Demiryolu Ustyapisi

Preview:

Citation preview

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

DEMDEMİİRYOLU RYOLU

ÜÜSTYAPISISTYAPISI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

ÜSTYAPI ELEMANLARI

• Raylar

• Traversler

• Balast

• Küçük malzeme (Bağlantı elemanları)

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

DEMİRYOLU ÜSTYAPISI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALASTLI ÜSTYAPI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALASTSIZ ÜSTYAPI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

RAYLARIN GÖREVLERİ• Tekerlekleri kılavuzlamak ve pürüzsüz bir

yuvarlanma yüzeyi oluşturmak,

• Tekerleklerden gelen yükleri traverslere iletmek,

• Hızlanma ve frenleme kuvvetlerini adezyon ile yaymak,

• Elektrikli hatlarda elektriği iletmek,

• Sinyalaizasyon akımlarını iletmek.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Patenli ray (Vinyol tipi ray)

Oluklu ray

RAY TİPLERİ

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

RAY BOYUTLARI

Ray mantarı

Gövde

Paten

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TCDD RAYLARI (2003)

• < 46.303 kg/m % 19

• 46.303 kg/m % 18

• 49.05 kg/m % 63

Kaynak: TCDD İstatistik Yıllığı, 2003.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TRAVERSLER

• Ahşap traversler

• Betonarme traversler– Mono blok

– İkiz blok

• Çelik traversler

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TRAVERSLERİN GÖREVLERİ

• Raylardan gelen yükleri üniform biçimde balasta iletmek,

• Hat açıklığını korumak ve raylara içeri doğru 1/20 eğim vermek,

• İki ray dizisi arasında elektrik yalıtımısağlamak.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

AHŞAP TRAVERSLER• Türkiye’de en çok çam, meşe, kayın ağacından

yapılır.• Kreozot denilen katran yağı ile basınç ve 90-100

º C sıcaklık altında (Rüping Yöntemi) ilaçlanır.• Ekonomik ömürleri: Çam 20-25 yıl, kayın 30-40

yıl, meşe 40-50 yıl.• Uzunlukları 2.50-2.70 m, ağırlıkları 100 kg

kadardır.• Esnek ve konforludur.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

ÇELİK TRAVERSLERSakıncaları:

• Yalıtım

• Mekanik buraj

• Yüksek fiyat

Üstünlükleri:

• Uzun hizmet ömrü, ortalama 50 yıl

• Boyutlandırmada yüksek doğruluk

• Pozitif kalıcı değer

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BETON TRAVERSLERİN ÜSTÜNLÜKLERİ

• Ağır (200-300 kg) oldukları için stabiliteleri yüksektir ve uzun kaynaklı raylar için uygundur.

• Uzun ömürlüdür, 60 yıl.

• Yapımı kolaydır.

• Değişik tasarım ve yapım seçenekleri vardır.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BETON TRAVERSLERİN SAKINCALARI

• Ahşap traverslerden daha az esnektir.

• Paslanmaya ve kötü yapılmış kaynaklara karşı dayanaksızdır.

• Şiddetli etkilerden (raydan çıkma, yükleme/boşaltma) zarar görme riski vardır

• Dinamik yükler ve balast gerilmeleri % 25 kadar daha fazla olabilir.

• Kalıcı (hurda) değeri negatiftir.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

ÖN GERİLMELİ MONOBLOK TRAVERS

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

İKİZ BLOK TRAVERS

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

İkiz Blok Traverslerin Üstünlükleri :• Balast yatağında iyi tanımlanmış dayanma

yüzeyleri oluştururlar.• Yanal yüzey alanlarının sayısı iki katına

çıktığından balast yatağındaki yanal direnimleri yüksektir.

Mono Blok Traverslerin Üstünlükleri :• Daha ucuz• Kırılmaya dayanıklı• Ön gerilme verilebilir

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TCDD TRVERSLER (2003)

• Betonarme % 63

• Ahşap % 24

• Çelik % 13

Kaynak: TCDD İstatistik Yıllığı, 2003.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

BALAST

• Kırmataş: Porfir, bazalt, granit, gnays, kumtaşı, vb. Dane büyüklüğü; anahatlarda 30/60 mm, makaslar ve hemzemin geçitlerde 20/40 mm.

• Çakıl: Akarsulardan çıkarılır, 20/40 mm, çok sert fakat sürtünmesi az.

• Kırılmış çakıl: 20/40 mm

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALASTIN GÖREVLERİ

• Traverslerden gelen yükleri, üniform biçimde altayapıya iletmek,

• Üstayapıya esneklik vermek,

• Traverslerin boyuna ve enine deplasmanlarını önlemek, çerçevenin stabilitesini sağlamak,

• Platformu dış etkilerden korumak.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

BALASTLI ÜSTYAPI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

ASFALT TABAKALI GÜÇLENDİRME

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

RAYLARIN BİRBİRİNE BAĞLANMASI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

RAYLARIN BİRBİRİNE BAĞLANMASI

• Cebireli (contalı) bağlantı

• Uzunkaynaklı raylar (UKR)

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

CEBİRELİ BAĞLANTI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

CEBİRELİ BAĞLANTI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

ZAMKLI YALITILMIŞ BAĞLANTI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

ZAMKLI YALITILMIŞ BAĞLANTI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

ZAMKLI YALITILMIŞ BAĞLANTI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

GENLEŞEBİLEN CONTALI BAĞLANTI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

GENLEŞEBİLEN MAKAS

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TERMİT RAY KAYNAĞI

• Ray uçları düzeltilir.• Ek yeri üzerine kalıp yerleştirilir.• Propen ısıtıcalarla raylar 900º C ye kadar

ısıtılır.• Aleminyum tozu + demir oksit karışımı

dökülür. Kimyasal reaksiyon:• Fe2O3 +2 Al 2Fe + Al2 O3 + 850 kJ• Kalıp çıkarılır.• Kaynak yeri taşlanarak düzeltilir.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TERMİT RAY KAYNAĞI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TERMİT RAY KAYNAĞI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TERMİT RAY KAYNAĞI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TERMİT RAY KAYNAĞI

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TERMİT RAY KAYNAĞI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BAĞLANTI ELEMANLARININ GÖREVLERİ

• Raylardan gelen kuvvetleri elastik olarak alarak traverslere aktarmak,

• Rayın travers üzerindeki yatay tutunma kuvveti için yeterli boyuna direnimi sağlamak;

– UKR’ların genleşme boyunu sınırlamak,

– Üstyapıdaki bozukluklardan kaynaklanan boşluklarısınırlamak,

– Rayların yürümesini sınırlamak,

• Trafikten kaynaklanan etkileri ve titreşimleri azaltmak,

• Hat açıklığını ve rayların içeri doğru 1/20 eğikliğini korumak,

• Raylarla traversler arasında elektrik yalıtımını sağlamak.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

II. DÜNYA SAVAŞINDAN SONRAKİGELİŞMELER

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

• Uzun kaynaklı raylar (CWR)

• Kırmataş (balast) malzemesi

• Daha ağır raylar

• Daha kaliteli ray çeliği

• Betonarme traversler

• Elastik bağlantı elemanları

• Mekanik hat bakımı

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALASTSIZ ÜSTYAPI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALASTSIZ ÜSTYAPI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Balastsız Üstyapının Üstünlükleri :

• Daha az yüksek.

• Daha az bakım gereksinmesi; daha çok kullanılabilirlik.

• Daha uzun hizmet ömrü.

• Yüksek yanal direnim.

Sakıncası :

• Yüksek yatırım maliyeti.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

Balastlı Üstyapının Üstünlükleri :

• Daha düşük yapım maliyeti.

• Yüksek esneklik.

• Düşük bakım maliyetleri.

• Daha iyi gürültü emilmesi.

Sakıncaları :

• Dönemeçlerde sınırlı yanal direnim.

• Ezilen balast tabakası nedeniyle tekerleklerde ve raylarda ciddi hasarlar.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BAKIM ve YENBAKIM ve YENİİLEMELEME

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

HAT BAKIMI

• Ray geometrisi

• Hat geometrisi

• Hat yapısı

• Balast tabakası

• Hemzemin geçitler

• Diğer bakım

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

HAT BAKIMI

• Ray taşlama (Grinding)

• Kaynak geometrisi

• Buraj (Tamping)

• Balast ekleme (Stone blowing)

• Balast temizleme

• Hat kesimlerinin yenilenmesi

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

ONDÜLASYON

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

ONDÜLASYON

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TAŞLAMA ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

TAŞLAMA ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BURAJ (TAMPING) ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BURAJ (TAMPING) ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BURAJ (TAMPING) ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BURAJ (TAMPING) ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BURAJ (TAMPING)

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

HAT STABİLİZATÖRÜ

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

HAT STABİLİZATÖRÜ

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALAST PÜSKÜRTME

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

BALAST TEMİZLEME ARACI

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006

HAT YENİLEME

Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.

Recommended