Ekonomik i̇stikrar

1

EKONOMĠK ĠSTĠKRAR: NEREDEYĠZ ? NE YAPMALI ?

ANKARA

ġubat 2011

TOBB ETÜ İKT 438

2

Ekonomi politikaları neyi amaçlar ?

Hükümetler için önemi…

BÜYÜME:

3

4.0%3.8%

3.5%

6.8%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

1970-2001 1980-2001 1990-2001 2002-2007

GSYH Büyüme Oranları (Yıllık, %)1970-2007

4

9.4%8.4%

6.9%

4.7%

0.7%

-4.7%

8.1%

4.5%5.0%

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (T) 2011 (T) 2012 (T)

T : Tahmin (Economist Intelligence Unit, Orta Vadeli Program 2011-2013)

GSYH Büyüme Oranları

(yıllık, %)

5

-16%

-14%

-12%

-10%

-8%

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3

GSYH-Harcamalar Yoluyla (yıllık, %)

Net İhracat (sol eksen) Stok Değişmeleri (sol eksen) Kamu Yatırımı (sol eksen) Özel Yatırım (sol eksen)

Kamu Tüketimi (sol eksen) Özel Tüketim (sol eksen) GSYH (sağ eksen)

6

Ekonomi politikaları neyi amaçlar ?

Hükümetler için önemi…

Uzun dönem: Gelişmişlere yakınsama

BÜYÜME:

7

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

19

70

19

71

19

72

19

73

19

74

19

75

19

76

19

77

19

78

19

79

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

(T)

Dünya Türkiye

Kaynak : Economist Intelligence UnitT : Tahmin

GSYH Büyüme Oranları (yıllık, %)

(1970-2010)

8

-8%

-3%

2%

7%

12%

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (T)

2011 (T)

2012 (T)

2013 (T)

2014 (T)

2015 (T)

Büyüme: KiĢi BaĢına DüĢen Milli Gelir (AB-15, Türkiye) (Satın Alma Gücü Paritesine Göre; Yıllık % DeğiĢim)

AB-15 TürkiyeKaynak: IMF-World Economic Outlook

9

28%

30%

32%

34%

36%

38%

40%

42%

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (T)

2011 (T)

2012 (T)

2013 (T)

2014 (T)

2015 (T)

Türkiye: KiĢi BaĢına DüĢen Milli Gelir / AB-15 %(Satın Alma Gücü Paritesine Göre)

Kaynak : IMF, World Economic Outlook (October 2010)

10

AB’ye YAKINSAMA

EU Accession

Date

Income Per

Capita 10

years prior

to

accession*

Ratio of Income

Per Capita to EU-

15 average

(1994,1997)

Income

Per

Capita* at

accession

Income Per

Capita* to

EU-15

average at

accession

Average

annual

growth of

Income Per

Capita* in 10

years prior

to accession

Lithuania 2004 6.575 29,7% 11.924 41,8% 6,2%

Poland 2004 7.561 34,2% 11.913 41,8% 4,7%

Czech Republic 2004 13.267 59,9% 17.270 60,6% 2,7%

Slovakia 2004 8.842 39,9% 13.329 46,8% 4,2%

Slovenia 2004 13.098 59,2% 19.081 67,0% 3,8%

Hungary 2004 10.163 45,9% 15.254 53,5% 4,2%

Cyprus 2004 16.301 73,6% 20.194 70,9% 2,2%

Romania 2007 6.104 25,5% 9.056 36,4% 5,1%

Bulgaria 2007 5.244 21,9% 9.114 36,7% 5,7%

* PPP-adjusted Income per Capita

11

2008 At GDP Growth of… 2018

Ratio of Income

Per Capita of

Turkey to EU-27

average with 3.5%

annual Income

Per Capita

Growth 45,5% 4,5% 57,4%

Ratio of Income

Per Capita of

Turkey to EU-27

average with 5%

annual Income

Per Capita

Growth 45,5% 6,0% 66,3%

Ratio of Income

Per Capita of

Turkey to EU-27

average with 6%

annual Income

Per Capita

Growth 45,5% 7,0% 72,9%Ratio of Income

Per Capita of

Turkey to EU-27

average with 6.5%

annual Income

Per Capita

Growth 45,5% 7,5% 76,4%* EU-27 average annual growth of Income Per Capita assumed to be 1.1%

** GDP and Income Per Capita of Turkey calculated using the GDP series based on 1987 prices

*** Estimated annualized population growth for Turkey is 0.9%

AB’ye YAKINSAMA : TÜRKĠYE

12

Yine ekonomi politikaları

Anketler: En önemli sorun

Sosyal sonuçlar

ĠġSĠZLĠK: Son 9 yıl

13

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Mar

t 0

1

Haz

iran

01

Eylü

l 01

Ara

lık 0

1

Mar

t 0

2

Haz

iran

02

Eylü

l 02

Ara

lık 0

2

Mar

t 0

3

Haz

iran

03

Eylü

l 03

Ara

lık 0

3

Mar

t 0

4

Haz

iran

04

Eylü

l 04

Ara

lık 0

4

Mar

t 0

5

Haz

iran

05

Eylü

l 05

Ara

lık 0

5

Mar

t 0

6

Haz

iran

06

Eylü

l 06

Ara

lık 0

6

Mar

t 0

7

Haz

iran

07

Eylü

l 07

Ara

lık 0

7

Mar

t 0

8

Haz

iran

08

Eylü

l 08

Ara

lık 0

8

Mar

t 0

9

Haz

iran

09

Eylü

l 09

Ara

lık 0

9

Mar

t 1

0

Haz

iran

10

Eylü

l 10

İşsizlik (sol eksen) Toplam İstihdam (sağ eksen)

Ġstihdam ve iĢsizlik (yıllık, % değiĢim)

Kaynak : TÜİK

%%

14

-25

-15

-5

5

15

25

35

45

55

Hizmetler İnşaat

Sanayi Tarım

Ġstihdamın GeliĢimi-Sektörlere Göre (aylık bazda; yıllık % değiĢim)

Kaynak : TÜİK

15

10

12

14

16

18

20

22

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Klasik Tanım

Klasik Tanım +Ümitsizler

Klasik Tanım +Ümitsizler+Çalışmaya Hazırlar

Klasik Tanım +Ümitsizler+Çalışmaya Hazırlar+Yarı Zamanlılar

•Ekim 2010 itibariyleKlasik Tanım : İşsizler/İşgücü İşgücü: İstihdam edilenler + İşsizlerÜmitsizler : Bölgede iş bulunmadığına veya bölgede kendisine uygun iş olmadığına inandığı ya da nereden iş arayacağını bilmediği için iş aramayıp, ancak işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişilerdir. İş bulma ümidi olmayanlar/ (İşsizler + İş bulma ümidi olmayanlar)Çalışmaya hazırlar: Çeşitli nedenlerle iş aramayıp, ancak 2 hafta içinde işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişilerdir.

ĠĢsizlik Oranları (Kategorilere göre, %)

Kaynak : TÜİK

16

Yine ekonomi…

Anketler…

Sosyal sonuçlar…

Enflasyon – işsizlik ilişkisi normale mi dönüyor ?

ĠġSĠZLĠK: Neler oluyor ?

Phillips Eğrisi – ABD (1954-1969)

7%

6

5

4

3

2

10 9 8 7 6 5 4 3 2

1961

1958

1962 1954

1959

1963 1960

1964 1967

1957 1965

1955 1956

1966

1969 1968

0 1

En

flasyo

n

1

İşsizlik (%)

18

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5

ENFLASYON VE ĠġSĠZLĠK – TÜRKĠYE [1988-2001]

1996

1997

1998

2000

1995

1994

1993

19891992

2001

1988

1991

1990

1999

ĠĢsizlik Oranı (%)

En

fla

syo

n o

ran

ı (%

)

19

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

20092010

0

5

10

15

20

25

30

10 10.5 11 11.5 12 12.5 13 13.5 14 14.5

Enfl

asyo

n O

ran

ı (%

)

İşsizlik Oranı (%)

ENFLASYON VE ĠġSĠZLĠK- TÜRKĠYE [2002-2010]

20

Yine ekonomi…

Anketler…

Sosyal sonuçlar…

Enflasyon – işsizlik ilişkisi normale mi dönüyor ?

İşsizliğin yapısal sorunlarıGenç nüfusTarımKadınlar

ĠġSĠZLĠK:

21

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Toplam Erkek Kadın

* Ekim 2010 itibariyleİşgücüne katılma oranı- Avrupa Birliği ortalaması : Kadın %59, Erkek %72 (2009)

ĠĢgücüne Katılma Oranı, %

(2000-2010*)

22

Büyüme 2002-2007: % 6,8 İşsizlik > % 9

Büyüme % 4,5 seviyesini aşamadığı müddetçe…

İstihdam reformlarında neredeyiz ?

İşgücü katılığı, vergiler

Asgari ücret politikası

Kadınlar ve gençler için …

İşgücünün eğitimi

Hiçbir şey yapılmıyor mu?

Ve verimlilik meselesi

ĠġSĠZLĠK: Sonuçta ne oluyor ?

23

ENFLASYON: 40 YIL

30 yıl yüksek enflasyonHiperenflasyon yok

24

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

19

70

19

71

19

72

19

73

19

74

19

75

19

76

19

77

19

78

19

79

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

Enflasyon (TÜFE) (yıllık, %)(1970-2010)

Dünya (sol eksen) Türkiye (sağ eksen)

Kaynak : International Financial Statistics, TÜİK

25

ENFLASYON: Son 7 yıl

7 yıldır Dünya enflasyonuna yakınsamaAncak oynaklık..

26

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Enflasyon (TÜFE) (yıllık, %)(2003-2010)

Dünya Türkiye

Kaynak : TÜİK, International Financial Statistics

27

4.5

5

5.5

6

6.5

7

7.5

8

8.5

9

9.5

10

10.5

11

11.5

12

12.5

Jan

/04

Mar

/04

May

/04

Jul/

04

Sep

/04

No

v/0

4

Jan

/05

Mar

/05

May

/05

Jul/

05

Sep

/05

No

v/0

5

Jan

/06

Mar

/06

May

/06

Jul/

06

Sep

/06

No

v/0

6

Jan

/07

Mar

/07

May

/07

Jul/

07

Sep

/07

No

v/0

7

Jan

/08

Mar

/08

May

/08

Jul/

08

Sep

/08

No

v/0

8

Jan

/09

Mar

/09

May

/09

Jul/

09

Sep

/09

No

v/0

9

Jan

/10

Mar

/10

May

/10

Jul/

10

Sep

/10

No

v/1

0

Jan

/11

Enflasyon (TÜFE) (yıllık, %)(Ocak 2004- Ocak 2011)

Kaynak : TÜİK

28

Enerji derken bir de gıda fiyatları

derken küresel kriz

ENFLASYON: Son 7 yıl

29

0

2

4

6

8

10

12

14

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

Mar

/04

May

/04

Jul/

04

Sep

/04

No

v/0

4

Jan

/05

Mar

/05

May

/05

Jul/

05

Sep

/05

No

v/0

5

Jan

/06

Mar

/06

May

/06

Jul/

06

Sep

/06

No

v/0

6

Jan

/07

Mar

/07

May

/07

Jul/

07

Sep

/07

No

v/0

7

Jan

/08

Mar

/08

May

/08

Jul/

08

Sep

/08

No

v/0

8

Jan

/09

Mar

/09

May

/09

Jul/

09

Sep

/09

No

v/0

9

Jan

/10

Mar

/10

May

/10

Jul/

10

Sep

/10

No

v/1

0

İşlenmemiş gıda (sol eksen) Enerji (sol eksen) Enflasyon (TÜFE) (sağ eksen)

Enerji ve Gıda Fiyatları Performansı (yıllık, %)(3 aylık hareketli ortalama)

Kaynak : EcoWin

30

ENFLASYON : Son 5 yıl

Enerji derken bir de gıda fiyatları

derken küresel kriz

Maliye politikalarının desteği ?2007 → Seçim ekonomisi

2008 → Yanlış gevşetme

2009 → Zamansız toparlama

2010 → Göreli düzelme

2011 → ?

31

Enerji derken bir de gıda fiyatları

derken küresel kriz

Maliye politikalarının desteği ?2007 → Seçim ekonomisi

2008 → Yanlış gevşetme

2009 → Zamansız toparlama

2010 → Göreli düzelme

2011 → ?

Beklenti yönetiminin önemi

2006 çalkantısından beri

ENFLASYON: Son 5 yıl

32

35 20 12 8 5 4 4 7.5 6.5 5.5 5.0

29.75

18.36

9.357.72

9.65

8.39 10.06

6.536.4

49.45

24.8

14

8.7

5.897.27 6.12

8.73 6.56.98

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Hedeflenen Enflasyon

GerçekleĢen Enflasyon

Beklenen Enflasyon (1 yıl sonrası için)

ENFLASYON BEKLENTĠLERĠ(TÜFE; yıllık, % değiĢim)

Kaynak : TCMB, OVP (2011-2013)

33

2010 Para ve Kur Politikası Belgesi: Orta vadeli hedef %5“Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan bir çok gelişmiş ülkede fiyat istikrarı ile

uyumlu enflasyon hedefi %1 - %3 arasındaki değerlerle ifade edilmektedir.

Türkiye için doğal bir referans olan Euro bölgesinde orta vadede %2’nin altında,

ancak buna yakın bir enflasyon oranı benimsenmektedir.”

Ancak:

1. Gelişmiş ülkelere yakınsama süreci: Dış ticarete konu olan, olmayan mallar

2. Sektörel katılıklar:

Yüksek aracılık maliyetleri

Dağıtım kanallarındaki verimsizlikler

İşgücü piyasası düzenlemelerindeki katılıklar

Bazı sektörlerde aksak rekabet koşulları

3. Yapısal reform sürecinin, 2000’li yıllarla birlikte hızlanmasına rağmen, birçok sektörde henüz tamamlanmamış olması

4. Mali disiplinin kalitesini artıracak reformların henüz tamamlanmamış olması

ENFLASYON: Merkez Bankası ne diyor?

34

ENFLASYON: Merkez Bankası ne diyor?2011 Para ve Kur Politikası Belgesi: Orta vadeli hedef %5

“ Son yıllarda yaşanan yapısal dönüşüm”

“ Geçmişte yüksek enflasyonla yaşamanın getirdiği katılıklar”

“ Kalite artışından kaynaklanan ölçüm yanlılıkları”

“ AB’ye yakınsama süreci” …

Bizde enflasyon daha yüksek : uzun vadede yapısal dönüşüm, yakınsama ve reform süreci Daha düşük

enflasyon

35

FAĠZLER:

Evvelden beri ne oldu ?

36

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

GerçekleĢen Reel Faiz Oranı*(Hazine BileĢik Faizi, yıllık)

* Gerçekleşen Yıllık Reel Faiz = [(((100+Hazine Bileşik Faizi t-1)/(100+TÜFE Yıllık % Değişim t)-1)*100)]

%

37

Faizler: Evvelden beri ne oldu ?

Faizler: 2001’den beri ne oldu ?

38

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Oca

k 0

2

Nis

an 0

2

Tem

mu

z 0

2

Ekim

02

Oca

k 0

3

Nis

an 0

3

Tem

mu

z 0

3

Ekim

03

Oca

k 0

4

Nis

an 0

4

Tem

mu

z 0

4

Ekim

04

Oca

k 0

5

Nis

an 0

5

Tem

mu

z 0

5

Ekim

05

Oca

k 0

6

Nis

an 0

6

Tem

mu

z 0

6

Ekim

06

Oca

k 0

7

Nis

an 0

7

Tem

mu

z 0

7

Ekim

07

Oca

k 0

8

Nis

an 0

8

Tem

mu

z 0

8

Ekim

08

Oca

k 0

9

Nis

an 0

9

Tem

mu

z 0

9

Ekim

09

Oca

k 1

0

Nis

an 1

0

Tem

mu

z 1

0

Ekim

10

Hazine Bileşik Faiz Oranı

TCMB Gecelik Faiz Oranı

Mayıs 06 : %13,3

Nisan 06 : %13,9

Aralık 10 : %6,25

Aralık 10 : %7,7

Kaynak : Hazine Müsteşarlığı, TCMB

Ağustos 2010 'dan sonra, TCMB gecelik faiz oranı yerine haftalık repo oranı kullanılmıştır.

FAĠZ ORANLARI: HAZĠNE VE TCMB

[Ocak 2002 - Aralık 2010]

39

6

8

10

12

14

16

18

20

22

Hazine Bileşik Faiz Oranı TCMB Gecelik Faiz Oranı

Ağustos 2010 'dan sonra, TCMB gecelik faiz oranı yerine haftalık repo oranı kullanılmıştır.

Kaynak : Hazine Müsteşarlığı, TCMB

FAĠZ ORANLARI: HAZĠNE VE TCMB

[Nisan 2008- Aralık 2010]%

40

Dış denge ne demektir ?

Ödemeler Dengesi : Cari açık, sermaye fazlası

Rezervler

GELELĠM DIġ DENGEYE…

41

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Cari Denge -1 -9,9 3,8 -0,6 -7,5 -14,4 -22,1 -32,1 -38,2 -41,9 -14,3-44,9

(o/w) Dış Ticaret Dengesi -9,8 -22,1 -3,4 -6,4 -13,5 -22,7 -33,0 -41,0 -46,7 -53,0 -24,9-52,5

Sermaye Dengesi -0,4 12,6 -1,6 1,4 3,1 13,4 19,5 32,1 36,6 36,4 9,7 40,6

o/w Rezerv Varlıklar -5,7 -0,4 2,7 -6,2 -4,0 -0,8 -17,8 -6,1 -8,0 1,1 -0,1-12,6

Net Hata Noksan 1,3 -2,7 -2,1 -0,8 4,5 1,1 2,6 0 1,6 5,5 4,5 4,3

* Kasım 2010 itibariyle, yıllıklandırılmış

Ödemeler Dengesi Özet Tablo (milyar ABD Doları, yıllık)

(1999-2010*)

Kaynak : TCMB

42

-60

-40

-20

0

20

40

60

Mar

t 9

9

Haz

iran

99

Eylü

l 99

Ara

lık 9

9

Mar

t 0

0

Haz

iran

00

Eylü

l 00

Ara

lık 0

0

Mar

t 0

1

Haz

iran

01

Eylü

l 01

Ara

lık 0

1

Mar

t 0

2

Haz

iran

02

Eylü

l 02

Ara

lık 0

2

Mar

t 0

3

Haz

iran

03

Eylü

l 03

Ara

lık 0

3

Mar

t 0

4

Haz

iran

04

Eylü

l 04

Ara

lık 0

4

Mar

t 0

5

Haz

iran

05

Eylü

l 05

Ara

lık 0

5

Mar

t 0

6

Haz

iran

06

Eylü

l 06

Ara

lık 0

6

Mar

t 0

7

Haz

iran

07

Eylü

l 07

Ara

lık 0

7

Mar

t 0

8

Haz

iran

08

Eylü

l 08

Ara

lık 0

8

Mar

t 0

9

Haz

iran

09

Eylü

l 09

Ara

lık 0

9

Mar

t 1

0

Haz

iran

10

Eylü

l 10

Rezervler Cari Denge Dış Ticaret Dengesi Sermaye Hesabı

Ödemeler Dengesi Hesap Hareketleri (1999-2010)Milyar ABD

Doları

43

Dış denge ne demektir ?

Ödemeler Dengesi : Cari açık, sermaye fazlası

Rezervler

Sermaye dengesi: Sıcak para ?

GELELĠM DIġ DENGEYE…

44

82.0

11.8

-2.4

5.8

16.0

79.9 75.5

93.4 86.7

58.7

-59.7

3.6

40.5

60.1

52.2

37.9 44.1

11.2 8.3

-0.0

4.2

12.7

61.6

9.6

-24.2

-14.1 -10.4

4.1

-4.9 -4.0

-82.2

-51.2

-30.3

-19.2

42.9

-0.8

-100

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

2005 2006 2007 2008 2009 2010*

Kısa Vadeli Sermaye Uzun Vadeli Sermaye DYY (Net) Net Hata Noksan Uluslararası Para Fonu Kredileri Rezerv Varlıklar

CARĠ AÇIĞIN FĠNANSMANI (%)

* Kasım 2010 itibariyle, yıllıklandırılmış

45

Dış denge ne demektir ?

Ödemeler Dengesi : Cari açık, sermaye fazlasıRezervler Sermaye dengesi: Sıcak para ?

Cari açık krizde nasıl düzeldi ?Türk Lirası↓ ?: 1994 ve 2001’de ne oldu ?

Gerçek:

Kriz İç talep↓ Büyüme↓ Dış ticaret açığı↓

Kriz sonrası İç talep↑ Büyüme↑ Dış ticaret açığı↑

GELELĠM DIġ DENGEYE…

46

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

-10

-5

0

5

10

15

20

20

00

Q2

20

00

Q3

20

00

Q4

20

01

Q1

20

01

Q2

20

01

Q3

20

01

Q4

20

02

Q1

20

02

Q2

20

02

Q3

20

02

Q4

20

03

Q1

20

03

Q2

20

03

Q3

20

03

Q4

20

04

Q1

20

04

Q2

20

04

Q3

20

04

Q4

20

05

Q1

20

05

Q2

20

05

Q3

20

05

Q4

20

06

Q1

20

06

Q2

20

06

Q3

20

06

Q4

20

07

Q1

20

07

Q2

20

07

Q3

20

07

Q4

20

08

Q1

20

08

Q2

20

08

Q3

20

08

Q4

20

09

Q1

20

09

Q2

20

09

Q3

20

09

Q4

20

10

Q1

20

10

Q2

20

10

Q3

%%

ĠTHALAT- ĠÇ TALEP GELĠġĠMĠ(cari fiyatlarla, çeyreklik bazda bir önceki döneme göre değiĢim, %)

Ġç Talep (sol eksen) Ġthalat (sağ eksen)

Kaynak : TÜİK

47

Dış denge ne demektir ?

Ödemeler Dengesi : Cari açık, sermaye fazlasıRezervler Sermaye dengesi: Sıcak para ?

Cari açık krizde nasıl düzeldi ?

Türk Lirası↓ ?: 1994 ve 2001’de ne oldu ?

Gerçek: Kriz İç talep↓ Büyüme↓ Dış ticaret açığı↓

Kriz sonrası İç talep↑ Büyüme↑ Dış ticaret açığı↑

İhracat ? Dış talep !

Kur’a rağmen ihracat niye düştü krizde ?

Niye artamıyor şimdi ?

GELELĠM DIġ DENGEYE…

48

Tasarruf – Yatırım Dengesi !

Kimler söyledi ?

Kitaplar ne diyor ?

DIġ DENGE: ĠĢin esası nedir ?

49

22

15

42

16

10

53

-6

-5

11

-20 0 20 40 60 80 100 120

Yunanistan

İspanya

Avustralya

Türkiye

İrlanda

ABD

Polonya

İngiltere

İtalya

Fransa

Hindistan

Meksika

Brezilya

G.Kore

Danimarka

Kanada

Belçika

Endonezya

Avusturya

Finlandiya

Japonya

Rusya

Hollanda

Almanya

İsveç

İsviçre

Çin

Norveç

Tasarruf, Yatırım ve Cari Denge (% GSYH, 2007)

Toplam Yatırımlar (brüt)

Tasarruf (brüt)

Cari Denge

Kaynak: EIU

50

12

14

16

18

20

22

24

26

28

Yurtiçi Tasarrufların ve Yatırımlar(Milli Gelire Oran Olarak,%) (1962-2009)

Yurtiçi Tasarruflar Yatırımlar

Kaynak : DPT

51

-8

-6

-4

-2

0

2

4

1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008

Tasarruf-Yatırım Dengesi (1962-2009)(Milli Gelire Oran Olarak, % )%

Kaynak : DPT