Ραδιενέργεια και Επιπτώσεις στην Υγεία: Μύθοι και...

Ραδιενέργεια και Επιπτώσεις στην Ραδιενέργεια και Επιπτώσεις στην Υγεία: Υγεία:

Μύθοι και ΠραγματικότηταΜύθοι και Πραγματικότητα

Δρ Γαβριήλ ΠαντελιάςΔρ Γαβριήλ Παντελιάς

HIROSHIMA 1945HIROSHIMA 1945

NAGASAKI 1945NAGASAKI 1945

ΠρινΠριν

ΜετάΜετά

Επιβιώσαντες της Ατομικής ΒόμβαςΕπιβιώσαντες της Ατομικής Βόμβας

Cohort of Hiroshima & Nagasaki (life span study)

Μεγάλο δείγμα εκτιθέμενου πληθυσμού (~100,000) Μη επιλεγής πληθυσμός– όλες οι ηλικίες, αμφότερα τα φύλα, κ.λ.π. Μεγάλη περίοδος παρακολούθησης (65 έτη) – για συμπαγείς όγκους η

εκτίμηση του κινδύνου απαιτεί παρακολούθηση τουλάχιστον 50 ετών. Μεγάλο εύρος δόσεων – (30,000 άτομα σε εύρος (5-100mSv) Ακριβής υπολογισμός δόσης Διαθέσιμα δεδομένα επίπτωσης καρκίνου και θνησιμότητας

Επιπτώσεις στην υγείαΕπιπτώσεις στην υγεία

Επιστημονική βάση της Επιστημονική βάση της ακτινοπροστασίαςακτινοπροστασίας

ΣτοχαστικάΣτοχαστικά

• Λευχαιμία• Καρκινογένεση• Γενετικές βλάβες

ΆμεσαΆμεσα• Θάνατος κυττάρων• Καταστροφή οργάνων• Θάνατος

ΒιολογικάΒιολογικά αποτελέσματααποτελέσματατωντων ακτινοβολώνακτινοβολών

Έμμεσος ή άμεσοςκυτταρικός θάνατος

Μετάλλαξητου κυττάρου

Σωματικάκύτταρα

Αναπαραγωγικάκύτταρα

Κληρονομήσιμεςβλάβες

Καρκίνοςλευχαιμία

Θάνατος τουοργανισμού

ΚαθορισμέναΚαθορισμένα ΣτοχαστικάΣτοχαστικά

Βλάβη ιστούή οργάνου

ΚυτταρικήΚυτταρικήβλάβηβλάβη

Πλήρης ΕπιδιόρθωσηΦυσιολογικό

κύτταρο

Ατελής ή Μερική Επιδιόρθωση

ΒΛΑΠΤΙΚΑ ΒΛΑΠΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ

Doses Doses

ΠιθανότηταΠιθανότητα

>10>1033mSvmSv

ΒεβαιότηταΒεβαιότητα(100%)(100%)

ΕπιδημιολογίαΕπιδημιολογία ΚλινικάΚλινικά

ΣτοχαστικάΣτοχαστικά ΆμεσαΆμεσα

Μη Μη ανιχνεύσιμαανιχνεύσιμα

0.005%/mSv 0.005%/mSv για καρκινογένεσηγια καρκινογένεση0.0005%/mSv 0.0005%/mSv για κληρονομικές βλάβεςγια κληρονομικές βλάβες

Αναμενόμενες περιπτώσεις θανάτου από καρκίνο Αναμενόμενες περιπτώσεις θανάτου από καρκίνο μετά από έκθεση σε ραδιενέργειαμετά από έκθεση σε ραδιενέργεια

• Εκτιθέμενος πληθυσμός π.χ. 100.000 ατόμων, με μέση ενεργός δόση 10mSv.

• Η πιθανότητα εμφάνισης θανατηφόρου καρκίνου είναι ~0.005% ανά mSv σύμφωνα με το γραμμικό μοντέλο χωρίς κατώφλι δόσης – επίπτωσης

• 100.000 άτομα x 10mSv x (0.005 / mSv) /100 = 50 άτομα

• 50 άτομα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, πιθανά να παρουσιάσουν θανατηφόρο καρκίνο εξαιτίας της δόσης των 10mSv

• Στις 100.000 πληθυσμού αναμένεται να πεθάνουν από καρκίνο 23.000 άτομα (φυσιολογική εμφάνιση του θανατηφόρου καρκίνου στο γενικό πληθυσμό οφειλόμενη σε άλλους μη ραδιολογικούς καρκινογόνους παράγοντες είναι της τάξης του 23%)

• Επομένως η επικινδυνότητα από 23% γίνεται 23,05%

Επιπτώσεις στην υγεία: Επιπτώσεις στην υγεία:

Γραμμικό Μοντέλο χωρίς κατώφλιΓραμμικό Μοντέλο χωρίς κατώφλι

R = επικινδυνότητα καρκινογένεσης (Μη επιβεβαιωμένη σε δόσεις μέχρι 100 mSv ) )

D = απορροφούμενη δόση

R

D

R = α • D

?

100 mSv

Ετήσια δόση φυσικού υποβάθρου

+ Έκθεση από ιατρικές πράξεις

ΠληθυσμόςΠληθυσμόςΕργαζόμενοιΕργαζόμενοι

Ολόσωμη δόσηΟλόσωμη δόση 20 mSv / έτος(100 mSv σε 5 έτη)

1 mSv/έτος

Φακός ματιούΦακός ματιού 150 mSv / έτος 15 mSv/έτος

ΔέρμαΔέρμα 500 mSv /έτος 50 mSv/έτος

Χέρια & πόδιαΧέρια & πόδια 500 mSv /έτος -

33 διακριτά διακριτά συστήματα ορίων δόσεωνσυστήματα ορίων δόσεων

Δόσεις σεΔόσεις σε mSv mSv 100 100

~ 10 ~ 10

~ 1~ 1

ΟΡΙΑΚΑ ΥΨΗΛΗΟΡΙΑΚΑ ΥΨΗΛΗ

ΜΕΣΗΜΕΣΗ

ΧΑΜΗΛΗΧΑΜΗΛΗ

ΥΨΗΛΗΥΨΗΛΗΑκτινοσκόπησηΑκτινοσκόπηση

Ακτινογραφία Ακτινογραφία σπονδυλικής σπονδυλικής

στήληςστήλης

Ακτινογραφία Ακτινογραφία θώρακοςθώρακος

Περιορισμός δόσεωνΠεριορισμός δόσεων για την ακτινοπροστασίαγια την ακτινοπροστασία

ασθενών στην ασθενών στην ακτινοδιαγνωστικήακτινοδιαγνωστική

ΕξέτασηΕξέταση Ενεργός Ενεργός δόση (δόση (mSv)mSv)

ΚίνδυνοΚίνδυνοςς%%

CT CT άνω- κάτω άνω- κάτω κοιλίαςκοιλίας

1212 0.060000.06000

CT CT θώρακοςθώρακος 1010 0.050000.05000CTCT Πυέλου Πυέλου 88 0.040000.04000ΠυελογραφίαΠυελογραφία 2.52.5 0.012500.01250Θωρακική Θωρακική μοίραμοίρα

1.41.4 0.007000.00700

Κάτω κοιλίαΚάτω κοιλία 0.60.6 0.003000.00300ΘώρακαςΘώρακας 0.040.04 0.000200.00020ΆκραΆκρα 0.060.06 0.000030.00003

Ενεχόμενος κίνδυνος Ενεχόμενος κίνδυνος από ακτινολογικές εξετάσειςαπό ακτινολογικές εξετάσεις

Στοχαστικά αποτελέσματαΣτοχαστικά αποτελέσματα

Morgan WF LH Gray 2008

Radioactive Radioactive IsotopeIsotope

Half LifeHalf Life(years)(years)

Isotope Mass Isotope Mass in the Body in the Body

(grams)(grams)

Element Element MassMass

in the Bodyin the Body(grams)(grams)

Activity within Activity within the Bodythe Body

(Disintegrations(Disintegrations/sec)/sec)

Potassium-40Potassium-40 1.26 x 101.26 x 1099 0.01650.0165 140140 4,3404,340

Carbon-14Carbon-14 5,7305,730 1.6 x 101.6 x 10-8-8 16,00016,000 3,0803,080

Rubidium-87Rubidium-87 4.9 x 104.9 x 101010 0.190.19 0.70.7 600600

Lead-210Lead-210 22.322.3 5.4 x 105.4 x 10-10-10 0.120.12 1515

Tritium (Tritium (33H)H) 12.4312.43 2 x 102 x 10-14-14 7,0007,000 77

Uranium-238Uranium-238 4.46 x 104.46 x 1099 1 x 101 x 10-4-4 1 x 101 x 10-4-4 3 - 53 - 5

Radium-228Radium-228 5.765.76 4.6 x 104.6 x 10-14-14 3.6 x 103.6 x 10-11-11 55

Radium-226Radium-226 1,6201,620 3.6 x 103.6 x 10-11-11 3.6 x 103.6 x 10-11-11 33

Κάθε δευτερόλεπτο συμβαίνουν στο σώμα ενός Κάθε δευτερόλεπτο συμβαίνουν στο σώμα ενός ενήλικα 8000 ραδιενεργές διασπάσεις (Βενήλικα 8000 ραδιενεργές διασπάσεις (Βq)q)

Κινδυνεύουμε από τυχόν εισαγόμενα Κινδυνεύουμε από τυχόν εισαγόμενα ραδιορυπασμένα τρόφιμαραδιορυπασμένα τρόφιμα;;

Προκαθορισμένα όρια ραδιενέργειας Προκαθορισμένα όρια ραδιενέργειας στα τρόφιμα (στα τρόφιμα (Bq/KgBq/Kg))

Infant Infant foodfood

Dairy Dairy produceproduce

Other Other foodstuffs foodstuffs

except except minor minor

foodstuffsfoodstuffs

Liquid Liquid foodstuffsfoodstuffs

Isotopes of strontium, notably Sr-90

75 125 750 125

Isotopes of iodine, notably I-131

150 500 2000 500

Alpha-emitting isotopes of plutonium and transplutonium elements, notably Pu-239, Am-241

1 20 80 20

All other nuclides of half-life greater than 10 days, notably Cs-134, Cs-1376

400 1000 1250 1000

Είδος εξέτασηςΕίδος εξέτασης Ραδιενέργεια Ραδιενέργεια Ι-131 (Ι-131 (mCi)mCi)

Ραδιενέργεια Ραδιενέργεια Ι-131 (Ι-131 (Bq)Bq)

Απεικόνιση θυρεοειδούςΑπεικόνιση θυρεοειδούς 0.10.1 3.7 3.7 xx 10 1066

Ολόσωμη απεικόνιση Ολόσωμη απεικόνιση για ανίχνευση για ανίχνευση μεταστάσεωνμεταστάσεων

2-102-10 74 74 xx 10 106 6 - 370 - 370 xx 10 1066

Θεραπεία Θεραπεία υπερθυρεοειδισμούυπερθυρεοειδισμού

2525 925 925 xx 10 1066

Θεραπεία καρκίνου Θεραπεία καρκίνου θυρεοειδούςθυρεοειδούς

150150 5550 5550 xx 10 1066

Ιατρικές πρακτικές με χρήση ραδιενεργού Ιωδίου-131Ιατρικές πρακτικές με χρήση ραδιενεργού Ιωδίου-131

Πόσο κινδυνεύουμε από τη ραδιενέργεια στα Πόσο κινδυνεύουμε από τη ραδιενέργεια στα τρόφιμα;τρόφιμα;

• Προκαθορισμένο όριο 500 Bq/kg για ιώδιο-131 στα τρόφιμα

• Για απεικόνιση θυρεοειδούς χρησιμοποιούνται περίπου 3.700.000 Bq

επομένως για να εισάγει κάποιος στο σώμα του τη ραδιενέργεια αυτή θα πρέπει να καταναλώσει 3.700.000 / 500 = 7.400 kg τροφής!

Ακόμη και αν η τροφή αυτή υπερβαίνει κατά 5 φορές το προκαθορισμένο όριο (δηλαδή να είναι ραδιορυπασμένη με 2500 Bq/kg) θα απαιτηθεί κατανάλωση 1.480 kg τροφής!

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ• Τεχνολογικά στοιχεία & χρονολογική εξέλιξη

του ατυχήματος στην Fukushima• Ατμοσφαιρική διασπορά ραδιενέργειας• Μεταφορά ραδιενέργειας στο οικοσύστημα • Ακτινοπροστασία : Μέτρα Ραδιολογικής

προστασίας• Ραδιενέργεια και επιπτώσεις στην υγεία :

Μύθοι και πραγματικότητα• Άλλες πηγές ενέργειαςΆλλες πηγές ενέργειας