บทคัดย่อ - ThaiSchooldb.com · 1 บทคัดย่อ ......

1

บทคดยอ หวขอวจย การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชชดกจกรรมการเรยนรตาม กระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและ ตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 ผวจย นางบงอร แสนทวสข ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ โรงเรยนประสานมตรวทยา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 28 ปการศกษา 2556

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) เพอสรางชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยน ของนกเรยนทเรยน โดยใชชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 และ 3) เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต กลมเปาเหมายทใชในการวจยครงน คอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 โรงเรยนประสานมตรวทยา อ าเภอกนทรารมย จงหวดศรสะเกษ จ านวน 24 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต แบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยน จ านวน 30 ขอ ทมคาความยาก ตงแต 0.50 ถง 0.60 คาอ านาจจ าแนกตงแต 0.65 ถง 0.88 และมคาความเชอมนเทากบ 0.98 และแบบสอบถามความพงพอใจ จ านวน 15 ขอ วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย คารอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา 1. ชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 มคาประสทธภาพเทากบ 84.46/84.17 2. นกเรยนทเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน รอยละ 82.61 3. นกเรยนทเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบ 5 ขน วชาเคม 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 มความพงพอใจตอการเรยนรโดยรวม อยในระดบมากทสด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.75

2

3

ค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนร ส าหรบคร

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน ควรจดเตรยมความพรอม และปฏบตตามค าแนะน าดงน

1. ครตองจดเตรยมวสดในการจดกจกรรมการเรยนรดงน

1.1 ชดกจกรรมการเรยนรตามจ านวนนกเรยน 1.2 วสดอปกรณตาง ๆ ตามทระบในชดกจกรรมตาง ๆ 1.3 แบงกลมนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 6-8 คน

2. กอนจดกจกรรมการเรยนร ครควรชแจงใหนกเรยนเขาใจบทบาทของตนเอง ในระหวางการท ากจกรรมการเรยนร 3. ครคอยใหค าแนะน าและอ านวยความสะดวกในการจดกจกรรมการเรยนร

4

ค าแนะน า

ในการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน ชดกจกรรมการเรยนรรายวชาเคม 1 รหสวชา ว31203 หนวยการเรยนรท 1 เรอง อะตอม

และตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 เปนชดกจกรรมการเรยนร ทเนนทกษะกระบวนการใหนกเรยน ไดคดวเคราะห และลงมอปฏบต เพอใหเกดประสทธภาพสงสดในเรอง อะตอมและตารางธาต มขอควรปฏบตในการใชชดกจกรรมการเรยนร ดงน

1. ใหนกเรยนทกคนศกษาจดประสงคการเรยนรและเนอหาอยางละเอยด 2. การเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนรนกเรยนจะตองปฏบตตามขนตอนทก าหนดใหอยางเครงครดและ มความซอสตยตอตนเอง 2.1 ท าแบบทดสอบกอนเรยนชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอม ของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน 2.2 ศกษาจดประสงคการเรยนร 2.3 ศกษาใบความรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม 2.4 ท ากจกรรมการเรยนรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม 2.5 ศกษาใบความรท1.2เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน 2.6 ท ากจกรรมการเรยนรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน 2.7 ศกษาใบความรท 1.3 เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน 2.8 ท ากจกรรมการเรยนรท 1.3 เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน 2.9 ท าแบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอม ของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน 3. เมอท ากจกรรมเสรจแลว ใหตรวจค าตอบจากเฉลยกจกรรม 4. ท าแบบทดสอบหลงเรยน และตรวจสอบค าตอบ บนทกคะแนน 5. นกเรยนคนใดสงสยหรอมปญหาทไมเขาใจ สามารถขอค าแนะน าจากครผสอนไดตลอดเวลา ใหนกเรยนอานค าแนะน าใหเขาใจ นะครบ

5

ขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร

ด าเนนการใชชดกจกรรมการเรยนร

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน 2. ปฏบตตามชดกจกรรมการเรยนรอยางเครงครด 3. ศกษาเนอหา 4. ท าฝกเสรมทกษะ 5. ศกษาเฉลยชดกจกรรม ศกษาเฉลยฝกเสรมทกษะ

ทดสอบหลงเรยน

ตรวจบนทกคะแนน

ศกษาชดกจกรรมการเรยนรเรองอนตอไป

6

คมอคร คมอครนใชส าหรบประกอบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร รายวชาเคม1

รหสวชา ว31203 หนวยการเรยนรท 1 เรอง อะตอมและตารางธาต ชนมธยมศกษาปท 4 ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

1. บทบาทของคร

1.1 ศกษารายละเอยดเกยวกบการใชชดกจกรรมการจดการสอน และเตรยมสอการเรยนรทใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนร

1.2 จดกจกรรมการเรยนรใหครบถวนตามทระบไวในแผนการจดการเรยนร 1.3 กอนท ากจกรรมทกครงครตองชแจงวธการปฏบตใหนกเรยนเขาใจตรงกนจงจะท าให

การจดกจกรรมการเรยนรบรรลวตถประสงคและมประสทธภาพ 1.4 ครตองคอยอ านวยความสะดวกและใหค าปรกษาในกรณทนกเรยนสงสย

2. สงทครตองเตรยม

สงทครตองเตรยมใหครบตามการจดชดกจกรรมการเรยนร ชดกจกรรม การเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสนประกอบดวย

2.1 แบบทดสอบกอนเรยนชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอม ของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน 2.2 ใบความรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม 2.3 กจกรรมการเรยนรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม 2.4 ใบความรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน 2.5 กจกรรมการเรยนรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน 2.6 ใบความรท 1.3 เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน 2.7 กจกรรมการเรยนรท 1.3 เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

2.8 แบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอม ของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

2.9 เฉลยแบบทดสอบกอน - เรยนชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอม ของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

2.10 เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม 2.11 เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน 2.12 เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1.3 เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

7

จดประสงคการเรยนร

ผลการเรยนร

เปรยบเทยบและอธบายแบบจ าลองอะตอมของดอลตนทอมสน

จดประสงคการเรยนร

ดานความร(K) 1. อธบายลกษณะแบบจ าลองอะตอมของดอลตนได 2. อธบายหลกการท างานของรงสแคโทดได 3. อธบายวธการศกษาทท าใหคนพบอเลกตรอนและโปรตอนได 4. อธบายลกษณะของแบบจ าลองอะตอมของทอมสนได 5. เปรยบเทยบแบบจ าลองอะตอมของดอลตน และทอมสนได

ดานกระบวนการ(P) 1. ท ากจกรรม น าเสนอ และสรปผลการท ากจกรรมเรองแบบจ าลองอะตอมของดอลตน

และแบบจ าลองอะตอมของทอมสน

คณลกษณะทพงประสงค(A) 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 4. มจตสาธารณะ

ดานสมรรถนะผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร

2. ความสมารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห -ทกษะการคดสรางสรรค

3. ความสามารถในการแกปญหา 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต 5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

รายวชา เคม 1 รหสวชา ว31203 ชนมธยมศกษาปท 4 เวลา 15 นาท

ค าชแจง :ใหนกเรยนอานแบบทดสอบสอบอยางละเอยดแลวท าเครองหมาย ในชอง

ค าตอบทเหนวาถกทสดเพยงขอเดยวในกระดาษค าตอบ

1. ขอใดไมถกตองเกยวกบแบบจ าลองอะตอมทนกวทยาศาสตร เสนอขน ก. แบบจ าลองอะตอมเสนอขนจากขอมลของการทดลอง ข. แบบจ าลองอะตอมทเสนอขนไมสามารถเปลยนแปลงได ค. แบบจ าลองอะตอมสรางขนตามจนตนาการของนกวทยาศาสตร ง. นกวทยาศาสตรเสนอแบบจ าลองอะตอมขนเพอใชอธบายผลการทดลอง

2. ขอใดไมใชความหมายของแบบจ าลองอะตอม ก. มโนภาพทสรางขนโดยอาศยแนวคดของตนเอง

ข. เปนมโนภาพทนกวทยาศาสตรสรางขนเพอบอกลกษณะของสงทมองไมเหน ค. โครงสรางของอะตอมตามความคดของนกวทยาศาสตรทสรางขนโดยอาศยขอมลจากการ ทดลอง ง. เปนมโนภาพของนกวทยาศาสตรในแตละยคเพราะวทยาศาสตรมการพฒนา อยตลอดเวลา

3. ทอมสนเสนอแบบจ าลองอะตอมโดยศกษาจากอะไร ก. หลอดรงสแคโทด

ข. กลมหมอกของอเลกตรอน ค. การเผาสารเพอดสเปกตรม ง. การยงอนภาคแอลฟาเขาไปยงแผนทองค าบาง ๆ

4. ขอใดไมใชแนวคดตามทศนะของดอลตน ก. อะตอมเปนทรงกลมภายในประกอบดวยอนภาคบวกและลบจ านวนเทากน ข. อะตอมของธาตชนดเดยวกนจะมมวลเทากน มสมบตเหมอนกนแตจะแตกตางจากอะตอม

ของธาตอน ๆ ค. อะตอมของธาตสองชนดอาจรวมตวกนดวยอตราสวนตาง ๆ กนเกดเปนสารประกอบ ไดหลายชนด ง. สารประกอบเกดจากการรวมตวของอะตอมของธาตตงแตสองชนดขนไป และมอตราสวน

9

การรวมตวเปนตวเลขอยางงาย ๆ 5. ขอความตอไปนขอใดไมถกตอง ก. อนภาคบวกเกดจากแกสทบรรจในหลอดรงสแคโทดเพยงอยางเดยว ข. โกลดซไตนพบวาอนภาคทมประจบวกมอตราสวนของประจตอมวลคงทเสมอ ค. อนภาคลบคอ อเลกตรอนเกดจากโลหะทใชท าเปนแคโทดและแกสทบรรจอยในหลอดรงส แคโทด ง. ทอมสนพบวาอตราสวนของประจตอมวลมคาคงทเสมอไมวาจะเปนแกสใด ๆ หรอเปลยนชนด ของโลหะทใชเปนแคโทด

6. ความแตกตางระหวางแบบจ าลองอะตอมของทอมสนและรทเทอรฟอรดคอขอใด ก. จ านวนอนภาคทอยในอะตอม ข. ชนดของอนภาคทอยในอะตอม ค. ขนาดของอนภาคทอยในอะตอม ง. ต าแหนงของอนภาคทอยในอะตอม

7. แบบจ าลองอะตอมของทอมสนและรทเทอรฟอรดตางกนทอะไร ก. จ านวนโปรตอน

ข. จ านวนนวตรอน ค. จ านวนอเลกตรอน

ง. ต าแหนงของอนภาค

8. ขอใดคอขอความทถกตองทสด ก. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมมวลเทากน ข. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมเลขมวลเทากน ค. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมจานวนนวตรอนเทากน ง. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมจานวนอเลกตรอนเทากน

9. เราทราบคามวลของอเลกตรอนไดจากการทดลองของใคร ก. Thomson ข. Millikan ค. Rutherford ง. Thomson และ Millikan

10. การทดลองในขอทาใหทราบคา e/m ของอเลกตรอน ก. การทดลองโดยวธเมดน ามนของมลลแกน ข. การทดลองเรองอเลกโทรลซสของฟาราเดย ค. การทดลองโดยใหรงสแคโทดอยในสนามไฟฟาของทอมสน ง. การทดลองโดยใหรงสแคโทดอยในสนามไฟฟาและสนามแมเหลกของทอมสน

10

ใบความรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม รายวชา เคม 1 รหสวชา ว31203 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนประสานมตรวทยา ระดบชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

ปการศกษา 2557 ครผสอน นางบงอร แสนทวสข

ความหมายของอะตอม

อะตอม มาจากภาษากรกวา “atomos” ซงแปลวา “แบงแยกอกไมได” หมายความวา

อะตอม คอ หนวยยอยทเลกทสดซงไมสามารถแบงใหเลกลงไปไดอก แนวความคดดงกลาวนไดจากนกปราชญชาวกรก ชอ ดโมครตส (Demokritos) เนองจากอะตอมมขนาดเลกมากจงยงไมเคยมใครมองเหนดวยตาเปลา แมแตใชกลองจลทรรศนอเลกตรอน กยงไมสามารถมองเหนอะตอมได จนในปจจบนไดมการพฒนากลองจลทรรศนสนามไอออน ทมก าลงขยายสงถง 750,000 เทาจงสามารถถายภาพปลายเขมของธาตรเนยม (Rhenium) ซงเชอกนวาเปนภาพของอะตอมได แมวาจะถายภาพทเชอวาเปนอะตอมได แตจากภาพถายดงกลาวกยงไมสามารถบอกรายละเอยดภายในอะตอมได การทอะตอมมขนาดเลกมากจนไมสามารถมองเหนได การศกษาเกยวกบอะตอม จงใชวธการสนนษฐาน โดยใชขอมลตาง ๆ ทไดจากการทดลอง น ามาสรางมโนภาพหรอแบบจ าลองของอะตอมขนมา แบบจ าลองอะตอมมหลายแบบ แตละแบบไดถกก าหนดขนมาโดยอาศยการทดลองเปนหลก ในขนแรกมขอมลเกยวกบอะตอมจ านวนนอย ลกษณะของแบบจ าลองอะตอมกเปนอยางหนง เมอมขอมลเพมขนจนแบบจ าลองนนไมสามารถอธบายขอมลทไดจากการศกษาใหม ๆ กจ าเปนตองมการแกไขแบบจ าลองอะตอม ดงนนแบบจ าลองอะตอมจงไดมการพฒนาและเปลยนแปลงไปไดเรอย ๆ แมกระทงในปจจบน

แบบจ าลองอะตอม

แบบจ าลอง คอ มโนภาพทสรางขนโดยอาศยขอมลทไดจากการทดลอง แบบจ าลอง ทางวทยาศาสตร เปนมโนภาพทนกวทยาศาสตรสรางขน เพอบอกลกษณะของสงทมองไมเหน เชน อะตอม นอกจากนแบบจ าลองยงใชเปนค าอธบายสงหนงสงใดกได แบบจ าลองสามารถเปลยนแปลงไดเมอขอมลจากการทดลองเปลยนแปลงไป

11

ค าถามท 1

นกวทยาศาสตรในสมยโบราณมแนวคดเกยวกบอะตอมอยางไร ......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ค าถามท 2

แบบจ าลองอะตอมหมายถงอะไร .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ค าถามท 3

ทฤษฎอะตอมสมยกรกและทฤษฎอะตอมของดาลตนมขอเหมอนกนและแตกตางกนอยางไร ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

กจกรรมการเรยนรท 1.1

เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม

ค าชแจง ใหนกเรยนเตมค าลงในชองวางใหถกตอง ( 15 นาท)

12

ค าถามท 4 นกวทยาศาสตรคนใดทเปนคนแรกทใหแนวคดเกยวกบอะตอม

.........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

ค าถามท 5 อะตอม ในปจจบน หมายถงอะไร

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

เมอศกษาใบความรแลวมาท ากจกรรมเรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม

13

ใบความรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน

รายวชา เคม 1 รหสวชา ว31203 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนประสานมตรวทยา ระดบชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

ปการศกษา 2557 ครผสอน นางบงอร แสนทวสข

แบบจ าลองอะตอมของดอลตน

นกวทยาศาสตรทเสนอแบบจ าลองเปนคนแรก คอ จอหน ดอลตน (Jhon Dalton) โดยเสนอความคดเหนเกยวกบอะตอมไวในป พ.ศ. 2346 ซงมขอความทส าคญสรปไดดงน 1. สารแตละชนดประกอบดวยอนภาคเลก ๆ เรยกวาอะตอม ซงแบงแยกไมได 2. อะตอมจะท าใหเกดใหมหรอสญหายไปไมได 3. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมสมบตเหมอนกนและแตกตางจากอะตอมของธาตอน 4. สารประกอบเกดจากการรวมตวกนของอะตอมของธาตตางชนดกนดวยอตราสวนของจ านวนอะตอมคงทเปนเลขลงตวนอย ๆ 5. โมเลกลของสารประกอบชนดเดยวกนยอยมสมบตเหมอนกน และ แตกตางจากโมเลกล ของสารประกอบอน ๆ จากแนวคดของดอลตนทวา อะตอมเปนหนวยทเลกทสดซงแบงแยกไมได ท าใหไดแบบจ าลองอะตอมของดอลตน เปน “ทรงกลมทมขนาดเลกทสด ซงแบงแยกไมได”แบบจ าลองอะตอมของดอลตนใชอธบายเกยวกบกฏทรงมวลสารสมพนธได จงเปนทยอมรบกนในสมยนน และท าใหนกวทยาศาสตรเรมหนมาสนใจศกษาเกยวกบอะตอมมากขน ตอมาเมอการศกษาไดพฒนามากขน พบขอมลเกยวกบอะตอมมากขน ขอมลใหม ๆ เหลานบางประการกไมสอดคลองกบแนวความคดของดอลตน เชน พบวาอะตอมไมใชหนวยทเลกทสด อะตอมยงสามารถมอนภาคยอย ๆ ลงไปไดอก อะตอมของธาตชนดเดยวกนกอาจไมจ าเปนตองมสมบตตาง ๆ เหมอนกนทกประการ เชน มมวลตางกนได (คอไอโซโทป ซงจะไดกลาว ในรายละเอยดตอไป ) นอกจากนขอมลบางเรองกไมสามารถอธบายไดโดยแนวความคดของดอลตน เชน ปรากฏการณทเกดขนในหลอดรงสแคโทด นกวทยาศาสตรคนตอ ๆ มาจงไดพยายามเสนอแบบจ าลองอะตอมชนดใหม

ภาพท 1.1 แสดงแบบจ าลองอะตอมของดอลตน

ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม เคม เลม 1.โรงพมพสกสค. ลาดพราว(2556:2)

14

กจกรรมการเรยนรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน

ค าชแจง ใหนกเรยนเตมค าลงในชองวางใหถกตอง ( 15 นาท)

ค าถามท 1

จงสรปขอความส าคญเกยวกบแบบจ าลองอะตอมของดอลตน .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ค าถามท 2

แบบจ าลองอะตอมของดอลตนอธบายเกยวกบกฎทรงมวลอยางไร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ค าถามท 3 จงอธบายลกษณะแบบจ าลองอะตอมของดอลตน .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

15

ค าถามท 4

ดอลตนใหแนวคดเกยวกบแบบจ าลองอะตอมอยางไร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ค าถามท 5

จงวาดภาพแบบจ าลองอะตอมของดอลตน .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

เมอศกษาใบความรแลวมาท ากจกรรมเรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน

16

ใบความรท 1.3 เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

รายวชา เคม 1 รหสวชา ว31203 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนประสานมตรวทยา ระดบชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

ปการศกษา 2557 ครผสอน นางบงอร แสนทวสข

แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

ทฤษฎของดอลตนไมสามารถอธบายปญหาบางอยางได เชน ท าไมอะตอมของธาตชนดเดยวกนกมมวลตางกนได และการสรางพนธะตาง ๆ ของธาต ในป ค.ศ. 1791-1807 ฟาราเดยไดศกษาเกยวกบการแยกสลายดวยไฟฟา ตอมาป ค.ศ. 1891 สโตนย ไดศกษาผลงานของฟาราเดยและสรปวา ไฟฟาประกอบดวยอนภาคทางไฟฟา และตงชออนภาคนวา อเลกตรอน โดยท าการทดลองดวยหลอดรงสแคโทด ดงภาพ 1.2

ภาพท 1.2 แสดงหลอดรงสแคโทด

ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม เคม เลม 1.โรงพมพสกสค. ลาดพราว(2556:3)

17

หลอดรงสแคโทด

หลอดรงสแคโทด เปนเครองมอทใชทดลองเกยวกบการน าไฟฟา ประกอบดวยเครองก าเนด

ไฟฟากระแสตรง มศกยไฟฟาสง และหลอดแกวบรรจแกสซงมความดนต า ปลายขางหนงของหลอดแกวจะมขวไฟฟาแอโนด อกปลายหนงจะเปนขวแคโทด เมอตอไฟฟาใหครบวงจร ดงภาพท 1.2 จะสามารถตรวจสอบการไหลของไฟฟา รวมทงสามารถศกษาการเปลยนแปลงในหลอดรงสแคโทดไดโดยการใช ฉากเรองแสง ทอมสนท าการหาคาประจตอมวล (e/m) ของอเลกตรอน พบวามคาเทากบ 1.76 x 108 คลอมบตอกรม หรอ 5.27 x 1017 esu ตอกรม เสมอ ไมวาจะใชแกสชนดใดบรรจในหลอดรงสแคโทดหรอใชโลหะชนดใดท าขวไฟฟา ทอมสนจงสรปวาอเลกตรอนเปนอนภาคมลฐานของอะตอมในธาตทกชนด มลลแกน (R.A. Millikan) ท าการทดลองวดประจบนหยดน ามน (การทดลองหยดน ามน) ดงภาพ 1.3 พบวา อเลกตรอนมประจเปน 1.6 x 10-19 คลอมบ จากคา = 1.76 x 108 คลอมบตอกรม และคา e = 1.6 x 10-19 คลอมบ ดงนน m = 9.1 x 10-28 กรม นนคอมวลของอเลกตรอนเทากบ 9.1 x 10-28 กรม

ภาพท 1.3 การทดลองหยดน ามนมลแกน ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.หนงสอเรยน รายวชาเพมเตมเคม เลม 1.โรงพมพสกสค. ลาดพราว(2556:5)

18

โกลดซไตน (Goldstein) พบรงสบวกเกดขนพรอม ๆ กบรงสแคโทด และวงสวนทางกบรงส

แคโทดคา e/m ของรงสบวกไมคงท ขนอยกบชนดของแกส เมอใชแกสไฮโดรเจนจะมคา e/m มากทสด และมจ านวนเทากบอเลกตรอน เรยกอนภาคบวกนวา โปรตอน

ภาพท 1.4 แสดงแบบจ าลองอะตอมของทอมสน

ทมา : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.หนงสอเรยน รายวชาเพมเตมเคม เลม 1.โรงพมพสกสค. ลาดพราว(2556:5)

19

กจกรรมการเรยนรท 1.3

เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

ค าชแจง ใหนกเรยนเตมค าลงในชองวางใหถกตอง ( 15 นาท)

ค าถามท 1

จงอธบายหลกการท างานของหลอดรงสแคโทด .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

ค าถามท 2 จงอธบายวธการคนพบอเลกตรอน และนกวทยาศาสตรทคนพบมชอวาอะไร

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

ค าถามท 3 จงอธบายวธการคนพบโปรตอน .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

ค าถามท 4 จงอธบายลกษณะแบบจ าลองอะตอมของทอมสน

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

ค าถามท 5 จงวาดภาพแบบจ าลองอะตอมของทอมสน

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

20

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

รายวชา เคม 1 รหสวชา ว31203 ชนมธยมศกษาปท 4 เวลา 15 นาท

ค าชแจง :ใหนกเรยนอานแบบทดสอบสอบอยางละเอยดแลวท าเครองหมาย ในชองค าตอบทเหนวาถกทสดเพยงขอเดยวในกระดาษค าตอบ

1. ขอใดไมถกตองเกยวกบแบบจ าลองอะตอมทนกวทยาศาสตร เสนอขน ก. แบบจ าลองอะตอมเสนอขนจากขอมลของการทดลอง ข. แบบจ าลองอะตอมทเสนอขนไมสามารถเปลยนแปลงได ค. แบบจ าลองอะตอมสรางขนตามจนตนาการของนกวทยาศาสตร ง. นกวทยาศาสตรเสนอแบบจ าลองอะตอมขนเพอใชอธบายผลการทดลอง

2. ขอใดไมใชความหมายของแบบจ าลองอะตอม ก. มโนภาพทสรางขนโดยอาศยแนวคดของตนเอง

ข. เปนมโนภาพทนกวทยาศาสตรสรางขนเพอบอกลกษณะของสงทมองไมเหน ค. โครงสรางของอะตอมตามความคดของนกวทยาศาสตรทสรางขนโดยอาศยขอมลจากการ ทดลอง ง. เปนมโนภาพของนกวทยาศาสตรในแตละยคเพราะวทยาศาสตรมการพฒนา อยตลอดเวลา

3. ทอมสนเสนอแบบจ าลองอะตอมโดยศกษาจากอะไร ก. หลอดรงสแคโทด

ข. กลมหมอกของอเลกตรอน ค. การเผาสารเพอดสเปกตรม ง. การยงอนภาคแอลฟาเขาไปยงแผนทองค าบาง ๆ

4. ขอใดไมใชแนวคดตามทศนะของดอลตน ก. อะตอมเปนทรงกลมภายในประกอบดวยอนภาคบวกและลบจ านวนเทากน ข. อะตอมของธาตชนดเดยวกนจะมมวลเทากน มสมบตเหมอนกนแตจะแตกตางจากอะตอมของ ธาตอน ๆ ค. อะตอมของธาตสองชนดอาจรวมตวกนดวยอตราสวนตาง ๆ กนเกดเปนสารประกอบ ไดหลายชนด ง. สารประกอบเกดจากการรวมตวของอะตอมของธาตตงแตสองชนดขนไป และมอตราสวนการ รวมตวเปนตวเลขอยางงาย ๆ

21

5. ขอความตอไปนขอใดไมถกตอง ก. อนภาคบวกเกดจากแกสทบรรจในหลอดรงสแคโทดเพยงอยางเดยว ข. โกลดซไตนพบวาอนภาคทมประจบวกมอตราสวนของประจตอมวลคงทเสมอ ค. อนภาคลบคอ อเลกตรอนเกดจากโลหะทใชท าเปนแคโทดและแกสทบรรจอยในหลอดรงส แคโทด ง. ทอมสนพบวาอตราสวนของประจตอมวลมคาคงทเสมอไมวาจะเปนแกสใด ๆ หรอเปลยนชนด ของโลหะทใชเปนแคโทด

6. ความแตกตางระหวางแบบจ าลองอะตอมของทอมสนและรทเทอรฟอรดคอขอใด ก. จ านวนอนภาคทอยในอะตอม ข. ชนดของอนภาคทอยในอะตอม ค. ขนาดของอนภาคทอยในอะตอม ง. ต าแหนงของอนภาคทอยในอะตอม

7. แบบจ าลองอะตอมของทอมสนและรทเทอรฟอรดตางกนทอะไร ก. จ านวนโปรตอน

ข. จ านวนนวตรอน ค. จ านวนอเลกตรอน

ง. ต าแหนงของอนภาค

8. ขอใดคอขอความทถกตองทสด ก. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมมวลเทากน ข. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมเลขมวลเทากน ค. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมจานวนนวตรอนเทากน ง. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมจานวนอเลกตรอนเทากน

9. เราทราบคามวลของอเลกตรอนไดจากการทดลองของใคร ก. Thomson ข. Millikan ค. Rutherford ง. Thomson และ Millikan

10. การทดลองในขอทาใหทราบคา e/m ของอเลกตรอน ก. การทดลองโดยวธเมดน ามนของมลลแกน ข. การทดลองเรองอเลกโทรลซสของฟาราเดย ค. การทดลองโดยใหรงสแคโทดอยในสนามไฟฟาของทอมสน ง. การทดลองโดยใหรงสแคโทดอยในสนามไฟฟาและสนามแมเหลกของทอมสน

22

เฉลยแบบทดสอบกอน - หลงเรยน

เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

ขอท ค าตอบ 1 ข 2 ข 3 ก 4 ก 5 ก 6 ง 7 ข 8 ก 9 ง 10 ก

23

เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1.1 เรอง ววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม

ค าถามท 1

นกวทยาศาสตรในสมยโบราณมแนวคดเกยวกบอะตอมอยางไร

ตอบ อะตอม คอหนวยทเลกทสดของสสารและแบงแยกตอไปไมไดอก

ค าถามท 2

แบบจ าลองอะตอมหมายถงอะไร

ตอบ เปนภาพทางความคดทแสดงใหเหนรายละเอยดของโครงสรางอะตอมทสอดคลอง กบผลการทดลองและใชอธบายปรากฏการณของอะตอมได

ค าถามท 3

ทฤษฎอะตอมสมยกรกและทฤษฎอะตอมของดาลตนมขอเหมอนกนและแตกตางกนอยางไร

ตอบ ขอเหมอนกน อะตอมเปนสวนเลกทสดทสดของสสารซงแบงแยกตอไปอกไมไดแลว ขอแตกตางกน ในสมยกรกเชอวาอะตอมของทกธาตเหมอนกนหมดแตการจดเรยงตวตางกนจงเปนธาตตางกนแตสมยดาลตน เชอวา อะตอมของแตละธาต จะไมเหมอนกนเลย

ค าถามท 4

นกวทยาศาสตรคนใดทเปนคนแรกทใหแนวคดเกยวกบอะตอม

ตอบ นกปราชญชาวกรก ชอ ดโมครตส (Demokritos) ค าถามท 5

อะตอม ในปจจบน หมายถงอะไร

ตอบ อนภาคทเลกทสดมอนภาคอเลกตรอน โปรตอน และนวตรอน อยภายในโดยบรเวณทม กลมหมอกหนา โอกาสจะพบอเลกตรอนมาก

24

เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1.2 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน

ค าถามท 1

จงสรปขอความส าคญเกยวกบแบบจ าลองอะตอมของดอลตน

ตอบ 1. สารแตละชนดประกอบดวยอนภาคเลก ๆ เรยกวาอะตอม ซงแบงแยกไมได 2. อะตอมจะท าใหเกดใหมหรอสญหายไปไมได 3. อะตอมของธาตชนดเดยวกนมสมบตเหมอนกนและแตกตางจากอะตอมของธาตอน 4. เกดจากการรวมตวกนของอะตอมของธาตตางชนดกนดวยอตราสวนของจ านวนอะตอมคงทเปนเลขลงตวนอย ๆ 5. โมเลกลของสารประกอบชนดเดยวกนยอมมสมบตเหมอนกน และ แตกตางจากโมเลกลของสารประกอบอน ๆ ค าถามท 2

แบบจ าลองอะตอมของดอลตนอธบายเกยวกบกฎทรงมวลอยางไร

ตอบ มวลของสารกอนการเปลยนแปลงเทากบมวลของสารหลงการเปลยนแปลง ค าถามท 3

จงอธบายลกษณะแบบจ าลองอะตอมของดอลตน

ตอบ “อะตอม มลกษณะเปนทรงกลมทมขนาดเลกทสด ซงแบงแยกไมได” ค าถามท 4

ดอลตนใหแนวคดเกยวกบแบบจ าลองอะตอมอยางไร

ตอบ อะตอมเปนหนวยทเลกทสดซงแบงแยกไมได

ค าถามท 5

จงวาดภาพแบบจ าลองอะตอมของดอลตน ตอบ

25

เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1.3

เรอง แบบจ าลองอะตอมของทอมสน ค าถามท 1

จงอธบายหลกการท างานของหลอดรงสแคโทด

ตอบ เปนเครองมอทใชทดลองเกยวกบการน าไฟฟา ประกอบดวยเครองก าเนดไฟฟากระแสตรง ศกยสง และหลอดแกวบรรจกาซซงมความดนต า ปลายขางหนงของหลอดแกวจะมขวไฟฟา แอโนด อกปลายหนงจะเปนขวแคโทด

ค าถามท 2

จงอธบายวธการคนพบอเลกตรอน และนกวทยาศาสตรทคนพบมชอวาอะไร

ตอบ โดยทดลองจากหลอดรงสแคโทดเมออะตอมของโลหะทเปนขวไฟฟาแคโทดไดรบพลงงานจาก เครองก าเนดไฟฟา จนกระทงพลงงานนนมคามากพอทจะท าใหเกดการแตกตว (Ionization) ใหอเลกตรอนออกมา นกวทยาศาสตรทคนพบอเลกตรอน คอ ทอมสน

ค าถามท 3

จงอธบายวธการคนพบโปรตอน

ตอบ โกลดสไตนไดพบวาถาท าการทดลองโดยใชกาซไฮโดรเจน จะไดอนภาคบวกทมจ านวนประจเทากบประจของอเลกตรอน และเรยกอนภาคบวกทเกดจากกาซไฮโดรเจนวา “โปรตอน” ค าถามท 4

จงอธบายลกษณะแบบจ าลองอะตอมของทอมสน ตอบ “อะตอมมลกษณะเปนทรงกลม ประกอบดวยอนภาคโปรตอนทมประจบวกและอนภาคอเลกตรอนซงมประจลบกระจายอยทวไปอยางสม าเสมอในอะตอม อะตอมในสภาพทเปนกลางทางไฟฟาจะมจ านวนประจบวกเทากบประจลบ” ค าถามท 5

จงวาดภาพแบบจ าลองอะตอมของทอมสน

ตอบ

26

ชอ – สกลนกเรยน...........................................................เลขท............ชน ม.4

คะแนนกอนเรยน-หลงเรยน คะแนนเตม 10 คะแนน ทดสอบกอนเรยน ท าขอสอบได ....................... คะแนน ทดสอบหลงเรยน ท าขอสอบได ....................... คะแนน พฒนาการเรยนอยในระดบ..............................................

คะแนนชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

คะแนนเตม 10 คะแนน

คะแนนทได ....................... คะแนน

เกณฑการพจารณาพฒนาการ

คะแนนหลง-กอนเรยนคะแนนเพมขน ระดบพฒนาการ

8 – 10 ดเยยม

5 – 7 ด

2 – 4 พอใช

1 หรอ คะแนนลดลง ปรบปรง

27

บรรณานกรม กรกช บญนคม. หวใจเคม 1. กรงเทพฯ : โรงพมพสามลดา, 2556. กรมวชาการ. การจดสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรการศกษาขน พนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2554. กรมวชาการ. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : วฒนาพานช, 2554. ศรลกษณ ผลวฒนะ และประดบ นาคแกว. สมบตของธาตตามตารางธาต. กรงเทพฯ : แมค, 2553. สงเสรมการสอนวทยาศาสตร และเทคโนโลย, สถาบน. คมอครรายวชาเพมเตม เคม เลม 1.

กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว, 2553. สงเสรมการสอนวทยาศาสตร และเทคโนโลย, สถาบน. หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม เคม เลม 1.

กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว, 2556 สมพงศ จนทรโพธศร. เคมเพมเตม ม.4 เลม 1. กรงเทพฯ : บรษทไฮเอดพบลชชง , 2554. สทศน ไตรสถตวร และสมศกด วรมงคลชย. เคม ม.4 เลม 1. กรงเทพฯ : บรษทไฮเอดพบลชชง

จ ากด, ม.ป.ป. ส าราญ พฤกษสนทร. มนคมภรเคม ม.4 -5 - 6. กรงเทพฯ : บรษท พ.ศ. พฒนา จ ากด, ม.ป.ป.