บทคัดย่อ DPUlibdoc.dpu.ac.th/mtext/article/508515.pdf ·...

ปญหากฎหมายเกยวกบการละเมดสทธสวนบคคลจากการใช

โทรศพทเคลอนท

นธาน พงศาปาน

รองศาสตราจารย ดร.กลยา ตณศร บทคดยอ

ปจจบนการใชโทรศพทเคลอนทกลายเปนปจจยส าคญในการตดตอสอสารระหวางกน

อยางแพรหลายเพราะสะดวก รวดเรว แตการใชโทรศพทเคลอนทท าใหเกดการละเมดสทธ

สวนบคคลของผบรโภคได เหนไดจากการเสนอขายสนคาหรอบรการของผประกอบการซงเปน

บรษทหางรานตางๆ ทโทรศพทหรอสงขอความ (SMS) มายงผบรโภค เชน ชกชวนใหสมคร เปนสมาชกบตรเครดต เสนอใหท าสญญาประกนภย สญญาประกนชวต หรอสงขอความให

ดาวนโหลดรปภาพ เสยงเพลง คลปวดโอ รานคาเสนอสวนลดตางๆ ฯลฯ เชนนท าใหผบรโภค

รสกร าคาญ เบอหนาย และเดอดรอนโดยเฉพาะการโทรศพทหรอสงขอความเขามาวนละหลายๆ

ครงและเปนเวลาท ผบรโภคก าลงท างาน ก าลงปฏบตภารกจทส าคญหรอก าลงพกผอนท าให

ไมสะดวกสนทนาหรอเปดอานขอความ บางครงผบรโภคมความจ าเปนตองรบโทรศพทหรอ

เปดอานขอความดวยคาดคดวาบคคลทโทรศพทหรอสงขอความเขามาอาจมธระส าคญหรอ

ตองการแจงขาวใหทราบ แตกลายเปนการจงใจเพอขายสนคาหรอบรการจากผประกอบการท าให

ผบรโภคตองหยดภารกจซงก าลงกระท าอย ปญหาการละเมดสทธสวนบคคลเชนนเกดจากการท

ผประกอบการตางๆ ไดน าหมายเลขโทรศพทเคลอนทซงเปนขอมลสวนบคคล (Personal Data) ของผบรโภคมาใชโทรศพทและสงขอความโดยผบรโภคไมเคยอนญาตหรอยนยอมใหใชขอมล

จงเปนไปไดวาผประกอบการอาจไดรบขอมลมาจากผประกอบการรายอนซงผบรโภคเคยท า

นตกรรมสญญาหรอธรกรรมและไดใหขอมลสวนบคคลไว ประเทศไทยมกฎหมายคมครองความเปนอยสวนตวของประชาชนหลายฉบบ

แตกฎหมายท มอยไมเปนระบบและไมไดใหหลกประกนแกเจาของขอมลอยางเพยงพอ

รฐธรรมนญบญญตรบรองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลไวแตเปนเพยงการก าหนด

หลกการไวเทานน กรณประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมายอาญา

มบทบญญตใหความคมครองสทธความเปนอยสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภค

เชนกนแตไมใหความคมครองอยางครอบคลมเปนเพยงมาตรการเยยวยาเมอเกดความเสยหายขน

นกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ทปรกษาวทยานพนธ

DPU

มากกวาเปนมาตรการปองกน นอกจากนกฎหมายเฉพาะเรอง เชน พระราชบญญตขอมลขาวสาร

ของราชการ พ.ศ. 2540 ใชบงคบกบขอมลสวนบคคลทจดเกบอยในความครอบครอง ควบคม และดแลของหนวยงานภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคลทจดเกบอยในความ

ครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน ส าหรบพระราชบญญตการประกอบธรกจ

ขอมลเครดต พ.ศ. 2545 ครอบคลมหลกเกณฑและกระบวนการในการคมครองขอมลสวนบคคลของผขอสนเชอทางการเงนสนเชอไมไดคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคโดยทวไป หรอ

กรณพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 เปนเพยงกฎหมายทใหความคมครองขอมลสวนบคคลซงจดเกบและครอบครองดแลโดยนายทะเบยนราษฎรของรฐเทานน ดงนนมาตรการ

ทางกฎหมายทมอยจงไมอาจใหความคมครองสทธความเปนอยสวนตวในขอมลสวนบคคล

ทจดเกบอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนไดอยางเพยงพอ ดงนน เพอเปนการคมครองสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภค

จากการใชโทรศพทเคลอนท ผเขยนจงไดเสนอแนวทางในการบญญตกฎหมายขนโดยเฉพาะดวย

การน าหลกกฎหมายของตางประเทศมาเปนแนวทางและปรบใชในการบญญตกฎหมายของ

ประเทศไทยใหเหมาะสมและเปนธรรมเพอคมครองประชาชนซงเปนผบรโภคไดอยาง

มประสทธภาพ 1. บทน า

สทธสวนบคคล เปนสทธทจะมชวตความเปนอยตามล าพงปราศจากการแทรกแซง

ในความเปนอยสวนตว ความอบอายหรอเดอดรอนร าคาญใจ ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550 ไดบญญตรบรองและคมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลไวอยางชดเจนในมาตรา 35 วา “สทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง ตลอดจน ความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง...” ปจจบนมการละเมดสทธสวนบคคลของผบรโภคจากการใชโทรศพทเคลอนทโดยผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆ น าหมายเลข

โทรศพทเคลอนทซงเปนขอมลสวนบคคลของผบรโภคโทรศพทหรอสงขอความเขามายงผบรโภค

เพอเสนอขายสนคาหรอบรการ เชน การชกชวนใหสมครเปนสมาชกบตรเครดต เสนอใหท า

สญญาประกนชวต หรอสงขอความมาใหดาวนโหลดรปภาพ เสยงเพลง คลปวดโอ ฯลฯ

โดยผบรโภคไมไดยนยอมหรออนญาตใหใชหรอเปดเผยหมายเลขโทรศพทเคลอนทของตน

แกบคคลใดมากอน นอกจากไดใหขอมลสวนบคคล เชน ชอ ทอย อาย อาชพ หมายเลขโทรศพท

ฯลฯ แกผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆ ทตนเคยมนตสมพนธดวยเทานน ท าให

ผบรโภครสกร าคาญ เบอหนาย และเดอดรอนโดยเฉพาะการโทรศพทหรอสงขอความเขามาวนละ

หลายๆ ครงและเปนเวลาทผบรโภคก าลงท างาน ก าลงปฏบตภารกจทส าคญ หรอก าลงพกผอน

ท าใหผบรโภคไมสะดวกสนทนาหรอเปดอานขอความ บางครงผบรโภคมความจ าเปนตอง

รบโทรศพทหรอเปดอานขอความดวยคดวาบคคลทโทรศพทหรอสงขอความเ ขามาอาจม

102

DPU

ธระส าคญหรอตองการแจงขาวใหทราบ แตกลายเปนการจงใจเพอขายสนคาหรอบรการท าให

ผบรโภคตองหยดภารกจซงก าลงกระท าอย ดวยเหตนท าใหผบรโภคคาดหมายไดวาอาจมการขาย

หรอเปดเผยขอมลสวนบคคลของตนใหแกผประกอบการตางๆ ซงโทรศพทหรอสงขอความเขามา ปจจบนพบวากฎหมายของประเทศไทยยงไมเปนระบบและไมมหลกเกณฑทให

หลกประกนแกประชาชนผเปนเจาของขอมลสวนบคคลอยางเพยงพอ แมรฐธรรมนญบญญต

รบรองสทธสวนบคคล แตเปนเพยงการก าหนดหลกการไวอยางกวางๆ เทานนอกท งยง

ขาดกฎหมายซงใชบงคบกบองคกรภาคเอกชนทเกบรวบรวม ควบคม และดแลขอมลสวนบคคล

หรอกรณประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด ตาม มาตรา 420 และมาตรา 423 นนยงไมเพยงพอทจะใหความคมครองขอมลสวนบคคล โดยเฉพาะอยางยงประมวลกฎหมายแพง

และพาณชยเปนมาตรการเยยวยาเมอเกดความเสยหายข นมากกวาทจะเปนมาตรการปองกน

นอกจากนประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไมใชมาตรการเฉพาะทคมครองสทธของบคคลใน

เรองขอมลสวนบคคลแตเปนบทบญญตทคมครองสทธเสรภาพทวๆ ไป ส าหรบประมวลกฎหมาย

อาญาไมไดบญญตคมครองเรองขอมลสวนบคคลโดยตรงและผบรโภคจะไดรบความคมครองสทธ

ในขอมลสวนบคคลเมอเกดการกระท าความผดข นแลวเทานน มาตรการตามประมวลกฎหมาย

อาญาจงเปนมาตรการเยยวยาความเสยหายเชนเดยวกน กรณพระราชบญญตขอมลขาวสารของ

ราชการ พ.ศ. 2540 เปนกฎหมายทใหความคมครองเฉพาะขอมลสวนบคคลทจดเกบและอยในความครอบครอง ควบคม และดแลของหนวยงานภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคล

ทอยในความครอบครอง ควบคมและดแลขององคกรภาคเอกชน หรอกรณพระราชบญญต

การประกอบธรกจขอมลเครดต พ.ศ. 2545 ซงมวตถประสงคเพอใหผใหสนเชอหรอสถาบน ทางการเงนมขอมลทางการเงนของผขอสนเชอทถกตองครบถวนเพอประกอบการพจารณาของ

ผใหสนเชอจงเปนเพยงกฎหมายทคมครองเฉพาะเรองขอมลสวนบคคลทางการเงนสนเชอเทานน

เมอพจารณาพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 พบวากฎหมายฉบบนใหความคมครองแกผใชบรการของผใหบรการกจการโทรคมนาคมเกยวกบขอมลสวนบคคล

สทธในความเปนอยสวนตว และเสรภาพในการสอสารถงกนโดยทางโทรคมนาคม ไมมลกษณะ

เปนกฎหมายทวไปทจะใหความคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคทอยในความครอบครอง

ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน ดงนน ผเขยนจงมงเนนทจะศกษามาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยในการ

คมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคจาก

การใชโทรศพทเคลอนทโดยศกษาเปรยบเทยบกบมาตรการทางกฎหมายในการคมครองขอมล

สวนบคคลของประเทศสวเดน องกฤษ อตาล และแคนาดา เพอพฒนามาตรการทางกฎหมายไทย

ในการคมครองสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคใหมประสทธภาพยงขน

103

DPU

2. มาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศไทย

เปรยบเทยบกบตางประเทศ

2.1 มาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศไทย ปจจบนประเทศไทยยงไมมกฎหมายทวไปหรอกฎหมายกลางในการใหความคมครอง

ขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคมและดแลขององคกรภาคเอกชนเหมอนดง

กฎหมายตางประเทศทมกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลเปนการทวไป 1) การคมครองขอมลสวนบคคลตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 35 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดบญญต

เกยวกบการคมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคล ไวดงน “สทธของบคคล

ในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง ตลอดจนความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง ...บคคลยอมมสทธไดรบความคมครองจากการแสวงประโยชนโดยมชอบจากขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน

ทงน ตามทกฎหมายบญญต” จากบทบญญตดงกลาวเหนไดวารฐธรรมนญไดใหความคมครอง

สทธในขอมลสวนบคคลไวโดยชดแจง แตเปนเพยงการก าหนดหลกการแหงสทธในความเปนอย

สวนตวทเกยวกบขอมลสวนบคคลไวกวางๆ เทานนยงขาดกฎหมายทเปนรายละเอยดเพอให

การคมครองสทธความเปนอยสวนตวในขอมลสวนบคคลสามารถใชบงคบไดจรง 2) การคมครองขอมลสวนบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย การคมครองขอมลสวนบคคลตามกฎหมายลกษณะละเมด มาตรา 420 บญญตวา

“ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ท าตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด

แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ทานวาผนนท า

ละเมดจ าตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน” บทกฎหมายดงกลาวเปนการใหความคมครอง

สทธความเปนอยสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลเชนเดยวกบสทธในทรพยสน รางกาย อนามย

เสรภาพตามมาตรา 420 ไมไดมงคมครองเฉพาะเรองขอมลสวนบคคลโดยตรงและการใหความคมครองตามกฎหมายลกษณะละเมดเชนนเปนเพยงมาตรการเยยวยาความเสยหายเทานน

3) การคมครองขอมลสวนบคคลตามประมวลกฎหมายอาญา ความผดฐานเปดเผยจดหมาย โทรเลข หรอเอกสาร ตามมาตรา 322 บญญตวา

“ผใดเปดผนก หรอเอาจดหมาย โทรเลข หรอเอกสารใดๆซงปดผนกของผอนไป เพอลวงร

ขอความกด เพอน าขอความในจดหมาย โทรเลข หรอเอกสารเชนวานนออกเปดเผยกด

ถาการกระท านนนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใด ตองระวางโทษ...” บทบญญตดงกลาว เปนมาตรการเยยวยาความเสยหายมากกวาเปนมาตรการปองกนโดยยงขาดรายละเอยด

หลกเกณฑ หรอมาตรการทส าคญเปนการเฉพาะเพอเปนหลกประกนสทธสวนบคคลของผบรโภค

อยางเพยงพอ

104

DPU

4) การคมครองตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 กฎหมายฉบบนถอเปนกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลฉบบแรกของประเทศไทย

มลกษณะเปนกฎหมายกลางในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง

ควบคม และดแลขององคกรภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคลทอยในความ

ครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน โดยก าหนดใหมคณะกรรมการขอมล

ขาวสารของราชการมหนาทสอดสองดแลใหค าปรกษาแนะน าแกเจาหนาทหรอหนวยงานของรฐ

เพอปฏบตการใหเปนไปตามกฎหมาย พจารณาอทธรณในกรณทหนวยงานของรฐไมแกไข

เปลยนแปลงขอมลตามทเจาของขอมลรองขอ เปนตน 5) การคมครองตามพระราชบญญตการประกอบธรกจขอมลเครดต พ.ศ. 2545 กฎหมายฉบบนก าหนดใหสถาบนการเงนหรอผใหสนเชอมขอมลเกยวกบฐานะ

ทางการเงนและประวตการช าระหนของผขอสนเชออยางถกตองครบถวนเพอประกอบการ

พจารณาของสถาบนการเงนหรอผใหสนเชอในการใหสนเชอ กฎหมายฉบบนจงใหความคมครอง

เฉพาะขอมลเครดตหรอขอมลสวนบคคลทเกยวกบสนเชอของผขอสนเชอเทานน 6) การคมครองตามพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 กฎหมายฉบบ น เ ปนกฎหมายท เกบ รกษาและควบคมการทะเบยนราษฎร

การตรวจสอบพสจนตวบคคล และการประมวลผลขอมลทะเบยนประวตราษฎรไทยซงจดเกบและ

ครอบครองดแลโดยนายทะเบยนราษฎรของรฐ จงเปนกฎหมายทมงคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคเปนการเฉพาะเทานน

7) การคมครองตามพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 บคคลทไดรบความคมครองตามกฎหมายฉบบน คอ ผบรโภคซงเปนผใชบรการ

โทรคมนาคม อนไดแก ลกคา รวมถงคสมรส และบตรทยงไมบรรลนตภาวะของลกคาดวย

นอกจากนกฎหมายฉบบนไมไดก าหนดหลกเกณฑ รายละเอยดเกยวกบระบบการเกบรวบรวม

การประมวลผล การน าออกใช การท าลาย สทธของผใชบรการซงเปนเจาของขอมลสวนบคคล

ทอยในความครอบครองของผใหบรการ การปองกน การรกษาความปลอดภยของขอมล

สวนบคคลไว ดงนน กฎหมายฉบบนจงไมอาจใหความคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภค

ซงอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนได 2.2 มาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลของตางประเทศ

ในประเทศภาคพนยโรปและสหรฐอเมรกาไดตระหนกถงความส าคญของปญหา

เกยวกบสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลจงไดสรางมาตรการทางกฎหมายอนเปน

มาตรฐานสากลเพอใหความคมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลของผบรโภค

ใหเปนทยอมรบของนานาประเทศ

105

DPU

1) ประเทศสวเดน ประเทศสวเดนมพระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล (Personal Data Act 1998)

ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลทงหมดทกประเภทไมวาโดยตรงหรอโดยออม ทอาจแสดงถงลกษณะธรรมชาตของแตละบคคลซงยงมชวตอย กฎหมายฉบบนใชบงคบ

ทงองคกรภาคเอกชนและหนวยงานภาครฐโดยก าหนดหนาทของผประกอบการซงเปนองคกร

ภาคเอกชน เชน การประมวลผลขอมลสวนบคคลตองชอบดวยกฎหมายและไมผดวตถประสงค

เปนตน กฎหมายดงกลาวยงก าหนดใหมหนวยงานผควบคมดแลผประกอบการซงเปนผ

ประมวลผลขอมลสวนบคคล และมบทก าหนดโทษทงทางแพงและทางอาญาแกผกระท าละเมดตอ

สทธสวนบคคลดวยการประมวลผลขอมลทฝาฝนตอกฎหมาย 2) ประเทศองกฤษ ประเทศองกฤษมพระราชบญญต คมครองขอมล (Data Protection Act 1998)

ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลทเกยวของกบบคคลทยงมชวตอยซงสามารถบงช ตวบคคลไดจากขอมลนนเองหรอจากขอมลอนๆ ทอยในความครอบครองของผ

ควบคมดแลขอมลหรออาจอยในความครอบครองของผควบคมดแลขอมลในอนาคต ทงนรวมถง

ขอมลเกยวกบการแสดงความคดเหนเกยวกบตวบคคลธรรมดาและการแสดงเจตนาของ

ผควบคมดแลขอมลหรอบคคลอนทเกยวกบบคคลธรรมดานนดวย กฎหมายฉบบนมการก าหนด

หลกการคมครองขอมลสวนบคคลซงเรยกวา “หลกของการจดการขอมลทด” นอกจากน ไดก าหนดสทธของเจาของขอมลสวนบคคลไวดวย เชน สทธเขาถงขอมล สทธในการปองกน

การประมวลผลขอมลทอาจกอใหเกดความเสยหาย เปนตน 3) ประเทศอตาล ประเทศอตาลมกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล (Protection of Individuals

and Other Subjects with Regard to the Processing of Personal Data Act no.675 of 31.12.1996) ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลใดๆ เกยวกบบคคลธรรมดาหรอ นตบคคล องคกรหรอสมาคม ซงสามารถระบถงบคคลหรอหนวยงานเหลานนไดไมวาโดยตรง

หรอโดยออม เชน การอางองขอมลอนๆ กบหมายเลขส าคญประจ าตว กฎหมายฉบบนก าหนดให

การประมวลผลขอมลสวนบคคลโดยองคกรภาคเอกชนหรอองคกรภาครฐทมวตถประสงคเพอ

แสวงหาก าไรตองไดรบความยนยอมโดยชดแจงจากเจาของขอมลกอน และก าหนดสทธของ

เจาของขอมล เชน สทธไดรบแจงเกยวกบการประมวลผลขอมล เปนตน นอกจากนไดก าหนดใหบคคลใดทท าใหบคคลอนไดรบความเสยหายอนเนองมาจากการประมวลผลขอมลตองชดใช

คาเสยหายตามประมวลกฎหมายแพง และก าหนดโทษทางอาญาไวดวย อกทงยงไดก าหนดใหม

คณะกรรมการคมครองขอมลสวนบคคล ท าหนาทก ากบดแลและคมครองขอมลสวนบคคลในการ

ประมวลผลขอมลสวนบคคลตามทกฎหมายก าหนด

106

DPU

4) ประเทศแคนาดา ประเทศแคนาดามกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลและเอกสารอเลกทรอนกส

(Personal Information Protection and Electronic Documents Act) ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถง ขอมลใดๆ ทสามารถบงชตวบคคลได แตไมรวมถงชอ ค าน าหนาชอ ทอยในทางธรกจ หรอหมายเลขโทรศพททเกยวกบองคกรแรงงาน กฎหมายฉบบนมผลใชบงคบกบ

องคกรภาคเอกชนทกองคกรทจดเกบ ใช หรอเปดเผยขอมลสวนบคคลเกยวกบกจกรรมในเชง

พาณชย และมการก าหนดสทธของเจาของขอมลสวนบคคล เชน เมอเจาของขอมลรองขอเปน

หนงสอผควบคมดแลขอมลสวนบคคลจะตองแจงถงการมอย การใช หรอการเปดเผยขอมลตามท

รองขอภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบค ารองขอ เปนตน นอกจากนผควบคมดแลขอมลสวน

บคคลอาจเกบรวบรวมขอมลสวนบคคลโดยปราศจากความรบรหรอยนยอมของบคคลซงเปน

เจาของขอมลไดถาเปนประโยชนของเจาของขอมลโดยชดแจงและในขณะนนเจาของขอมล

ไมสามารถใหความยนยอมได 3. ปญหากฎหมายเกยวกบการละเมดสทธสวนบคคลจากการใชโทรศพทเคลอนท

1) ปญหาการก าหนดขอบเขต นยามความหมายของค าวา “ขอมลสวนบคคล” สงส าคญประการแรกทจะใหความคมครองผบรโภคจากการใชโทรศพทเคลอนทมให

มการละเมดสทธสวนบคคล คอ ขอบเขตของขอมลสวนบคคลทจะใหความคมครองไดแก

อะไรบาง ขอมลสวนบคคลควรมความหมายกวางหรอแคบเพยงใด หากพจารณาความหมายของ

ค าวา “ขอมลขาวสารสวนบคคล” ตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 พบวาไดใชในความหมายแคบ และขอมลสวนบคคลนนหมายรวมถงหมายเลขโทรศพทเคลอนท

ของผบรโภคดวยหรอไม 2) ปญหาเกยวกบหนวยงานซงท าหนาทควบคม ดแล และสงเสรมใหความคมครอง

สทธในขอมลสวนบคคล ปญหาการละเมดสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคจากการใช

โทรศพทเคลอนทสาเหตหนงมาจากการทประเทศไทยไมมมาตรการทางกฎหมายในการให

ความคมครองขอมลสวนบคคลและไมมหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบการควบคม ดแล และ

สงเสรมใหความคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของผบรโภคโดยตรง ดงนน ควรมการจดตง

หนวยงานโดยเฉพาะเพอควบคม ดแล และสงเสรมใหความคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของ

ผบรโภค รวมถงบงคบใชมาตรการลงโทษแกผละเมดสทธในขอมลสวนบคคล หรอฝาฝนบท

กฎหมายทคมครองขอมลสวนบคคล กรณเชนนควรใหองคกรหรอหนวยงานใดท าหนาทควบคม

ดแล สงเสรมใหความคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของผบรโภคและองคกรหรอหนวยงาน

ดงกลาวควรมสทธ หนาท และอ านาจเพยงใดจงจะเหมาะสม

3) ปญหาเกยวกบอ านาจและหนาทของผรวบรวม ควบคม และดแลขอมลสวนบคคล

ซงเปนองคกรภาคเอกชน

107

DPU

การทผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆไดใชหมายเลขโทรศพทเคลอนท

ซงเปนขอมลสวนบคคลของผบรโภคโทรศพทหรอสงขอความเขามายงผบรโภคเพอเสนอขาย

สนคาหรอบรการโดยทผบรโภคไมเคยใหหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลนนมากอน เปนไปไดวา

ผประกอบการตางๆ ซงผบรโภคเคยท าธรกรรมหรอนตกรรมสญญาและไดใหขอมลสวนบคคลไว

เชน ชอ ทอย หมายเลขโทรศพทเคลอนท ฯลฯ อาจน าขอมลสวนบคคลของผบรโภคไปขายหรอ

เปดเผยใหแกผประกอบการรายอนเพอน าไปใชประโยชนในทางการคาและธรกจ จงควรม

มาตรการทางกฎหมายโดยตรงเพอคมครองขอมลสวนบคคลดวยการก าหนดสทธและหนาทของ

ผประกอบการหรอองคกรภาคเอกชนซงเปนผเกบรวบรวม ควบคม และดแลขอมลสวนบคคลของ

ผบรโภคไวอยางชดเจน เชน มสทธใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลของผบรโภคไดเพยงใด

มหนาทเกบรกษาขอมลอยางไร และการเปดเผยขอมลควรมหลกเกณฑเชนใด เปนตน 4) ปญหาเกยวกบสทธของผบรโภคซงเปนเจาของขอมลสวนบคคล

กรณเจาของขอมลไดใหขอมลสวนบคคลของตนแกผประกอบการในขณะท าธรกรรม

หรอนตกรรมสญญาใดๆ แลว เจาของขอมลสวนบคคลควรมสทธและหนาทอยางไร เชน เขาถง

ขอมลสวนบคคลทเกยวของกบตน คดส าเนาขอมล หรอขอแกไขเปลยนแปลงขอมลสวนบคคล

ทเกยวของกบตนใหถกตองไดหรอไม หรอการทผประกอบการน าขอมลสวนบคคลไปใชหรอ

เปดเผยตองไดรบความยนยอมจากเจาของขอมลสวนบคคลกอนทกครงหรอไม หรอเจาของขอมล

สวนบคคลมสทธรองเรยนและด าเนนการทางกฎหมายแกผกระท าละเมดสทธในขอมลสวนบคคล

ของตนไดหรอไม เปนตน 5) ปญหาเกยวกบความรบผดในการละเมดขอมลสวนบคคล ปจจบนมาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยทมอยไมเพยงพอทจะใหความ

คมครองสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภค ในกรณเจาของขอมลไดรบความ

เสยหายจากการใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลของตนโดยการกระท าของผประกอบการตางๆ

เจาของขอมลยอมมสทธฟองเรยกรองคาเสยหายได หากการกระท าดงกลาวเปนความผดตาม

ประมวลกฎหมายอาญาเจาของขอมลยอมมสทธด าเนนคดเพอใหศาลลงโทษทางอาญาได เชน

กรณเปนความผดฐานหมนประมาท แตในกรณทผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆ

ใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลโดยปราศจากความยนยอมของเจาของขอมลอนเปนการละเมด

สทธสวนบคคลและการกระท าดงกลาวไมกอใหเกดความเสยหายแกเจาของขอมลเชนนมาตรการ

เยยวยาความเสยหายตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมายอาญายอมใช

บงคบไมได ดงนน ผประกอบการซงกระท าละเมดสทธในขอมลสวนบคคลของผบรโภคตองรบผด

หรอไม และจะมมาตรการทางกฎหมายใดมาใชบงคบไดบาง 4. บทสรปและขอเสนอแนะ

ปจจบนพบวามาตรการทางกฎหมายทใหความคมครองเกยวกบสทธสวนบคคลของ

ประชาชนในประเทศไทยยงไมเปนระบบและไมมหลกเกณฑรายละเอยดทจะเปนหลกประกน

108

DPU

ใหแกประชาชนผเปนเจาของขอมลสวนบคคลอยางเพยงพอ แมมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทยบญญตรบรองสทธสวนบคคลไวกเปนเพยงการก าหนดหลกการแหงสทธความเปนอย

สวนบคคลเทานน หรอกรณประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดและประมวล

กฎหมายอาญาซงใชบงคบเพอเยยวยาความเสยหายจากการกระท าอนเปนละเมดยงไมเพยง

พอทจะใหความคมครองเกยวกบขอมลสวนบคคลของประชาชนไดอยางครอบคลมและมลกษณะ

ทวไป ส าหรบพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 เปนเพยงกฎหมายทใหความคมครองเฉพาะขอมลสวนบคคลทจดเกบ รวบรวม ควบคม ดแลและอยในความครอบครองของ

หนวยงานภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครองควบคม และ

ดแลขององคกร กรณพระราชบญญตการประกอบธรกจขอมลเครดต พ.ศ.2545 แมกฎหมายฉบบนมบทบญญตครอบคลมหลกเกณฑ วธการ และกระบวนการในการคมครองและควบคมการใช

ขอมลสวนบคคลของผขอสนเชอโดยควบคมทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนกตามแตเปน

เพยงกฎหมายท คมครองเฉพาะเรองขอมลสวนบคคลทางการเงนสนเชอ เทานน ส าหรบ

พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 เปนกฎหมายทใหความคมครองขอมลสวนบคคลของราษฎรไทยซงเปนเจาของขอมลและเปนขอมลทเกยวกบสงเฉพาะตวของบคคลซงจดเกบและ

ครอบครองดแลโดยนายทะเบยนราษฎรของรฐเทานน และพระราชบญญตการประกอบกจการ

โทรคมนาคม พ.ศ. 2544 กฎหมายฉบบนไมไดก าหนดหลกเกณฑ รายละเอยดเกยวกบระบบการเกบรวบรวม การประมวลผล การน าออกใช การท าลาย สทธของผใชบรการซงเปนเจาของขอมล

สวนบคคล ดงนน เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาว ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรตรากฎหมาย

คมครองขอมลสวนบคคลเปนกฎหมายกลางไวเปนการเฉพาะ โดยมขอบเขตในการให

ความคมครองครอบคลมถงขอมลสวนบคคลซงอยในความครอบครอง ควบคม และดแลของ

องคกรภาคเอกชนทกประเภท เวนแตขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนซงอยในบงคบบญชาและหรอก ากบดแลของหนวยงานภาครฐซงอยภายใต

บงคบแหงกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการอยแลว ดงน

1) เหนควรก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” ใหมความหมายอยางกวาง กลาวคอ “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลทเกยวกบสงเฉพาะตวของบคคล ไดแก ชอ สกล เลขบตรประจ าตวประชาชน ทอย หมายเลขโทรศพทเคลอนท หมายเลขซมการด ประวตการศกษา

ประวตสขภาพ ประวตการท างาน เลขหมาย รหส สงทบอกใหรถงลกษณะของตวบคคลนน เชน

ลายพมพนวมอ รปถาย รวมถงขอมลทกประเภทไมวาโดยตรงหรอโดยออม เชน การอางองขอมล

อนๆ กบหมายเลขบตรส าคญประจ าตว 2) เหนควรก าหนดใหมคณะกรรมการคมครองขอมลสวนบคคลท าหนาทก าหนด

นโยบาย มาตรการ หรอแนวทางการด าเนนการเกยวกบการคมครองขอมลสวนบคคลซงเปน

ขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน รวมถง

109

DPU

การออกระเบยบเกยวกบแนวทางปฏบตในการคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคจากการใช

โทรศพทเคลอนทและการลงโทษ

3) เหนควรก าหนดอ านาจหนาทของผควบคม ดแล และรวบรวมขอมลสวนบคคลซงเปนองคกรภาคเอกชนไวในกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล โดยก าหนดใหมหนาทรบผดชอบ

ในการเกบรวบรวม ควบคม ใช และเปดเผยขอมลสวนบคคล หนาทในการเกบรกษาขอมลสวน

บคคลตามระยะเวลาทก าหนด หรอเทาทจ าเปนตามวตถประสงค หนาทในการจดใหมระบบรกษา

ความปลอดภยใหแกขอมลสวนบคคล หนาทในการแกไขขอมลสวนบคคลใหถกตอง ครบถวน

และเปนปจจบนตามทเจาของขอมลสวนบคคลรองขอ โดยเฉพาะหนาทไมเปดเผยหรอใชขอมล

สวนบคคลโดยปราศจากความยนยอมของเจาของขอมล เปนตน 4) เหนควรก าหนดสทธของเจาของขอมลสวนบคคลไวในกฎหมายคมครองขอมล

สวนบคคล ดงน สทธในการขอตรวจขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน สทธขอใหเปดเผยถงการไดมา

ซงขอมลสวนบคคลทเกยวกบตนในกรณทเปนขอมลทไมไดใหความยนยอมมากอน สทธขอให

ระงบการใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลทเกยวกบตนในกรณเปนขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน

ไมถกตองตามความเปนจรง หรอสทธทจะรองขอตอคณะกรรมการคมครองขอมลสวนบคคล

ใหพจารณา วนจฉย และลงโทษเกยวกบการกระท าละเมดขอมลสวนบคคล หรอละเมดกฎหมาย

คมครองขอมลสวนบคคล เปนตน 5) เหนควรก าหนดใหมบทก าหนดโทษส าหรบผกระท าละเมดขอมลสวนบคคลของ

ผบรโภคหรอกระท าการฝาฝนกฎหมายวาดวยการคมครองขอมลสวนบคคลไวในกฎหมาย

คมครองผบรโภค ดงน ก าหนดใหผกระท าละเมดดงกลาวจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนหรอ

คาเสยหายใหแกผเปนเจาของขอมลสวนบคคล และก าหนดโทษทางอาญาไวดวย ไดแก โทษปรบ

และโทษจ าคกตามความหนกเบาในการกระท าความผด ดงนน หากมการบญญตกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลเปนการเฉพาะใชบงคบ

กบขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนแลว

จะท าใหมการคมครองสทธสวนบคคลของผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ

110

DPU

บรรณานกรม ภาษาไทย

หนงสอ

คณต ณ นคร. (2545). กฎหมายอาญาภาคความผด (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: วญญชน. จรญ โฆษณานนท. (2545). สทธมนษยชนไรพรมแดน ปรชญา กฎหมาย และความเปนจรง

ทางสงคม. กรงเทพฯ: วญญชน. จด เศรษฐบตร. (2550). หลกกฎหมายแพงลกษณะละเมด (พมพครงท 6). กรงเทพฯ:

เดอนตลา. บวรศกด อวรรณโณ. (2552). กฎหมายมหาชนเลม 1 ววฒนาการทางปรชญาและลกษณะ

ของกฎหมายมหาชนยคตางๆ. กรงเทพ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ประจกษ พทธสมบต. (2538). ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดและจดการ

งานนอกสง. กรงเทพฯ: ศรสมบตการพมพ. ปรด เกษมทรพย. (2531). นตปรชญา (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: มตรนราการพมพ. ศนนทกรณ โสตถพนธ. (2553). ค าอธบายกฎหมายลกษณะละเมด จดการงานนอกสง

ลาภมควรได (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: วญญชน. สมยศ เช อไทย. (2552). ทฤษฎกฎหมายนตปรชญา (พมพครงท 12). กรงเทพฯ: วญญชน.

บทความ จนทจรา เอยมมยรา. (2547, ธนวาคม). “การคมครองขอมลสวนบคคลในประเทศไทย.”

วารสารนตศาสตร, 34, 4. หนา 632. ชยวฒน วงศวฒนศานต. (2541). “พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540.”

วารสารกฎหมายปกครอง, 17, 2. หนา 5. ประสทธ ปวาวฒนพานช. (2547, ธนวาคม). “กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศ

สหรฐอเมรกาและประเทศออสเตรเลย.” วารสารนตศาสตร, 34, 4. หนา 536. วรวทย ฤทธทศ. (2535, กรกฎาคม-สงหาคม). “สอมวลชนกบกฎหมายวาดวยสทธในชวต

สวนตว.” ดลพาห, 4, 39. หนา 82.

111

DPU

วทยานพนธ จรารตน วรวฒนธ ารง. (2548). การคมครองขอมลสวนบคคล. วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. ชชพ ปณฑะสร. (2525). การละเมดสทธสวนตว. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ปรญญา โรหตาคน. (2550). ปญหาการคมครองขอมลสวนบคคลของผใชบรการ

โทรศพทเคลอนท. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

วระพงษ บงไกร. (2543). การเปดเผยขอมลสวนบคคลตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร

ของราชการ พ.ศ. 2540. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร.

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สภา พงศหลอพศษฏ. (2552). มาตรการทางกฎหมายวาดวยการละเมดสทธความเปน

สวนตวทเกดจากการใชโทรศพทและโทรสารในธรกจขายตรง. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ภาษาตางประเทศ

BOOKS Jellinek, G. (1929). Allgemeime Staatslehre. Berlin: Neudruck. Judith Wegner DeCew. (1997). In Pursuit of Privacy Law, Ethic and the Rise of

Technology. New York: Cornell University Press.

112

DPU