IrlandiaIrlandia‘wiecznie zielona

wyspa’

Irlandia jest wyspiarskim państwem położonym w płn. – zach. Europie, na zachód od Wielkiej Brytanii. Zajmuje ona ponad 80% powierzchni wyspy o tej samej nazwie. Pozostała część należy do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii. Stolicą Irlandii jest Dublin.

Irlandia ma dobrze rozwiniętą linię brzegową. Wybrzeże zachodnie jest pocięte licznymi zatokami, na ogół skaliste. W płn. – wsch. części spotkać można wybrzeża plażowe, a w północnej fiordowe. Centralną część kraju zajmuje rozległa i na znacznych obszarach zabagniona Nizina Środkowoirlandzka.

Zachwycające krajobrazy są jedną z największych atrakcji Irlandii, od torfowisk i jezior na nizinach w środkowej części wyspy aż po pasma gór i skaliste wysepki na zachodzie. Między nimi rozciągają się żyzne pastwiska, wiecznie zielone, zraszane obficie przez często padające deszcze.

Skaliste brzegi morskie

Jeziora i rzeki

Góry i torfowiska

Pastwiska

Park Park Narodowy Narodowy

BurrenBurren

Rejony zachodniej Irlandii to istny raj dla ginących gatunków roślin i zwierząt. Jednak obszary chronione zajmują łącznie tylko 0,8% powierzchni kraju. W Irlandii utworzono 6 parków narodowych, jednym z nich jest Park Narodowy Burren.

• Położony jest w hrabstwie Clare.• Jego powierzchnia wynosi 1673 ha. • Ochronie podlegają formy krasowe, powierzchniowe i podziemne oraz świat roślin.

Burren to ogromny płaskowyż z wapienia i łupku ilastego. Na wyżynny krajobraz tego terenu składają się urwiste klify, rozległe wapienne równiny i skalne tarasy, które przy deszczowej pogodzie ciemnieją i nabierają metalicznego połysku.

Burren to niezwykle surowa kraina. Wielkie połacie szarych, płaskich skał, gdzieniegdzie poprzecinane są długimi równoległymi wyżłobieniami nazywanymi grykes.

Obok wszechobecnych skał,

pozwalających zazielenić się

jedynie niewielkiej ilości roślin…

… w krajobrazie dominuje niebo i ocean.

Na całym obszarze Burren wody deszczowe przeciskają się przez porowatą skałę, znikając w licznych ziemnych jaskiniach, pieczarach i tunelach.Nie brakuje więc podziemnych rzek tworzących typowe dla krajobrazu Burren jeziora.

Pojawiają się one nagle, po obfitych opadach deszczu, kiedy podziemny system kanałów staje się niewydolny i równie szybko znikają.

Jak przystało na krajobraz krasowy spotkać tu można jaskinie. Najsłynniejszą jest Aillwee Cave, gdzie można zobaczyć podziemny wodospad i świetnie zachowane szczątki zwierząt, m.in. niedźwiedzia.

Na pierwszy rzut oka panorama okolicy jest przygnębiająca, ale krajobraz urozmaicają barwne plamki i kropki dzikich kwiatów rosnących w wyżłobieniach.

W rozpadlinach wapiennych płyt skalnych można spotkać wiele ciekawych roślin.

Bodziszek czerwony

Goryczka wiosenna

Dębik ośmiopłatkowy

Obmorski oman Tłustosz wielokwiatowy

Kruszczyk rdzawoczerwony

Dziewięćsił pospolityPosłonek

W szczelinach skalnych rozwijają się różne rodzaje paproci.

Zachyłka

Języcznik zwyczajny

W parku Burren chronione są również zbiorowiska roślinne cenne z uwagi na rzadkość występowania, takie jak lasy leszczyny karłowatej. Drzewa o wysokości 1 - 3 m wyrastają bezpośrednio ze szczelin w skałach wapiennych, pokrytych mchem i paprociami, dzięki panującej tu wysokiej wilgotności.

Burren to jedyne miejsce w Europie, w którym obok siebie rosną nie tylko rośliny arktyczne, ale także śródziemnomorskie. Łącznie ponad 700 odmian (trzy czwarte wszystkich gatunków w całej Irlandii). Spotkać tu można m.in. orchidee, fuksje, juki, ostrokrzewy, laurowiśnie czy drzewka truskawkowe.

Drzewko truskawkowe

Ostrokrzew

Laurowiśnia

Burren jest największym w Irlandii siedliskiem motyli, których żyje tutaj 28 gatunków. Spotkać tu można również liczne gatunki ptaków. Skowronki i kukułki często pojawiają się na wzgórzach i łąkach, podczas gdy na wybrzeżu zadomowiły się alki, nurzyki, maskonury i inne gatunki morskich ptaków. Ssaków żyje tu niewiele, choć często można spotkać zające, borsuki, lisy, gronostaje, a także stada dzikich kóz.

Lokalny klimat sprawia, że zimą wzgórza Burren są cieplejsze niż doliny, dlatego zimą, choć to niezwykłe, wypasa się tu bydło na wyżej położonych terenach.

Klify Klify MoheruMoheru

Najbardziej znane klify Irlandii. Stanowią żelazny punkt programu większości wycieczek po zielonej wyspie. Ciągną się przez 8 kilometrów, a w najwyższym punkcie mają 214 metrów. W pionowej ścianie warstwy czarnego łupka wyraźnie odcinają się od warstw piaskowca.

Na skalistych klifach rośnie wiele gatunków roślin, m.in. porosty – złotorost postrzępiony czy wzorzec geograficzny.

Wyspy Wyspy AranAran

Wyspy Aran to grupa trzech wapiennych wysp u zachodnich wybrzeży Irlandii. Największą z nich Inishmore o powierzchni 3 092 ha zamieszkuje 831 osób. Główną osadą jest port Kilronan, do którego można dopłynąć promem.

Wyspy Aran są uosobieniem surowej, niegościnnej, a zwłaszcza kamienistej Irlandii. Wyspy są litą skałą, dlatego też mieszkańcy toczą nieustanną walkę o swoje pola. Aby powstało pole najpierw trzeba było nawieźć piasek, następnie morskie wodorosty, aby go użyźnić i tak kilka warstw, dopiero na takiej bazie mogły wyrosnąć jakiekolwiek rośliny. Tak powstały wszystkie pola i pastwiska na wyspach.

Powstawanie pól wiąże się z oczyszczaniem poletek z luźnych kamieni. Układa się je w charakterystyczne murki (bez zaprawy) dzielące ziemię na malutkie działki.

Uprawia się głównie ziemniaki, ogórki, cebulę. Uprawa odbywa się ręcznie, jedynie za pomocą łopaty. Hoduje się kozy, krowy, osły, rzadziej owce i konie.

Na Aranach panuje specyficzny styl budowania domów. Są to niskie, jednokondygnacyjne chałupy, budowane z kamienia, bielone, pokryte dachem z trzciny. Posiadają dwoje drzwi od frontu i tyłu oraz 2 lub 3 małe okienka.

Obecnym źródłem utrzymania mieszkańców wysp jest obsługa ruchu turystycznego, rękodzieło (wyrób swetrów z owczej wełny, długich wełnianych pasów oraz butów z niewyprawionej skóry), rybołówstwo i rolnictwo.

Na wyspach Aran można podziwiać masę średniowiecznych zabytków, liczne monastyry, charakterystyczne krzyże celtyckie, kamienne zamki. Irlandzka architektura cechuje się surowością, prostotą form wyciosanych w kamieniu.

Na wyspach Aran możemy rozkoszować się pięknem zielonych dolin bujnie porośniętych mącznikiem, dziką fuksją, liliowym wrzosem, brunatnymi torfowiskami i pachnącymi storczykami.

Opracowano na podstawie:Popularna Encyklopedia Powszechna. Grupa Wydawnicza Bertelsmann. Kraków 2000Irlandia. Wydawnictwo Wiedza i Życie S.A. Warszawa 1997www.myireland.pl (Szlakiem Parków Narodowych Irlandii)www.przewodnik.onet.plwww.pl.wikipedia.orgwww.tpi.poznan.pl (Towarzystwo Polsko – Irlandzkie)www.przewodniki.info/irlandia/

Dziękuję za uwagę.Dziękuję za uwagę.

Bożena GierczakSzkoła Podstawowa w Jaźwinie