Dị vật đường thở - PGS TS Nguyễn Thị Ngọc Dung

DỊ VẬT ĐƯỜNG DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞTHỞ

PGS. TS. NGUYỄN THỊ NGỌC DUNGPGS. TS. NGUYỄN THỊ NGỌC DUNG

DỊCH TỂ HỌCDỊCH TỂ HỌC

Dị vật đường thở là một cấp cứu tai mũi Dị vật đường thở là một cấp cứu tai mũi họng thường gặp ở trẻ em.họng thường gặp ở trẻ em.

Nhất là ở trẻ từ 1 đến 3 tuổi. Trẻ em nam Nhất là ở trẻ từ 1 đến 3 tuổi. Trẻ em nam hiếu động nên có tỉ lệ cao hơn, khoảng hiếu động nên có tỉ lệ cao hơn, khoảng 2/1.2/1.

Bản chất của dị vật có thể là chất vô cơ Bản chất của dị vật có thể là chất vô cơ như đâu bút bi, hạt nhựa; hữu cơ như các như đâu bút bi, hạt nhựa; hữu cơ như các loại hạt: hạt dưa, hạt đậu phọng, hạt loại hạt: hạt dưa, hạt đậu phọng, hạt mãng cầu hoặc có khi là dị vật sống như mãng cầu hoặc có khi là dị vật sống như con tắc te, con đĩa, …con tắc te, con đĩa, …

LÂM SÀNGLÂM SÀNG

Hội chứng xâm nhập:Hội chứng xâm nhập:Do phản xạ ho tống dị vật khi vật lạ Do phản xạ ho tống dị vật khi vật lạ tiếp xúc với thanh quản. Thường tiếp xúc với thanh quản. Thường phải khai thác bệnh sử để hỏi thăm phải khai thác bệnh sử để hỏi thăm người chứng kiến hội chứng này. người chứng kiến hội chứng này. Hội chứng này được biểu hiện như Hội chứng này được biểu hiện như sau:sau:


Hội chứng xâm nhập:Hội chứng xâm nhập: Trẻ đang chơi bổng nhiên ho lên sặc Trẻ đang chơi bổng nhiên ho lên sặc

sụa, sau đó là ho từng tràng kéo dài.sụa, sau đó là ho từng tràng kéo dài. Tím tái.Tím tái. Khó thở thanh quản biểu hiện bằng Khó thở thanh quản biểu hiện bằng

thở rít, co kéo hõm ức và cơ liên sườn.thở rít, co kéo hõm ức và cơ liên sườn. Thời gian kéo dài của hội chứng này có Thời gian kéo dài của hội chứng này có

thể từ vài giây đến vài tiếng đồng hồ.thể từ vài giây đến vài tiếng đồng hồ.


Hội chứng định khu: Sau khi có hội Hội chứng định khu: Sau khi có hội chứng xâm nhập, trẻ co thể có các chứng xâm nhập, trẻ co thể có các biểu hiện sau:biểu hiện sau:

Nếu dị vật rất lớn, nằm bít ở Nếu dị vật rất lớn, nằm bít ở thanh môn, trẻ có thể tử vong thanh môn, trẻ có thể tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.nếu không cấp cứu kịp thời.

Nếu dị vật kẹt ở thanh môn, trẻ Nếu dị vật kẹt ở thanh môn, trẻ sẽ khàn tiếng kèm với khó thở sẽ khàn tiếng kèm với khó thở thanh quản.thanh quản.


Hội chứng định khu:Hội chứng định khu: Nếu dị vật ở khí quản, trẻ sẽ có những Nếu dị vật ở khí quản, trẻ sẽ có những

cơn ho xen kẻ với từng đợt khó thở do dị cơn ho xen kẻ với từng đợt khó thở do dị vật kẹt ở thanh môn, có thể nghe tiếng vật kẹt ở thanh môn, có thể nghe tiếng “lật phật cờ bay do dị vật di chuyển lê “lật phật cờ bay do dị vật di chuyển lê xuống trong khí quản theo nhịp thở.xuống trong khí quản theo nhịp thở.

Nếu dị vật đã rơi xuống phế quản, trẻ Nếu dị vật đã rơi xuống phế quản, trẻ sẽ không khó thở, chỉ ho dai dẵng và dị sẽ không khó thở, chỉ ho dai dẵng và dị vật này có thể bị bỏ quên vì chẩn đóan vật này có thể bị bỏ quên vì chẩn đóan nhằm với phế quản phế viêm.nhằm với phế quản phế viêm.

CHẨN ĐOÁNCHẨN ĐOÁN

Nhìn, sở, gõ, nghe.Nhìn, sở, gõ, nghe. Phim Xquang: Chủ yếu là chụp Phim Xquang: Chủ yếu là chụp

phim phổi phẳng.phim phổi phẳng.


Nếu dị vật cản quang, sẽ nhìn thấy trên Nếu dị vật cản quang, sẽ nhìn thấy trên phim.phim.

Nếu dị vật không cản quang, có thể thấy:Nếu dị vật không cản quang, có thể thấy: Hoặc là hình ảnh khí phế thủng, biểu Hoặc là hình ảnh khí phế thủng, biểu

hiện bằng bên phổi bệnh sáng hơn bên hiện bằng bên phổi bệnh sáng hơn bên lành, khoảng liên sườn dãn, cơ hoành lành, khoảng liên sườn dãn, cơ hoành thấp xuống;thấp xuống;

Hoặc là hình ảnh xẹp phổi, biểu hiện Hoặc là hình ảnh xẹp phổi, biểu hiện bằng mờ đặc nhu mô phổi bên bệnh và bằng mờ đặc nhu mô phổi bên bệnh và khỏang liên sườn hẹp.khỏang liên sườn hẹp.


Nội soi:Nội soi: Ống mềm để chẩn đoán.Ống mềm để chẩn đoán. Ống cứng vừa là chẩn đóan vừa là Ống cứng vừa là chẩn đóan vừa là

điều trị điều trị

BIẾN CHỨNGBIẾN CHỨNG

Biến chứng tức thì:Biến chứng tức thì: Ngưng thở do dị vật lấp thanh Ngưng thở do dị vật lấp thanh

môn.môn. Ngưng tim.Ngưng tim.


Biến chứng do sự bít tắc:Biến chứng do sự bít tắc: Tràn khí màng phổi, tràn khí Tràn khí màng phổi, tràn khí

trung thất: ít gặp.trung thất: ít gặp. Nhiễm trùng thứ phát do dị vật Nhiễm trùng thứ phát do dị vật

bỏ quên.bỏ quên. Có nguy cơ sẹp hẹp phế quản sau Có nguy cơ sẹp hẹp phế quản sau

khi lấy dị vậtkhi lấy dị vật


Biến chứng do soi phế quản:Biến chứng do soi phế quản:

Do lỗi kỹ thuậtDo lỗi kỹ thuật:: Phù nề thanh quản do ống soi Phù nề thanh quản do ống soi

chạm mạnh.chạm mạnh. Trầy sướt niêm mạc phế quản do Trầy sướt niêm mạc phế quản do

đầu ống soi hoặc do kiềm gắp dị đầu ống soi hoặc do kiềm gắp dị vật.vật.


Biến chứng do soi phế quản:Biến chứng do soi phế quản:Lỗi không phải do kỹ thuật:Lỗi không phải do kỹ thuật: Phù nề hạ thanh môn do dị vật.Phù nề hạ thanh môn do dị vật. Thủng hoặc dò thành phế quản Thủng hoặc dò thành phế quản

do dị vật đâm thủng.do dị vật đâm thủng. Bít tắc hoàn toàn đường hô hấp Bít tắc hoàn toàn đường hô hấp

do mãnh vở của dị vật hoặc do dị do mãnh vở của dị vật hoặc do dị vật mắc lại trong quá trình lấy ra.vật mắc lại trong quá trình lấy ra.

Ngưng tim lúc soi.Ngưng tim lúc soi.

ĐIỀU TRỊĐIỀU TRỊ

Cấp cứu: Trường hợp khó thở cấp Cấp cứu: Trường hợp khó thở cấp do dị vật kẹt ở hạ họng hoặc thanh do dị vật kẹt ở hạ họng hoặc thanh môn: môn:


Thủ thuật Heimlich: Thủ thuật Heimlich: Bệnh nhân đứng hoặc ngồi: đứng sau Bệnh nhân đứng hoặc ngồi: đứng sau

lưng bệnh nhân, nắm tay để ngay dưới lưng bệnh nhân, nắm tay để ngay dưới xương ức, ép mạnh lên phía trên, sau xương ức, ép mạnh lên phía trên, sau đó dùng tay móc họng khi cho bệnh đó dùng tay móc họng khi cho bệnh nhân nghiêng đầu. Nếu chưa thấy dị nhân nghiêng đầu. Nếu chưa thấy dị vật, làm lại 3 – 4 lần.vật, làm lại 3 – 4 lần.

Bệnh nhân nằm: Quỳ gối và dùng hai Bệnh nhân nằm: Quỳ gối và dùng hai bàn tay đặt dưới xương ức, đẩy mạnh bàn tay đặt dưới xương ức, đẩy mạnh lên trên và móc họng.lên trên và móc họng.


Trẻ sơ sinh, có thể vỗ lưng thật Trẻ sơ sinh, có thể vỗ lưng thật mạnh để tống dị vật ra.mạnh để tống dị vật ra.

Khi bệnh nhân đã được chuyển đến Khi bệnh nhân đã được chuyển đến bệnh viện, có thể đặt nội khí quản bệnh viện, có thể đặt nội khí quản hoặc mở khí quản cấp cứu hoặc mở khí quản cấp cứu


Nội soiNội soi Ở người lớn, có thể soi gây tê để Ở người lớn, có thể soi gây tê để

lấy dị vật.lấy dị vật. Ở trẻ em, soi gây mê qua ống soi.Ở trẻ em, soi gây mê qua ống soi.

CPR – HCPR – HÔ HẤP NHÂN TẠOÔ HẤP NHÂN TẠO

KIỂM TRA TÌNH TRẠNG BẤT TỈNHKIỂM TRA TÌNH TRẠNG BẤT TỈNH Lay nạn nhân một cách nhẹ nhàng, Lay nạn nhân một cách nhẹ nhàng,

tránh di chuyển phần cổ. cho ai đó tránh di chuyển phần cổ. cho ai đó gọi 9-1-1.gọi 9-1-1.

Kiểm tra mạch cho người lớn/ trẻ em Kiểm tra mạch cho người lớn/ trẻ em trên 1 tuổi. trên 1 tuổi.

CPR – HÔ HẤP NHÂN TẠOCPR – HÔ HẤP NHÂN TẠO

MỞ ĐƯỜNG THỞ: Nghiêng đầu – MỞ ĐƯỜNG THỞ: Nghiêng đầu – nâng cằm.nâng cằm.

KIỂM TRA NHỊP THỞ: (Trong 10 KIỂM TRA NHỊP THỞ: (Trong 10 giây) quan sát bất kì cử dộng của giây) quan sát bất kì cử dộng của vùng ngực. Lắng nghe tiếng thở, và vùng ngực. Lắng nghe tiếng thở, và thăm dò nhịp thở bằng má của bạn. thăm dò nhịp thở bằng má của bạn.

KIỂM TRA MẠCH CHO NGƯỜI KIỂM TRA MẠCH CHO NGƯỜI LỚN/ TRẺ EM TRÊN 1 TUỔILỚN/ TRẺ EM TRÊN 1 TUỔI


HÔ HẤP 2 LẦN: Quan sát sự dâng HÔ HẤP 2 LẦN: Quan sát sự dâng lên của ngực. Dành thời giang cho lên của ngực. Dành thời giang cho phổi xẹp xuống giữa các lần thổi. Đối phổi xẹp xuống giữa các lần thổi. Đối với trẻ em mới đẻ, che kín mũi và với trẻ em mới đẻ, che kín mũi và miệng.miệng.

Kiểm tra mạch cho trẻ em dưới 1 Kiểm tra mạch cho trẻ em dưới 1 tuổi.tuổi.


KIỂM TRA SỰ LƯU THÔNG MÁU: KIỂM TRA SỰ LƯU THÔNG MÁU: (trong 10 giây).(trong 10 giây).

NẾU KHÔNG THẤY MẠCH ĐẬP, BẮT NẾU KHÔNG THẤY MẠCH ĐẬP, BẮT ĐẦU ẤN MẠNH VÀO NGỰC.ĐẦU ẤN MẠNH VÀO NGỰC.

Tiến hành hô hấp nhân tạo không nghỉ Tiến hành hô hấp nhân tạo không nghỉ trong vòng 2 phút sau đó kiểm tra trong vòng 2 phút sau đó kiểm tra mạch. Nếu thấy mạch, kiểm tra hơi thở. mạch. Nếu thấy mạch, kiểm tra hơi thở. Nếu không có hơi thở, thực hiện cấp Nếu không có hơi thở, thực hiện cấp cứu thở. Nếu có hơi thở, tiếp tục mở cứu thở. Nếu có hơi thở, tiếp tục mở đường thở (nghiêng đầu – nâng cằm). đường thở (nghiêng đầu – nâng cằm).


Nếu không có mạch, bắt đầu ấn Nếu không có mạch, bắt đầu ấn ngực và tiếp tục hô hấp nhân tạo ngực và tiếp tục hô hấp nhân tạo không ngừng trong khoảng 2 phút. không ngừng trong khoảng 2 phút. Tiếp tục kiểm tra mạch sau mỗi 2 Tiếp tục kiểm tra mạch sau mỗi 2 phút (áng chừng). phút (áng chừng).

KIỂM TRA MẠCH CHO TRẺ KIỂM TRA MẠCH CHO TRẺ EM DƯỚI 1 TUỔIEM DƯỚI 1 TUỔI

NGẠT THỞNGẠT THỞ

ĐỐI VỚI TRẺ EM (dưới 1 tuổi)ĐỐI VỚI TRẺ EM (dưới 1 tuổi)

CÒN TỈNH TÁO:CÒN TỈNH TÁO: Đập mạnh 5 lần vào giữa 2 xương bả Đập mạnh 5 lần vào giữa 2 xương bả

vai ở phía sau lưng, kèm sau đó là 5 vai ở phía sau lưng, kèm sau đó là 5 cái ấn mạnh vào ngực, chiều rộng của cái ấn mạnh vào ngực, chiều rộng của 1 ngón tay, phía dưới núm vú và ở giữa 1 ngón tay, phía dưới núm vú và ở giữa xương ức. Ấn sâu từ ½ đến 1 inch.xương ức. Ấn sâu từ ½ đến 1 inch.

Tiếp tục làm như vậy đến khi vật lạ Tiếp tục làm như vậy đến khi vật lạ bật ra khỏi cơ thể hay đến khi đứa trẻ bật ra khỏi cơ thể hay đến khi đứa trẻ không còn tỉnh táokhông còn tỉnh táo

TRẺ EM CÒN TỈNHTRẺ EM CÒN TỈNH

ĐỐI VỚI NGƯỜI LỚN VÀ TRẺ EM ĐỐI VỚI NGƯỜI LỚN VÀ TRẺ EM (trên 1 tuổi)(trên 1 tuổi)

CÒN TỈNH TÁO:CÒN TỈNH TÁO: Nếu người bệnh không thể nói, ho Nếu người bệnh không thể nói, ho

hay thở, ấn mạnh vào vùng bụng hay thở, ấn mạnh vào vùng bụng nhiều lần.nhiều lần.

Tiếp tục làm như vậy đến khi vật lạ Tiếp tục làm như vậy đến khi vật lạ bật ra khỏi cơ thể hay đến khi đứa bật ra khỏi cơ thể hay đến khi đứa trẻ không còn tỉnh táotrẻ không còn tỉnh táo

ẤN MẠNH VÀO BỤNGẤN MẠNH VÀO BỤNG

ĐỐI VỚI PHỤ NỮ MANG THAI ĐỐI VỚI PHỤ NỮ MANG THAI BỊ NGẠT THỞBỊ NGẠT THỞ

CÒN TỈNH TÁOCÒN TỈNH TÁO Nếu người bệnh không thể nói, ho Nếu người bệnh không thể nói, ho

hay thở, ấn mạnh vào ngực nhiều lần hay thở, ấn mạnh vào ngực nhiều lần thay cho vào bụng.thay cho vào bụng.

Tiếp tục làm như vậy đến khi vật lạ Tiếp tục làm như vậy đến khi vật lạ bật ra khỏi cơ thể hay đến khi đứa bật ra khỏi cơ thể hay đến khi đứa trẻ không còn tỉnh táotrẻ không còn tỉnh táo

ẤN MẠNH VÀO NGỰCẤN MẠNH VÀO NGỰC

ĐỐI VỚI TẤT CẢ CÁC NẠN ĐỐI VỚI TẤT CẢ CÁC NẠN NHÂN BẤT TỈNHNHÂN BẤT TỈNH

Thực hiện HÔ HẤP NHÂN TẠO, làm 30 cái ấn Thực hiện HÔ HẤP NHÂN TẠO, làm 30 cái ấn ngực và 2 cái hô hấp. Và thực hiện 3 điều sau ngực và 2 cái hô hấp. Và thực hiện 3 điều sau đây: đây:

Trước khi bạn hô hấp, bạn cần nhìn sâu vào Trước khi bạn hô hấp, bạn cần nhìn sâu vào trong miệng và loại bỏ các vật cản. Làm điều trong miệng và loại bỏ các vật cản. Làm điều này trước mỗi khi bạn hô hấp. này trước mỗi khi bạn hô hấp.

Nếu cái hô hấp đầu tiên không đi sâu vào Nếu cái hô hấp đầu tiên không đi sâu vào trong, đặt lại vị trí của phần đầu và làm hô trong, đặt lại vị trí của phần đầu và làm hô hấp lại.hấp lại.

Bạn không phải kiểm tra mạch đến khi bạn Bạn không phải kiểm tra mạch đến khi bạn thông hơi được nạn nhân.thông hơi được nạn nhân.

HÔ HẤP NHÂN TẠO HÔ HẤP NHÂN TẠO CHO NGẠT THỞCHO NGẠT THỞ

Health & Medicine

Dị vật đường thở - PGS TS Nguyễn Thị Ngọc Dung