lỏi đến tận đây mà được đón tiếp cách đó thì cũng... buồn thật. Lai rất nản lòng. Bao nhiêu phấn khởi trong lòng nó như cánh hoa tàn rơi lả tả dưới nắng hè. Nó cảm thấy không còn chút hăng hái để bước vào trong cái cổng mà bao nhiêu ngày đêm nó ước mơ. Mai thì nhìn những thanh niên nam nữ mặc bờ-lu trắng cười cười, nói nói đi qua, diễu lại trước mặt nó thấp thoáng như có lớp sa mù. Nó không thấy chán nản như anh và còn phát biểu ý kiến: 

- Em muốn mặc áo như họ khi biết đọc rồi, anh Lai ơi! 

Lai chợt tỉnh. Đã khổ nhọc đến đây há lại chịu thua sao. Phải đi đến cùng chớ! Nó đặt bọc hành lý tồi tàn lên đầu rồi dắt Mai chậm chạp bước vào cổng. 

Trước mặt nó, ông gác đột ngột xuất hiện như vừa từ dưới đất trồi lên, ông ta có vẻ như một quân nhân hung hãn, đầu đội khăn cao, hàm râu chải mượt, chẻ làm hai như một đường rẻ trên mái tóc, ông chiếu cái nhìn xoi bói vào nó, hỏi: 

- Đứng lại! Đi đâu đây? 

- Chúng cháu... Thưa ông, chúng cháu đến xin mổ mắt cho em cháu... 

- Ai bảo vậy? 

- Thưa, không ai bảo cả. 

Lai càng ấp úng, nó bối rối không tìm ra được một câu ra hồn cho ông gác nể. Nom ông như người gác đền Thánh ấy. 

Một xe cứu thương hụ còi, hai đứa vội nép sang một bên trong khi ông ta đưa tay lên khăn, chào, xe qua rồi, ông nói: 

- Ở đây là chỗ làm việc, chỉ người có việc mới đến đây. Không phải chỗ xin ăn, cút xéo! 

Nếu biết đọc, Lai có thể biết rằng đến giờ thì người đến xin khám bệnh có quyền vô cửa, ông gác không cản trở được. Nhưng Lai mù chữ, nó nhìn bảng cáo thị ghi giờ ra vào bệnh viện như nhìn bụi cây, khổ thế đấy! Lai ngỡ là họ cấm vào đó bất cứ giờ nào. Thấy nó cứ đứng tần ngần, ông gác nóng nảy: 

- Đừng bày chuyện, tính gạt tao hả? Người nào sắp mổ thì luôn luôn là xe cứu thương chở vô đây. 

- Tụi cháu đi bộ từ Alahaba đến đây. 

Lai nài nỉ, làm như ông gác sẽ phục mình vì vượt qua đoạn đường dài, nào ngờ, ông ta lại càng cho là nó bịa. Hừ! Nhiệm vụ của người gác là gì? 

Canh chừng đừng để kẻ vô phận sự làm lộn xộn ở đây, ông chả dính dáng gì đến việc chữa trị, vậy ông nhất định làm tròn bổn phận, xứng đáng đồng lương. Ông cười gằn: 

- Hả? Đi bộ từ Alahaba đến đây? Nếu vậy thì cũng đủ sức trở về, ra mau! 

Hai đứa dắt tay nhau lang thang khắp các đường. Mai khóc sụt sịt: 

- Thành phố A-rát này toàn người ác, nguời giàu. Làm sao đây, anh Lai! 

Lai không nói gì cả. Chúng dừng chân, ngắm một ngôi nhà đang xây cất, nhiều thợ đàn ông và có cả thợ đàn bà với vài đứa trẻ phụ đội hồ đến cho họ xây tường. Lai nghĩ thầm "nếu mình xin được việc làm ở đây, anh em sẽ khỏi chết đói, chờ thời!" Nhưng Lai vừa bước lại gần, người cai xua tay: 

- Chờ tới giờ nghỉ rồi sẽ tới xin việc! Tránh ra, mau! 

Chao! Đi đến đâu anh em nó đều có vẻ là kẻ phá đám, làm rộn chi đây? 

Đột nhiên, Lai kêu lên mừng rỡ vì nhận ra khuôn mặt người quen: 

- Giang! Mày làm gì đây? Con gấu đâu rồi? 

- Nó chết rồi. Chắc nó kiệt sức quá. Cha tao bỏ xác nó cho bầy quạ... 

- Tội nghiệp nó! 

Lai nói nhưng cảm thấy nhẹ nhõm vì nghĩ rằng con vật thoát kiếp đọa đầy. 

- Kiếp sau chắc nó sướng hơn. Lai à! Khổ là giờ cha con tao không có kế sinh nhai. 

- Vậy thì... làm sao? 

- Gần chết đói đó, mày ơi! Giang nhìn Lai bằng con mắt độc nhất còn sót lại. 

- Giờ thì mới xin được việc ở công truờng. Nhờ có tao phụ mang gạch tới cho cha tao nên họ mới nhận. Mà mày biết không, họ chỉ trả một phần lương thôi. Cha tao tính dành được chút ít sẽ mua con khỉ biết làm trò. 

- Giang ơi! Mày coi họ có cho anh em tao làm việc ở đây không? Tụi tao cũng sắp chết đói đây nè. 

Giang nhìn thân hình còm nhom, tiều tụy của Mai: 

- Em mày hả? Làm sao nó bưng gạch nổi? 

Mai thẳng người, trịnh trọng hất hai bím tóc ra sau vai: 

- Em cũng đi bộ từ Alahaba tới đây được, sao... 

- Ừ! Thì cứ thử thời vận đi. Ủa, mà tao nghe nói mày dắt em đến bệnh viện? 

- Họ không cho vô, Giang ơi! 

- Tao cũng vậy! Hồi bị thương con mắt họ đâu có cho vô chữa?- giọng thản nhiên của hạng người luôn luôn cam chịu bất hạnh. Giang nói tiếp - Rồi lâu quá nó cũng... bớt đau à! Nếu mày không tìm việc được thì sắp hàng chỗ đền thờ bên kia đường nghe, mỗi ngày họ bố thí cho kẻ đói 1 lần... Nhớ chưa? 

- Đồ nhác nhờn! Mày đừng nói tầm phơ trong lúc cha mày chờ gạch. No rồi hả? 

Cha Giang trờ tới quát lên. Lai nắm tay em chuồn lẹ. 

Quả Giang nói đúng: dân thất nghiệp nhiều quá, dù Lai cố làm vẻ khỏe mạnh nhưng khối người khá cao lớn và khỏe mạnh hơn nó. Thế là đành theo lời Giang chỉ vẽ. May mắn thay: chúng được một vắt cơm đựng trong lá bàng. 

Ăn xong, chúng nghỉ dưới bóng mát của một bức tường. Tiếng chuông từ trong đền ngân lên nhè nhẹ, trầm trầm, nhắc chúng nhớ đến bà nội vẫn cầu kinh trước tượng thần. Mai nằm lên chiếu, Lai ngồi bên em, lim dim mắt. Chúng cảm thấy nhớ nhà hơn bao giờ. Vào giờ này, trâu đã về chuồng sau một ngày nhọc nhằn ở ruộng, chúng nôn nả chen nhau, xô đẩy nhau như lũ trẻ lau hau đòi ăn. Các em Lai mang rơm đến cho chúng, còn mẹ Lai thì săn sóc em út và phát cho tất cả bọn lớn mỗi đứa một cái bánh nướng. 

Nhà! Nơi duy nhất chúng được đón tiếp nồng hậu, dù cha mẹ chúng nghèo xác xơ. Lai cột Cam vào cái khoen trên vách và dặn nó trông chừng Mai, rồi đến công trường tìm Giang, kẻ duy nhất có thể giúp nó chút đỉnh. 

Đầu óc rỗng tuếch, mệt nhoài, Lai đi như trong mơ, mặc cho bộ hành xô lui, đẩy tới. Một lúc sau, như nhờ phép lạ, nó đứng trưóc ngôi đền Taj Mahal. 

Lai mù mịt nào ngờ đây là một nơi hành hương: đẹp và nổi tiếng khắp thế giới. Trong thành phố mà nó bị xô đẩy tàn nhẫn, ngôi đền như một thiên đường mở rộng, Lai như bị thôi miên, đứng ngắm say mê. Bà nội đã kể cho Lai nghe sự tích ngôi đền thờ này: trước đây nhiều thế kỷ, một ông vua đã cho xây lăng để kỷ niệm người vợ quá cố, đó là ngôi đền vĩ đại, nạm đá quý, mất 18 năm mới hoàn thành và 18,000 công nhân đã làm việc suốt ngày đêm. Nhưng Lai đâu ngờ có một ngày mình được đến trước đền, và đứng trước đây rồi, nó vẫn không biết chính là ngôi đền bà kể, tuy nhiên Lai công nhận là nơi này nguy nga, đồ sộ, lộng lẫy lắm. 

Khu vườn, dưới nắng gay gắt mà vẫn tươi mơn mởn, trải dài trước mắt nó với vô số cây cao đầy hoa và những bụi hồng cũng đầy hoa. Nhiều hồ nước trong veo, nằm thành hàng dài, phản chiếu hình ảnh ngôi đền. Rực rỡ cho đến nỗi Lai đứng sững, nhìn không biết chán. 

Những mái hình tròn cao, trắng lốp như lấn áp, tràn ngập cả một vòm trời. 

Lai cho đó là những núi trong dãy Hi mã lạp sơn mà thần Inra quyết định mang bớt ra đặt tại đây, chắc thể, vì nom chúng có vẻ nhẹ hẫng như có thể treo lơ lững giữa tầng mây! 

Lai quên tuốt hết thực tại đắng cay mà nó đã và đang nếm trải, bọn lừa đảo, ông chú biệt tăm, lão gác nhà thương... Vòm đền to lớn nhưng nom mong manh như ren, khung cảnh thần tiên đẹp tuyệt vời mà Lai cảm thấy được an lành, thoải mái trong lòng. Lai dạo quanh hồ, hết nhìn ngôi đền phản chiếu trên mặt nước lại nhìn cái mái tròn cao ngất ngưỡng giữa trời. Cả hai đều kỳ diệu, huyền ảo. 

Mọi người tháo giày trước khi vào đền. Lai chẳng có giày để tháo, nối bước theo họ. Bên trong tối om nên Lai không nhìn thấy nóc đền, như thể đứng giữa đêm tối không trăng sao. Đây là nơi yên nghỉ của một bà Hoàng. Một vị sư, có bổn phận canh giữ đền kêu lên một tiếng, tức thì tiếng kêu vọng từ vách này sang vách khác, âm vang to dần to dần và như cao thêm, chừng như tiếng kêu tìm lối thoát trên đó xuyên qua vành lá. Lai tự nhủ thầm: "Dám có đường lên trời trên đó lắm à!" và nghe tiếng tụng niệm của vị sư, Lai cũng thì thầm: 

- Xin nữ thần từ bi của Bóng tối giúp con. Chắc lỗi tại con mà em con không được nhận vô bệnh viện chữa mắt. Xin ngài rủ lòng thương em con. Giúp con vì em con chứ không phải vì con. Trước nay con mong em con lành bệnh vì cầu lợi cho con... 

Tiếng tụng niệm của hàng sư càng lúc càng to. Lai đứng thẳng, ngẩng đầu, mở to mắt như nó có thể thấy nữ thần. Khi tiếng tụng kinh tắt, nó có cảm giác lời cầu nguyện của nó cũng được sự chấp nhận của Nữ thần. 

Nó chợt hiểu phải làm gì: đưa Mai đến gửi nhà bà Hà rồi kiếm việc làm, chờ có đủ tiền đem em về nhà. Bây giờ đây mạng sống của em nó quý hơn đôi mắt. 

Phải trở về, ngay chiều hôm nay, trong lúc Mai còn no và chưa kiệt lực. 

Đừng để ngày mai, sẽ muộn cho coi.

Chương 11

Rời A rát anh em Lai chậm rãi ngược đường về. Không nôn nả, không phấn khởi, không gì giúp chúng nức lòng tin như lúc ra đi. Chao, vị Gourou, con voi xám... đâu có gì là may mắn như ông tiên đoán? Kết quả chuyến đi là chúng trải qua vô vàn cực khổ, tủi nhục, đói khát và gầy thêm - dù vốn đã gầy - chút nữa, thế thôi. Đó là thành tích của Lai trong những ngày qua! 

Không ngờ là chúng đi ngang trạm Y tế, thật ra đó chỉ là một cái bàn gỗ tạp đặt dưới gốc xoài, từ xa chúng đã tự hỏi cái gì làm cho đám dân nghèo tụ tập đông đến thế. Đến gần hơn, chúng nhận ra nhiều người hủi, mặt và tứ chi lở loét. Vài người nặng đến mức các ngón tay, ngón chân cụt lũn. Họ ngồi la liệt dưới bóng cây, kiên nhẫn chờ đợi. Lai sợ người hủi, song cũng đến gần một đứa nhỏ hỏi xem họ đợi gì. Nó được biết phái đoàn Y tế sắp đến, và cho thuốc người cùi và phát sữa trâu miễn phí cho trẻ con, nếu muốn hãy chờ, sẽ được uống. 

Lai không hiểu gì cả song đói quá nên quyết định chờ họ đến. Từ tối qua đến giờ nào có gì lót dạ đâu. 

Chiếc xe jeep từ từ tiến lại, cầm tay lái là bà bác sĩ người Ấn mặc sari trắng, cạnh bà là cô y tá người Thụy điển và một bác sĩ người Phi châu. Băng sau có một thùng sữa lạnh to cực đại và hai người: một Mỹ, một Đan Mạch, cùng to lớn râu ria xồm xoàm. Người Đan Mạch tên Bạch vui vẻ ưa pha trò, nói chuyện bằng cả hai thứ tiếng Anh-Ấn làm các bạn anh vui lây, quên cả nhọc. Anh không gọi ai bằng tên thật cả: Ái Mỹ, cô y tá tóc vàng xinh xắn Thụy điển được gọi là "cô bé Thụy điển", người đàn ông Mỹ là "ông U.S.A", còn bà bác sĩ Ấn, trưởng đoàn được kêu là "Bà Ấn xinh đẹp". 

- Ngồi thẳng lên cô bé Thụy điển! Nên nhớ là cô đại diện cho Tổ chức Y tế Quốc tế đó, nghe! 

Ái Mỹ ngồi ngay lại, cười rất tươi. Bạch nói tiếp: 

- Còn tôi đại diện cho UNICEF (I) cô biết chứ? 

Nói xong anh âu yếm ôm bình sữa vào mình. Câu chuyện hướng về sức khỏe và thực phẩm. Ông U.S.A góp lời: 

- Vệ sinh. Phải giữ vệ sinh... 

- Thức ăn! - Bạch cãi - ở xứ tôi không ai có thể nghĩ gì, làm gì trước khi ăn sáng, ông bạn ạ! 

- Vậy chớ anh Bạch ơi! Anh đã ăn điểm tâm chưa? - Ái Mỹ chợt hỏi. 

- Xui quá: chưa, cô bé ơi! Chắc tôi phải dùng tạm một hớp sữa cho tỉnh táo, sáng suốt tí. 

Bọn người ngồi dưới gốc xoài nhất loạt đứng lên, cả anh em Lai. Cái xe cắm cờ Liên hiệp quốc từ từ chạy chậm đến bóng cây, rất chậm và khéo léo để khỏi đụng vào đám đông lao xao kia. Bạch loay hoay mang thùng sữa xuống, đặt lên bàn chỗ mát và bắt đầu phân phát với sự giúp đỡ của Ái Mỹ. 

Từng người một trong đám hủi tiến tới đưa tay lên trán chào Nữ bác sĩ. Bà bác sĩ - tên Lan Anh - khám từng người, ghi tên vào sổ rồi tiêm cho họ, có đồng nghiệp người Phi châu giúp sức. Họ được lãnh mỗi người tách sữa, coi như thưởng công họ đã không gây khó khăn khi

tiêm thuốc. Nhưng lũ trẻ thì bắt chúng sắp hàng không dễ dàng gì. Bạch gào khan cổ bằng tiếng Ấn đặc biệt của anh: 

- Đứa nào không đứng yên như khúc cây sẽ không được giọt sữa nào hết đó, nghe! Đứng yên, nghe! Và nhớ: uống xong là về nhà liền, chớ có la cà... 

Anh em Lai sắp hàng gần cuối. Cam còm nhom đứng giữa hai đứa. Ái Mỹ nhận ra chúng đói hơn nhiều trẻ khác, cô hỏi bằng tiếng Ấn: 

- Em tên gì? 

- Thưa cô, em tên Lai. 

- Còn em? 

- Dạ, tên Mai, ở làng Cát Hoa phía Đông Alahaba. Cha em tên là ông ... 

- Chị tên là Ái Mỹ (quay sang đồng nghiệp). Anh coi con bé xinh ghê chứ? Mà này, mắt nó làm sao thế? Anh thử coi coi! 

Bạch cúi xuống quan sát mắt Mai một lúc, anh xoè mấy ngón tay trước mắt nó đưa sang phải rồi sang trái, anh lắc đầu: 

- Nó chưa mù hẳn, nhưng có lẽ sắp mù. 

- Hả? Anh nói... có phải mắt hột không? 

- Tôi đâu chuyên về mắt? 

Bạch nói rồi đưa cho anh em Lai hai tách sữa to và đổi hướng câu chuyện: 

- Đây là quà của xứ dư dật tặng những xứ thiếu thốn. Em hiểu chứ? 

- Không! Em chỉ thấy sữa ngon thôi. 

Mai ngây thơ đáp. Cái ông này dài dòng về sự nghèo giàu làm chi khi cho nó sữa? Hai cái đó đâu ăn nhập gì với nhau? 

Bạch đặng hắng: 

- Cách đây rất xa có một xứ mọi người đều no đủ, không giống xứ này người đông thức ăn ít. Nếu bên đó có đứa trẻ nào nhịn ăn một que kem dùng tiền đó cho UNICEF, là đoàn chúng ta đây, thì các em xứ này được một tách sữa, giờ em hiểu chưa. 

- Dạ, (Mai bỏ lửng câu trả lời và xin) thưa, Cam có được một tách sữa không? 

- Cam là ai vậy em? 

- Thưa, nó là chó của em... 

- Cô bé Thụy Điển nghe chứ: nó đòi sữa cho chó. Nếu ta phát sữa cho tất cả chó đói ở xứ này,

nhất định là ta không lo thất nghiệp. 

- Được, được. Để chị cho, đây! 

Ái Mỹ sốt sắng đặt một dĩa sâu đầy sữa xuống đất, Cam vẫy đuôi và tợp có vài hớp là hết sạch (ở xứ cô không bao giờ thiếu thức ăn cho chó). Bạch hỏi: 

- Em ở đâu? 

- Em ở tận Cát Hoa và đã đi bộ nhiều ngày mới đến đây. 

- Sao? Đi bộ? Đi chơi hở? 

- Thưa không, đâu phải đi chơi. Khổ chết, không ai chịu chở tụi em hết... 

- Vậy chớ đi làm gì? - Bạch nôn nóng hỏi. 

- Dạ, em dắt em gái em đến nhà thương chữa mắt mà... người ta không cho vào. 

Hai nhân viên Y tế nhìn nhau: 

- Có lẽ ta nên kể cho bác sĩ Lan Anh biết và nhờ bà khám cho con bé. 

Bạch nói và trở lại với việc phát sữa người kế tiếp, những bàn tay có ngón đã cụt lủn đưa ra nhận cốc sữa một cách vồ vập. 

Sau đó Ái Mỹ đưa Mai đến gặp bà Lan Anh. Lai chưa từng gặp một phụ nữ nào đẹp như vậy. Bà mặc một sa ri trắng quàng qua vai. Mầu trắng tinh khiết ở bà nổi bật giữa đám bụi và đoàn người khốn khổ. Nét mặt bà vừa xinh đẹp vừa trang nghiêm vừa phúc hậu. 

Hướng mắt Mai về phía ánh sáng một lúc rồi bà gọi đồng nghiệp da đen: 

- Bác sĩ Kauvma! Ông khám hộ con bé xem! 

Ông này gắn một kính tròn lên trán, nâng cằm Mai lên, bắt đầu khám. Bọn cùi vây quanh, những ông bà mặc áo trắng tinh mà chú ý đến con bé quê mùa đâu phải là chuyện thường ngày? Ông khám rất kỹ, ông ngồi trên gót chân, trước mặt Mai, bảo nó nhắm mắt, bàn tay ông nhè nhẹ ấn lên mí. Sau cùng ông đứng lên, nói bằng tiếng Anh. Anh em Lai chẳng hiểu gì hết: 

- Mắt hột rồi. Mới bắt đầu... Nó sẽ mù... 

Ái Mỹ đang quỳ vịn lưng con bé, vội hỏi: 

- Ờ! Có lẽ nào? Thưa bác sĩ? Thưa... chúng ta giúp được gì không? 

- Làm sao được? - ông nhún vai - hiện các phòng chữa mắt đầy nghẹt người... 

- Ta có thể bảo một người nhường chỗ cho nó... 

- Đang chữa mà bắt người ta ra? Đặng người ta mù ư? Cô biết chớ: chữa một đôi mắt đâu có mau, hàng tuần có khi hai tuần hay cả tháng. 

- Ta có thể kê tạm cho nó một giường - Giọng Ái Mỹ run run - sẽ nóng hơn nhưng có thể nào để mặc nó mù... Tội quá, thưa bác sĩ... 

Đoàn Y tế vây quanh Mai thảo luận bằng tiếng Anh. Mai liếc từng người một, nó cảm thấy đây là phút quyết định số phận đôi mắt nó. 

- Nghe đây! Cô bé Thụy Điển: ta không thể bỏ hai đứa trẻ ở ngoài, vả lại mùa mưa sắp đến. Phải tìm cách. 

Bạch hỏi: 

- Bà Ấn xinh đẹp tính sao? Thưa bà? 

- Tôi nghĩ xứ này sẽ thêm bất hạnh nếu không cố giúp đỡ con dân mình... Ta không thể ra đi mà bỏ chúng lại đây, chúng đã... 

Bạch cầu nhầu: 

- Vậy mà nước tôi có người kêu là không có cách gì giúp đỡ ai cả, chỉ lo cho bản thân thôi. 

- Xứ nào mà không có hạng người đó? - Ái Mỹ nói. 

Người Đan Mạch: 

- Phải quyết định đi chứ! 

Người Mỹ: 

- Theo tôi thấy hai đứa bé can đảm này xứng đáng được giúp. Ta cứ mang theo rồi nghĩ cách sau. 

Ái Mỹ rạng rỡ nét mặt: 

- Ông nói đúng lắm. 

- Nhưng chúng ngồi chỗ nào đây? - Lời bác sĩ Kuvama. 

- Được chứ - Bạch sốt sắng - chúng ngồi trên đùi chúng tôi (ý anh muốn nói anh và Ái Mỹ). Chúng không nặng hơn một lá thư đâu, gửi chúng bằng bưu điện cũng được nữa là. 

Sau cùng họ cũng thu xếp xong: Lai ngồi trên đùi bác sĩ Kuvama, Mai ngồi trên đùi Ái Mỹ, còn Cam thì ngồi trên hai chiếc giày của Bạch. 

Lai chăm chú nhìn bà bác sĩ xinh đẹp lái xe, trầm ngâm; 

- Không phải con voi xám mà là cái xe xám giúp mình.

Chương 12

Bác sĩ Lan Anh đưa Lai về nhà vì nó không có thân nhân ở A-rát. Một biệt thự nhỏ, xinh xắn tiện nghi nằm trong bóng mát của vườn cây, na ná mấy khu vườn nó đã thấy mấy ngày trước. 

Và giờ đây, nó rụt rè ngồi trong hành lang nhìn bà pha trà mời khách. Lai được ăn bánh no nê, kèm theo tách trà pha mật. Chia bánh cho Cam xong, nó ngồi nhìn chân mình. Trên người Lai chỉ còn đôi chân và cái quần bẩn nhắc đến những khổ sở đã qua. Kỳ diệu quá, đến nỗi Lai còn kinh ngạc! Chao! Cam vẫn còn đây! Nó đang nằm gác đầu lên hai gối chủ chắc chắn đó là sự thật. Thế mà Lai vẫn ngỡ mình mơ, nó có cảm tưởng cử động một tí, nó sẽ tỉnh dậy và mọi điều tan biến mất. 

Chuyện Mai đến nhà thương cũng giống giấc mơ nữa, nhất là lúc đi ngang viên gác cổng dữ dằn, Lai thấy gã lễ phép cúi chào bác sĩ Lan Anh thay vì cản trở. Rồi em Mai của nó nằm trên một giường nhỏ kê giữa những giường lớn, trải ra trắng như tuyết đọng trên đỉnh Hy mã lạp sơn. Mai được tắm rửa, săn sóc chu đáo, khi Lai vào thăm em thì con bé buồn ngủ đến nỗi chỉ đủ sức cười với anh. Nhìn Mai nằm yên ổn, Lai tưởng mình vừa trút khỏi vai một gánh nặng đã mang từ nhiều ngày tháng. 

Bởi vậy, nó như nhẹ hẫng, choáng váng, như lơ lửng giữa không trung dù chân đặt trên thềm nhà bác sĩ. Mọi ngưòi đều có mặt, Ái Mỹ và Bạch vẫn vui vẻ đùa nhau, trêu nhau. Người Mỹ, bác sĩ Kuvama và nữ chủ nhân cùng một nhóm bác sĩ Ấn khác. Họ say mê bàn về chương trình 5 năm ở Ấn. Lai chợt nhớ cái hộp ở nhà Ất Vi đã phát ra những câu khó hiểu: niềm hy vọng cho các người cùi, hàng triệu bạc bỏ ra thực hiện. 

Ai cũng tử tế với Lai. Nó ngắm bà bác sĩ dịu dàng xinh đẹp trò chuyện với khách, nụ cười tươi nhẹ như một đóa hoa. Bác sĩ Kuvama đích thân hỏi chuyện Lai. 

Phải, ai cũng tốt với nó cả, nhưng dù được biệt đãi, Lai vẫn cảm thấy lẻ loi. 

- Đến đây, Lai! Ta muốn hỏi chuyện con. 

Lai đứng lên theo nữ bác sĩ, Cam lẽo đẽo theo sau, bà mở đầu: 

- Bác sĩ Kuvama cho hay là con mắt em con có thể lành. Rất may: chưa muộn lắm. Nhưng mà phải mất nhiều ngày... này Lai ơi! Con mừng chứ? Ta cũng... mừng... ủa, con làm sao vậy, hở Lai? Con đau ư? 

Lai tựa lưng vào ghế nhưng nếu không nhờ cánh tay thân ái của Lan Anh, có lẽ nó đã gục xuống, không gượng nổi, trời bỗng dưng tối xầm và mặt đất thì rung rinh. Nó chếch choáng như kẻ say. Tuy vậy, Lai cố gượng. 

Lời bà cũng như tiếng trò chuyện của mọi người như từ một cõi mơ hồ nào vọng đến tai Lai, Cam liếm mặt nó còn bà Lan Anh nhu hòa thì ngồi cạnh nó. 

Bậc thềm mát rượi và gió chiều hây hây vuốt ve Lai làm Lai hồi tỉnh. 

- Lai ơi! Con xúc động quá đấy chứ gì? Hay là con đau? 

- Thưa bà, vâng con mừng quá!!! 

Chợt Lai nảy ra ý kiến: 

- Thưa bà, con muốn nhờ bà viết giúp con lá thư gửi về làng. Con không biết viết. Thưa, có được không? 

- Được lắm chứ, con. Con muốn viết gì? 

- Thưa, bà viết hộ rằng em con đã được vào nhà thương, rằng sau vài tuần trăng chúng con sẽ trở về. 

- Còn gì nữa không? 

- Thưa bà, hết. Vị Gourou sẽ đọc cho cha con biết, cha mẹ và bà nội sẽ mừng. 

- Lai, con hãy kể ta nghe chuyện ở nhà con. 

- Thưa bà, vâng! Cha con là một nông dân giỏi ở Cát Hoa, không ai hơn cha con về tài làm ruộng. Mẹ con thì trồng rau sau nhà... 

Bằng giọng chậm rãi, rành mạch, Lai cho bà biết mẹ nó đã nơm nớp lo sợ lũ con chết vì chứng sốt ra sao, đàn gia súc cũng được kể tỉ mỉ, bắt đầu từ bầy trâu đến con Xích Mi, về mái nhà nơi gia đình sum họp mỗi chiều, ngắm tinh tú đêm đêm... Rồi đến cuộc hành trình đầy gian khổ, đến ông Sâm Du tốt bụng tuy nghèo, đến bà Hà có hàng tá con mà cũng tốt, đến cái nhẫn của bà Ất Vi, đầu mối khổ nhục của anh em nó, lão gác cổng xe lửa, thằng Giang chột mắt, toán thợ hồ, người gác cổng bệnh viện, hai gã bất lương một mập, một ốm đã lừa nó cách nào, nhất nhất không bỏ qua một chi tiết nhỏ.

° ° °

Nữ bác sĩ lắng tai nghe chăm chú như bà không có gì quan trọng để làm. Sau cùng bà dịu dàng bảo Lai: 

- Rồi đây cha con sẽ không còn phải tới vay tiền hạng nhà giàu cắt cổ như vậy nữa. Ngân hàng sẽ mở ở làng, theo dự án chương trình năm năm của Ấn. Các nông dân được vay tiền mua giống mà trả lời rất nhẹ. Khi đó - giọng bà vui vẻ - rồi vợ chồng Ất Vi chỉ còn ngồi không, nhìn nhẫn và tiền. Chẳng ai thèm vay của họ nữa đâu. 

- Hay quá, thưa bà... 

- Người ta cố gắng rất nhiều để giúp xứ Ấn và cả những xứ nghèo khắp thế giới. Thật bất công khi một vài xứ thừa thải mà nhiều xứ khác thiếu ăn. Song điều này không dễ thực hiện vì không phải ai cũng giàu lòng từ ái, con ạ! 

Lai hiểu những lời bà Lan Anh. Phải! Lai đã có kinh nghiệm về điều này. 

- Lai, ta hỏi con điều này: có phải con đã đi bộ từ quê con đến đây vì mục đích giúp em con? 

- Thưa bà, không phải chỉ vì em con đâu - nó hơi do dự song rồi lại nói thật. 

- Thế thì tại sao? 

- Em con lành mắt thì sẽ được vào trường học, và con hy vọng con sẽ học nhờ lại của nó. 

- Ta hiểu ý con, cũng chính đáng đó chứ, Lai! 

- ... Nhưng càng đi xa, con chỉ còn nghĩ đến mắt của em con thôi. Con muốn em con được lành lặn như các đứa nhỏ bình thường khác, đừng trở thành khổ sở như các ăn mày ở sân ga... 

- Ta hiểu - giọng bà nồng hậu. 

- Cho đến một ngày con tuyệt vọng, con nghĩ rằng người khốn đốn, dốt nát đông quá, làm gì đủ chữ cho tất cả. Thôi thì con cam chịu vậy... 

- Con ngoan lắm, nhưng này con, chữ không phải là báu vật của riêng ai, mọi người đều có thể biết đọc, biết viết. Điều cốt yếu là thiếu thầy, thiếu trường ốc ở xứ ta, chớ không phải thiếu chữ đâu. 

Bà cúi xuống xoa đầu Lai: 

- Giờ đây con định làm gì? 

- Thưa bà, con định tìm việc làm để đủ tiền dắt em về sau khi nó lành mắt. 

- Nghe đây con, vì con có chó ngoan, nên ta có việc cho con làm: canh chừng lũ khỉ đến phá cây trong vườn ta. Bom sắp chín rồi, bầy khỉ đang rình... 

- Thưa bà, bà nói thật chứ? 

Vẫn vuốt ve Lai một cách trìu mến, bà Lan Anh nói: 

- Ta tin là con thừa sức để làm việc ta cần. Con Cam thì sủa to lên để lũ khỉ sợ, không dám bén mảng đến gần vườn cây, mà phải có mặt con để điều khiển con Cam. Nhà ta đông người thật, song ta sẽ tìm cho con một góc như đã thu xếp cho em con... Trong lúc chưa cần sự có mặt của con, thì...

° ° °

Bà Lan Anh dắt Lai đến trường, Lai tò mò thích thú nhìn đám học trò ngồi xệp trên đất, hý hoáy tập viết. Thầy giáo đứng trước mặt chúng. Trên cao là bản đồ xứ Ấn Độ thật to. Lai nghe bà Lan Anh nói chuyện với ông: 

- ... Vâng! Nó hiếu học: đi bộ từ Alahaba tới đây chỉ vì muốn khỏi mù chữ. Tôi đã xin phép cho nó học tại đây và đã được nhận. Nó hơi lớn tuổi song tôi tin là nó bắt kịp bạn, không lâu đâu... 

Chỉ vài hôm, Lai đã tập viết tên mình: L.A.I. Hết giờ học nó trở về nhà nữ bác sĩ, miệng hát líu lo như chim. Nó tự nhủ: "Ngày mai mình sẽ viết đẹp hơn!". 

Rồi đây, ra khỏi y viện mắt em Mai sẽ xanh như ngọc bích, thoát khỏi cái màng trắng đục đáng sợ... 

Trường không xa thành phố mấy. Quốc lộ chạy dài vô tận, nắng chói chang không một bóng cây. Lai đứng ngắm con đường một lúc và cảm thấy hai chân hơi đau. Chao! Con đường đến A-rát! Rắn rết, đói khát và nhọc mệt đã qua rồi, thật ư? 

Và Sâm Du, và bà Hà những người tốt bụng đã giúp nó, nó sẽ còn gặp lại họ không? Còn bọn bất lương độc ác? Nhất là hai gã lừa nó lấy 8 rúpi ngon ơ kia? Họ sẽ ra sao? Lai bỗng thấy tức giận, hai tay nắm chặt lại, song rồi nhớ lời bà nội dặn không nên để tâm thù oán, Lai lại buông ra. Vả chăng - Lai cũng nhớ lại lời Sâm Du - tiền lừa gạt mà có cũng không phải thứ tiền nằm trên lò sưởi, sẽ không đem may mắn lại cho kẻ gian. Lai thấy vui vì nghĩ thêm rằng số tiền nó sắp kiếm được do bà bác sĩ trả công nhiều hơn số tiền đã mất, và là thứ tiền nằm trên lò sưởi. 

- Mình đã phí cả thời giờ, phải về ngay để còn làm việc chứ! 

Thế là Lai vừa chạy, vừa hát trong lúc những hình ảnh cũ lần lượt hiện ra trong trí nó: những hình ảnh dễ thương của toán thợ dệt tí hon, của Sâm Du nghèo mà tốt bụng, của bà Hà phúc hậu, của ông Hoàng vui tính... 

Con đường đến A-Rát! Nóng như một lò thiêu song cũng nhiều bóng mát, phải không Cam? Lai lại cười vang. 

Minh Quân - Mỹ Lan Saigon 13/8/74S