Upload
lydan
View
218
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
DOGOTERAPIA
Dogoterapia czyli terapia kontaktowa z
udziałem psów jest metodą wspomagającą
terapię i rehabilitację. Jest jednym z działów
zooterapii czyli terapii kontaktowej z
udziałem zwierząt.
Dogoterapia zajmuje szczególne miejsce w
terapii z udziałem zwierząt. Pies najlepiej ze
wszystkich zwierząt przystosowywał się do
warunków życia człowieka. Jest najlepszym a
niekiedy jedynym przyjacielem człowieka.
Lekarz, zoolog, profesor filozofii, etyk, a także laureat nagrody Nobla w 1973 roku Konrad Lorenz
celnie powiedział:
„Nie ma na świecie przyjaźni, która trwa wiecznie.
Jedynym wyjątkiem jest ta, którą obdarza nas pies”.
1. Wykorzystując możliwości przystosowania się psa do życia w określonych warunkach oraz
możliwości nauki określonych czynności z równoczesnym nawiązywaniem więzi emocjonalnych
pomiędzy człowiekiem i psem – przygotowuje się psy do pełnienia różnych ról. I tak mamy psy :
- pracujące w wojsku i policji
- ratownicze
- pomagające osobom niepełnosprawnym.
Wśród psów pomagającym osobom niepełnosprawnym wyróżniamy grupy :
- psów pomocników
przewodnicy niewidomych
psy dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich
psy dla osób słabo słyszących
psy wyczuwające zbliżający się atak padaczki
psy wyczuwające zbliżający się atak serca
psy wyczuwające zbliżający się atak hipoglikemii
- psów terapeutów
dla osób z autyzmem
dla osób z niepełnosprawnością intelektualną
dla osób z zespołem Downa
dla osób z nadpobudliwością psychoruchową
dla osób z zaburzeniami psychicznymi
dla osób z niepełnosprawnością ruchową
dla chorych w szpitalach
dla dzieci w domach dziecka
dla osób starszych w domach spokojnej starości
dla osób w domach pomocy społecznej.
GŁÓWNE ODDZIAŁYWANIE ZAJĘĆ Z UDZIAŁEM PSÓW POLEGA NA
KONTAKCIE FIZYCZNYM OSOBY Z PSEM ORAZ NA NAWIĄZANIU
EMOCJONALNEJ WIĘZI POMIĘDZY CZŁOWIEKIEM A PSEM
2.Dogoterapia a dzieci z niepełnosprawnością intelektualną:
bezpośredni kontakt z psem wytwarza specyficzną relację pomiędzy
dzieckiem a psem; dziecko ma zapewnione poczucie bezpieczeństwa oraz
bezgranicznej akceptacji swojej osoby
pies nie dziwi się , nie ocenia, nie krytykuje, przyjmuje je takim jakim jest
pies nie denerwuje się gdy dziecku coś się nie uda
pies jest cierpliwy, tolerancyjny, pełen spokoju i ciepła
pies poddaje się aktywności osoby niepełnosprawnej
pies pozwala odczuć zadowolenie i satysfakcję z podejmowanych działań
pies pozwala odczuć
sukces po wykonaniu
zadania
pies mobilizuje do
działania, wzbudza
motywację do wykonania
ćwiczenia.
3. Przeciwwskazania do udziału dziecka w zajęciach z wykorzystaniem psów :
- brak zgody rodziców na udział dziecka w zajęciach,
- stwierdzone uczulenie na sierść,
- zbyt agresywne zachowania dziecka w stosunku do psa, możliwość skrzywdzenia psa przez
dziecko.
Lęk dziecka w stosunku do psa nie jest
przeciwwskazaniem do zajęć. Jest tylko wskazówką , że
terapię należy rozpocząć od powolnego przełamywania
lęku i nawiązywania pozytywnego kontaktu
emocjonalnego dziecko-pies, w warunkach poczucia
bezpieczeństwa i zaufania. Dopiero na tej bazie można
przejść do terapii.
4. Cechy charakteru psa terapeuty
łagodny,
zrównoważony,
akceptujący spotykanych ludzi,
przyjaźnie i ufnie nastawiony do osób obcych,
cierpliwy, tolerujący pieszczoty,
znoszący niewielki ból,
lubiący pracować, bawić się,
wykonujący polecenia .
5. Nasz pies Max :
jest labradorem maści
biszkoptowej,
urodził się w listopadzie 2002
roku,
14.11.2004 roku zdał Egzamin
Psa Terapeutycznego
Fundacji Dogtor klasy I
z wynikiem bardzo dobrym,
w roku szkolnym 2004/05
przychodził na zajęcia
w poniedziałki i w czwartki,
w każdym z tych dni odwiedza
2 grupy rewalidacyjno-
wychowawcze,
zajęcia z każdą grupą trwają
pół godziny,
kontynuuje szkolenie pod okiem członków Fundacji Dogtor,
jest pod opieką lekarza weterynarii (szczepienia, odrobaczenia),
na zajęcia przychodzi ze swoim przewodnikiem Jerzym Kreft lub Jolantą Rosińską-Kreft.
6. Jak przebiegają zajęcia :
przygotowanie psa w domu = szczotkowanie sierści, czyszczenie uszu i zębów
= przygotowanie nagród dla psa dostosowanych
wielkością do możliwości manualnych dzieci,
przygotowanie psa przed zajęciami = wytarcie łap i brzucha psa po wejściu do budynku
ośrodka,
zajęcia z dziećmi :
powitanie = pies daje głos, podaje łapę, liże ręce, buzie, dzieci witają psa
w możliwy dla siebie sposób (słowem, krzykiem, gestem, mimiką twarzy,
ruchem ciała, uśmiechem),
obejście kręgu dzieci = dzieci karmią psa z
ręki, poją wodą w misce, pies szuka schowanej
w dłoniach, w ubraniu, pod dzieckiem- karmy,
zabawy z leżącym w środku kręgu psem -
głaskanie, przytulanie, dawanie buzi,
sprawdzanie jaki jest pies „w uszach”,
„w łapach”, jakie ma zęby, jaki ogon
wykonywanie przez psa poleceń
wydawanych przez dzieci i przewodnika psa ,
prezentacja sztuczek, aportowanie
spacer dziecka z psem na smyczy
pożegnanie = tak jak przy powitaniu
WSZYSTKIE ĆWICZENIA PROPONOWANE DZIECIOM MUSZĄ BYĆ DOSTOSOWANE DO
ICH INDYWIDUALNYCH POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ORAZ SAMOPOCZUCIA I DYSPOZYCJI
W DANYM DNIU.
DYSPOZYCJA I ZACHOWANIE PSA
PODLEGJĄ UWAŻNEJ OBSERWACJI
PRZEZ PRZEWODNIKA I MOGĄ
WPŁYWAĆ NA PRZEBIEG I DŁUGOŚĆ
ZAJĘĆ.
7. Co osiągnęły dzieci w wyniku terapii
kontaktowej z psem :
zbudowały prawidłowy obraz psa :
przełamały nieufność,
niekiedy nawet lęk, wobec
psa
poznały budowę jego ciała
poznały sposoby zachowania
się psa
nauczyły się jak trzeba postępować z psem
wyzwoliły swoją aktywność :
na widok psa wykazują duże ożywienie = wołają go po imieniu, wyciągają ręce,
podchodzą do psa, głaszczą go, przytulają, całują, krzyczą, podskakują w wózkach...
chętnie podejmują proponowane ćwiczenia i starają się wykonać je jak najlepiej
dobrze koncentrują się na wykonywanym zadaniu
przejawiają własną inicjatywę = chcą same nakarmić psa, przejść się prowadząc psa na
smyczy..
rozwijają umiejętności poznawcze :
kształtują orientację w układzie własnego ciała = poznając
części ciała psa pokazują na sobie takie same części ciała, nazywają
je, wskazują różnice
pobudzają swoje zmysły =
dotykają gładkiej sierści,
miękkich uszu, twardych
pazurów, szorstkich poduszek,
ciepłego i wilgotnego pyska,
czują zapach sierści psa, pyska,
karmy, słuchają jak pies szczeka,
piszczy, obserwują zachowanie
psa ...
powoli kształtują się różne
pojęcia = przeciwstawne „duży
pies-mały pies”, „szorstkie-
gładkie”, „mokre-suche”,
„ciepłe-zimne”... - związane z
psem „smycz, szelki, karma”
rozwijają zdolności komunikowania się
dzieci doskonalą swój aparat artykulacyjny wykonując ćwiczenia logopedyczne
( dmuchają w sierść wykonując wdech nosem a wydech ustami, dyszą jak psy, szczekają,
naśladują odgłosy wydawane przez psa )
dzieci wykonują ćwiczenia dźwiękonaśladowcze
( powiedz „pies”, „hau-hau”), wyzwalają się spontaniczne reakcje werbalne
lepiej rozumieją mowę ( „pokaż gdzie Max ma ogon?”, „pokaż gdzie Marcin ma
głowę?”, „pokaż gdzie ja mam oko?”, „rzuć Maxowi piłkę”, „daj Maxowi jeść”, „usiądź obok
Maxa”, ...)
następuje rozwój mowy czynnej ( dziecko mówi do psa miłe słowa, wydaje komendy,
odpowiada na pytania „co to jest?” )
doskonalą sferę ruchową :
mobilizują mięśnie swojego ciała do wykonania ruchów w celu przypełznięcia, kulania
się lub podejścia do Maxa ( zyskują coraz większą kontrolę nad ruchami ciała )
spacerują z psem na smyczy ( doskonalą technikę chodzenia, pokonują spotykane na
drodze przeszkody )
ćwiczą sprawność ruchów dłoni ( głaskanie, manipulowanie w sierści, chwytanie i
rozluźnianie chwytu: smyczy, miski, zabawki psa, różnej wielkości ziarenek psiej karmy;
rzucanie zabawek i karmy, czesanie psa, strzepywanie i szczotkowanie ubrania z psiej
sierści , wycieranie polizanych rąk, mycie rąk )
kształtują swoją emocjonalność
dzieci słabo nawiązujące kontakt z innymi ludźmi ( skupione na sobie-mające niską
samoocenę, z cechami autystycznymi, bojące się wszelkich zmian, nie pozwalające się
dotknąć ) właśnie psu pozwalają na wejście do ich świata , pies potrafi zainteresować
dziecko światem zewnętrznym, sprawić ,że przestaje się bać spacerów a dotyk staje się
czymś naturalnym i przyjemnym
przytulając się do psa i wsłuchując się w rytm bicia jego serca dziecko doznaje spokoju i
ukojenia
dzieci okazują swoje emocje związane z kontaktem ze zwierzęciem ( mimiką, gestem,
słowem, zmianą pozycji ciała )
pomiędzy psem
a dzieckiem wytwarza się
mocna więź emocjonalna
oparta na poczuciu
bezpieczeństwa i akceptacji -
pies akceptuje dziecko bez
wartościowania, nie zważając
na to jak mówi , jak wygląda,
jak się zachowuje
wśród dzieci wzrasta
poczucie własnej wartości
są bardziej pewne siebie
( prowadzą dużego psa na
smyczy, pies idzie tam gdzie
one chcą, rządzą psem, czują
się za niego odpowiedzialne,
pies wykonuje wydawane
przez nie komendy )
wspólna swobodna zabawa dzieci i opiekunów z psem wyzwala swobodny śmiech,
radosny nastrój, pozytywny stosunek do świata
rozwijają się pod względem społecznym :
uczą się czym jest pies
= zobacz jaki jest ładny
= jaki jest delikatny
= potrzebuje uczucia – przytul go
= podziękuj mu za to, że przyszedł – pogłaszcz go
uczą się kim one są dla psa
= zobacz jak Max ciebie lubi – macha ogonem, przyszedł do ciebie
= zobacz jak lubi bawić się z tobą
uczą się jak postępować z psem
= uczą się czego nie robi się psu
= uczą się co psa boli
= uczą się czynności pielęgnacyjnych – czesanie szczotką sierści,
wycieranie pyska po pojeniu
= uczą się karmienia psa, prowadzenia na smyczy, wyprowadzania
na dwór
uczą się liczenia z obecnością innych stworzeń i oswajają z nowymi sytuacjami
= pies zawsze wprowadza pewien chaos i zamieszanie
= pies wierci się
= pies merda ogonem
= pies hałasuje.
8. Na jakie trudności natrafiliśmy wprowadzając zajęcia dogoterapii :
Dwoje spośród 56 rodziców nie wyraziło zgody na zajęcia dogoterapii. W pierwszym przypadku
jako przyczynę wskazano uczulenie na sierść, w drugim nie podano racjonalnych argumentów
będących przeciwwskazaniami do tego rodzaju zajęć.
W styczniu 2005 przygotowałam spotkanie dla rodziców pt. „O dogoterapii”, na którym
przedstawiłam:
historię dogoterapii na świecie
specjalistyczne szkolenie psów
przebieg egzaminu na psa terapeutę
cechy psa terapeuty
dogoterapię a dzieci z niepełnosprawnością intelektualną
efekty, które możemy osiągnąć stosując terapię kontaktową z psem
Maxa - psa terapeutę i jego przewodnika Jerzego Kreft, który pokazał umiejętności psa
oraz opanowane przez niego sztuczki .
Pod koniec spotkania zainteresowani rodzice zadawali pytania aby rozwiać swoje
wątpliwości. Inni głaskali Maxa , pytali o szczegóły związane z jego usposobieniem,
utrzymaniem.
W spotkaniu uczestniczyło 18 rodziców.
Adaptacja Maxa do nowych obowiązków i zmiany rytmu dnia była dla mnie wielką niewiadomą.
Po 4 miesiącach prowadzenia zajęć widzę, że pies nieomal wsiąkł w środowisko ośrodka :
serdecznie wita pracowników (biegnie do nich w „podskokach”, ociera się, domaga się
głaskania), inaczej, spokojniej wita dzieci (podchodzi, wącha, ociera się, liże ręce). Czas zajęć
terapeutycznych w wymiarze tygodnia nie jest męczący dla psa .
Ciągłym problemem w ośrodkach jest ignorancja części rodziców na choroby dzieci. Wysyłając
chore dzieci do placówki narażają inne dzieci na zachorowanie. Chodzi tu o infekcje kataralne i
różne przewlekłe schorzenia np. dermatologiczne czy laryngologiczne, których diagnozowanie
ciągnie się niekiedy całymi miesiącami.
Pies w takich okolicznościach może przenosić bakterie lub wirusy z jednego zespołu do
drugiego. Dzieci z infekcjami nie powinny uczestniczyć w zajęciach dogoterapii.
Zastanawiałam się, jak zachowa się Max doznając od dzieci przypadkowo zadanego bólu.
Sytuacje takie zdarzają się – pies wtedy piszczy, krótko warknie lub wstaje i na chwilę odchodzi
od grupy dzieci. Przywołany wraca z powrotem bez większych oporów. Na następnych zajęciach
nie zauważam zwiększonej czujności Maxa wobec dzieci, które sprawiły mu ból. Jedyną reakcją,
która pojawiła się, jest podnoszenie łba przez leżącego psa, gdy dziecko niespodziewanie i
mocno dotknie go czy klepnie. Po skontrolowaniu sytuacji, gdy uzna ją za bezpieczną dla siebie
– kładzie się ponownie.
Opierając się na wynikach badań, które udowodniły, że osoby przebywające w
towarzystwie zwierząt są szczęśliwsze, odporniejsze na stres, choroby, pewniejsze
siebie, opiekuńcze oraz na zaobserwowanych u naszych dzieci zmianach
( wymienionych w punkcie 7 ), stwierdzam, że terapia kontaktowa z psem
przyczynia się do rozwoju dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Poza tym
daje im chwile radości, szczęścia, uśmiechu i zadowolenia.
Opracowanie –
Jolanta Rosińska-Kreft właścicielka Maxa i pedagog zespołu rewalidacyjno-wychowawczego nr 5.