Creative Commons Creative Commons ทางเลื�อกใหม่�ทางเลื�อกใหม่�ของการเผยแพร�สื่��ออย�างถู�กลื�ขสื่�ทธิ์�� ของการเผยแพร�สื่��ออย�างถู�กลื�ขสื่�ทธิ์��

((Creative Commons: New alternative to copy right media Creative Commons: New alternative to copy right media publishing)publishing)

บุ�ญเลิ�ศ อรุ�ณพิ�บุ ลิย์�นั�กวิ�ชาการุ

ศ นัย์�บุรุ�การุควิามรุ �ทางวิ�ทย์าศาสตรุ�แลิะเทคโนัโลิย์ (STKS)

boonlert@nstda.or.th

http://www.stks.or.th

บุ�ญเลื�ศ อร�ณพ�บุ�ลืย บุ�ญเลื�ศ อร�ณพ�บุ�ลืย 2536 – 2551

NECTEC• เจ้�าหนั�าท #รุะบุบุคอมพิ�วิเตอรุ�• รุ�กษาการุห�วิหนั�างานั

สนั�บุสนั�นัทางเทคนั�ค• รุ�กษาการุห�วิหนั�างานัวิ�ชาการุ• รุ�กษาการุห�วิหนั�างานัพิ�ฒนัา

ส&#อสารุะดิ�จ้�ท�ลิ• นั�กวิ�ชาการุ

2551 – ปั)จ้จ้�บุ�นัNSTDA

• นั�กวิ�ชาการุ• รุ�กษาการุห�วิหนั�างานัพิ�ฒนัา

แลิะบุรุ�การุส&#อสารุะดิ�จ้�ท�ลิ

ปั"ญหาลื�ขสื่�ทธิ์��ของเม่�องไทยปั"ญหาลื�ขสื่�ทธิ์��ของเม่�องไทย

สื่งวนลื�ขสื่�ทธิ์�� สื่งวนลื�ขสื่�ทธิ์�� ??• เม&#อค�ณผลิ�ตงานัสรุ�างสรุรุค� ขึ้,-นัมาช�-นัหนั,#ง ไม/วิ/าจ้ะเปั0นังานัเขึ้ ย์นั

บุทเพิลิง รุ ปัถ่/าย์ รุ ปัวิาดิ ฯลิฯ งานันั�-นัจ้ะถ่ กค��มครุองภาย์ใต� “ กฎหมาย์ลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7แบุบุ สงวินัลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7 100%” โดิย์อ�ตโนัม�ต�

– ไม/วิ/าค�ณจ้ะแจ้�งต/อทางการุหรุ&อไม/– ไม/วิ/าค�ณจ้ะแสดิงเครุ&#องหมาย์ © บุนังานัขึ้องค�ณหรุ&อไม/

(C)(C)

Copyright100%

Copy100%

(C)

ม่�ติ�ของลื�ขสื่�ทธิ์��ม่�ติ�ของลื�ขสื่�ทธิ์��• ผ �สรุ�างสรุรุค�

– ต�องการุปัรุะกาศให�ช�ดิเจ้นัวิ/าผลิงานัขึ้องตนัอนั�ญาตให�ใช�ไดิ�รุะดิ�บุใดิ

– ไม/ต�องการุจ้/าย์ค/าเอกสารุปัรุะกาศลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7ให�ส8านั�กงานักฎหมาย์

– ม รุะบุบุตรุวิจ้สอบุท #ช�ดิเจ้นั– ไม/ต�องการุอนั�ญาตการุขึ้อใช�ผลิ

งานัรุาย์ช�-นัท�กกรุณ

• ผ �ใช�– เห9นัปัรุะกาศท #ช�ดิเจ้นัขึ้อง

ลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7 – ม�#นัใจ้วิ/าผลิงานัท #นั8ามาใช� ไดิ�ใช�

อย์/างเหมาะสม ถ่ กต�องกต�กา– ส&บุค�นัส&#อท #อนั�ญาตไดิ�ง/าย์จ้าก

อ�นัเทอรุ�เนั9ต

คร(เอท(ฟคอม่ม่อนสื่ คร(เอท(ฟคอม่ม่อนสื่ Creative CommonsCreative Commons

• http://creativecommons.org/

• รุ ปัแบุบุ “ส�ญญาอนั�ญาต” (license agreement) ท #ท�กคนันั8าไปัใช�ก�บุงานัขึ้องต�วิเองไดิ�ฟรุ

• ค�ดิค�นัโดิย์องค�กรุการุก�ศลิช&#อเดิ ย์วิก�นั• ก/อต�-งโดิย์นั�กกฎหมาย์แลิะผ �เช #ย์วิชาญดิ�านัคอมพิ�วิเตอรุ�แลิะ

เทคโนัโลิย์ ชาวิอเมรุ�ก�นักลิ�/มหนั,#ง นั8าโดิย์ ลิอวิ�เรุนัซ์� เลิสส�ก (Lawrence Lessig) อาจ้ารุย์�กฎหมาย์ปัรุะจ้8ามหาวิ�ทย์าลิ�ย์สแตนัฟอรุ�ดิ ผ �รุณรุงค�แนัวิค�ดิ “วิ�ฒนัธิ์รุรุมเสรุ ” (free culture)

Creative CommonsCreative Commons

• ส�ญญาอนั�ญาตท #เปั0นัมาตรุฐานัรุ ปัแบุบุหนั,#ง

• เนั�นัการุแลิกเปัลิ #ย์นั• ม ควิามย์,ดิหย์�/นั (ตาม

ควิามต�องการุขึ้องเจ้�าขึ้องผลิงานั)

• ง/าย์ต/อการุใช�แลิะเขึ้�าใจ้ท�-งคนัแลิะเครุ&#อง

• ไม/ไดิ�ต/อต�านั Copyright

• ไม/ใช/สมบุ�ต�สาธิ์ารุณะ• ไม/ไดิ�ต/อต�านัการุค�าขึ้าย์

(CC)(CC)

CopyrightPublic

Domain

(CC)

Copyright

Public

Domain

(CC)

เปั*าหม่ายเปั*าหม่าย• การุอนั�ญาตให�คนัท�#วิโลิกสามารุถ่

– เผย์แพิรุ/– จ้�ดิแสดิง– ท8าซ์8-า– โพิสงานัต/าง ๆ ลิงในัเวิ9บุไซ์ต�ไดิ�

• ตรุาบุใดิท #พิวิกเขึ้าปัฏิ�บุ�ต�ตามเง&#อนัไขึ้ท #เจ้�าขึ้องลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7เปั0นัผ �ก8าหนัดิ

จุ�ดปัระสื่งค จุ�ดปัระสื่งค • สนัองควิามต�องการุขึ้องคนัท�กคนัท #เขึ้�าใจ้วิ/านัวิ�ตกรุรุมแลิะ

ไอเดิ ย์ใหม/ๆ เก�ดิจ้ากการุต/อย์อดิไอเดิ ย์ท #ม อย์ /เดิ�ม • ช/วิย์ให�ผ �สรุ�างงานัสามารุถ่รุ�กษาลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7ไวิ� • ขึ้ณะเดิ ย์วิก�นัก9อนั�ญาตให�คนัอ&#นัใช�งานัช�-นันั�-นัภาย์ใต�เง&#อนัไขึ้ท #ผ �

สรุ�างเปั0นัคนัก8าหนัดิเอง• ช/วิย์ให�ผ �สรุ�างสามารุถ่เผย์แพิรุ/งานัในัลิ�กษณะ “สงวินัลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7

บุางปัรุะการุ” ไดิ� ไม/ต�องสงวินัส�ทธิ์�7ท� -ง 100% หรุ&ออ�ท�ศงานัให�เปั0นัสมบุ�ต�สาธิ์ารุณะ

• ม ผลิบุ�งค�บุใช�ตามกฎหมาย์ในัท�กปัรุะเทศท #ม กฎหมาย์ลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7 (เพิรุาะเปั0นัเง&#อนัไขึ้ท #เจ้�าขึ้องลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7ก8าหนัดิเอง)

ย์อมรุ�บุส�ทธิ์�ขึ้องผ �สรุ�าง(Attribution) - BY

ไม/แก�ไขึ้ต�นัฉบุ�บุ (No Derivative Works) - ND

ใช�ส�ญญาอนั�ญาตแบุบุเดิ ย์วิก�นั

(Share Alike) - SA

ไม/ใช�เพิ&#อการุค�า (Noncommercial) - NC

ผสื่ม่ผสื่านก.นได/ติาม่ติ/องการผสื่ม่ผสื่านก.นได/ติาม่ติ/องการ

ร�ปัแบุบุร�ปัแบุบุ• Human-Readable Common Deed

– ส�ญญาฉบุ�บุอ/านัง/าย์ ส8าหรุ�บุคนัท�#วิไปั• Lawyer-Readable Legal Code

– ส�ญญาฉบุ�บุกฎหมาย์ ส8าหรุ�บุการุนั8าไปัใช�ในักรุะบุวินัการุ ย์�ต�ธิ์รุรุม เช/นั เม&#อเก�ดิคดิ ฟ@องลิะเม�ดิลิ�ขึ้ส�ทธิ์�7

• Machine-Readable Digital Code – ส�ญญาฉบุ�บุภาษาคอมพิ�วิเตอรุ� ส8าหรุ�บุให�โปัรุแกรุมท/องเวิ9บุ

“ ” ต/างๆ เช/นั เส�รุ�ชเอ9นัจ้�-นัขึ้องก เก�-ลิ อ/านั ออกโดิย์อ�ตโนัม�ต�

(cc)@Thailand(cc)@Thailand

• http://creativecommons.org/international/th/

• รุ/างส�ญญาอนั�ญาตขึ้องครุ เอท ฟคอมมอนัส� แบุบุย์อมรุ�บุส�ทธิ์� ไม/ใช�เพิ&#อการุค�าแลิะอนั�ญาตแบุบุเดิ ย์วิก�นั 3.0 ส8าหรุ�บุ

ปัรุะเทศไทย์• จ้�ดิท8ารุ/างโดิย์ส8านั�กกฎหมาย์ธิ์รุรุมนั�ต�• ขึ้�-นัตอนัปัรุะชาพิ�จ้ารุณ�

– วิ�นัท # 27 พิฤศจ้�กาย์นั ถ่,งวิ�นัท # 11 ธิ์�นัวิาคม 2550– http://cc.in.th/wiki/th_ccl

สื่ร/าง สื่ร/าง (cc) (cc) เอกสื่ารเว0บุเอกสื่ารเว0บุ• เขึ้�าเวิ9บุไซ์ต� http://creativecommons.org/license/

• เลิ&อกรุ ปัแบุบุ

สื่ร/าง สื่ร/าง (cc) (cc) เอกสื่ารเว0บุเอกสื่ารเว0บุ• ค�ดิลิอก Code ไปัแปัะในัเอกสารุเวิ9บุ

(cc) – PDF(cc) – PDF

• เลิ&อก Licences

• บุ�นัท,กเปั0นั XMP Template– XMP (Extensible Metadata Platform)

• ค�ดิลิอก XMP ไปัไวิ�ท # C:\Documents and Settings\user-name\Application Data\Adobe\XMP\Metadata Templates

• เปัBดิ Adobe Acrobat Professional

• เลิ&อก File, Documents Properties...

(cc) – PDF(cc) – PDF

(cc) – PDF(cc) – PDF

(cc) – PDF(cc) – PDF

(cc) - Image(cc) - Image

• ลิ�กษณะเดิ ย์วิก�บุ PDF แต/ให�เปัBดิโปัรุแกรุม Adobe PhotoShop

• เลิ&อกค8าส�#ง File, File Info...

(cc) - Image(cc) - Image

• ลิ�กษณะเดิ ย์วิก�บุ PDF แต/ให�เปัBดิโปัรุแกรุม Adobe PhotoShop

• เลิ&อกค8าส�#ง File, File Info...

Multi-ImagesMulti-Images

(cc) – MS Office(cc) – MS Office

• Download Add-in จ้าก www.stks.or.th

• ต�ดิต�-ง Add-in

• เปัBดิ MS Office

• เลิ&อกค8าส�#ง File, Creative Common

• เลิ&อกรุ ปัแบุบุ• ตรุวิจ้สอบุไดิ�จ้าก File, Properties...

(cc) – MS Office(cc) – MS Office

(cc) – MS Office(cc) – MS Office

Gotoknow.orgGotoknow.org

Open AccessOpen Access แลืะการเชื่��อม่ปัระสื่านก.บุ แลืะการเชื่��อม่ปัระสื่านก.บุ (cc)(cc)

แหลื�งข/อม่�ลืแหลื�งข/อม่�ลื• http://stks.or.th

• http://creativecommons.org/

• http://wiki.creativecommons.org

• http://cc.in.th

• http://www.dlo.co.th

• http://trnlab.org

• http://fuse.in.th