Urbanizimi është proces i rritjes së popullatës urbane,izgjërimit fizik e hapësinor të qyteteve dhe i mënyrësurbane të jetesës. Urbanizimi shihet si një mënyrë përtë përmirësuar qytetërimin, duke i sjellë atij më shumëprogres dhe zhvillim. Me rritjen e industrisë, krahut tëlirë të punës, kompanive zinxhirë, tregtisë sëpërbashkët dhe ndikimeve globaliste, duket se urbanizimi po e tërheq gjithë popullsinë drejttij, përfshirë edhe atë të fshatit. Por, në ç’shkallëndikon urbanizimi që këta njerëz të civilizohen dhe tëbëhen pjesë e një qytetërimi të ri, sot kjo është e vështirë të përcaktohet. Urbanizimi sjell zhvillimindustrial dhe mirëqenie ekonomike, por jo kulturëshoqërore, që është thelbi i një qytetërimi. Pra, urbanizimi i shërben qytetërimit në të dy kahet e tij; ndihmës, por edhe trazues i qytetërimit të vërtetë.

Tregues i matjes së urbanizimit zakonisht merret

pjesëmarrja e popullsisë e cila jeton në qytete

ndaj popullsisë gjithsej.Në disa vende statusi i

qyteteve caktohet me aktet juridike e diku me

numër të popullsisë,e ndonjëherë përdoren kriteret

e kombinuara, si:madhësia e vendbanimit,% e

popullsisë bujqësore,dendësia e popullsisë,distanca

mes shtëpive me ujësjellës e kanalizim etj. Në

intensitetin e urbanizimit ndikojnë rritja e shpejtë

e popullsisë, ndryshimet në strukturën

ekonomike,migrimet etj.Industrializimi ishte

faktori kryesor i cili e përshpejtoi procesin e

urbanizimit.Procesi i urbanizimit në botë u zgjërua

shpejt.

Në vitin 1800 në qytete jetonte 3.2% e

popullsisë,në vitin 1850 rreth 6% ,në vitin 1900

rreth 12%, në vitin 1950 u rrit për 10 herë

(29.8%), ndërsa në vitin 1995 në qytete jetonin 45%

e popullsisë botërore.Vendet e zhvilluara kanë

arritur nivelin e lartë të urbanizimit (mbi 70%) dhe

tani kanë rritje të vogël të popullsisë urbane. Në

vendet në zhvillim rritja e popullsisë është shumë e

lartë (8-14% në vjet) duke arritur dyfishin e

popullsisë brenda një dekade.Në qytete tash

jetojnë 2/3 e popullsisë urbane e shteteve në

zhvillim, në vitin 2015 do të jenë ¾ dhe në vitin

2025 4/5 e popullsisë urbane do të jetojnë në

shtetet në zhvillim.

Në vendet perëndimore qytetërimi ndjehet i

konsoliduar me zhvillimin urban të tij; kurse në

vendet në zhvillim, tiparet e urbanizimit janë duke

e tërhequr masën më shumë sesa qytetërimi

brenda tij.Ndryshimet në mes popullsisë urbane

dhe asaj rurale.Zhvendosja e popullsisë në

kryeqytet shpesh është edhe anarkike, e

pakontrolluara dhe e pamundur për t’u kontrolluar

nga shteti apo për t’u rregulluar nga normat e

qytetërimit.

Urbanizimi ka kaluar nëpër fazënparaindustriale, industriale dhe postindustriale. Nëfazën paraindustriale qytetet ishin të vogla, tërralla me pjesëmarrje të popullsisë qytetëse mes15 e 20%.Shtetet e pazhvilluara dhe ato në zhvillimgjenden në këtë fazë të urbanizimit.Në fazënindustriale u zhvilluan veprimtaritë sekondare,sidomos industria dhe pjesëmarrja e popullsisëqytetëse arriti mes 20 e 50%.Faza postindustrialearrihet në shkallën e lartë të urbanizimit me mbi2/3 e popullsisë qytetëse.Rolin kryesor në këtëfazë e luajnë veprimtaritë tretësore .Gjatë kësajfaze pothuajse zvogëlohen ose ndërpriten migrimetnë drejtimin fshat-qytet, por paraqiten ato nëdrejtimin qytet-rrethinë.

Anët pozitive të urbanizmit janë:shkrirja e vetive

të popullsisë rurale-tradicionale në veti

bashkëkohore urbane,ngritja e nivelit arsimor e

kulturor,zvogëlimi i shtimit natyror të

popullsisë,socializimi i popullsisë etj. Anët negative

të urbanizimit janë:presioni i madh mbi vendet e

punës,presioni mbi fondin e banesave,problemet

në transport,ndotja e ambientit,zhurma,tjetërsimi

i njerëzve,kriminaliteti etj.

Struktura nacionale

Evropa ka shumë popuj por shumica e tyre

megjithatë ka prejardhje të njëjtë indoevropiane.

Në bazë të gjuhës dhe vetive të tjera, popujt e

Evropës i ndajmë në disa grupe : grupi i popujve

sllav, gjerman dhe roman. Grupin më të madh e

përbëjnë sllavë me 35 %, pastaj gjermanët me

30 %, romanet me 25 % dhe popuj tjerë 10 %.

Grupin e katërt e përbëjnë popujt me prejardhje

mongole pastaj

shqiptarët, grekët, irlandezët, baskët, etj.

Struktura racore

Popujt evropian kryesisht u takojnë racës së

bardhë. Banorët e Evropës Veriore janë më të

bardhë e më të gjatë se banorët e Evropës

Jugore, të cilët janë zeshkanë dhe më të shkurtër.

Në Evropë jetojnë edhe popuj të racës së verdhë

mongole si :

hungarezët, finlandezët, estonët, laponët, turqit, t

atarët. Këta popuj duke u përzier me popujt tjerë

të racës së bardhë i kanë humbur pjesërisht vetitë

e racës së verdhë.

Struktura urbane

Zhvillimi i lartë industrial ndikoi që Evropa të këtë

shkallë të lartë të urbanizimit e cila arrijnë nga 65-

84 %. Pjesëmarrje më të lartë urbane kanë vendet

e Evropës Perëndimore e Veriore, ndërsa më të ulët

vendet e Evropës Juglindore e Lindore. Në Evropë

tash janë mbi 40 qytete milionëshe, ndërsa në vitin

1800 vetëm Londra ishte qytet milionësh. Numri i

qyteteve me më shumë se 100.000 banorë prej vitit

1800 është dhjetëfishuar prej 25 në 250. Dallimet e

dikurshme në mes fshatit dhe qytetit gjithënji e më

tepër po zhduket.

Fusha e Tulipaneve, Hollande

Venezia,Itali

Uji blu i kristalte, Itali

Shtetet e Bashkuara projektohen nga Byroja e Regjistrimeve të kenë 306.560.000 banorë, përshirë njëvlerësim prej 11,2 milion imigrantësh ilegalë.Shtetet e Bashkuara janë vendi i tretë në botë përkahpopullsia, pas Kinës dhe Indisë. Shtimi natyror është0,89%,krahasuar me 0,16% në BashkiminEvropian.Lindshmëria prej 14,16 në 1.000 banorë, 30% nën mesataren botërore, është më e lartë se cilitdoshtet në Evropë me përjashtim të Shqipërisë dheIrlandës.Në vitin fiskal 2008, 1,1 milion imigrantë u pajisën me leje qëndrimi të përhershëm.Meksika ështëburimi prijës i rezidentëve të rinj prej dy dekadash; nga 1998, Kina, India dhe Filipinet qëndrojnë në top katërshen e vendeve prej nga vijnëmërgimtarët.Shtetet e Bashkuara janë vendi i vetëm iindustrializuar ku projektohet shtim i madh ipopullsisë.

Rreth 79 % e amerikanëve jetojnë në hapësira

urbane (sipas përkufizimit, këto përfshijnë edhe

periferitë); gjysma e tyre banojnë në qytete me

popullsi mbi 50.000.Më 2006, 254 vendbanime të

rregullta kishin mbi 100 mijë banorë, nëntë qytetet

ishin milionëshe dhe katër qytete botërore kishin

mbi 2 milion banorë (New York, Los

Angeles, Chicago dhe Houston).SHBA ekzistojnë

pesëdhjetë hapësira metropolitane me popullsi më

të madhe se 1 milion.Prej pesëdhjetë metropoleve

me rritjen më të shpejtë, njëzetetri janë në

perëndim dhe njëzetepesë në jug. Metropolet

Atlanta, Dallas, Houston, Phoenix dhe Inland

Empire në Kaliforni të gjitha u shtuan në popullsi

për tri të katërtat nga 2000 më 2006.

California

Florida

Washington

Punoi : Artjola Dervishaj