บทที่3 · 2020. 4. 3. · บทที่3 การบ ......

บทท 3การบ ารงรกษาอปกรณทางการ

แพทยและการพยาบาล

อาจารยเพชรตน เตชาทววรรณวทยาลยพยาบาลและสขภาพ

มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 1

วตถประสงค1.บอกวธการการบ ารงรกษาอปกรณทางการแพทยและการพยาบาลได

2. บอกวธการมสวนรวมของหนวยงานตางๆในการจดเตรยมอปกรณทางการแพทยได

3. บอกวธการควบคมตรวจสอบอปกรณทางการแพทยและการพยาบาลใหไดมาตรฐานพรอมใชงานได

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 2

ความหมายการบ ารงรกษา (Maintenance)

การพยายามรกษาสภาพของเครองมอ เครองใชตางๆ ใหมสภาพทพรอมจะใชงานอยตลอดเวลา การบ ารงรกษานนครอบคลมไปถงการซอมแซม (Repair) เครองดวย

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 3

ความเปนมายคแรก กอนปพ.ศ. 2493 การบ ารงรกษา

เปนยคทนยมท าการซอมแซมหลงจากเครองมอ เครองใชเกดเหตขดของแลว (Break down Maintenance) ไมมการปองกนการช ารดเสยหายของเครองไวกอนเลย เมอเกดขดของไมสามารถใชงานไดแลวจงท าการซอมแซม

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 4

ความเปนมา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 5

ความเปนมายคทสอง ระหวางปพ.ศ. 2493 ถงปพ.ศ. 2503

เปนยคทเรมน าแนวคดเกยวกบระบบการบ ารงเชงปองกน (Preventive Maintenance) มาใช

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 6

ความเปนมา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 7

ความเปนมายคทสาม ระหวางปพ.ศ. 2503 ถงปพ.ศ. 2513 เปนยคทน าเอาแนวคดเกยวกบการบ ารงรกษาทวผล (Productive Maintenance) ซงแนวคดนจะใหความส าคญของการออกแบบเครองมอเครองใชใหมความนาเชอถอ (Reliability) มากยงขน โดยค านงถงความยากงายของการบ ารงรกษา และเอาหลกการดานเศรษฐศาสตรมาใชรวมดวย

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 8

ความเปนมา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 9

ความเปนมา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 10

ความเปนมายคทส หลงปพ.ศ. 2513 เปนตนมาจนถงปจจบน ไดรวมเอาแนวคดทกยคทกสมยเขามาประกอบกน โดยพยายามใหทกฝายไดมสวนรวมในงานการบ ารงรกษา (Total Productive Maintenance) เปนลกษณะของการบ ารงรกษาเชงปองกน จะไมเนนเฉพาะฝายบ ารงรกษาเทานน แตจะเนนใหทกคนมสวนรวม เพอเพมประสทธภาพของเครองมอเครองใชใหมากขน

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 11

จดมงหมายของการบ ารงรกษา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 12

ความเปนมา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 13

จดหมายของการบ ารงรกษาจดมงหมายสรปได 6 ประการ ดงน 1. เพอใหเครองมอเครองใชท างานอยางมประสทธผล (Effectiveness) 2. เพอใหเครองมอเครองใชมสมรรถนะการท างานสง (Performance)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 14

จดหมายของการบ ารงรกษา3. เพอใหเครองมอเครองใชมความเทยงตรงนาเชอถอ (Reliability) 4. เพอความปลอดภย (Safety) ซงเปนจดมงหมายทส าคญ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 15

จดหมายของการบ ารงรกษา5. เพอลดมลภาวะของสงแวดลอม 6. เพอประหยดพลงงาน เพราะเครองมอเครองใชสวนมากจะท างานไดตองอาศยพลงงาน

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 16

ประเภทของการบ ารงรกษาการบ ารงรกษาไดเปน 2 ประเภท คอ1. การบ ารงรกษาตามแผน (Planned Maintenance)2. การบ ารงรกษานอกแผน (Unplanned Maintenance)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 17

ชนดของการบ ารงรกษา1. การบ ารงรกษาเชงปองกน(Preventive Maintenance) 2. การบ ารงรกษาหลงเกดเหตขดของ(Break Down Maintenance)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 18

ชนดของการบ ารงรกษา3. การบ ารงรกษาเชงแกไขปรบปรง (Corrective Maintenance)4. การปองกนเพอการบ ารงรกษา (Maintenance Prevention)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 19

ชนดของการบ ารงรกษา5. การบ ารงรกษาทวผล (Productive Maintenance) 6. การบ ารงรกษาทวผลรวม (Total Productive Maintenance)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 20

วธการบ ารงรกษา

1. การตรวจตราหรอตรวจพนจ วธการนเพอทจะทราบวามความผดปกตใดๆ ทสามาถมองเหนไดดวยตา ซงตองอาศยการตรวจตราใหทวถงโดยละเอยด ทงภายนอกและภายในเครอง การฟงเสยงการท างานของเครองวาผดไปจากเดมหรอไม การไดกลนทผดปกตของเครอง

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 21

วธการบ ารงรกษา

2. การท าความสะอาด จะเปนการท าความสะอาดหลงจากทมการตรวจตราแลว การท าความสะอาดเครองอาจใชวธการเปาหรอดดฝ นทจบอยภายในเครอง รวมไปถงการท าความสะอาดหนาสมผสตางๆ ของสวตชตางๆ ทท าหนาทเปนสะพานเชอมทางไฟฟา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 22

วธการบ ารงรกษา

3. การทดสอบหนาท การทดสอบหนาทแบงไดเปน 3 อยาง3.1 การทดสอบการท างานของเครอง3.2 การสอบเทยบคา3.3 การตรวจสอบสมรรถภาพของเครอง

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 23

วธการบ ารงรกษา

4. การตรวจสอบความปลอดภยทางไฟฟา สวนใหญเครองมอแพทยตางๆทเปนเครองไฟฟาและอเลกทรอนกสตองมการตรวจสอบความปลอดภยทางไฟฟา และการตรวจวดกระแสไฟฟารวไหล

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 24

ตวอยางการบ ารงรกษา

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 25

เครอง ANESTHESIA MACHINE

1. โครงสราง/ฝาครอบของเครอง: ตรวจสอบความสะอาดและสภาวะทวๆไปภายนอกเครอง โดยสงเกตวาโครงหมหอไมมการเปลยนแปลง ทส าคญคอสวนประกอบตางๆยงคงสภาพเดมและแนนหนาไมมคราบของเหลวรวหรอมการกระแทกอยางรนแรง

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 26

เครอง ANESTHESIA MACHINE

2. สภาพ Carbon Dioxide Absorber: ตรวจสอบกระบอกบรรจโซดาราม /โอรง /ซลยางตาง ๆ /ลกษณะสโซดาราม

3. ปายแสดงรายละเอยดของเครอง: ตรวจสอบปายตางๆทอยในเครองวาชดเจนดหรอไม

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 27

เครอง ANESTHESIA MACHINE

4. ความมนคง/แขงแรงของทตดตง: ใหตรวจสอบสภาพของการตดตง ตรวจสกร นอต สลกตงแนนพอด

5. ลอ/ลอคลอ: ตรวจดวาเคลอนทไดสะดวก หรอลอคใหอยกบทไดด ตรวจลกลออยาใหมเศษดาย ผา เทป หรออนๆ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 28

เครอง ANESTHESIA MACHINE

6. สภาพของสาย AC และปลก/ทเกบสาย: ตรวจดวาปลกอยในสภาพดไมแตกราว/หลด บางครงตองเขยาแลวฟงเสยง การหลด/หลวม เตาเสยบไฟฟาตองตรวจสภาพทกจด แลวลองเสยบปลกดวาการสมผสมนคงด สาย AC จะตองอยในสภาพด ทเกบสายจะตองไมหก หรอช ารด

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 29

เครอง ANESTHESIA MACHINE

7. สภาพของสายไฟทเชอมตอจดตางๆ: ตรวจดวาไมมการเสยหาย ขาด แตก รอยไหม

8. ความยดหยนของสายไฟและสายสญญาณ9. สะพานไฟ/ฟวส: หากเครองมสวทซเปด-ปดเครอง .................................รายละเอยดอนๆ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 30

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 31

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 32

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 33

แผนการบ ารงรกษา 4 ประเภท

1.การบ ารงรกษาเปนประจ า (Routine Maintenance)

2.การบ ารงรกษาตามแผนก าหนด (Period Scheduled Repaid )

3.การซอมแซมฉกเฉน (Emergency Repair)

4. การซอมแซมเพอดดแปลง (Recovery Overhaul)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 34

การบ ารงรกษาเปนประจ า (ROUTINE MAINTENANCE)

หมายถง การท าการบ ารงรกษาหรอตรวจสอบเครองประจ าวน ประจ าสปดาห ประจ าเดอน หรอประจ าป เปนลกษณะงานทท าไดงายไมยงยากหรอสลบชบซอนมากเกนไป

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 35

หนวยงานดานการพยาบาล

- การสงเกต เชดถ ท าความสะอาดเครอง- การตรวจสอบหาสงผดปกต- ทดสอบการท างานของอปกรณ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 36

เครองวดความดนโลหต

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 37

INFUSION PUMP

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 38

SYRING PUMP

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 39

OXYGEN METER

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 40

Daily Check List

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 41

Daily Check List

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 42

การบ ารงรกษาตามแผนก าหนด (Period Scheduled Repaid )

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 43

แบงออกเปน 3 ลกษณะ ดงน

1.การซอมแซมเลกนอย (Minor Repair)

2.การซอมแซมขนาดปานกลาง (Medium Repair)

3.การซอมแซมใหญ (Major Overhaul)

การซอมแซมเลกนอย (Minor Repair)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 44

มลกษณะงาน ดงน

- ชอมแชมใหเครองสามารถท างานไดตามปกต

- เปนการซอมแซมงาย ๆ

- ท าการซอมแซมโดยไมตองเคลอนยายเครอง

- ท าการซอมแซมขณะทเครองไมไดใชงาน ( Idle time)

- ท าการซอมแซมเพอเตรยมทเรมงานใหม

การซอมแซมขนาดปานกลาง (Medium Repair)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 45

มลกษณะงาน ดงน

- ตองหยดเครองท าการซอมแซม

- ตองถอดอปกรณบางอยางออกมาจากตวเครอง เพอท าการซอมแซม

- ท าการปรบแตงกลไกอปกรณบางตวใหเขาท

- ตรวจสอบชนสวนปรบต าแหนงใหถกตอง

- ตรวจซอมชนสวนทมการก าหนดอายการใชงาน ซงโดยปกตจะตองถอดเปลยน

- เวลาหยดท าการซอม (Down time) ตองไมเกนระยะเวลาทก าหนดไวในตารางการซอมแซม เพอใหสามารถใชเครองไดทนทหลงซอม

การซอมแซมใหญ (Major Overhaul)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 46

เปนงานขนาดใหญซงไดวางแผนไวลวงหนา - ถอดชนสวนของเครองออกมาเกอบทกชนสวน- ตรวจสอบสภาพของชนสวน- ท าการประกอบชนสวนเขาท- ท าการทดสอบเครองมอ

การซอมแซมฉกเฉน (Emergency Repair)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 47

เปนงานซอมแซมเครองเนองจากเกดการช ารด ขดของ โดยไมมการคาดการณลวงหนามากอน มลกษณะงาน ดงน

- ชอมแชมเครองเมอเกดการช ารดเสยหาย (Break down Maintenance)

- ท าการแกไขเมอเกดการขดของ (Corrective Maintenance)

- ท าการยกเครองใหมหมด (Overhaul) เนองจากการซอมแซมไมดพอ ท าใหเกดความเสยหายกอนก าหนดเวลาอนสมควร (ซงอาจจะเปนการซอมแซมเลกนอย ขนาดปานกลางหรอการซอมแซมใหญกได)

การซอมแซมเพอดดแปลง (Recovery Overhaul)

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 48

เปนงานซอมแซมเครองเกามากหรอเครองทตองท าการซอมแซมหลาย ๆ ครงแตไมสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ ตองท าการปรบปรงและดดแปลง (Modified) ใหเหมาะสมกบการใชงานสาเหตการช ารดของเครองมอเครองใช และการแกไข

การสอบเทยบ และบ ารงรกษาเครองมอและอปกรณทางการแพทย

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 49

มาตรฐานของการบรหารจดการเครองมอและอปกรณการแพทยอยางเปนระบบ นอกจากชวยใหการรกษาพยาบาลมประสทธภาพมากขน ยงเปนการชวยยดอายการใชงานของเครองมอแพทย ลดคาใชจายในการซอมบ ารง หรอการซอทดแทน

การสอบเทยบ และบ ารงรกษาเครองมอและอปกรณทางการแพทย

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 50

มาตรฐานของเครองมอทไดรบการสอบเทยบตามมาตรฐานคณภาพ ชวยใหแพทยท าการรกษาผปวยไดอยางมประสทธภาพ และมนใจในความปลอดภยของเครองมอแพทยทใช ทงผปวย และบคลากรผใชงาน

การสอบเทยบ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 51

การบรการบ ารงรกษา (Preventive Maintenance, PM) และสอบเทยบมาตรฐาน (Calibration, CAL) เครองมอการแพทย(Medical Equipment) เครองวเคราะหและเครองมอวทยาศาสตรส าหรบหองปฏบตการทางการแพทย (Laboratory & Scientific Equipment) สามารถใหทมวศวกรทางการแพทยทมประสบการณ ดวยเครองมอและอปกรณททนสมยมาดแลแทน

การสอบเทยบ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 52

การสอบเทยบ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 53

การสอบเทยบ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 54

การสอบเทยบ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 55

การสอบเทยบ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 56

การตรวจสอบคณภาพอากาศภายในอาคาร

การตรวจสอบคณภาพ อากาศภายในหองเพอความมนใจในความสะอาดและความปลอดภย ลดความเสยงการตดเชอของผมารบบรการ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 57

การตรวจสอบคณภาพอากาศภายในอาคาร

การตรวจสอบ จะชวยในการทดสอบรอยรวของแผนกรองอากาศประสทธภาพสงภายในหองสะอาด( Hepa-filter )ของโรงพยาบาลไดอยางมประสทธภาพ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 58

การตรวจสอบคณภาพอากาศ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 59

การตรวจสอบคณภาพอากาศ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 60

การตรวจสอบคณภาพอากาศ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 61

การตรวจสอบคณภาพอากาศ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 62

Negative pressure room

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 63

Negative pressure room

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 64

Negative pressure room

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 65

สาเหตการช ารดของเครองมอเครองใช

1. เครองมอเครองใชดอยคณภาพ เนองจากการออกแบบผดพลาด หรอ ชนสวน/อปกรณไมมคณภาพ หรอ การควบคมคณภาพในการผลตเครองไมดพอ

2. การใชงานผดพลาด เนองจากผควบคม/ผใชมความรไมเพยงพอ หรอ ใชอปกรณตาง ๆ ไมถกตองตามขอก าหนดของเครองนน ๆ หรอ ใชงานเกนความสามารถของเครอง

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 66

สาเหตการช ารดของเครองมอเครองใช

3. ขาดการบ ารงรกษา หรอ การบ ารงรกษาไมถกตอง4. การเสอมสภาพตามอายการใชงาน เนองจากเครองมอเครองใชทไดรบการออกแบบมาเปนอยางด

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 67

การแกไขอปกรณช ารดชวงเวลา สาเหต การแกไข

ก. การช ารดชวงแรก •เนองมาจากความผดพลาดจากการออกแบบ•ชนสวน/อปกรณดอยคณภาพ และ/ หรอ •การควบคมคณภาพในการผลต (สราง)ไมดพอ

• โดยการทบทวนตรวจสอบการออกแบบ•โดยการเดนเครองทดสอบ •โดยการปองกนการบ ารงรกษา(Maintenance Prevention)

ข. การช ารดชวงสอง • สวนมากเนองมาจากการใชงานไม ถกตอง หรอไมถกวธ

• โดยการระมดระวงในการใชงาน / ใชงานใหถกตอง • มการแนะน า / ฝกอบรม ใหแก ผใช

ค. การช ารดจากการสกหรอ • เนองมาจากเสอมสภาพตามอายการ ใชงาน และ/หรอ • ขาดการบ ารงรกษา

โดยการบ ารงรกษาเชงปองกน• โดยการบ ารง รกษาเชงแกไขปรบปรง• โดยการบ ารง รกษาหลงเกดเหตขดของ

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 68

ความคมคาการใชงานของเครองมอ (Utilization)

มจดประสงค : เพอเปนประโยชนในเครองมอใหมอายทนทาน คมทน เกดประโยชนสงสด

โดยการก าหนดแนวทางมาตรฐานใหครอบคลม 3 ดานไดแก

1.มการก าหนดประเภทของเครองมอและอปกรณทตองตรวจสอบความพรอมใชเปนประจ า

2.มการก าหนดลกษณะความพรอมใชทตองการ และวธการตรวจสอบ

3.มการสอบเทยบความเทยงตรง (Calibration) ส าหรบเครองมอทจ าเปน

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 69

UTILIZATION

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 70

UTILIZATION

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 71

คะแนนเกบ

ค าสง

1. ท าใหเสรจในเวลา 1 ชวโมง

2. บอกชอชนดอปกรณการแพทยทรจกอยางนอย 5 ชนด

3. บอกวธการบ ารงรกษาประจ าวน

4. บอกวธแกไข กรณทอปกรณการแพทยมปญหาในการท างาน

เอกสารประกอบการสอนวชา PNC 1107 อ.เพชรตน เตชาทววรรณ 72