สร้างเสริมสุขภาพ ชุมชนผ่านโรงเรียน...

โดยทมตดตามและประเมนภายใน

เครอขายคณะเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.)รวมกบ คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

บทเรยนลำคาจากการทำงาน

สรางเสรมสขภาพของคณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กบ

คณาจารยกลมโรงเรยนบงศาลชมพลและ

โรงเรยนภทรพทยาจารยและชมชน

มสลม จงหวดนครนายก

สนบสนนโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

หนงสอเลมเลก ชดผลงานเดนของ แผนงานเครอขายเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.) ระยะท 2 (พ.ศ. 2550-2553) บรณาการพนธกจและวธคด สการทำงานชมชน

สรางเสรมสขภาพ ชมชนผานโรงเรยน สรางเสรมศกยภาพ

คำนำจากแผนงาน

แผนงานเครอขายเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.) เปนแผนงาน

เชงรก ดำเนนการภายใตการสนบสนนของสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) ตงแต พ.ศ. 2547 จนถงปจจบน โดยมเปาหมายหลก คอ สรางเภสชกร

รนใหมทมแนวคด “สราง” นำ “ซอม” คภ.สสส. ทำงานในลกษณะเครอขาย

เชอมประสานกนดวยแนวทางการทำงานทยดหยนภายใตกลยทธทเปนหนงเดยว

ปจจบนมภาคเครอขายทงสน 19 องคกร ไดแก คณะและสำนกวชาเภสชศาสตร

15 แหง ทวประเทศ สหพนธนสตนกศกษาเภสชศาสตรแหงประเทศไทย (สนภท.)

เครอขายบคลากรคณะเภสชศาสตร เครอขายหองปฏบตการปลอดภยคณะเภสชศาสตร

และเครอขายรานยาคณะเภสชศาสตร

อาจกลาวไดวา พฒนาการของ คภ.สสส. ทผานมา เปนผลลพธของภาพสะทอน

การดำเนนงานทชดเจนและขอเสนอแนะทสรางสรรคของทมประเมนภายใน ซงทำงาน

อยางขยนขนแขงและเสยสละ บนพนฐานของหลกวชาการประเมนทเปนสากล

“หนงสอเลมเลก” ททานถออยน เปนเพยงเสยวเลกๆ เสยวหนงของความทมเท

ทงแรงกาย สตปญญา และพลงใจของทมตดตามและประเมนภายในทกทาน เพอแบงปน

ประสบการณการทำงานของ คภ.สสส. สผอาน เพอประโยชนในการพฒนางาน

สรางเสรมสขภาพ อนจะสงผลตอคณภาพชวตทดของคนไทยตอไป

แผนงานเครอขายเภสชศาสตร

เพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.)

พฤษภาคม 2553

1สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

ถอยแถลง หนงสอเลมน ทมตดตามและประเมนผลภายในไดรวบรวม

และถายทอดการผสานแนวคดสรางเสรมสขภาพกบการทำงานของ

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ องครกษ ในการ

ทำงานชมชนผานโรงเรยน ทเนนการทำกจกรรมสรางเสรมสขภาพ

จากภายนอกคณะเภสชศาสตร โดยมองไปยงความตองการของ

ชมชนรอบๆ คณะและมหาวทยาลยเปนหลก ภายใตความทาทายวา

จะเรมทำงานสรางเสรมสขภาพกบชมชนอยางไร เพอพฒนาศกยภาพ

ภายใตขอจำกดทม...

ทมตดตามและประเมนภายในหวงเปนอยางยงวา การถายทอด

ประสบการณนจะจดประกายการเรยนรการทำงานสรางเสรม

สขภาพรวมกบชมชน สำหรบเครอขาย คภ.สสส. และผทสนใจ

เพอใหการทำงาน สสส. ในชมชนเปนไปไดงายและสนกยงขน

ทมตดตามและประเมนภายใน

สนทร ท. ชยสมฤทธโชค

ระพพรรณ ฉลองสข

จนตนา นภาพร

เพญกาญจน กาญจนรตน

2 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

กตตกรรมประกาศ

ทมตดตามและประเมนภายในขอขอบคณ รศ.ภญ.ดร.อรลกษณา

แพรตกล คณบดคนกอน ผศ.ภญ.ดร.พรรณนภา อกนษฐาภชาต รวมทง

ผบรหารและคณาจารยกลมโรงเรยนบงศาลชมพลและโรงเรยนภทรพทยาจารย

ทไดกรณาสละเวลาในการใหสมภาษณ พดคย แลกเปลยนเรองราวดๆ

ในการทำงานรวมกนกบคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

รวมทงทมตดตามและประเมนภายในขอขอบคณ รศ.ภญ.ดร.จราพร ลมปานานนท

ผจดการแผนงานเครอขายเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.)

ทรเรมใหมการถอดบทเรยนและประสบการณครงน ตลอดจนการใหขอคด

ความเหนทมคาอยางยงจนกระทงงานชนนสำเรจลลวง สมตามเปาหมาย

ทวางไวทกประการ

ตลอดระยะเวลา 2 ปทผานมา ทมตดตามและประเมนภายในตระหนกด

ถงความกรณาของ “ผใหญใจด” ทกทานในคณะกรรมการกำกบทศทาง

เปนความกรณาท บนทกอย ในหวใจอยางไมร ลม จงขอกราบขอบคณ

คณะกรรมการกำกบทศทาง เครอขายเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ

(คภ.สสส.) เปนพเศษ มา ณ โอกาสน

3สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

“สำหรบคณะเภสชศาสตร มศว. ...งานสรางเสรมสขภาพในโรงเรยน...เราทำไดด”

รศ.ดร.ภญ.อรลกษณา แพรตกล คณบดคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ในชวงเรมตนของการดำเนน โครงการป 2550-2551

ความสอดคลองกนระหวางโครงการ

สรางเสรมสขภาพกบโรงเรยนและ

ชมชนกบพนธกจของมหาวทยาลย

และวสยทศนของคณะเภสชศาสตร

ทำใหไดรบการยอมรบและสนบสนน

จ า ก ผ บ ร ห า ร ข อ ง ม ห า ว ท ย า ล ย

และผบรหารของคณะวชาตางๆ เชน

คณะแพทยศาสตร คณะสหเวชศาสตร

คณะพยาบาล คณะทนตแพทย คณะ

พลศกษาและคณะอนๆ เปนอยางด

4 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พนธกจ

วสยทศน

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒมพนธกจ ตอสงคมในการจดการศกษาและใหบรการทาง วชาการ รวมทงเขาไปมสวนรวมกบสงคมในการ สบสานและสรางเสรมภมปญญาใหเหมาะสมกบ การเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง วทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยยดหลกจรยธรรม ทางวชาการ และหลกการใหการศกษาแกประชาชน

“มงมนในการผลตบณฑตทมความรค คณธรรม รเทาทนการเปลยนแปลงดานการสราง เสรมสขภาพทงในระดบประเทศและระดบสากล รวมทงมสวนรวมในการปรบเปลยนใหประชาชนมพฤตกรรมการใชยาอยางเหมาะสม”

5สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

บทบาทของมหาวทยาลย

ทเปนของชมชนและรบใชชมชน...

ไดแสดงให เหนจากโครงการ

สรางเสรมสขภาพชมชนผาน

โรงเรยนของคณะเภสชศาสตร

มศว.

6 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

นกเรยนมสขภาพทแขงแรง เปนคนด คนเกง เปนพลเมองทด

เพอเปนกำลงสำคญในการพฒนาประเทศ ผานระบบ

การพฒนาสขภาพในโรงเรยนทยงยน

เปาหมายรวมกน

สงเสรมและพฒนาการสรางเสรมสขภาพ

ของชมชน

7สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

คณะเภสชศาสตร มศว. เขารวมเครอขาย

คภ.สสส. ตงแตโครงการสรางเสรมสขภาพระยะ

แรก ป 2547 ดวยการจดทำโครงการสรางเสรม

สขภาพเลกๆ หลายโครงการ มการผลกดนใหม

กจกรรมเสรมหลกสตรการเรยนการสอน เชน

การให open grants กบโครงการวจยปญหา

พเศษ ของนสตชนปท 5 ทสอดคลองกบแนวทาง

การสรางเสรมสขภาพ

ซงขณะนนเปนชวงทแตละคณะกำลงหา

ทศทางและอตลกษณในการสรางเสรมสขภาพ

ของตนเอง ทจะผลกดนใหเกดการสรางเสรมสขภาพ

ในกลมภาคหลกอยางตอเนองและยงยน

จากขอเสนอแนะของทมตดตามและ

ประเมนภายในระยะท 1 ซงนำทมโดย ผศ.ภญ.

สนทร วทยนารถไพศาล เหนวาคณะเภสชศาสตร

มศว. มศกยภาพในการสรางเสรมสขภาพของ

ชมชนผานโรงเรยน

. . .และนคอจดเรมตนของโครงการ

สรางเสรมสขภาพในโรงเรยนของ คณะเภสชศาสตร

มศว.

กอนจะมาเปนโครงการสรางเสรมสขภาพกบโรงเรยน

8 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

...โครงการ สรางเสรมสขภาพในโรงเรยนรเรมจากอาจารยจนถงบคลากร...

เรมจากโรงเรยนตองการครทมความร

ความเชยวชาญโดยตรงดานกลมสาระ

ความรเรองสขศกษา และพลศกษา คณะจง

สนบสนนโดยการจดอบรมใหความรแก

กล มคร ดวยการจดหาวทยากรจาก

คณะเภสชศาสตรหรอหนวยงานอนๆ ของ

มศว. ให

จากการรบฟงปญหาความเปนไปของชมชนรอบๆ ขางจาก

คนใกลชดในคณะ เรองขาดครผสอนสขศกษาและพลศกษาในโรงเรยน

ของชมชนของอำเภอองครกษ จนเปนความรวมมอโดย ผศ.ดร.พรรณนภา

อกนษฐาภชาต และทมอาจารยคณะเภสชศาสตรเร มเขาไปตดตอ

ผอำนวยการโรงเรยนบานดอนกลาง ซงเปนแมขายของกลมโรงเรยน

บงศาลชมพล พบวา โรงเรยนมภารกจหลกในการจดกจกรรมการเรยน

การสอนและการดแลดานสขภาพของผเรยน โดยจดกจกรรมการเรยนร

ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ซงกลมสาระ

การเรยนรสขศกษาและพลศกษา มเปาหมายในการสรางเสรมสขภาพ

ของผเรยนและพฒนาคณภาพชวตของผเรยน ทำใหผเรยนมความตระหนก

และรบผดชอบตอสขภาพของตน รวมทงมสวนรวมในการสนบสนนให

บคคลในครอบครวและชมชนมสขภาพดดวย โดยเนอหาสาระ ทคณะ

เภสชศาสตร มศว. พบวาเปนกจกรรมทตรงกบวตถประสงคของ คภ.สสส.

และตองการสนบสนนกจกรรมเหลานใหเกดขน

ผศ.ภญ.ดร.พรรณนภา อกนษฐาภชาตผกอการสรางสขภาพในโรงเรยน

9สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

จากจดเรมตนการดำเนนโครงการ สสส. กบ

โรงเรยนในชมชนองครกษ ภาพของการทำงาน

รวมกนเรมชดขนในแผนงานระยะทสองซง

คภ.สสส. ไดวางยทธศาสตรหลกไว 4 ดาน คอ

1. การพฒนาเภสชศาสตรศกษาสการสรางเสรม

สขภาพ

2. การสรางและบรณาการองคความร

3. การสรางคานยม “สขภาพด ปรบพฤตกรรม

ได ไมตองใชยา” และ “การใชยาอยางเหมาะสม”

4. การพฒนาศกยภาพของเครอขายเภสช-

ศาสตร ดานการสรางเสรมสขภาพและสงเสรม

สงแวดลอมทเออตอสขภาพ

คณะเภสชศาสตร มศว. เลอกทจะมงเนน

ยทธศาสตรหลกอยทดานการสรางคานยม

“สขภาพด ปรบพฤตกรรมได ไมตองใชยา” และ

“การใชยาอยางเหมาะสม” ในชมชน โดยเปนผล

มาจากความสำเรจของการดำเนนงานระยะท 1

ซงสามารถสรางเครอขายสรางเสรมสขภาพ

ชมชนรวมกบกลมโรงเรยนบงศาลชมพลและ

โรงเรยนภทรพทยาจารย ในเขตจงหวดนครนายก

8 โรงเรยน ไดสำเรจ

นกเรยนชมวนสมนไพร...โครงการสมนไพรเพอสขภาพ

ในดานการสรางเสรมสขภาพ...ถาไมม

โครงการโรงเรยน คณะเภสชศาสตร มศว.

กคงยงอยในระยะเรมตน

ทมงาน คภ.สสส.มศว.

10 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

โครงการตอไปน ไมไดเกดขนเฉพาะโรงเรยนบานดอนกลางเทานน แต...

“เมอทำกจกรรมรวมกบโรงเรยนบานดอนกลางเปนแหงแรก

ไดพบวา โรงเรยนรวมกนทำงานเปนเครอขายและพฒนาการเรยน

การสอนเปนกลมตามเขตการศกษา จงทำใหขยายการสนบสนน

การพฒนาศกยภาพครดานสขศกษาและพลศกษา ในกลมโรงเรยน

บงศาลชมพลและโรงเรยนภทรพทยาจารยทงหมด 8 แหง”

การเปนเครอขายของโรงเรยนทำใหครดงคร โรงเรยนดง

โรงเรยน เพอดำเนนโครงการสรางเสรมสขภาพไปพรอมๆ กน และ

ชวยเหลอกน เพอรวมการดำเนนโครงการกบทมอาจารย คณะ

เภสชศาสตร มศว. จากองคกรคนละสวนทไมเคยรวมงานกนมากอน

...กลายเปนความทาทายของทงสองฝายวาจะทำงานดวยกนอยางไร

11สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

ชมชนนเปนชมชนขยาย อาศยอยกนเปนครอบครว ใหญ เปนสงคมเกษตรกรรม นบถอศาสนาอสลาม ม ขนบธรรมเนยมและประเพณเฉพาะ มการปฏบตตาม หลกธรรมของศาสนาอยางเครงครด ประชาชนสวนใหญ มฐานะยากจน ทำใหไมสามารถสนบสนนดานปจจยแก โรงเรยนไดเตมท จำเปนตองแสวงหาความรวมมอจาก บคคล องคกรเอกชนใหเขามามสวนรวมในการจดการ ศกษา และพบวาชมชนอำเภอองครกษมศกยภาพสง ดาน องคกรตางๆ ในชมชนทสนบสนนกจกรรมของโรงเรยน เชน องคกรดานศาสนาอสลาม ซงเปนหนงในองคกรทม สวนรวมอยางมากในการผลกดนการสรางเสรมสขภาพทงกายและจตตามหลกศาสนา องคกรดานสาธารณสข เชน สถานอนามยและสำนกงานสาธารณสขระดบอำเภอและระดบจงหวด และองคกรบรหารสวนตำบลบงศาลและ ชมพล กลมโรงเรยนบงศาลชมพล และโรงเรยนภทรพทยา- จารย เขตพนทการศกษานครนายก ประกอบดวย 1. โรงเรยนบานหวหมอน 2. โรงเรยนบานทำนบ (เลศสนอนสรณ) 3. โรงเรยนบานลาดชาง (ระคนกจศกษา) 4. โรงเรยนวดราษฎรศรทธาธรรม 5. โรงเรยนบานคลอง 14 6. โรงเรยนบานชมพล (อนอารศกษาคาร) 7. โรงเรยนบานดอนกลาง (กดารศกษาคาร) 8. โรงเรยนภทรพทยาจารย

รจกชมชนบงศาลชมพล กอนเรมงาน

12 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

การมจดรวมของโครงการสรางเสรมสขภาพในโรงเรยน

กลยทธการทำงานสรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน

โครงการนเกดขนไดจากการมกลมเปาหมาย ในการสรางเสรมสขภาพของกลมโรงเรยนฯ และคณะ เภสชศาสตร คอ คร นกเรยน และสมาชกครอบครว ของนกเรยน ทเหมอนกน โดยคณะเภสชศาสตร เหน ความสำคญของสขภาพของชมชนรอบ ๆ มหาวทยาลย ซงเปนชมชนเกษตรกรรม กงชนบท ซงยงมโรงเรยนเปนศนยกลางของชมชน

คณะเภสชศาสตร มศว. การใชศกยภาพชมชนเปนหลกในการดำเนน โครงการ ทำใหเกดความรสกถงการเปนเจาของและการมสวนรวมกบ โครงการน และสอดคลองกบความตองการของโรงเรยนและชมชน โดยไมใชเพยงเปนโครงการจากคณะเภสชศาสตร มศว. แตเปนโครงการทม ชมชนโรงเรยนเปนหลก

13สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

14 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

กลยทธการทำงานสรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน

ทมงานคณะเภสชศาสตรคดวาการทำงาน รวมกนจะตองมการพบปะพดคยสรางความเขาใจ กนบอยๆ จงจดประชมระหวางทมทำงานของคณะฯ และผอำนวยการและครจากโรงเรยนทง 8 แหง ทกเดอน พดคยแลกเปลยนแนวคดสรางเสรมสขภาพ กน โดยอยบนพนฐานของความเคารพและการให เกยรตซงกนและกน การเสนอความคดเทาเทยม เสมอกน คณะเภสชศาสตรเสนอกรอบของกจกรรม สรางเสรมสขภาพเทานน เชน การอบรมใหความร แกครเรองสขภาพ กลมโรงเรยนและครเปนผนำเสนอ วาเนอหาทจะอบรมควรเปนเรองอะไร กลมโรงเรยน จะนำเสนอโครงการหลกทเปนโครงการรวมกนของ ทง 8 โรงเรยนและนำเสนอโครงการยอยของแตละ โรงเรยนตามประเดนสขภาพและมศกยภาพของ โรงเรยนนนๆ

15สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

การบรรยายความรเรองสขภาพโดยเจาหนาทสถานอนามย

การสอนเรองสขภาพตามหลกศาสนาโดยครสอนศาสนาอสลาม

ปรบปรงหองนำและสถานทปรงอาหารใหถกสขลกษณะ

โครงการหลกรวมกนเพอสรางเสรมสขภาพและศกยภาพของชมชนผานโรงเรยน

1. โครงการสงเสรมประสทธภาพการจดการศกษาดานการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรคและ การใชยาอยางเหมาะสม • การบรรยายความรเกยวกบสขภาพให แกนกเรยน โดยปราชญชาวบาน วทยากรจาก หนวยงานดานสขภาพ องคกรดานศาสนา คณะวชา ของ มศว. รวมทงหนวยงานตางๆ

2. การดำเนนงานสงเสรมสขภาพตามเกณฑมาตรฐาน ของโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพของสำนกงาน สาธารณสขจงหวดนครนายก • การศกษาดงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ • การพฒนาหรอรกษาระดบโรงเรยน สงเสรมสขภาพ เขยนขยายความ

16 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

โครงการศลปสขใจโครงการกฬาเพอสขภาพ

3. การสำรวจสถานะทางสขภาพ พฤตกรรมสขภาพหรอการใชยา อยางเหมาะสมของนกเรยนและสมาชกในครอบครว • จดทำบนทกการตรวจสขภาพใหนกเรยนทกคน • เฝาระวงภาวะสขภาพ ไดแก - ทดสอบสายตาในเดกนกเรยนเพอเฝาระวงและ ตดตามปญหาดานสายตาเพอสนบสนนใหเดกได เรยนเตมศกยภาพ - ตรวจสขภาพปากและฟน (นกเรยนทกคนมแปรง และยาสฟน) เปนโครงการททำใหเกดการจด สงแวดลอมทสนบสนนการแปรงฟน การใหนกเรยน มสวนรวมในการแตงเพลง และจดรายการใหม กจกรรมแปรงฟนและดแลสขภาพฟนรวมกน ซงเสรมกบกจกรรมของโครงการดานทนตกรรม ของโรงเรยนทมอยแลว - การดแลสขภาพทางเพศ “สอนลกใหรจกรก” เปน โครงการทเกดจากปญหาในพนทอนเนองมาจาก มแนวโนมเดกนกเรยนท เขาสวยรนไมสนใจ หรอละทงการเรยนเนองจากการมความสมพนธ กบเพอนตางเพศโดยโครงการน สนบสนนใหเกด ความเขาใจระหวางผปกครองและเดกนกเรยน ท เขาสวยรนดานการมความสมพนธกบเพอน ตางเพศและการมเพศสมพนธในวยอนควร โดย เปนการปรบทศนคตและเพมการสอสารระหวาง ผปกครองและเดกนกเรยน

17สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

• จดหายาและเวชภณฑทจำเปน • ประเมนผลความรความเขาใจตามสขบญญต 10 ประการ • จดอบรมผนำอนามยนกเรยน ขยายความ i. “Backpack ถกตอง Back นองปลอดภย” ดแล แกไขปญหาสขภาพดวยตวเองจากการหวหนงสอ มาเรยนหนกเกนไป ii. ดแลนำหนกในเดกนกเรยน iii. การสรางสอการตน เพอแสดงความคดเหนเรอง ประเดนวยรน

4. การสรางเสรมสขภาพของนกเรยนและสมาชกใน ครอบครว • โครงการสวนสขภาพในโรงเรยน • จดหาอปกรณกฬาใหเพยงพอและตรงตามความ ตองการ • ครประจำชนออกเยยมบานนกเรยนทกคน จดทำ ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน • บคลากรในโรงเรยนทกคนตรวจสขภาพประจำป

โครงการสวนสขภาพ

โครงการสวนสมนไพร

18 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

วทยากรนำโครงการ “สอนลกใหรจกรก” โรงเรยนบานดอนกลาง

วทยากรนำ “ขนมเบองญวนสมนไพร” โรงเรยนทำนบ

5. การสนบสนนการจดการศกษาดานการสรางเสรม สขภาพ การปองกนโรค และการใชยาอยางเหมาะสม • การจดทำชดการสอนกลมสาระการเรยนร สขศกษาและพลศกษา - ความคมคา ชดเดยวไดใชทงกลม การ ทำงานเปนเครอขาย - ไดสำหรบเครอขายหรอไม การทำงานรวมกน เปนทนเดม เราถายทอดครงเดยว เขาถายทอด กนได • การจดการอบรมเชงปฏบตการ • การบรรยายความรเกยวกบสขภาพใหแกนกเรยน โดยบคคลและหนวยงานตางๆ

19สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

• การจดหาสอสงพมพทใชในการจดการเรยนร

สอการเรยนรเรองสขภาพ

20 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

สวนสมนไพรโรงเรยนบานคลอง 14

สวนสมนไพรโรงเรยนบานดอนกลาง

จากโครงการสนบสนนการเรยนการสอนสรางเสรม

สขภาพส...โครงการสวนสมนไพร

โครงการสวนสมนไพรในโรงเรยน โครงการสวนสมนไพรในโรงเรยน เรมจาก การท ค ณวลลภา ย ภ ศร และบคลากรของ คณะ เภสชศาสตร ไดรบการชกชวนจาก อ.พรรณนภา จาก ความใกลชดกนในฐานะเพอนและเพอนรวมงาน คณเปย ซงเปนเจาหนาทหองปฏบตการสมนไพร จงคดวาเรานาจะสนบสนนใหนกเรยนมความรดาน สมนไพรงายๆ ทจะใชดแลสขภาพตนเองและครอบครว ได จงชกชวนเพอนๆ บคลากรเขามารวมโครงการ

เรารสกวาเรามาอยในชมชน องครกษ เราควรจะทำความร จก ชมชนของเราใหมากขน เมอมโอกาส อยากจะทำอะไรใหชมชนบาง มหาวทยาลยจะอยโดดเดยว ในช มชนไม ได . . . ต องร บ ใช และม ส วนร วมกบช มชนคนท อ ย รอบๆ ขางเรา

คณวลลภา ยภศรบคลากรคณะเภสชศาสตร มศว.

21สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

โครงการสมนไพรในโรงเรยน สบทอด สานตอ ภมปญญา มความเขมแขง ตอเนอง และมองเหนผลตอสขภาพ

และวถชวตของชมชนอยางชดเจน

สนบสนนการสรางสวนสมนไพร

ในโรงเรยน

- บคลากรจากคณะเภสชศาสตร

ใ หความรและนำสมนไพร

ไปให

- นกศกษาคณะเภสชศาสตร

รวมแลกเปลยนเรยนร

- นกเรยนและครรวม

แลกเปลยนเรยนร

ดแลและสานตอสวนสมนไพรใน

โรงเรยน

- เครอขายเกษตรและปาไม

อำเภอ รวมใหความรเร อง

การขยายพนธและการทำปย

เพอดแลสวนสมนไพร

- ตวแทนชมชนรวมแลกเปลยน

เรยนรเรองการใชสมนไพร

ในชมชน

ขยายแนวคดไปสการใชสมนไพร

ในชมชนและขยายผลสโรงเรยนอน

- ตวแทนชมชนรวมแลกเปลยน

เรยนรเรองการใชสมนไพร

ในชมชน

- นำแนวคดและตนกลาขยาย

ผลไปยงโรงเรยนในพนท

ใกลเคยง

โครงการสวนสมนไพร

วทยากรสอนการขยายพนธสมนไพร

วทยาการสอนการนำสมนไพรมาทำชาชง

22 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

วธการทำงานสรางเสรมสขภาพชมชน...ตองอาศยการมสวนรวมจากหลายฝายในชมชน

องคกรศาสนา (วดและมสยด) 7 แหง

วดราษฎรศรทธาธรรม

มสยดซลรอตลมสลม

มสยดยามอตตอยยน

มสยดกลางจงหวดนครนายก(ฮากมดดน)เฉลมพระเกยรต

มสยดกามาลลอบาดะห

มสยดไซคลอสลาม

มสยดอสลามนครนายก

คณะวชาสาขาวทยาศาสตรสขภาพ

มศว. 4 คณะ

• คณะแพทยศาสตร

• คณะพยาบาลศาสตร

• คณะสหเวชศาสตร

• คณะพลศกษา

องคการบรหารสวนตำบล 3 แหง

องคการบรหารสวนตำบลบงศาล

องคการบรหารสวนตำบลชมพล

องคการบรหารสวนตำบลพระอาจารย

สถานอนามย 3 แหง สถานอนามยบานทำนบ

สถานอนามยบานลาดชางสถานอนามยบานปากคลอง 22

เขตการศกษา

คณะเภสชศาสตร

ผปกครองและคนในชมชน

โรงเรยนในสงกดกลม

โรงเรยนบงศาลชมพลและ

โรงเรยนภทรพทยาจารย

กจกรรมสรางเสรม

สขภาพของเดกนกเรยน

และคนในชมชน

23สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

การสรางเสรมสขภาพใชงบประมาณนอย เมอไดทำกบเครอขาย เมอเทยบกบ ผลกระทบทเกดขน Impact คอการสงตอความรดานการสรางเสรมสขภาพ ผานครไปยงเดกนกเรยนและคนในชมชน

การทำงานสรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยนเกดขนไดจากความเขมแขงของชมชนเอง โดยคณะเภสชศาสตร มศว. เปนผสนบสนนดานวชาการ และสนบสนนดานงบประมาณ ซงเสรมใหกบงบประมาณของรฐบาลทสนบสนนโรงเรยนอยแลวสวนหนง

การแลกเปลยนเรยนรอยางสมำเสมอ คณะเภสชศาสตร มศว. เหนความสำคญของการ พบปะกนเพอพดคยแลกเปลยนความคดเหนกบโรงเรยน ทรวมมอกน โดยจดใหมการประชมระหวางคร ผอำนวยการ ครผประสานงานโครงการของโรงเรยน และอาจารย ผประสานงานโครงการของคณะเภสชศาสตรทกเดอน จนรจก คนเคยกน สามารถพดคยแลกเปลยนความคด เสนอ ความคดเหนไดอยางเสมอภาค อสระ อยบนพนฐานของ การนบถอความคดซงกนและกน และเกดเครอขายทงดานการสรางเสรมสขภาพและดานสงคม

เนนความตองการของโรงเรยนและชมชน กลยทธทใชในการทำงานรวมกบชมชนแตยงคง กรอบของ คภ.สสส. ทำไดจากการใหความอสระทางความคด ของประเดนทโรงเรยนตองการร โดย อ.พรรณนภา วางกรอบรปแบบกจกรรมไวคราวๆ เชน จดการอบรมคร ดานการดแลสขภาพนกเรยน ปละ 3 ครง สำหรบหวขอให ครเปนผนำเสนอเอง ตามความสนใจและความตองการ ของโรงเรยนจรง ๆ วธนเปนการสงเสรมทำใหกจกรรมททำตรงกบ เปาหมายของโรงเรยนและสนบสนนศกยภาพของคร ตาม บรบทของโรงเรยนนนๆ ซงหมายถง ความเปนไปไดท โรงเรยนจะสานตอกจกรรมหรอโครงการตอไปในอนาคตเอง

ความทมเทและความไววางใจ การทำงานสรางเสรม สขภาพรวมกบโรงเรยนและช มชนต อ งอาศ ยความต ง ใ จ ท ม เ ทท ง เ ว ล าแล ะค ว ามค ด ความจรงใจทจะเขาไปเปนสวนรวมของโรงเรยนและชมชนในทกๆ ดาน ไมเฉพาะการดำเนน โครงการสราง เสรมส ขภาพ เทานน การตดตอสอสาร พดคย ปรกษาหาร อกน เปนประจำ บนพนฐานของ

24 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

อตลกษณและจดแขงของงาน สสส. ชมชน ผานโรงเรยน

- โรงเรยนในเครอขายคดโครงการสรางเสรม สขภาพไดเองอยางอสระตรงกบความตองการของ ชมชน - ผบรหารทงสวนของคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลย โรงเรยนและชมชนใหการสนบสนน เตมท - บคลากรมใจทำงานใหชมชนและสามารถนำโครงการได - นกศกษาชวยเปนวทยากรกระตนความสนใจเรองสขภาพใหกบเดกนกเรยนและครไดเปนอยางด - นกศกษาเปนแรงบนดาลใจใหเดกนกเรยน ในการตงใจเรยนและสนใจการศกษาตอระดบสง

ขนไป

งานนตองเรยกวา “Outside In” โดยใชความเขมแขง

ของชมชนเปนแรงผลกดนหลก ซงหมายถงการผสาน

ศกยภาพของครในโรงเรยน เครอขายในชมชน และเปาหมาย

เรองสขภาพทโรงเรยนมอยแลว กบเปาหมายของ คภ.สสส.

ทำใหโครงการสำเรจ โดยโครงการสวนใหญเปนครและ

ชมชนเปนผดำเนนการ คณะเภสชศาสตร มศว. ทำหนาท

เปนผสนบสนน

“การใหเกยรตซงกนและกน” และ “การเปนเพอนรวมงานกน” จะทำใหงานและความสมพนธกบ

ชมชนบรรลเปาหมายไดเปน

อยางด

25สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

บทเรยนทไดและความทาทายในการทำงานสรางเสรม

สขภาพชมชนมสลม • เนนการมสวนรวมของผนำศาสนาทสามารถใหขอเสนอแนะ

ตอการสรางเสรมสขภาพทสอดคลองกบหลกศาสนา

• การมสวนรวมของผนำชมชน องคกรชมชน และองคกร

หรอหนวยงานทงภาครฐและเอกชนเขามามสวนรวมในการ

ตดสนใจในการจดกจกรรมสรางเสรมสขภาพทสอดประสาน

และสามารถสบทอดแนวคดและดำเนนโครงการใหเกดความ

ยงยนตอไปได

• ทสำคญสำหรบการสรางเสรมสขภาพชมชน ควรให

บคลากรในคณะไดเรยนร และสรางความตระหนกจากการเขารวม

โครงการ โดยเฉพาะ อาจารย บคลากร และนสต ทจะ

สามารถสานตอแนวคดสรางเสรมสขภาพได

26 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

ครทโรงเรยนรสกกบโครงการ สสส. และคณะเภสชศาสตร มศว. อยางไร

คภ.สสส. มสวนชวยทำใหครและ โรงเรยนสามารถทำงานได อยางทคดไวและจดกจกรรมได

หลากหลาย

โรงเรยนเรารวมกนเปนกลมชวยกนอยแลว การม คณะเภสช และ มศว. เขามาสนบสนนในโครงการ สรางเสรมสขภาพ ทำใหเราสามารถดแลสขภาพ ของนกเรยนไดดย งข น ท งสขภาพกายและ สขภาพจต โรงเรยนเองไดรบรางวล มชอเสยง ระดบจงหวด และสามารถเปนพเลยงดานการ สรางเสรมสขภาพใหโรงเรยนอนๆ ไดผอ.ธนบลย โรงเรยนบานดอนกลาง

ตอนแรกไมเชอวา อาจารยพรรณนภาจะทำได

เหนตวเลกๆ ดเรยบรอย แตพอทำแลว อาจารยทมเทมาก

จำกจกรรมทโรงเรยนไดแมน กวาเราอก มอะไรกโทรหากนตลอด

บางทกลางคนยงโทรหากน ปรกษากนเลย

อ.แฉลม ร.ร.บานทำนบ

27สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

ผลทเกดขนจากโครงการสรางเสรมสขภาพ

ในโรงเรยนของคณะเภสชศาสตร มศว.

- รวมมอกนและมระบบสนบสนนในการพฒนา

การจดการศกษาดานการสรางเสรมสขภาพ การปองกน

โรคและการใชยาอยางเหมาะสมอยางตอเนอง

- โรงเรยนทเขารวมโครงการผานเกณฑโรงเรยน

สงเสรมสขภาพ

- มสวนสขภาพเพอใหบรการแก นกเรยน ผปกครอง

และประชาชนทวไป

- มความรวมมอระหวางคณะเภสชศาสตรและคณะ

วชาอนๆ ของ มศว. และระหวางกลมโรงเรยนบงศาลชมพล

และภทรพทยาจารยในการจดการศกษาดานการสรางเสรม

สขภาพ การปองกนโรคและการใชยาอยางเหมาะสม

28 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

- ครผสอนมความรดานการสรางเสรมสขภาพ

การปองกนโรคและการใชยาอยางเหมาะสมและมความ

สามารถจดการศกษาดานการสรางเสรมสขภาพและการ

ปองกนโรคไดอยางมประสทธภาพ

- ครสามารถสอนนกเรยนใหเปนแกนนำในการ

ดแลสขภาพของเดกนกเรยนรนตอไปได

- กลมโรงเรยนไดรบการสนบสนนการจดการ

ศกษาดานการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรคและการ

ใชยาอยางเหมาะสมอยางตอเนอง

- กลมโรงเรยนมการพฒนางานดานการสรางเสรม

สขภาพ การปองกนโรคและการใชยาอยางเหมาะสมอยาง

ตอเนองและสามารถแลกเปลยนเรยนรกบกลมโรงเรยน

อนได

- กลมโรงเรยนดำเนนการจดกจกรรมโรงเรยน

สงเสรมสขภาพอยางสมำเสมอและตอเนอง

29สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

สรปบทเรยน...สงทมากบ คภ.สสส.

- ตวอยางกระบวนการทำงานกบพนททมความทาทาย

ในการจดกจกรรมทตองจดใหสอดคลองกบความเชอทางศาสนา

ของชมชนมสลม

- การทำงานสรางเสรมสขภาพผานเครอขายกลมโรงเรยน

ทเขมแขงชวยทำใหโครงการสรางเสรมสขภาพเปนไปอยางราบรน

โดยอาศยศกยภาพของแตละโรงเรยนรวมกน

- การทำงานสรางเสรมสขภาพในชมชนทมเครอขายเขมแขง

สามารถทำใหเกดคณคามากขน หากสามารถระดมความรวมมอ

ของบคลากรและนสตนกศกษาในคณะเภสชศาสตรเขามามสวนรวม

เรยนรใหมากยงขน

- ความสมพนธระหวางคณะเภสชศาสตรและกลมโรงเรยน

มจดเรมตนจากโครงการสรางเสรมสขภาพ และงอกงามเปนความ

สมพนธเชงกลยาณมตร ทพรอมจะมารวมกนเพอดำเนนโครงการใน

อนาคต

สงทภมใจจากการทำโครงการ สสส...ในโรงเรยน“ผปกครองของเดกนกเรยนนำดอกไมทเรา ใหความรไปทอดขาย ทำอาชพ จากการเรมตน ของเรา ทำกน แลวทำขาย ภมใจมาก”

“บอกเดกวา เมอครสอนแลวเอาไปทำ คอ การเรยนร จรงๆ”อ.แฉลม รกษาการผอำนวยการ

โรงเรยนบานทำนบ

30 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

- โครงการนเปนตวอยางหนงในการลด

ความแตกตางทางสงคม ภายใตความหลากหลาย

ของวฒนธรรมและความเชอผานการสรางเสรม

สขภาพ ทำใหเกดการเรยนร เขาใจ เขาถง และ

พฒนา

- กจกรรมเสรมสรางสขภาพในกลม

โรงเรยน ทำใหผลการทำงานขยายผลไดเรวขน

กวางขน เปนการหลอลน

31สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

เรามองเหน

ตกสงของมหาวทยาลย

มานานแลว ตอนนมหาวทยาลยไดมองเหนเรา

......เมอมพๆ นสตเขามา เหมอนเปนการสราง

แรงบนดาลใจใหนกเรยน ทำใหเดกๆ อยากเรยนสงๆ

มการศกษาดๆ จากเดมทเมอเรยนจบ เดกๆ

กจะออกมาทำงานและแตงงานตงแตอายยงนอย

ตอนนเคาเรมมองถงอนาคตทตางไป

จากเดม...

32 สรางเสรมสขภาพชมชนผานโรงเรยน : สรางเสรมศกยภาพ

โดยทมตดตามและประเมนภายใน

เครอขายคณะเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.)รวมกบ คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

บทเรยนลำคาจากการทำงาน

สรางเสรมสขภาพของคณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กบ

คณาจารยกลมโรงเรยนบงศาลชมพลและ

โรงเรยนภทรพทยาจารยและชมชน

มสลม จงหวดนครนายก

สนบสนนโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

หนงสอเลมเลก ชดผลงานเดนของ แผนงานเครอขายเภสชศาสตรเพอการสรางเสรมสขภาพ (คภ.สสส.) ระยะท 2 (พ.ศ. 2550-2553) บรณาการพนธกจและวธคด สการทำงานชมชน

สรางเสรมสขภาพ ชมชนผานโรงเรยน สรางเสรมศกยภาพ