ислам на постсоветском пространстве

:

-- 2001

297(470) 86.38 87

. . 87 : / . . . . ; . . .: --, 2001. 320 . ISBN-5-7287-0213-9 , , , , , . . , , 2000 . - () .

Islam in the Post-Soviet Newly Independent States: The View from Within 297(470) 86.38

Carnegie Corporation of New York Starr Foundation. . , .

ISBN 5-7287-0213-9 Carnegie Endowment for International Peace, 2001

.......................................................................................... 5 ............................................................................................. 6 . ? ............................................ 15 . ........................................ 45 . (): .................... 72 . : , , ..... 100 . - - ................... 129 . - - ........................ 153 . .......................................................... 170 , . ............................................... 185 . .................................................................. 205 . : ? ....................................................... 232 . ................ 249 . 90- . ( ) ................................................. 265 .................................................................................... 310 Conclusion ....................................................................................... 315 .......................................................................... 319

3

CONTENTSAbout the authors .............................................................................. 5 Introduction ........................................................................................ 6 Leonid Sukijainen. Will Sharia Find a Place in the Russian Legal System? ..................................................... 15 Sergei Melkov. The Transformation of Russias Military Policy Under the Influence of the Islamic Factor .................... 45 Vladimir Bobrovnikov. Islam in the Post-Soviet Northern Caucasus (Daghestan): Myths and Reality ................................ 72 Sabim Zhusupov. Islam in Kazakhstan: The Past, Present and Future in Interstate Relations and Religion ................... 100 Uran Botobekov. Spreading the Ideas of the Hizb at-Takhrir Islami in South Kyrgyzstan .................................................................. 129 Bakhtiyar Babadzhanov. On the Activities of Hizb at-Takhrir Islami in Uzbekistan ............................................................................. 153 Bakhtiyar Babadzhanov. On the SADUM Fetwahs Against Non-Islamic Customs ............................................................. 170 Muzaffar Olimov, Saodat Olimova. Political Islam in Contemporary Tajikistan ...................................................... 185 Sanobar Shermatova. The Islamic Factor in the Hands of a Political Elite ...................................................................... 205 Saidanwar Shokhumorov. The Afghan Talibs and Pakistan: From Union to Disharmony? .................................................... 232 Aleksandr Umnov. The Taliban in an Islamic Context ................. 249 Konstantin Polyakov. The External Factors Influence on the Radicalization of Islam in Russia in the 1990s (Based on the Example of the Arab Countries) ..................... 265 Conclusion (Mart Olcott) ................................................................ 310 Conclusion (In English) ................................................................ 315 About the Carnegie Endowment ................................................... 319

4

, . , . , , . , - , -, . , . , - , . , - , . , . , , . , , . . , .5

. : . , . , , - , . : , , , ( )? : , , , . , , . . ..., , ?.6

, case studies. , , . , , , , , . , . . , , . , ( ) . , . 3% 2025% . : . , , , . . case studies . , . , . , . , : 7

, , , , , ( ) , , . , , , , . , . , , , , , , . , . , . : , , . , , , , . , , , . , , , . . . , , , , , 8

, -, , . , . . , , , , . (, () , , .), ; , . , - -, . . , . , . , , , , . . , , , , . , -, 9

, . , . , : ?. , , , . . , , , - . , . , , , , , . , , , , , ( ). , , . - 10

, , . . . , : . , . , . , , . (, , .) - , . , . , ( ). , . : , . , . . , . , -, 11

, . , . - , . , . . . , , . -, , , . . , , . , . , , , . , , , . . , , , . , , , , . . 12

, , , , , , , . , . , . . , - , . , - , . , , , , , , , , - , . , , . , , , , , . . , -, , , , , , -, 13

. , , , . , , , . , , , , , . , . , , , , . , , , -. , , , , , . . , 20002001 . , 2000 . - () . , ,

14

?

, , , , . : . , , , (, ), -, . -, . , , . - , , , , , . . 15

, , . , , . , , . - , . , , ( ), - , . , - . - , . , . , . . , ( ) , - , 1 . , . , . , (), . 16

?

, (). , , , . , , . . - . , . , , , () . - . , , - . , , - , , - . , , (), , (). , .17

, , . . - , - , , . , , , , . , . , - . - , , () . . , , . , , . . - , 18

?

, , . , . , , , . , , . , - , . - , , . . XIX . , -, - , - - . , (- , , , , , . .). . , 19

. , . , . , , - , , . , () (), . . () , , , . XIX . , . , , , . , . . () , , . ( ), - . , 20

?

, ( ) - ? , . . (, , , ) , . - . . , ( , ) , , . , , ( ) . , , . , . . , . , , - . , . , . - , - , , , . - , - 21

, . , , . , - , , , . , , , . , , - . , . , , - , . , . . - , . , . . , - , 22

?

( ), ( ), , . XIX . , , , , . , . , . , , (, ) . : ( ); - , , , ; , , . , , , - . 70- , , , 23

. , . , , , , , . , , . , , , . , , . , , , -, , ( ).

: , . , , , . , , , 24

?

. . , , , , , . , , , - . , , . , . , - , , , . , , , , , . , . , 2 , , -, , 25

-, . , () () . - . , .

. 26

?

, , - . , , , - . , , , . , , . , - . , . , . , . , . , . , , , . , ( ). 27

, - . , . , , , , , . - , . , , - , . , , ( ), , . . . , , . , , . ,28

?

, . , . , , 1996 . , . , 1992 . , . . , . , , , , 3 . , , , . , . 1997 . , . , 1999 . , 29

, 1997 1998 . , , , 1998 . , , , . , ( , , ), . , 1998 . , . , 1999 . , , . , , . 4 . - , 90- . , , 5 . , . 6 , 30

?

. , , . , . , , . , 1994 . , . , , . , . , . 1999 . , , , . , . , , . , . , , 2000 . . 31

. , 1996 . , 7 . , , . 8 , , , , 9 . - , , , : , , . , 10 , , . , . , , . , , , , . 32

?

, . : , , , , ( ). , , , , , , , , . . , , . , , , - , , , , , , . , , , , , , . , , - , 33

. , , - () (). , - , , , , . . () . , , . : . - , . , , -. - , () , , , . , , , , . . , . , , , , 34

?

. , , . , , : - , , . , ( ) , . . , . - , . . , , ( !) . , , , , , , () . , () . , , , . . , , , , , . , , , 35

, , , ( ) . , : , . : , , , , , . , ( ) , , - , . (, ), . , , . , , , , ( ). , . , . , , , 36

?

: , , , , . , , , , , . , , . , , . , . , , , , . () , , . , , , , , , . , - , . , , . , , , , , .37

, . , , , . , , , . , , , , . , . , -: , . . , , , , . , - . , . . , , , , , . , , (, ).38

?

, , , . . . , , , , . , , , , , . . . . , , , , . , (, , , ), , . , . 39

. . , , . . . , , , , . , , . , , . , , , . . . , , , , , , . , . - 40

?

, ( ), , , . , ! , . . , , , , . , , , . , , , , . , , . . , - . . , , , . , , , . ,41

, , . , , , , . - . , - . - , . , . : , , . , , , . : , , , . , , , , 42

?

. , , . , , , . , , , , . - 11 . , , , . , . , . , , , .

1 .: . . - . ., 1997. . 1219. 2 ., : . - ? // : , , . ., 1994. . 117119; . - // : , . . , 1995. . 910.

43

.: . 1997. 25 . .: . , . , 1997. . 132133, 137 .; . . ., 1999. . 5. 5 .: . : , : // . 1997. 27 . 6 ., : . // -. 1997. 1; . // . 1998. 3 (14). 7 ., : . . // : . , 2000. . 181184. 8 ., : . // . 1996. 3. . 1823; . - // . . 1997. 5. . 132141; Makarov D. Enacting the Sharia Laws in a Dagestani Village // ISIM Newsletter. 1998. 1. . 19. 9 ., : . (18601990- ). ., 1999. . 202218. 10 ., : : ( XI , 1997 ., ). ., 1999; : . ., 1999; .. // . 1999. 3 (138). 11 .: . . // - . ., 1998. . 6368.4 3

44

, , 1 , , , . , , , , . : , , , ?, : , , ?, ? . . 2 , , . , , . () - . , . , ... 3 . 45

. , . , , , , , , , . . 4 , - , . , , (), - ( ) , , , , 5 .

, - . : -, , , ; -, ( , , , ); -, , , .46

, , . , , , . , , . - , - , . , , , . . , : - ( ), , ( ), , , ( ), ( ) 6 . , , , , . . , , , . , , . , , , .47

, () . , : , , , . , . 7 . , , , . , , , , . , , , , , , . - . -, , . , -, , - , , . -, , . 8 , 48

, , , . , . , . , . , . . : . , , . . - . , 9 . , - , , . , , 10 . , . , , , . . . 49

. , , . (), . , , , . 2000 . , . , , 100 ( . 1) 11 . 1 . () . () . () . () . () . () . () . () 2000 . 28- 3940- 72- 7071- 7374- 2000 . 62- 55- 2001 . 6263- 44- 2001 . 7476- 7476-

47- 74- 7576-

4041-

25- 6869-

, , , . 50

( ), , : , , - , , , . . , . , , . , . , , . , , . 12 (. 2). 2 . () . () . () . () . () . () 1998 . 3- 8- 9- 10- 2000 . 4- 11- 16- 25 12- 2000 . 1- 7- 25 25 12-

25 14-

51

, , , . ( ), , , , . . . , , . , - , , 13 . 14 . . , . 1200 . .-. , : (, ). , 2050 . 3 8 15 . . : 148 704 . 1992 . ( ) 147 105 . 1998 . , , ( 36 098 . 1990 . 31 367 . 1998 .), ( 16,6 1000 1985 . 8,6 1997 .). 52

: 1970 . 8,7 1000 , 1994 . 13,8. : 1992 . 1,5 1000 , 1997 . 5,2 16 . . , 1993 . , (, 1993 . 0,9 1000 , 1997 . 2,4), . , 22,1 1970 . ( ) 12,3 1997 ., . 1997 . 13,2, 2,6, - 0,8. 1992 . (13,9). , , , . , , . , 17 . 1997 . 7,7% , 10,8%, 21,6%, 52,0%, - 17,1%, - 18,6%, 22,7%. ( ), , . , , , . . 1997 . 20,8%, 17,8%, 25,3%, 42,0%, 53,8%, - 40,5%, 53

40,3%, 34,2% ( ) 18 . , , , . . . , , . . , , 1050 , . , , 19 . , 40 , : (2,5 ), (2,2 ), (2 ), (1 ), (0,7 ), - (0,4 ), (0,3 ), (0,2 ), (0,1 ). (3,2 ), ( 1 ), ( 0,5 ) 20 . ( 1994 .) , , , , , , (. 3) 21 . , , , . , - , , , 54

3 1000 , * **

() - 608 558 933 893 842 896 465 960 183 751 833 563 922 586 371 13 858 388 289 66 101 152 102 520 32 601 217 157 424 76 387 622 806 140 137 199 282 76 138 41 11 161 34 7 141 63 86 20 226 862 764 718 924 862 959 988 838 758 993 1000 859 987 930 911 978 774 205 255 394 344 395 259 32 201 67 9 162 10 59 7 12 251 793 663 606 652 604 740 967 798 732 995 982 831 987 934 914 976 748

* 1000 , . ** 1000 , .

, , . , . , , , , . , , - , , 55

, , , . , , . , , . , , , , . : , , , , , 22 . , , . , . , . - , . , , , . , , , , , .56

, , , , -. , . . -, . , , . , . , , . , , 23 . , . . , , , , . - . , - . .

- , - . - : , 57

, . ... , , , , , . , . , , , , , ; , , ; , . , , , . , , , . ... , , . ... , , , , 24 . ( ) ( ) 58

. ... , . , , . ... : , ( ; ). , , , , (, , . .) . ... : , , , , , ; ; ; ; ; ; ; , . , ... , , .59

- 25 . , , , . , -, . 1998 . 26 , . , . , , , , , , , , , , . , , , , , , , , . , 12 , , , . . 205 , 206 , 212 , 277 , 278 60

, 279 , 281 , 282 , , 322 , 323 , 357 , 359 . -, - , - , - , . , , - . , , . -, . , . 201- , , , . -, . , . , , , , . , . XXI . 61

, , . . . ., . , : . , 27 . , , , , . , . , , , , , . , . -, . , , , . , , , 28 , . , , . , . . .62

: , , , . - , . , , . - , 29 . - : ; ; ; - ; ; ; , ; ; , ; . . 1996 . - . - . , , - . , , 63

. . , , . . 30 . , 9% . , , , . 43% ( ) 61% ( ) . , , , 90%. , ( 10% ). . , , , , . , , , . . . , , 40% , 30%.64

. , ... , , , . , , , . , . . , . : , 30% 31 . . , , - ( , , ). , , ( ), . , . , , . , . , ( , ) , , 65

, . , - ( , . .) , . . . , , . 1917 . 1938 . , , , . 1938 . () . 1954 . . . - . , 2030- . ... . , , 32 . ... , , . , , - . , 90- , , , 66

- . , . , , , 18 ; . , , . , , , . . . , . , , , 33 . , , , . , . , 2000 ., 2 . . , . , , , , , , . 359 , , , . , , , , , - . : , () , . 67

, , 34 . , , , . , ( , , , , ). . , . 208 . . , : , -, 35 . . 1,51,7 . , - . 2001 . , 2001 . ( 2001 . ). , - . 2001 . . . , - , 68

, , - , , , . , , . - , , - , , . , , , .

- , , . . : : ? ., 2000. . 4. 2 , . ., : . ., . . . ., 2000. . 23. 3 . // -. 2000. 29 . 4 . : // http://vvp.ru/ 2001/isl-wet-nut.html. 5 . : // . . 2001. 15. 6 . ., 1999. . 236. 7 . . 5. 8 . : 16 1999 . // . 1999. 45. . 28; // 691

. 2000. 6. . 6 . 9 . // -. 2000. 29 . 10 . // . . 2000. 43. . 2. 11 -. 2000. 3, 5; 2001. 2, 3. 12 . 25 . : . 1998. 2 .; 2000. 30 , 27 . 13 ., : . . // . ., 2000. . 3537. 14 // ( ). 15 . . // . . 1999. 2. . 19. 16 .: . .: , 1998. . 97. 17 1993 . 5,5% , 1994 . 7,4%, 1995 . 8,8%, 1996 . 9,9%, 1997 . 11,2%. .: . . 174175. 18 . . 232233. 19 . , 1989 . 12 , . 20 , . 15 ( 1997 .). .: . ., 1999. . 162164, 167. . 20 ( . . ., 1998. . 160). 20 .: . ., 1998; . 1996. 25 . 21 : . ., 1998. . 123125; . ., 1999. 22 // . . 2000. 1. 23 . . . ., 1999. . 20. 24 // . 2000. 22 . . 5. 25 , . , - 70

, ( . . - : , , : - . . ., 1999. . 357). 26 , . .: . 1998. 31. . 3808. . 6987. 27 .: . . . ., 1997. . 1315. 28 . // . 2000. 47. . 9293. 29 . // . 2001. 6 . 30 , . , . , 25% 1991 . 33% 1996 ., 58% ( . . // , . 1997. 910. . 107116. . . , 1996 . 37%, 1997 . 48%. .: . 2000. 4. . 11. 31 . : . . : - . . ., 1989. . 172. 32 . . . ., 1992. . 161. 33 . . ? // . . 2000. 5. 34 . : // -. 2000. 11. 35 .: . . 2001. 15. . 1.

71

(): , . . , 1992 ., 1 . , . , , , , , . , , , , , . . , , , . . , . . , , . - 72

():

. . , . ? . , 2 . , , , - . , . , , , - , - .

: . . 6070- , . . , . , , , . . , 73

90- 50% , 3 . , . , (). - , . . . 1985 1996 . 1650 , . 670 () 25 () , 9 . 1990 . . 90- () 12 . 4 . ( ) . - -. 1994 . 40 30, 100 . , 1997 . - 96 , - 91, 17, 14, 6 5 . , . , . 90- . , . 1998 . 1000. 1991 1994 . 6 . 90- . , , , 74

():

. , , 1996 2000 . 1670 1585. (467 670). 2000 . 5449 , . . , 90- 7 . , . , . 1997 2000 . , , 95% 82%. 1997 . , , 2000 . 22% 8 . . . , , . , . , 90- , , . , , . . , : , , , , ... 9 . , - , . 90- . (. -). 1996 1997 ., .75

: . , . , , . -. , (. ), , . (. ) . , , ( - , ) 10 . , , . (), .-. . 1998 . 11 : , ( 1997 . . . .). , , - . , , , . . , , , , . 76

():

, . , , -, . ?. . , , . , - . ( , ) ( - ... ). , , , , . , . , . : . , , , , ( . . .)12 . , , . 13 , - 14 . , . . , , , !, -15 . - . , . 77

, 16 . . , . , , . . -, , , . . , , , 17 . . . . . . , , , , , . , . , - - 18 . . . , . ... , -. 19 . 20 . . .78

():

, . , . . , . , 90- , . , 21 . . . . . . . , , (. ) 22 . . , . , , . , . , - : , ; , , 23 . -, . , . , . : , , , . , 79

, , , , 24 . . . , 25 . , . , . . . -. : . , , . . . . - 26 . . , . XIX ., - 2050- . , , - . , , . 80

():

. . , . , - , . , , XIXXX . 27 -, . - . 28 . , . . () . , . , . . . . (), XX . . : , . 90- . - . 29 .81

. - . . 70- , - . , , , -- - . , -. () 30 . 80- , , . , 70- - . (19421998) (. 1945) . . ( ), 31 . , , , - . - . , 32 . , . , . , . , . , . , 82

():

(. . ). ... (?! . .) . (, ) 33 . , , . , . . , .

, , , . . , , . . . 1997 . . , (. 3). , 1996 ., . 34 . , , - . , .83

(. ). , , , . (), (/), (/), () (). , , 35 . . , . , . , . , . , . . . . , . , . , . . , , , , , . . . , , , 36 . 37 . . ( , , ). . 84

():

XIX XX . , , , , . , . , . , - , , . 200- 38 . , . , , - XIX .39 , , . , 40 . . () , (). , , - () 1997 ., . 200 41 . . , . (), . . 90- , . 1992 . . 1 42 . -. ( , , 25 . 80- ), . 90-85

- , . (/), (). . 90- , (. , . ), 43 . . 30- , 20- . . . , (), (/). 90- . 839 ( ) 44 . , , , 45 . . . . , , . , - -. , , , XVIXVII . - , , . . - ( -) . - , , . 86

():

, , -, . , - , XVIXVIII . . , , , . . , , , 1995 . . , . 46 . 34 35 ( ) . 90- 47 . (), , . . , , -. - . 3050- () , , . () 48 . , , . , . - () , 49 . 87

, 1996 . - 50 1996 . , . 90- , , , . , , . : , ( , ), , . 1991 . , , 1943 . , 1989 . , () , . - . , 1990 . - . : , -, -, , - . 1991 1992 . 51 . - . . . , (), 1990 . , 1992 ., - - .-. . 88

():

, , . , . . . . , , 1999 . . - 52 . . , . , . , 1998 . 182 . . 53 , , 250 . . 1998 . 1998 . (). , . 2 8 . 200 , . . 15% . , . (), 19911993 19941999 . 700 -. . - . - , , , 54 . . 89

. 90- . , . , . . , , , . . (), (. ), , , - , , , 55 . . XVIII . - (). , . . (), 1990 . . , 56 . . , . 1996 . - . . , , - -. . , , . - 1996 . , . () (. 1963 .) . , . .90

():

, , -. . , , ( ). -, XIXXX ( , 18681871 ., ). , , : - ( ); ; ; 57 . , . . . . , . , , ( -) ( - ). ( ), , , - . , , . , . , , , 510% . , 5% 10% 91

. - 58 . . - . , . , , , - - , . , , , . 2040- 59 . , , , -. , - , . - . : , . . - , . 1994 . , 1995 . . , 1996 . . , , 1997 . 1998 . . ; 1998 . 60 . , , . , 50 , 30 61 .92

():

1994 . - , . , , , , -, - -, 62 . . - - 1994 . . , , . . 1998 . . 1997 . , . - . , . ( !) , (. ) , . 63 . - . 1999 .: , , ... ... , ( ), , . . ...64 .

. , 1999 . , . . 1999 . 93

65 . : , , , . - . . , - -, -, 66 . , . XIX .: . , . , , . , . , -. . . , , . , , . , , . , . , . . , , ( ). , . . , - 67 . , . 94

():

. , , 68 . 90- , . . , - 1994 1996 . - . . , . . , , , . . , , .

1 - (the Wenner-Gren Foundation for Anthropological Research, 5736), ( ZZ 5000/022), ( 24-/-96) (Research Support Scheme of the OSI/HESP, 1072/1996), 19922000 . . 2 ., : . . . ., 2000. 3 . : . . // . . 1999. 4. . 61. 4 : . ., 1998. . 248; . . // : . . ., 1998. . 1. . 31. 5 , . . : . . . ., 1999. . 101. 6 . . . ., 1998. . 76, 80.

95

() . . : . . . ., 2000. . 5, 71, . 5. . . . , . 8 Kisriev E. Islams Political Role in Daghestan // Central Asia and the Caucasus. 2000. 5. . 65, 66. 9 . : . . // . . 1999. 4. . 110. 10 . 1997 . . : Roshchin M. Yu. Dagestan and the War Next Door // Perspective. 2000. Sept.Oct. Vol. 11. 1. . 5. 11 . 1998. 25 . 12 . 1997. 13 . 13 . 1996. 10 . 14 . . // . 2000. 7 . 15 . 1998. 10 ., 21 ., 25 ., . 1998. 29 : : 2000. 2000. 2. 29 . 16 : . 19 1999 . 17 . . . : . 1998. 29 . 18 . ., . . - // . . 1997. 108. . 59. 19 . . : // . 2000. 12 . 20 , : . : , // Stringer. 2000. . 21 . 1998. 29 .; . : // : . 1999. .. 28. . 3437. . : . . // . 1997. . 1. . 2. . 5962. 22 . . . . . 8; . // -. 1999. 24 . 23 / . . . // . . 2000. 3. . 117. . . 5 1996 .; . : 2- . ., 1999. . 6. 967

(): . 1997. 1824 . . . , // : . ., 1994. . 462. 26 . ., . . . . . 7, 19. 27 . : . . - (): , XIXXX . // : . .: ( ). 28 . . ... . 8. 29 .: Bobrovnikov V. Contribution of the University of al-Azhar in Modernizing Sharia Courts in the 20th c. Caucasus // Middle Eastern Studies ( ). 30 . . 1979. 28 ., 23 ., 1982. 7 , 1983. 26 ., 28 , 1984. 29 , 1985. 30 .; ( ), . 1, . 113, . 35, . 104; . 14, . 32, . 36, 39, 323; . 131, . 25, . 292; . 27, . 148. 31 . ., . . ( ) // : . . ., 1999. . 2. . 20. . : . // . . 1999. 4. . 97, . 5. 32 .: Bobrovnikov V. Mythologizing Sharia Courts... . 25. 33 . . // . 1998. 1. . 16. 34 .: . . // : . . ., 1999. . 2. . 63. 35 . , . 36 . . . 3, 4, 6. 37 ., : . 1997. . / 1418. . 11. . 6; : . : , 2000. . 4,. 1920 (.). 38 -. 1997. . / 1418. . 20, 21; . 1997. . / 1418. . 11. 39 // . 1997. 5. . 7; - // http://www.kavkaz.org 4 2000 . . , ( . . . . 27).25 24

97

. . : // : . 1999. 1. . 48. 41 . . : -. 1415. . 5; . 1999. . 2. . 33. 42 . ., 1999. . 6768. 43 . 19951997 . . : . . - // . . 1997. 5. . 134; .., . . . , 1997. . 113. , , 1995 . 5 . 44 ... . 249. 45 . ., . . - ( ) // : . ., 1995. . 141, 136. 46 . . . , . . 47 1913 . --, 1915, 12; . 1995. 2 . . 19961997 . 48 90- . . . 49 ., : . 1997. / 1418. . 11; -. 1997. . / 1418. . 21; -. - ( ): . . , 1998. 50 . . ... . 75 (. 43). 51 . . 89; . . . ., 1998. . 106107. () .: . : // / . . . . . . ., 2000. . 2. . 5569. 52 . . ... . 3132; . . // : . 9840

(): . ., 1999. . 2. . 74; . . ... . 910. 53 . . ... . 12. 54 . . 11, 35, 41; . // . . 1996. 10 .; . : . 1997. . 8. 55 . 5 1996 .; . . . 6. 56 .: . ., . . ... . 2021. 57 .: . . // . 1996. 3. . 1823; . . ( ) // . 1998. 5. . 99107; Bobrovnikov V. Collective Farm as a Form of Islamic Order in the North Caucasian Highlands // Notions of Law and Order in Muslim Societies. Casablanca, 1999. . 2540. (Papers of the Summer Academy of the Working Group Modernity and Islam); Bobrovnikov V. Looking at Post-Socialist Forms of Islam Through the North Caucasian Wahhabis // ISIM Newsletter. 2001. 7 ( ). 58 ., : -. 1998. 18 . 59 Kisriev E. Islams Political Role in Daghestan... . 6869. 60 . . ... . 35. . : . . ... 61 . - // . . 1999. 4. . 103; . 1999 . ( ). 62 . 1998. . 3. . : . . ... . 46; .. ... . 8. 63 . 5 1996 . 64 ... . 125126. 65 . . 1999. 24 . 66 . ., . . ... . 22. 67 -. 2000. 29 . 68 . 2000. 16 .

99

: , ,

, , (. , . , . -, . .), . (. , . , . , . .), , , . , , .

XII . IX X ., . , 100

: , ,

. , , , , , 1. . . . . , - . - 2. , , , . , , (); () , 3. . : ... , , . , , ... , , , , , 4. , . , , , .101

- (, , ), , XIXII . . , . , , 5.

XIIXIX . XII . . , - . (12551266), (, ). () (. 1718 .), , . ( ) : ..., , ...; ... , ; . . (-), . , , , . 6. XVIXVII . 102

: , ,

. , , , , . - : , , . , . , ( ). , , , . , , . . XVIIIXIX . , . (VII .) , - . . , XIX XX . , , , 7. . 70- XIX ., 80-. 1897 . 56,7%, 40,8%, 37,8%, 23,5%, 24%, 6,2%. 1897 . 81,7%, 1914 . 65,1% 8. , , ( ), , 103

XX ., , . 1917 . , , . , , - . , , , , . , , : , , . , 1917 ., , : 57,5% , 75%. -, . 1917 . . 1917 . IV , ( ), 9.

104

: , ,

(19171927 .). , ( 1917 .) : ... , . . ( 1920 .) , , , : ... , , , 10. 1921 . , , , , , . 1920 . ( , ).

(. ). 105

1926 . , 1927 . , , . 60- . 1961 . 25 (); , 25 , 40 ., 10% 20% 56% 20 30 . 25 21 , 3 , 1 . 15 , 7, 3. , ; , 1961 . . 25 66 , 521 ( ). . 1961 . , 72 , ; , 11. , . : , 80- , , 20% 70%. , . ( ) , 106

: , ,

. , 50- . . , , , . , . , (13701405) ... : . , , , ... , , , , ... 12. , , . , . . , , . , . . , ; , ; . , . . , , . 107

, , . XX . . , - .

90- , : , ; 1990 . (); , , . . , , 1992 . . , , , . (. , . , . .), , , , 108

: , ,

, , . . , , (), . , , . , : , . , (), () , , , , . . 13 , . () , . , ; , , . , 14. ( 1989 . 20, 1995 . 30, 1999 . 49 ), (. 4).

109

4 ( ) - 1989 671 46 62 168 171 36 27 42 42 13 81 1993 977 296 131 162 152 36 33 36 66 21 92 1995 1180 483 165 130 117 34 27 19 66 82 91 1996 1503 679 185 140 110 41 45 18 73 125 96 1997 1642 826 196 141 81 45 52 19 74 131 108 1998 2100 1000 220 242 84 64 97 37 77 166 110

. , , 17 , 80 -. , . , , 15.

. , - , ... , . , , , : 110

: , ,

. , , , , 16. , . : , , , . , , . , , . , , , : ... , , - . . , , , , , , 17. , , , , .

111

: , , , 18. , , , 1998 . -. , , , . . - 1994 . . , , . - , , , (- ), -, - ( ), - ( ). 1996 . , . -, . 11 , 65% . 90- (. 5) 19. 1 1999 . 5 . , 1 . , . , , . , , , -.112

: , ,

5 1965 25 1984 45 1968 25 1989 59 1972 26 1993 269 1975 26 1996 679 1977 27 1997 826 1980 32 1998 898 1982 39 1999 1000

-, . , 1995 . 100 80 . 1997 . ( ) 5 . , . Hyp (5 . ). . 1998 . 400 . , , , , 220 .

, 80- , 20% 70%. , 1995 . 39,7% , , 1996 . , , , 34%. , , 20. . , 1996 . - () - - , 113

21: 64,0%, 59,8%, 27,6%, 62,0%, 54,8%. 5,0% , 17% . , 18,2% (. . ). ; 2,0% ; () 15,7%. ( ), (. 6). 6 ?, % 48,8 40,9 19,1 2,1 0,9 51,2 59,1 80,9 97,9 99,1

: (, , , ). ( , , ) . -, - , -, , . ( . .). , , : , , 29,7%, , , 23,8%, , - 14,6%.114

: , ,

, , (. 1).

. 1. , %

, , , (. 7). 7 , % / / 86,4 2,1 0,6 0,8 4,5 0,1 0,4 8,5 71,4 5,0 2.8 2,1 1,2 0,8

115

, , 1520% , . , . , . , . , 20% , (. 8). , , . 8 , , , . , . , ?, % , , / 18,9 17,4 20,8 21,7 23,5 17,5

30% - , . , ? , : , , . (65,8%) , (, ), , (. 9). , (. 10).116

: , ,

9 , % , , 65,8 14,9 2,9 0,9 15,5 - 12,0 3,5 46,9 22,5 7,3 21,8 2,8 7,5 31,0 44,7 2,3 15,5 14,3 31,0 36,9

10 , % 87,9 78,0 74,1 69,7 69,7 67,8 60,7 56,0 26,4

2022%. ? , ( 40%) (, . .), , , . , , ( ). , - , . , , ( , , . .) . 117

- , . (. 11). 11 , % - - 47,8 37,4 36,6 33,2 33,3 32,8 24,2 22,0 21,1 19,0 16,0 13,7 11,8 11,1 19,7 23,1 31,0 37,6 23,1 26,6 27,9 30,1 26,8 37,0 39,8 31,5 33,8 31,5

, 1998 . () 22 , . B... / ? 80,1% , 64,5% , 91,3% , 93,3% . ( , . .) . ... ? 14,8% , 16,1% , 16,5% , 27,6% . . 1996 . . , , (. 2).118

: , ,

. 2. ?, %

, () 2000 ., , , 2000 . (43%) 23. (. 12). 12 , % 25 , , , 2534 3544 4554

3,5 27,6

3,0 35,0

2,1 40,7

3,9 45,6

4,5 38,2

47,6 21,2

48,0 14,0

45,0 12,2

35,9 14,6

43,1 14,2

119

- (, , . .) . 1998 . (. 3).

. 3. ?, %

, 90- , , , . , ; , : 1998 . 32,8%, 2000 . 14,2%, . . . , , , . , . , , , 120

: , ,

, . - , , .

: - , . . , , : , , ; , , ; , , , - ; ; , , , . , , - , . - - -, - , .121

1998 . , , , . , - , . , 24. 2000 . -, , - , , () - . 2000 . . - - , . , . -, - . , - , ; - ; . - 20 . 2252 122

: , ,

1080 . - : 328 426 . , , , . . . . , , 25. 2000 . , , ( , ), . , , , , . , . 26, . -, , . - . , .123

-, , , . . -, , . . . , , , . , , . , 27. . , , . . . , , - , , , , . , . , . , : 124

: , ,

, , , , 28.

: , 2000 . - , , . , , . , , . , , , . , - , , , , - 29. , -, , 30. 31, - , ( ). , , , . , - , , , 125

, - . , . , , , . . . - , . : . , , . , . - - ? , , , . , , - , . , , . , , , .126

: , ,

1 . // : . , 1998. . 5960. 2 . ., . . : . , 1992. . 150151. 3 . . , , . , 1992. . 64 4 . . . . 60. 5 . . . -, 1989. . 270, 277. 6 . ., . . . . . 114. 7 . . . . . 33. 8 . ., . . . -, 1993. . 21. 9 . ., . . . . . 43. 10 . . 56. 11 . . . . , . , 1998. . 148154. 12 . , 1992. . 11. 13 . . . , 1996. . 1821. 14 . . 20. 15 ., . : . , 1999. . 4. 16 , . , 2000. 17 . 18 . . . . . 1722. 19 . . 19. 20 . . - . , 1997. . 61. 21 / . - .-. . . , 1996. 22 / . . . , 1998. 23 / . . , 2000. 24 . . // . , 2000. . 194198. 25 // . . 2000. 25 .

127

, . 27 . 28 . 29 . 30 . 31 . : // . 2000. 18. . 38.26

128

- - , - , ( 2000 .). , , . - 1 . , . . , , 2 . , . , . . . -, . , , , 129

, - . - . -, . - - ( ) 1952 . , - - (19091979). - - - (-). - - 1979 . - , 1925 . -, . , . - , . , , . . , , -. . 70- - - , . - - , . , , -, .130

- -

-3 , , . ( ) . , ( ) . (, ), , - . , , , , . . 4 - : , () () . : ( ), , , ; ( ) ; ; 5 . - ( ) , , . - ( ) , 6 . , : 131

, , , ; ; . , - . . , , , ( )7 . - , , , , , , 8 . - . , , .

: - , , , , . , , . 677 4 . - 127 , 123 . , 200 2 9 . . - - , ( ), ( ), () 10 . , 132

- -

200 - -, , . - 90- . . . , . , . , 1991 ., . , . 1996 . ( ), . 14 1996 . . . , -, , , , , , , . 10 1995 . 345. . 11 .133

1996 . , , . 1996 . , , . , . , , . , , . . 299 , . , 12 . 299 , , , ( ). , . . , 500 . , - , . - ( 134

- -

), , . , . 159 , -13 . , 1998 ., . , , , 100 , .

-. - 135

, . , , . - , , , . - , - .

- - , , , - . . - (http://www.hizb-ut-tahrir.org), , ( ), . C . , , , , , , . , , . . - 136

- -

: ?, , : , -, , , , , - - ( ) . , , , . , -, - , . . , - . . . 42- . , - - 14 . 2000 . - - , 15 . - , . , , -. . .

137

- , - () - 1999 . , . , . (. ) -: 1993 . ( ) ( , - -, -, - ) . , , -, -, , 16 . 12 2000 . . , (- ) , , , - 17 . , 2000 . , . , , - ( ) 18 . -, , ... - ( 138

- -

), ( ) (), 1992 . 90- . . 1992 -19 . , , , - -. : , - . , : , , , , 20 . - - . . , , 90- - - 21 . . , - 1995 . . , 12 -, 14 1999 ., 8 1995 . , 1995 . - . . . - , , 22 .139

. - , . , . - , 1998 . . , - . , . , . 68 1999 . , , . , 20 35 , , . 23 . , - , , , (. ), , ( ), ( ), ( ), - ( -) , . . , , , .140

- -

. . 1999 . 1000 , -, . , . , - , , . , , . , 10% . - . . 510- , , . , 1999 . . 299 ( ) 60 , 11. . , - . 1999 . - . 70, - 35, 100 , . , , . 1,5 . . . 2000 ., , - -. 12 .141

- , . 1999 . . - . , . . . - . , 300 . -24 .

- - . , , : ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), ( ), (). (), . , . , . , . . ( 1725 ) (50100 .), . : () . - . , 142

- -

. , - - . . , -. , : . , , - , , , [] , , , [] . . . . , , , . . , . , : . , . . - . - . : . , , , , , 25 . - ... , 143

, . , ( ), , , 26 . . - , . , , - , . , - . 27 . . - , , . , . , . , , , . . -. , ... , . . , , . , , , . , , 144

- -

, , . . , . , , , , . , 28 . , . , , , , ( )29 . -: , , , , , , , , . , . , : , , 30 . . , : , . , . - . . , ?31 . , , , . 7 2000 . : 145

. , . , . , , , . , - , , . . , - , . , - . , , . , 1999 . , . . . - 32 . - , 16 . , -, ( , ). . , 17 1999 . , , - , 146

- -

. : 33 . - . . - 113 , 19981999 . . , 4 . . . . , - . - . , : ... . , . . () , , , ( ), . , - , 34 . . , , -. . . , : , . , . ,147

. , , 35 . , , .

- , , . , - - ( ) - ( ). , (). . , , , . () , . , , . . , , . , , . - , . , . , , . - () , , . .148

- -

: ... ...36 . . , - . , . , , . , : !37 , . . , , , , . - , . , . , . . 38 . , , , , .

- , . - : ( , ); ; ; (), ; .149

, , - : , , , ; ; ; , , 39 ; , ; . -. , . , , , - . , , , . , , -, . , - . 1999 . , 1015 40 . 150

- -

. , , . .

1 Brzezinski Z. The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives. New York, 1997. P. 123124. 2 Halbach U. Wahhabiten im Kaukasus und im Zentralasien // Aktuelle Analysen. BIOIS. 1998. 19. 3 / - . , 2000. C. 60. 4 . : ? // . . 1998. 4. 5 . C. 61. 6 . 7 . -. ., 1999. . 1819. 8 . internet // -. 1999. 7 . 9 . // . . 1999. 4. 10 . . 1999. 28 . 11 . : // . . 1997. 7. 12 . . 2000. 17 . 13 . . . . 5859. 14 - // . 2000. 26 . 15 . . 2000. 12 . 16 . : (), () // . 2000. 1 . 17 // . 2000. 13 . 18 . // . 2000. 11 . 19 . . 66. 20 , 9:20. 21 . : ? // . . 1998. 4.

151

. . . . 910. . 1999. 22 . 24 // . 2000. 10 . 25 . , ? // . 2000. 5 . 26 . . 75. 27 , // . 2000. 7 . 28 . 1999. 7 . 29 . . . . 120126. 30 . . // . 1999. 20 . 31 . . // . 1999. 15 . 32 . ? // . . 1999. 7 . 33 . . . . 13. 34 . . 38. 35 . . 77. 36 , 25:54 (52). . . . 37 , 9:41 (41). . . . 38 -. 1999. 143. . . 78. 39 - - . , -, , , - . 40 . : . ., 1999 // http://www.memo.ru/hr/ politpr/cntrazia/usb2/uzb1099.htm.23 22

152

- - . (, ) , , , . ( ) - . , , . , . , , . . , , , , 1 . , 2 , - . - , . , , , 153

( , , , , . .), (), 3 . - - , , , , , , () ( ) ( ) . . 4 80- . , 5 , , -, , . , , , , , , , 6 . , , , 7 . , - - , -, . ( ), (), - 154

- -

( ) 8 , . () ; 90- (, ) , . , , . - , , . , . - (), ( ) .

( ) - - ( ) - , - () , . , , , , . . 1952 . - - - (-). - - (19091979),155

, , -. . - () ( 661 .), , , , , . (, , ) , . , ( ), . - (- ). , ; . ( ), : (- -); - (); , ; (, ), . , 156

- -

, . , . 13 30 . ( ) ( ) , , , , . . , , , , . ( , , . .). , , . (), , ( ) . , , . , 70- . - - , (, 1974 .) 9 . 80- ( , ) . , , , 157

. ( ) , () , , . -, 22 1989 . (). , -, ( , ) 10 . , , , . . , ( ) . 11 . - ( -). -

. 158

- -

, 12 . , . , , . , - . ( , , . .) . , , , , . . . , - , . , , , , (), (, ) . . - ( 138143) , , , . , ( ) . . , (, ), 13 . , 159

( - 14 ), , . , . , , , , , . ( -, ) ( ) , , , . , ( ). , , 15 .

, ( 1992 .). , 16 . , . , - , . . 17 - , 160

- -

, ( ) . ( ) . , . , , , , , 18 . , , , ( 1993 .), , , . , (, , , ) , - (, , , ), 19 . ( , , , ). 16 1999 . , , , . ( -, ), 161

, , , . , , . , , , , . , , , , . : , . , (), - . () () . , . , . , , (. . ) , 20 , . - , . ( , - - ), . . 21 ( ) , () 22 , ( - -162

- -

) 23 . , , , , (), 24 . ( , ). , ( ), ; , - . : , ( ), , ( ) 25 . () . , , , . , , . . , . . , , , . 163

, , . , . , ( ) , ( , ). ( ) (, (), , . .). , , , 26 . , : , (, ) . . 27 , , , . , ( ) , , , , . , . , . , . ( 1996 1997 .) . ( ), , , , () . , , . 164

- -

28 . 1999 . , - ( ), -. , - . , , . , , . , , , ( 2000 .), , . ( 2000 .). , , , 3050- . , (, ) . - ( ) . ( ), - . , . , , ( , ) , , . 165

, , , . . , .

, , - -, , , . , , . , . . . . , , . , , , ( ) : , . . , , . 1. , ; , . . 2. (, ), . , .166

- -

3. , , . . . , , , .

1 .: . . // . 2000. 2. . 2728. 2 . 3 Abduvahitov A. Islamic Revivalism in Uzbekistan // Russias Muslim Frontiers / Ed. by D. F. Eickelman. [S. 1.]: Indiana Univ. Press, 1993. . 82. 4 .: . . , 1999. 5 .: Abduvahitov A. Op. cit. P. 8485; . : // / . . . . . ., 2000. . 68 ( 27). (. . / . ; . 2). ( 80- 90- ) , , . 6 ( - --). 7 . 12 . 8 . . . . . 2930. 9 . ., . . // : , , . ., 1985. . 195. 10 (-- . . 1516, 1922, 2931). 11 . . 1516. 12 . , ( -, - , XVIII . ), , : , , , -

167

, ( ), - ( ( . . . . . 33). 13 ., : -. 1999. 143. . . 78 14 .: . . . . . 3031. 15 : -. 140. . 911, 2535; 143, . 3940; - . - -; . -; . - - --; . - -; . -; -; - . - ( ); . - - . , 1978, . 35 38; . - -, II. , 1983. . 6667; . - -. , 1984; - - -- -- - [; ]. -, 1985. . 145152; , ; . . . ., 1988. . 199. 16 , , , ( , , ). 17 . , ( . . .) : - , : ( . . ... . 28). , - . , , . 18 ., , . 5 ( 20 1998 ., 263), ( 1 1998 ., 618-I). 19 168

- - - (. 58). : , ( ), . . ( ). 20 . ( - ) // . 2000. 12.07. 21 , (. 1012). 22 . , ( . . ... . 28). 23 .: - -- // : . ., 1991. . 2930. - , . 24 , . 25 , ( ) 100 . . (. . ). 26 -. 143. . 9. 27 . . 89. 28 . 1998. 5 (6). . 8081.

169

1 2 , , , , , 3 . ( ) , (-, ), , , . . ( ) , , , . , , , . ( ) 4 . , - : ... ... ( ). , , 170

. , , 3 1960 ., . . ( ): , , , ( . . .). , - . . . . . , , . , , , 5 . 6 . , . , .

7 , , 8 , (), (- a) , , , . . ( ), 171

1947 . , , ( ) . , - . - . . , 9 , , . . , , . , , ; , (, ) () . . ( , ) 10 . . , , , , (). (19081982; 19521982). 172

1952 . : . , , , , , . . . , , . : [] , , , , ... , , , , . ; ( ). , () 11 . 12 - (12631328) -, , . , , , , , . , ( ) . -, - (. 1126 .), (. 1419 .) - (. 1492 .). . , 173

. , . , , . , . 13 . , . , , , , (, ), , (). , , , , ( ) . (, ) . , (, - , ), (- , - , - 14 ). . (, , ), () 15 . , , , , 16 , , , 17 . , . , , . . , , ( 1962 .), 174

( , ) , . . , ( ) 18 . , - , : . ( ) . , (1958, 1960, 1961, 19821984 .), , . ( ) 1960 . - 1962 . , (). , - , , (, 19 , - .). , , , , . ( ) -, , , 20 , 21 . () (-) . ( ) , , 175

. (; . ) () 3-, 7-, 20-, 40- . : (. . -. . .) . , . ( 1957 .) : () () , . ... -. . , ; (- Ky) . , , () () . () , , (), (), (-). : -, , () , , ... , . , , ... . . , 1983 . ( 1982 1989 .) . 176

, . ( ) . , , : ? ( ?) 22 , - ( ) , 23 . , , -, ( ) : , , . . 24 May , - 25 , -- - ., ( ), , , . , , -, (): - ( ), - ( ), - ( ), - ( ) . . ( 1983 .), , . - ( ), , () () ( 1952, 1958, 1964, 1984 .). (, . ), , . , . , (), , 177

, , , 26 . , : ( , , ), .

, , ( ) . , , , , . , ( ) . . , , , 27 . , , , , , , . - 28 . 178

, . , , . , ( ) . : ( -), -, - ( -), - ( - ) . , , . . , apa (, , , , - Kypa, , .). , () . : - (780 855), - - . , , , . . 29 . , , , , , . ( , ) , , , , , , 179

(-; . , ), () . . -. , , . . (, , , , ) 30 . , 19471948 ., ( , ) 31 . , . . , . , , , , (, ) , , ( ) (, -). , - , 32 . , , . , , . ( - ), . , 180

. , - , , , . , , , ( ) , , , .

1 (. ) , , . , , , . ( ) . 2 , 1943 . , , : . ( ). , , 1917 . (.: . . // : / . . . . ., 1999. . 2. . 100101). . , , . 3 ., : . . -: ( ) // . . 1949. . 2. . 86, 97; . .

181

// . 1950. . 2. . 159160, 177178; . . , 1960. . 35, 85; . // . . ., 1975. . 85 . 4 (. . 1). 5 , , , , . 6 , , (. . ). (), (), (), (, . am). 7 10 1946 . , , . 8 ( ) . ( ) (), , , (). 9 .: Roy Y. The Securalization of Islam and the USSRs Muslim Areas // Muslim Eurasia: Conflicting Legacies / Ed. by Y. Roy. London, 1995. . 1213. 10 . . . . 5669. 11 () ( ) , , , . 12 (-, ) , , - (- -). . .: : . ., 1991. . 204; . . : . ., 1999; . // . 2. 2000. . 2930. 13 (1997. 12. C. I). 14 - , (. 661 182

.); .: ... . 109111. 15 : . . 77. 16 , . .: ... . 8586. 17 XVI . ( -. - -. . ., 1904) , . 18 , , , ( -, ), , . 19 . ( . . . . 21, . 22) , . . 20 : - , , [ ] . . 21 . ( . . . . 83): , , , ( . . .). 22 , ( 1981 . ). , , . 23 , , , . . 24 . . () // . , 1927. . 6076; . . . . 173177. 25 . . . . 23. 26 . ( . . . . 177). 27 .: . . : - () // : . . . ., 1997. . 213218; . : 183

// / . . . . . ., 2000. . 5557. (. . / . ; . 2). 28 ( - , - .), , . 29 : - - . - . - - -. , 1982. ( . .); . . , 1998. 30 , - , . 31 - , (=) . , , , , . 32 .

184

, - () . , , , , . , , . . , , , , . , .

. , 1: , , .185

,

, , , , , 1920 . 2 15 , . , . , , , 1921 . . 3. . , 17 1922 . . . : 1922 ( ) , , ; , , 4. . , . . , . , ( , .) . , , 186

, . , , . , . , . , . , , , , , , , , . , . , , . . , 60 , . . , . , . , , , , , . 80- , . . , , , , , . . : , .

187

, . . , 90- , , , , . 80- , . , , - , . , . , ( , , , - .) 70- . . , , . . 70- 80- : , . , , , -188

5. , (1990 1991 .) , 6. , , , 7. , , . , . , . , , , 8. , . , - , 9. , . . . . , , , . () , . . 189

,

, , - (18921989 .) 10. , , , , . , -. . , , , , . 7080- , , . ( 1978 .). . , , , .

, . , , , 11. 1990 . , -, . III ( 1990 .), 190

6- . 1990 . . 1990 . 1990 . , . , , , . , , . , , , 12. , 6 1990 . . - , 14 1990 . . 1990 . 13. , . 1991 . . , , . . . , 191

,

, . , . . , , . . 22 1991 . . 5 1990 ., : 14. , . 26 1991 . 657 310 . . . . , . , ... , ... 15. . , . . . 4 1991 . 20 . . , , 192

- , : . , , . : ; ; . : ; , ; ; . , , . . , , 16. , , . , . . .

193

,

, 1992 ., , : . ? -, . -, , , , . . , , . -, , , . -, , , , , . , . , , . , . . 1 1990 . I () , . 17. 1991 . , 194

. ., 31% ( 40%). 18. 24 1991 . . 19. , . . : , , , , , , . , . 26 23 2526 5 1992 . , . . -. , 1992 . 20. . 80- 90- ( , ) , . . , , , . 195

,

, . 21 . : ; , ; , , ; . 1700 , 1991 .; , , ; ; , . , (- ) (, ) . , - , . , , 1992 . XVI -- , , , , - . 1993 . , 196

, . , 250 . , , 60 . 22. 1993 . 23, , . , . 9 . . 3 . 24. .

, , , , , , , . 1994 . () . , . , (519 1994 .) 27 1997 . , .197

,

. (), . 1997 . () . , (, , .), , - . , 30% . 8 1997 . , . , , . , - . 12 1999 . , , 25. . , , . , , , . , , 1998 . . . 198

, , . , 1999 . . - . . , 1998 ., , , . , . - . , 1999 ., 5% 26. , . , . , , . , , . , . 30%- ( , , , , , .) . : , - , , . 27. , , . . 199

,

(). : , ; ; . , . 4 , , - . , , , , . , . . , , . . -, , , , . , . , , . , , . . , , , .

: .200

, . , . , . . . , , , , , , . . : , , . . , , . , , . , , ( ) , . , , () , 28. , , , , 201

,

, , , , , , , . , , . , , , . , , . , . - , - , , , , , . , , . .

1 .: . . . M., 1996. . 3947. 2 . . / . . . -. , 1997. . 5. 3 . . . . . 41. 4 . . . . . 5. 5 , , .: ., .

202

? // . 1989. 4. . 2334. 6 199091 9 1992 .: . .: , 1993. . 18. 7 . . . .: - , 1989. . 1618. 8 . // . . 1999. 3 (4). . 4647. 9 Hetmanek A. Islamic Revolution and Jihad Come to the Former Soviet Central Asia: the Case of Tajikistan // Central Asian Survey. 1993. Vol. 12. 3. . 370. 10 Muminov A. Traditional and Modern Religious Theological Schools in Central Asia // Political Islam and Conflict in Russia and Central Asia / L. Jonson and M. Esenov (eds.); The Swedish Inst. of Intern. Affairs. Stockholm, 1999. . 108109. 11 19891993 .: / . . . .: -, 1994. 12 . . . , 1997. . 22. 13 . ... // . 1991. 16 . 14 .: . : , 1993. . 147149. 15 . : // . 1991. 1 . 16 . 17 . : // . . 1993. 27 . 18 . . - // . . 1995. 3. . 65. 19 . . 1993. 4 . 20 . 21 2000 . - , - . 22 .: . [ ]. : , 1995. 23 . .: : . , 1997. . 173. 24 . // . 1994. 23 . 25 . 1999. 316. 13 . 203

, ., . . .: . . .; .-. . , 1999. . 3839. 27 . 18 2000 . 28 . // . 1994. 23. . 5270.26

204

. , , . , , - ? , ? , - : ? , ? , , , . , , , , , , . , . . , , . . , 205

, , , , , , . , , , . , , , . , , .

. , , . , , , . 80- . . . , 1. . , , 2. , 3. 90- , , , 206

. , . , . , . , , , 4. ( ) . , ( -

. 207

, ) 5. ( , ). (), ( ) . , , . , , . : , , , . . , , . . , , . 90- , , . , ( , ). . , , , . . , , . , , - , .208

. , . , , . , , . , , . , ( ). , . , , . , -, , . , , . , , . (), . : , , ( , ). , , . ( 1999 .), ( 19911992 .), , , . , : , , , . 209

, . . , , . , , .

, , . 90- . . 1991 . , , 1922 . . . , ( ) ( ). , . , . . . , . . ( 1992 . , . .) , , 210

. , , , , , , . , , . . : ( ), ( . , ), ( . , ), ( . , ), - ( . , ), ( ), ( . ), ( - . ), - ( . , , . ), , ( . , ). . : , , . , , , . , . , , . .211

. . , . , . . ? , , , . , . . , . . 1992 . . . . : . . . , , . . . . , , 1994 . , 212

, 6. , . . . , 1994 . . () . 7. , , . . . , : . 8. , , , . . . , - .

- . , , . . , 9. 1995 . , 50- -, (, , , ), . . 10. , .213

1996 . . . . -, . . . . , . : , , . . , , : , , , . : , . . . . , , . . . , 1996 ., 1998 . , . . . , . 1997 . . . , . , . , , . 1998 . . , 214

. . , , . , 11. . , . . , , . . , . .

1998 . . . , . , 19951998 . -, . . , , , . ( ). , . . , . . 1996 . . - - . , , 12. . , . , . , . , (. ). . 215

- . . . , . . 13 . . , . , . , 1998 . , , . , . . , . , . . , , , . . . . . , . , . , , . , . , , , . 1999 . . 1999 . , . , , , , 216

, , . , , , . , . . , . . . , , . , , 14. : 2000 . . . . , , 15. . ( 2001 . - . .) 16.

, , , . . . , . , . , .217

, , , . , , . , . , . , ( ). , , , . , , , , , , , . - . . ( . , , ), ( , , ) . , , . ? -, . , , . . , . 17.218

-, 18. -, , . . 2001 . . : . : . , 19. ? , . , , . , , . . , . . , , , , -, , . . . . , , , . , 219

. , , , , . , . . , . . , , .

, . , . 90- . , , . , 80- , . . - , . . -, , , . , . 220

. . , . . 90- . , . . ( , . ) 90- . - . . . . . . . . 1993 ., . . , , . . . 1994 ., , . , . . - . . , , . , . , - (20 ) 1994 . 12- . , ( 221

). , . , , , . , , , . , , , , .

1990 . . . . , 20. . . . . , . . . , , , . , . 1993 . 43 . ( ). . . , . , , . , , 1994 ., . , . 21. , , , , . . , .222

, , . 19941996 . . . , , . , , , , 22. , , 90- , . . . , . . , , , , -, . , - , . ( . ), (. ), 1996 . . , . , - , . . . , , . , 1996 ., ( 1996 .) 23. , 1996 ., - , 24. . .

1999 . , . 223

. . ( 2001 .) , . 1999 . . : - , . 1999 . , . . . . . , , , , . , , 25. 26. . 27. , , . . , . , , . ? . . . . 1997 . , . . . , , 1995 . . . , , 224

. . . , . . . , , , , . , . . . . , 1990 . . , . . , , . . . . . , 1991 . , , . 1999 . , . . . , . , , , . , . . , . , 1999 . , . , . , . . . , , . . , - . 225

, . . , : . 28. . , , , , , , . . . . , , . , . . , ( . ) . , . . . , . , . . 1997 . : . , ( 1999 . . , ). . , . , . . , (1998 .), . 226

. , . ( ) 29. , , , , , . : . ( . ), . . . , , , 30. , ,