ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ...

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

1

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ-ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ-ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ & XML

Καλογήρου Στυλιανή

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

2

Εισαγωγικά (1/2)Εισαγωγικά (1/2)

«Ίσως πρόσφατα ανακαλύψατε ανεκτίμητες φωτογραφίες από τα παιδικά σας χρόνια, που έχουν κιτρινίσει με το πέρασμα του χρόνου, αλλά ακόμη μπορείτε να τις δείτε. Τα εγγόνια σας πιθανόν να μην μπορούν να κάνουν το ίδιο με τις δικές σας ψηφιακές φωτογραφίες»[1]!!

[1] Jesdadun, Anick. Digital memory threatened as file formats evolve, 2003. HoustonChronicle.com. Available at: http://www.chron.com/cs/CDA/story.hts/tech/1739675

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

3

Εισαγωγικά (2/2)Εισαγωγικά (2/2)

Ψηφιακή διατήρησηΝομικό πλαίσιοΠρότυπα προγενέστερα της XMLXMLΡόλος της XML στην ψηφιακή διατήρησηΣυμπεράσματα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

4

Ψηφιακή διατήρηση: ΟρισμόςΨηφιακή διατήρηση: Ορισμός

«Η αποθήκευση, συντήρηση & πρόσβαση σε ψηφιακό αντικείμενο μακροπρόθεσμα» [Cedars Project]

Σκοπός: πρόσβαση σε αντικείμενα ψηφιακής μορφής Ζητήματα: γενικό πλαίσιο, περιεχόμενο, δομή, εμφάνιση Ποικιλία ψηφιακών μορφών Διαφορετική αντιμετώπιση – Παράγοντες Επιδιώκεται ακεραιότητα, αυθεντικότητα & χρησιμότητα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

5

Ψηφιακή διατήρηση: ΔιαδικασίαΨηφιακή διατήρηση: Διαδικασία

Ταχύτητα απαρχαίωσης τεχνολογιών Διαφορετικές εφαρμογές λογισμικού Πρόβλημα ανάγνωσης αρχείου χωρίς

εφαρμογή του αρχικού λογισμικού Δεδομένα Παραδείγματα: το πρώτο email, δορυφορικές

παρατηρήσεις, NASA

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

6

Ψηφιακή διατήρηση: ΣτρατηγικέςΨηφιακή διατήρηση: Στρατηγικές

Μέθοδοι για αποφυγή προβλημάτων κατά την ψηφιοποίηση & μακροπρόθεσμη διατήρηση της πληροφορίας Αναζωογόνηση (Refreshing) Μετανάστευση (Migration) Εξομοίωση / Μίμηση (Emulation) Διατήρηση Τεχνολογίας (Technology

Preservation) Ενθυλάκωση (Encapsulation)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

7

Ψηφιακή διατήρηση: Ψηφιακή διατήρηση: ProjectsProjects

National Digital Information Infrastructure and Preservation Program (NDIIPP)

DiVA Project CAMiLEON Project Cedars Project ..

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

8

Ψηφιακή διατήρηση: Ρόλος των Ψηφιακή διατήρηση: Ρόλος των μεταδεδομένωνμεταδεδομένων Προσδιορισμός ονόματος, δημιουργού & άλλων

περιγραφικών πληροφοριών εργασίας Συνδέσεις (links) με οργανισμούς, αρχεία & Βάσεις

Δεδομένων Ανάλυση τεχνικού περιβάλλοντος Εντοπισμός πληροφοριακών πόρων Διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας Κλειδί για ανάκτηση & χρήση τεκμηρίων

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

9

Νομικό πλαίσιοΝομικό πλαίσιο

Πνευματικά δικαιώματα Πολιτική διατήρησης ψηφιακής πληροφορίας Φορείς: κάτοχοι & δικαιούχοι πνευματικών

δικαιωμάτων, υπεύθυνοι ψηφιακών αρχείων, χρήστες

Δυνατότητα αντιγραφής Δυσκολία στη σύνταξη & εφαρμογή νομοθετικών

ρυθμίσεων Παράδειγμα των Η.Π.Α.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

10

Πρότυπα προγενέστερα της Πρότυπα προγενέστερα της XMLXML

ASCII (American Standard Code for Information Interchange)

GML (Generalized Markup Language)SGML (Standard Generalized Markup

Language) – [ISO 8879: 1986]HTML (HyperText Markup Language)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

11

XML:XML: Ορισμός Ορισμός

Extensible Markup LanguageWorld Wide Web Consortium (1998)Τρόπος σύνταξης εγγράφουΠεριγραφή πληροφοριών σε ιεραρχική

δομήΕτικέτες - tagsΔιαφορά HTML - XML

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

12

XMLXML: Δομικά στοιχεία: Δομικά στοιχεία

ΣτοιχείαΓνωρίσματαΟντότητεςΣχόλιαΟδηγίες επεξεργασίαςΔηλώσεις τύπων εγγραφών (DTD)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

13

XML: DTD (XML: DTD (11/2)/2)

ΓραμματικήΛεξιλόγιοΣύνολο κανόνωνΟρίζει ονόματα ετικετών & γνωρισμάτωνΠεριγραφή δομής περιεχομένων

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

14

XML: DTD (Document Type XML: DTD (Document Type Declaration) (Declaration) (22/2)/2)<ΤΑΒ>

<φοιτητής>

<όνομα>Γιώργος</όνομα>

<επώνυμο>Παπαδόπουλος</επώνυμο>

</φοιτητής>

…

</ΤΑΒ>

<!DOCTYPE TAB [

<!ELEMENT TAB (φοιτητής*)>

<!ELEMENT φοιτητής (όνομα, επώνυμο)>

<!ELEMENT όνομα (#PCDATA)>

<!ELEMENT επώνυμο (#PCDATA)>

]>

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

15

XML: XML SchemaXML: XML Schema

Γλώσσα XMLΠεριγραφή δομής XML τεκμηρίων (όπως

το DTD) Ισχυρότερα χαρακτηριστικά & δυνατότητες

από DTDΔιαφορετικοί τρόποι για περιγραφή δομής

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

16

XMLXML: Χρήση: Χρήση

Ανταλλαγή δεδομένωνΔιαμοιρασμός δεδομένωνΑποθήκευση δεδομένωνΧρήσιμα δεδομέναΒάση για δημιουργία νέων γλωσσών (π.χ.

WML-Wireless Markup Language)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

17

XML:XML: Σχετικές τεχνολογίες Σχετικές τεχνολογίες

XHTML (Extensible HTML) XSL (Extensible StyleSheet Language) XSLT (XSL Transformation) XPath XLink (XML Linking Language) XQuery (XML Query Language) RDF (Resource Description Framework) ..

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

18

Λογισμικά για Λογισμικά για XML (XML Editors)XML (XML Editors)

Εισαγωγή αρχείων XML Έλεγχος συντακτικού της γλώσσας Έλεγχος ορθότητας της δομής του αρχείου,

βάσει συγκεκριμένου προτύπου Δυνατότητες μετατροπών Διαχείριση περιεχομένου των XML αρχείων

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

19

Ο ρόλος της Ο ρόλος της XML XML στην ψηφιακή στην ψηφιακή διατήρησηδιατήρησηΔιαχωρισμός περιεχομένου, δομής &

εμφάνισηςΕύκολη μετατροπή XML αρχείων σε νέα

μορφήΑποθήκευση δεδομένων με δομημένο

τρόποΑπαιτήσεις εκμάθησης

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

20

Ο ρόλος της Ο ρόλος της XML XML στην ψηφιακή στην ψηφιακή διατήρηση: διατήρηση: Περίπτωση Περίπτωση VERSVERSΠιλοτικό πρόγραμμαΔιατήρηση ηλεκτρονικών αρχείωνΠροτείνονται:

- Ενθυλάκωση σε ένα μοναδικό αντικείμενο - Όχι χωριστή αποθήκευση- Διαδοχική προσθήκη μεταδεδομένων- Χρήση XML για κωδικοποίηση ενθυλακωμένων αρχείων

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

21

Ο ρόλος της Ο ρόλος της XML XML στην ψηφιακή στην ψηφιακή διατήρηση: διατήρηση: ERPANET WorkshopERPANET Workshop (1/2) (1/2) XML for Digital Preservation, Urbino 9-11 October

2002 Έρευνα για ψηφιακή διατήρηση Η XML κατάλληλη για δημιουργία & διατήρηση

πολύπλοκων δομών με χρήση ετικετών, γραμματικής & σημασιολογίας

Σημασία του DTD Προβλήματα στην περίπτωση των Βάσεων

Δεδομένων

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

22

Ο ρόλος της Ο ρόλος της XML XML στην ψηφιακή στην ψηφιακή διατήρηση: διατήρηση: ERPANET WorkshopERPANET Workshop (2/2) (2/2) Συμβολή markup γλωσσών Διατήρηση δεδομένων Επαναλαμβανόμενη χρήση Αποφυγή εξομοίωσης (emulation) & υψηλού

κόστους NARA Project SDSC Project

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

23

NARA ProjectNARA Project

U.S. National Archives and Records Administration

Τεχνικές οδηγίες για ψηφιοποίηση & πρόσβαση στο ψηφιακό, πλέον, υλικό

Ψηφιακή διατήρηση & μακρόχρονη διαχείριση μεταδεδομένων

Προτείνει την XML

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

24

Πλεονεκτήματα της Πλεονεκτήματα της XMLXML

Χρήση ετικετών αναγνώσιμων & αναγνωρίσιμων από Η/Υ & ανθρώπους

Χρήση DTD ή Schema για τη σύνταξη Περιγραφή περιεχομένων σε ιεραρχική δομή Διαλειτουργικότητα – Ανταλλαγή & αποθήκευση

δεδομένων Βάση για νέες γλώσσες & τεχνολογίες Editors για έλεγχο συντακτικού & δομής εγγράφου Μετατροπή σε άλλες μορφές Εμπλουτισμός ..

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

25

Μειονεκτήματα της Μειονεκτήματα της XMLXML

Διατήρηση ενός DTD ή Schema μαζί με το XML τεκμήριο - Επιπρόσθετο βάρος διατήρησης

Περίπτωση Βάσεων Δεδομένων Διάρκεια Μεγάλος αριθμός μεταναστεύσεων

(migrations)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

26

ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα

Ψηφιακά τεκμήρια & αρχεία προσβάσιμα & χρήσιμα με την πάροδο του χρόνου

Διάσωση εθνικής κληρονομιάς Πρότυπα Λογισμικό Συνεχής έρευνα & πειραματισμός στο πεδίο

της ψηφιακής διατήρησης

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΠΜΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

27

ΕρωτήσειςΕρωτήσεις

Ακεραιότητα; Πολλαπλές μεταναστεύσεις!! Διάρκεια «ζωής»;