View
221
Download
3
Category
Preview:
Citation preview
B T PHP
NI DUNG C BN CA
B LUT DN S NM 2015
(Ti liu tuyn truyn php lut)
H Ni - 2016
2
Ch bin:
TS. inh Trung Tng
Nhm tc gi:
TS. Nguyn Thanh T
Ths. Nguyn Hng Hi
Ths. Trn Thu Hng
Ths. Trn Hi Yn
TS. Bi Minh Hng
Ths. Phm H Hng
Ths. Nguyn Quang Hng Tr
3
MC LC
A. NI DUNG LI NI U ............................................................................................................. 6 Phn th nht. S CN THIT, MC TIU, QUAN IM CH O XY DNG V B CC CA B LUT DN S NM 2015 ............................ 7
I. S CN THIT BAN HNH LUT .................................................................. 7 II. MC TIU, QUAN IM CH O XY DNG LUT ............................. 10
1. Mc tiu ............................................................................................... 10 2. Quan im ch o ................................................................................ 10 III. B CC B LUT DN S NM 2015 ...................................................... 11
Phn th hai. NI DUNG C BN CA B LUT DN S NM 2015 ... 13 I. PHN TH NHT QUY NH CHUNG ................................................. 13
1. V Nhng quy nh chung (Chng I) .............................................. 13 2. V Xc lp, thc hin v bo v quyn dn s (Chng II)............... 14 3. V C nhn (Chng III) .................................................................. 16 4. V Php nhn (Chng IV) ............................................................... 18 5. V Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc trung ng, a phng trong quan h dn s (Chng V) ........................................ 19 6. V H gia nh, t hp tc v t chc khc khng c t cch php nhn trong quan h dn s (Chng VI) .......................................................... 19 7. V Ti sn (Chng VII) .................................................................. 20 8. V Giao dch dn s (Chng VIII) .................................................. 20 9. V i din (Chng IX) .................................................................. 22 10. V Thi hn v thi hiu (Chng X) ............................................. 22
II. PHN TH HAI QUYN S HU V QUYN KHC I VI TI SN ..................................................................................................................... 23
1. V Quy nh chung (Chng XI) ...................................................... 23 2. V Chim hu (Chng XII) ............................................................ 24 3. V Quyn s hu (Chng XIII) ....................................................... 25 4. V Quyn khc i vi ti sn (Chng XIV)................................... 26
III. PHN TH BA NGHA V V HP NG ........................................ 29 1. V Quy nh chung (Chng XV) .................................................... 29 2. V Mt s hp ng thng dng (Chng XVI) ............................... 39 3. V Ha thng, thi c gii (Chng XVII) ....................................... 41 4. V Thc hin cng vic khng c y quyn (Chng XVIII) ........... 41 5. V Trch nhim BTTH ngoi hp ng (Chng XX) ..................... 41
IV. PHN TH T THA K ................................................................... 42 1. V Quy nh chung (Chng XXI) ................................................... 42 2. V Tha k theo di chc (Chng XXII) .......................................... 43 3. V Thanh ton v phn chia di sn (Chng XXIV) ......................... 44
V. PHN TH NM PHP LUT P DNG I VI QUAN H DN S C YU T NC NGOI ........................................................................ 44
1. V Quy nh chung (Chng XXV) .................................................. 45 2. V Php lut p dng i vi c nhn, php nhn (Chng XXVI) .. 46
4
3. V Php lut p dng i vi quan h ti sn, quan h nhn thn (Chng XXVII) ...................................................................................... 46
VI. PHN TH SU IU KHON THI HNH ........................................ 47 B. VN BN 1. Quyt nh s 243/Q-TTg ngy 05/02/2016 ca Th tng Chnh ph ban hnh K hoch trin khai thi hnh BLDS .......49 2. Lnh s 20/2015/L-CTN ngy 08/12/2015 ca Ch tch nc v vic cng b Lut 56 3. B lut dn s nm 2015 . 57
5
DANH MC CC CH VIT TT
BLDS B lut dn s
BLDS 2015 B lut dn s ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 2015
BLDS 2005 B lut dn s ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 2005
BLDS 1995 B lut dn s ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1995
BTTH Bi thng thit hi
CHXHCN Cng ha x hi ch ngha
KTTTHXHCN Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha
NQ 48-NQ/TW Ngh quyt s 48-NQ/TW ca B Chnh tr v chin lc xy dng v hon thin h thng php lut Vit Nam n nm 2010, nh hng n nm 2020
NQ 49-NQ/TW Ngh quyt s 49-NQ/TW ca B Chnh tr v Chin lc Ci cch T php n nm 2020
QHDSYTNN Quan h dn s c yu t nc ngoi
XHCN X hi ch ngha
6
LI NI U
Ngy 24 thng 11 nm 2015, ti k hp th 10, Quc hi nc Cng ha
x hi ch ngha Vit Nam kha XIII thng qua B lut dn s s
91/2015/QH13. Ch tch nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam k Lnh
s 20/2015/L-CTN ngy 08 thng 12 nm 2015 v vic cng b Lut. BLDS
2015 c hiu lc thi hnh k t ngy 01 thng 01 nm 2017.
BLDS 2015 ra i vi nhiu i mi v nhn thc, t duy php l trong
vic hon thin c ch iu chnh quan h dn s, xy dng nn tng php l
thng nht, ng b, n nh cho h thng php lut dn s Vit Nam, thc
hin, bo v quyn dn s v nhn thn, ti sn ca c nhn, php nhn, gp
phn hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha v phc
v hi nhp quc t.
kp thi phc v cng tc trin khai thi hnh BLDS 2015 v a B lut
i vo cuc sng, B T php xy dng ti liu Ni dung c bn ca B lut
dn s nm 2015 gii thiu n cc c quan, t chc, c nhn.
7
Phn th nht
S CN THIT, MC TIU, QUAN IM CH O XY DNG V B CC CA B LUT DN S NM 2015
I. S CN THIT BAN HNH B LUT
1. BLDS 2005 c Quc hi kha XI thng qua ngy 14 thng 6 nm
2005 trn c s k tha truyn thng ca php lut dn s Vit Nam, pht huy
thnh tu ca BLDS 1995 v kinh nghim gn 20 nm i mi, xy dng nn
KTTTHXHCN. Sau gn 10 nm thi hnh, B lut c bn c tc ng tch
cc n s pht trin kinh t - x hi ca t nc cng nh i vi vic hon
thin h thng php lut iu chnh cc quan h x hi c hnh thnh trn c
s bnh ng, t do ch, c lp v ti sn v t chu trch nhim ca ch th
trong cc lnh vc dn s, hn nhn v gia nh, kinh doanh, thng mi, lao
ng... (sau y gi chung l quan h dn s), th hin trn mt s im ln nh
sau:
Th nht, B lut c th ha cc quy nh ca Hin php nm 1992
(sa i, b sung nm 2001) v tn trng, bo v quyn cng dn trong lnh vc
dn s; v th ch KTTTHXHCN thng qua vic ghi nhn s tn ti ca nhiu
hnh thc s hu trong nn kinh t nc ta, s a dng v ng b ca cc
bin php bo v quyn s hu; hon thin thm mt bc cc quy nh v
quyn ca ngi khng phi l ch s hu; ghi nhn s bnh ng gia cc loi
hnh t chc sn xut, kinh doanh thuc mi thnh phn kinh t;
Th hai, B lut gp phn thc y s hnh thnh, pht trin ca quan
h th trng thng qua vic ghi nhn nguyn tc t do hp ng; hn ch s
can thip qu mc ca c quan cng quyn vo qu trnh hnh thnh, tn ti v
vn ng ca cc quan h hng ha - tin t; to c ch php l thc hin tinh
thn ca Hin php 1992 (sa i, b sung nm 2001), theo , mi c nhn, t
chc c lm nhng g m php lut khng cm, vi iu kin cc vic lm
khng vi phm li ch cng cng, o c x hi; ghi nhn nhiu bin php
bo m s an ton v mt php l cho cc ch th trong cc quan h dn s ni
chung v kinh doanh ni ring. Nh c cc quy nh c tnh cht nn tng ny
m v c bn, cc quan h th trng nc ta trong thi gian qua tng bc
hnh thnh, pht trin;
Th ba, nhiu quy nh trong B lut c tnh tng thch vi thng l
quc t, gp phn thc y giao lu dn s, thng mi gia Vit Nam vi cc
nc trn th gii, gp phn thc hin thng li ch trng ca ng v Nh
nc ta v hi nhp quc t;
Th t, i vi h thng php lut iu chnh cc quan h dn s, B lut
bc u th hin c vai tr l lut chung, lut nn. C c vai tr ny l
8
nh cc quy nh ca BLDS ghi nhn c nhng nguyn tc v quy nh c
bn ca vic iu chnh php lut i vi quan h dn s; ng thi, bao qut
c tng i y cc vn ca i sng dn s. Nh vy, BLDS gp
phn vo vic khc phc c mt bc nhng mu thun, chng cho ca h
thng php lut v s hu, ngha v v hp ng, gp phn bo m tnh thng
nht, ng b ca h thng php lut ni chung v php lut dn s ni ring.
2. Tuy nhin, bc sang giai on pht trin mi ca t nc, trc yu
cu th ch ha Ngh quyt i hi ng ln th XI, NQ 48-NQ/TW, NQ 49-
NQ/TW v c bit l yu cu v cng nhn, tn trng, bo v v bo m
quyn con ngi, quyn cng dn, v hon thin th ch KTTTHXHCN v hi
nhp quc t c ghi nhn trong Hin php nm 2013 th BLDS 2005 bc l
nhiu hn ch, bt cp, ni bt l cc vn sau y:
Th nht, mt trong nhng yu cu ca Nh nc php quyn, c bit sau
khi Hin php nm 2013 c ban hnh l Nh nc phi c c ch php l
cng nhn, tn trng, bo v v bo m tt hn quyn con ngi, quyn cng
dn v dn s. Tuy nhin, mt s quy nh ca BLDS 2005 cha p ng c
yu cu ny, c th nh: (1) Cha bo m nguyn tc quyn dn s ch c th b
hn ch bi lut trong nhng trng hp c bit nh Hin php nm 2013
(khon 2 iu 14) ghi nhn; (2) Nhiu quy nh v ch th, giao dch, i din,
ngha v v hp ng, tha k cn bt hp l, thiu tnh kh thi; (3) Cha to
c c ch php l hu hiu bo v quyn, li ch ca bn th ba ngay tnh,
ca bn thin ch, bn yu th trong quan h dn s Hn ch ny li cng biu
hin r nt trong bi cnh hin nay khi m Hin php nm 2013 t ra nhiu
yu cu mi trong vic bo v v bo m thc hin quyn con ngi, quyn
cng dn;
Th hai, nhiu quy nh ca BLDS 2005 cn cha thc s to iu kin
thun li cho cng cuc xy dng v pht trin ca nn KTTTHXHCN, c th
nh: (1) BLDS 2005 ginh rt nhiu quy nh v quyn s hu, trong khi li
c rt t quy nh v cc loi quyn khc i vi ti sn (quyn ca ngi khng
phi l ch s hu ti sn). Thc trng ny dn n hu qu l, php lut dn
s Vit Nam ni chung v BLDS ni ring cha to c s php l y v
thun li cho vic khai thc, s dng mt cch tit kim v hiu qu cc ti sn
v cc ngun ti nguyn thin nhin khc ca t nc; (2) Vn bo v quyn
s hu lun c coi l mt trong nhng nhim v quan trng hng u ca bt
c BLDS no, trong c BLDS nc ta. Tuy nhin, BLDS 2005 cha ghi nhn
y cc c ch php l thc hin nhim v ny, v d nh cha ghi nhn
c nguyn tc quyn ca tt c cc ch s hu, khng phn bit hnh thc s
hu, thnh phn kinh t u c php lut cng nhn v bo v nh nhau; (3)
Mt s quy nh ca BLDS 2005 cn g b, khng ph hp vi tnh nng ng
ca nn kinh t th trng, do nh hng khng tt n cht lng v hiu
9
qu hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip. V d, theo quy nh
v iu kin c hiu lc ca giao dch th cc giao dch dn s c th b tuyn b
v hiu do nhiu l do khc nhau, do , khng m bo tnh n nh ca quan
h hp ng nh mt yu cu tt yu ca nn kinh t th trng. Quy nh ca
BLDS 2005 v vic mt php nhn ch c th c mt i din theo php lut v
cha c quy nh v vic php nhn c th l i din theo y quyn l khng
ph hp vi nhu cu rt t nhin, chnh ng ca cc doanh nghip v i din,
cha bo m tnh chuyn nghip v tnh nhanh nhy trong qun l, iu hnh
sn xut kinh doanh, nht l trong iu kin hin nay khi m cc doanh nghip
Vit Nam ngy cng c nhu cu v kh nng m rng quy m, a bn hot
ng ca mnh v vic tham gia t tng... Nhng hn ch ny cn phi c
khc phc sm to iu kin cho cc doanh nghip thc hin hot ng sn
xut, kinh doanh mt cch thun li, hiu qu, gp phn xy dng thnh cng
nn KTTTHXHCN nc ta;
Th ba, trong h thng php lut iu chnh cc quan h dn s, B lut
hin hnh cn cha th hin c mt cch y v tr, vai tr ca mnh vi t
cch l b lut nn, lut chung, nht l trong vic thc hin ba chc nng: (1)
Quy nh nhng vn c bn nht, chung nht c lin quan n tt c cc lnh
vc thuc i sng dn s; (2) nh hng cho vic xy dng cc vn bn php
lut iu chnh cc quan h dn s c th, v (3) Khi cc lut chuyn ngnh
khng c quy nh v mt quan h dn s th quy nh ca BLDS c p dng
iu chnh. Bt cp ny cng c th hin r hn khi m trong iu kin
hin nay, bn cnh BLDS, v ang tn ti ngy cng nhiu o lut iu
chnh cc lnh vc dn s c th, nh Lut doanh nghip, Lut u t, Lut t
ai, Lut nh , Lut kinh doanh bt ng sn, Lut thng mi, Lut hn nhn
v gia nh, Lut s hu tr tu, B lut lao ng Kt qu l, BLDS ni ring
v h thng php lut dn s ni chung cn cha p ng c y cc yu
cu v tnh n nh, tnh khi qut, tnh h thng, tnh d bo v tnh minh bch
trong h thng php lut ca Nh nc php quyn;
Th t, cu trc ca B lut c im cha hp l, cha bo m tnh ng
b, tnh h thng, tnh logic gia cc phn v ch nh ca B lut. Nhiu quy
nh c lp li gia cc phn v cc ch nh; mt s quy nh khng bo
m tnh r rng, to ra cc cch hiu khc nhau, gy kh khn cho qu trnh p
dng php lut dn s trong thc tin.
Nhng hn ch, bt cp nu trn nh hng khng nh n hiu lc v
hiu qu ca BLDS ni ring, php lut dn s ni chung; cha thc s to mi
trng php l thun li cho s pht trin kinh t - x hi ca t nc cng nh
cho vic cng nhn, tn trng, bo v v bo m cc quyn dn s ca ngi
dn. Do , vic xy dng BLDS (sa i) l rt cn thit.
10
II. MC TIU, QUAN IM CH O XY DNG LUT
1. Mc tiu
Xy dng BLDS thc s tr thnh lut chung ca h thng php lut iu
chnh cc quan h x hi c hnh thnh trn nguyn tc t do, t nguyn, bnh
ng v t chu trch nhim gia cc bn tham gia; ghi nhn v bo v tt hn
cc quyn ca c nhn, php nhn trong giao lu dn s; gp phn hon thin
th ch KTTTHXHCN, n nh mi trng php l cho s pht trin kinh t -
x hi sau khi Hin php nm 2013 c ban hnh.
2. Quan im ch o
BLDS l mt o lut c ngha to ln khng ch v mt bo m quyn
con ngi, quyn cng dn, pht trin kinh t - x hi m cn c v mt xy
dng php lut. V vy, vic sa i, b sung BLDS c thc hin trn c
s qun trit nhng quan im ch o sau y:
Th nht, th ch ha y , ng thi tng cng cc bin php
cng nhn, tn trng, bo v v bo m tt hn quyn con ngi, quyn cng
dn trong cc lnh vc ca i sng dn s, cng nh nhng t tng, nguyn
tc c bn ca nn KTTTHXHCN v quyn s hu, quyn t do kinh doanh,
quyn bnh ng gia cc ch th thuc mi hnh thc s hu v thnh phn
kinh t c ghi nhn trong trong Ngh quyt i hi ng ln th XI, NQ
48-NQ/TW, NQ 49-NQ/TW ca B Chnh tr v c bit l trong Hin php
nm 2013;
Th hai, sa i, b sung cc quy nh cn bt cp, hn ch trong thc
tin thi hnh bo m BLDS thc s pht huy c ba vai tr c bn; l:
(1) To c ch php l hu hiu cng nhn, tn trng, bo v v bo m
quyn dn s ca cc cc c nhn, php nhn, c bit l trong vic bo v
quyn, li ch ca bn yu th, bn thin ch trong quan h dn s; hn ch n
mc ti a s can thip ca c quan cng quyn vo vic xc lp, thay i,
chm dt cc quan h dn s; (2) To iu kin thun li thc y sn xut
kinh doanh, s dng c hiu qu mi ngun lc x hi, bo m s thng
thong, n nh trong giao lu dn s, gp phn pht trin nn KTTTHXHCN;
(3) L cng c php l hu hiu thc y s hnh thnh v pht trin cc thit
ch dn ch trong x hi, gp phn xy dng nh nc php quyn Vit Nam
XHCN;
Th ba, xy dng BLDS thnh b lut nn, c v tr, vai tr l lut chung
ca h thng php lut iu chnh cc quan h c hnh thnh trn c s bnh
ng, t do ch, c lp v ti sn v t chu trch nhim; c tnh khi qut,
tnh d bo v tnh kh thi mt mt, bo m tnh n nh ca B lut, mt
khc, p ng c kp thi s pht trin thng xuyn, lin tc ca cc quan h
x hi thuc phm vi iu chnh ca php lut dn s;
11
Th t, bo m tnh k tha v pht trin cc quy nh cn ph hp vi
thc tin ca php lut dn s, cng nh cc gi tr vn ha, tp qun, truyn
thng o c tt p ca Vit Nam; c s tham kho kinh nghim xy dng
BLDS ca mt s nc, nht l cc nc c truyn thng php lut tng ng
vi Vit Nam.
III. B CC B LUT DN S NM 2015
B lut c 6 phn, 27 chng vi 689 iu, bao gm:
Phn th nht Quy nh chung (iu 1 n iu 157) bao gm 10
chng:
Chng I: Nhng quy nh chung
Chng II: Xc lp, thc hin v bo v quyn dn s
Chng III: C nhn
Chng IV: Php nhn
Chng V: Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc
trung ng, a phng trong quan h dn s
Chng VI: H gia nh, t hp tc v t chc khc khng c t
cch php nhn trong quan h dn s
Chng VII: Ti sn
Chng VIII: Giao dch dn s
Chng IX: i din
Chng X: Thi hn v thi hiu
Phn th hai Quyn s hu v quyn khc i vi ti sn (iu 158
- iu 273) bao gm 4 chng:
Chng XI: Quy nh chung
Chng XII: Chim hu
Chng XIII: Quyn s hu
Chng XIV: Quyn khc i vi ti sn
Phn th ba Ngha v v hp ng (iu 274 - iu 608) bao gm 6
chng:
Chng XV: Quy nh chung
Chng XVI: Mt s hp ng thng dng
Chng XVII: Ha thng, thi c gii
Chng XVIII: Thc hin cng vic khng c y quyn
Chng XIX: Ngha v hon tr do chim hu, s dng ti sn,
c li v ti sn khng c cn c php lut
Chng XX: Trch nhim BTTH ngoi hp ng
12
Phn th t Tha k (iu 609 - iu 662) bao gm 4 chng:
Chng XXI: Quy nh chung
Chng XXII: Tha k theo di chc
Chng XXIII: Tha k theo php lut
Chng XXIV: Thanh ton v phn chia di sn.
Phn th nm Php lut p dng i vi QHDSYTNN (iu 663 -
iu 687) bao gm 3 chng:
Chng XXV: Quy nh chung
Chng XXVI: Php lut p dng i vi c nhn, php nhn
Chng XXVII: Php lut p dng i vi quan h ti sn, quan h
nhn thn.
Phn th su iu khon thi hnh (iu 688 v iu 689).
So vi BLDS 2005, BLDS 2015 khng kt cu Quy nh v chuyn quyn
s dng t, Quyn s hu tr tu v chuyn giao cng ngh thnh cc phn
c lp trong B lut; i phn Ti sn v Quyn s hu thnh Quyn s hu
v quyn khc i vi ti sn, phn QHDSYTNN thnh Php lut p dng
i vi QHDSYTNN; b sung Chng II Xc lp, thc hin v bo v quyn
dn s, Chng V Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc trung
ng, a phng trong quan h dn s, Chng VII Ti sn (quy nh v ti
sn Phn Ti sn v quyn s hu ca BLDS 2005), Chng XII Chim hu,
Chng XIV Quyn khc i vi ti sn, Chng XVII Ha thng, thi c
gii; sa i, b sung hoc bi b mt s chng, nh Chng II - Nhng
nguyn tc c bn ca BLDS 2005 c sa i thnh mt iu Cc nguyn tc
c bn ca php lut dn s (iu 3); Chng VIII Thi hn, Chng IX
Thi hiu ca BLDS 2005 c quy nh chung thnh mt chng (Chng X
Thi hn v thi hiu).
13
Phn th hai
NI DUNG C BN CA B LUT DN S NM 2015
I. PHN TH NHT QUY NH CHUNG
Phn ny quy nh v nhng quy nh chung, xc lp, thc hin v bo v
quyn dn s, a v php l ca cc ch th trong quan h dn s, ti sn, giao
dch dn s, i din, thi hn, thi hiu vi ni dung c bn v mt s im
mi ch yu sau y:
1. V Nhng quy nh chung (Chng I)
Chng ny quy nh v phm vi iu chnh, cc nguyn tc c bn ca
php lut dn s; p dng BLDS, c ch php l gii quyt v vic dn s trong
trng hp khng c quy nh ca php lut, chnh sch ca Nh nc i vi
quan h dn s. Trong :
1.1. V phm vi iu chnh (iu 1)
B lut quy nh v phm vi iu chnh theo cch tip cn khi qut, tru
tng hn so vi BLDS 2005, bao gm quy nh a v php l, chun mc
php l v cch ng x ca c nhn, php nhn; quyn, ngha v v nhn thn
v ti sn ca c nhn, php nhn trong cc quan h dn s (quan h c hnh
thnh trn c s bnh ng, t do ch, c lp v ti sn v t chu trch
nhim).
1.2. V cc nguyn tc c bn ca php lut dn s (iu 3)
B lut thay v quy nh cc nguyn tc c bn ca BLDS thnh mt
chng nh BLDS 2005 th quy nh thnh mt iu Cc nguyn tc c bn
ca php lut dn s. Trong , ghi nhn 05 nguyn tc c bn ca php lut
dn s, phn nh nhng c trng v nguyn l c bn nht ca quan h dn s,
php lut dn s, bao gm:
(1) Mi c nhn, php nhn u bnh ng, khng c ly bt k l do
no phn bit i x; c php lut bo h nh nhau v cc quyn nhn
thn v ti sn;
(2) C nhn, php nhn xc lp, thc hin, chm dt quyn, ngha v dn
s ca mnh trn c s t do, t nguyn cam kt, tha thun. Mi cam kt, tha
thun khng vi phm iu cm ca lut, khng tri o c x hi c hiu lc
thc hin i vi cc bn v phi c ch th khc tn trng;
(3) C nhn, php nhn phi xc lp, thc hin, chm dt quyn, ngha v
dn s ca mnh mt cch thin ch, trung thc;
14
(4) Vic xc lp, thc hin, chm dt quyn, ngha v dn s khng c
xm phm n li ch quc gia, dn tc, li ch cng cng, quyn v li ch hp
php ca ngi khc;
(5) C nhn, php nhn phi t chu trch nhim v vic khng thc hin
hoc thc hin khng ng ngha v dn s.
BLDS 2015 khng ghi nhn li nguyn tc tun th php lut v nguyn
tc cn c xc lp quyn, ngha v dn s; nguyn tc tn trng o c, truyn
thng tt p v nguyn tc ha gii c quy nh thnh chnh sch ca Nh
nc i vi quan h dn s (iu 7).
1.3. V p dng B lut dn s (iu 4)
bo m s ng b, thng nht trong xy dng, p dng php lut
dn s v lm r v tr, vai tr ca BLDS, B lut b sung quy nh v mi
quan h gia BLDS v lut khc c lin quan, theo BLDS l lut chung iu
chnh cc quan h dn s; lut khc c lin quan iu chnh quan h dn s
trong cc lnh vc c th khng c tri vi cc nguyn tc c bn ca php
lut dn s c quy nh trong BLDS; trng hp lut khc c lin quan khng
quy nh hoc c quy nh nhng vi phm nguyn tc c bn ca php lut dn
s th quy nh ca BLDS c p dng.
1.4. V p dng tp qun, p dng tng t php lut (iu 5 v iu
6)
bo m tnh kh thi trong quy nh ca BLDS v lut khc c lin
quan, to c ch php l y hn trong gii quyt v vic dn s, B lut quy
nh c th v vic p dng tp qun, p dng tng t php lut, theo :
- Tp qun l quy tc x s c ni dung r rng xc nh quyn, ngha
v ca c nhn, php nhn trong quan h dn s c th, c hnh thnh v lp
i lp li nhiu ln trong mt thi gian di, c tha nhn v p dng rng ri
trong mt vng, min, dn tc, cng ng dn c hoc trong mt lnh vc dn
s;
- Trng hp cc bn khng c tho thun v php lut khng quy nh
th c th p dng tp qun nhng tp qun p dng khng c tri vi cc
nguyn tc c bn ca php lut dn s ti iu 3 BLDS 2015. Trng hp
khng c tp qun c p dng th p dng quy nh ca php lut iu chnh
quan h dn s tng t. Trng hp khng th p dng tp qun, p dng
tng t php lut th p dng cc nguyn tc c bn ca php lut dn s, n l,
l cng bng gii quyt v vic dn s.
2. V Xc lp, thc hin v bo v quyn dn s (Chng II)
B lut b sung chng II Xc lp, thc hin v bo v quyn dn s,
quy nh v gii hn vic thc hin quyn dn s, c ch php l v thc hin,
15
bo v quyn dn s, trch nhim ca c quan c thm quyn trong vic bo v
quyn dn s. Trong :
2.1. V thc hin quyn dn s (iu 9)
B lut b sung quy nh c nhn, php nhn thc hin quyn dn s theo
ch ca mnh nhng khng c tri vi cc nguyn tc c bn ca php lut
dn s (iu 3) v gii hn vic thc hin quyn dn s (iu 10); c nhn,
php nhn khng thc hin quyn dn s ca mnh khng phi l cn c lm
chm dt quyn, tr trng hp lut c quy nh khc.
2.2. V gii hn vic thc hin quyn dn s (iu 10)
c th ha nguyn tc tn trng li ch quc gia, dn tc, quyn v li
ch hp php ca ngi khc v nng cao trch nhim ca ch th c quyn
dn s trong thc hin quyn ca mnh, B lut b sung quy nh c nhn, php
nhn khng c lm dng quyn dn s ca mnh gy thit hi cho ngi khc;
vi phm ngha v ca mnh hoc thc hin mc ch khc tri php lut;
trng hp c nhn, php nhn lm dng quyn dn s th Ta n hoc c quan
c thm quyn khc cn c vo tnh cht, hu qu ca hnh vi vi phm m c
th khng bo v mt phn hoc ton b quyn ca h, buc bi thng nu gy
thit hi v c th p dng ch ti khc do lut quy nh.
2.3. V cc phng thc bo v quyn dn s (iu 11 - iu 13)
thng nht trong iu chnh php lut v phng thc bo v quyn v
to c ch php l cho c nhn, php nhn la chn phng thc bo v
quyn dn s, B lut quy nh c th hn, khi quyn dn s ca c nhn, php
nhn b xm phm th ch th c quyn t bo v theo quy nh ca BLDS,
lut khc c lin quan hoc yu cu c quan, t chc c thm quyn thc hin
cc bin php theo quy nh ca lut, trong :
Trng hp c nhn, php nhn la chn phng thc t bo v quyn
dn s th vic t bo v quyn phi ph hp vi tnh cht, mc xm phm
n quyn dn s v khng c tri vi cc nguyn tc c bn ca php lut
dn s (iu 3);
C nhn, php nhn c quyn dn s b xm phm c bi thng ton
b thit hi, tr trng hp cc bn c tha thun khc hoc lut c quy nh
khc.
2.4. V trch nhim ca Ta n, c quan c thm quyn khc trong vic
bo v quyn dn s (iu 14 v iu 15)
bo m quyn dn s ca c nhn, php nhn c bo v kp thi,
pht huy vai tr bo v cng l ca Ta n, pht huy trch nhim ca cc c
quan c thm quyn khc trc ngi dn, B lut b sung quy nh trch
nhim ca Ta n, c quan c thm quyn khc trong vic tn trng, bo v
16
quyn dn s ca c nhn, php nhn. Theo , trng hp quyn dn s b xm
phm hoc c tranh chp th vic bo v quyn c thc hin theo php lut t
tng ti Ta n hoc trng ti; vic bo v quyn dn s theo th tc hnh chnh
c thc hin trong trng hp lut quy nh; quyt nh gii quyt v vic
theo th tc hnh chnh c th c xem xt li ti Ta n; Ta n hoc c quan
c thm quyn khc c quyn hy quyt nh c bit ca c quan, t chc,
ngi c thm quyn tri php lut xm phm n quyn dn s c nhn, php
nhn.
c bit, B lut quy nh Ta n khng c t chi gii quyt v vic
dn s vi l do cha c iu lut p dng. Trng hp ny nu khng c tp
qun v khng p dng c tng t php lut th Ta n vn dng nguyn tc
c bn ca php lut dn s, n l, l cng bng gii quyt.
3. V C nhn (Chng III)
Chng ny quy nh v nng lc ch th ca c nhn v cc ni dung
php l khc c lin quan (gim h, quyn nhn thn ca c nhn, ni c tr,
thng bo tm kim ngi vng mt ti ni c tr, tuyn b mt tch, tuyn b
cht). Trong :
3.1. V nng lc hnh vi dn s ca c nhn (iu 19 - iu 24)
bo m tt hn vic tn trng, thc hin cc quyn, li ch hp php
ca c nhn v bao qut hn trong quy nh c lin quan n ngi yu th
v nng lc hnh vi dn s, B lut sa i, b sung mt s ni dung sau y:
- Khng quy nh ngi cha su tui thuc din khng c nng lc
hnh vi dn s;
- Vic xc lp, thc hin giao dch dn s ca ngi cha thnh nin c
quy nh c th, linh hot hn theo hng giao dch dn s ca ngi cha
su tui do ngi i din theo php lut ca ngi xc lp, thc hin;; ngi
t su tui n cha mi lm tui khi xc lp, thc hin giao dch dn s
phi c ngi i din theo php lut ng , tr giao dch dn s phc v
nhu cu sinh hot hng ngy ph hp vi la tui; ngi t mi lm tui
n cha mi tm tui t mnh xc lp, thc hin giao dch dn s, tr giao
dch dn s lin quan n bt ng sn, ng sn phi ng k v giao dch dn
s khc theo quy nh ca lut phi c ngi i din theo php lut ng ;
- B sung quy nh v ngi c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh
vi. Theo , ngi thnh nin do tnh trng th cht hoc tinh thn m khng
kh nng nhn thc, lm ch hnh vi nhng cha n mc mt nng lc hnh vi
dn s th theo yu cu ca ngi ny, ngi c quyn, li ch lin quan hoc
ca c quan, t chc hu quan, trn c s kt lun gim nh php y tm thn,
Ta n ra quyt nh tuyn b ngi ny l ngi c kh khn trong nhn thc,
17
lm ch hnh vi v ch nh ngi gim h, xc nh quyn, ngha v ca ngi
gim h.
3.2. V quyn nhn thn ca c nhn (iu 25 - iu 39)
c th ha cc du hiu v nhn thn trong xc nh t cch ch th
ca c nhn v lm r hn nhng quyn nhn thn gn lin vi li ch tinh
thn ca c nhn nhng cha c quy nh c th trong Hin php v lut khc
c lin quan, B lut quy nh c th cc quyn: (1) Quyn c h, tn (iu 26);
(2) Quyn thay i h (iu 27); (3) Quyn thay i tn (iu 28); (4) Quyn
xc nh, xc nh li dn tc (iu 29); (5) Quyn c khai sinh, khai t
(iu 30); (6) Quyn i vi quc tch (iu 31); (7) Quyn ca c nhn i vi
hnh nh (iu 32); (8) Quyn sng, quyn c bo m an ton v tnh mng,
sc khe, thn th (iu 33); (9) Quyn c bo v danh d, nhn phm, uy tn
(iu 34); (10) Quyn hin, nhn m, b phn c th ngi v hin, ly xc
(iu 35); (11) Quyn xc nh li gii tnh (iu 36); (12) Quyn v i sng
ring t, b mt c nhn, b mt gia nh (iu 39); (13) Quyn nhn thn trong
hn nhn v gia nh (iu 40).
ng thi, c th ha nguyn tc bnh ng trong quan h dn s, kp
thi to c ch php l thc hin, bo v quyn, li ch c lin quan ca
ngi chuyn i gii tnh, B lut (iu 37) ghi nhn v vic chuyn i gii
tnh, theo , vic chuyn i gii tnh c thc hin theo quy nh ca lut, c
nhn chuyn i gii tnh c quyn, ngha v ng k thay i h tch theo
quy nh ca php lut v h tch, c quyn nhn thn ph hp vi gii tnh
c chuyn i theo quy nh ca BLDS v lut khc c lin quan.
3.3. V gim h (iu 46 - iu 63)
ch gim h cho ngi cha thnh nin, ngi thnh nin mt
nng lc hnh vi dn s, ngi c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh vi
linh hot, kh thi hn v thc hin, bo v tt nht quyn, li ch ca ngi
c gim h, B lut sa i, b sung nhiu quy nh lin quan trong BLDS
2005, trong :
- Ngi c nng lc hnh vi dn s y c quyn la chn ngi gim
h cho mnh khi h tnh trng cn c gim h;
- Vic c, ch nh ngi gim h cho ngi cha thnh nin t su
tui tr ln th phi xem xt nguyn vng ca ngi ny;
- Php nhn c nng lc php lut dn s ph hp vi vic gim h v c
iu kin cn thit thc hin quyn, ngha v ca ngi gim h th c lm
ngi gim h;
- Vic gim h i vi ngi c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh
vi c thc hin theo cc nguyn tc: (i) Vic gim h phi c s ng ca
18
ngi nu h c nng lc th hin ch ca mnh ti thi im yu cu; (ii)
Ngi gim h ca ngi c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh vi do Ta
n ch nh theo s la chn ca ngi c gim h trc khi h tnh trng
cn c gim h theo quy nh ti khon 2 iu 48 ca BLDS, trng hp
khng c ngi ny th Ta n ch nh trong s nhng ngi gim h ng
nhin ca ngi mt nng lc hnh vi dn s, nu khng c nhng ngi trn
th Ta n ch nh mt c nhn hoc ngh mt php nhn thc hin vic gim
h; (iii) Ngi gim h ca ngi c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh vi
c quyn, ngha v theo quyt nh ca Ta n trong s cc quyn, ngha v ca
ngi gim h cho ngi mt nng lc hnh vi dn s;
- Ngi thn thch ca ngi c gim h c quyn tha thun v vic
chn c nhn, php nhn khc khng phi l ngi thn thch ca ngi c
gim h lm ngi gim st vic gim h;
- Vic gim h phi c ng k ti c quan nh nc c thm quyn
theo quy nh ca php lut v h tch (k c gim h ng nhin); ngi gim
h ng nhin m khng ng k vic gim h th vn phi thc hin ngha v
ca ngi gim h. Trng hp c tranh chp v gim h th c gii quyt
theo th tc t tng ti Ta n.
4. V Php nhn (Chng IV)
lm r hn a v php l ca php nhn trong quan h dn s, ng
thi bo m c tnh bao qut trong iu chnh v php nhn, B lut sa
i, b sung mt s ni dung c bn v iu kin mt t chc c cng
nhn l php nhn, quyn thnh lp php nhn, phn loi php nhn, cc thnh
t c bn ca php nhn (iu l, tn gi, tr s, quc tch, ti sn, c cu t
chc, chi nhnh, vn phng i din), i din ca php nhn, nng lc php
lut ca php nhn, trch nhim dn s ca php nhn, t chc li php nhn,
chm dt php nhn. Trong :
- Mi c nhn, php nhn u c quyn thnh lp php nhn, tr trng
hp lut c quy nh khc. Php nhn c thnh lp theo sng kin ca c
nhn, php nhn hoc theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn;
trng hp php lut c quy nh th vic ng k php nhn phi c thc
hin v phi c cng b cng khai; ng k php nhn bao gm ng k
thnh lp, ng k thay i v ng k khc theo quy nh ca php lut; nu
php nhn phi ng k hot ng th nng lc php lut dn s ca php nhn
pht sinh t thi im ghi vo s ng k.
Php nhn chu trch nhim dn s v ngha v do sng lp vin hoc i
din ca sng lp vin xc lp, thc hin thnh lp, ng k php nhn, tr
trng hp c tha thun khc hoc lut c quy nh khc.
19
- Cn c vo mc ch thnh lp, hot ng ca php nhn, B lut phn
loi php nhn trong quan h dn s theo 2 loi php nhn c bn l php nhn
thng mi (Php nhn thng mi l doanh nghip v cc t chc kinh t khc
- c mc tiu chnh l tm kim li nhun v li nhun c chia cho cc thnh
vin ) v php nhn phi thng mi (php nhn l c quan nh nc, n v v
trang nhn dn, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc chnh tr x
hi - ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, qu x hi, qu
t thin, doanh nghip x hi v cc t chc phi thng mi khc - khng c
mc tiu chnh l tm kim li nhun, nu c li nhun th cng khng c
phn chia cho cc thnh vin).
5. V Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc trung
ng, a phng trong quan h dn s (Chng V)
c th ha nguyn tc bnh ng trong quan h dn s v to c ch
php l iu chnh quan h dn s c mt bn l Nh nc, B lut b sung
Chng V Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc trung ng,
a phng trong quan h dn s, quy nh v a v php l, i din tham gia
quan h dn s, trch nhim v ngha v dn s v trch nhim dn s trong
quan h dn s ca Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc trung
ng, a phng vi nh nc, php nhn, c nhn nc ngoi. Trong :
- Nh nc CHXHCN Vit Nam, c quan nh nc trung ng, a
phng khi tham gia quan h dn s th bnh ng vi cc ch th khc v chu
trch nhim dn s theo quy nh ca BLDS;
- B lut cng quy nh c th v i din tham gia quan h dn s, trch
nhim v ngha v dn s v trch nhim v ngha v ca Nh nc CHXHCN
Vit Nam, c quan nh nc trung ng, a phng trong quan h dn s
vi mt bn l nh nc, php nhn, c nhn nc ngoi.
6. V H gia nh, t hp tc v t chc khc khng c t cch php
nhn trong quan h dn s (Chng VI)
quy nh v ch th trong BLDS ph hp hn vi tnh cht ca quan
h dn s, xc nh r rng a v php l ca ch th v gii quyt nhng bt
cp, vng mc lin quan trong thc tin thi hnh php lut, B lut quy nh v
h gia nh, t hp tc, t chc khc khng c t cch php nhn theo cch tip
cn mi, theo , trng hp h gia nh, t hp tc, t chc khc khng c t
cch php nhn tham gia quan h dn s th cc thnh vin ca h gia nh, t
hp tc, t chc khc khng c t cch php nhn l ch th tham gia xc lp,
thc hin giao dch dn s hoc y quyn cho ngi i din tham gia xc lp,
thc hin giao dch dn s. Vic y quyn phi c lp thnh vn bn, tr
trng hp c tha thun khc. Khi c s thay i ngi i din th phi thng
bo cho bn tham gia quan h dn s bit. Trng hp thnh vin ca h gia
20
nh, t hp tc, t chc khc khng c t cch php nhn tham gia quan h dn
s khng c cc thnh vin khc y quyn lm ngi i din th thnh vin
l ch th ca quan h dn s do mnh xc lp, thc hin.
B lut cng quy nh c th v ti sn chung ca cc thnh vin h gia
nh, trch nhim dn s ca thnh vin h gia nh, t hp tc, t chc khc
khng c t cch php nhn v hu qu php l i vi giao dch dn s do
thnh vin khng c thm quyn i din xc lp, thc hin.
Vic xc nh ch th ca quan h dn s c s tham gia ca h gia nh
s dng t c thc hin theo quy nh ca Lut t ai.
7. V Ti sn (Chng VII)
bo m tnh khi qut, d bo v minh bch v ti sn, B lut sa
i, b sung mt s quy nh v ti sn, ng k ti sn, bt ng sn v ng
sn, quyn ti sn. Trong :
- Bt ng sn v ng sn c th l ti sn hin c, ti sn hnh thnh
trong tng lai (Ti sn hin c l ti sn hnh thnh v ch th xc lp
quyn s hu, quyn khc i vi ti sn trc hoc ti thi im xc lp giao
dch; ti sn hnh thnh trong tng lai bao gm ti sn cha hnh thnh v ti
sn hnh thnh nhng ch th xc lp quyn s hu ti sn sau thi im xc
lp giao dch);
- Quyn s dng t l mt quyn ti sn;
- Trng hp quyn s hu, quyn khc i vi ti sn c ng k th
vic ng k phi c cng khai.
8. V Giao dch dn s (Chng VIII)
to c ch php l iu chnh v giao dch dn s linh hot hn, tn
trng t do ch ca ch th, hn ch ri ro php l v vic tuyn b giao dch
v hiu mt cch ty tin, B lut sa i, b sung mt s ni dung c bn v
iu kin c hiu lc ca giao dch dn s, hnh thc giao dch dn s, gii thch
giao dch dn s, ng li gii quyt giao dch dn s v hiu, thi hiu yu
cu tuyn b giao dch dn s v hiu. Trong :
- Ch th phi c nng lc php lut dn s, nng lc hnh vi dn s ph
hp vi giao dch dn s c xc lp;
- Vic gii quyt giao dch dn s v hiu tng i c tnh linh hot hn,
bo v tt hn li ch ca ch th giao dch, nht l bn yu th theo hng, giao
dch dn s do ngi cha thnh nin, ngi mt nng lc hnh vi dn s, ngi
c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh vi hoc ngi b hn ch nng lc
hnh vi dn s xc lp, thc hin m theo quy nh ca php lut phi do ngi
i din ca h xc lp, thc hin hoc ng c th khng v hiu, nh: giao
21
dch dn s ca ngi cha su tui, ngi mt nng lc hnh vi dn s
nhm p ng nhu cu thit yu hng ngy ca ngi ...;
- Giao dch dn s c xc lp c s nhm ln lm cho mt bn hoc cc
bn khng t c mc ch ca vic xc lp giao dch th bn b nhm ln c
quyn yu cu Ta n tuyn b giao dch dn s v hiu, tr trng hp mc
ch xc lp giao dch dn s ca cc bn t c hoc cc bn c th khc
phc ngay c s nhm ln lm cho mc ch ca vic xc lp giao dch dn s
vn t c;
- Quy nh giao dch dn s vi phm quy nh iu kin c hiu lc v
hnh thc th v hiu. Tuy nhin, trn c s tn trng thc t thc hin giao dch
v ch ch thc ca ch th trong giao dch, bo m s n nh ca giao dch
dn s, cc quan h lin quan v hn ch s khng thin ch ca mt bn trong
vic li dng vic khng tun th quy nh v hnh thc khng thc hin cam
kt ca mnh, B lut quy nh cc ngoi l Ta n cng nhn giao dch dn
s khng tun th quy nh v hnh thc theo yu cu ca mt bn hoc cc bn
trong giao dch: (i) Giao dch dn s c xc lp theo quy nh phi bng
vn bn nhng vn bn khng ng quy nh ca lut m mt bn hoc cc bn
thc hin t nht hai phn ba ngha v trong giao dch; (ii) Giao dch dn s
c xc lp bng vn bn nhng vi phm quy nh bt buc v cng chng,
chng thc m mt bn hoc cc bn thc hin t nht hai phn ba ngha v
trong giao dch. Trong trng hp ny, cc bn khng phi thc hin vic cng
chng, chng thc;
- Trng hp ti sn c ng k ti c quan nh nc c thm
quyn sau c chuyn giao bng mt giao dch dn s khc cho ngi th
ba ngay tnh v ngi ny cn c vo vic ng k m xc lp, thc hin giao
dch th giao dch vi ngi th ba khng b v hiu. Trng hp ny, ch s
hu khng c quyn i li ti sn t ngi th ba ngay tnh nhng c quyn
khi kin, yu cu ch th c li dn n vic giao dch c xc lp vi ngi
th ba phi hon tr nhng chi ph hp l v BTTH;
- Thi hiu yu cu Ta n tuyn b giao dch dn s v hiu l 02 nm
i vi giao dch v hiu tng i (giao dch v hiu do ngi cha thnh nin,
ngi mt nng lc hnh vi dn s, ngi c kh khn trong nhn thc, lm ch
hnh vi, ngi b hn ch nng lc hnh vi dn s; giao dch v hiu do b nhm
ln, b la di, e da, cng p; giao dch v hiu do ngi xc lp khng nhn
thc v lm ch c hnh vi ca mnh; giao dch v hiu do khng tun th
quy nh v hnh thc). Trng hp ny, ht thi hn 02 nm m khng c yu
cu tuyn b giao dch dn s v hiu th giao dch dn s c xc nh l c
hiu lc. i vi giao dch dn s v hiu do vi phm iu cm ca lut, tri o
c x hi v do gi to th thi hiu yu cu Ta n tuyn b giao dch dn s
v hiu khng b hn ch.
22
9. V i din (Chng IX)
quy nh v i din bo m ph hp hn vi thc tin giao lu dn
s; pht huy cao nht vai tr, trch nhim ca ngi i din; quyn, li ch ca
ngi c i din v ngi th ba, B lut sa i, b sung mt s ni dung
c bn v khi nim i din, cn c xc lp quyn i din, i din theo php
lut, i din theo y quyn, hu qu php l ca hnh vi i din, thi hn i
din, phm vi i din, hu qu ca giao dch dn s do ngi khng c thm
quyn i din xc lp, thc hin. Trong :
- Quyn i din c xc lp theo y quyn gia ngi c i din v
ngi i din; theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn, theo iu
l ca php nhn hoc theo quy nh ca php lut;
- Ngi i din theo php lut ca c nhn, php nhn c th do Ta n
ch nh;
- Php nhn c th c nhiu ngi i din theo php lut v mi ngi
i din c quyn i din cho php nhn theo quy nh v thi hn i din,
phm vi i din ti BLDS;
- Ngi i din theo y quyn c th l php nhn;
- Ngi i din c quyn xc lp, thc hin hnh vi cn thit t c
mc ch ca vic i din;
- Trng hp khng xc nh c c th phm vi i din th ngi i
din theo php lut c quyn xc lp, thc hin mi giao dch dn s v li ch
ca ngi c i din, tr trng hp php lut c quy nh khc;
- Trng hp khng xc nh c thi hn i din th thi hn i din
c xc nh theo nguyn tc: (1) Nu quyn i din c xc nh theo giao
dch dn s c th th thi hn i din c tnh n thi im chm dt giao
dch dn s ; (2) Nu quyn i din khng c xc nh vi giao dch dn
s c th th thi hn i din l 01 nm, k t thi im pht sinh quyn i
din;
- Giao dch dn s do ngi khng c quyn i din hoc vt qu phm
vi i din xc lp, thc hin vn lm pht sinh quyn, ngha v i vi ngi
c i din nu ngi ny cng nhn giao dch hoc bit m khng
phn i trong mt thi hn hp l hoc ngi ny c li dn n vic ngi
giao dch khng bit hoc khng th bit v vic ngi xc lp, thc hin
giao dch dn s vi mnh khng c quyn i din.
10. V Thi hn v thi hiu (Chng X)
bo m quy nh v thi hiu trong BLDS ph hp vi bn cht ca
thi hiu trong quan h dn s, bn cnh k tha 04 loi thi hiu c quy nh
23
trong BLDS 2005 (thi hiu hng quyn dn s, thi hiu min tr ngha v
dn s, thi hiu khi kin, thi hiu yu cu gii quyt vic dn s), B lut
quy nh Ta n khng c t mnh p dng thi hiu nu khng c yu cu
ca mt bn hoc cc bn trong quan h dn s; trng hp mt v cc bn
trong quan h dn s c yu cu v vic p dng thi hiu th yu cu ny phi
c a ra trc khi Ta n cp s thm ra bn n, quyt nh gii quyt v,
vic; ngi c hng li t vic p dng thi hiu c quyn t chi p dng
thi hiu, tr trng hp vic t chi nhm mc ch trn trnh thc hin
ngha v.
II. PHN TH HAI QUYN S HU V QUYN KHC I
VI TI SN
Phn ny quy nh v quy nh chung, chim hu, quyn s hu, quyn
khc i vi ti sn vi ni dung c bn v mt s im mi ch yu sau y:
1. V Quy nh chung (Chng XI)
bo m thng nht, kh thi trong nhn thc, quy nh v p dng
php lut v quyn s hu, quyn khc i vi ti sn, B lut sa i, b
sung mt s quy nh chung v vn ny. Trong :
1.1. V nguyn tc xc lp, thc hin quyn s hu, quyn khc i vi
ti sn (iu 158 - iu 162)
Bn cnh quyn s hu, B lut b sung quyn khc i vi ti sn
(quyn ca ch th trc tip nm gi, chi phi ti sn thuc quyn s hu ca
ch th khc), bao gm: quyn i vi bt ng sn lin k, quyn hng dng,
quyn b mt. Trong , v mi quan h gia quyn s hu v quyn khc i
vi ti sn, v thc hin quyn v thi im chuyn quyn, B lut quy nh:
- Quyn s hu, quyn khc i vi ti sn c xc lp, thc hin trong
trng hp BLDS, lut khc c lin quan quy nh; quyn khc i vi ti sn
vn c hiu lc trong trng hp quyn s hu c chuyn giao, tr trng
hp BLDS, lut khc c lin quan quy nh khc;
- Ch s hu c thc hin mi hnh vi theo ch ca mnh i vi ti
sn nhng khng c tri vi quy nh ca lut, gy thit hi hoc lm nh
hng n li ch quc gia, dn tc, li ch cng cng, quyn v li ch hp
php ca ngi khc; ch th c quyn khc i vi ti sn c thc hin mi
hnh vi trong phm vi quyn c quy nh ti BLDS, lut khc c lin quan
nhng khng c gy thit hi hoc lm nh hng n li ch quc gia, dn
tc, li ch cng cng, quyn v li ch hp php ca ch s hu ti sn hoc
ca ngi khc; ch th c quyn khc i vi ti sn cng phi chu ri ro v
ti sn trong phm vi quyn ca mnh, tr trng hp c tho thun khc vi
ch s hu ti sn hoc BLDS, lut khc c lin quan quy nh khc;
24
- Thi im xc lp quyn s hu, quyn khc i vi ti sn thc hin
theo quy nh ca BLDS, lut khc c lin quan; trng hp lut khng c quy
nh th thc hin theo tha thun ca cc bn; trng hp lut khng quy nh
v cc bn khng c tha thun th thi im xc lp quyn s hu, quyn khc
i vi ti sn l thi im ti sn c chuyn giao.
Thi im ti sn c chuyn giao l thi im bn c quyn hoc ngi
i din hp php ca h chim hu ti sn. Trng hp ti sn cha c
chuyn giao m pht sinh hoa li, li tc th hoa li, li tc thuc v bn c ti
sn chuyn giao, tr trng hp c tha thun khc.
1.2. V bo v quyn s hu, quyn khc i vi ti sn (iu 163 -
iu 170)
B lut c bn k tha cc quy nh v bo v quyn s hu trong BLDS
2005. Tuy nhin, lm r hn vic bo v quyn khc i vi ti sn, B lut
quy nh ch th c quyn khc i vi ti sn c quyn t bo v, ngn chn
bt k ngi no c hnh vi xm phm quyn ca mnh bng nhng bin php
khng tri vi quy nh ca php lut; ch s hu khng c quyn i li ti sn
t s chim hu ca ch th ang c quyn khc i vi ti sn .
2. V Chim hu (Chng XII)
bo m gi n nh cc quan h lin quan n ti sn, trt t, an ton
x hi, B lut quy nh v chim hu c lp vi quy nh v quyn s hu v
quyn khc i vi ti sn theo cch tip cn tn trng tnh trng thc t - mi
quan h thc t gia ngi chim hu v ti sn. Trong :
- Chim hu l vic ch th nm gi, chi phi ti sn mt cch trc tip
hoc gin tip nh ch th c quyn i vi ti sn;
- Chim hu bao gm chim hu ca ch s hu v chim hu ca ngi
khng phi l ch s hu; vic chim hu ca ngi khng phi l ch s hu
khng th l cn c xc lp quyn s hu, tr trng hp xc lp quyn s hu
i vi ti sn v ch, ti sn khng xc nh c ch s hu, ti sn b chn,
giu, b vi lp, b chm m, ti sn do ngi khc nh ri, b qun, gia sc b
tht lc, gia cm b tht lc, vt nui di nc v xc lp quyn s hu theo
thi hiu do chim hu, c li v ti sn khng c cn c php lut;
- Ngi chim hu c suy on l ngay tnh, ngi no cho rng ngi
chim hu khng ngay tnh th phi chng minh; trng hp c tranh chp v
quyn i vi ti sn th ngi chim hu c suy on l ngi c quyn ,
ngi c tranh chp vi ngi chim hu phi chng minh v vic ngi chim
hu khng c quyn; ngi chim hu ngay tnh, lin tc, cng khai c p
dng thi hiu hng quyn v c hng hoa li, li tc m ti sn mang li
theo quy nh ca BLDS v lut khc c lin quan;
25
- Trng hp vic chim hu b ngi khc xm phm th ngi chim
hu c quyn yu cu ngi c hnh vi xm phm phi chm dt hnh vi, khi
phc tnh trng ban u, tr li ti sn v BTTH hoc yu cu Ta n, c quan
nh nc c thm quyn khc buc ngi chm dt hnh vi, khi phc tnh
trng ban u, tr li ti sn v BTTH.
3. V Quyn s hu (Chng XIII)
B lut c bn k tha quy nh v quyn s hu trong BLDS 2005 v c
sa i, b sung mt s quy nh v hnh thc s hu v cn c xc lp quyn
s hu. Trong :
3.1. V hnh thc s hu (iu 197 - iu 220)
B lut ghi nhn 03 hnh thc s hu l s hu ton dn, s hu ring v
s hu chung thay v vic ghi nhn 06 hnh thc s hu nh trong BLDS 2005
(s hu nh nc; s hu tp th; s hu t nhn; s hu chung; s hu ca t
chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi; s hu ca t chc chnh tr x hi -
ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip). C th:
- t ai, ti nguyn nc, ti nguyn khong sn, ngun li vng bin,
vng tri, ti nguyn thin nhin khc v cc ti sn do Nh nc u t, qun
l l ti sn cng thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu v
thng nht qun l. Nh nc CHXHCN Vit Nam l i din, thc hin quyn
ca ch s hu i vi ti sn thuc s hu ton dn, Chnh ph thng nht
qun l v bo m s dng ng mc ch, hiu qu v tit kim ti sn thuc
s hu ton dn;
- S hu ring l s hu ca mt c nhn hoc mt php nhn; ti sn hp
php thuc s hu ring khng b hn ch v s lng, gi tr.
- S hu chung l s hu ca nhiu ch th i vi ti sn; s hu chung
bao gm s hu chung theo phn v s hu chung hp nht.
Quy nh v s hu chung ca cc thnh vin gia nh cng sng chung
i vi ti sn do cc thnh vin ng gp, cng nhau to lp nn v nhng ti
sn khc c xc lp quyn s hu theo quy nh ca BLDS v lut khc c
lin quan.
Trng hp v chng la chn ch ti sn theo tha thun theo quy
nh ca php lut v hn nhn v gia nh th ti sn chung ca v chng c
p dng theo ch ti sn ny.
Trng hp mt trong cc ch s hu chung i vi ng sn t b phn
quyn s hu ca mnh hoc khi ngi ny cht m khng c ngi tha k th
phn quyn s hu thuc s hu chung ca cc ch s hu cn li. Trng
hp tt c cc ch s hu t b quyn s hu ca mnh i vi ti sn chung th
vic xc lp quyn s hu c p dng theo quy nh v xc lp quyn s hu
26
i vi ti sn v ch theo quy nh ca BLDS.
3.2. V xc lp quyn s hu theo thi hiu do chim hu, c li v
ti sn khng c cn c php lut (iu 236)
bo m nguyn tc bnh ng trong quan h dn s, s thng nht
trong quy nh php lut lin quan n thi hiu hng quyn, B lut quy nh
nguyn tc chung v thi hiu xc lp quyn s hu do chim hu, c li v
ti sn khng c cn c php lut m khng phn bit ti sn thuc s hu
ca ai, theo , ngi chim hu, ngi c li v ti sn khng c cn c
php lut nhng ngay tnh, lin tc, cng khai trong thi hn 10 nm i vi
ng sn, 30 nm i vi bt ng sn th tr thnh ch s hu ti sn , k t
thi im bt u chim hu, tr trng hp BLDS, lut khc c lin quan quy
nh khc.
4. V Quyn khc i vi ti sn (Chng XIV)
to c s php l y hn, thun li hn cho vic khai thc, s
dng mt cch hiu qu cc ti sn, cc ngun ti nguyn thin nhin khc v
to c ch php l cc ch th khng phi l ch s hu thc hin quyn i
vi ti sn thuc s hu ca ch th khc, bo m khai thc c nhiu nht li
ch trn cng mt ti sn, bo m trt t, n nh cc quan h c lin quan, B
lut sa i quy nh v quyn s dng hn ch bt ng sn lin k trong
BLDS 2005 v b sung quy nh v quyn hng dng, quyn b mt. Trong
:
4.1. V quyn i vi bt ng sn lin k (iu 245 - iu 256)
B lut quy nh quyn i vi bt ng sn lin k theo cch tip cn
iu chnh mi quan h gia hai bt ng sn, theo :
- Quyn i vi bt ng sn lin k l quyn c thc hin trn mt bt
ng sn (gi l bt ng sn chu hng quyn) nhm phc v cho vic khai
thc mt bt ng sn khc thuc quyn s hu ca ngi khc (gi l bt ng
sn hng quyn);
- Quyn i vi bt ng sn lin k c xc lp do a th t nhin,
theo quy nh ca lut, theo tho thun hoc theo di chc;
- Quyn i vi bt ng sn lin k c hiu lc i vi mi c nhn,
php nhn v c chuyn giao khi bt ng sn c chuyn giao, tr trng
hp lut lin quan c quy nh khc.
- Vic thc hin quyn i vi bt ng sn lin k theo tha thun ca
cc bn. Trng hp cc bn khng c tha thun th thc hin theo nguyn tc
bo m nhu cu hp l ca vic khai thc bt ng sn hng quyn ph hp
vi mc ch s dng ca c bt ng sn hng quyn v bt ng sn chu
hng quyn; khng c lm dng quyn i vi bt ng sn chu hng
27
quyn; khng c thc hin hnh vi ngn cn hoc lm cho vic thc hin
quyn i vi bt ng sn hng quyn tr nn kh khn;
- Trng hp c s thay i v s dng, khai thc bt ng sn chu
hng quyn dn n thay i vic thc hin quyn i vi bt ng sn hng
quyn th ch s hu bt ng sn chu hng quyn phi thng bo trc cho
ch s hu bt ng sn hng quyn trong mt thi hn hp l. Ch s hu bt
ng sn chu hng quyn phi to iu kin thun li cho ch s hu bt ng
sn hng quyn ph hp vi thay i ny;
- Quyn i vi bt ng sn lin k chm dt trong trng hp bt ng
sn hng quyn v bt ng sn chu hng quyn thuc quyn s hu ca
mt ngi; vic s dng, khai thc bt ng sn khng cn lm pht sinh nhu
cu hng quyn; theo tha thun ca cc bn v trng hp khc theo quy nh
ca lut.
4.2. V quyn hng dng (iu 257 - iu 266)
B lut b sung quy nh v quyn hng dng, trong :
- Quyn hng dng l quyn ca ch th c khai thc cng dng v
hng hoa li, li tc i vi ti sn thuc quyn s hu ca ch th khc trong
mt thi hn nht nh;
- Quyn hng dng c th c xc lp theo quy nh ca lut, theo tho
thun hoc theo di chc; quyn hng dng c xc lp t thi im nhn
chuyn giao ti sn, tr trng hp c tha thun khc hoc lut lin quan c
quy nh khc; quyn hng dng c xc lp c hiu lc i vi mi c
nhn, php nhn, tr trng hp lut lin quan c quy nh khc;
- C nhn, php nhn u c th l ch th c quyn hng dng. Thi
hn ca quyn hng dng do cc bn tha thun hoc do lut quy nh nhng
ti a n ht cuc i ca ngi hng dng u tin nu ngi hng dng l
c nhn v n khi php nhn chm dt tn ti nhng ti a 30 nm nu ngi
hng dng u tin l php nhn;
- Ngi hng dng c quyn t mnh hoc cho php ngi khc khai
thc, s dng, thu hoa li, li tc t i tng ca quyn hng dng; ngi
hng dng c quyn s hu i vi hoa li, li tc thu c t ti sn l i
tng ca quyn hng dng trong thi gian quyn ny c hiu lc, trng hp
quyn hng dng chm dt m cha n k hn thu hoa li, li tc th khi n
k hn thu hoa li, li tc, ngi hng dng c hng gi tr ca hoa li, li
tc thu c tng ng vi thi gian ngi c quyn hng dng; yu cu
ch s hu ti sn thc hin ngha v sa cha ti sn bo m khng b suy
gim ng k dn ti ti sn khng th s dng c hoc mt ton b cng
dng, gi tr ca ti sn; trng hp thc hin ngha v thay cho ch s hu ti
28
sn th c quyn yu cu ch s hu ti sn hon tr chi ph; ngi hng dng
c quyn cho thu quyn hng dng trong thi hn ca quyn hng dng;
- Ngi hng dng c ngha v tip nhn ti sn theo hin trng v thc
hin ng k nu lut c quy nh; khai thc ti sn ph hp vi cng dng, mc
ch s dng ca ti sn; gi gn, bo qun ti sn nh ti sn ca mnh; bo
dng, sa cha ti sn theo nh k bo m cho vic s dng bnh thng;
khi phc tnh trng ca ti sn v khc phc cc hu qu xu i vi ti sn do
vic khng thc hin tt ngha v ca mnh ph hp vi yu cu k thut hoc
theo tp qun v bo qun ti sn; hon tr ti sn cho ch s hu khi ht thi
hn hng dng;
- Ch s hu c quyn nh ot ti sn nhng khng c lm thay i
quyn hng dng c xc lp; yu cu Ta n trut quyn hng dng
trong trng hp ngi hng dng vi phm nghim trng ngha v ca mnh;
khng c cn tr, thc hin hnh vi khc gy kh khn hoc xm phm n
quyn, li ch hp php ca ngi hng dng; thc hin ngha v sa cha ti
sn bo m khng b suy gim ng k dn ti ti sn khng th s dng
c hoc mt ton b cng dng, gi tr ca ti sn;
- Quyn hng dng chm dt khi thi hn ca quyn hng dng ht;
theo tha thun ca cc bn; ngi hng dng tr thnh ch s hu ti sn l
i tng ca quyn hng dng; ngi hng dng t b hoc khng thc
hin quyn hng dng trong thi hn do lut quy nh; ti sn l i tng ca
quyn hng dng khng cn; theo quyt nh ca Ta n hoc cn c khc
theo quy nh ca lut.
Khi chm dt quyn hng dng th ti sn l i tng ca quyn hng
dng phi c hon tr cho ch s hu, tr trng hp c tha thun khc hoc
lut c quy nh khc.
4.3. V quyn b mt (iu 267 - iu 273)
B lut b sung quy nh v quyn b mt, trong :
- Quyn b mt l quyn ca mt ch th i vi mt t, mt nc,
khong khng gian trn mt t, mt nc v lng t m quyn s dng t
thuc v ch th khc;
- Quyn b mt c xc lp theo quy nh ca lut, theo tha thun hoc
theo di chc. Quyn b mt c hiu lc t thi im ch th c quyn s dng
t chuyn giao mt t, mt nc, khong khng gian trn mt t, mt nc
v lng t cho ch th c quyn b mt, tr trng hp c tha thun khc
hoc lut lin quan c quy nh khc;
- Quyn b mt c hiu lc i vi mi c nhn, php nhn, tr trng
hp lut lin quan c quy nh khc;
29
- Thi hn ca quyn b mt c xc nh theo quy nh ca lut, theo
tho thun hoc di chc nhng khng vt qu thi hn ca quyn s dng t.
Trng hp tho thun hoc di chc khng xc nh thi hn ca quyn b mt
th mi bn c quyn chm dt quyn ny bt c lc no nhng phi thng bo
bng vn bn cho bn kia bit trc t nht l 06 thng;
- Ch th quyn b mt c quyn khai thc, s dng mt t, mt nc,
khong khng gian trn mt t, mt nc v lng t thuc quyn s dng t
ca ngi khc xy dng cng trnh, trng cy, canh tc v c s hu
nhng ti sn c to lp nhng khng c tri vi quy nh ca BLDS, php
lut v t ai, xy dng, quy hoch, ti nguyn, khong sn v quy nh khc
ca php lut c lin quan. Trng hp quyn b mt c chuyn giao mt
phn hoc ton b th ch th nhn chuyn giao c k tha quyn b mt theo
iu kin v trong phm vi tng ng vi phn quyn b mt c chuyn giao;
- Quyn b mt chm dt khi thi hn hng quyn b mt ht; ch th
c quyn b mt v ch th c quyn s dng t l mt; ch th c quyn b
mt t b quyn ca mnh; quyn s dng t c quyn b mt b thu hi theo
quy nh ca Lut t ai; theo tha thun ca cc bn hoc theo quy nh ca
lut.
Khi quyn b mt chm dt, ch th quyn b mt phi tr li mt t,
mt nc, khong khng gian trn mt t, mt nc v lng t cho ch th c
quyn s dng t theo tha thun hoc theo quy nh ca php lut; ch th
quyn b mt phi x l ti sn thuc s hu ca mnh trc khi quyn b mt
chm dt, tr trng hp c tha thun khc; trng hp ch th quyn b mt
khng x l ti sn trc khi quyn b mt chm dt th quyn s hu ti sn
thuc v ch th c quyn s dng t k t thi im quyn b mt chm dt,
tr trng hp ch th c quyn s dng t khng nhn ti sn . Trng hp
ch th c quyn s dng t khng nhn ti sn m phi x l ti sn th ch
th c quyn b mt phi thanh ton chi ph x l ti sn.
III. PHN TH BA NGHA V V HP NG
Phn ny quy nh v quy nh chung; mt s hp ng thng dng; ha
thng, thi c gii; thc hin cng vic khng c y quyn; ngha v hon tr do
chim hu, s dng ti sn, c li v ti sn khng c cn c php lut; trch
nhim BTTH ngoi hp ng vi ni dung c bn v mt s im mi ch yu
sau y:
1. V Quy nh chung (Chng XV)
bo m s an ton, thng thong trong quan h ngha v, cng bng
gia cc bn, ph hp vi thc tin ca Vit Nam v thng l quc t, B lut
sa i, b sung nhiu quy nh v bo m thc hin ngha v, trch nhim
dn s do vi phm ngha v, giao kt hp ng, thc hin hp ng, sa i,
30
chm dt hp ng. Trong :
1.1. V bo m thc hin ngha v (iu 292 - iu 350)
a) V quy nh chung
B lut quy nh 09 bin php bo m thc hin ngha v (cm c ti
sn, th chp ti sn, t cc, k cc, k qu, bo lu quyn s hu, bo lnh,
tn chp; cm gi ti sn), trong k tha 07 bin php bo m thc hin
ngha v trong BLDS 2005 v b sung 02 bin php (bo lu quyn s hu v
cm gi ti sn). ng thi, sa i, b sung nhiu quy nh lin quan n ni
dung cc bin php bo m ny, c th:
- B lut quy nh phm vi ngha v c bo m c th l mt phn
hoc ton b theo tho thun hoc theo quy nh ca php lut; nu khng c
tho thun v php lut khng quy nh phm vi bo m th ngha v coi nh
c bo m ton b, k c ngha v tr li, tin pht v BTTH; trng hp
bo m thc hin ngha v trong tng lai, cc bn c quyn tha thun c th
v phm vi ngha v c bo m v thi hn thc hin ngha v c bo
m, tr trng hp php lut c quy nh khc, khi ngha v trong tng lai
c hnh thnh, cc bn khng phi xc lp li bin php bo m i vi
ngha v ;
- Ti sn bo m phi thuc quyn s hu ca bn bo m, tr trng
hp cm gi ti sn, bo lu quyn s hu; ti sn bo m c th c m t
chung, nhng phi xc nh c; ti sn bo m c th l ti sn hin c hoc
ti sn hnh thnh trong tng lai; gi tr ca ti sn bo m c th ln hn,
bng hoc nh hn gi tr ngha v c bo m;
- Bin php bo m pht sinh hiu lc i khng vi ngi th ba t khi
ng k bin php bo m hoc bn nhn bo m nm gi hoc chim gi ti
sn bo m. Khi bin php bo m pht sinh hiu lc i khng vi ngi th
ba th bn nhn bo m c quyn truy i ti sn bo m v c quyn u
tin thanh ton gia cc bn cng nhn ti sn bo m theo quy nh ti BLDS
v lut khc c lin quan;
- Bin php bo m c ng k theo tho thun hoc theo quy nh
ca lut, vic ng k l iu kin giao dch bo m c hiu lc ch trong
trng hp lut c quy nh; trng hp c ng k th bin php bo m
pht sinh hiu lc i khng vi ngi th ba k t thi im ng k; vic
ng k bin php bo m c thc hin theo quy nh ca php lut v ng
k bin php bo m;
- Trng hp c cn c v x l ti sn bo m th bn nhn bo m
phi thng bo bng vn bn trong thi hn hp l v vic x l ti sn bo m
cho bn bo m v cc bn cng nhn bo m khc; ngi ang gi ti sn
31
bo m c ngha v giao ti sn bo m cho bn nhn bo m x l, tr
trng hp trc thi im x l ti sn bo m m bn bo m thc hin y
ngha v ca mnh i vi bn nhn bo m;
- Bn cm c, th chp v bn nhn cm c, th chp c quyn tha thun
v phng thc x l ti sn cm c, th chp; nu khng c tha thun th ti
sn cm c, th chp c bn u gi, tr trng hp lut c quy nh khc;
- Vic thanh ton s tin c c t vic x l ti sn cm c, th chp
c thc hin theo nguyn tc: S tin c c t vic x l ti sn cm c, th
chp sau khi thanh ton chi ph bo qun, thu gi v x l ti sn cm c, th
chp c thanh ton theo th t u tin gia cc bn cng nhn ti sn bo
m c quy nh ti BLDS; trng hp s tin c c t vic x l ti sn
cm c, th chp sau khi thanh ton chi ph bo qun, thu gi v x l ti sn
cm c, th chp ln hn gi tr ngha v c bo m th s tin chnh lch
phi c tr cho bn bo m; trng hp s tin c c t vic x l ti sn
cm c, th chp sau khi thanh ton chi ph bo qun, thu gi v x l ti sn
cm c, th chp nh hn gi tr ngha v c bo m th phn ngha v cha
c thanh ton c xc nh l ngha v khng c bo m, tr trng hp
cc bn c tha thun b sung ti sn bo m. Bn nhn bo m c quyn yu
cu bn c ngha v c bo m phi thc hin phn ngha v cha c
thanh ton;
- Trng hp mt ti sn c dng bo m thc hin nhiu ngha v
th th t u tin thanh ton gia cc bn cng nhn bo m c xc nh nh
sau: Trng hp cc bin php bo m u pht sinh hiu lc i khng vi
ngi th ba th th t thanh ton c xc nh theo th t xc lp hiu lc i
khng; trng hp c bin php bo m pht sinh hiu lc i khng vi ngi
th ba v c bin php bo m khng pht sinh hiu lc i khng vi ngi
th ba th ngha v c bin php bo m c hiu lc i khng vi ngi th ba
c thanh ton trc; trng hp cc bin php bo m u khng pht sinh
hiu lc i khng vi ngi th ba th th t thanh ton c xc nh theo th
t xc lp bin php bo m.
Th t u tin thanh ton nu trn c th thay i, nu cc bn cng nhn
bo m c tha thun thay i th t u tin thanh ton cho nhau. Bn th
quyn u tin thanh ton ch c u tin thanh ton trong phm vi bo m ca
bn m mnh th quyn.
b) V cm c ti sn
Bn cnh k tha quy nh trong BLDS 2005, B lut quy nh v cm c
ti sn theo hng, tch bit gia thi im hp ng cm c c hiu lc v thi
im bin php cm c c hiu lc i khng vi ngi th ba. Theo : cm c
ti sn c hiu lc t thi im giao kt, tr trng hp c tha thun khc hoc
32
lut c quy nh khc; cm c ti sn c hiu lc i khng vi ngi th ba k
t thi im bn nhn cm c nm gi ti sn cm c; trng hp bt ng sn
l i tng ca cm c theo quy nh ca lut th vic cm c bt ng sn c
hiu lc i khng vi ngi th ba k t thi im ng k.
c) V th chp ti sn
B lut sa i mt s quy nh trong BLDS 2005 v ti sn th chp,
hiu lc ca th chp ti sn, quyn v ngha v ca cc bn, trong :
- Hp ng th chp ti sn c hiu lc t thi im giao kt, tr trng
hp c tha thun khc hoc lut c quy nh khc; th chp ti sn pht sinh
hiu lc i khng vi ngi th ba k t thi im ng k;
- Trng hp th chp quyn s dng t m ti sn gn lin vi t
thuc quyn s hu ca bn th chp th ti sn gn lin vi t cng thuc ti
sn th chp, tr trng hp c tha thun khc.
- Trng hp th chp quyn s dng t m khng th chp ti sn gn
lin vi t v ngi s dng t ng thi l ch s hu ti sn gn lin vi t
th khi c cn c x l ti sn bo m, ti sn c x l bao gm c ti sn
gn lin vi t, tr trng hp c tha thun khc; trng hp ngi s dng
t khng ng thi l ch s hu ti sn gn lin vi t th khi x l quyn s
dng t, ch s hu ti sn gn lin vi t c tip tc s dng t trong
phm vi quyn, ngha v ca mnh; quyn v ngha v ca bn th chp trong
mi quan h vi ch s hu ti sn gn lin vi t c chuyn giao cho ngi
nhn chuyn quyn s dng t, tr trng hp c tha thun khc;
- Trng hp ch th chp ti sn gn lin vi t m khng th chp
quyn s dng t v ch s hu ti sn gn lin vi t ng thi l ngi s
dng t th khi c cn c x l ti sn bo m, ti sn c x l bao gm c
quyn s dng t, tr trng hp c tha thun khc; trng hp ch s hu ti
sn gn lin vi t khng ng thi l ngi s dng t th khi x l ti sn
gn lin vi t, ngi nhn chuyn quyn s hu ti sn gn lin vi t c
tip tc s dng t trong phm vi quyn, ngha v ca ch s hu ti sn gn
lin vi t c chuyn giao, tr trng hp c tha thun khc.
d) V bo lu quyn s hu
Trn c s k tha quy nh v bo lu quyn s hu trong hp ng mua
bn ti sn ti BLDS 2005, B lut pht trin bo lu quyn s hu thnh mt
bin php bo m thc hin ngha v bng ti sn theo tha thun, theo :
- Trong hp ng mua bn, quyn s hu ti sn c th c bn bn bo
lu cho n khi ngha v thanh ton c thc hin y ; bo lu quyn s
hu phi c lp thnh vn bn ring hoc c ghi trong hp ng mua bn;
bo lu quyn s hu pht sinh hiu lc i khng vi ngi th ba k t thi
33
im ng k;
- Trng hp bn mua khng hon thnh ngha v thanh ton cho bn bn
theo tha thun th bn bn c quyn i li ti sn. Bn bn hon tr cho bn
mua s tin bn mua thanh ton sau khi tr gi tr hao mn ti sn do s
dng. Trng hp bn mua lm mt, h hng ti sn th bn bn c quyn yu
cu BTTH;
- Bn mua ti sn c quyn s dng ti sn v hng hoa li, li tc t ti
sn trong thi hn bo lu quyn s hu c hiu lc v c ngha v chu ri ro
v ti sn trong thi hn bo lu quyn s hu, tr trng hp c tho thun
khc.
) V bo lnh
Trn c s k tha quy nh v bo lnh trong BLDS 2005, B lut sa
i, b sung mt s quy nh quan trng lm r bn cht php l ca bo lnh
l bin php bo m i nhn, to c ch linh hot hn trong vic thc hin bo
lnh. Trong :
- Cc bn trong quan h bo lnh c th tha thun s dng bin php bo
m bng ti sn bo m thc hin ngha v bo lnh; trng hp ngha v
c bo lnh l ngha v pht sinh trong tng lai th phm vi bo lnh khng
bao gm ngha v pht sinh sau khi ngi bo lnh cht hoc php nhn bo
lnh chm dt tn ti;
- Trng hp bn c bo lnh khng thc hin hoc thc hin khng
ng ngha v ca mnh th bn nhn bo lnh c quyn yu cu bn bo lnh
phi thc hin ngha v bo lnh, tr trng hp cc bn c tha thun bn bo
lnh ch phi thc hin ngha v thay cho bn c bo lnh trong trng hp
bn c bo lnh khng c kh nng thc hin ngha v;
- Trng hp mt trong s nhng ngi nhn bo lnh lin i min cho
bn bo lnh khng phi thc hin phn ngha v i vi mnh th bn bo lnh
vn phi thc hin phn ngha v cn li i vi nhng ngi nhn bo lnh lin
i cn li;
- Trng hp bn bo lnh khng thc hin ng ngha v bo lnh th
bn nhn bo lnh c quyn yu cu bn bo lnh thanh ton gi tr ngha v vi
phm v BTTH.
e) V cm gi ti sn
Trn c s k tha quy nh v cm gi ti sn trong thc hin hp ng
song v ti BLDS 2005, B lut pht trin cm gi ti sn thnh mt bin
php bo m thc hin ngha v bng ti sn theo lut nh, theo :
34
- Cm gi ti sn l vic bn c quyn (sau y gi l bn cm gi) ang
nm gi hp php ti sn l i tng ca hp ng song v c chim gi ti
sn trong trng hp bn c ngha v khng thc hin hoc thc hin khng
ng ngha v;
- Cm gi ti sn pht sinh t thi im n hn thc hin ngha v m
bn c ngha v khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v; cm gi
ti sn pht sinh hiu lc i khng vi ngi th ba k t thi im bn cm
gi chim gi ti sn;
- Bn cm gi c quyn yu cu bn c ngha v phi thc hin y
ngha v pht sinh t hp ng song v; tu cu bn c ngha v phi thanh ton
chi ph cn thit cho vic bo qun, gi gn ti sn cm gi; c khai thc ti
sn cm gi thu hoa li, li tc nu c bn c ngha v ng .
Gi tr ca vic khai thc ti sn cm gi c b tr vo gi tr ngha v
ca bn c ngha v;
- Bn cm gi c ngha v gi gn, bo qun ti sn cm gi; khng c
thay i tnh trng ca ti sn cm gi; khng c chuyn giao, s dng ti sn
cm gi nu khng c s ng ca bn c ngha v; giao li ti sn cm gi
khi ngha v c thc hin; BTTH nu lm mt hoc h hng ti sn cm
gi.
1.3. V trch nhim dn s do vi phm ngha v (iu 351 - iu 364)
bo m r rng, minh bch, hp l v cng bng v trch nhim dn
s, B lut bn cnh k tha quy nh ca BLDS 2005 sa i, b sung mt
s quy nh quan trng sau y:
- Xc nh c th vi phm ngha v bao gm vic bn c ngha v khng
thc hin ngha v ng thi hn, thc hin khng y ngha v hoc thc
hin khng ng ni dung ca ngha v;
- Trng hp chm thc hin ngha v tr tin th bn c ngha v phi
thc hin ngha v theo nguyn tc, li sut pht sinh do chm tr tin c xc
nh theo tha thun ca cc bn nhng khng c vt qu mc li sut c
quy nh trong hp ng vay ti sn ti BLDS; nu khng c tha thun th thc
hin theo quy nh v xc nh li sut khi khng c tha thun trong hp ng
vay ti sn ti BLDS;
- Quy nh c th v thit hi do vi phm ngha v (bao gm thit hi v
vt cht - l tn tht vt cht thc t xc nh c, bao gm tn tht v ti sn,
chi ph hp l ngn chn, hn ch, khc phc thit hi, thu nhp thc t b
mt hoc b gim st - v thit hi v tinh thn - l tn tht v tinh thn do b
xm phm n tnh mng, sc khe, danh d, nhn phm, uy tn v cc li ch
nhn thn khc ca mt ch th) v c ch php l v thc hin trch nhim
35
BTTH, theo trng hp c thit hi do vi phm ngha v gy ra th bn c
ngha v phi bi thng ton b thit hi, tr trng hp c tha thun khc
hoc lut c quy nh khc;
- Bn c quyn phi p dng cc bin php cn thit, hp l thit hi
khng xy ra hoc hn ch thit hi cho mnh; trng hp vi phm ngha v v
c thit hi l do mt phn li ca bn b vi phm th bn vi phm ch phi
BTTH tng ng vi mc li ca mnh.
1.4. V giao kt hp ng (iu 385 - iu 408)
Trn c s k tha quy nh v giao kt hp ng ti BLDS 2005, B lut
c sa i, b sung mt s ni dung v ngh giao kt hp ng, thng tin
trong giao kt hp ng, hy b ngh giao kt hp ng, chp nhn giao kt
hp ng, ni dung ca hp ng, thi im giao kt hp ng, hiu lc ca
hp ng, gii thch hp ng, hp ng theo mu, iu kin giao dch chung
trong giao kt hp ng, hp ng v hiu Trong :
- ngh giao kt hp ng l vic th hin r nh giao kt hp ng
v chu s rng buc v ngh ny ca bn ngh i vi bn c xc
nh hoc ti cng chng;
- Trng hp mt bn c thng tin nh hng n vic chp nhn giao kt
hp ng ca bn kia th phi thng bo cho bn kia bit, mt bn nhn c
thng tin b mt ca bn kia trong qu trnh giao kt hp ng th c trch nhim
bo mt thng tin v khng c s dng thng tin cho mc ch ring ca
mnh hoc cho mc ch tri php lut khc, bn vi phm quy nh ny m gy
thit hi th phi bi thng;
- Bn ngh giao kt hp ng c th hu b ngh nu nu r
quyn ny trong ngh v bn c ngh nhn c thng bo v vic hy
b ngh trc khi ngi ny gi thng bo chp nhn ngh giao kt hp
ng;
- S im lng ca bn c ngh khng c coi l chp nhn ngh
giao kt hp ng, tr trng hp c tha thun hoc theo thi quen c
xc lp gia cc bn;
- Trng hp bn ngh hoc bn c ngh cht, mt nng lc hnh
vi dn s hoc c kh khn trong nhn thc, lm ch hnh vi sau khi bn c
ngh tr li chp nhn giao kt hp ng hoc bn c ngh chp nhn
giao kt hp ng nhng sau cht, mt nng lc hnh vi dn s hoc c kh
khn trong nhn thc, lm ch hnh vi th ngh giao kt hp ng vn c gi
tr, tr trng hp ni dung giao kt gn lin vi nhn thn bn ngh hoc bn
c ngh;
36
- Hp ng c giao kt vo thi im bn ngh nhn c chp nhn
giao kt; trng hp cc bn c tha thun im lng l s tr li chp nhn giao
kt hp ng trong mt thi hn th thi im giao kt hp ng l thi im
cui cng ca thi hn ; thi im giao kt hp ng bng li ni l thi im
cc bn tha thun v ni dung ca hp ng; thi im giao kt hp ng
bng vn bn l thi im bn sau cng k vo vn bn hay bng hnh thc chp
nhn khc c th hin trn vn bn; trng hp hp ng giao kt bng li
ni v sau c xc lp bng vn bn th thi im giao kt hp ng c
xc nh theo thi im cc bn tha thun;
- Hp ng c giao kt hp php c hiu lc t thi im giao kt, tr
trng hp c tha thun khc hoc lut lin quan c quy nh khc; t thi
im hp ng c hiu lc, cc bn phi thc hin quyn v ngha v i vi
nhau theo cam kt. Hp ng ch c th b sa i hoc hy b theo tha thun
ca cc bn hoc theo quy nh ca php lut;
- Trng hp hp ng c iu khon khng r rng th vic gii thch
iu khon khng ch da vo ngn t ca hp ng m cn phi cn c vo
ch ca cc bn c th hin trong ton b qu trnh trc, ti thi im xc
lp, thc hin hp ng;
- Hp ng theo mu phi c cng khai bn c ngh bit hoc
phi bit v nhng ni dung ca hp ng; trnh t, th thc cng khai hp ng
theo mu thc hin theo quy nh ca php lut;
- Ghi nhn iu kin giao dch chung, trong c hiu l nhng iu
khon n nh do mt bn cng b p dng chung cho bn c ngh giao
kt hp ng; nu bn c ngh chp nhn giao kt hp ng th coi nh
chp nhn cc iu khon ny; iu kin giao dch chung ch c hiu lc vi bn
xc lp giao dch trong trng hp iu kin giao dch ny c cng khai
bn xc lp giao dch bit hoc phi bit v iu kin , trnh t, th thc cng
khai iu kin giao dch chung thc hin theo quy nh ca php lut; iu kin
giao dch chung phi bo m s bnh ng gia cc bn. Trng hp iu kin
giao dch chung c quy nh v min trch nhim ca bn a ra iu kin giao
dch chung, tng trch nhim hoc loi b quyn li chnh ng ca bn kia th
quy nh ny khng c hiu lc, tr trng hp c tha thun khc.
1.5. Thc hin hp ng (iu 409 - iu 420)
B lut sa i, b sung mt s quy nh trong BLDS 2005 v hon
thc hin ngha v trong hp ng song v, quyn t chi ca ngi th ba
trong hp ng v li ch ca ngi th ba, thit hi c bi thng do vi phm
hp ng v thc hin hp ng khi hon cnh thay i c bn. Trong :
- Sa i quy nh v vic ngi th ba trong hp ng thc hin v li
ch ca ngi th ba t chi li ch ca mnh sau khi bn c ngha v thc
37
hin ngha v theo hng ngha v c xem l hon thnh v bn c quyn
vn phi thc hin cam kt i vi bn c ngha v. Trong trng hp ny, li
ch pht sinh t hp ng thuc v bn m nu hp ng khng v li ch ca
ngi th ba th h l ngi th hng, tr trng hp c tha thun khc;
- B sung quy nh v thit hi c bi thng do vi phm ngha v theo
hp ng c xc nh theo quy nh chung v xc nh thit hi ti BLDS;
ngi c quyn c th yu cu BTTH cho li ch m l ra mnh s c hng
do hp ng mang li. Ngi c quyn cn c th yu cu ngi c ngha v chi
tr chi ph pht sinh do khng hon thnh ngha v hp ng m khng trng
lp vi mc BTTH cho li ch m hp ng mang li; theo yu cu ca ngi c
quyn, Ta n c th buc ngi c ngha v BTTH v tinh thn cho ngi c
quyn. Mc bi thng do Ta n quyt nh cn c vo ni dung v vic;
- B sung quy nh v vic thc hin hp ng khi hon cnh thay i
mt cch c bn khi c cc iu kin: (i) S thay i hon cnh do nguyn
nhn khch quan xy ra sau khi giao kt hp ng; (ii) Ti thi im giao kt
hp ng, cc bn khng th lng trc c v s thay i hon cnh; (iii)
Hon cnh thay i ln n mc nu nh cc bn bit trc th hp ng
khng c giao kt hoc c giao kt nhng vi ni dung hon ton khc;
(iv) Vic tip tc thc hin hp ng m khng c s thay i ni dung hp
ng s gy thit hi nghim trng cho mt bn; (v) Bn c li ch b nh hng
p dng mi bin php cn thit trong kh nng cho php, ph hp vi tnh
cht ca hp ng m khng th ngn chn, gim thiu mc nh hng n
li ch.
Trng hp hon cnh thay i c bn, bn c li ch b nh hng c
quyn yu cu bn kia m phn li hp ng trong mt thi hn hp l.
Trng hp cc bn khng th tha thun c v vic sa i hp ng trong
mt thi hn hp l, mt trong cc bn c th yu cu Ta n chm dt hp
ng hoc sa i hp ng cn bng quyn v li ch hp php ca cc bn
do hon cnh thay i c bn. Ta n ch c quyt nh vic sa i hp ng
trong trng hp vic chm dt hp ng s gy thit hi ln hn so vi cc chi
ph thc hin hp ng nu c sa i. Trong qu trnh m phn sa i,
chm dt hp ng, Ta n gii quyt v vic, cc bn vn phi tip tc thc
hin ngha v ca mnh theo hp ng, tr trng hp c tha thun khc.
1.6. V sa i, chm dt hp ng (iu 422 - iu 429)
nng cao trch nhim ca cc bn trong thc hin cam kt, hn ch
vic tuyn b chm dt hp ng mt cch ty tin v hn ch nhng ri ro
php l khc c lin quan trong thc hin hp ng, B lut sa i, b sung
nhiu quy nh lin quan n sa i, chm dt hp ng. Trong :
- Cc bn c th tho thun sa i hp ng; hp ng c th c sa
38
i theo quy nh v thc hin hp ng khi hon cnh thay i c bn ti iu
420 ca BLDS; hp ng sa i phi tun theo hnh thc ca hp ng ban
u;
- Quy nh c th hn v cn c hy b hp ng theo hng, mt bn c
quyn hu b hp ng v khng phi BTTH trong trng hp bn kia vi phm
hp ng l iu kin hu b m cc bn tho thun; bn kia vi phm nghim
trng ngha v hp ng (vic khng thc hin ng ngha v ca mt bn n
mc lm cho bn kia khng t c mc ch ca vic giao kt hp ng) hoc
trng hp khc do lut quy nh;
- B sung mt s trng hp c th v hy b hp ng, c th:
+ Trng hp bn c ngha v khng thc hin ng ngha v m bn c
quyn yu cu thc hin ngha v trong mt thi hn hp l nhng bn c ngha
v khng thc hin th bn c quyn c th hu b hp ng; trng hp do tnh
cht ca hp ng hoc do ch ca cc bn, hp ng s khng t c mc
ch nu khng c thc hin trong thi hn nht nh m ht thi hn bn
c ngha v khng thc hin ng ngha v th bn kia c quyn hy b hp
ng m khng phi tun theo quy nh v hy b hp ng do chm thc hin
ngha v ti khon 1 iu 424 ca BLDS;
+ Trng hp bn c ngha v khng th thc hin c mt phn hoc
ton b ngha v ca mnh lm cho mc ch ca bn c quyn khng th t
c th bn c quyn c th hu b hp ng v yu cu BTTH;
+ Trng hp mt bn lm mt, lm h hng ti sn l i tng ca hp
ng m khng th hon tr, n b bng ti sn khc hoc khng th sa cha,
thay th bng ti sn cng loi th bn kia c quyn hu b hp ng; bn vi
phm phi bi thng bng tin ngang vi gi tr ca ti sn b mt, b h hng,
tr trng hp c tha thun khc hoc theo quy nh v trch nhim dn s do
vi phm ngha v ti khon 2, khon 3 iu 351 v v BTTH trong trng hp
bn b vi phm c li ti iu 363 ca BLDS;
- Quy nh c th hn, hp l, cng bng hn v hu qu php l ca hy
b hp ng theo hng, khi hp ng b hy b th hp ng khng c hiu
lc t thi im giao kt, cc bn khng phi thc hin ngha v tha thun,
tr tha thun v pht vi phm, BTTH v tha thun v gii quyt tranh chp;
cc bn phi hon tr cho nhau nhng g nhn sau khi tr chi ph hp l trong
thc hin hp ng v chi ph bo qun, pht trin ti sn. Vic hon tr c
thc hin bng hin vt. Trng hp khng hon tr c bng hin vt th c
tr gi thnh tin hon tr. Trng hp cc bn cng c ngha v hon tr th
vic hon tr phi c thc hin cng mt thi im, tr trng hp c tha
thun khc hoc php lut c quy nh khc. Bn b thit hi do hnh vi vi phm
ngha v ca bn kia c bi thng. Vic gii quyt hu qu ca vic hy b
39
hp ng lin quan n quyn nhn thn do BLDS v lut khc c lin quan quy
nh; trng hp vic hy b hp ng khng c cn c quy nh ti cc iu
423 v hy b hp ng, 424 v hy b hp ng do chm thc hin ngha v,
425 v hy b hp ng do khng c kh nng thc hin v 426 v hy b hp
ng trong trng hp ti sn b mt, b h hng th bn hy b hp ng c
xc nh l bn vi phm ngha v v phi thc hin trch nhim dn s do khng
thc hin ng ngha v theo quy nh ca BLDS, lut khc c lin quan;
- Quy nh c th hn v n phng chm dt thc hin hp ng theo
hng, mt bn c quyn n phng chm dt thc hin hp ng v khng
phi BTTH khi bn kia vi phm nghim trng ngha v trong hp ng, cc bn
c tha thun hoc php lut c quy nh. Bn n phng chm dt thc hin
hp ng phi thng bo ngay cho bn kia bit v vic chm dt hp ng, nu
khng thng bo m gy thit hi th phi bi thng.
Khi hp ng b n phng chm dt thc hin th hp ng chm dt
k t thi im bn kia nhn c thng bo chm dt. Cc bn khng phi tip
tc thc hin ngha v, tr tha thun v pht vi phm, BTTH v tha thun v
gii quyt tranh chp. Bn thc hin ngha v c quyn yu cu bn kia thanh
ton phn ngha v thc hin. Bn b thit hi do hnh vi khng thc hin
ng ngha v trong hp ng ca bn kia c bi thng. Trng hp vic
n phng chm dt thc hin hp ng khng c cn c quy th bn n
phng chm dt thc hin hp ng c xc nh l bn vi phm ngha v v
phi thc hin trch nhim dn s theo quy nh ca B lut ny, lut khc c
lin quan do khng thc hin ng ngha v trong hp ng;
- Thi hiu khi kin yu cu Ta n gii quyt tranh chp hp ng l
03 nm, k t ngy ngi c quyn yu cu bit hoc phi bit quyn v li ch
hp php ca mnh b xm phm.
2. V Mt s hp ng thng dng (Chng XVI)
bo m s n nh trong quy nh ca BLDS, trnh chng cho,
trng lp vi quy nh ca cc lut khc c lin quan v hp ng trong lnh vc
c th v bo m s bao qut, ph hp hn vi thc tin hp ng, B lut
bn cnh vic khng quy nh cc hp ng lin quan v nh , hp ng kinh
doanh bo him th cng b sung hp ng v quyn s dng t, hp ng
hp tc. Theo , B lut ghi nhn 13 loi hp ng thng dng v mua bn ti
sn, trao i ti sn, tng cho ti sn, vay ti sn, thu ti sn, mn ti sn, v
quyn s dng t, hp tc, dch v, vn chuyn, gia cng, gi gi v y quyn.
Trong :
- i vi hp ng mua bn ti sn, ti sn bn phi thuc s hu ca
ngi bn hoc ngi bn c quyn bn ti sn ; ti sn c quy nh ti
BLDS u c th l i tng ca hp ng mua bn, tr trng hp theo quy
40
nh ca lut, ti sn b cm hoc b hn ch chuyn nhng th ti sn bn phi
ph hp vi cc quy nh .
Trng hp iu khon v cht lng ti sn mua bn khng r rng th
xc nh theo tha thun, nu khng c tha thun th cht lng ca ti sn
mua bn c xc nh theo tiu chun c cng b theo quy nh ca c
quan nh nc c thm quyn hoc theo tiu chun ngnh ngh, nu khng c
cc tiu chun trn th p dng tiu chun thng thng hoc p dng tiu chun
ring ph hp vi mc ch giao kt hp ng v theo quy nh ca Lut bo v
ngi tiu dng;
- i vi hp ng vay ti sn, thay v quy nh nh BLDS 2005 p dng
li sut c bn do Ngn hng nh nc Vit Nam cng b lm li sut tham
chiu trong xc nh li sut trn th B lut quy nh mc li sut c nh
theo hng, trng hp cc bn c tha thun v li sut th li sut theo tha
thun khng c vt qu 20%/nm ca khon tin vay, tr trng hp lut
khc c lin quan quy nh khc; cn c tnh hnh thc t v theo xut ca
Chnh ph, y ban thng v Quc hi quyt nh iu chnh mc li sut ni
trn v bo co Quc hi ti k hp gn nht; trng hp li sut theo tha
thun vt qu li sut gii hn (vt qu 20%/nm ca khon tin vay) th mc
li sut vt qu khng c hiu lc. Trng hp cc bn c tho thun v vic
tr li, nhng khng xc nh r li sut v c tranh chp v li sut th li sut
c xc nh bng 50% mc li sut gii hn nu trn (10%/nm ca khon
tin vay) ti thi im tr n.
V ngha v tr n ca bn vay, B lut quy nh, trng hp vay khng
c li m khi n hn bn vay khng tr n hoc tr khng y th bn cho
vay c quyn yu cu tr tin li vi mc li sut 10%/nm trn s tin chm tr
tng ng vi thi gian chm tr, tr trng hp c tho thun khc hoc lut
c quy nh khc; trng hp vay c li m khi n hn bn vay khng tr hoc
tr khng y th bn vay phi tr li nh sau: (i) Li trn n gc theo li sut
tha thun trong hp ng tng ng vi thi hn vay m n hn cha tr;
trng hp chm tr th cn phi tr li theo mc li sut 10%/nm; (ii) Li trn
n gc qu hn cha tr bng 150% li sut vay theo hp ng tng ng vi
thi gian chm tr, tr trng hp c tho thun khc;
- B lut ghi nhn hp ng v quyn s dng t l mt trong cc hp
ng thng dng trong giao lu dn s, theo , hp ng ny c hiu l s
tha thun gia cc bn, theo ngi s dng t chuyn i, chuyn nhng,
cho thu, cho thu li, tng cho, th chp, gp vn quyn s dng t hoc thc
hin quyn khc theo quy nh ca Lut t ai cho bn kia; bn kia thc hin
quyn, ngha v theo hp ng vi ngi s dng t. B lut cng c quy nh
mang tnh nguyn tc v ni dung, hnh thc, th tc thc hin hp ng v hiu
lc ca vic chuyn quyn s dng t;
41
- B lut b sung hp ng hp tc l mt trong cc hp ng thng dng
to cn c php l iu chnh thng nht v quan h gia cc thnh vin t
hp tc cng nh v quan h gia cc thnh vin hp ng hp tc kinh doanh
khc, theo : hp ng hp tc l s tha thun gia cc c nhn, php nhn v
vic cng ng gp ti sn, cng sc thc hin cng vic nht nh, cng
hng li v cng chu trch nhim. Trong , quy nh c th v ni dung ca
hp ng hp tc, ti sn chung ca thnh vin hp tc, xc lp, thc hin giao
dch dn s, trch nhim dn s ca thnh vin hp tc, rt khi, gia nhp hp
ng hp tc v chm dt hp ng hp tc.
3. V Ha thng, thi c gii (Chng XVII)
B lut mc d khng sa i, b sung mt cch ng k v ni dung cc
quy nh lin quan n ha thng, thi c gii nhng bo m ph hp hn
vi bn cht php l, c th ca ha thng, thi c gii th khng quy nh
ha thng, thi c gii l mt loi hp ng thng dng m tch thnh mt ch
nh c lp trong Phn Ngha v v hp ng (chng XVII).
4. V Thc hin cng vic khng c y quyn (Chng XVIII)
B lut c bn k tha quy nh v thc hin cng vic khng c y
quyn ti BLDS 2005. Tuy nhin, ph hp hn vi cc quy nh lin quan v
i din theo y quyn, B lut sa i theo hng khng ch l vic gia cc
c nhn vi nhau m c th l gia c nhn vi php nhn, gia cc php nhn
vi nhau. Theo , thc hin cng vic khng c y quyn c quy nh l
vic mt c nhn, php nhn khng c ngha v thc hin cng vic nhng t
nguyn thc hin cng vic v li ch ca c nhn, php nhn c cng vic
c thc hin khi ngi ny khng bit hoc bit m khng phn i.
5. V Trch nhim BTTH ngoi hp ng (Chng XX)
Quy nh v trch nhim BTTH ngoi hp ng trong B lut v c bn
k tha quy nh ca BLDS 2005. Tuy nhin, B lut c mt s sa i, b sung
quan trng v cn c pht sinh, nguyn tc, nng lc chu trch nhim BTTH,
thi hiu khi kin yu cu BTTH, mc bi thng b p tn tht v tinh thn
cho ngi b thit hi, BTTH do ngi thi hnh cng v gy ra, thi hn hng
quyn BTTH do tnh mng, sc khe b xm phm, BTTH do sc vt gy ra,
BTTH do nh ca, cng trnh xy dng khc gy ra, BTTH do xm phm m
m. Trong :
- Ngi no c hnh vi xm phm tnh mng, sc kho, danh d, nhn
phm, uy tn, ti sn, quyn, li ch hp php khc ca ngi khc m gy thit
hi th phi bi thng, tr trng hp BLDS, lut khc c lin quan quy nh
khc;
42
- Ngi gy thit hi khng phi chu trch nhim BTTH trong trng
hp thit hi pht sinh l do s kin bt kh khng hoc hon ton do li ca bn
b thit hi, tr trng hp c tha thun khc hoc lut c quy nh khc;
- Trng hp ti sn gy thit hi th ch s hu, ngi chim hu ti sn
phi chu trch nhim BTTH hoc do c tha thun, lut c quy nh khc;
- Bn c quyn, li ch b xm phm khng c bi thng nu thit hi
xy ra do khng p dng cc bin php cn thit, hp l ngn chn, hn ch
thit hi cho chnh mnh;
- Mc bi thng b p tn tht tinh thn do cc bn tha thun; nu cc
bn khng c tha thun th c xc nh nh sau: (i) V thit hi do sc khe
b xm phm, mc ti a cho mt ngi c sc khe b xm phm khng qu
nm mi ln mc lng c s do Nh nc quy nh; (ii) V thit hi do tnh
mng b xm phm, mc ti a cho mt ngi c tnh mng b xm phm khng
qu mt trm ln mc lng c s do Nh nc quy nh; (iii) V thit hi do
danh d, nhn phm, uy tn b xm phm, mc ti a cho mt ngi c danh d,
nhn phm, uy tn b xm phm khng qu mi ln mc lng c s do Nh
nc quy nh; (iv) V thit hi do xm phm thi th, mc ti a i vi mi thi
th b xm phm khng qu ba mi ln mc lng c s do Nh nc quy
nh; (v) V thit hi do xm phm m m, mc ti a i vi mi m m b
xm phm khng qu mi ln mc lng c s do Nh nc quy nh;
- Nh nc c trch nhim BTTH do hnh vi tri php lut ca ngi thi
hnh cng v gy ra theo quy nh ca Lut trch nhim bi thng ca Nh
nc;
- Thi hiu khi kin yu cu BTTH ngoi hp ng l 03 nm, k t
ngy ngi c quyn yu cu bit hoc phi bit quyn, li ch hp php ca
mnh b xm phm.
IV. PHN TH T THA K
Phn ny quy nh v quy nh chung, tha k theo di chc, tha k theo
php lut, thanh ton v phn chia di sn vi ni dung c bn v mt s im
mi ch yu sau y:
1. V Quy nh chung (Chng XXI)
Chng ny quy nh v quyn tha k, thi im, a im m tha k,
di sn, ngi tha k, thi im pht sinh quyn v ngha v ca ngi tha k,
thc hin ngha v ti sn do ngi cht li, ngi qun l di sn, t chi
nhn di sn, ngi khng c quyn hng di sn, thi hiu tha k. Trong :
- C nhn c quyn lp di chc nh ot ti sn ca mnh; li ti
sn ca mnh cho ngi tha k theo php lut; hng di sn theo di chc hoc
43
theo php lut; ngi tha k khng l c nhn c quyn hng di sn theo di
chc;
- Ngi qun l di sn, ngi ang chim hu, s dng, qun l di sn
c thanh ton chi ph bo qun di sn; trng hp khng t c tha thun
vi nhng ngi tha k v mc th lao th ngi qun l di sn c hng
mt khon th lao hp l;
- Vic t chi nhn di sn phi c lp thnh vn bn v gi n ngi
qun l di sn, nhng ngi tha k khc, ngi c giao nhim v phn chia
di sn bit; vic t chi nhn di sn phi c th hin trc thi im phn
chia di sn;
- Thi hiu ngi tha k yu cu chia di sn l 30 nm i vi bt
ng sn, 10 nm i vi ng sn, k t thi im m tha k. Ht thi hn
ny th di sn thuc v ngi tha k ang qun l di sn . Trng hp khng
c ngi tha k ang qun l di sn th di sn thuc v cc ch th theo th t
nh sau: (1) Di sn thuc quyn s hu ca ngi ang chim hu theo quy
nh v xc lp quyn s hu theo thi hiu do chim hu, c li v ti sn
khng c cn c php lut; (2) Di sn thuc v Nh nc, nu khng c ngi
ang chim hu theo quy nh v xc lp quyn s hu theo thi hiu do chim
hu, c li v ti sn khng c cn c php lut.
Thi hiu ngi tha k yu cu xc nhn quyn tha k ca mnh
hoc bc b quyn tha k ca ngi khc l 10 nm, k t thi im m tha
k.
Thi hiu yu cu ngi tha k thc hin ngha v v ti sn ca ngi
cht li l 03 nm, k t thi im m tha k.
2. V Tha k theo di chc (Chng XXII)
Chng ny quy nh v di chc, ngi lp di chc, hnh thc ca di
chc, ni dung ca di chc, ngi lm chng cho vic lp di chc, th tc lp di
chc ti t chc hnh ngh cng chng hoc y ban nhn dn cp x, di chc do
cng chng vin lp ti ch , sa i, b sung, thay th, hy b di chc, hiu
lc ca di chc, di sn dng vo vic th cng, di tng, gii thch ni dung di
chc. Trong :
- Khng quy nh v di chc chung ca v chng;
- Di chc ming c coi l hp php nu ngi di chc ming th hin
ch cui cng ca mnh trc mt t nht hai ngi lm chng v ngay sau khi
ngi di chc cui cng th di chc phi c cng chng vin hoc c quan c
thm quyn chng thc xc nhn ch k hoc im ch ca ngi lm chng;
- Di chc khng c vit tt hoc vit bng k hiu, nu di chc gm
nhiu trang th mi trang phi c ghi s th t v c ch k hoc im ch ca
44
ngi lp di chc; trng hp di chc c s ty xa, sa cha th ngi t vit
di chc hoc ngi lm chng di chc phi k tn bn cnh ch ty xo, sa
cha;
- Trong thi hiu yu cu chia di sn, trng hp di sn chia m tm
thy di chc th phi chia li theo di chc nu ngi tha k theo di chc yu
cu;
- Ngi c di tng l c nhn phi cn sng vo thi im m tha k
hoc sinh ra v cn sng sau thi im m tha k nhng thnh thai trc khi
ngi li di sn cht. Trng hp ngi c di tng khng phi l c nhn
th phi tn ti vo thi im m tha k;
- Trng hp ni dung di chc khng r rng dn n nhiu cch hiu
khc nhau th nhng ngi tha k theo di chc phi cng nhau gii thch ni
dung di chc da trn nguyn ch thc trc y ca ngi cht, c xem xt
n mi quan h ca ngi cht vi ngi tha k theo di chc. Khi nhng
ngi ny khng nht tr v cch hiu ni dung di chc th c quyn yu cu
Ta n gii quyt.
3. V Thanh ton v phn chia di sn (Chng XXIV)
Chng ny quy nh v hp mt nhng ngi tha k, ngi phn chia
di sn, th t u tin thanh ton, phn chia di sn theo di chc v theo php lut,
hn ch phn chia di sn, phn chia di sn trong trng hp c ng
Recommended