Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ปญหากฎหมายเกยวกบการละเมดสทธสวนบคคลจากการใช
โทรศพทเคลอนท
นธาน พงศาปาน
รองศาสตราจารย ดร.กลยา ตณศร บทคดยอ
ปจจบนการใชโทรศพทเคลอนทกลายเปนปจจยส าคญในการตดตอสอสารระหวางกน
อยางแพรหลายเพราะสะดวก รวดเรว แตการใชโทรศพทเคลอนทท าใหเกดการละเมดสทธ
สวนบคคลของผบรโภคได เหนไดจากการเสนอขายสนคาหรอบรการของผประกอบการซงเปน
บรษทหางรานตางๆ ทโทรศพทหรอสงขอความ (SMS) มายงผบรโภค เชน ชกชวนใหสมคร เปนสมาชกบตรเครดต เสนอใหท าสญญาประกนภย สญญาประกนชวต หรอสงขอความให
ดาวนโหลดรปภาพ เสยงเพลง คลปวดโอ รานคาเสนอสวนลดตางๆ ฯลฯ เชนนท าใหผบรโภค
รสกร าคาญ เบอหนาย และเดอดรอนโดยเฉพาะการโทรศพทหรอสงขอความเขามาวนละหลายๆ
ครงและเปนเวลาท ผบรโภคก าลงท างาน ก าลงปฏบตภารกจทส าคญหรอก าลงพกผอนท าให
ไมสะดวกสนทนาหรอเปดอานขอความ บางครงผบรโภคมความจ าเปนตองรบโทรศพทหรอ
เปดอานขอความดวยคาดคดวาบคคลทโทรศพทหรอสงขอความเขามาอาจมธระส าคญหรอ
ตองการแจงขาวใหทราบ แตกลายเปนการจงใจเพอขายสนคาหรอบรการจากผประกอบการท าให
ผบรโภคตองหยดภารกจซงก าลงกระท าอย ปญหาการละเมดสทธสวนบคคลเชนนเกดจากการท
ผประกอบการตางๆ ไดน าหมายเลขโทรศพทเคลอนทซงเปนขอมลสวนบคคล (Personal Data) ของผบรโภคมาใชโทรศพทและสงขอความโดยผบรโภคไมเคยอนญาตหรอยนยอมใหใชขอมล
จงเปนไปไดวาผประกอบการอาจไดรบขอมลมาจากผประกอบการรายอนซงผบรโภคเคยท า
นตกรรมสญญาหรอธรกรรมและไดใหขอมลสวนบคคลไว ประเทศไทยมกฎหมายคมครองความเปนอยสวนตวของประชาชนหลายฉบบ
แตกฎหมายท มอยไมเปนระบบและไมไดใหหลกประกนแกเจาของขอมลอยางเพยงพอ
รฐธรรมนญบญญตรบรองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลไวแตเปนเพยงการก าหนด
หลกการไวเทานน กรณประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมายอาญา
มบทบญญตใหความคมครองสทธความเปนอยสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภค
เชนกนแตไมใหความคมครองอยางครอบคลมเปนเพยงมาตรการเยยวยาเมอเกดความเสยหายขน
นกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ทปรกษาวทยานพนธ
DPU
มากกวาเปนมาตรการปองกน นอกจากนกฎหมายเฉพาะเรอง เชน พระราชบญญตขอมลขาวสาร
ของราชการ พ.ศ. 2540 ใชบงคบกบขอมลสวนบคคลทจดเกบอยในความครอบครอง ควบคม และดแลของหนวยงานภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคลทจดเกบอยในความ
ครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน ส าหรบพระราชบญญตการประกอบธรกจ
ขอมลเครดต พ.ศ. 2545 ครอบคลมหลกเกณฑและกระบวนการในการคมครองขอมลสวนบคคลของผขอสนเชอทางการเงนสนเชอไมไดคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคโดยทวไป หรอ
กรณพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 เปนเพยงกฎหมายทใหความคมครองขอมลสวนบคคลซงจดเกบและครอบครองดแลโดยนายทะเบยนราษฎรของรฐเทานน ดงนนมาตรการ
ทางกฎหมายทมอยจงไมอาจใหความคมครองสทธความเปนอยสวนตวในขอมลสวนบคคล
ทจดเกบอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนไดอยางเพยงพอ ดงนน เพอเปนการคมครองสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภค
จากการใชโทรศพทเคลอนท ผเขยนจงไดเสนอแนวทางในการบญญตกฎหมายขนโดยเฉพาะดวย
การน าหลกกฎหมายของตางประเทศมาเปนแนวทางและปรบใชในการบญญตกฎหมายของ
ประเทศไทยใหเหมาะสมและเปนธรรมเพอคมครองประชาชนซงเปนผบรโภคไดอยาง
มประสทธภาพ 1. บทน า
สทธสวนบคคล เปนสทธทจะมชวตความเปนอยตามล าพงปราศจากการแทรกแซง
ในความเปนอยสวนตว ความอบอายหรอเดอดรอนร าคาญใจ ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย
พทธศกราช 2550 ไดบญญตรบรองและคมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลไวอยางชดเจนในมาตรา 35 วา “สทธของบคคลในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง ตลอดจน ความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง...” ปจจบนมการละเมดสทธสวนบคคลของผบรโภคจากการใชโทรศพทเคลอนทโดยผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆ น าหมายเลข
โทรศพทเคลอนทซงเปนขอมลสวนบคคลของผบรโภคโทรศพทหรอสงขอความเขามายงผบรโภค
เพอเสนอขายสนคาหรอบรการ เชน การชกชวนใหสมครเปนสมาชกบตรเครดต เสนอใหท า
สญญาประกนชวต หรอสงขอความมาใหดาวนโหลดรปภาพ เสยงเพลง คลปวดโอ ฯลฯ
โดยผบรโภคไมไดยนยอมหรออนญาตใหใชหรอเปดเผยหมายเลขโทรศพทเคลอนทของตน
แกบคคลใดมากอน นอกจากไดใหขอมลสวนบคคล เชน ชอ ทอย อาย อาชพ หมายเลขโทรศพท
ฯลฯ แกผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆ ทตนเคยมนตสมพนธดวยเทานน ท าให
ผบรโภครสกร าคาญ เบอหนาย และเดอดรอนโดยเฉพาะการโทรศพทหรอสงขอความเขามาวนละ
หลายๆ ครงและเปนเวลาทผบรโภคก าลงท างาน ก าลงปฏบตภารกจทส าคญ หรอก าลงพกผอน
ท าใหผบรโภคไมสะดวกสนทนาหรอเปดอานขอความ บางครงผบรโภคมความจ าเปนตอง
รบโทรศพทหรอเปดอานขอความดวยคดวาบคคลทโทรศพทหรอสงขอความเ ขามาอาจม
102
DPU
ธระส าคญหรอตองการแจงขาวใหทราบ แตกลายเปนการจงใจเพอขายสนคาหรอบรการท าให
ผบรโภคตองหยดภารกจซงก าลงกระท าอย ดวยเหตนท าใหผบรโภคคาดหมายไดวาอาจมการขาย
หรอเปดเผยขอมลสวนบคคลของตนใหแกผประกอบการตางๆ ซงโทรศพทหรอสงขอความเขามา ปจจบนพบวากฎหมายของประเทศไทยยงไมเปนระบบและไมมหลกเกณฑทให
หลกประกนแกประชาชนผเปนเจาของขอมลสวนบคคลอยางเพยงพอ แมรฐธรรมนญบญญต
รบรองสทธสวนบคคล แตเปนเพยงการก าหนดหลกการไวอยางกวางๆ เทานนอกท งยง
ขาดกฎหมายซงใชบงคบกบองคกรภาคเอกชนทเกบรวบรวม ควบคม และดแลขอมลสวนบคคล
หรอกรณประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด ตาม มาตรา 420 และมาตรา 423 นนยงไมเพยงพอทจะใหความคมครองขอมลสวนบคคล โดยเฉพาะอยางยงประมวลกฎหมายแพง
และพาณชยเปนมาตรการเยยวยาเมอเกดความเสยหายข นมากกวาทจะเปนมาตรการปองกน
นอกจากนประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไมใชมาตรการเฉพาะทคมครองสทธของบคคลใน
เรองขอมลสวนบคคลแตเปนบทบญญตทคมครองสทธเสรภาพทวๆ ไป ส าหรบประมวลกฎหมาย
อาญาไมไดบญญตคมครองเรองขอมลสวนบคคลโดยตรงและผบรโภคจะไดรบความคมครองสทธ
ในขอมลสวนบคคลเมอเกดการกระท าความผดข นแลวเทานน มาตรการตามประมวลกฎหมาย
อาญาจงเปนมาตรการเยยวยาความเสยหายเชนเดยวกน กรณพระราชบญญตขอมลขาวสารของ
ราชการ พ.ศ. 2540 เปนกฎหมายทใหความคมครองเฉพาะขอมลสวนบคคลทจดเกบและอยในความครอบครอง ควบคม และดแลของหนวยงานภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคล
ทอยในความครอบครอง ควบคมและดแลขององคกรภาคเอกชน หรอกรณพระราชบญญต
การประกอบธรกจขอมลเครดต พ.ศ. 2545 ซงมวตถประสงคเพอใหผใหสนเชอหรอสถาบน ทางการเงนมขอมลทางการเงนของผขอสนเชอทถกตองครบถวนเพอประกอบการพจารณาของ
ผใหสนเชอจงเปนเพยงกฎหมายทคมครองเฉพาะเรองขอมลสวนบคคลทางการเงนสนเชอเทานน
เมอพจารณาพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 พบวากฎหมายฉบบนใหความคมครองแกผใชบรการของผใหบรการกจการโทรคมนาคมเกยวกบขอมลสวนบคคล
สทธในความเปนอยสวนตว และเสรภาพในการสอสารถงกนโดยทางโทรคมนาคม ไมมลกษณะ
เปนกฎหมายทวไปทจะใหความคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคทอยในความครอบครอง
ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน ดงนน ผเขยนจงมงเนนทจะศกษามาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยในการ
คมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคจาก
การใชโทรศพทเคลอนทโดยศกษาเปรยบเทยบกบมาตรการทางกฎหมายในการคมครองขอมล
สวนบคคลของประเทศสวเดน องกฤษ อตาล และแคนาดา เพอพฒนามาตรการทางกฎหมายไทย
ในการคมครองสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคใหมประสทธภาพยงขน
103
DPU
2. มาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศไทย
เปรยบเทยบกบตางประเทศ
2.1 มาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศไทย ปจจบนประเทศไทยยงไมมกฎหมายทวไปหรอกฎหมายกลางในการใหความคมครอง
ขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคมและดแลขององคกรภาคเอกชนเหมอนดง
กฎหมายตางประเทศทมกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลเปนการทวไป 1) การคมครองขอมลสวนบคคลตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 35 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดบญญต
เกยวกบการคมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคล ไวดงน “สทธของบคคล
ในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง ตลอดจนความเปนอยสวนตว ยอมไดรบความคมครอง ...บคคลยอมมสทธไดรบความคมครองจากการแสวงประโยชนโดยมชอบจากขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน
ทงน ตามทกฎหมายบญญต” จากบทบญญตดงกลาวเหนไดวารฐธรรมนญไดใหความคมครอง
สทธในขอมลสวนบคคลไวโดยชดแจง แตเปนเพยงการก าหนดหลกการแหงสทธในความเปนอย
สวนตวทเกยวกบขอมลสวนบคคลไวกวางๆ เทานนยงขาดกฎหมายทเปนรายละเอยดเพอให
การคมครองสทธความเปนอยสวนตวในขอมลสวนบคคลสามารถใชบงคบไดจรง 2) การคมครองขอมลสวนบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย การคมครองขอมลสวนบคคลตามกฎหมายลกษณะละเมด มาตรา 420 บญญตวา
“ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ท าตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด
แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ทานวาผนนท า
ละเมดจ าตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน” บทกฎหมายดงกลาวเปนการใหความคมครอง
สทธความเปนอยสวนตวเกยวกบขอมลสวนบคคลเชนเดยวกบสทธในทรพยสน รางกาย อนามย
เสรภาพตามมาตรา 420 ไมไดมงคมครองเฉพาะเรองขอมลสวนบคคลโดยตรงและการใหความคมครองตามกฎหมายลกษณะละเมดเชนนเปนเพยงมาตรการเยยวยาความเสยหายเทานน
3) การคมครองขอมลสวนบคคลตามประมวลกฎหมายอาญา ความผดฐานเปดเผยจดหมาย โทรเลข หรอเอกสาร ตามมาตรา 322 บญญตวา
“ผใดเปดผนก หรอเอาจดหมาย โทรเลข หรอเอกสารใดๆซงปดผนกของผอนไป เพอลวงร
ขอความกด เพอน าขอความในจดหมาย โทรเลข หรอเอกสารเชนวานนออกเปดเผยกด
ถาการกระท านนนาจะเกดความเสยหายแกผหนงผใด ตองระวางโทษ...” บทบญญตดงกลาว เปนมาตรการเยยวยาความเสยหายมากกวาเปนมาตรการปองกนโดยยงขาดรายละเอยด
หลกเกณฑ หรอมาตรการทส าคญเปนการเฉพาะเพอเปนหลกประกนสทธสวนบคคลของผบรโภค
อยางเพยงพอ
104
DPU
4) การคมครองตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 กฎหมายฉบบนถอเปนกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลฉบบแรกของประเทศไทย
มลกษณะเปนกฎหมายกลางในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง
ควบคม และดแลขององคกรภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคลทอยในความ
ครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน โดยก าหนดใหมคณะกรรมการขอมล
ขาวสารของราชการมหนาทสอดสองดแลใหค าปรกษาแนะน าแกเจาหนาทหรอหนวยงานของรฐ
เพอปฏบตการใหเปนไปตามกฎหมาย พจารณาอทธรณในกรณทหนวยงานของรฐไมแกไข
เปลยนแปลงขอมลตามทเจาของขอมลรองขอ เปนตน 5) การคมครองตามพระราชบญญตการประกอบธรกจขอมลเครดต พ.ศ. 2545 กฎหมายฉบบนก าหนดใหสถาบนการเงนหรอผใหสนเชอมขอมลเกยวกบฐานะ
ทางการเงนและประวตการช าระหนของผขอสนเชออยางถกตองครบถวนเพอประกอบการ
พจารณาของสถาบนการเงนหรอผใหสนเชอในการใหสนเชอ กฎหมายฉบบนจงใหความคมครอง
เฉพาะขอมลเครดตหรอขอมลสวนบคคลทเกยวกบสนเชอของผขอสนเชอเทานน 6) การคมครองตามพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 กฎหมายฉบบ น เ ปนกฎหมายท เกบ รกษาและควบคมการทะเบยนราษฎร
การตรวจสอบพสจนตวบคคล และการประมวลผลขอมลทะเบยนประวตราษฎรไทยซงจดเกบและ
ครอบครองดแลโดยนายทะเบยนราษฎรของรฐ จงเปนกฎหมายทมงคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคเปนการเฉพาะเทานน
7) การคมครองตามพระราชบญญตการประกอบกจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2544 บคคลทไดรบความคมครองตามกฎหมายฉบบน คอ ผบรโภคซงเปนผใชบรการ
โทรคมนาคม อนไดแก ลกคา รวมถงคสมรส และบตรทยงไมบรรลนตภาวะของลกคาดวย
นอกจากนกฎหมายฉบบนไมไดก าหนดหลกเกณฑ รายละเอยดเกยวกบระบบการเกบรวบรวม
การประมวลผล การน าออกใช การท าลาย สทธของผใชบรการซงเปนเจาของขอมลสวนบคคล
ทอยในความครอบครองของผใหบรการ การปองกน การรกษาความปลอดภยของขอมล
สวนบคคลไว ดงนน กฎหมายฉบบนจงไมอาจใหความคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภค
ซงอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนได 2.2 มาตรการทางกฎหมายในการใหความคมครองขอมลสวนบคคลของตางประเทศ
ในประเทศภาคพนยโรปและสหรฐอเมรกาไดตระหนกถงความส าคญของปญหา
เกยวกบสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลจงไดสรางมาตรการทางกฎหมายอนเปน
มาตรฐานสากลเพอใหความคมครองสทธความเปนอยสวนตวหรอสทธสวนบคคลของผบรโภค
ใหเปนทยอมรบของนานาประเทศ
105
DPU
1) ประเทศสวเดน ประเทศสวเดนมพระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล (Personal Data Act 1998)
ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลทงหมดทกประเภทไมวาโดยตรงหรอโดยออม ทอาจแสดงถงลกษณะธรรมชาตของแตละบคคลซงยงมชวตอย กฎหมายฉบบนใชบงคบ
ทงองคกรภาคเอกชนและหนวยงานภาครฐโดยก าหนดหนาทของผประกอบการซงเปนองคกร
ภาคเอกชน เชน การประมวลผลขอมลสวนบคคลตองชอบดวยกฎหมายและไมผดวตถประสงค
เปนตน กฎหมายดงกลาวยงก าหนดใหมหนวยงานผควบคมดแลผประกอบการซงเปนผ
ประมวลผลขอมลสวนบคคล และมบทก าหนดโทษทงทางแพงและทางอาญาแกผกระท าละเมดตอ
สทธสวนบคคลดวยการประมวลผลขอมลทฝาฝนตอกฎหมาย 2) ประเทศองกฤษ ประเทศองกฤษมพระราชบญญต คมครองขอมล (Data Protection Act 1998)
ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลทเกยวของกบบคคลทยงมชวตอยซงสามารถบงช ตวบคคลไดจากขอมลนนเองหรอจากขอมลอนๆ ทอยในความครอบครองของผ
ควบคมดแลขอมลหรออาจอยในความครอบครองของผควบคมดแลขอมลในอนาคต ทงนรวมถง
ขอมลเกยวกบการแสดงความคดเหนเกยวกบตวบคคลธรรมดาและการแสดงเจตนาของ
ผควบคมดแลขอมลหรอบคคลอนทเกยวกบบคคลธรรมดานนดวย กฎหมายฉบบนมการก าหนด
หลกการคมครองขอมลสวนบคคลซงเรยกวา “หลกของการจดการขอมลทด” นอกจากน ไดก าหนดสทธของเจาของขอมลสวนบคคลไวดวย เชน สทธเขาถงขอมล สทธในการปองกน
การประมวลผลขอมลทอาจกอใหเกดความเสยหาย เปนตน 3) ประเทศอตาล ประเทศอตาลมกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล (Protection of Individuals
and Other Subjects with Regard to the Processing of Personal Data Act no.675 of 31.12.1996) ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลใดๆ เกยวกบบคคลธรรมดาหรอ นตบคคล องคกรหรอสมาคม ซงสามารถระบถงบคคลหรอหนวยงานเหลานนไดไมวาโดยตรง
หรอโดยออม เชน การอางองขอมลอนๆ กบหมายเลขส าคญประจ าตว กฎหมายฉบบนก าหนดให
การประมวลผลขอมลสวนบคคลโดยองคกรภาคเอกชนหรอองคกรภาครฐทมวตถประสงคเพอ
แสวงหาก าไรตองไดรบความยนยอมโดยชดแจงจากเจาของขอมลกอน และก าหนดสทธของ
เจาของขอมล เชน สทธไดรบแจงเกยวกบการประมวลผลขอมล เปนตน นอกจากนไดก าหนดใหบคคลใดทท าใหบคคลอนไดรบความเสยหายอนเนองมาจากการประมวลผลขอมลตองชดใช
คาเสยหายตามประมวลกฎหมายแพง และก าหนดโทษทางอาญาไวดวย อกทงยงไดก าหนดใหม
คณะกรรมการคมครองขอมลสวนบคคล ท าหนาทก ากบดแลและคมครองขอมลสวนบคคลในการ
ประมวลผลขอมลสวนบคคลตามทกฎหมายก าหนด
106
DPU
4) ประเทศแคนาดา ประเทศแคนาดามกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลและเอกสารอเลกทรอนกส
(Personal Information Protection and Electronic Documents Act) ไดก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” หมายถง ขอมลใดๆ ทสามารถบงชตวบคคลได แตไมรวมถงชอ ค าน าหนาชอ ทอยในทางธรกจ หรอหมายเลขโทรศพททเกยวกบองคกรแรงงาน กฎหมายฉบบนมผลใชบงคบกบ
องคกรภาคเอกชนทกองคกรทจดเกบ ใช หรอเปดเผยขอมลสวนบคคลเกยวกบกจกรรมในเชง
พาณชย และมการก าหนดสทธของเจาของขอมลสวนบคคล เชน เมอเจาของขอมลรองขอเปน
หนงสอผควบคมดแลขอมลสวนบคคลจะตองแจงถงการมอย การใช หรอการเปดเผยขอมลตามท
รองขอภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบค ารองขอ เปนตน นอกจากนผควบคมดแลขอมลสวน
บคคลอาจเกบรวบรวมขอมลสวนบคคลโดยปราศจากความรบรหรอยนยอมของบคคลซงเปน
เจาของขอมลไดถาเปนประโยชนของเจาของขอมลโดยชดแจงและในขณะนนเจาของขอมล
ไมสามารถใหความยนยอมได 3. ปญหากฎหมายเกยวกบการละเมดสทธสวนบคคลจากการใชโทรศพทเคลอนท
1) ปญหาการก าหนดขอบเขต นยามความหมายของค าวา “ขอมลสวนบคคล” สงส าคญประการแรกทจะใหความคมครองผบรโภคจากการใชโทรศพทเคลอนทมให
มการละเมดสทธสวนบคคล คอ ขอบเขตของขอมลสวนบคคลทจะใหความคมครองไดแก
อะไรบาง ขอมลสวนบคคลควรมความหมายกวางหรอแคบเพยงใด หากพจารณาความหมายของ
ค าวา “ขอมลขาวสารสวนบคคล” ตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 พบวาไดใชในความหมายแคบ และขอมลสวนบคคลนนหมายรวมถงหมายเลขโทรศพทเคลอนท
ของผบรโภคดวยหรอไม 2) ปญหาเกยวกบหนวยงานซงท าหนาทควบคม ดแล และสงเสรมใหความคมครอง
สทธในขอมลสวนบคคล ปญหาการละเมดสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคจากการใช
โทรศพทเคลอนทสาเหตหนงมาจากการทประเทศไทยไมมมาตรการทางกฎหมายในการให
ความคมครองขอมลสวนบคคลและไมมหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบการควบคม ดแล และ
สงเสรมใหความคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของผบรโภคโดยตรง ดงนน ควรมการจดตง
หนวยงานโดยเฉพาะเพอควบคม ดแล และสงเสรมใหความคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของ
ผบรโภค รวมถงบงคบใชมาตรการลงโทษแกผละเมดสทธในขอมลสวนบคคล หรอฝาฝนบท
กฎหมายทคมครองขอมลสวนบคคล กรณเชนนควรใหองคกรหรอหนวยงานใดท าหนาทควบคม
ดแล สงเสรมใหความคมครองสทธในขอมลสวนบคคลของผบรโภคและองคกรหรอหนวยงาน
ดงกลาวควรมสทธ หนาท และอ านาจเพยงใดจงจะเหมาะสม
3) ปญหาเกยวกบอ านาจและหนาทของผรวบรวม ควบคม และดแลขอมลสวนบคคล
ซงเปนองคกรภาคเอกชน
107
DPU
การทผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆไดใชหมายเลขโทรศพทเคลอนท
ซงเปนขอมลสวนบคคลของผบรโภคโทรศพทหรอสงขอความเขามายงผบรโภคเพอเสนอขาย
สนคาหรอบรการโดยทผบรโภคไมเคยใหหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลนนมากอน เปนไปไดวา
ผประกอบการตางๆ ซงผบรโภคเคยท าธรกรรมหรอนตกรรมสญญาและไดใหขอมลสวนบคคลไว
เชน ชอ ทอย หมายเลขโทรศพทเคลอนท ฯลฯ อาจน าขอมลสวนบคคลของผบรโภคไปขายหรอ
เปดเผยใหแกผประกอบการรายอนเพอน าไปใชประโยชนในทางการคาและธรกจ จงควรม
มาตรการทางกฎหมายโดยตรงเพอคมครองขอมลสวนบคคลดวยการก าหนดสทธและหนาทของ
ผประกอบการหรอองคกรภาคเอกชนซงเปนผเกบรวบรวม ควบคม และดแลขอมลสวนบคคลของ
ผบรโภคไวอยางชดเจน เชน มสทธใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลของผบรโภคไดเพยงใด
มหนาทเกบรกษาขอมลอยางไร และการเปดเผยขอมลควรมหลกเกณฑเชนใด เปนตน 4) ปญหาเกยวกบสทธของผบรโภคซงเปนเจาของขอมลสวนบคคล
กรณเจาของขอมลไดใหขอมลสวนบคคลของตนแกผประกอบการในขณะท าธรกรรม
หรอนตกรรมสญญาใดๆ แลว เจาของขอมลสวนบคคลควรมสทธและหนาทอยางไร เชน เขาถง
ขอมลสวนบคคลทเกยวของกบตน คดส าเนาขอมล หรอขอแกไขเปลยนแปลงขอมลสวนบคคล
ทเกยวของกบตนใหถกตองไดหรอไม หรอการทผประกอบการน าขอมลสวนบคคลไปใชหรอ
เปดเผยตองไดรบความยนยอมจากเจาของขอมลสวนบคคลกอนทกครงหรอไม หรอเจาของขอมล
สวนบคคลมสทธรองเรยนและด าเนนการทางกฎหมายแกผกระท าละเมดสทธในขอมลสวนบคคล
ของตนไดหรอไม เปนตน 5) ปญหาเกยวกบความรบผดในการละเมดขอมลสวนบคคล ปจจบนมาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยทมอยไมเพยงพอทจะใหความ
คมครองสทธสวนบคคลเกยวกบขอมลสวนบคคลของผบรโภค ในกรณเจาของขอมลไดรบความ
เสยหายจากการใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลของตนโดยการกระท าของผประกอบการตางๆ
เจาของขอมลยอมมสทธฟองเรยกรองคาเสยหายได หากการกระท าดงกลาวเปนความผดตาม
ประมวลกฎหมายอาญาเจาของขอมลยอมมสทธด าเนนคดเพอใหศาลลงโทษทางอาญาได เชน
กรณเปนความผดฐานหมนประมาท แตในกรณทผประกอบการซงเปนบรษทหางรานตางๆ
ใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลโดยปราศจากความยนยอมของเจาของขอมลอนเปนการละเมด
สทธสวนบคคลและการกระท าดงกลาวไมกอใหเกดความเสยหายแกเจาของขอมลเชนนมาตรการ
เยยวยาความเสยหายตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมายอาญายอมใช
บงคบไมได ดงนน ผประกอบการซงกระท าละเมดสทธในขอมลสวนบคคลของผบรโภคตองรบผด
หรอไม และจะมมาตรการทางกฎหมายใดมาใชบงคบไดบาง 4. บทสรปและขอเสนอแนะ
ปจจบนพบวามาตรการทางกฎหมายทใหความคมครองเกยวกบสทธสวนบคคลของ
ประชาชนในประเทศไทยยงไมเปนระบบและไมมหลกเกณฑรายละเอยดทจะเปนหลกประกน
108
DPU
ใหแกประชาชนผเปนเจาของขอมลสวนบคคลอยางเพยงพอ แมมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร
ไทยบญญตรบรองสทธสวนบคคลไวกเปนเพยงการก าหนดหลกการแหงสทธความเปนอย
สวนบคคลเทานน หรอกรณประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดและประมวล
กฎหมายอาญาซงใชบงคบเพอเยยวยาความเสยหายจากการกระท าอนเปนละเมดยงไมเพยง
พอทจะใหความคมครองเกยวกบขอมลสวนบคคลของประชาชนไดอยางครอบคลมและมลกษณะ
ทวไป ส าหรบพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 เปนเพยงกฎหมายทใหความคมครองเฉพาะขอมลสวนบคคลทจดเกบ รวบรวม ควบคม ดแลและอยในความครอบครองของ
หนวยงานภาครฐเทานนไมครอบคลมถงขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครองควบคม และ
ดแลขององคกร กรณพระราชบญญตการประกอบธรกจขอมลเครดต พ.ศ.2545 แมกฎหมายฉบบนมบทบญญตครอบคลมหลกเกณฑ วธการ และกระบวนการในการคมครองและควบคมการใช
ขอมลสวนบคคลของผขอสนเชอโดยควบคมทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนกตามแตเปน
เพยงกฎหมายท คมครองเฉพาะเรองขอมลสวนบคคลทางการเงนสนเชอ เทานน ส าหรบ
พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2534 เปนกฎหมายทใหความคมครองขอมลสวนบคคลของราษฎรไทยซงเปนเจาของขอมลและเปนขอมลทเกยวกบสงเฉพาะตวของบคคลซงจดเกบและ
ครอบครองดแลโดยนายทะเบยนราษฎรของรฐเทานน และพระราชบญญตการประกอบกจการ
โทรคมนาคม พ.ศ. 2544 กฎหมายฉบบนไมไดก าหนดหลกเกณฑ รายละเอยดเกยวกบระบบการเกบรวบรวม การประมวลผล การน าออกใช การท าลาย สทธของผใชบรการซงเปนเจาของขอมล
สวนบคคล ดงนน เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาว ผเขยนเหนวาประเทศไทยควรตรากฎหมาย
คมครองขอมลสวนบคคลเปนกฎหมายกลางไวเปนการเฉพาะ โดยมขอบเขตในการให
ความคมครองครอบคลมถงขอมลสวนบคคลซงอยในความครอบครอง ควบคม และดแลของ
องคกรภาคเอกชนทกประเภท เวนแตขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนซงอยในบงคบบญชาและหรอก ากบดแลของหนวยงานภาครฐซงอยภายใต
บงคบแหงกฎหมายวาดวยขอมลขาวสารของราชการอยแลว ดงน
1) เหนควรก าหนดนยามค าวา “ขอมลสวนบคคล” ใหมความหมายอยางกวาง กลาวคอ “ขอมลสวนบคคล” หมายถงขอมลทเกยวกบสงเฉพาะตวของบคคล ไดแก ชอ สกล เลขบตรประจ าตวประชาชน ทอย หมายเลขโทรศพทเคลอนท หมายเลขซมการด ประวตการศกษา
ประวตสขภาพ ประวตการท างาน เลขหมาย รหส สงทบอกใหรถงลกษณะของตวบคคลนน เชน
ลายพมพนวมอ รปถาย รวมถงขอมลทกประเภทไมวาโดยตรงหรอโดยออม เชน การอางองขอมล
อนๆ กบหมายเลขบตรส าคญประจ าตว 2) เหนควรก าหนดใหมคณะกรรมการคมครองขอมลสวนบคคลท าหนาทก าหนด
นโยบาย มาตรการ หรอแนวทางการด าเนนการเกยวกบการคมครองขอมลสวนบคคลซงเปน
ขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชน รวมถง
109
DPU
การออกระเบยบเกยวกบแนวทางปฏบตในการคมครองขอมลสวนบคคลของผบรโภคจากการใช
โทรศพทเคลอนทและการลงโทษ
3) เหนควรก าหนดอ านาจหนาทของผควบคม ดแล และรวบรวมขอมลสวนบคคลซงเปนองคกรภาคเอกชนไวในกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล โดยก าหนดใหมหนาทรบผดชอบ
ในการเกบรวบรวม ควบคม ใช และเปดเผยขอมลสวนบคคล หนาทในการเกบรกษาขอมลสวน
บคคลตามระยะเวลาทก าหนด หรอเทาทจ าเปนตามวตถประสงค หนาทในการจดใหมระบบรกษา
ความปลอดภยใหแกขอมลสวนบคคล หนาทในการแกไขขอมลสวนบคคลใหถกตอง ครบถวน
และเปนปจจบนตามทเจาของขอมลสวนบคคลรองขอ โดยเฉพาะหนาทไมเปดเผยหรอใชขอมล
สวนบคคลโดยปราศจากความยนยอมของเจาของขอมล เปนตน 4) เหนควรก าหนดสทธของเจาของขอมลสวนบคคลไวในกฎหมายคมครองขอมล
สวนบคคล ดงน สทธในการขอตรวจขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน สทธขอใหเปดเผยถงการไดมา
ซงขอมลสวนบคคลทเกยวกบตนในกรณทเปนขอมลทไมไดใหความยนยอมมากอน สทธขอให
ระงบการใชหรอเปดเผยขอมลสวนบคคลทเกยวกบตนในกรณเปนขอมลสวนบคคลทเกยวกบตน
ไมถกตองตามความเปนจรง หรอสทธทจะรองขอตอคณะกรรมการคมครองขอมลสวนบคคล
ใหพจารณา วนจฉย และลงโทษเกยวกบการกระท าละเมดขอมลสวนบคคล หรอละเมดกฎหมาย
คมครองขอมลสวนบคคล เปนตน 5) เหนควรก าหนดใหมบทก าหนดโทษส าหรบผกระท าละเมดขอมลสวนบคคลของ
ผบรโภคหรอกระท าการฝาฝนกฎหมายวาดวยการคมครองขอมลสวนบคคลไวในกฎหมาย
คมครองผบรโภค ดงน ก าหนดใหผกระท าละเมดดงกลาวจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนหรอ
คาเสยหายใหแกผเปนเจาของขอมลสวนบคคล และก าหนดโทษทางอาญาไวดวย ไดแก โทษปรบ
และโทษจ าคกตามความหนกเบาในการกระท าความผด ดงนน หากมการบญญตกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลเปนการเฉพาะใชบงคบ
กบขอมลสวนบคคลทอยในความครอบครอง ควบคม และดแลขององคกรภาคเอกชนแลว
จะท าใหมการคมครองสทธสวนบคคลของผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ
110
DPU
บรรณานกรม ภาษาไทย
หนงสอ
คณต ณ นคร. (2545). กฎหมายอาญาภาคความผด (พมพครงท 8). กรงเทพฯ: วญญชน. จรญ โฆษณานนท. (2545). สทธมนษยชนไรพรมแดน ปรชญา กฎหมาย และความเปนจรง
ทางสงคม. กรงเทพฯ: วญญชน. จด เศรษฐบตร. (2550). หลกกฎหมายแพงลกษณะละเมด (พมพครงท 6). กรงเทพฯ:
เดอนตลา. บวรศกด อวรรณโณ. (2552). กฎหมายมหาชนเลม 1 ววฒนาการทางปรชญาและลกษณะ
ของกฎหมายมหาชนยคตางๆ. กรงเทพ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ประจกษ พทธสมบต. (2538). ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดและจดการ
งานนอกสง. กรงเทพฯ: ศรสมบตการพมพ. ปรด เกษมทรพย. (2531). นตปรชญา (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: มตรนราการพมพ. ศนนทกรณ โสตถพนธ. (2553). ค าอธบายกฎหมายลกษณะละเมด จดการงานนอกสง
ลาภมควรได (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: วญญชน. สมยศ เช อไทย. (2552). ทฤษฎกฎหมายนตปรชญา (พมพครงท 12). กรงเทพฯ: วญญชน.
บทความ จนทจรา เอยมมยรา. (2547, ธนวาคม). “การคมครองขอมลสวนบคคลในประเทศไทย.”
วารสารนตศาสตร, 34, 4. หนา 632. ชยวฒน วงศวฒนศานต. (2541). “พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540.”
วารสารกฎหมายปกครอง, 17, 2. หนา 5. ประสทธ ปวาวฒนพานช. (2547, ธนวาคม). “กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของประเทศ
สหรฐอเมรกาและประเทศออสเตรเลย.” วารสารนตศาสตร, 34, 4. หนา 536. วรวทย ฤทธทศ. (2535, กรกฎาคม-สงหาคม). “สอมวลชนกบกฎหมายวาดวยสทธในชวต
สวนตว.” ดลพาห, 4, 39. หนา 82.
111
DPU
วทยานพนธ จรารตน วรวฒนธ ารง. (2548). การคมครองขอมลสวนบคคล. วทยานพนธปรญญา
มหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. ชชพ ปณฑะสร. (2525). การละเมดสทธสวนตว. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต
สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ปรญญา โรหตาคน. (2550). ปญหาการคมครองขอมลสวนบคคลของผใชบรการ
โทรศพทเคลอนท. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.
วระพงษ บงไกร. (2543). การเปดเผยขอมลสวนบคคลตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร
ของราชการ พ.ศ. 2540. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร.
กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สภา พงศหลอพศษฏ. (2552). มาตรการทางกฎหมายวาดวยการละเมดสทธความเปน
สวนตวทเกดจากการใชโทรศพทและโทรสารในธรกจขายตรง. วทยานพนธ
ปรญญามหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ภาษาตางประเทศ
BOOKS Jellinek, G. (1929). Allgemeime Staatslehre. Berlin: Neudruck. Judith Wegner DeCew. (1997). In Pursuit of Privacy Law, Ethic and the Rise of
Technology. New York: Cornell University Press.
112
DPU