ANTIOXIDANTS & FREE RADICALS

MAHDI NOROUZI

Sunumun içeriği

Antioksidan Nedir?

Serbest Radikaller Nedir ve Nasıl Oluşur?

Antioksidanların mekanizmasi

Antioksidan cesitleri

Dogal Antioksidan

Antioksidan bulunan gidalar

Saglıga etkileri

Antioksidanlar Ve Spor

Serbest Radikaller Nedir

Serbest Radikaller, üzerinde elektron fazlalığı veya eksikliği nedeniyle yüklü olan kimyasal olarak aktif atom veya moleküllerdir.

Serbest Radikaller özellikle reaktif tür oksijen içerirler. Bunlar; hidrojen peroksit, alkoksit ve ozon gibi eşleşmemiş elektronu bulunmayan oksijen türevleri ile hidroksil, peroksil, alkoksil, azot oksit, azot trioksit ve süperoksit radikallerini içerir.

Serbest radikal nedir?

Serbest radikal (free radical) bir atomun dış yörüngesinde veya molekül orbitalinde bir veya daha fazla ortaklaşmamış elektron bulunduran molekül veya molekül parçacığıdır.

Reaktif oksijen türleri (ROS: reactive oxygen species) ve Reaktif azot türleri (RNS: reactive nitrogen species)

SERBEST RADİKAL olarak isimlendirilir. Bu moleküllerin reaktif türleri reaktif olmayan (non-

radical) türlerinden genellikle daha güçlü reaktiftirler.

Rektif oksijen türleri (ROS)

Oksijen merkezli radikaller Süperoksit (O2

-)

Hidroksil (OH)

Peroksil (RO2)

Lipid peroksil (LOO)

Radikal olmayanlar oksijen türleri

Hidrojen peroksit (H2O2)

Hipokloröz asit (HOCl)

Ozon (O3)

Singlet oksijen (1Δg) veya (O2*)

Oksidatif stres

Vucuda zarar verecek sonuçlara neden olur. Hücre yapısı dahil Lipidlere Proteinlere RNA ve DNA’ya zarar vererek çeşitli hastalıklara sebep

olabilir.

Oksidan-Antioksidan denge

Serbest Radikaller Neden Oluşur?

Vücuttaki virüs ve bakterileri etkisiz hale getirmek için bağışıklık sistemi içine konulan mekanizmalardan biri de serbest radikallerin üretimidir.

Her şeyde bir denge olduğu gibi bu mekanizmaların sağlıklı işletilmesinde de dengeli üretim çok önemlidir.

Eğer serbest radikal üretimi fazla oluyorsa ve koruyuculukla vazifeli antioksidan gibi moleküller de yoks a veya yeterli değilse, bilhassa yaşlılarda tahribat söz konusudur.

Serbest Radikaller Nasıl Oluşur?

Serbest radikaller hem vücudun içinde hem de dışındaki etkenler tarafından teşekkül eder.

Oksijenli solunum, metabolizma ve enfeksiyon gibi vücut içinden kaynaklanan olayların yanında; sigara, alkol, x-ışınları, güneş ışını ve kirlilik gibi dış kaynaklı çevresel faktörlerin etkisiyle de serbest radikaller teşekkül eder.

Serbest Radikaller Zararları Nelerdir?

Serbest radikaller vücudun her yerinde elektron verip yada alabilirler.

Böylelikle hücreler, proteinler ve DNA’ya zarar verebilirler.

Serbest Radikaller

DNA moleküllerine bağlanıp onda zararlı değişikliklerin ortaya çıkmasını tetikleyerek kansere sebep olabilir.

Pankreasta yoğunlaşırsa şeker hastalığına, gözde katarakta,kanda ise kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarına sebep olur.

Antioksidan Nedir?

Canlı dokularda istenmeyen oksidasyon reaksiyonlarını önleyen maddelere ANTİOKSİDAN denir.

Vitaminler ve mineraller yanında bazı enzimler de antioksindandırlar.

Antioksidanlar, oksidatif stresle oluşan serbest radikaller olarak adlandırılan zararlı moleküllere karşı koruyucu etkiye sahiptirler.

Antioksidanlar

Hedefteki bir moleküle oksidatif hasarı engelleyen moleküllerdir.

Bir antioksidan molekül aynı anda sadece bir serbest radikal ile reaksiyona girebilir ve kendi elektronlarından birini vererek serbest radikali nötralize eder. Böylece serbest radikalin elektron çalarak zincirleme reaksiyonlarının önüne geçer.

Antioksidanlar hücre ve doku hasarını “temizleyerek” engellerler.

Antioksidan savunma nedir?

Antioksidanlar serbest radikalleri temizler ve onların hücreye zarar vermelerini engelleyen moleküllerdir.

Serbest radikaller çok sayıda sağlık sorunlarına neden olabilir. Bunlar arasında:KanserYaşlanmaKalp hastalıklarıMide sorunları gibi.

Antioksidanlar metabolizma sonucu açığan çıkan ve toksik etkili serbest radikalleri nötralize ederek koruyucu etki gösterirler.

Organizmada antioksidan sistem

Insan vücudu doğal olarak antioksidanları üretebilir.

Ancak bazen serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı % 100 koruyucu olmayabilir.

Ayrıca, yaşlanmayla birlikte antioksidan sistemin etkinliği düşer.

Organizmada antioksidan sistem

Bu sebeple antioksidan alımı hastalıkları önleyerek sağlık problemlerini azaltabilir.

Bazı araştırmalar antioksidanca zengin gıdaların sağlık koruyucu etkisini göstermektedir.

Antioksidan savunma sistemi

Enzimatik ve enzimatik olmayan olarak iki gruba ayrılır.

A) Enzimatik antioksidanlar (vücutta üretilir, endogenous) Süperoksit dismutaz (SOD)Katalaz (CAT)Glutatyon peroksidaz (GPx)Glutatyon redüktaz (GR)

B) Enzimatik olmayan antioksidanlar

Metabolik antioksidanlar (vücutta üretilirler)

indirgenmiş glutatyon (GSH), lipoik asit, koenzim Q, L-arjinin, melatonin, ürik asit, bilirubin, metal bağlayıcı proteinler, transferrin, seruloplazmin vb.

ii) Besinsel antioksidanlar (dışarıdan alınanlar)

Iz elementler (Se, Zn, Mn), falavonoidler, omega 3 ve 6 yağ asitleri, vitamin A, E, C.

Antioksidanca zengin yiyecekler

Meyve ve sebzeler antioksidan A, C, E vitaminleri, beta-karatonler, likopen

Selenyum ve çinko gibi önemli minerallerden zengindirler.

ROS’nin neden olduğu/zemin oluşturduğu patolojik bozukluklar

Alzheimer, Parkinson ve MS, hazfıza kaybı gibi sinir sistemi bozuklukları (nörodejeneratif)

Aterosikleroz, iskemik kalp hastalığı, hipertansiyon, şok gibi kardiyovasküler bozukluklar

Astım, KOAH gibi akciğer hastalıkları Erken doğumla ilişkili hastalıklarRomatoid arthrit gibi otoimmün hastalıklarBöbrek hastalıkları, glomerulonefrit, üremi

Ülser gibi gastrointestinal hastalıklarTümör ve knaser gelişimi Diyabet Yaşlanma Katarakt, retinopati gibi göz hastalıklarıDeri hastalıkları Immünosüpresyon Infertilite

Effect Of Exercise on Antioxidant Defense

Antioxidant defense appear to be modulated by the state of physical training in organs like the heart,liver and skeletal muscle.

Caldarera et al showed acute exercise increases catalas activity in rat liver,heart and skeletal muscle in 1973

Teşekkürler