พรรณไม้น ้าและความส าคัญ · 2014-03-26 · 3....

พรรณไมน าและความส าคญ

พรรณไมน าไดถกแบงออกเปน 4 ประเภทใหญ1. พชโผลเหนอน า (emergent plants)2. พชใตน า (submerged plants)3. พชลอยน า (free-floating plants)4. พชใบลอยน า (floating-leaved plants)

1. พชโผลเหนอน า (emergent plants)

ล าตนใตดนและบางสวนของตนอยใตน า แตบางสวนของตนอยเหนอระดบน า สวนใหญเปนไมลมลกมกเปนพชใบเลยงเดยวพบตามชายฝงทะเลและตามแหลงน าจดทวไปมกเปนพชวงศ Poaceae

Phragmites karka (ออนอย)

Imperata cylindrica (หญาคา)

Cyperus corymbosus(กกกลม / กกเสอ)

Typha angustifolia(ธปฤาษ)

Sagittaria sagittifolia

Colocasia esculenta (เผอก)

Scientific classification

Kingdom: Plantae

(unranked): Angiosperms

(unranked): Monocots

Order: Alismatales

Family: Limnocharitaceae

Genus: Limnocharis

Species: L. flava

Binomial name

Limnocharis flava

พชตามชายชายฝงทะเล- โกงกางใบเลก (Rhizophora apiculata)- โกงกางใบใหญ (R. mucronata)- โปรงขาว (Ceriops decandra)- โปรงแดง (C. tagal)- ล าพ (Sonneratia casiolaris)- ล าแพน (S. ovata)- แสมขาว (Avicennia alba)- แสมด า (A. officinalis)- ปรงทะเล (Acrostichum aureum)

2. พชใตน า (submerged plants)

ทกสวนของตนอยในน า มรากยดตดกบพนทองน า (แตบางชนดอาจไมม) โดยทวไปเปนพชลมลก ไมมปากใบและสารควตนแลกเปลยนกาซผานเนอเยอผวใบโดยตรงสามารดดซม C ในรป HCO3

-

ในแหลงน าจดสวนใหญอยในวงศ Hydrocharitaceae เชน- สาหรายหางกระรอก- สนตะวาใบพาย

Hydrilla verticillata (สาหรายหางกระรอก)

Ottelia alismoides (สนตะวาใบพาย)

Hydrilla verticillata(สาหรายหางกระรอก)

Ceratophyllum demersum (สาหรายพงชะโด)

Utricularia aurea (สาหรายขาวเหนยว)

3. พชลอยน า (free-floating plants)

รากลอยอยใตน า สวนใบ กานใบลอยอยผวน าหรอเหนอผวน าตนพชสามารถถกพดไปกบกระแสน าได เปนไมลมลกทมอตรการเจรญสงมากขยายพนธไดงายโดยวธ fragmentationถกจดเปนวชพชทส าคญของโลก

Eichhornia crassipes

Salvinia molesta

พชลอยน าสวนใหญมโครงสรางทเออตอการลอยน ากานใบทพอง ทนลอยน าของผกกระเฉด

มจ านวนไมมากชนดเมอเทยบกบพชโผลเหนอน า/พชใตน า- ผกตบชวา (Eichhornia crassipes)- จอก (Pistia stratiotes)- จอกหหน (Salvinia cucullata)แหนเปดเลก (Lemna aquatica)

- แหนแดง (Azolla pinnata)- ผกกระเฉด (Neptunia oleracea) - ผกบง (Ipomea aquatica)

4. พชใบลอยน า (floating-leaved plants)

มล าตนใตดนจมอยใตน า ชกานใบยาวเพอสงตวใบใหลอยอยผวน ากานใบสามารถยดยาวตามระดบน าล าตนใตดนแตกไหลได ใบมหลายรปแบบ กลม รปไข หวใจพบปากใบดานผวใบทสมผสอากาศ

Nymphaea lotus

Nelumbo nucifera

ความส าคญของพรรณไมน าพชน าเปนองคประกอบส าคญในระบบนเวศ สามารถสรปบทบาทหนาทและประโยชนไดดงน1. แหลงอาหาร2. แหลงทอยอาศย3. ตวกรองธรรมชาต4. เพมออกซเจน5. พชเศรษฐกจ6. การปรบปรงคณภาพน า

1. แหลงอาหาร

เปนอาหารของสตว เปนอาหารของมนษย เชน

- ขาว- กานดอกบวสาย- ผล รากของบวหลวง- ชอดอกตาลปตรฤาษ ผกบง ผกกระเฉด

2. แหลงทอยอาศย เปนทอยของ

- สตวน า - สตวครงบกครงน า - แมลง - นก - สตวเลอยคลาน

เออตอการเปนระบบนเวศทสมบรณ

3. ตวกรองธรรมชาต

ชะลอความเรวของกระแสน าได มผลดตอการตกตะกอนสารแขวนลอยทมากบน า มผลใหระยะเวลาการขงของน านานขนท าใหพชมเวลานานพอทจะดดซบ

สารอาหารแหลงน าทมพชลอยน าจะลดปรมาณสาหราย

สเขยวลงได

4. เพมออกซเจนพชมการสงเคราะหและปลดปลอย O2

รากพชหรอโครงสรางอยางอนทเออตอการเกบ O2

บรเวณทมพชน ามากกจะมออกซเจนมาก

ใชในการบ าบดน าเสย

5. พชเศรษฐกจพชหลายชนดน ามาใชในเชงพาณชย เชน ไม

ประดบตปลา ตกแตงสวนน า ตกแตงอาคาร

บวหลวง ขายดอก จดสวนประเทศจน สงออกเมลดบวอบแหง และชา

จากเกสรตวผ

6. การปรบปรงคณภาพน า

เปนตวดกกรองตะกอนหรอปลอย O2 ลงสแหลงน าบ าบดน าเสยโดยชวยดดซบสารอนทรยหรอ

โลหะหนกกรณบ าบดโดยชวยดดสารอนทรย สามารถ

น าพชไปท าปยหมกได

ตวอยางพชทน ามาบ าบดน าเสย- ผกตบชวา- จอก- จอกหหน- แหน- กก - พชตระกลหญา

ปจจยทางกายภาพทมผลตอพรรณไมน า

ปจจยทส าคญ ไดแก1. แสง (light)2. อณหภม (temperature)3. กาซ (gas)4. ความเปนกรด-ดาง (acid-base)5. ธาตอาหาร (minerals)

1. แสง (light)แสงเปนปจจยส าคญกบพชทกชนด ในพชน า แสงเปนปจจยจ ากด

พชลอยน าหรอพชใบลอยน าเปนการปรบตวเพอใหไดรบแสงอยางเพยงพอพชน าแตละชนดมความตองการแสงตางกน

2. อณหภม (temperature) มผลตอกระบวนการตางๆ ของพชพชน าแตละชนดมชวงอณหภมทเหมาะสม

ตอการเจรญเตบโตตางกนพชบางชนดพบเฉพาะในเขตหนาว บางชนด

พบเฉพาะในเขตรอน

3. กาซ (gas) ทส าคญ ไดแก O2 และ CO2

พชทใบโผลพนน าจะไดรบอากาศโดยตรงผานทางปากใบ

Phragmites australis

4. ความเปนกรด-ดาง (acid-base)

มผลตอการเปลยนแปลงรปแบบของ C ในน าพชน าเจรญไดดในชวง pH 6.5-7.4 ถา pH สงกวา 8 พชน าจะขาด C

5. ธาตอาหาร (minerals)

ธาตอาหารหลก ไดแก N, P, Kธาต N พชตองการในปรมาณสงมาก

พรรณไมน าและการปรบตว(Aquatic Plants & Its Adaptations)

ปญหาการขาดแคลน O2 และ CO2

pH ในน าสงผลตอรปแบบของ CpH 4-6 ในรป CO2

pH 6-9 ในรป HCO3-

pH 9 ขนไป ในรป CO32-

การเปลยนแปลงโครงสรางดานตางๆ เพอใหเหมาะสมกบการด ารงชวตในน า

การกกเกบอากาศ พชใตน าสวนใหญจะมชองอากาศ (air space) ภายในล าตน ราก และใบ ชองอากาศเกดจากการแยกจากกนของเซลล

parenchyma เรยกวา schizogeny หรอเกดจากการสลายตวของเซลลเหลานเรยกวา lysigeny

1. การเกบอากาศ

เรยกเนอเยอ parenchyma ทมชองวางระหวางเซลลขนาดใหญนวา aerenchyma

ปจจบน มการจดประเภท aerenchyma เปน 5 แบบ

1. Honeycomb aerenchyma เกดจากการแยกออกจากกนของเซลล parenchyma ท าใหเกดชองวางเรยงกนคลายรงผง

2. Tangential lysigeny เกดจากการสลายตวของเซลล parenchyma โดยผนงดานแนวนอนของเซลลยงหลงเหลออย

3. Radial lysigeny เกดจากการสลายตวของเซลลโดยผนงดานแนวนอนของเซลลสลายไป เหลอแตดานขาง

4. Wheel shaped aerenchyma พบในพชกลมเฟรน เกดจากการแยกออกจากกนของเซลล parenchyma ท าใหเกดชองวางเรยงกนคลายวงลอ

5. Hollow aerenchyma เกดจากการแยกออกจากกนของเซลล parenchyma ท าใหเกดชองวางขนาดใหญตรงกลาง

2. การมแผนใบบาง

พชใตน ามกมแผนใบบาง ไมมควตนเคลอบทผวใบ ไมมปากใบ เชน ดปลน า สาหรายหางกระรอก ในพชบางชนดใบจะมลกษณะเปนรวๆ เพม

พนทผวในการแลกเปลยนกาซและดดซบธาตอาหารในน า เชน บวสาหราย

Potamogeton (ดปลน า) มแผนใบบาง

สาหรายหางกระรอก มแผนใบบาง

บวสาหราย ใบมลกษณะเปนรวๆ

3. พชน าบางชนด จะมกานใบยาวเพอชวยสงใบขนมาอยเหนอระดบน า เชน บว

4. พชน าสวนใหญพบเมดคลอโรพลาสตทเซลลผว และอาจพบในเซลลรอบชองอากาศ

5. การมกลไกในการใชไบคารบอเนต (HCO3-)

พชจะรบ CO2 โดยการแพร ในขณะท HCO3-

พชจะตองใชพลงงานในการน าผานเยอหมเซลลHCO3

- จะถกน าเขาทางทองใบ จากนนจะแตกตวใหกาซ CO2

6. การมระบบรากค าจนและรากหายใจ

พชปาชายเลนจะมรากค ายน (prop root) เชน โกงกาง

พชปาชายเลนยงมรากหายใจ (pneumatophore) โผลขนมาเหนอดน ไดแก ตนแสม ล าพ

ในชวงน าลงรากจะมการแลกเปลยนกาซ CO2และ O2

โดยในชวงน าขนรากยงมการหายใจอยและเกดการสะสม CO2 เมอน าลดรากกจะปลดปลอย CO2 ออกมา จากนน O2 กจะเขาไปแทนทได

Sonneratia caseolaris (ล าพ)