ทฤษฏีต่างๆ ของ...

Preview:

DESCRIPTION

ความสำคัญและที่มาของการบริหารและจัดการความรู้ด้วยสภาพการแข่งขันทาง ธุรกิจของโลกยุคเศรษฐกิจใหม่ (New economy) มีเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นปัจจัยใหม่ ที่มีอิทธิพลส่งผลทำให้เกิดสภาพ “โลกาภิวัตน์” (Globalization) ที่นับวันยิ่งทวีความรุนแรงกันมากยิ่งขึ้นส่งผลให้องค์กรแต่ละแห่งต้องเร่ง หาทางสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันและสิ่งหนึ่งที่หลายๆ องค์กรได้ให้ความสำคัญคือ “การบริหารจัดการความรู้ภายในองค์กร” และยิ่งไปกว่านั้นคือความคาดหวังที่จะให้องค์กรของตัวเองและได้สร้าง วัฒนธรรมรูปแบบใหม่ เพื่อการก้าวไปสู่ “องค์กรแห่งการเรียนรู้” อย่างยั่งยืน หรือ Learning Organization (LO)

Citation preview

ทฤษฏี�ต่�างๆ ของ ”ขบวนการสร�างและพั�ฒนาระบบการบร�หารจั�ดการองค์ ค์วามร"�ในองค์ กร (KM)”

ความสำ�าค�ญและที่ �มาของการบร�หารและจั�ดการความร� �

ด�วยสำภาพการแข�งข�นที่าง ธุ"รก�จัของโลกย"คเศรษฐก�จัใหม� (New economy) ม เที่คโนโลย สำารสำนเที่ศเป็*นป็+จัจั�ยใหม� ที่ �ม อ�ที่ธุ�พลสำ�งผลที่�าให�เก�ดสำภาพ “โลกาภ�ว�ตน. ” (Globalization) ที่ �น�บว�นย��งที่ว ความร"นแรงก�นมากย��งข/0นสำ�งผลให�องค.กรแต�ละแห�งต�องเร�ง หาที่างสำร�างความได�เป็ร ยบที่างการแข�งข�นและสำ��งหน/�งที่ �หลายๆ องค.กรได�ให�ความสำ�าค�ญค3อ “การบร�หารจั�ดการความร� �ภายในองค.กร ” และย��งไป็กว�าน�0นค3อความคาดหว�งที่ �จัะให�องค.กรของต�วเองและได�สำร�าง ว�ฒนธุรรมร�ป็แบบใหม� เพ3�อการก�าวไป็สำ�� “องค์ กรแห�งการเร�ยนร"� ” อย�างย�&งย'น หร'อ Learning Organization (LO)

หากแต�ป็+จัจั"บ�นแต�ละองค.กร ม�กจัะม อ�ตรา Turnover Rate ที่ �ค�อนข�างสำ�ง ป็+ญหาสำมองไหล คนว�ยเกษ ยนหมดวาระการที่�างานป็+ญหาการซื้30อต�วของพน�กงานฝี7ม3อด องค.กรต�างๆ ม�กป็ระสำบป็+ญหาในการฝี8กอบรมพน�กงานใหม�ที่ �ร�บเข�ามาที่ดแที่น ซื้/�งหากการฝี8กอบรมล�าช้�า หร3อไม�ด พอก:จัะสำ�งผลกระที่บต�อการด�าเน�นธุ"รก�จัขององค.กรน�0นๆได� นอกจัากน 0ย�งม ต�นที่"นของค�าใช้�จั�ายด�านการฝี8กอบรมที่ �สำ�งและซื้�0าซื้�อน และความร� �บางอย�างน�0นต�ดไป็ก�บต�วบ"คคล รวมถึ/งป็+ญหาที่ �เก �ยวก�บการหวงความร� �ของคนในองค.กร ด�งน�0นเพ3�อช้�วยให�ความร� �ในด�านต�างๆ ที่ �ม ในขบวนการของธุ"รก�จัถึ�กถึ�ายที่อดจั�ดเก:บและน�ามาใช้�ซื้�0าอย�างม ป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพ เพ3�อให�เก�ดป็ระโยช้น.สำ�งสำ"ดหลายองค.กร จั/งต�องค�ดค�นหาว�ธุ การในการที่�าให�บ"คลากรเห:นความสำ�าค�ญของการถึ�ายที่อดการแลก เป็ล �ยนและเร ยนร� �ร�วมก�นของคนในองค.กรจัากร" �นหน/�งสำ��อ กร" �นหน/�ง เพ3�อให�คนร" �นต�อๆ ไป็ขององค.กรสำามารถึต�อยอดความร� �ใหม�ๆ หร3อพ�ฒนาสำ��งใหม�ๆ ให�ก�บองค.กรหร3อที่ �เร ยกก�นว�า “นว�ต่กรรม”  (Innovation)

จัากในอด ตถึ/งป็+จัจั"บ�นที่ � ได�ม หน�วยงานหร3อองค.กรต�างๆ ที่�0งภาคร�ฐและเอกช้นได�พยายามที่ �จัะพ�ฒนาและสำร�างมาตรฐานหร3อร�ป็แบบของระบบ บร�หารจั�ดการความร� �ภายในองค.กรที่�0งในเร3�องว�ธุ การและขบวนการต�างๆ เพ3�อที่ �จัะใช้�ในการวางรากฐานในการพ�ฒนาระบบการบร�หารจั�ดการความร� �ภายใน องค.กร หากแต�สำ�วนใหญ�น�0นม�กไม�ป็ระสำบความสำ�าเร:จั และไม�สำามารถึที่ �จัะสำร�างและพ�ฒนาระบบการบร�หารจั�ดการองค.ความร� �ได�อย�าง ย��งย3นได� เน3�องจัากย�งคงม ความเข�าใจัผ�ดๆ เก �ยวก�บการสำร�างและพ�ฒนาระบบการบร�หารและจั�ดการความร� �อย�างถึ�กต�องและ เหมาะสำมก�บองค.กร ซื้/�งสำ�วนใหญ�ม�กจัะเน�นไป็ด�านใดด�านหน/�งเช้�น การป็ร�บแต�งกฎระเบ ยบ ม"�งเน�นการฝี8กอบรมหร3อที่�าก�จักรรมต�างๆ มากมายรวมถึ/งบางหน�วยงานหร3องค.กร ม"�งเน�นการหาเคร3�องม3อด�านเที่คโนโลย ขนาดใหญ� ราคาแพง เพ3�อน�ามารองร�บการใช้�งานในร�ป็แบบต�างๆ จันล3มจั"ดสำ�าค�ญของระบบอ กหลายๆ สำ�วน

ซื้/�งโดยป็กต�แล�วการพ�ฒนาระบบองค.ความร� �ภายในองค.กรน�0นซื้/�งจัะต�องป็ระกอบด�วยสำ�วนสำ�าค�ญหล�กๆ 3 สำ�วนด�วยก�นค3อ ค์น (People), ขบวนการ (Process) และ เค์ร'&องม'อด�านเทค์โนโลย�และสารสนเทศ (Technology) ซื้/�งการสำร�างระบบบร�หารและจั�ดการความร� �น 0จั�าเป็*นจัะต�องพ�ฒนาที่�0งสำามสำ�วนให� ม ความสำอดคล�อง และเช้3�อมถึ/งก�น เพ3�อช้�วยให�เก�ดว�ฒนธุรรมองค.กรใหม� ที่�0งน 0หน/�งในสำ�วนหล�กสำ�าค�ญของระบบบร�หารและจั�ดการในเร3�องของความร� �ด�ง กล�าวค3อ เคร3�องม3อด�านเที่คโนโลย และสำารสำนเที่ศ (Technology) น�0นจั/งได�ม ผ��ที่ �เข�าใจัผ�ดๆเก �ยวก�บเคร3�องม3อที่ �จัะน�ามาช้�วยในการสำน�บ สำน"นระบบบร�หารและจั�ดการ การจั�ดการความร� �โดยเน�นที่ �ระบบโป็รแกรมหร3อความสำามารถึต�างๆ ของเคร3�องคอมพ�วเตอร. หร3ออ"ป็กรณ์.เคร3อข�ายต�างๆ ที่ �เก �ยวข�อง ที่�าให�ต�องเสำ ยเง�นจั�านวนมากในการที่ �จัะจั�ดหาระบบโป็รแกรมหร3ออ"ป็กรณ์.ต�างๆ และหล�งจัากต�ดต�0งและพ�ฒนาระบบเที่คโนโลย ต�างๆ แล�วสำ��งที่ �ม�กจัะตามมาค3อไม�ม ผ��ใช้�เข�ามาใช้�งานระบบด�งกล�าว ที่�าให�การลงที่"นในด�านการบร�หารจั�ดการความร� �ในองค.น�0นๆ ไม�

ป็ ร ะ สำ บ ค ว า ม สำ�า เ ร: จั ต า ม ต� อ ง ก า ร 

ที่ฤษฏี เก �ยวก�บความหมายของความร� � และป็ระเภที่ของความร� �

ค์วามหมายของค์วามร"�

พจันาน"กรมฉบ�บราช้บ�ณ์ฑิ�ตยสำถึาน พ.ศ. 2542 ได�ก�าหนดไว�ว�า “ค์วามร"�”  ค3อ สำ��งที่ �สำ� �งสำมมาจัากการศ/กษาเล�าเร ยน การค�นคว�า หร3อจัากป็ระสำบการณ์. รวมที่�0งความสำามารถึเช้�งป็ฏี�บ�ต�และที่�กษะ ความเข�าใจั หร3อสำารสำนเที่ศที่ �ได�ร�บมาจัากป็ระสำบการณ์. สำ��งที่ �ได�ร�บมาจัากการได�ย�น ได�ฟั+ง การค�ดหร3อการป็ฏี�บ�ต�องค.ว�ช้าในแต�ละสำาขา

ค์วามร"� (Knowledge) ย�ง หมายถึ/งการใช้�ข�อม�ลและสำารสำนเที่ศที่ �ม ค"ณ์ค�า ซื้/�งม การน�าป็ระสำบการณ์. ว�จัารณ์ญาณ์ ความค�ด ค�าน�ยม และป็+ญหาของมน"ษย.มาว�เคราะห.เพ3�อน�าไป็ใช้�ในการที่�างานหร3อการแก�ป็+ญหาความร� � จัะช้�วยตอบค�าถึามว�า “อย�างไร ” (How Questions) ที่�าให�เข�าใจัร�ป็แบบของความสำ�มพ�นธุ.

ค์วามร"� (Knowledge) จัะเป็*นภ�ม�ป็+ญญาหร3อ Wisdom เม3�อความร� �น� 0นน�าไป็ใช้�เพ3�อการต�ดสำ�นในป็ระเด:นที่ �สำ�าค�ญ หร3อ ระบ"ว�าความร� �ที่ �ผ�านการป็ฏี�บ�ต� และพ�สำ�จัน.ว�าได�ผลมาอย�างยาวนาน ซื้/�งการน�าเอาข�อม�ลมากองรวมก�นไม�ได�จัะที่�าให�เก�ดข�าวสำารมากองรวมก�นไม�ได� เป็*นความร� � การน�าเอาความร� �มากองรวมก�นไม�ได�เป็*นป็+ญญา เพราะข�าวสำาร ความร� � ป็+ญญา ม อะไรที่ �มากกว�าการน�าเอาสำ�วนป็ระกอบต�างๆ

I.Nonaka (1994) ค์วามร"� (Knowledge) ที่ �ช้�ดแจั�งหร3อที่ �เข ยนระบ"ไว� หมายถึ/งความร� �ที่ �สำามารถึถึ�ายโอนในภาษาที่ �เป็*นที่างการและเป็*นระบบในที่างกล�บก�น ความร� �ฝี+งล/กน�0นม ล�กษณ์ะที่ �ข/0นก�บบ"คคล ซื้/�งจัะที่�าให�การระบ"อย�างเป็*นที่างการและการสำ3�อสำารที่�าได�ล�าบาก

Benjamin S. Bloom ([ออนไลน.] th. Wikipedia.org/wiki/ความร� �) ความร� �หมายถึ/งเร3�องที่ �เก �ยวก�บการระล/กถึ/งสำ��งเฉพาะว�ธุ การและกระบวนการ ต�างๆ โดยเน�นในเร3�องของกระบวนการที่างจั�ตว�ที่ยาของความจั�าอ�นเป็*นกระบวนการ ที่ �เช้3�อมโยงเก �ยวก�บการจั�ดระเบ ยบ

 

ประเภทของค์วามร"�

แนวค�ดในการแบ�งป็ระเภที่ความร� �ที่ �น�าสำนใจั และได�ร�บความน�ยมอย�างแพร�หลายไป็ในที่��วโลกเป็*นของ Michel Polanyi  และ Ikujiro Nonaka โดยเป็*นแนวค�ดที่ �แบ�งความร� �ออกเป็*น 2  ป็ระเภที่ ค3อ

ค์วามร"�ท�&วไป หร'อค์วามร"�ชั�ดแจั�ง (Explicit Knowledge) เป็*นความร� �ที่ �สำามารถึรวบรวมถึ�ายที่อดได� โดยผ�านว�ธุ ต�างๆ เช้�น การบ�นที่/กเป็*นลายล�กษณ์.อ�กษร ที่ฤษฎ ค��ม3อต�างๆ และบางคร�0ง เร ยกว�าเป็*นความร� �แบบร�ป็ธุรรม การจั�ดการความร� �เด�นช้�ด จัะเน�นไป็ที่ �การเข�าถึ/งแหล�งความร� � ตรวจัสำอบ และต ความได� เม3�อน�าไป็ใช้�แล�วเก�ดความร� �ใหม� ก:น�ามาสำร"ป็ไว� เพ3�อใช้�อ�างอ�ง หร3อให�ผ��อ3�นเข�าถึ/งได�ต�อไป็

ค์วามร"�เฉพัาะต่�ว หร'อค์วามร"�ท�&ฝั1งอย"�ในค์น (Tacit Knowledge) เป็*นความร� �ที่ � ได�จัากป็ระสำบการณ์. พรสำวรรค.หร3อสำ�ญช้าตญาณ์ของแต�ละบ"คคลในการที่�าความเข�าใจัในสำ��งต�างๆ เป็*นความร� �ที่ �ไม�สำามารถึถึ�ายที่อดออกมาเป็*นค�าพ�ดหร3อลายล�กษณ์.อ�กษรได�โดยง�าย เช้�น ที่�กษะในการที่�างาน งานฝี7ม3อ

การจั�ดการความร� �ซื้�อนเร�น จัะเน�นไป็ที่ �การจั�ดเวที่ เพ3�อให�ม การแบ�งป็+นความร� �ที่ �อย��ในต�วผ��ป็ฏี�บ�ต� ที่�าให�เก�ดการเร ยนร� �ร�วมก�น อ�นน�าไป็สำ��การสำร�างความร� �ใหม� ที่ �แต�ละคนสำามารถึน�าไป็ใช้�ในการป็ฏี�บ�ต�งานได�ต�อไป็

ซื้/�งความร� � 2 ป็ระเภที่น 0จัะเป็ล �ยนสำถึานภาพ สำล�บป็ร�บเป็ล �ยนไป็ตลอดเวลา บางคร�0ง Tacit ก:ออกมาเป็*น Explicit และบางคร�0ง Explicit ก:เป็ล �ยนไป็เป็*น Tacit จัากความร� �ที่� 0ง 2  ป็ระเภที่ สำ�ดสำ�วนของความร� �ในองค.กรจัะพบว�าสำ�วนใหญ�เป็*นความร� �แบบฝี+งล/กมากกว�าความ ร� �แบบช้�ดแจั�ง สำ�ดสำ�วนได�ป็ระมาณ์ 80:20 ซื้/�งเป็ร ยบเที่ ยบได�ก�บภ�เขาน�0าแข:ง สำ�วนที่ �พ�นเหน3อน�0าสำามารถึมองเห:นช้�ดเจัน ซื้/�งเป็ร ยบได�ก�บความร� �แบบช้�ดแจั�งซื้/�งเป็*นสำ�วนน�อยมากเม3�อเที่ ยบก�บสำ�วนที่ � จัมอย��ใต�น�0าเป็ร ยบได�ก�บความร� �ฝี+งล/ก

ที่ �มา :  th.wikipedia.org/wiki/การจั�ดการความร� �

 

แนวค์�ดเร'&ององค์ กรแห�งการเร�ยนร"�

องค์ การเร�ยนร"� (Learning Organization) เป็*นแนวค�ดในการพ�ฒนาองค.การโดยเน�นการพ�ฒนาการเร ยนร� �สำภาวะของ การเป2นผู้"�น4าในองค์ การ (Leadership) และการเร ยนร� �ร�วมก�นของคนในองค.การ (Team Learning) เพ3�อให�เก�ดการถึ�ายที่อดแลกเป็ล �ยนองค.ความร� � ป็ระสำบการณ์. และที่�กษะร�วมก�น และพ�ฒนาองค.การอย�างต�อเน3�องที่�นต�อสำภาวะการเป็ล �ยนแป็ลงและการแข�งข�น

การม องค.การแห�งการเร ยนร� �น 0จัะที่�าให� องค.การและบ"คลากร ที่ �ม กระบวนการที่�างานที่ �ม ป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพและม ผลการป็ฏี�บ�ต�งานที่ �ม ป็ระสำ�ที่ธุ�ผล โดยม การเช้3�อมโยงร�ป็แบบของการที่�างานเป็*นที่ ม (Team

working) สำร�างกระบวนการในการเร ยนร� �และสำร�างความเข�าใจัเตร ยมร�บม3อก�บความเป็ล �ยน แป็ลงและเป็Dดโอกาสำให�ที่ มที่�างานและสำามารถึม การให�อ�านาจัในการต�ดสำ�นใจั (Empowerment) เพ3�อเป็*นการสำ�งเสำร�มให�เก�ดบรรยากาศของการค�ดร�เร��ม (Initiative) และการสำร�างนว�ตกรรม (Innovation) ซื้/�งจัะที่�าให�เก�ดองค.การที่ �เข�มแข:ง พร�อมเผช้�ญก�บสำภาวะการแข�งข�น

Learning Organization หร3อ การที่�าให�องค.การเป็*นองค.การแห�งการเร ยนร� � เป็*นค�าที่ �ใช้�เร ยกการรวมช้"ดของความค�ดที่ �เก�ดข/0นมาจัากการศ/กษาเร3�องของ องค.การ Chris Argyris ที่ �ได�ให�แนวค�ดในที่างด�าน Organization Learning ร�วมก�บ Donald Schon กล�าวไว�ว�า เป็*นกระบวนการที่ �สำมาช้�กขององค.การให�การตอบสำนองต�อการเป็ล �ยนแป็ลงของสำภาพแวด ล�อมภายในและภายนอก ด�วยการตรวจัสำอบและแก�ไขข�อผ�ดพลาดที่ �เก�ดข/0นเสำมอๆ ในองค.การ 

 

แนวค์�ดของ Learning Organization

Chris Argyris และ Donald Schon ได�ให�แนวค�ดค�าน�ยามการเร ยนร� � สำองร�ป็แบบที่ �ม ความสำ�า ค�ญเก �ยวข�องในการสำร�าง Learning Organization ค3อ Single Loop Learning ( First

Order / Corrective Learning) หมายถึ/ง การเร ยนร� �ที่ �เก�ดข/0นแก�องค.การ เม3�อม การที่�างานบรรล"ผลตามที่ � เราต�องการล�กษณ์ะการเร ยนร� �ร�ป็แบบที่ �สำองเรา จั/งเร ยกว�า Double Loop Learning

(Second Oder/Generative Learning) หมายถึ/งการเร ยนร� �ที่ �เก�ดข/0นเม3�อสำ��งที่ �ต�องการให�บรรล"ผลหร3อเป็Eาหมาย ไม�สำอดคล�องก�บผลการกระที่�า 

 

องค์ ประกอบขององค์ การแห�งการเร�ยนร"�

Peter Senge (1990) ได�กล�าวถึ/งว�น�ย 5 ป็ระการที่ �เป็*นองค.ป็ระกอบสำ�าค�ญของการสำร�างให�เก�ดองค.กรแห�งการเร ยนร� �โดย ว�น�ย 5 ป็ระการน�0นม ด�งน 0

ว�น�ยป็ระการที่ � 1 : การค์�ดอย�างเป2นระบบ (Systematic thinking) ที่"กสำ��งน�0นม ความเก �ยวข�องซื้/�งก�นและก�น ด�งน�0นให�มองที่"กอย�างในภาพรวม ไม�มองอย�างจั�บจัดหร3อมองแค�ภายในองค.กรของเรา แต�ต�องมองออกไป็นอกกรอบ ไป็ถึ/งสำภาพแวดล�อมภายนอกด�วย

ว�น�ยป็ระการที่ � 2 : ค์วามรอบร"�แห�งต่นเอง (Personal mastery) การเร ยนร� �ขององค.กรจัะเก�ดข/0นได�เม3�อเก�ดการเร ยนร� �ระด�บบ"คคลในองค.กร ข/0นก�อน คนในองค.กรต�องพ�ฒนาตนเองอย��ตลอดเวลา ไม�ว�าจัะเป็*นเร3�องที่ �ต�วเองถึน�ดอย��แล�วหร3อไม�ก:ตาม ย��งเร3�องที่ �ต�วเองถึน�ดหร3อสำนใจัน�0นย��งต�องพ�ฒนา

ว�น�ยป็ระการที่ � 3 : แบบแผู้นค์วามค์�ดอ�าน (Mental models) คน เราเก�ดมาในสำถึานที่ �ที่ �ต�างก�น การเล 0ยงด�ก:ต�างก�น สำภาพแวดล�อมที่ �เต�บโตข/0นมาก:ต�างก�น ล�วนแล�วแต�เป็*นเหต"ให�แบบแผนแนวความค�ดอ�านของแต�ละคนน�0นน�าจัะม ความแตก ต�างก�น การที่ �องค.กรจัะม"�งไป็ในที่�ศที่างไหนน�0นข/0นอย��ก�บแบบแผนความค�ดอ�านของคนสำ�วน ใหญ�ในองค.กร เพราะฉะน�0นจั�าเป็*นต�องบร�หารแนวค�ดให�ม ความเหมาะสำม เพ3�อน�าพาให�องค.กรไป็ในที่�ศที่างที่ �ด

ว�น�ยป็ระการที่ � 4 : การเสร�มสร�างว�ส�ยท�ศน ร�วมก�น  (Building shared vision) การจัะที่�าให�ที่�0งองค.กรสำามารถึมองภาพในอนาคต ที่ �องค.กรจัะไป็ให�เป็*นภาพเด ยวก�นที่��วที่�0งองค.กรน�0น ในสำ�วนน 0ต�องอาศ�ยผ��บร�หารเป็*นป็+จัจั�ยที่ �สำ�าค�ญต�องคอยสำ3�อสำารให�ที่�0งองค.กร น 0ร�บร� �ร�วมก�นเก�ดการยอมร�บร�วมก�น และพร�อมใจัร�วมม3อม"�งไป็ในที่�ศที่างเด ยวก�น

ว�น�ยป็ระการที่ � 5 : การเร�ยนร"�เป2นท�ม (Team Learning) ความ ร� �บางอย�างน�0นไม�สำามารถึค�ดข/0นมาได� หากป็ราศจัากการร�วมม3อร�วมใจัค�ดค�นข/0นมาร�วมก�น และนอกจัากน�0น การเร ยนร� �เป็*นที่ มย�งสำ�งผลให�เก�ดการเร ยนร� �ที่ �เร:วย��งข/0นกว�าการเร ยน ร� �โดยล�าพ�ง สำ��งเหล�าน 0ผ��บร�หารสำามารถึเข�ามาม บที่บาที่ที่ �จัะคอยผ ล� ก ด� น ใ ห� เ ก� ด ก า ร ที่�า ง า น เ ป็* น ที่ ม สำ� ง ผ ล ต� อ ก า ร เ ร ย น ร� � เ ป็* น ที่ ม 

แนวค์�ดเร'&องขบวนการจั�ดการค์วามร"�

นพ.ว�จัารณ์. พาน�ช้ (2547)ได�กล�าวไว�ว�า “การจั�ดการค์วามร"�” หมายถึ/ง การยกระด�บความร� �ขององค.กรเพ3�อสำร�างผลป็ระโยช้น.จัากต�นที่"นที่างป็+ญญา โดยเป็*นก�จักรรมที่ �ซื้�บซื้�อนและกว�างขวาง ไม�สำามารถึให�น�ยามด�วยถึ�อยค�าสำ�0นๆ ได� ด�งน�0นต�องให�น�ยามหลายข�อจั/งจัะครอบคล"มความหมาย ได�แก�

  รองการรวบรวม การจั�ดระบบ การจั�ดเก:บ และการจัะเข�าถึ/งข�อม�ลเพ3�อสำร�างความร� �โดยม เที่คโนโลย ในด�านข�อม�ล

      คอมพ�วเตอร.เป็*นต�วช้�วย

  รองการจั�ดการความร� �เก �ยวข�องก�บการแลกเป็ล �ยนความร� � พฤต�กรรมในองค.กรที่ �เก �ยวข�องก�บสำ�งคม ว�ฒนธุรรมและ

      ว�ธุ ป็ฏี�บ�ต�ม ผลต�อการแลกเป็ล �ยนความร� � ซื้/�งม ความสำ�าค�ญต�อการจั�ดการความร� �เป็*นอย�างย��ง

  รองการจั�ดการความร� �ต�องอาศ�ยผ��ร� �ในการต ความ และป็ระย"กต.ใช้�ความร� �ด�งน�0นก�จักรรมต�างๆ ที่ �เก �ยวข�องก�บคนใน

      การพ�ฒนาคน การด/งด�ดคนที่ �ม ความร� �ไว�ในองค.กร ถึ3อเป็*นสำ�วนหน/�งของการจั�ดการความร� �

  รองการเพ��มป็ระสำ�ที่ธุ�ผลขององค.กร การจั�ดการความร� �ม ข/0นมาเพ3�อที่ �จัะน�าไป็ช้�วยให�องค.กรป็ระสำบความสำ�าเร:จัการ

      ป็ระเม�นต�นที่"นที่างป็+ญญา และผลสำ�าเร:จัของการป็ระย"กต.ใช้�การจั�ดการความร� �เป็*นด�ช้น ที่ �บอกว�าองค.กรใช้�การจั�ด

      การความร� �ได�ผลหร3อไม�

 

The SECI Model

กระบวนการการจั�ดการความร� �ที่ � ได�ร�บความ น�ยมที่ �ที่"กคนต�องร� �จั�กค3อ SECI Model ของ Nonaka และ Takeuchi (1995) ที่ �ได�เสำนอแนวค�ดว�าความร� �ของคนสำามารถึแบ�งออกได� 2 ป็ระเภที่ ได�แก�ความร� �ช้�ดแจั�ง (Explicit) และความร� �ฝี+งล/ก (Tacit) ซื้/�งความร� �ที่� 0งสำองป็ระเภที่ม ความสำ�าค�ญต�อองค.กร โดยเฉพาะความร� �ที่ �เก�ดจัากป็ระสำบการณ์.ในการที่�างาน หากม การด/งความร� �ที่ �ฝี+งล/กออกมาใช้� หร3อเป็ล �ยนให�เป็*นความร� �ใหม�เก�ดข/0น และเก�ดการเร ยนร� �เพ��มข/0น ซื้/�ง SECI Model จัะเป็*นการอธุ�บายการถึ�ายที่อดความร� �และการเป็ล �ยนร�ป็แบบของความร� �ที่� 0งสำอง ป็ระเภที่ เก�ดเป็*นความร� �ใหม�

 

Socialization เป็*นการแลกเป็ล �ยนความร� �แบบความร� �ฝี+งล/กไป็เป็*นความร� �ฝี+งล/ก (Tacit to

Tacit) โดยการแลกเป็ล �ยนป็ระสำบการณ์.ตรงของผ��ที่ �สำ3�อสำารระหว�างก�น สำร�างเป็*นความร� �ของแต�ละบ"คคลข/0นมาผ�านการที่�างานร�วมก�บผ��อ3�น การสำ�งเกต การลอกเล ยนแบบและการลงม3อป็ฏี�บ�ต�ความร� �ฝี+งล/กอาจัจัะเป็*นกระบวนการค�ด ซื้/�งเป็*นการยากที่ �จัะอธุ�บายออกมาเป็*นค�าพ�ด การที่ �เข�าไป็ม สำ�วนร�วมจัะที่�าให�สำามารถึเร ยนร� �ได�

Externalization เป็*นการแลกเป็ล �ยนความร� �แบบความร� �ฝี+งล/กไป็เป็*นความร� �ช้�ดแจั�ง (Tacit

to Explicit) จัะสำามารถึที่�าได�โดยการเป็ร ยบเที่ ยบ การต�0งสำมมต�ฐาน กรอบความค�ด ในการถึ�ายที่อดความร� �ฝี+งล/กออกมาเป็*นความร� �ช้�ดแจั�งที่�า ได�ยาก อาจัที่�า ได�โดยผ�านการพ�ดค"ย การเล�าเร3�อง ซื้/�งกระบวนการน 0เป็*นกระบวนการที่ �สำ�าค�ญในการสำร�างความร� �

Combination เป็*น การแลกเป็ล �ยนความร� �แบบความร� �ช้�ดแจั�งไป็เป็*นความร� �ช้�ดแจั�ง (Explicit

to Explicit) เป็*นกระบวนการที่ �ที่�าให�ความร� �สำามารถึจั�บต�องได� น�าไป็ใช้�ได�และใช้�งานร�วมก�นได�สำามารถึที่�าได�โดยการแยกแยะ แบ�งป็ระเภที่ และที่�าให�อย��ในร�ป็เอกสำาร เป็*นการจั�ดระบบความร� �

Internalization เป็*นการแลกเป็ล �ยนความร� �แบบความร� �ช้�ดแจั�งไป็เป็*นความร� �ฝี+ งล/ก (Explicit to Tacit) เก�ดจัากการที่�าความเข�าใจัในความร� �แบบช้�ดแจั�งของบ"คคลจันเก�ดเป็*นความร� �ข/0น โดยผ�านการอ�านหน�งสำ3อ เอกสำารแล�วที่�าความเข�าใจั หร3อผ�านการฝี8กป็ฏี�บ�ต� การน�าเอาความร� �ไป็ใช้�

กระบวนการต�างๆ จัะเก�ดข/0นหม"นวนก�นไป็ซื้�0าแล�วซื้�0าเล�า ซื้/�งในแต�ละกระบวนการที่ �เก�ดการเป็ล �ยนร�ป็แบบระหว�างความร� �ฝี+งล/กก�บความ ร� �ช้�ดแจั�งจัะที่�า ให�เก�ดความร� �ใหม�เพ��มข/0น ซื้/�งน��นหมายความว�า Externalization และ Internalization เป็*นกระบวนการสำ�าค�ญในการสำร�างความร� � ย��งสำามารถึกระต"�นให�กระบวนการที่�0ง 4 ที่ �เก�ดข/0นอย�างต�อเน3�องจันเก�ดเป็*น เกล ยวความร� � (Knowledge Spiral)

และย��งเกล ยวความร� �หม"นเร:วเที่�าไหร�ก:จัะที่�าให�เก�ดความร� �เพ3�อน�าไป็ใช้� ป็ระโยช้น.ก�บองค.กรได�มากข/0น

 

องค์ ประกอบของวงจัรค์วามร"�

1.ค์น (People)ใน องค.กรจั/งม ความสำ�าค�ญเป็*นอ�นด�บแรก การจั�ดการความร� �เป็*น กลย"ที่ธุ. กระบวนการ และเที่คโนโลย ที่ �ใช้�ในองค.กรเพ3�อแสำวงหา สำร�าง จั�ดการ แลกเป็ล �ยนและที่�าให�ความร� �ที่ �ต�องการได�ร�บผลสำ�าเร:จัตามว�สำ�ยที่�ศน.ที่ �องค.การ ต�องการ เป็*นการผสำมผสำานความร� �ที่ �ได�จัากหลายศาสำตร. เช้�น การบร�หารจั�ดการ (Management science) ป็+ญญาป็ระด�ษฐ. (Artificial intelligence)

และพฤต�กรรมองค.กร (Organization behavior)

2.ด�านกระบวนการ(Process)กระบวน การของการจั�ดการความร� � ป็ระกอบด�วย แนวที่างและข�0นตอนของการจั�ดการความร� � โดยต�องระบ"ป็ระเภที่ของสำารสำนเที่ศที่ �ต�องการ ที่�0งจัากแหล�งข�อม�ลภายในและภายนอกเป็*นการแยกแยะว�าความร� �ช้น�ดใดที่ �ควรน�ามา ใช้�ในองค.กร แล�วน�าความร� �น� 0นมาก�าหนดโครงสำร�างร�ป็แบบ และตรวจัสำอบความถึ�กต�อง ก�อนที่ �จัะน�า มาผล�ตและเผยแพร�โดยการบร�หารกระบวนการน�0น ต�องเข�าใจัว�สำ�ยที่�ศน.ที่ �ช้�ดเจันขององค.กรว�าต�องการให�บรรล"เป็Eาหมายอะไร

3.ด�านเทค์โนโลย�สารสนเทศ(Technology)การ จั�ดการความร� �ม การใช้�เที่คโนโลย สำารสำนเที่ศเป็*นเคร3�องม3อ เพ3�อจัะพ�ฒนาโครงสำร�างพ30นฐาน ของความร� �ในองค.กรให�เป็*นความร� �ที่ �เก�ดป็ระโยช้น.ต�อบ"คคลน�0น ในเวลาและร�ป็แบบที่ �แต�ละองค.กรต�องการ เที่คโนโลย ที่ �ใช้�ในการจั�ดการความร� �ม ความหมายกว�างกว�าเที่คโนโลย และความร� � ของบ"คคล โดยใช้�เที่คโนโลย เป็*นเคร3�องม3อ เพ3�อให�บ"คลากรที่"กคนในองค.กรสำามารถึสำ3�อสำารและแลกเป็ล �ยนความค�ดเห:น

 

ทฤษฎี�เก�&ยวก�บกระบวนการค์วามร"� (Knowledge Process)

เป็*นแนวความค�ดของกระบวนการความร� �ที่ � สำถึาบ�นเพ��มผลผล�ตแห�งช้าต� (บ"ญด บ"ญญาก�จั และคณ์ะ, /2547: 54-59)  ได�สำร"ป็ไว�เพ3�อช้�วยให�องค.กรสำามารถึสำร�างและจั�ดการความร� �ภายในองค.กรได� อย�างม ป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพและป็ระสำ�ที่ธุ�ผล ซื้/�งม รายละเอ ยดต�างๆ สำร"ป็ได�ด�งน 0

1.ก า ร ค์� น ห า ค์ ว า ม ร"� (Knowledge Identification)

เป็*นการค�นหาว�าองค.กรของเราม ความร� �อะไรอย��บ�าง อย��ในร�ป็แบบใด อย��ที่ �ใคร และความร� �อะไรที่ �องค.กรจั�าเป็*นต�องม เพ3�อที่�าให�บรรล"เป็Eาหมาย การค�นหาความร� �สำามารถึใช้�เคร3�องม3อที่ �เร ยกว�า Knowledge

mapping หร3อการที่�าและแผนที่ �ความร� � เพ3�อจั�ดอ�นด�บความสำ�าค�ญ ที่�าให�มองเห:นภาพรวมของคล�งความร� �ขององค.กร บ"คลากรที่ราบว�าม ความร� �อะไรและสำามารถึหาได�จัากที่ �ไหน นอกจัากน 0ย�งใช้�เป็*นพ30นฐานในการต�อยอดความร� �ในเร3�องต�างๆ อย�างเป็*นระบบ

2.การส ร� างและแสวงหา ค์ว า ม ร"� (Knowledge Creation and Acquisition)

องค.กรจัะต�องม ว�ธุ การด/งด�ดความร� �จัากแหล�งต�างๆ รวบรวมไว�เพ3�อจั�ดที่�าเน30อหาให�เหมาะสำม ม การสำร�างความร� �ใหม� การน�าความร� �จัากภายนอกมาใช้� ม การพ�จัารณ์าก�าจั�ดความร� �ที่ �ไม�ได�ใช้�หร3อล�าสำม�ยที่�0งไป็เพ3�อป็ระหย�ด ที่ร�พยากรในการจั�ดเก:บ ห�วใจัสำ�าค�ญค3อ การก�าหนดเน30อหาของความร� �ที่ �ต�องการและแสำวงหาความร� �ด�งกล�าวให�ได�

3.ก า ร จั� ด ค์ ว า ม ร"� ใ ห� เ ป2 น ร ะ บ บ (Knowledge Organization)

องค.กรต�องจั�ดความร� �ที่ �ม อย��ให�เป็*นระบบ เพ3�อให�ผ��ใช้�สำามารถึค�นหาและน�าความร� �ไป็ใช้�ป็ระโยช้น.ได� และเข�าถึ/งได�ง�ายและรวดเร:ว ม การแบ�งป็ระเภที่ของความร� �อย�างเหมาะสำมตามล�กษณ์ะของงาน วางโครงสำร�างของความร� �ขององค.กร

4.ก า ร ป ร ะ ม ว ล แ ล ะ ก ล�& น ก ร อ ง ค์ ว า ม ร"� (Knowledge Codification and Refinement)ต�องม การป็ระมวลความร� �ให�อย��ในร�ป็แบบและภาษาที่ �เข�าใจัง�ายใช้�ภาษาเด ยวก�นป็ร�บป็ร"งเน30อหาให�ม ความสำมบ�รณ์.สำอดคล�องต�องการของผ��ใช้�

5.ก า ร เ ข� า ถึ7 ง ค์ ว า ม ร"� (Knowledge Access)

ความร� �ที่ �ได�มาน�0นต�องถึ�กน�าออกมาใช้�ป็ระโยช้น. การเข�าถึ/งข�อม�ลของผ��ใช้�น�0นสำามารถึที่�าได� 2 ล�กษณ์ะ ค3อ

5.1 การป็Eอนความร� � (Push) ค3อการสำ�งข�อม�ลความร� �ให�ก�บผ��ร�บโดยที่ �ผ��ร�บไม�ได�ร�องขอหร3อเร ยกว�า Supply-based เช้�น

     หน�งสำ3อเว ยน การฝี8กอบรม

5.2 การให�โอกาสำเล3อกใช้�ความร� � (Pull) ค3อการที่ �ผ��ร �บสำามารถึเล3อกใช้�แต�เฉพาะความร� �ที่ �ตนต�องการ ที่ �สำามารถึช้�วยให�

     ลดป็+ญหาการได�ร�บข�อม�ลที่ �ไม�ต�องการใช้�เร ยกอ กอย�างว�า Demand-based เช้�น Web board

6.การแบ�งป1นแลกเปล�&ยนค์วามร"� (Knowledge Sharing)

องค.กรสำามารถึน�าเคร3�องม3อในการจั�ดการความ ร� �มาใช้�เพ3�อให�เก�ดการแลกเป็ล �ยนความร� � ซื้/�งใช้�หล�กการของ SECI ความร� �ช้�ดแจั�งสำามารถึน�าเอาเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศเข�ามาใช้� เพ3�อช้�วยให�เก�ดการแลกเป็ล �ยน

ความร� �ได�อย�างรวดเร:ว แต�ความร� �ฝี+งล/กน�0นเก�ดการแลกเป็ล �ยนได�ยากข/0นอย��ก�บที่�ศนคต�และว�ฒนธุรรม ขององค.กรและต�องเล3อกใช้�ว�ธุ ให�เหมาะสำม

 7.ก า ร เ ร� ย น ร"� (Learning)

การที่ �คนในองค.กรสำามารถึเร ยนร� �จัากสำ��งต�างๆ และสำามารถึน�าความร� �น� 0นไป็ใช้�ต�ดสำ�นใจัในการที่�างาน โดยการเร ยนร� �และการสำร�างความร� �ใหม�ข/0นมาอย�างต�อเน3�อง เป็*นการเพ��มพ�นความร� �ขององค.กรให�มากข/0นเร3�อยๆ และถึ�กน�าไป็ใช้�สำร�างความร� �ใหม�ๆ เป็*นวงจัรที่ �ไม�ม ที่ �สำ�0นสำ"ดที่ �เร ยกว�า วงจัรแห�งการเร ยนร� �

 

1. กรณี�ต่�วอย�างของขบวนการจั�ดการค์วามร"�ของ บร�ษ�ท Xerox Corporation (1999)

แนวทางการจั�ดการค์วามร"�ของบร�ษ�ท Xerox Corporation (1999)

     การจั�ดการความร� �ของ  Fuji Xerox น�0น เน�นความสำ�มพ�นธุ.ของ 3 ม�ต� ค3อคน (Human

Perspective) บรรยากาศแวดล�อม (Environment Perspective) และเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศ (IT

Perspective) โดยจัากว�สำ�ยที่�ศน.ของบร�ษ�ที่ที่ �ก�าหนดว�า “สำร�างบรรยากาศเพ3�อสำน�บสำน"นบ"คลากรที่ �ใช้�องค.ความร� � (Provide environment to support knowledge worker)”จัะเห:นได�ว�า บร�ษ�ที่ Fuji Xerox ให�ความสำ�าค�ญอย�างมากในการสำร�างป็+จัจั�ยด�านบรรยากาศแวดล�อม ซื้/�งที่ �เร ยกว�า “Ba” ที่ �กระต"�นและเอ30 อให�คนในองค.กรเก�ดความใฝีFเร ยนร� � และใช้�องค.ความร� �เพ3� อให�เก�ดผลในที่างธุ"รก�จั (Leverage individual ideas and passion into business results) รวมที่�0งม การสำร�าง Community of Practice (Cop) เพ3�อต�องการเช้3�อมโยงคนในองค.กรให�ม การแลกเป็ล �ยนเร ยนร� �ซื้/�งก�นและก�น อย��เสำมอๆ โดยใช้�กระบวนการที่ �ไม�เป็*นที่างการ (informal) และจั"ดเน�นที่ �สำ�าค�ญค3อ “การเช้3�อมโยงคน ” ไม�ใช้� “การรวบรวมข�อม�ล ” (KM is not “Collecting Data” but “Connecting

People”) นอกจัากน 0 บร�ษ�ที่ม ค�าน�ยมพ30นฐาน ค3อเป็Dดโอกาสำให�ที่"กคนที่ �ม ความค�ด (ideas) สำามารถึเร��ม

ต�นที่�าสำ��งใหม�ได�เสำมอ สำ�าหร�บ  Fuji Xerox ผ��บร�หารระด�บสำ�งของบร�ษ�ที่เล:งเห:นความสำ�าค�ญขององค.ความร� �และม ความม"�ง ม��นที่ �จัะพ�ฒนาองค.กรโดยใช้�ความร� �

ท�&มา:http://www.nesdb.go.th/news/template/interestingdata/data/data46.pdf

 

1.ก า ร จั� ด ก า ร เ ป ล�& ย น แ ป ล ง แ ล ะ พั ฤ ต่� ก ร ร ม (Transition and Behavior

Management) เป็*นข�0นตอนที่ �ม ความสำ�าค�ญ เป็*นการก�าหนดที่�ศที่าง นโยบายต�0งแต�ระด�บผ��บร�หาร  การวางแผนกลย"ที่ธุ.ในการด�าเน�นการ การสำร�างบรรยากาศ สำภาพแวดล�อมให�เก�ดว�ฒนธุรรมการจั�ดการความร� � ที่ มผ��ร�บผ�ดช้อบการบร�หารจั�ดการความร� � แผนสำน�บสำน"นจัากผ��บร�หารระด�บสำ�งจั/งม ความสำ�าค�ญอย�างย��ง

2.การส'&อสาร (Communication) เป็*นการก�าหนดว�าม ป็+จัจั�ยหล�กๆในการสำ3�อสำารที่ �จัะต�องค�าน/งถึ/ง ได�แก� ช้�องที่างในการสำ3�อสำารสำ��กล"�มเป็Eาหมาย  เน30อหาและกล"�มเป็Eาหมายที่ �ต�องการสำ3�อสำารถึ/ง

3.กระบวนการและเค์ร'&องม'อในการส'&อสาร (Process and Tool) จัะ สำามารถึเล3อกใช้�ได�ตามความเหมาะสำมก�บบร�บที่ของหน�วยงานหร3อองค.การ เช้�น บางองค.การสำน�บสำน"นให�เก�ดความร� �แบบไม�ช้�ด แ จั� ง (Tacit Knowledge) ม า ก ข/0 น โ ด ย ก า ร สำ ร�า ง ก ร ะ บ ว น ก า ร ด� า น ช้" ม ช้ น แ น ว ป็ ฏี� บ� ต� (Community of Practice :Cop) บางองค.การสำน�บสำน"นให�น�าความร� �ไม�ช้�ดแจั�งมาเป็*นความร� �ช้�ดแจั�ง

4.การเร�ยนร"� (Learning) สำ�งเสำร�มให�กล"�มเป็Eาหมายได�ม การเร ยนร� �และแลกเป็ล �ยนที่�0งร�ป็แบบเป็*นที่าง การและไม�เป็*นที่างการ เช้�น การจั�ดป็ระช้"มว�ช้าการ การป็ระช้"มเพ3�อแลกเป็ล �ยนเร ยนร� � การแลกเป็ล �ยนความร� �บนเว:บบอร.ด เป็*นต�น

5.การว�ดผู้ล (Measurement) การว�ดผลจัะเป็ล �ยนตามพ�ฒนาการของการจั�ดการความร� �เช้�น ระยะแรกอาจัว�ดผลจัากระบบหร3อก�จักรรมต�างๆที่ �ที่�าเช้�น จั�านวนสำมาช้�กผ��เข�าร�วมก�จักรรม  จั�านวนคร�0งก�จักรรม ระยะที่�ายอาจัว�ดที่ �ผลล�พธุ.ที่ �ได�จัากการจั�ดการความร� � เช้�น จั�านวนผล�ตผล ค"ณ์ภาพของผล�ตภ�ณ์ฑิ.  เป็*นต�น

6.การยกย�องชัมเชัยและให�รางว�ล (Recognition and Rewards) เป็*นการสำร�างแรงจั�งใจั และเป็*นก�าล�งใจั ให�ผ��ป็ฏี�บ�ต� หร3อผ��เข�าร�วมม ความกระต3อร3อร�นในการด�าเน�นการ แต�ที่�ายที่ �สำ"ดต�องช้ 0ให�เข�าใจัว�าป็ระโยช้น.ของการจั�ดการความร� �อย��ที่ �การที่�า ให�ที่�างานด

ข�อม"ลเก�&ยวก�บ ไค์เซ็:น (Kaizen)

การที่�าไคเซื้:นก:ค3อ การลดหร3อเล�กข�0นตอนสำ�วนเก�นสำ�วนที่ �ไม�จั�าเป็*นด�วยการเป็ล �ยนว�ธุ การที่�างาน จัากการเป็ล �ยนแป็ลงที่ ละเล:กที่ ละน�อยที่ �สำามารถึที่�าได�อย�างรวดเร:วและต�อเน3�อง และต�องอาศ�ยการพล�กแพลง เพ3�อที่ �จัะให�หล"ดพ�นจัาก ข�อจั�าก�ดในความเป็*นจัร�งต�างๆ เช้�น งบป็ระมาณ์ เวลา อ"ป็กรณ์. เที่คโนโลย ฯลฯ

 

ก�จักรรมไค์เซ็:น (Kaizen) จัะด4าเน�นต่ามแนวทางวงจัรค์;ณีภาพัของเกมม�&ง ( PDCA ) ม�ด�งน�<

P-Plan ช้�วง น 0เป็*นการวางแผนที่ �จัะม การศ/กษาป็+ญหาพ30นที่ � หร3อกระบวนการที่ �ต�องการป็ร�บป็ร"งและจั�ดที่�ามาตรว�ดสำ�าค�ญ (Key Metrics) สำ�าหร�บต�ดตามว�ดผล เช้�น รอบเวลา (Cycle Time) เวลาการหย"ดเคร3�อง (Downtime) เวลาการต�0งเคร3�องอ�ตราการเก�ดของเสำ ยเป็*นต�น โดยม การด�า เน�นก�จักรรมกล"�มย�อย (Small Group Activity) เพ3� อระดมสำมองแสำดงความค�ดเห:นร�วมก�นพ�ฒนาแนวที่าง สำ�าหร�บการแก�ป็+ญหาในเช้�งล/กด�งน�0นผลล�พธุ.ในช้�วงของการวางแผนจัะม การเสำนอ ว�ธุ การที่�างานหร3อกระบวนการใหม�

D-Do ในช้�วงน 0จัะม การน�าผลล�พธุ.หร3อแนวที่างในช้�วงของการวางแผนมาใช้�ด�าเน�นการ สำ�าหร�บ Kaizen Events ภายในช้�วงเวลาอ�นสำ�0นโดยม ผลกระที่บต�อเวลาที่�า งานน�อยที่ �สำ"ด (Minimal

Disruption) อาจัใช้�เวลาเล�กงานหร3อช้�วงของว�นหย"ด

C-Check โดยใช้�มาตรว�ดที่ �จั�ดที่�าข/0นสำ�าหร�บต�ดตามว�ดผลการด�าเน�นก�จักรรมตามว�ธุ การใหม� (New Method) เพ3�อจัะเป็ร ยบว�ดป็ระสำ�ที่ธุ�ผลก�บแนวที่างเด�ม หากผลล�พธุ.จัากแนวที่างใหม�ไม�สำามารถึบรรล"ตามเป็Eาหมายที่างที่ มงานอาจัพ�จัารณ์าแนว ที่างเด�มหร3อด�าเน�นการค�นหาแนวที่างป็ร�บป็ร"งต�อไป็

A-Act โดยจัะน�าข�อม�ลที่ � ว�ดผลและป็ระเม�นในช้�วงของการตรวจัสำอบเพ3�อใช้�สำ�าหร�บด�าเน�นการน�าไป็ใช้�และไป็ ป็ร�บแก�ไข (Corrective Action) ด�วยที่ มงานไคเซื้:น ซื้/�งม ผ��บร�หารให�การสำน�บสำน"น เพ3�อม"�งบรรล"ผลสำ�าเร:จัตามเป็Eาหมายของโครงการในช้�วงของการด�าเน�นก�จักรรมไค เซื้:นหร3อ ก�จักรรมการป็ร�บป็ร"ง (Kaizen Event) ที่างที่ มงานป็ร�บป็ร"งจัะม"�งค�นหาสำาเหต"ต�นตอของความสำ�ญเป็ล�าและใช้�ความค�ดสำร�าง สำรรค. (Creativity) เพ3� อจัะขจั�ดความสำ�ญเป็ล�า หล�งจัากด�า เน�นก�จักรรมการป็ร�บป็ร"ง (Kaizen

Event) รวมที่�0งม การจั�ดที่�ามาตรฐานกระบวนการ (Process Standardization)

ท�&มา : http://boonchob.ob.tc/-View.php?N=95&Page=1

 

2.1 ทฤษฏี�เก�&ยวก�บการสร�างแรงจั"งใจั

ทฤษฎี�แรงจั"งใจัของ Herzberg

Frederick Herzberg ได�ค�ดค�นที่ฤษฎ การสำร�างจั�งใจัในการที่�างาน ซื้/�งเป็*นที่ �ยอมร�บก�นอย�างกว�างขวางในวงการบร�หาร ที่ฤษฎ ของ Herzberg ม ช้3� อเร ยกแตกต�างก�นออกไป็ค3อ “motivation-

maintenance theory"ห ร3 อ “ dual factor theory" ห ร3 อ “ the motivation-hygiene theory"

1.ป1จัจั�ยจั"งใจั (Motivation Factor)

2.ป1จัจั�ยค์4<าจั;น (Maintenance Factor)

 

ป1จัจั�ยการจั"งใจั

เป็*นป็+จัจั�ยที่ �เก �ยวข�องก�บงานโดยตรง เพ3�อจั�งใจัให�ก�บคนช้อบ และร�กงานป็ฏี�บ�ต�ที่ �เป็*นการกระต"�นที่ �ให�เก�ดความพ/งพอใจัให�แก�บ"คคลใน องค.การ ให�ป็ฏี�บ�ต�งานได�อย�างม ป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพมากข/0น เพราะป็+จัจั�ยที่ �สำามารถึสำนองตอบความต�องการภายในบ"คคลได�ด�วยก�น ได�แก�

1.ค์วามส4าเร:จัในการท4างานของบ;ค์ค์ล หมายถึ/ง การที่ �บ"คคลสำามารถึที่�างานได�จันเสำร:จัสำ�0นและจัะป็ระสำบความสำ�าเร:จั

  อย�างด เป็*นความสำามารถึในการแก�ไขป็+ญหาต�างๆ และการที่ �ร� �จั�กป็Eองก�นป็+ญหาที่ �จัะเก�ดข/0นเม3�อม ผลงานสำ�าเร:จัจั/งจัะเก�ด

  ความร� �สำ/กพ/งพอใจัและป็ลาบป็ล30มในผลสำ�าเร:จัของงานน�0นๆ

2.การได�ร�บการยอมร�บน�บถึ'อ หมายถึ/ง การได�ร�บการยอมร�บน�บถึ3อที่ �ไม�ว�าจัากผ��บ�งค�บบ�ญช้าการยอมร�บน 0อาจัจัะอย��ใน

   การยกย�องช้มเช้ยแสำดงความย�นด การให�ก�าล�งใจั การแสำดงออกอ3�นใดที่ �สำ�อให�เห:นถึ/ง การยอมร�บความสำามารถึเม3�อได�

   ที่�างานอย�างหน/�งอย�างใดบรรล"ผลสำ�าเร:จั การยอมร�บน�บถึ3อจัะแฝีงอย��ก�บความสำ�าเร:จัในงานด�วย

3.ล�กษณีะของงานท�&ปฏี�บ�ต่� หมายถึ/ง งานที่ � น�าสำนใจั งานที่ �ต�องอาศ�ยความค�ดร�เร��ม สำร�างสำรรค. ที่�าที่าย ให�ต�องลงม3อ

   หร3อเป็*นงานที่ �ม ล�กษณ์ะสำามารถึกระที่�าได�ต�0งแต�ต�นจันจับโดยล�าพ�งแต�ผ��เด ยว

4.ค์วามร�บผู้�ดชัอบ หมายถึ/ง ความพ/งพอใจั ที่ �เก�ดข/0นจัากการได�ร�บมอบหมายให�ร�บผ�ดช้อบงานใหม�ๆ และที่ �ม อ�านาจัใน

   การร�บผ�ดช้อบได�อย�างด ไม�ม การตรวจัหร3อควบค"มอย�างใกล�ช้�ด

5.ค์วามก�าวหน�า หมายถึ/ง ได�ร�บการเล3�อนต�าแหน�งที่ �สำ�งข/0น ของบ"คคลในองค.การ การม โอกาสำได�ศ/กษาเพ3�อที่ �หาความร� �

   เพ��มเต�มหร3อได�ร�บการฝี8กอบรม

 

ป1จัจั�ยค์4<าจั;น

หร3ออาจัเร ยกว�า ป็+จัจั�ยสำ"ขอนาม�ย หมายถึ/ง ป็+จัจั�ยที่ �จัะค�0าจั"นให�แรงจั�งใจัในการที่�างานของบ"คคลม อย��ตลอดเวลา ถึ�าไม�ม หร3อม ในล�กษณ์ะไม�สำอดคล�องก�บบ"คคลในองค.การบ"คคลในองค.การ จัะเก�ดความไม�ช้อบงานข/0นและป็+จัจั�ยที่ �มาจัากภายนอกบ"คคล ได�แก�

1.เง�นเด'อน หมายถึ/งเง�นเด3อนและการเล3�อนข�0นเง�นเด3อนในหน�วยงานน�0นๆ เป็*นที่ �พอใจัของบ"คลากรในการที่�างาน

2.โอกาสท�&จัะได�ร�บค์วามก�าวหน�าในอนาค์ต่ นอกจัากจัะหมายถึ/งการที่ �บ"คคลได�ร�บการแต�งต�0งการเล3�อนต�าแหน�งภาย

   ในหน�วยงานแล�ว ย�งหมายถึ/งสำถึานการณ์.ที่ �บ"คคลสำามารถึได�ร�บความก�าวหน�าในที่�กษะว�ช้าช้ พด�วย

3.ค์วามส�มพั�นธ์ ก�บผู้"�บ�งค์�บบ�ญชัา ผ��ใต�บ�งค�บบ�ญช้าเพ3�อนร�วมงานหมายถึ/งการต�ดต�อไม�ว�าเป็*นที่างก�ร�ยาหร3อที่างวาจัา

   ที่ �แสำดงถึ/งความสำ�มพ�นธุ.อ�นด ต�อก�นสำามารถึที่�างานร�วมก�นม ความเข�าใจัก�น

4.สถึานะของอาชั�พั หมายถึ/งอาช้ พน�0นเป็*นที่ �ยอมร�บน�บถึ3อของสำ�งคมที่ �ม เก ยรต� และศ�กด�Hศร

5.นโยบายและการบร�หารงาน หมายถึ/งการจั�ดการและการบร�หารองค.การ การต�ดต�อสำ3�อสำารภายในองค.การ

6.สภาพัการท4างาน หมายถึ/งสำภาพที่างกายภาพของงาน เช้�น แสำงเสำ ยง อากาศ ช้��วโมงการที่�างานรวมที่�0งล�กษณ์ะของ

   สำ��งแวดล�อมอ3�นๆเช้�น อ"ป็กรณ์.หร3อเคร3�องม3อต�างๆ อ กด�วย

7.ค์วามเป2นอย"�ส�วนต่�ว หมายถึ/งความร� �สำ/กที่ �ด หร3อไม�ด อาจัเป็*นผลที่ �ได�ร�บจัากงานในหน�าที่ �ของเขาโดยจัะไม�ม ความสำ"ข

   และพอใจัก�บการที่�างานในแห�งใหม�

8.ค์วามม�&นค์งในการท4างาน หมายถึ/ง ความร� �สำ/กของบ"คคลที่ �ม ต�อความม��นคงในการที่�างาน ความย��งย3นของอาช้ พหร3อ

   ความม��นคงขององค.การ

9.ว�ธ์�ปกค์รองของผู้"�บ�งค์�บบ�ญชัา หมายถึ/ง ความสำามารถึของผ��บ�งค�บบ�ญช้าในการด�าเน�นงาน หร3ออาจัหมายถึ/งความ

   ย"ต�ธุรรมในการบร�หาร

ท�&มา : http://www.allianceth.com/travian/index.php?topic=2884.0

 

2.2 ประโยชัน ของการจั�ดการค์วามร"�ภายในองค์ กร

1.ช้�วยลดข�0นตอนในการที่�างานได�เช้�นเม3�อม ป็+ญหาในการที่�างานเก�ดข/0น ผ��ป็ฏี�บ�ต�งานก:จัะสำามารถึหาแนวที่างหร3อว�ธุ การ

   แก�ป็+ญหาได�รวดเร:ว โดยค�นคว�าจัากผลการจั�ดการความร� �ในเร3�องน�0นๆ ที่างสำ3�อ (Internet) ได�

2.ช้�วยให�ผ��ป็ฏี�บ�ต�งานไม�ต�องที่�างานด�วยการลองผ�ดลองถึ�ก

3.ช้�วยให�ผ��ป็ฏี�บ�ต�งานสำามารถึขจั�ดป็+ญหาที่ �ก�าล�งเผช้�ญได� โดยว�ธุ เร ยนร� �แนวที่างแก�ป็+ญหาจัากผ��ที่ �ม ป็ระสำบการณ์.มาก�อน

4.ช้�วยให�ผ��ที่ �จัะแสำวงหาความร� �ม ช้�องที่างการเข�าถึ/งความร� �ที่ �ต�องการได�อย�างรวดเร:ว

5.การแลกเป็ล �ยนเร ยนร� �ระหว�างผ��ป็ฏี�บ�ต�เป็*นการสำร�างนว�ตกรรมใหม� (Innovation) โดยการเร ยนร� �ต�อยอดจัากความร� �ที่ �ฝี+ง

   ในต�วตนของผ��ที่ �ม ป็ระสำบการณ์.การที่�างานมาก�อน

6.หน�วยงานไม�ต�องเสำ ยเวลาที่�าว�จั�ยและพ�ฒนาในเร3�องบางเร3�อง

7.ช้�วยให�เก�ดแหล�งความร� �ในองค.กรที่ �สำามารถึเร ยกใช้�ป็ระโยช้น.ได�อย�างรวดเร:ว   และเผยแพร�ให�หน�วยงานอ3�นได�ร�บร� �และ

   ได�ศ/กษาค�นคว�าต�อไป็

8.ช้�วยย�นระยะเวลาและระยะที่างในการสำ3�อสำารได�มากข/0น

9.ว�ฒนธุรรมการที่�างานของคนในองค.การ ป็ร�บเป็ล �ยนจัากเด�มมาสำ��การม ว�น�ยในตนเอง โดยม การศ/กษาค�นคว�าเร ยนร� �ได�

   ตลอดช้ ว�ต ยอมร�บฟั+งความค�ดเห:นของคนอ3�นม พล�งในการค�ดสำร�างสำรรค. ม ความขย�น อดที่น ม จั�ตสำ�าน/ก ของการเป็*น

  "ผ��ให�" และม จั�ตใจัเป็*นป็ระช้าธุ�ป็ไตย

ท�&มา :  รายงานป็ระจั�าป็7 2549  สำถึาบ�นพ�ฒนาคร�  คณ์าจัารย. และบ"คลากรการศ/กษา

 

2.3 ป1จัจั�ยท�&ม�ผู้ลต่�อค์วามส4าเร:จัและป1ญหาอ;ปสรรค์ในการพั�ฒนาการจั�ดการค์วามร"�

ภายในองค์ กร

ป1จัจั�ยท�&ส�งผู้ลต่�อการจั�ดการค์วามร"�

ว�จัารณ์. พาน�ช้ (2546) กล�าวว�าการที่ �ได�จั�ดการความร� �ในองค.กรจัะป็ระสำบผลสำ�าเร:จัเพ ยงไรน�0นม ป็+จัจั�ยที่ �เก �ยวข�องหลายป็ระการ ได�แก�

1.ภาวะผู้"�น4า (Leadership) ภาวะผ��น�าที่ �แสำดงความเช้3�อในค"ณ์ค�าของภารก�จัขององค.กรและจั�ดสำามารถึที่�ากระบวนการที่ �

   ให�เก�ด “ความม"�งม��นรวม" (Shared Purpose) ภายในองค.กรเป็*นสำ��งม ค�าสำ�งสำ"ดที่ �ผ��น�าจัะพ/งให�แก�องค.กร

2.ว�ฒนธ์รรม พัฤต่�กรรม และการส'&อสาร ว�ฒนธุรรมค"ณ์ภาพ ว�ฒนธุรรมการเร ยนร� � การมองการเป็ล �ยนแป็ลงเป็*นสำภาพ

   ความเป็*นจัร�งและเป็*นโอกาสำเป็Dดเผยแลกเป็ล �ยนข�อม�ลภายในองค.กร เป็*นป็+จัจั�ยสำ�งเสำร�มการจั�ดการความร� �

3.เทค์โนโลย�และกระบวนการ เที่คโนโลย และกระบวนการที่ �องค.กรใช้�เพ3�อการด�าเน�นการภารก�จัหล�กขององค.กร ถึ�าม

   ความเหมาะสำมจัะช้�วยในการจั�ดการความร� �

4.การให�รางว�ลและการยอมร�บ เป็*นการสำร�างแรงจั�งใจัให�ก�บพน�กงาน ม พฤต�กรรมที่ �พ/งป็ระสำงค.เช้�น พฤต�กรรมที่ �ม การ

   แลกเป็ล �ยนความร� � ไม�ป็กป็Dดความร� �

5.การว�ดและประเม�นผู้ล เป็*นเคร3�องม3อในการบ�นที่/ก ต�ดตาม และตรวจัสำอบการป็ฏี�บ�ต�งานผลงานของบ"คคล สำ�วนงาน

   และองค.กรในภาพรวม

6.ค์วามร"� ท�กษะ ข�ดค์วามสามารถึ สำ�าหร�บใช้�ป็ฏี�บ�ต�งานหล�กขององค.กร

7.การจั�ดการเป2นกระบวนการท�&ท4าให�ก�จักรรมขององค.กรด�าเน�นตามแผนการจั�ดการในล�กษณ์ะ Empower หน�วยย�อย

   หร3อที่ �เร ยกว�า “น�าจัากข�างหล�ง" (Lead From Behind) จัะสำ�งเสำร�มการจั�ดการความร� �อย�างที่รงพล�งย��ง

8.การจั�ดโค์รงสร�าง (Organize) ภายในองค.กรเป็*น กล"�มงาน ที่ มงาน สำายงาน ภายในองค.กร และจัะต�องเช้3�อมออกไป็

   ภายนอกองค.กร โครงสำร�างควรม ความย3ดหย"�น เพ3�อจัะให�เก�ดการรวมต�วก�นเป็*นกล"�มเฉพาะก�จัได�ง�ายที่ �ม การสำ3�อสำารและ

   ร�วมม3อข�ามสำายงานในแนวราบอย�างคล�องต�ว การจั�ดโครงสำร�างองค.กรให�สำามารถึเช้3�อมโยงก�บภายนอกองค.กรเร ยกได�

   อ กอย�างหน/�งว�า“ช้"มช้นน�กป็ฏี�บ�ต�"(Community of Practice – Cop) ซื้/�งการเก�ดข/0นของช้"มช้นน�กป็ฏี�บ�ต�น�0นจัะสำะที่�อน

   จัะสำะที่�อนให�เห:นถึ/งความสำ�มพ�นธุ.ที่างสำ�งคมในแนวราบเพ3�อเอ30อให�เก�ดการแลกเป็ล �ยนเร ยนร� �การพ�ฒนาและจั�ดการและ

   ยกระด�บองค.ความร� �ในองค.กร สำถึาบ�น และสำ�งคม

 

ป1จัจั�ยท�&ม�ผู้ลต่�อค์วามส4าเร:จั (Key Success Factors) ของการจั�ดการค์วามร"�

ป็+จัจั�ยที่ �ม ผลต�อความสำ�าเร:จั (Key Success Factors) ของการจั�ดการความร� �ในองค.กร อาจัจัะได�จัากการแลกเป็ล �ยนการเร ยนร� �จัากป็ระสำบการณ์.ของหน�วยงานต�างๆจัากภายใน องค.กร และสำามารถึจัะน�าไป็ป็ระย"กต.ใช้�ให�เหมาะก�บบร�บที่ของหน�วยงานตนเองได�โดยอาจัม ว�ธุ การด�งต�อไป็น 0

1.ผู้"�บร�หาร การจั�ดการความร� �ในองค.กรผ��บร�หารควรม บที่บาที่หน�าที่ �ในการก�าหนดนโยบายสำน�บสำน"นและจัะม สำ�วนร�วมใน

   การจั�ดก�จักรรมที่ �เก �ยวข�องก�บการพ�ฒนาองค.กรไป็สำ��องค.กรแห�งการเร ยนร� �เช้�น  ก�จักรรมระดมสำมองผ��บร�หาร หร3อจัะเป็*น

   การป็ระช้"มจั�ดที่�าแผนย"ที่ธุศาสำตร.

2.จั�ต่อาสา การด�าเน�นการจั�ดการความร� �ในองค.กร องค.กรควรสำ�งเสำร�มและพ�ฒนาการที่�างานแบบจั�ตอาสำาโดยจัะสำมารถึ

   เป็Dดโอกาสำให�บ"คลากรที่ �ม ความต�0งใจัและสำนใจัในการการพ�ฒนาองค.กรไป็สำ��องค.กรแห�งการเร ยนร� � ซื้/�งเข�ามาม บที่บาที่

   ในการด�าเน�นงานจั�ดการความร� �

3.สร�างท�มข�บเค์ล'&อน เพ3�อให�การด�าเน�นการจั�ดการความร� �ในองค.การข�บเคล3�อนไป็ข�างหน�าได�อย�างต�อเน3�ององค.กรควร

   จั�ดก�จักรรมฝี8กอบรม เพ3�อป็�พ30นฐานการจั�ดการความร� �ในองค.กร และพ�ฒนาบ"คลากรให�เป็*นผ��ที่ �จัะสำามารถึด�าเน�นการการ

   จั�ดการความร� �ที่ �ได�เช้�น การที่ �อบรมบ"คลากร เพ3�อที่ �จัะที่�าหน�าที่ �เป็*น ค"ณ์อ�านวย (Knowledge

Facilitator) ที่ �คอยอ�านวย

   ความสำะดวกและกระต"�นในการด�าเน�นการจั�ดการความร� � เป็*นต�น ซื้/�งจัะที่�าให�องค.กรเก�ดการก�าวกระโดดจันถึ/งระด�บการ

   น�าองค.กรไป็สำ��องค.กรแห�ง การเร ยนร� �ได�

4.กระบวนการค์;ณีภาพั PDCA (Plan Do Check Act) เพ3�อให�การด�าเน�นการจั�ดการความร� �ในองค.กรเก�ดการด�าเน�น

   การอย�างต�อเน3�อง และพ�ฒนาอย�างม ค"ณ์ภาพควรที่�าหล�กการ PDCA (Plan Do Check Act)

น�ามาใช้�ในการด�าเน�นการ

   ก�จักรรมต�างๆ ของการจั�ดการความร� �ในองค.กร เร��มต�0งแต�ม กระบวนการวางแผนการจั�ดการความร� �โดยจัะม การป็ฏี�บ�ต�การ

   ตามแผนม การน�าองค.ความร� �สำ��การป็ฏี�บ�ต�จัะม การว�เคราะห. ป็ร�บป็ร"งการด�าเน�นงาน ม คณ์ะที่�างานจัะต�ดตามอย�างจัร�งจั�ง

   ม การรายงานต�อผ��บร�หารและบ"คลากรที่"กระด�บอย�างที่��วถึ/ง และม คณ์ะกรรมการป็ระสำานงาน เพ3�อแก�ไขป็+ญหา

5.การเป?ดห" เป?ดต่าบ;ค์ลากรในองค์ กร เพ3�อที่ �จัะสำร�างความเข�าใจัถึ/งความสำ�าค�ญของการจั�ดการความร� �ในองค.กรของ

   บ"คลากรในองค.กร ซื้/�งอาจัด�าเน�นการได�หลายร�ป็แบบ เช้�น การจั�ดก�จักรรมการป็ระช้"มช้ 0แจังแก�บ"คลากร เป็*นต�น

6.การเป?ดใจัยอมร�บ เพ3�อให�บ"คลากรเป็Dดใจัยอมร�บการด�าเน�นการจั�ดการความร� �ในองค.กรและที่ �ม การแลกเป็ล �ยนเร ยนร� �

   องค.กรอาจัด�าเน�นการได�โดยการที่�าก�จักรรมกล"�มสำ�มพ�นธุ.การสำอดแที่รกก�จักรรม การยอมร�บความค�ดเห:นซื้/�งก�นและก�น

   เช้�น Before Action Review (BAR) และ After Action Review (AAR) เป็*นต�น

7.การม�ส�วนร�วม เพ3�อให�เก�ดการม สำ�วนร�วมในการจั�ดการความร� �จัากหน�วยงานต�างๆ ซื้/�งภายในองค.กรหน�วยงานภายนอก

   องค.กรควรจั�ดก�จักรรม เป็Dดโอกาสำให�หน�วยงานที่ �สำนใจัเข�ามาร�วมแลกเป็ล �ยนเร ยนร� �และรวมที่�0งเป็Dดร�บฟั+งความค�ดเห:น

8.การสร�างบรรยากาศ การด�าเน�นการก�จักรรมการจั�ดการความร� �ควรจัะม การสำร�างบรรยากาศที่ �เหมาะสำมต�อกระบวนการ

   แลกเป็ล �ยนเร ยนร� �ในการการยอมร�บความค�ดเห:นของบ"คลากร ซื้/�งอาจัจัะที่�าได�ในร�ป็แบบต�างๆเช้�น ก�จักรรมสำภากาแฟั

   การเป็ล �ยนสำถึานที่ �แลกเป็ล �ยนเร ยนร� � การที่�าเที่คน�ค Edutainment มาใช้�ในการแลกเป็ล �ยนเร ยนร� � หร3อการเสำร�มสำร�าง

   บรรยากาศใหม�ให�เร�าใจั เป็*นต�น

9.การจั�ดให�ม�เวท�แลกเปล�&ยนเร�ยนร"� ในการจั�ดการความร� �องค.กรควรสำ�งเสำร�มสำน�บสำน"นที่ �ให�เก�ดเวที่ แลกเป็ล �ยนความร� �

   (Knowledge Forum) เพ3� อสำก�ดข"มความร� �ออกมาจัากกระบวนการแลกเป็ล �ยนเร ยนร� � และบ�นที่/กไว�ใช้�งานต�อและจัะเก�ด

   การต3�นต�วในการเร ยนร� �ที่ �จัะสำามารถึด�าเน�นการได�หลายร�ป็แบบเช้�น ช้"มช้นแห�งการเร ยนร� � หร3ออาจัเป็*นช้"มช้นน�กป็ฏี�บ�ต�

   (Communities of Practice Cop) หร3อการจัะเล� า เร3� องแบบ SST (Success Story

Telling) กระบวนการสำ"นที่ร ยสำนที่นา

   (Dialogue) เป็*นต�น

10.การให�รางว�ล ยกย�องชัมเชัย เป็*นการสำร�างแรงจั�งใจั ให�เก�ดการป็ร�บเป็ล �ยนพฤต�กรรม และการจัะม สำ�วนร�วมของเร3�อง

   บ"คลากร ในที่"กระด�บ โดยข�อที่ �ควรพ�จัารณ์าได�แก� ค�นหาความต�องการของบ"คลากร , แรงจั�งใจัระยะสำ�0น และระยะยาว,

   บ�รณ์าการก�บระบบที่ �ม อย��, ป็ร�บเป็ล �ยนให�เข�าก�บก�จักรรมที่�าในแต�ละช้�วงเวลาการให�รางว�ลยกย�องช้มเช้ย อาจัจัะที่�าได�

   โดยการป็ระเม�นผลพน�กงาน การป็ระกวดเร3�องเล�าเร�าพล�ง การป็ระกวด Cop ด เด�น การที่ �มอบโล�รางว�ลหร3อเก ยรต�บ�ตร

   หร3อจั�ดให�ม เง�นรางว�ลพ�เศษ เป็*นต�น

11.การจั�ดเอกสารประก�นค์;ณีภาพั(QA Document) เพ3�อให�การด�าเน�นงาน การจั�ดการความร� �ในองค.กร และสำามารถึ

   ตรวจัสำอบ และป็ระก�นค"ณ์ภาพได� องค.กรควรจัะต�องเก:บรวมรวมเอกสำารที่ �เก �ยวข�องอย�างเป็*นระบบ เช้�น จัดหมายเว ยน

   ป็ระกาศใช้�แผนด�าเน�นงานการถึอดบที่เร ยน ค��ม3อการจั�ดการความร� �การจั�ดเก:บเอกสำาร ที่ �เป็*นคล�งความร� �ที่� 0งน 0อาจัจัะใช้�

   ซื้อฟัที่.แวร.มาช้�วยในการบร�หารจั�ดการ

12.การส'&อสารภายในองค์ กร เพ3�อให�บ"คลากรในองค.กรที่"กคน ที่"กระด�บสำามารถึที่ �ต�ดตามข�อม�ลข�าวสำาร การด�าเน�นการ

   จั�ดการความร� �ในหน�วยงานได�อย�างต�อเน3�องควรที่ �จัะต�องที่�าการสำ3�อสำารก�บบ"คลากรซื้/�งอาจัด�าเน�นการได�โดยการจั�ดที่�า

   วารสำาร / จั"ลสำารการจั�ดการความร� � การจั�ดที่�าเว:บไซื้ต. การจั�ดการความร� �โดยการจั�ดที่�าบ�นที่/กเป็*นบที่ความของตนเอง

   (Personal Journal) ลงบนเว:บไซื้ต.หร3อ web blog ซื้/�งจัะม เคร3�องม3อ หร3อซื้อฟัที่.แวร.ที่ �ใช้�ในการเข ยน Blog ได�มากมาย

   เช้�น Word Press หร3อ Movable Type เป็*นต�น

 

อ;ปสรรค์ในการจั�ดการองค์ ค์วามร"�ภายในองค์ กร

1.องค.กรไม�ม การสำร�างแรงด/งด�ด หร3อแรงกระต"�นที่ �เหมาะสำม หร3อมากเพ ยงพอให�บ"คลากรเก�ดความสำนใจั

2.การจั�ดที่�าโครงการการบร�หารและจั�ดการองค.ความร� �ภายในองค.กร การไม�สำอดคล�องก�บภารก�จัหล�กหร3อเป็Eาหมายของ

   องค.กร รวมถึ/งขาดการสำ3�อสำารอย�างต�อเน3�อง เพ3�อให�บ"คลากรเข�าใจัและเห:นความจั�าเป็*น และความสำ�าค�ญของการที่ �จัะ

   เร ยนร� �ร�วมก�น

3.ผ��น�าระด�บสำ�งในองค.กรไม�เห:นความสำ�าค�ญไม�เข�าใจัและไม�ให�การสำน�บสำน"นที่�า ให�การสำร�าง KM

องค.กรเป็*นไป็ได�ยาก

4.ในองค.กรย�งไม�ม ค�าน�ยมและการป็ล�กฝี+งว�ฒนธุรรมการเร ยนร� � การที่ �แลกเป็ล �ยนความร� � การจั�ดการองค.ความร� �ในองค.กร

   ไม�ได�เช้3�อมโยงไป็สำ��เป็Eาหมายเช้�งธุ"รก�จัของ องค.กร

5.ไม�ม การว�ดผลการด�าเน�นการจั�ดการองค.ความร� � ที่�าให�ไม�สำามารถึป็ร�บป็ร"งพ�ฒนาได�

6.ไม�ม ระบบที่ �จัะเอ30อต�อการสำร�างบรรยากาศ การเร ยนร� �และการสำร�างองค.ความร� �ในองค.กร เช้�นการให�รางว�ลที่�0งในร�ป็แบบ

   ที่ �เป็*นต�วเง�น และไม�เป็*นต�วเง�น

 

2.4 ทฤษฏี�เก�&ยวก�บเค์ร'&องม'อด�านเทค์โนโลย�และสารสนเทศท�&น4ามาใชั�ในการบร�หารและ

จั�ดการค์วามร"�

เที่คโนโลย สำารสำนเที่ศและการสำ3� อสำารหร3อ ไอซื้ ที่ (Information and communication

Technology) ก:จัะหมายถึ/ง เที่คโนโลย ที่ �เก �ยวก�บการน�าระบบคอมพ�วเตอร. ระบบสำ3�อสำารโที่รคมนาคม และความร� �อ3�นๆ ที่ �เก �ยวข�อง มาผนวกเข�าด�วยก�น เพ3�อใช้�ในกระบวนการจั�ดหาจั�ดเก:บ สำร�างและเผยแพร�สำารสำนเที่ศในร�ป็แบบต�างๆ ระบบเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศน�0นอาจักล�าวได�ว�าป็ระกอบข/0นจัากเที่คโนโลย สำองสำาขาหล�ก ค3อ เที่คโนโลย คอมพ�วเตอร. และเที่คโนโลย สำ3�อสำารโที่รคมนาคม

กล�าวได�ว�าเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศและการสำ3�อ สำาร เป็*นป็+จัจั�ยสำ�าค�ญต�วหน/�งที่ �เอ30อให�การจั�ดการความร� �ป็ระสำบความสำ�าเร:จั (สำถึาบ�นเพ��มผลผล�ตแห�งช้าต�, 2547) ความก�าวหน�าที่างด�านเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศและการสำ3�อสำาร โดยเฉพาะอ�นเที่อร.เน:ตและอ�นที่ราเน:ตเป็*นแรงผล�กด�นสำ�าค�ญที่ �ช้�วยให�การแลก เป็ล �ยนความร� �สำามารถึที่�าได�ง�ายข/0น นอกจัากน 0ระบบฐานข�อม�ลที่ �ที่�นสำม�ยก:ม สำ�วนช้�วยให�การจั�ดการความร� �ม ป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพมากข/0น สำมช้าย น�าป็ระเสำร�ฐช้�ย (2549) ได�จั�าแนกเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศและการสำ3�อสำารที่ �เก �ยวข�องและม บที่บาที่ในการจั�ดการ ความร� �ออกเป็*น 3 ร�ป็แบบ ค3อ

1.เทค์โนโลย�การส'&อสาร (Communication Technology) ที่ �ช้�วยให�บ"คลากรสำามารถึเข�าถึ/งความร� �ต�างๆได�ง�ายข/0น

   สำะดวกข/0น รวมที่�0งสำามารถึต�ดต�อสำ3�อสำารก�บผ��เช้ �ยวช้าญในสำาขาต�างๆ ค�นหาข�อม�ลสำารสำนเที่ศและความร� �ที่ �ต�องการได�

   ผ�านที่างเคร3อข�ายอ�นที่ราเน:ต เอ:กซื้.ตราเน:ตหร3ออ�นเที่อร.เน:ต

2.เทค์โนโลย�สน�บสน;นการท4างานร�วมก�น (Collaboration Technology) ที่ �ช้�วยให�สำามารถึป็ระสำานการที่�างานได�

   อย�างม ป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพและลดอ"ป็สำรรคในเร3�องของระยะที่าง ด�งต�วอย�างเช้�น โป็รแกรมกล"�ม groupware ต�างๆ หร3อระบบ

   Screen Sharing เป็*นต�น

3.เทค์โนโลย�ในการจั�ดเก:บ (Storage technology) ช้�วยในการจั�ดเก:บและจั�ดการความร� �ต�างๆ ซื้/�งอาจัจัะเห:นได�ว�า

   เที่คโนโลย ที่ �น�ามาใช้�ในการจั�ดการความร� �ขององค.กรน�0นป็ระกอบ ด�วยเที่คโนโลย ที่ �สำามารถึครอบคล"มกระบวนการใช้�

   ในการจั�ดการความร� �ได�มากที่ �สำ"ดเที่�าที่ �จัะเป็*นไป็ได�เพราะฉะน�0นไอซื้ ที่ จั/งม บที่บาที่สำ�าค�ญในเร3�องของการจั�ดการความร� �

   โดยเฉพาะอย�างย��งอ�นเที่อร.เน:ตที่ �เป็*นเที่คโนโลย ที่ �เช้3�อมคนที่��วโลกให�เข�าด�วยก�นที่�าให�กระบวนการแลกเป็ล �ยนความร� �

   (knowledge Transfer) ที่�าได�ด ย��งข/0น อ กที่�0งไอซื้ ที่ ย�งช้�วยให�การน�าเสำนอ สำามารถึเล3อกได�หลาย ร�ป็แบบเช้�นต�วอ�กษร

   ร�ป็ภาพ แอนน�เมช้��น เสำ ยง ว�ด โอ ซื้/�งจัะช้�วยให�การเร ยนร� �ที่�าได�ง�ายย��งข/0นนอกจัากน 0ไอซื้ ที่ ก:ย�งจัะช้�วยในการจั�ดเก:บและ

   ด�แลป็ร�บป็ร"งความร� � และสำารสำนเที่ศต�างๆ (knowledge storage and maintenance) อ กที่�0ง ช้�วยลดค�าใช้�จั�าย ในการ

   ด�าเน�นการในกระบวนการจั�ดการความร� �ด�วยจั/งน�บได�ว�าเป็*นไอซื้ ที่ เป็*นเคร3�องม3อสำน�บสำน"นและเพ3�อจัะเพ��มป็ระสำ�ที่ธุ�ภาพ

   ของกระบวนการจั�ดการความร� �

4.ส�งค์มเค์ร'อข�าย (Social Networking) ป็+จัจั"บ�นเคร3�องม3อด�านเที่คโนโลย ได�ม การพ�ฒนาได�อย�างรวดเร:ว และม การ

   ป็ร�บเป็ล �ยนพ�ฒนาตามพฤต�กรรมที่ �เป็ล �ยนไป็ของผ��บร�โภคป็+จัจั"บ�น (2554) และ ระบบสำ�งคมเคร3อข�ายบนโลกออนไลน.

   ก�าล�งเป็*นที่ �น�ยมอย�างสำ�งเน3�องจัากเป็*นการที่ �จัะพ�ฒนาระบบอ�นเตอร.เน:ตที่ �ตอบสำนองตรงต�อความต�องการของผ��บร�โภค

   ด�งน�0นการพ�ฒนาเคร3�องม3อสำ�าหร�บใช้�ในการบร�หารและจั�ดการระบบองค.ความร� �ภายในองค.กร ถึ�าจัะสำามารถึน�าเคร3�องม3อ

   ด�งกล�าวมาด�ดแป็ลงเพ3�อให�เข�าก�บพฤต�กรรมของผ��ใช้�ได�ก:จัะเป็*นจั"ดแข:งอ กหน/�งสำ�วน

หล�กการพ30นฐานของสำ�งคมที่��วไป็ที่ �จัะที่�าให� สำ�งคมน�0นๆน�าอย�� อย��ได�นานๆและจัะขยายต�วได�ม การเจัร�ญเต�บโตตามสำมควร น��นค3อ พ30 นฐานของการให�และร�บ (Give&Take) การแบ�งป็+น (Sharing &

Contribution) เป็*นหล�กการพ30นฐานของจั�ตว�ที่ยาด�านสำ�งคม (Social Psychology) และสำามารถึอธุ�บายได�ด�วยที่ฤษฏี ที่างเศรษฐศาสำตร. Peter Kollock ได�ให�กรอบจั�าก�ดความเร3�อง แรงจั�งใจัในการ Contribute ใน Online Communities ม อย�� 4 เหต"ผล ค3อ  

1. Anticipated Reciprocity ก า ร ที่ � ค น ๆ ห น/� ง ไ ด� ใ ห� ข� อ ม� ล ค ว า ม ร� � ก� บ Online

Community น�0นบ�อยๆ โดยม แรงจั�งใจั มา

    จัากการที่ �คนๆน�0นเอง ก:ต�องการจัะได�ร�บข�อม�ลความร� �อ3� นๆ กล�บค3นมาเช้�น นาย roch ที่ �ได�มาโพสำต.ข�อความตอบกระที่��

    บ�อยๆใน tlcthai.com จันคนร� �จั�กม ความค"�นเคยก�นถึ�าม การถึามกระที่��ใน tlcthai.com กระที่��ของนาย roch ที่ �จัะม คนมา

    โพสำต.ตอบเร:วกว�ากระที่��ของคนอ3�นที่ �เป็*นคนแป็ลกหน�ามาโพสำต.

2. Increased Recognition ความต�องการที่ �ม ช้3� อเสำ ยงและเป็*นที่ �จัดจั�า ของคนในโลก Online Community น�0นๆ เช้�น

    การให�คะแนน ให�ดาว คนที่ �ตอบค�าถึามเก�งๆใน Community ที่�าให�คนคนน�0นด�ม ยศเหน3อกว�าคนอ3�น  

3. Sense of efficacy ความร� �สำ/กภาคภ�ม�ใจัคนที่ � Contribute อะไรแล�วเก�ด Impact ก�บ community น�0น ย�อมจัะที่�าให�

    คนๆน�0น ม ความภาคภ�ม�ใจัเช้�น นาย pojinban ต�0งกระที่��ใน tlcthai.com และม คนเข�ามาโพสำต.ตอบตามมาเป็*นหม3�นคน

    ย�อมร� �สำ/กด กว�าต�0งกระที่��แล�วไม�ม คนเข�ามาตอบเลย        

4. Sense of Community เช้�นการที่ �จัะม ป็ฏี�สำ�มพ�นธุ.ก�นหร3อการที่ �แลกเป็ล �ยนความค�ดเห:นก�นระหว�างคนในสำ�งคมน�0นๆ

   เหม3อนม คนมาต�0งกระที่��หร3อเข ยนบที่ความอะไร เรามาอ�านเจัอเข�าก:ค�นไม�ค�นม3ออยากจัะแสำดงความค�ดเห:นของต�วเอง

   การที่ �ความค�ดคนหน/�งม อ�ที่ธุ�พลเหน3อคนกล"�มหน/�ง หร3อการที่ �ม อารมณ์.ความร� �สำ/กบางอย�างร�วมก�นได�เช้�น การรวมต�วก�น

   เพ3� อแสำดงพล�งที่างการเม3อง หร3อ การรวมต�วก�นเพ3� อแสำดงออกอะไรบางอย�างบน Online Community

(อ�างอ�งจัากหน�งส'อ "The Economies of Online Cooperation: Gifts and Public Goods in

Cyberspace" ของ Peter Kollock)           

ถึ/งแม�ว�าการจั�ดการความร� �จัะม การเช้3�อม โยงก�บระบบเที่คโนโลย สำารสำนเที่ศใหม�ๆ ที่ �ม การพ�ฒนาข/0นมาเพ3�อจัะรองร�บความต�องการขององค.กรอย��ตลอดเวลา แต�การจั�ดการความร� �ที่ �ด จัะไม�ได�เน�นเร3�อง การที่ �จัะใช้�เที่คโนโลย สำารสำนเที่ศให�ใหม�ที่ �สำ"ดสำ�าหร�บองค.กร ผ��บร�หารจั�าเป็*นจัะต�องตระหน�กถึ/งหล�กการที่ �แที่�จัร�งของการจั�ดการความร� �อย�� เสำมอ ม�ฉะน�0นจัะหลงที่างในการจั�ดการความร� �ที่ �ได�สำ3�อสำารผ�านที่างคอมพ�วเตอร.ภายใน องค.กรเป็*นสำ�าค�ญ แต�จัะไม�ป็ระสำบความสำ�าเร:จัเพราะได�มองข�ามความแตกต�างที่างว�ฒนธุรรมระหว�างสำ�งคม ไที่ยก�บสำ�งคมต�างป็ระเที่ศไป็ ด�งตาราง

Recommended