View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
บทที่ 5 อภิปรายผลและขอเสนอแนะ
5.1 ขอเสนอแนะการปรับปรุงผังบริเวณอาคารสถาบันทันตกรรม
5.1.1 ผังบริเวณเดิม จากการสํารวจสภาพทั่วไปของสถาบันทันตกรรม พบวา พื้นที่ใชสอยสวนใหญยังไมเหมาะสม
ตอการใชงานของคนพิการที่นั่งรถเข็น เชน พื้นที่จอดรถ, หองน้ํา, ทางลาด, บันได, ทางเดินและทางเชื่อม รวมถึงขนาดพื้นที่ใชสอยของหองทันตกรรม ซึ่งปญหาที่มักพบคือเร่ืองของพื้นที่ระดับพื้นที่มีความแตกตางกัน ความกวางของการใชงานในพื้นที่ตางๆสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น Wheelchair ควรมีเสนผานศูนยกลาง 1.50 เมตร และอุปกรณ เฟอรนิเจอรตางๆ ที่เหมาะสมสําหรับคนพิการ
ภาพที ่5-1 แสดงผังบริเวณเดิมของสถาบนัทนัตกรรม
5.1.2 ผังการวิเคราะหเสนทางการสัญจรที่เหมาะสมกับโครงการคลินิกทันตกรรม จากการวิเคราะหตําแหนงการเขาถึงอาคารจากพื้นที่ภายนอกเขาสูตัวอาคาร ควรมีลักษณะ
การเขาถึง โดยเริ่มจาก ที่จอดรถ>โถงตอนรับ/เคานเตอรตอนรับ>พื้นที่หองทันตกรรม>พื้นที่สําหรับเจาหนาที่ สามารถสรุปรายละเอียดของการเขาถึงพื้นที่ตางๆ ไดดังนี้ (ดังรายละเอียดในภาพที่ 5-2)
5-2
ภาพที ่5-2 แสดงการวเิคราะหเสนทางสัญจรของโครงการคลินิกทนัตกรรม สัญลักษณแสดง
1. ทางลาดและราวจับ 2. ทางเดนิ ทางเชื่อมและราวจับ
ที่จอดรถ โถงตอนรับ/ พื้นที่พกัคอย/
เคานเตอรตอนรับ
ตูโทรศัพท
ตูน้ําด่ืม ลิฟต
หองน้ํา หองทันตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น Wheelchair
เคานเตอรเจาหนาที ่
หอง X-ray
หองทันตกรรมทั่วไป
1
2
2 2
บันได
5-3
5.1.3 ผังบริเวณเสนอแนะ
ภาพที ่5-3 แสดง ผังบริเวณตามขอเสนอแนะ สัญลักษณแสดง
1. ที่จอดรถ 2. ทางลาด และราวจับ 3. บันได และราวจับ 4. ทางเดนิ ทางเชื่อมระหวางอาคารและราวจับ 5. พื้นทีพ่ักคอย 6. เคานเตอร(โถงตอนรับ จายยาและชําระเงนิ) 7. หองทนัตกรรม(ทั่วไป) 8. หองทนัตกรรมสําหรับคนพิการที่นัง่รถเข็น 9. หอง X-ray 10. ลิฟต 11. หองน้าํสําหรับคนพกิารนั่งรถเขน็ 12. ปายสัญลกัษณตางๆ
1
2
3
5
6
11 10 8 9
12
7
4
5-4
5.2 ขอเสนอแนะการปรับปรุงอาคารสถาบันทันตกรรม 5.2.1 ที่จอดรถ ผลจากการสาํรวจที่จอดรถสําหรับคนพิการ สามารถสรุปไดดังนี ้ไมมีพื้นที่ดานขางจุดจอดรถอยางนอย 1.00 เมตร ทําใหเปนอุปสรรคตอการเคลื่อนยายคน
พิการที่นั่งรถเข็น และไมไดติดตั้งทางลาดบริเวณขอบทางเทาสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น รวมถึงไมไดติดตั้งปายสัญลักษณที่แสดงตําแหนงของที่จอดรถที่สังเกตไดงาย พื้นผิวยังมีลักษณะขรุขระและไมเรียบเสมอกัน และการวางแนวฝาทอระบายน้ํายังเปนอุปสรรคตอการใชรถเข็น
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุงที่จอดรถ สามารถสรุปไดดังนี้ การปรับปรุงที่จอดรถสําหรับคนพิการควรจัดที่จอดรถไวใกลทางเขาออกอาคารใหมากที่สุด
และมีลักษณะไมขนานกับทางสัญจรของรถ มีพื้นผิวเรียบเสมอกัน มีสัญลักษณรูปคนพิการที่พื้นและที่ปาย
ควรมีที่จอดรถตามกฎกระทรวงฯ โดย (1) ถามีจํานวนที่จอดรถตั้งแต 10 คัน แตไมเกิน 50 คัน ใหมีที่จอดรถสําหรับคนพิการ
อยางนอย 1 คัน (2) ถามีจํานวนที่จอดรถต้ังแต 51 คัน แตไมเกิน 100 คัน ใหมีที่จอดรถสําหรับคนพิการ
อยางนอย 2 คัน (3) ถามีจํานวนที่จอดรถตั้งแต 101 คันขึ้นไป ใหมีที่จอดรถสําหรับคนพิการอยางนอย 2 คัน
และเพิ่มข้ึนอีก 1 คัน สําหรับทุกๆ จํานวนรถ 100 คันที่เพิ่มข้ึน เศษของ 100 คัน ถาเกินกวา 50 คัน ใหคิดเปน 100 คัน
ที่จอดรถตองมีผิวเรียบเสมอกัน มีสัญลักษณรูปคนพิการ/ผูสูงอายุที่พื้นและปาย โดยจัดทําสัญลักษณรูปคนพิการ/ผูสูงอายุ ที่พื้นตามแบบ และจัดชองจอดรถใหมีขนาด 2.40 x 6.00 เมตร และมีที่วางดานขางรถไมนอยกวา 1.00 - 1.40 เมตร และควรติดตั้งปายสัญลักษณรูปคนพิการ/ผูสูงอายุ ตามแบบโดยติดสูงจากพื้น 2.00 เมตร
ภาพที ่5-4 แสดงพืน้ที่จอดรถสําหรับคนพกิาร
5-5
ภาพที ่5-5 แสดงขนาดของทีจ่อดรถตามขอเสนอแนะ 5.2.2 ทางลาด และราวจบั ผลจากการสาํรวจทางลาดและราวจับ สามารถสรุปไดดังนี ้ทางลาดมีความชัน และคนพิการที่นัง่รถเข็นไมสามารถเข็นขึ้น - ลงดวยตนเองได พบวา มี
ความสงู 0.90 เมตร ยาว 5.00 เมตร โดยขอเสนอแนะทีไ่ดกําหนดเกณฑเอาไว คือ 1 ตอ 12 หรือหากมีความสงู 0.90 เมตร ควรมีความยาวประมาณ 10.80 เมตร และควรจัดใหมีชานพกัขนาด 1.50x1.50 เมตร กรณีทีท่างลาดมีความยาวมากกวา 6 เมตร
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ทางลาดเขาสูอาคารตองมีขนาดความกวาง วัสดุพื้นผิว และความชันที่เหมาะสม สําหรับทาง
ลาดในอาคาร สถานที่ตางๆ มีความชันมากกวาที่กฎกระทรวงฯ กําหนด ซึ่งการใชงานทางลาดของคนพิการนั้นมีปจจัยที่เกี่ยวของหลายประการ เชน ความชัน ความยาว ความกวาง พื้นที่ต้ังหลัก ราวจับ รวมถึงความสามารถของคนพิการ โดยความกวางที่เหมาะสมควรกวางไมนอยกวา 90 เซนติเมตร และมีความชัน 1:12 หากมีความชันมากหรือทางลาดยาวมาก คนพิการจะตองการราวจับสองดานเพื่อชวยยึดและดึงตัว ระยะที่เหมาะสมของราวจับจึงเปนระยะเอื้อมถึงของคนพิการ ดังนั้นความชันของทางลาดควรกําหนดใหมีความสัมพันธกับความสูงและความยาว เพื่อใหสามารถกอสรางและใชงานไดจริง
6.00 m.
1.00 m.
2.40 m.
2.00 m. 0.90 m.
0.90 m.
5-6
ตารางที่ 5-1 แสดงความชนัทางลาดที่คนพกิารสามารถใชงานได ความยาวทางลาด (เมตร) ความสงูระดับพื้น
(เมตร) 1:8 1:10 1:12 1:16 1:20 0.05 0.40 0.50 0.60 0.80 1.00 0.10 0.80 1.00 1.20 1.60 2.00 0.20 1.60 2.00 2.40 3.20 4.00 0.40 3.20 4.00 4.80 6.40 8.00 0.50 4.00 5.00 6.00 8.00 10.00 1.00 8.00 10.00 12.00 16.00 20.00
ระยะที่คนพิการมีความชํานาญใชงานได ระยะที่ตองมีการจัดทําชานพัก ระยะทีเ่ปนอันตรายตอการใชงาน
การติดตั้งราวจับบริเวณทางลาด ควรมีลักษณะกลม มีเสนผาศูนยกลาง 3-4 เซนติเมตร สูง
จากพื้น 80-90 เซนติเมตร และปลายราวจับยื่นจากจุดสิ้นสุด 30 เซนติเมตร ขนานกับพื้น จุดเริ่มตนและจุดสิ้นสุดปลายราวจับตองเปนปลายมน สําหรับผูที่ใช Wheel Chair ควรติดตั้งราวจับราวที่สองในระดับความสูงจากพื้น 70- 75 เซนติเมตร และติดตั้งราวจับที่สามเพื่อเด็กที่ระดับความสูง 60 เซนติเมตรจากพื้น โดยราวจับอยูหางจากผนังไมนอยกวา 5 เซนติเมตร และสูงจากจุดยึดไมนอยกวา 12 เซนติเมตรและควรติดตั้งราวหรือขอบทางสัญจรที่มีระดับความสูง 15 เซนติเมตรจากพื้น เนื่องจากสามารถชวยในการนําทางและหามลอของ Wheel Chair ได
ภาพที ่5-6 แสดงระดับความสูงของราวจับที่เหมาะสมกบัผูใชที่แตกตางกนั
5-7
ภาพที ่5-7 แสดงลักษณะทางลาดและราวจับบริเวณทางเขาอาคาร
ภาพที ่5-8 แสดงทางลาดและราวจับตามทีเ่สนอแนะ
5.2.3 บันได และราวจับ ผลจากการสาํรวจบันไดและราวจับ สามารถสรุปไดดังนี ้บันไดไมไดติดตั้งราวจับ พื้นบันไดกับพื้นถนนยังมีความตางระดับกัน ไมสะดวกตอการเขา
อาคารของคนพิการที่นั่งรถเข็น ขนาดของลูกตั้งควรสูงไมเกิน 15 เซนติเมตร และไมเปนชองเปด และลูกนอนกวางไมนอยกวา 28 เซนติเมตร กรณีติดตั้งพรมควรฝงลงในพื้นและใหอยูในระดับเดียวกันกับพื้น
1X
12X
0.30 m 0.80 m
1.50 m
1.00 m 2.40 m 6.00 m
1.50 m
1.50 m
5-8
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ความกวางบันไดสําหรับทางเดียว ควรกวางอยางนอย 90 เซนติเมตร และสําหรับบันไดที่
สามารถเดินสวนกันไดควรมีความกวางอยางนอย 150 เซนติเมตร บันไดภายในอาคารควรมีลูกตั้งสูงไมเกิน 15 เซนติเมตร และไมเปดเปนชองโลง สวนลูกนอนกวางไมนอยกวา 28 เซนติเมตร สําหรับบันไดภายนอกอาคาร ลูกตั้งสูงไมเกิน 15 เซนติเมตร และลูกนอนกวางไมนอยกวา 30 เซนติเมตร ในกรณีที่ข้ันบันไดเหลื่อมกันหรือมีจมูกบันไดมีระยะเหลื่อมกันไดไมเกิน 2 เซนติเมตร
ภาพที ่5-9 แสดงลักษณะบนัไดทางเขาอาคารตามที่สํารวจ (ซาย)
และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-10 แสดงลักษณะบนัไดทางเขาอาคารที่เหมาะสมสําหรับคนพิการ
5-9
ภาพที ่5-11 แสดงบันไดภายในอาคารตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-12 แสดงแสดงระยะเหลื่อมของขัน้บันไดเหลื่อมกันหรือมีจมกูบันได
5.2.4 ทางเดนิ ทางเชื่อมระหวางอาคารและราวจบั ผลจากการสํารวจทางเดิน ทางเชื่อมระหวางอาคารและราวจับ สามารถสรุปไดดังนี้ ทางเดินมีความคับแคบ กวาง 0.75 เมตร และตําแหนงเฟอรนิเจอรขวางทางเดินเปนอุปสรรค
ตอการใหรถเข็นผานไดโดยสะดวก รวมถงึวัสดุที่ใชปูพืน้บางสวนชํารุด และลื่น อาจกอใหเกิดการลื่นหกลมไดโดยงาย
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ทางเดิน ทางเชื่อมควรมี พื้นผิวเรียบเสมอกัน ไมล่ืน ไมมีส่ิงกีดขวางหรือมีสวนของอาคารยื่น
ลํ้าออกมาเปนอุปสรรคหรืออาจทาํใหเกิดอันตรายตอคนพิการ มีความกวางไมนอยกวา 150 เซนติเมตร และตองมีผนงัหรือราวกนัตกทัง้ 2 ดาน
5-10
ภาพที ่5-13 แสดงลักษณะทางเดนิ ทางเชือ่มตามที่สํารวจ (ซาย)
และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-14 แสดงขนาดความกวางของทางเดิน และทางเชื่อมที่เหมาะสมกับคนพิการที่นัง่รถเข็น
อยางนอย 0.90 เมตร
5-11
ภาพที ่5-15 แสดงขนาดและระยะการติดตั้งราวจับ แบบยึดกับผนงัอาคาร 5.2.5 พื้นทีพ่กัคอย ผลจากการสาํรวจพื้นทีพ่กัคอยสําหรบัคนพิการ สามารถสรุปไดดังนี ้ไมพบตําแหนงสําหรับทีพ่ักรถเข็นสําหรับคนพกิาร หรือทีน่ั่งสาํหรับคนพิการ พืน้ทีพ่กัคอยยังมี
ความคับแคบ การจัดวางเกาอี้นั่งพักคอยยงัเปนอุปสรรคตอการเขาไปใชงาน และอยูในตาํแหนงที่ขวางทางเดิน
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ขนาดพืน้ที่สําหรับนัง่พักคอยของคนพิการที่นัง่รถเข็น ควรมีขนาดความกวาง 0.75 เมตร ยาว
1.10 เมตร และควรอยูใกลทางเขา-ออก หรือใกลบริเวณทางเดิน ทางเชื่อม
ภาพที ่5-16 แสดงพืน้ทีพ่ักคอยตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
5-12
ภาพที ่5-17 แสดงการจัดพืน้ทีพ่ักคอยใหเหมาะสมกับคนพิการทีน่ั่งรถเข็น
5.2.6 เคานเตอร (โถงตอนรับ จายยาและชําระเงิน) ผลจากการสํารวจเคานเตอร (โถงตอนรับ จายยาและชําระเงิน) สามารถสรุปไดดังนี้ เคานเตอรมีความสงู 1.10 เมตร คนพกิารที่นัง่รถเข็นไมสามารถใชงานไดโดยสะดวก ตําแหนง
ของเคานเตอรอยูในตําแหนงที่เปนอุปสรรคขวางทางเดิน ทางเชื่อมภายในอาคาร และไมไดติดตั้งไฟฟาแสงสวางใหเพียงพอตอการใชงาน
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ เคานเตอร เปนสวนที่ไมไดระบุไวในกับกฎกระทรวงกําหนดสิ่งอํานวยความสะดวกในอาคาร
สําหรับผูพิการหรือทุพลภาพและคนชรา พ.ศ. 2548 แตเนื่องจากเปนเคานเตอรเปนสวนสําคัญในการใหขอมูล สอบถามขอมูลหรือจองหองพัก โดยอาคาร สถานที่สวนใหญจะมีเคานเตอร สูง 110 เซนติเมตร ซึ่งเปนระยะสําหรับคนทั่วไปยืนติดตอ เปนอุปสรรคตอคนพิการโดยเฉพาะผูที่ใช Wheel Chair ที่จะมีปญหาดานการติดตอ การเขียนและกรอกขอมูลในระยะเอื้อมที่สูง ทางคณะทํางานจึงมีขอเสนอแนะในการปรับปรุงเคานเตอร ดังนี้
เคานเตอรติดตอควรอยูในตําแหนงที่สามารถสังเกตไดงาย มีระดับความสูง 80-90 เซนติเมตรและจัดทําเคานเตอร 2 ระดับ ระดับที่มีความสูง 70 เซนติเมตร ควรมีพื้นที่วางใตเคานเตอรใหผูใช Wheel Chair สามารถเขาประชิดไดโดยไมมีส่ิงกีดขวาง สูงไมนอยกวา 55 เซนติเมตรโดยที่สวนบนเคานเตอรที่ยื่นออกมาควรมีความยาวอยางนอย 40 เซนติเมตร หรือทําการตั้งโตะเพิ่มเติมจากเคานเตอรเดิม และควรติดตั้งพื้นผิวตางสัมผัสที่บงบอกทิศทางที่นําไปยังเคานเตอรเพื่อนําทางคนพกิารทางการมองเห็น และควรมีอุปกรณวาดเขียนไวส่ือสารกับคนพิการทางการไดยิน
0.65 m
0.40 m
1.10 m
0.75 m
5-13
ภาพที ่5-18 แสดงเคานเตอรตอนรับตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-19 แสดงเคานเตอรจายยาและชาํระเงนิตามทีสํ่ารวจ (ซาย)
และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-20 แสดงลักษณะเคานเตอรที่เหมาะสมตอการใชงานของคนพิการที่นัง่รถเข็น
5.2.7 หองทนัตกรรม (ทั่วไป) ผลจากการสํารวจหองทันตกรรม (ทั่วไป) สามารถสรุปไดดังนี้ หองทันตกรรมมีความคับแคบตอการใชงานของทันตแพทย 1 คน และผูชวยทันตแพทย 1 คน
ความกวางจากเกาอี้ทันตกรรมถึงผนังหองมีความกวาง 0.40 - 0.60 เมตร ทันตแพทยไมสามารถสไลด
0.40 m
0.70 m
1.10 m
1.00 m 0.60 m
5-14
เกาอี้นั่งไดโดยรอบเกาอี้ทันตกรรมขณะทําการรักษาคนไข และผูชวยทันตแพทยไมสามารถเดินไดรอบเกาอี้ทันตกรรมและหยิบอุปกรณไดโดยสะดวก เนื่องจากพื้นที่คับแคบ และการวางเฟอรนิเจอรยังเปนอุปสรรคขวางทางเดิน
สําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น การใชเกาอี้ทันตกรรมทั่วไป พบวา มีความไมเหมาะสมเพราะเกาอี้ทันตกรรมทั่วไปจะมีพนักแขนที่ยื่นออกมาเปนอุปสรรคตอการเคลื่อนยายคนไขจากเกาอี้รถเข็นมาที่เกาอี้ทันตกรรม อาจทําใหเกิดการบาดเจ็บขณะเคลื่อนยายได และในการเคลื่อนยายคนพิการที่นั่งรถเข็นตองใชผูชวยอยางนอย 2-3 คน
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ จากการศึกษาของคณะวิจัยมีขอเสนอแนะวาควรปรับใหมีขนาดหองทันตกรรมใหญข้ึน เพื่อให
มีความสะดวกตอการใชงานของคนพิการที่นั่งรถเข็น โดยมีขนาดความกวาง 4.30 เมตร ลึก 4.00 เมตร และมาตรฐานขนาดเสนผานศูนยกลางของการเคลื่อนเกาอี้รถเข็นควรมีขนาด 1.50 เมตร ทางเขาของคนพิการที่นั่งรถเข็นควรมีขนาดความกวาง 0.90 เมตร
ภาพที ่5-21 แสดงสภาพหองทนัตกรรมทัว่ไปตามที่สํารวจ
5-15
ภาพที ่5-22 แสดงขนาดของหองทันตกรรมทั่วไปที่เหมาะสมและเอื้อตอการใชงานของคนพกิาร
5.2.8 หองทนัตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น ผลจากการสํารวจหองทันตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น สามารถสรุปไดดังนี้ ขนาดพื้นที่ของหองทันตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น มีขนาดความกวาง 3.10 เมตร ยาว
3.60 เมตร ซึ่งมีขนาดเล็กและคับแคบตอการวางเครื่องมือและอุปกรณตางๆ เพื่อทําการรักษาคนพิการที่นั่งรถเข็นได ขนาดความสูงและการใชงานของเครื่องมือและอุปกรณดังกลาวยังไมเหมาะสมกับสรีระของคนไทย เนื่องจากเปนผลิตภัณฑที่นําเขาจากตางประเทศ
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ จากการศึกษาของคณะวิจัยมีขอเสนอแนะวาควรปรับขนาดของหองทันตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็นใหมีขนาดใหญข้ึน โดยมีขนาดความกวาง 4.30 เมตร ลึก 4.00 เมตร และควรยกระดับพื้นใหสูงขึ้น 0.10 เมตร เพื่อใหเครื่องมือและอุปกรณที่ใชในการรักษามีความเหมาะสมกับสรีระและการใชงานของทันตแพทยชาวไทย มาตรฐานขนาดเสนผานศูนยกลางของการเคลื่อนเกาอี้รถเข็นควรมีขนาด 1.50 เมตร ทางเขาของคนพิการที่นั่งรถเข็นควรมีขนาดความกวาง 0.90 เมตร ขนาด
5-16
ความชันของทางลาดที่มีความตางระดับกันควรมีขนาด 1 ตอ 8 หรือกรณีระดับพื้นตางกัน 0.10 เมตร ความยาวของทางลาดควรมีขนาด 0.80 เมตร
ภาพที ่5-23 แสดงสภาพเดมิของหองทนัตกรรมสําหรับคนพิการทีน่ั่งรถเข็น ตามที่ไดทําการสํารวจ
ภาพที ่5-24 แสดงขนาดของหองทันตกรรมที่เหมาะสมสําหรับคนพิการที่นัง่รถเขน็
5-17
ภาพที ่5-25 แสดงขนาดการเจาะชองพืน้สาํหรับวางเกาอี้ทันตกรรมของคนพกิารทีน่ั่งรถเขน็
5.2.9 หอง X-ray ผลจากการสาํรวจหอง X-ray สามารถสรุปไดดังนี้ ทางเขามีขนาดความกวาง 0.70 เมตร คนพิการที่นั่งรถเข็นไมสามารถผานเขาออกได
โดยสะดวก ขนาดของพื้นที่ X-ray มีขนาดความกวาง 1.50 เมตร ยาว 1.50 เมตร ซึ่งมีขนาดคับแคบไมเหมาะสมตอการใชงานของคนพิการที่นั่งรถเข็น และตําแหนงการวางเฟอรนิเจอรยังเปนอุปสรรคตอการเขาไปใชพื้นที่ ในสวนของประตูที่ใชเปนประตูบานเปดเขา และใชมือจับที่เปนลูกบิด เปนอุปสรรคตอการใชงานของคนพิการที่นั่งรถเข็น
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ จากการศึกษาของคณะวิจัยมีขอเสนอแนะวา หอง X-ray ที่ใชในสถาบันทันตกรรมมี 2 แบบ
คือ หอง X-ray แยกหองมืด และหอง X-ray ที่รวมหองมืดอยูในหองเดียวกัน ขนาดของหองที่เหมาะสมตอการใชงานของคนพิการที่นั่งรถเข็นสามารถสรุปได ดังนี้
- หอง X-ray แยกหองมืด ควรมีขนาดความกวาง 2.90 เมตร ยาว 3.60 เมตร
5-18
- หอง X-ray ที่รวมหองมืดอยูในหองเดียวกัน ควรมีขนาดความกวาง 3.50 เมตร ยาว 2.20 เมตร
สําหรับการจัดเฟอรนิเจอรภายในหอง ควรจัดใหมีเกาอี้นั่งแตงตัวและติดตั้งตะขอแขวนเสื้อระยะความสูงจากพื้น 1.20 เมตร ทางเขาของคนพิการที่นั่งรถเข็นควรมีขนาดความกวาง 0.90 เมตร และมาตรฐานขนาดเสนผานศูนยกลางของการเคลื่อนเกาอี้รถเข็นควรมีขนาด 1.50 เมตร
ภาพที ่5-26 แสดงหอง X-ray ตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-27 แสดงขนาดความกวางของประตูทางเขาที่เหมาะสมกับคนพกิารทีน่ัง่รถเข็น
5-19
ภาพที ่5-28 แสดงพืน้ที ่X-ray ตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-29 แสดงลักษณะของหอง X-ray ที่เหมาะสมกบัการใชงานของคนพกิารทีน่ั่งรถเขน็ ทั้ง 2
แบบ คือ หอง X-ray แยกหองมืด และหอง X-ray ที่รวมหองมืดอยูในหองเดียวกัน
5-20
5.2.10 ลิฟต ผลจากการสาํรวจลฟิต สามารถสรุปไดดังนี ้แผงควบคุมลิฟตมีระยะการติดตั้งความสูงจากพื้น 1.20 เมตร คนพิการที่นั่งรถเข็นไมสามารถ
ใชงานไดโดยสะดวก และแผงควบคุมลิฟตไมไดมีการติดตั้งปุมสวิตชสําหรับคนพิการทางสายตา ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ลิฟตสําหรับคนพิการนั้นควรมีระบบปองกันประตูกระแทกโดยระบบแสงเพื่อปองกันไมให
ประตูกระแทกผูโดยสารโดยเฉพาะคนพิการและผูสูงอายุซึ่งอาจเคลื่อนที่ไดชากวาคนทั่วไป ภายในลิฟต ตองมีความกวางไมนอยกวา 110 เซนติเมตร ยาวไมนอยกวา 140 เซนติเมตร และสูงอยางนอย 230 เซนติเมตร มีราวจับโดยรอบภายในลิฟต
ในกรณีที่ลิฟตถึงชั้นที่ตองการ และเมื่อลิฟตหยุด ข้ึน-ลง หรือในกรณีฉุกเฉิน ตองมีทั้งสัญญาณเสียงเตือนและภาพในการเตือนผูใชในตัวลิฟต รวมถึงการติดตั้งพื้นผิวตางสัมผัสหนาลิฟต เพื่อใหคนพิการทางสายตารับรูกอนขึ้นลิฟต
ภาพที ่5-30 แสดงพืน้ที ่X-ray ตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
5-21
ภาพที ่5-31 แสดงขนาดของลิฟตเหมาะสมกับคนพิการ
แผงควบคุมควรจัดใหมีปุมกดลางสุดและปุมฉุกเฉิน สูงไมนอยกวา 90 เซนติเมตร และปุมกด
บนสุด สูงไมเกิน 120 เซนติเมตร ปุมกดลิฟตมีขนาดเสนผานศูนยกลางไมนอยกวา 2 เซนติเมตร และมีอักษรเบรลล ประกอบอยูดานซายของปุมหรือปุมที่มีตัวเลขนูนออกมา โดยมีลักษณะเปนตัวเลขอารบิกหรือเปนสัญลักษณ เมื่อกดปุมตองมีเสียงดังและมีแสง
ภาพที ่5-32 แสดงระยะของปุมกดภายในลิฟตเหมาะสมกับคนพิการ
5-22
ภาพที ่5-33 แสดงระยะการติดตั้งและลักษณะของปุมกดภายในลิฟต
5.2.11 หองน้าํสําหรับคนพิการนั่งรถเข็น ผลจากการสาํรวจหองน้ําสําหรบัคนพกิารนั่งรถเขน็ สามารถสรปุไดดังนี้ ทางเดินเขาหองน้ํามีขนาดความกวาง 0.75 เมตร คนพิการที่นั่งรถเข็นไมสามารถเขาไปใชงาน
ไดโดยสะดวก ในสวนของพื้นบริเวณประตูทางเขามีขอบกั้นสูง 0.10 เมตร ทําใหคนพิการที่นั่งรถเข็นไมสามารถเข็นผานเขาไปได และไมไดติดตั้งสัญลักษณบอกตําแหนงทางเขาหองน้ําสําหรับคนพิการ
ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ พื้นหองน้ําควรมีระดับเสมอกับพื้นภายนอก ถาเปนพื้นตางระดับตองมีลักษณะเปนทางลาด
วัสดุที่ใชทําพื้นหองน้ําควรเปนวัสดุที่ไมล่ืน กันน้ําและทําความสะอาดงายและควรมีระบบระบายน้ําที่ดี ประตูหองน้ําควรเปนประตูบานเลื่อนและมีมือจับประตูทั้งภายในและภายนอกหองเพื่อใหการ
เปด-ปดประตูสะดวก
5-23
ภาพที ่5-34 แสดงขอเสนอแนะในการปรับปรุงทางเดนิ และการติดปายสัญลักษณ
1) อางลางมอื ผลจากการสาํรวจอางลางมือ สามารถสรุปไดดังนี้ อางลางมือมีขนาดความสูง 0.80 เมตร คนพิการที่นั่งรถเข็นสามารถเขาไปใชงานได แตควรมี
การติดตั้งกระจกที่ปรับมุมองศาไดเพื่อใหเหมาะสมตอการใชงานของคนพิการที่นั่งรถเข็น ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ อางลางมือควรมีพื้นที่วางหนาอางอยางนอย 90x120 เซนติเมตร ใตอางควรเปนที่วาง สูง
อยางนอย 55 เซนติเมตร สําหรับผูที่ใช Wheelchair สามารถเขาถึงได อางลางมือควรมีความสูงจากพื้นถึงขอบบนของอาง 75-80 เซนติเมตร และมีราวจับในแนวนอนแบบพับเก็บไดในแนวดิ่งทั้งสองขางของอาง
ภาพที ่5-35 แสดงอางลางหนา ตามที่สํารวจ
5-24
ภาพที ่5-36 แสดงระยะการติดตั้งอางลางหนาทีเ่หมาะสมสําหรับคนพกิารทีน่ั่งรถเข็น
2) หองสวม ผลจากการสาํรวจหองสวม สามารถสรุปไดดังนี้ ประตูทางเขามีขนาดความกวาง 0.80 เมตร และพื้นหองน้าํมีการติดตั้งขอบกั้นสงู 0.10 เมตร
ทําใหคนพิการที่นัง่รถเข็นไมสามารถเขาไปใชงานได และไมไดติดตั้งราวจับสําหรับคนพิการ ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ หองสวมที่ผานเกณฑ ตองสามารถเขาถึงไดโดยสะดวก ไมมีพื้นตางระดับต้ังแตทางเขา ใน
กรณีที่จําเปนพื้นตางระดับไมควรสูงเกิน 2 เซนติเมตร วัสดุที่ใชทําพื้นหองสวมควรเปนวัสดุที่ไมล่ืน กันน้ํา ทําความสะอาดงายและสามารถสังเกตเห็นความแตกตางระหวางสีของกําแพงกับพื้นได สําหรับปายสัญลักษณคนพิการและผูสูงอายุควรติดบนประตูดานหนา แตไมจําเปนตองมีปายหากคนพิการและผูสูงอายุสามารถเขาไดทุกหอง
ประตูหองสวมควรเปนแบบบานเลื่อน มีความกวางสุทธิของประตูไมนอยกวา 90 เซนติเมตร พื้นที่วางภายในหองสวมควร มีเสนผาศูนยกลางไมนอยกวา 1.50 เมตร และมีราวจับในแนวนอนสูงจากพื้น 65–70 เซนติเมตร ยื่นล้ําออกมาจากดานหนาโถสวมอีก 25-30 เซนติเมตร และมีราวจับในแนวดิ่งมีความยาวไมนอยกวา 60 เซนติเมตร มีโถสวมชนิดนั่งหอยขา สูงจากพื้น 45-50 เซนติเมตร
5-25
ภาพที ่5-37 แสดงหองสวมตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-38 แสดงระยะการติดตั้งโถสุขภัณฑที่เหมาะสม
ภาพที ่5-39 แสดงตําแหนงการติดตั้งกระดาษชําระ (สวนแรเงา) ที่เหมาะสม
5-26
3) โถปสสาวะ ผลจากการสาํรวจโถปสสาวะ สามารถสรุปไดดังนี้ ขนาดความสูงของการติดตั้งโถปสสาวะมีความสูง 0.65 เมตร ซึ่งไมเหมาะสมตอการใชงาน
ของคนพิการที่นั่งรถเข็น และไมไดติดตั้งราวจับสําหรับคนพิการ ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ควรจัดใหมีโถปสสาวะชายในระดับเสมอพื้นอยางนอย 1 ที่ เพื่อใหผูใชทุกวัยสามารถใชงานได
อยางสะดวกยิ่งขึ้น พื้นที่วางหนาโถปสสาวะควรมีขนาด 90x120 เซนติเมตร เพื่อการเขาถึง มีราวจับในแนวนอนอยูดานบนของที่ถายปสสาวะยาว 50-60 เซนติเมตร สูงจากพื้น 120-130 เซนติเมตร และมีราวจับดานขางของที่ถายปสสาวะทั้งสองขางสูงจากพื้น 80- 100 เซนติเมตร ยื่นออกมาจากผนัง 55-60 เซนติเมตร
ภาพที ่5-40 แสดงโถปสสาวะตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
ภาพที ่5-41 แสดงระยะการติดตั้งราวจับโถปสสาวะที่เหมาะสม
0.40 m
0.80-1.00 m
1.20-1.30 m
5-27
ภาพที ่5-42 แสดงตัวอยางหองน้าํสําหรับคนพกิารทีน่ัง่รถเข็น
5.2.12 ปายสญัลักษณตางๆ ผลจากการสาํรวจปายสญัลักษณตางๆ สําหรับคนพิการ สามารถสรุปไดดังนี ้ไมไดมีการติดตั้งปายสัญลกัษณ บอกทางเขาอาคาร และสถานที่ตางๆที่สามารถมองเห็นได
ชัดเจนทัง้ในเวลากลางวนั และกลางคืน ขอเสนอแนะสําหรบัการปรับปรุง สามารถสรุปไดดังนี้ ปาย-สัญลักษณ ตองติดตั้งในตําแหนงที่เห็นชัดเจน มองเห็นไดงาย มีแสงสองสวางเปนพิเศษ
ทั้งกลางวัน กลางคืน ปายตองมีสัญลักษณรูปคนพิการ มีเครื่องหมายแสดงทางไปสูส่ิงอํานวยความสะดวกสําหรับ
คนพิการ และมีสัญลักษณ หรือตัวอักษรแสดงประเภทของสิ่งอํานวยความสะดวกสําหรับคนพิการ โดยปายสามารถติดตั้งในลักษณะตางๆ ได 3 ประการ คือ ยึดติดอยูกับกําแพง ยึดติดอยูกับเสา และแขวน เชน ปายโฆษณา ควรจะสูงอยางนอย 200 เซนติเมตร จากระดับพื้น
ภาพที ่5-43 แสดงการติดปายสัญลักษณตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
5-28
ภาพที ่5-44 แสดงขนาดของปายสัญลักษณที่เหมาะสม
5.2.13 อ่ืนๆ 1) ตูน้ําด่ืม บริเวณพืน้ทีพ่กัคอย หรือโถงทางเขา ควรมีการติดตั้งตูน้ําดื่มสําหรับคนพิการทีน่ั่งรถเข็น
ตําแหนงของตูน้ําดื่มไมควรขวางทางเดนิหรืออยูในตําแหนงที่คนพิการที่นัง่รถเข็นสามารถเขาไปใชไดโดยสะดวก
ภาพที ่5-45 แสดงตําแหนงตูน้ําดื่มตามทีสํ่ารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา)
2) ประตู, มือจับประตู ประตู ควรใชเปนแบบบานเลื่อน ขนาดความกวางอยางนอย 0.90 เมตร และติดตั้งมือจับแบบ
มือสอดเขาไปได และไมควรติดตั้งโชคอัพประตู
ระยะติดตั้งสูงจากพื้นไมนอยกวา 0.25 เมตร และไมควรเกิน 1.20 เมตร
5-29
ภาพที ่5-46 แสดงประตูบานเลื่อนและระยะการติดตั้งมือจับสําหรับคนพกิารทีน่ัง่รถเข็น
3) ระดับแขวนเสื้อ กรณีที่ตองจัดใหมีที่แขวนเสื้อ ควรติดตั้งที่ระดับความสูง 1.20 เมตร จากระดับพื้นหอง และ
ระยะเอื้อมของคนพิการควรมีขนาด 0.50 เมตร ดังแสดงในภาพ
ภาพที ่5-47 แสดงระยะการติดตั้งที่แขวนเสื้อสําหรับคนพิการที่นัง่รถเข็น
4) ระดับชั้นวางของ กรณีที่ตองจัดใหมีชั้นวางของสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น ระยะความสูงในแตชั้นควรมีระยะ
0.24 เมตร ความสูงรวมไมควรเกิน 1.20 เมตรและระยะเอื้อมของคนพิการควรมีขนาด 0.50 เมตร ดังแสดงในภาพ
ความสูงของการติดตั้ง 1.20 เมตร
จากระดับพ้ืนหอง
ระยะเอ้ือมของคนพิการมีขนาด
เทากับ 0.50 เมตร
5-30
ภาพที ่5-48 แสดงระยะการติดตั้งชั้นวางของสําหรับคนพิการที่นัง่รถเข็น
5) กระจก สําหรับพื้นที่ในหองน้ํา บริเวณอางลางหนาควรมีการติดตั้งกระจกสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น
โดยใชกระจกแบบปรับมุมได (ดังภาพ) และควรติดตั้งสูงจากระดับพื้น 0.90 – 1.80 เมตร
ภาพที ่5-49 แสดงระยะการติดตั้งกระจกสาํหรับคนพิการที่นัง่รถเข็น
6) ตูโทรศัพทสาธารณะ ควรจัดใหมีตูโทรศัพทสาธารณะไวสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น โดยใหมีความสูง 0.70 เมตร
จากระดับพื้น และคนพิการที่นั่งรถเข็นสามารถเขาไปใชงานไดโดยสะดวก ตําแหนงที่ต้ังไมควรอยูในตําแหนงทางเดิน ทางเชื่อม เพื่อความสะดวกตอการใชงานของคนพิการ
ความสูงรวมของชั้นวางของไมควรเกิน 1.20 เมตร และระยะหางแตละชั้นควรมีระยะอยางนอย 0.24 เมตร ระยะเอื้อมของคนพิการ
มี ข น า ด เ ท า กั บ 0.50 เมตร
5-31
ภาพที ่5-50 แสดงตําแหนงตูโทรศัพทตามที่สํารวจ (ซาย) และขอเสนอแนะในการปรับปรุง (ขวา) ตารางที่ 5-2 แสดงการเปรยีบเทยีบพืน้ทีใ่ชสอยเดิมและพื้นที่ใชสอยใหม
สภาพเดิมจากการสํารวจ ขอเสนอแนะในการปรับปรุง ลําดับ
รายละเอียดพืน้ที่ใชสอย ขนาดพื้นที่ใชสอย
เนื้อที่ใชสอย (ตารางเมตร) ขนาดพื้นที่ใชสอย
เนื้อที่ใชสอย (ตารางเมตร)
1 ที่จอดรถ 2.40 x 6.00 เมตร 14.40 3.40 x 6.00 เมตร* 20.40 2 ทางลาด กวาง 1.00 เมตร x กวาง 1.50 เมตร** x 3 บันได กวาง 1.50 เมตร x กวาง 1.50 เมตร** x 4 ทางเดิน ทางเชือ่ม กวาง 0.75 เมตร x กวาง 1.50 เมตร** x
5 พ้ืนที่พักคอย ไมมีพ้ืนที่สําหรับคนพิการนั่งรถเข็น x มีพ้ืนที่สําหรับคน
พิการนั่งรถเข็น x
6 เคานเตอร ความสูง 1.10 ม. x ความสูง 1.10 ม. x 7 หองทันตกรรม (ทัว่ไป) 2.70 x 3.50 เมตร 9.45 3.30 x 4.00 เมตร 13.20
8 หองทันตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น
3.10 x 3.60 เมตร 11.16 4.30 x 4.00 เมตร 17.20
9 หอง X-ray 3.00 x 3.00 เมตร 9.00 2.90 x 3.60 เมตร 10.44 10 ลิฟต 1.10 x 1.40 เมตร 1.54 1.10 x 1.40เมตร*** 1.54
11 หองสวมสําหรับคนพิการนั่งรถเข็น
1.20 x 1.50 เมตร 1.80 2.20 x 2.30 เมตร 5.06
12 ปายสัญลกัษณตางๆ ไมมีการติดต้ัง x ติดต้ังปายสัญลักษณ
x
หมายเหต ุ * หมายถงึ พรอมติดตั้งปายสญัลักษณสูง 2.00 เมตร ** หมายถงึ พรอมติดตั้งราวจับสูง 0.80 เมตร ทัง้ 2 ขาง
*** หมายถงึ ติดตั้งแผงควบคุมที่ระยะความสงูระหวาง 0.90 ถึง 1.20 เมตร
5-32
ตารางที่ 5-3 แสดงการสรุปขนาดพืน้ที่ใชสอยสําหรับคลินิกทันตกรรม ขอเสนอแนะในการปรับปรุง
ลําดับ
รายละเอียดพื้นที่ใชสอย ขนาดพื้นที่ใชสอย
เนื้อที่ใชสอย (ตารางเมตร)
1 ที่จอดรถ 3.40 x 6.00 เมตร* 20.40
2 ทางลาด กวาง 1.50 เมตร** x
3 บันได กวาง 1.50 เมตร** x
4 ทางเดิน ทางเชื่อม กวาง 1.50 เมตร** x
5 พื้นที่พักคอย มีพื้นที่สําหรับคนพิการนั่งรถเข็น 24.00
6 เคานเตอร ความสูง 1.10 เมตร x
7 หองทันตกรรม(ทั่วไป) 3.30 x 4.00 เมตร 13.20
8 หองทันตกรรมสําหรับคนพิการที่นั่งรถเข็น 4.30 x 4.00 เมตร 17.20
9 หอง X-ray 2.90 x 3.60 เมตร 10.44 10 หองลางทําความสะอาดเครื่องมือ x 15.00 11 หองเก็บอุปกรณ x 12.00 12 หอง Lab x 12.00 13 หอง locker พนักงาน x 5.00
14 ลิฟต 1.10 x 1.40 เมตร*** 1.54
15 หองสวมสําหรับคนพิการนั่งรถเข็น 2.20 x 2.30 เมตร 5.06
16 ปายสัญลักษณตางๆ ติดตั้งปายสัญลักษณ x หมายเหต ุ * หมายถงึ พรอมติดตั้งปายสญัลักษณสูง 2.00 เมตร ** หมายถงึ พรอมติดตั้งราวจับสูง 0.80 เมตร ทัง้ 2 ขาง
*** หมายถงึ ติดตั้งแผงควบคุมที่ระยะความสงูระหวาง 0.90 ถึง 1.20 เมตร
Recommended