Büyümekte olan bir çocuk için...

1

Büyümekte olan bir çocuk için ATP’nin anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir çünkü ◦ Çocukların çoğu hareketi uzun süreli orta düzeyde

aktivitelerden çok; kısa süreli patlayıcı aktiviteleri içermektedir

2

3

Çocuklarda yapılan çalışmalar ◦ Wingate anaerobik güç testinde %19-44 arasında

enerjinin aerobik yollardan sağlandığını göstermiştir

◦ bir başka çalışmada (Hebersteit ve ark. 1993)Wingate testinde aerobik boyutun 9-12 yaşları arasındaki çocuklarda %34 Yetişkinlerde (19-23 yaş) ise % 23 olduğunu

belirtmişlerdir

4

5

Gözlemsel tekniği kullanarak Bailey ve ark (1995) ◦ 12 saatlik bir sürede çocukların (6-10 yaş) şiddetli

aktiviteleri 3 sn boyunca yaptıklarını gözlemlemişlerdir

◦ 10 dakika boyunca yaptıkları gözlemde çocukların yüksek şiddetli aktivitelerinin % 95’inin 15 saniyeden kısa olduğunu belirlemişlerdir.

◦ Hareketlerin ortalama süresi 6 saniye ◦ Bu bulgular çocukların çok yüksek şiddetli

aktivitelere düşük ve orta şiddetli aktivite aralarıyla katılıdıklarını göstermektedir.

6

7

Çocuklarda anaerobik spor aktivitelerindeki performans mutlak ve görece değerler yönünden ergenler ve yetişkinlere oranla daha düşüktür

Bunun en önemli neden çocukların anaerobik yollardan

enerji elde etme kapasitesinin düşük olmasıdır

8

Çocuklarda anaerobik performans mutlak ve görece değerler bakımından (vücut ağırlığı, uyluk kas kesit alanı, yağsız vücut ağırlığı) ◦ Büyüme ve gelişmeye paralel olarak artar ◦ En yüksek değerlere 20-30 yaşları arasında ulaşılır ◦ Anaerobik performanstaki artışın en hızlıolduğu

dönem iki cinsiyette de 9-15 yaşları arasındadır.

9

Çocuklarda düşük anaerobik performansın nedenleri: ◦ Düşük kas kitlesi ◦ Küçük vücut boyutu ◦ Kas lifi tipi ve kontraktil özellikleri ◦ Glikojen depoları ◦ Glikolitik enzim aktiviteleri ◦ Nörolojik gelişim düzeyleri

10

3 anaerobik performans kategorisi: ◦ 1. Kısa-süreli:

3-10 sn arasındaki maksimal efor

◦ 2. Orta-süreli: 20-50 sn arasındaki maksimal efor

◦ 3. Uzun-süreli: 60 -120 sn arasındaki maksimal efor

11

Maksimal anaerobik performans ◦ Vücut boyutu ve özellikle de yağsız vücut kitlesi ile

kas kitlesinden etkilenmektedir

◦ Yaşa bağlı ve cinsiyete bağlı tüm değişimleri etkileyen en önemli faktör:

Kas kitlesi

12

Kas Mimarisi ve Fibril Tipi ◦ Mutlak anaerobik koşullarda bir kasın anaerobik

performansını etkileyen yapısal elemanlar: Sarkomer yerleşimi (arrangement)

Kas fibril boyu

Kasın kesitsel alanı

Total kas kitlesi

13

Kas Mimarisi ve Fibril Tipi ◦ Anaerobik güç ve kapasite gerektiren spor dallarıyla

uğraşan sporcular daha yüksek oranda hızlı-kasılan kas lifine sahiptir

ancak bireysel farklılıklar da gözlemlenmektedir

14

Substrat Düzeyi

Anaerobik koşullarda ATP rejenerasyonu ◦ Büyük oranda fosfajen sistemi ile anaerobik glikoliz

ile oluşmaktadır ◦ Kas fosfajenleri ile glikojen konsantrasyonu

anaerobik performansta bireysel farklılıkların önemli nedenlerinden değil

15

Ürün Birikimi

Maksimal anaerobik egzersizler sırasında ◦ Kasta laktat birikmektedir ◦ Kasta ve kanda [H+] artmaktadır ◦ pH düşmektedir (7.0 ile 6.3 ) ◦ Kasta kasılma devam etmemektedir

16

Ürün Birikimi

Bu koşullarda ◦ Tampon mekanizması iyi çalıştığında ve vücut

asidoza karşı direnç gösterdiğinde anaerobik performansta artış olmaktadır

17

Metabolik Yolların Etkinliği

Kreatin kinaz enzimi aktivitesi ◦ En yüksek anaerobik çıktı gösteren kaslar en yüksek

kreatin kinaz düzeyine sahip

Fosfofruktokinaz ve fosforilaz enzimleri 6.3’e yakın pH değerlerinde bu iki enzim inhibe olmaktadır

18

Nöromotor Kontrol

Birçok anaerobik çalışma optimal nöromotor kontrol gerektirmektedir

Örn ◦ Dikey sıçramada elde edilen en yüksek sıçrama

yüksekliği ya da sürat koşusundaki hız sadece ATP üretimine değil Aynı zamanda motor becerilerin yeterliliğine de bağlıdır

19

Etmenler Düzey

Kas Kitlesi

Vücut kitlesi başına düşen maksimal oksijen borcu

Anaerobik glikoliz hızı

Kas PFK aktivitesi

Submaksimal ve maksimal kan laktat düzeyi

Submaksimal ve maksimal kas laktat düzeyi

Anaerobik yada maksimal aerobik egzersiz sonrası kan pH’ı

Nöromotor Kontrol

20

Çocuk ve Ergenlerde Anaerobik Performansı etkileyen Morfolojik Fizyolojik, Biyokimyasal ve Nöromotor Etmenler

21

22

23

24

25

26

27

28

29

Şekil 13,9

30

31 Eur J Appl Physiol, 2007

32 Eur J Appl Physiol, 2007

Eur J Appl Physiol, 2007

34 Eur J Appl Physiol, 2007

Modifiye Wingate kürek testinde 12-14 yaş kürekçilerin performansını belirlemek

Anaerobik güç değerlerini yaş gruplarında kıyaslamak (vücut boyutu ve olgunlaşma düzeyini dikkate alarak)

35

36

37

38

39

40

Margaria Adım-Koşu Testi (1966) ◦ Bireyin maksimal hızda merdiven çıkması sırasındaki peak

mekanik gücü değerlendirir ◦ Hem yetişkinler ve hem de çocuklarda kullanılabilir

◦ Formül:

P (kgm/s) = m(kg) x 9.81 x h(m)/t(s)

m: vücut ağırlığı h: dikey yükseklik t: iki adım gerçekleştirmek için geçen süre

41

Margaria Adım-Koşu Testi (1966)

42

Margaria Adım-Koşu Testi (1966)

Avantajları: ◦ Kolay uygulanabilir (merdiven olan her yerde

uygulanabilir) ◦ Fotosel ya da kronometre ile yapılabilir ◦ Okulda ya da herhangi bir spor salonunda yapılabilir,

laboratuvara ihtiyaç duymaz

43

Margaria Adım-Koşu Testi (1966)

Dezavantajı: ◦ Performans beceriye bağlıdır ◦ Deneklerin yetkin olana kadar pratik yapmaları

gerekmektedir

44

Dikey Sıçrama Testi (Sargent Test) ◦ 1921 de geliştirilmiştir ve kısa süreli maksimal kas

performansı ile ilgili güvenilir bilgi veren ilk testtir ◦ Ölçülen parametre net sıçrama yüksekliği değildir

Denek sıçrama sırasında koluyla uzanarak parmak ucuyla ulaşabildiği en yüksek noktaya değer

P= (sıçrama öncesi kol yukarda –sıçrama sonrası mesafe) x vücut ağırlığı

45

Dikey Sıçrama Testi (Sargent Test)

46

Dikey Sıçrama Testi (Sargent Test) Çocuklar için de uygundur ◦ Optimal performansa ulaşmak için pratik yapılması

gerekmektedir ◦ 7-8 yaştan küçük çocuklar önerilmez ◦ 9-13 yaşlar arasındaki çocuklar arasında %40’ın

dikey sıçramayı doğru yapamadığı gözlemlenmiştir

47

Dikey Sıçrama (Aktif-Skuat Sıçrama)

Denek platformda sıçrama hareketini

gerçekleştirir ◦ Havada kalış süresinden sıçrama yüksekliği hesaplanır ◦ Daha sonra lewis nomogramı kullanılarak anaerobik güç

hesaplanır

48

Dikey Sıçrama (Aktif-Skuat Sıçrama)

P: 2.21 x VA x √D

49

İzokinetik Tek Eklem Testi İzokinetik dinamometre kullanılarak ◦ Denek tekrarlı maksimal ekstansiyon ya da fleksiyon

hareketi yapmaktadır (tek eklem) ◦ Mekanik güç önceden belirlenen açısal hızla en

yüksek tork değerinin çarpımıyla elde edilir. ◦ Denek yüksek hızda tekrarlı kasılmalar yaptığında

Güç yorgunluktan dolayı kademeli olarak azalır

◦ Peak güç, toplam iş ve yorgunluk indeksi hesaplanabilir

50

İzokinetik Tek Eklem Testi

51

İzokinetik Tek Eklem Testi Özel kas gruplarını içerdiği ve hız araç

tarafından kontrol edildiği için diğer testlere göre daha uygundur ◦ 10 sn ile 90-120 sn arasında uygunlanabilir ◦ Ancak çocuklar 30 sn üzerindeki tekrarlarda

zorlanmaktadır

52

Bu test bisiklet ergometresinde ◦ 5-7 sn süreli birkaç tekrarlı (genellikle 5-8)

sprintleri içermektedir ◦ Her sprint farklı bir yüke karşı yapılmaktadır ◦ Farklı denemeler yapılmasının nedeni hız ve kuvvetin

ürünü olan mekanik gücün farklı yüklerde farklı olmasıdır.

◦ Avantajı her denek için gerçek peak gücü belirlemesidir

53

Dezavantajı birkaç sprinti tamamlamak en az 45 dk gerektirmektedir

Sağlıklı çocuklarda ve nöromüsküler hastalığı olan çocuklarda başarı ile kullanılmıştır

İzokinetik yada sabit-kuvvet uygulayan bisiklet ergometresi gerekmektedir.

54

55

1970’lerin ortalarında geliştirilmiştir

Kısa-süreli ve orta süreli anaerobik performansı değerlendirmede oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır

Önceden belirlenen yüke karşılık 30 sn’lik bisiklet yada kol bisiklet ergometresinde yapılan maksimal hızda pedal çevirmeyi içermektedir.

56

Çocuklarda da kullanılmaktadır (5-6 yaş)

En büyük dezavantajı ◦ En yüksek gücü ortaya çıkaracak yükün

belirlenememesidir

57

58

59

60