Upload
kprm
View
5.478
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
Polska 2030
1
Polska 2030
Wyzwania rozwojowe
Potrzeba porozumienia, co do tego, że przed Polską stoją wyzwania rozwojowe, wymagające ogólno-społecznego zaangażowania i
odpowiedzialności politycznej.
10 wyzwań ma charakter kluczowy.
1. STABILNY, WYSOKI WZROST GOSPODARCZY
2. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA
3. WYSOKA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA ORAZ ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY
7. SOLIDARNOŚĆI KONWERGENCJA REGIONALNA
8. POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ
9. SPRAWNE PAŃSTWO
10. WZROST KAPITAŁU SPOŁECZNEGO
4. ODPOWIEDNI POTENCJAŁ INFRASTRUKTURY
5. BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE
6. GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY I ROZWÓJ KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO
2
Polska 2030
Polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju
DYFUZJA
LOKOMOTYWY ROZWOJU:
DŹWIGNIE SUKCESU:- metropolitalne centra rozwoju (uczelnie, usługi,
przemysł, kultura spędzania czasu wolnego),- nowoczesna infrastruktura
(odrobić zapóźnienia cywilizacyjne),- wysoka stopa inwestycji,
- rozwój kapitału intelektualnego,- wysoka aktywność zawodowa i równowaga praca-życie,
- premiowanie pracy (workfare state),- przyjazne i sprawne państwo,
- zaufanie społeczne.
KONKURENCYJNOŚĆ(nowe przewagi)
BIEGUNY ROZWOJU
POLARYZACJA
OBSZARY O NIŻSZYM POTENCJALE:DŹWIGNIE ZMIAN I DYFUZJI:
- lokalne centra rozwoju (szkoła, e-biblioteka, boisko, droga, centrum wolontariatu),
- dostępność transportowa i teleinformatyczna,- udział w inwestycjach,
- dostępność każdej ścieżki edukacyjnej,- realokacja zasobów pracy do nowych sektorów
gospodarczych,- ograniczenie nawyku życia z transferów
(od welfare do workfare),- przyjazna administracja każdego szczebla,
- tożsamość i siła więzi lokalnych, wzrost zaufania i zdolności do współpracy.
BUDOWANIE POTENCJAŁU DYFUZJI
WYRÓWNYWANIE SZANS I POTENCJAŁÓW
DYFUZJA
3
RÓWNOWAGA
Polska 2030
Model długookresowego rozwoju „Polska 2030”
Sprawne państwo
Potencjałdemograficzny
Polityka wzrostugospodarczego
Solidne fundamenty rozwoju Polski
Zrównoważonyrozwój
regionalny
Większa spójność
społeczna
Społeczny wymiar rozwoju
Rozwójkapitału społecznego
Dobrajakośćżycia
Aspiracje – roszczenia, perspektywa generacyjna,
solidarność pokoleń?
Nowoczesnainfrastruktura
Mikropolityki rozwoju
Sprawnyrynekpracy
Rozwójkapitału
intelektualnego
Bezpieczna energia,
czyste środowisko
Oś p
olar
yzac
ji
Oś dyfuzji
4
Generacja 2.0 – pokolenie aspiracji:pokonanie „luki edukacyjnej”i „luki technologicznej”
Polska 2030
Fale demograficzne w Polsce5
1950
1952
1954
1956
1958
1960
1962
1964
1966
1968
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
05
1015202530354045
Udział ludności w wieku poniżej 20 lat i 14 lat i poniżej w ludności ogółem
poniżej 20 lat 14 lat i poniżej
1946
1951
1953
1955
1957
1959
1961
1963
1965
1967
1969
1971
1973
1975
1977
1979
1981
1983
1985
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
0
200
400
600
800
1000
Urodzenia żywe w tys. (1946-2006)
Polska 2030
Potencjał demograficzny
Ruch naturalny i migracje, Polska 1989-2030
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Wg projekcji GUS w perspektywie roku 2030 liczba osób w wieku pow. 65 lat zwiększy się do około 10 mln (2006: 7 mln), przy zmniejszającej się liczbie osób w wieku produkcyjnym.
Zmiany demograficzne to nie tylko zagrożenie – są one w dużej mierze wynikiem rozwoju cywilizacyjnego.
Potencjał polskich seniorów jako źródło impulsów rozwojowych?
6
Charakterystyka rynku pracy
2005 2030 (bez zmian wskaźnika zatrudnienia)
2030 (ze zmianami wskaźnika zatrudnienia)
Liczba pracujących (w mln)
14,3 12,7 16,4
Liczba utrzymywanych (w mln)
23,9 23,9 20,1
W tym osoby 60-65+
5,6 9,0 8,9
Pozostali 18,3 14,9 11,3
Liczba utrzymywanych na jednego pracującego
1,7 1,9 1,2
Źródło: ZUS, KRUS, obliczenia własne
Na początku XXI wieku Polska jest wciąż krajem relatywnie młodym w sensie demograficznym.
Aktualne tendencje – wydłużanie się przeciętnej długości życia oraz niska dzietność – wskazują jednak, że w najbliższych dekadach należy oczekiwać niekorzystnych zmian w strukturze wiekowej ludności.
Polska 2030
Potencjał demograficznySolidne fundamenty rozwoju Polski
Rekomendacje kierunkowe:• polityki pomagające łączyć
cykl życia i kariery zawodowej oraz tworzące warunki dla silver economy,, nakierowane na zwiększenie aktywności i zatrudnienia,
• kontynuacja reformy emerytalnej w kierunku wytyczonym przez system powszechny oraz eliminacja tych polityk, które mogą zachęcać do wcześniejszej dezaktywizacji,
• polityki mające na celu zwiększenie dzietności zgodne z procesami przemian wzorców kulturowych, dotyczących rodziny oraz uwzględniające fazy cyklu demograficznego,
• polityka zdrowotna nastawiona na eliminację nieefektywności, w tych obszarach, w których wyniki Polski są istotnie gorsze od wyników uzyskiwanych w innych państwach UE.
zmniejszenie liczby utrzymywanych przypadających na
1 pracującego z obecnych 1,7 do 1,1 – 1,2,
zwiększenie udziału wydatków systemu emerytalnego na emerytury o charakterze
aktuarialnie zbilansowanym z minimalnego obecnie poziomu do
ponad 70%,zrównanie wieku emerytalnego
kobiet i mężczyzn i wydłużenie go w perspektywie roku 2030,zwiększenie współczynnika
dzietności ogólnej do poziomu co najmniej 1,6,
zmniejszenie poziomu nadumieralności, szczególnie mężczyzn w wieku 30-59 lat,
w porównaniu ze średnią UE 27 (obecnie jest ona o 70 % wyższa).
Kosztowne społeczno-ekonomiczne skutki zmian w strukturze wiekuWykorzystanie potencjału wynikającego ze zwiększania się długości trwania życia
7
Polska 2030
Zrównoważony rozwój regionalnycztery główne priorytety: wspieranie metropolizacji, budowanie wysokiej jakości systemu edukacji, rozwój nowoczesnych technik telekomunikacyjnych i tworzenie funkcjonalnych powiązań wolniej rozwijających się terenów z liderami wzrostuW odniesieniu do obszarów o znacznym udziale rolnictwa w zatrudnieniu, niezbędna jest dodatkowo lepsza koordynacja i zmiany w politykach: rynku pracy, podatkowej, społecznej oraz rolnej. Rekomendacje kierunkowe:• budowanie wysokiej jakości
systemu edukacji, • rozwój i dostępność
nowoczesnych technik telekomunikacyjnych,
• modernizacja cywilizacyjna obszarów wiejskich,
• rewitalizacja małych miast, warunki dla rozwoju Polski lokalnej,
• tworzenie funkcjonalnych powiązań terenów rozwijających się wolniej z liderami wzrostu,
• wspieranie metropolizacji (rozwój terenów suburbialnych z równoczesnym przeciwdziałaniem rozproszeniu przestrzeni miejskiej).
osiągnięcie przez najuboższe polskie regiony 60% przeciętnego PKB na mieszkańca w krajach UE
27 (z obecnych 40%),zwiększenie odsetka mieszkańców
kraju zamieszkujących na terenach, z których dotarcie do
ośrodków wojewódzkich transportem drogowym i
kolejowym zajmuje nie więcej niż 60 minut,
do wartości zbliżonej do 100%,wzrost udziału w dochodach
wiejskich gospodarstw domowych dochodów
z pracy poza rolnictwem do 50-60%
i zmniejszenie udziału transferów społecznych,
zwiększenie współczynnika urbanizacji
do około 75% (dzisiejsze 61%),wzrost międzynarodowego znaczenia polskich miast w
europejskiej sieci metropolii.
Społeczny wymiar rozwoju
Trwała polaryzacja rozwojuEfektywne wykorzystanie szans rozwojowych wszystkich regionów
8
Polska 2030
9
Ludność w mln.Studenci w tys.
1 Warszawski 3,2 2912 Katowicki 2,8 1413 Krakowski 2,1 1854 Gdański 1,2 925 Wrocławski 1,2 1426 Łódzki 1,1 1237 Poznański 1,1 1428 Bydgoski 0,8 779 Szczeciński 0,7 6210 Lubelski 0,7 8611 Rzeszowski 0,6 5212 Białostocki 0,5 50Razem 16,0 1443
Obszary miejskie 0,2-0,5 mln osób
Źródło: Sieć regionów metropolitarnych RP wg Unii Metropolii Polskich, Paweł Adamowicz, Prezes Unii Metropolii Polskich, 7.09.09
Obszary/ regiony metropolitarne w sieci dróg i kolei ten-transport
Polska 2030
Obszary wiejskie o najgorszych wskaźnikach sytuacji społeczno-gospodarczej
10
Źródło: Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010-2020:Regiony, miasta, obszary wiejskie, MRR 2009
Polska 2030
Jakość życia a regiony
Źródło: dzennikwschodni.pl
11
Polska 2030
Wyzwania 2030 a nowy typ przewag konkurencyjnych
Przewagi z tytułu szybkiej dyfuzji cywilizacyjnej (świat – Europa – Polska – metropolie – obszary wiejskie),
Przewagi z tytułu rozwoju kapitału intelektualnego (edukacja przez całe życie: 3 – 83 lata; wykształcenie wyższe powszechne, brokering biznesu i nauki, innowacyjność),
Przewagi z tytułu wzrostu aspiracji postmaterialnych nowych generacji (ekonomia życia codziennego – work and leisure time),
Przewagi z tytułu wzrostu kreatywności i rozwoju klas kreatywnych (nowe środowisko audio-wizualne, kultura czynnikiem wzrostu),
Przewagi z tytułu wzrostu kapitału społecznego (orientacja na rozwój – zdolność do współpracy: life wide learning, dostępność transportowa i komunikacyjna).
12
Polska 2030
Rozwój kapitału intelektualnego
Rekomendacje kierunkowe:• zapewnienie wypełniania
przez system edukacji funkcji egalitarnych (dostęp, stypendia) i elitarnych (wspieranie talentów – personalizacja i indywidualizacja nauczania),
• poprawa dostępu do wysokiej jakości edukacji wczesnej,
• zmiana statusu nauczyciela dzięki nowym metodom oceny, motywacji i rozwoju,
• unowocześnienie systemu kształcenia przez całe życie,
• zmiana zasad finansowania jednostek naukowych (konkurencyjność),
• otwarcie szkół wyższych na sektor gospodarki i współpracę międzynarodową (profesjonalne zarządzanie autonomicznymi uczelniami),
• budowa przewag konkurencyjnych firm w oparciu o kapitał intelektualny.
zwiększenie nakładów na B+R do 4% PKB rocznie (min. 2% ze
środków prywatnych),upowszechnienie korzystania z
Internetu do poziomu bliskiego 100%,
zapewnienie wszystkim dzieciom dostępu
do wczesnej edukacji,zwiększenie odsetka studentów na
kierunkach inżynieryjno-technicznych i matematyczno-
informatycznych do ok. 20%-25% w 2030,
wzrost odsetka naukowców pracujących
w sektorze prywatnym z 8% do 40%,
wzrost liczby patentów uzyskiwanych
przez obywateli polskich w Europejskim Urzędzie
Patentowym z 4 do 40 patentów na 1 mln mieszkańców,
zwiększenie odsetka polskich prac naukowych
w puli cytowań do 3% w 2030,wzrost znaczenia flagowych
polskich uczelni w rankingach międzynarodowych.
Mikropolityki rozwoju
Powiększający się dystans Polski wobec rozwiniętych gospodarek świata w obszarze kapitału intelektualnegoKapitał intelektualny jako główne źródło konkurencyjności Polski w globalnej gospodarce
13
Polska 2030
Inwestycje w edukację14
Polski system oświaty charakteryzuje anachroniczne podejście do roli nauczyciela – widzianego bardziej jako urzędnika zbiurokratyzowanego systemu niż jako „pracownik wiedzy” i współwychowawca przygotowujący młodych ludzi do uczenia się przez całe życie.
Inwestycje w kapitał ludzki najmłodszych dają największy zwrot – są najbardziej opłacalne nie tylko dla samych dzieci, ale również dla społeczeństwa. W długim okresie przekładają się na wyższy poziom dobrobytu, lepsze zdrowie, niższe wskaźniki przestępczości.
Inwestycje w edukację Wyniki ucznia na tle swojej grupy wiekowej
Polska 2030
Źródło: na podst. Mateju P. Smith M.L., Soukup P., Basl J., „ Determination of College Expectations in OECD Countries, „Czech Sociological Review”, vol 43. No. 6., (2007).
Szkoła jest w niedostatecznym stopniu wykorzystywana jako miejsce wyrównywania szans rozwojowych. Polska należy do krajów, w których kariera edukacyjna dzieci jest najsilniej związana ze statusem społeczno-ekonomicznym rodziców (na podstawie wyników PISA)
15
Edukacja: wyrównywanie szans rozwojowych
Polska 2030
16
Źródło danych: Citizenship and Education in Twenty-eight Countries; The International Association for the Evaluation of Educational Achievement 1999/2000
Oczekiwane na rynku pracy w USA umiejętności pracowników ze względu na typ zadań w okresie 1960-2000
Polska 2030
Rozwój klas kreatywnych
Rozwój klas kreatywnych (zawody informatyczne, inżynierskie, nauk o człowieku, życiu i społeczeństwie, edukacji, sztuki, rozrywki, mediów; profesjonaliści: biznesu, finansów, marketingu, sfery zdrowia, prawnicy): z 10% do 30% w USA,
Richard Florida – synergia 3T: technologie, talenty, tolerancja, Metropolitarny model rozwoju (lifestyle, uczelnie, usługi,
przemysły kulturowe, dyfuzja wewnętrzna i zewnętrzna) – węzły metropolitarne,
CDI (Indeks Kompozycji Różnorodności): Gay Index, Melting Pot Index, Bohemian Index a korelacja z High Tech Index.
17
Polska 2030
Globalny Indeks Kreatywności18
Szwecja
Japonia
Finlandia
Stany Zjednoczone
Switzerland
Dania
Islandia
Holandia
Norwegia
Niemcy
Kanada
Australia
Belgia
Izrael
Wielka Brytania
Korea Południowa
Francja
Nowa Zelandia
Austria
Irlandia
Czechy
Grecja
Hiszpania
Estonia
Rosja
Włochy
Ukraina
Słowacja
Węgry
Chorwacja
Bułgaria
Łotwa
Urugwaj
Polska
Portugalia
Chiny
Gruzja
Argentyna
Turcja
Chile
Indie
Meksyk
Brazylia
Peru
Rumunia
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9
The Global Creativity Index Duża czwórka miast pierwszego poziomu:Nowy Jork, Londyn ,Tokio, Paryż,
Inne miasta pierwszego poziomu:Chicago, Los Angeles, Frankfurt, Hong Kong, Mediolan,
Miasta drugiego poziomu:San Franciso, Sydney, Toronto, Zurich, Bruksela, Madryt, Meksyk, Sao Paulo, Moskwa, Seul,
Miasta trzeciego poziomu:Boston, Waszyngton, Dallas, Houston, Atlanta, Miami, Minneapolis, Amsterdam, Caracas, Dusseldorf, Genewa, Jakarta, Johannesburg, Melbourne, Osaka, Praga, Santiago, Taipei, Bangkok, Pekin, Montreal, Rzym, Sztokholm, Warszawa, Barcelona, Berlin, Budapeszt, Buenos Aires, Kopenhaga, Hamburg, Stambuł, Kuala Lumpur, Manila, Shanghai.
Źródło: R. Florida, The Flight of the Creative Class
Polska 2030
Rozwój kapitału społecznego
Społeczny wymiar rozwoju
Rekomendacje kierunkowe:• poprawa jakości debaty
publicznej poprzez wprowadzenie zasad nowoczesnej komunikacji między administracją a społeczeństwem,
• wzrost zdolności do współpracy – realizacja programów edukacyjnych ukierunkowanych
na wzmacnianie zdolności do współpracy,
• budowa i wzmacnianie klasy kreatywnej,
• lepsze wykorzystanie technologii cyfrowych w komunikacji i aktywizacji społecznej,
• maksymalne zwiększenie dostępu do zasobów dziedzictwa kulturowego dzięki ich pełnej digitalizacji i udostępnieniu publicznie w postaci cyfrowej,
• stymulowanie rozwoju organizacji pozarządowych (wzrost udziału w realizacji usług publicznych)i podniesienie poziomu aktywności obywatelskiej,
• wzmacnianie więzi lokalnych – kształtowanie przyjaznej ludziom przestrzeni publicznej i budowanie tożsamości lokalnej.
zwiększenie poziomu zaufania między ludźmi
do 35–40% z obecnych niespełna 12%,
podwojenie wartości indeksu aktywności obywatelskiej do 26–
30%,zwiększenie stałej frekwencji
wyborczej do poziomu powyżej 60%,
zmniejszenie odsetka obywateli nieuczestniczących w kulturze z
obecnych 60% do 30%,zwiększenie wkładu sektora
kultury w PKB do poziomu 8-10% PKB,
zmniejszenie różnic regionalnych w liczbie organizacji
pozarządowych na 10 tys. mieszkańców i osiągnięcie w
skali całego kraju poziomu ok. 20 organizacji na 10 tys.
mieszkańców.
Kapitał społeczny zorientowany na przetrwanie i adaptacjęKapitał społeczny jako kapitał rozwoju
19
Polska 2030
Kapitał przetrwania i adaptacji vs kapitał rozwojowy
Wymiar gospodarczy
Wymiar społeczny
Wymiar kulturowy
egalitaryzm, ukryta rywalizacja, bezpieczeństwo, przystosowanie, roszczeniowość, mała stabilizacja
konserwatyzm struktur społecznych, paternalizm, bierność,
nadmiar opiekuńczości, brak poszanowania prawa, afirmacja
prywatności i dystans wobec państwa
kolektywizm, oportunizm, imitacyjność, konformizm, ksenofobia, brak zaufania
do obcych
indywidualizm, krytycyzm, kreatywność,
otwartość i tolerancja
społeczeństwo zmiany, demokratyzacja, zaradność, samopomoc, uczestnictwo
obywatelskie, legalizm, lojalność obywatelska
merytokracja, zasady rywalizacji, ryzyko, innowacyjność,
odpowiedzialność, sukces
Kapitał przetrwania i adaptacji
Kapitał społeczny rozwojowy
Wymiar generacyjny
marzenia, samorealizacja, odwaga, naturalna mobilność, aspiracje, strategia radzenia sobie, nowe
wzorce konsumpcji – postmaterializm, orientacja
na przyszłość, globalizm
przystosowanie, obawy, roszczenia, narzekanie, potrzeba stabilności,
konsumpcja a potrzeby podstawowe, orientacja
na przeszłość, prowincjonalizm
20
Polska 2030
Rozwój NGOs a przestrzeńLiczba zarejestrowanych organizacji w poszczególnych województwach w 2006 r.
Liczba organizacji pozarządowych według miejsca lokalizacji
Źródło: M. Gumkowska, J. Herbst, Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych – raport z badania 2006, Warszawa
21
Polska 2030
Sprawne państwo
czy
Solidne fundamenty rozwoju Polski
Rekomendacje kierunkowe:• reorganizacja instytucjonalna
i unowocześnienie zarządzania administracją,
• osiągnięcie światowego poziomu procedur legislacyjnych i eliminacja nadregulacji,
• reorganizacja sądów powszechnych ,
• rynkowo działające instytucje usług publicznych – na rzecz klienta,
• stworzenie mechanizmów efektywnej i przejrzystej debaty publicznej, z udziałem wszystkich interesariuszy na rzecz dobra wspólnego.
przezwyciężenie barier resortowych i sektorowych w
rządowym procesie decyzyjnym,pełna i przyjazna e-obsługa
obywateli,zmniejszenie obciążeń
administracyjnych dla biznesu i wzrost efektywności administracji
publicznej (m. in. rankingi BŚ),skrócenie średniego czasu postępowań sądowych do standardów w krajach o
podobnym systemie prawnym (Niemcy i Austria),
zwiększenie efektywności wydawania środków na wymiar sprawiedliwości do poziomu w
krajach o podobnym systemie prawnym, zapewnienie dostępności pomocy
prawnej dla każdego na etapie przed-
sądowym i sądowym,usługi publiczne o nastawieniu
proklienckim, powszechnie dostępne, nastawione
na właściwe cele (np. poprawę zdrowotności społeczeństwa,
efektywna edukacja, administracja sprzyjająca
rozwojowi).
Niesprawne państwo i nieprzyjazna relacja państwo – obywatel jako bariera rozwoju Państwo, które daje obywatelowi poczucie bezpieczeństwa oraz możliwość realizacji swoich praw i indywidualnych aspiracji
22
Polska 2030
23Sprawne państwo – warunkiem wzrostu kapitału społecznego
Solidne fundamenty rozwoju Polski
Ewolucja administracji publicznej („od zaświadczenia do oświadczenia”)
Polska 2030
Sprawne państwo – e-governance 24
Źródło: Government at a glance 2009, OECD
Wymagania dla procesów RIA (Rich Internet Access) używanych przez administrację centralną (2005 i 2008)
Skumulowana ilość subskrypcji na szerokopasmowy dostęp do Internetu na 100 mieszkańców (2003-2008)
% obywateli używających usług e-urzędu (2008)
Polska 2030
25
Wychodzenie z kryzysu – strategia i fundamenty rozwoju, Kalendarz polityczny i merytoryczny (projekt 2+4: 2009-2011
oraz 2012-2015) – „okno szans”: 2011/2012, Nowe przewagi konkurencyjne: gospodarka wiedzy oparta na
kreatywności, Odrobienie zaległości infrastrukturalnych, Cel: jakość życia (wielowymiarowość: od edukacji przez dietę
i pracę w harmonii z życiem „silver economy” na starość), Mądre przywództwo, Kapitał społeczny – niewykorzystana rezerwa.
Kryzys a Polska 2030
Polska 2030
Obywatel 203026
Fotografia przedstawia Zoję Owsiańską Źródło: Centrum Informacyjne Rządu