เริมต้นเข้าใจ งานวัณโรค ต้อง...

เร มตนเขาใจ งานวณโรค เร มตนเขาใจ งานวณโรค ตองเขาใจ DOTS กอน ?

DOTS & DOT

DOTS : Directly observedtreatment , Short - Course

หมายถง- ยทธศาสตรท เสนอแนะโดยองคการอนามยโลก- พสจนแลววามประสทธภาพมากท สด ในการ

treatment , Short - Course

- พสจนแลววามประสทธภาพมากท สด ในการ ควบคมการระบาดของวณโรค

1. พนธสญญาของผบรหารและผปฏบตทกระดบ

องคประกอบหลกของ DOTS

1. พนธสญญาของผบรหารและผปฏบตทกระดบ2. การตรวจเสมหะดวยกลองจลทรรศน3. การรกษาผปวยดวยระบบยาระยะส นมาตรฐาน 4. รบประทานยาภายใตการควบคมกากบ (DOT) 4. รบประทานยาภายใตการควบคมกากบ (DOT)

5. ตองมระบบบนทกขอมลรายงาน

DOT :Directly Observed Treatment

คอ การรกษาภายใตการสงเกตโดยตรง- ผท ผานการอบรมทาหนาท กากบดแล

ผปวยกลนกนยาทกขนานตามขนาดทกม อ ผปวยกลนกนยาทกขนานตามขนาดทกม อ อาจเรยกวา “การบรหารยาแบบมพ เล ยง”

• กากบการกนยา ครบถวนทกขนาน และถกขนาด• กากบการกนยา ครบถวนทกขนาน และถกขนาดครบจานวน

• บนทกการกนยาลงใน DOT CARD

• ใหกาลงใจแกผปวย• ใหกาลงใจแกผปวย• ใหคาปรกษา แนะนาสขภาพ• แนะนาการทาลายเสมหะและปองกนการแพรเช อ

1

รปแบบรปแบบ DOTDOTมก แบบอะไรบางมก แบบอะไรบาง??

ประเทศ สภาพทางสงคม รปแบบDOT

อเมรกา สงคมอตสาหกรรม เกดวณโรคด อยาในเมองใหญๆตามชมชนแออด พวกเรรอน

-จางคนเอายาไปใหกนตามจดนดพบเมองใหญๆตามชมชนแออด พวกเรรอน

บานพกคนชรา โรงงานอตสาหกรรมจดนดพบ-มการใหรางวลเลกๆนอยๆเม อทานยาสม าเสมอ

จน สงคมนยม ทกคนตองเช อฟงระเบยบ กฎเกณฑตางๆท ออกมา

มหมอเทาเปลานายาไปใหกนถงหมบานคลาย อสม.

ญ ป น ประเทศร ารวยทางเศรษฐกจ มกฎหมายรองรบ

นยมใหผปวยนอน รพ.

ประเทศ สภาพทางสงคม รปแบบDOT

อนเดย สภาพเศรษฐกจสงคมต า มชนชน ยาวณโรคหายาก มคา การรกษาหลากหลายระบบยา

รบยาวณโรคฟรท สถานอนามยใกลบานทกวน

หลากหลายระบบยา

เนปาล ประเทศยากจน ภมประเทศเดนทางไมสะดวก มภเขามาก

รบยาวณโรคฟรท สถานอนามยใกลบานทกวน

บงคลาเทศ

ประเทศยากจน เพศหญงถกกดข มผปวยวณโรคมาก พยายามใชระบบสาธารณสขมลฐาน

-พยายามฝกแมบานใหเปน DOT watcher

-มระบบคนกาไรเม อรกษาครบสาธารณสขมลฐาน -มระบบคนกาไรเม อรกษาครบไทย กาลงสรางระบบประกนสขภาพ

กระจายอานาจใหทองถน เนน

PCU ใหเปนจรง

-ไมชดเจน สวนมากใหสมาชกครอบครวดแลการกนยากนเองซ งอตราการรกษาหายขาดยงไมบรรลด

การรกษาวณโรค เพ อใคร

ผปวยหายปวยการปองกนควบคมโรค แกการปองกนควบคมโรค แกครอบครว และชมชน

•

วธการ...เพ อยนยนวา ผ ปวยกนยาครบ

• ตรวจสอบความถกตองของการกนยาโดยเจาหนาท

• บรรจยาเปนซองรายวน• บรรจยาเปนซองรายวน• DOT = ผกากบ ดแล การกนยาของผปวย และบนทกหลงการกนยา

บคคลผทาหนาท เปนพ เลยงคอยดแล ใหผปวยกนยา

อาสาสมครบคลากรสาธารณสขจนท.คลนกวณโรค

ผนาในชมชน

อสส. , พระ , คร

จนท.คลนกวณโรคจนท.สอ.

สมาชกในครอบครว

ภรรยา , สาม , แม , พอ , ลก ฯลฯ

...หนาท ของผดแลผปวยวณโรค

1. ดแลใหผปวยรบประทานยาตอหนาทกวน1. ดแลใหผปวยรบประทานยาตอหนาทกวน

2. บนทกการรบประทานยาลงในบตรบนทก

3. พดคยถามถงอาการแพยาหรออาการผดปกตอ น ๆ

4. ใหกาลงใจและคาแนะนา เพ อสงเสรมการรกษา

5. คอยเตอนใหผปวยไปรบยาตามกาหนดนด

O

O

O

บทบาทหนาท ของเจาหนาท สาธารณสข

• อธบายวธทา DOTS ใหผปวยและญาตเขาใจ• เลอกพ เล ยงใหผปวย

The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.

The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.

• เลอกพ เล ยงใหผปวย• เบกยาวณโรคจากรพ. เดอนละคร งอาจเบกโดยตรง

หรอผาน DTC• บนทกการกนยาในแผนประวตผปวย และ DOTS

CARD

The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.

CARD• เกบรวบรวมสาเนาแผนประวตการรกษา• จายยาใหกบผปวย - ท ทา DOTS

- ไมทา DOTS

บทบาทหนาท ของเจาหนาท สถานอนามย

• ออกตรวจเย ยมผปวยและพ เล ยงอยางสม าเสมอ

The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.

• สงผปวยไปตรวจเสมหะซ า เพ อตดตามผลการรกษา ถาผปวยไมสามารไปตรวจเองได จนท.สอ.อาจชวยเกบเสมหะและนาไปสงตรวจท รพ.

รายงานความกาวหนาของการรกษา และปรกษา / ขอ• รายงานความกาวหนาของการรกษา และปรกษา / ขอคาแนะนาในการแกไขปญหาอปสรรคกบTB Clinic

บคคล/องคกร

ลกษณะสาคญ มองอะไรเปนปญหา

ความคาดหวง ขอพจารณา

PCU

การวเคราะหบคคล/องคกรท เก ยวของกบงานวณโรค

PCU

CUP

สสจ

สครสคร

อบต/ชมชน

ผปวย

บคคล/องคกร

ลกษณะสาคญ มองอะไรเปนปญหา

ความคาดหวง ขอพจารณา

PCU -ใกลชดผปวย -ความร-การสงตอ

-ชมชนปองกนตนเองได

มเครอขายกบสวนตางๆ-การสงตอ

CUP -เนนรกษา-เคร องมอพรอม

-ปรมาณงาน-งบประมาณ

-ผปวยลดลง-งานลดลง

-ประสานงานการสงตอ

สสจ -ผประเมน -ผลงาน -ผลงานผาน -เขาใจตวชวด

สคร -ผถายทอดความร -ความร -มทกษะ -ผสนบสนน

อบต/ชมชน

-ผบรหารทองถน -ภาพพจน -ไมมโรคระบาด -ผสนบสนนงบประมาณ

ผปวย -กลมเปาหมาย -คาใชจาย ขาดงาน

-หายใหเรวท สด -สรางความตระหนก

การกาหนดกจกรรมใหกบกลมเส ยงตางๆระยะของโรค ลกษณะกลมเส ยง กจกรรมท ควรดาเนนการ

๑.ระยะสขภาพด เดก ผใหญบางคน การปองกน การตรวจรางกาย

๒.ระยะเส ยงสขภาพเสย

ผสมผส ภมตานทานต า

การเฝาระวง การคนหา

๓.ระยะปวยเฉยบพลน วณโรคระยะแรก การรกษาใหหายขาด การใหสขศกษา

๔.ระยะปวยเร อรง วณโรคด อยา การรกษา ปองกนการแพรกระจายเช อ๔.ระยะปวยเร อรง วณโรคด อยา การรกษา ปองกนการแพรกระจายเช อ

๕.ระยะโรคแทรกซอน เอดส แพยา การเฝาระวง ตดตามผล ดแลใกลชด

Counseling ผปวย/ญาต๖.ระยะสดทาย สภาพรางกายออนแอ Counseling ผปวย/ญาต

การวเคราะหข นตอนการทางาน

กจกรรม รปแบบ ลกษณะการปฏบต ขอพจารณา

การปองกน

การคนหาเชงรก

การคนหาเชงรบ

การรกษาการรกษา

การตดตาม

กจกรรม รปแบบ ลกษณะการปฏบต ขอพจารณา

การปองกน วคซนบซจ แรกเกด ,ป ๑ฉดตนแขน

ครอบคลมสงประสทธภาพต า

การคนหาเชงรกนอกท ต ง

ผสมผส ผมอาการสงสย กลมเส ยง

รวมบาน เรอนจา เอดส เบาหวาน

ความครอบคลมนอย

การคนหาเชงรบในท ต ง

ตรวจเสมหะ ตรวจ ๓ คร ง มกตรวจไมครบ

เอกซเรย เอกซเรยปอด มกใหความสาคญมากเกนไปมากเกนไป

การรกษา ยาระยะส น DOTS แพยามาก ขาดยา

การตดตาม เย ยมบาน บรณาการรวมกบงานอ น

ทาไมไดตามกาหนด

1. ดานการปองกน .. แผวลง

สญญาณเตอนวาสญญาณเตอนวา ....วณโรคจะกลบมาเปนปญหาใหญอกคร งวณโรคจะกลบมาเปนปญหาใหญอกคร ง

1. ดานการปองกน .. แผวลง

• ยอดผปวยรายใหม .. ยงไมลด

•• รายงานผปวยดอยาเพ มขนรายงานผปวยดอยาเพ มขน

• พฤตกรรมการแพรเชอในเรอนจา โรงพยาบาลเพ มขน

• ปจจยเสยงทงดานสงแวดลอม ยงถกละเลย

• การสอสารตอสาธารณะ เพ อการเรยนร /ความเขาใจ.. ลดลงมาก

สดสวน สดสวน .. .. งบประมาณดานปองกนลดลงงบประมาณดานปองกนลดลง

2. ดานการรกษา ..สดสวนผปวยดอยา

สญญาณเตอนวา สญญาณเตอนวา .... วณโรคจะกลบมาเปนปญหาใหญอกคร งวณโรคจะกลบมาเปนปญหาใหญอกคร ง

• สดสวนผปวยดอยา/ขาดยา เพ มสงขน• ภาระคาใชจายดานการรกษาเพ มขน

• ป 2549 เปาหมาย 60,000 คน .. 240 ลานบาท

• ป 2550 เพ มเปน70,000 คน.. 280 ลานบาท

3. ขอมล การวจย นวตกรรม ..

การใชขอมลเพ อสรางกระแส/นโยบายสาธารณะ มจากดขาดการเรยนร/สรางนวตกรรมใหมๆ

4. กลไกการบรหารจดการ

สญญาณเตอนวา สญญาณเตอนวา .... วณโรคจะกลบมาเปนปญหาใหญอกคร งวณโรคจะกลบมาเปนปญหาใหญอกคร ง

4. กลไกการบรหารจดการ

• สดสวนงบประมาณดานปองกนลดลง (เพ มใชจายการรกษา)

• ทศทางงบประมาณ .. ตามยทธศาสตรประเทศ / พนท

• แผนบรณาการ .. กบสวนตาง ๆ ยงทาไดจากด

• วณโรค.. ไมไดถกเนนแมม KPI• วณโรค.. ไมไดถกเนนแมม KPI

• ทองถ น.. เขามารวมนอยมาก

• CUP/PCUยงไมสามารถเปนศนยกลางของการแกปญหาอยาง

ย งยน

ทาไมประเทศไทยซงมความพรอมมากกวาประเทศเพ อนบานจงมอตรา

รกษาสาเรจเพยง ~ 6060--70 70 %%

คาถาม

รกษาสาเรจเพยง ~ 6060--70 70 %%

เปนเพราะอะไร เปนเพราะอะไร ?

จะมแนวทางแกปญหาหรอพฒนาใหดขนได อยางไร ?

กลวธ/เคร องมอ ในการแกปญหามใครศกษาไว กลวธ/เคร องมอ ในการแกปญหามใครศกษาไว หรอไม ?

- นามาใชกบงานของเราไดหรอไม - ถาไมไดจะตองปรบปรงหรอหาวธการอ นได

อยางไร