ismail.sen@ito.org.tr Adalet ülkenin temelidir…ismailsen.com/pdf/06.29.2012.pdf · kadar kısa...

} }2 9 H A Z İ R A N 2 0 1 2

SAYFA 11

EKO-MAGAZİN

HAFTALIK İsmailŞen

ismail.sen@ito.org.tr

KARİKATÜRLERDEKİ TARİH

1893 – 1978 yılları arasındayaşamış, ABD’li kimyager

ve Harvard Üniversitesi’nin23. Başkanı.

Başlıktaki sözün her mahkemesalonunda yazılı halini hepimizbiliriz: “Adalet mülkün temelidir”.

Sürekli tartışılan kimin sözüolduğu konusu bir tarafa, bu kadarçok kişinin bildiği ama bu kadar azkişinin idrak ettiği başka bir söz varmıdır acaba? Bu sözdeki “mülk”kelimesi genellikle taşınmaz malolarak algılanıyor ve üstünde pek dedüşünülmüyor…Anlamı tam olarakidrakedilemediğindenolacak günlükhayatta da çokkullanılmıyor.

Türk DilKurumuSözlüğünde,“mülk” kelimesinineskiden kullanılananlamı şöyle ifade

ediliyor:“Devletin egemenliği altında

bulunan toprakların bütünü, ülke.”Örnek olarak da malum sözekleniyor: “Adalet mülküntemelidir.”

Yani, “mülk” kelimesinin biranlamı da “ülke”… Velhasıl sözaslında şöyle olmalı:

“Adalet ülkenin temelidir.”

★★★

Bu kadar çıplak bir gerçek, bukadar kısa olarak her zaman ifadeedilemiyor. Gerçekten de adaletülkenin temeli. Eksikliği üstünekurulan her şey de eksik oluyor.İnsanların vicdanlarının “huzur”bulmasını engelliyor.

Örneğin yoğun trafikte acildurumlar için ayrılan emniyetşeridinin bazı sürücüler tarafındantamamen keyfe keder kullanımınıdüşünün.

Her an birilerinin canınıkurtarmak amacıyla o şeridikullanabilecek bir ambulans veyaitfaiye aracını engellemek pahasınabazı sürücüler emniyet şeridinegiriyor ve tıkıyorlar.

Diğer sürücülerin “yol haklarına”tecavüz etmeleri bir yana, bazıinsanların da “can haklarını”

tehlikeye atabiliyorlar. İşin kötü tarafı bu eylemlerinden

dolayı cezalandırılamıyorlar…Kurallara uyan sürücülerin bazenöfkeli, bazen çaresiz bakışları altındafütursuzca bu yolu kullanıyorlar…

★★★

Bir başka örnek Çek Kanunu’ndayapılan değişiklik sonrasıyaşananlar… Karşılıksız çekyazanlara uygulanan yaptırımlarınhafifletilmesi sonucu karşılıksız çekoranı artmaya başladı, hem dekatlanarak…

Sattığı ürün veya hizmetininkarşılığında aldığı çeki mahkemekanalıyla bile tahsil edemeyen tüccaradaleti nerede arasın?

Hak edenin hakkını alamadığıyerde hesaplar sonuçta ahiretebırakılır. Ahirete ne kadar çok hesapkalırsa da bu dünya o kadaryaşanmaz olur…

James BryantConant

1 Mart 1339 – 1 Mart 1923 Akbaba Dergisi

BULMACAHaz›rlayan

Nalan M. ALAKENTile ti sim@so rus hop.com

SOLDAN SAĞA: 1- ŞetatŞirketler Grubu’nunkurucusu, İstanbul’daki TATTowers ve SapphireGökdeleni’nin sahibiolup, geçen günlerdeBodrum’da hayatınıkaybeden Diyarbakırlı işadamı (Ön adıŞehmus)… Belli, açık…2- Üretici FiyatlarıEndeksi anlamındakikısaltma… Bir şeyi eldenele vererek aktarma… 3-İçine çeşitli maddelerkonulan, sac, plastikveya çinkodan yapılmışkap… Ekmek ve kâğıtiçin ağırlık ölçüsü… 4-Kazanç sağlamakamacıyla ticaret veyasanayiye yatırım yapankişi… Güney Afrika’nınplaka işareti… 5- Vatikan’ıninternet harfleri… İtalyamenşeli bir beyaz eşyamarkası… 6- Elektrikenerjisini kimyasal enerjiolarak depolayan, İnci,Mutlu, Varta gibimarkalardanhatırlayacağınız cihaz…Lahza… 7- 1935 yılındauçak kanadı üretmekamacıyla faaliyetinebaşlayan, günümüzdeDüzce’deki fabrikasındamobilya ve hazır mutfaküreten bir firma… Eni büyükolan, geniş… 8- Tonga’nınplaka kodu… Bir elektriklisüpürge markası… 9- “Hergenç kızın rüyası” sloganıylahatırlanan dikiş makinesimarkası…(Tersi) Beyaz…10- İplik… “İlgisi olsunolmasın her şeye karışankimse” anlamında kullanılanbir benzetme… 11- Çayüretiminde ilk sırada yeralan ilimiz… Rütbesizasker… “İşi bozulmak”anlamına gelen deyimde bumeyvenin ismi geçer… 12-

Petrol, yağ gibi maddeleriarıtma işi, rafinaj… Çinkoelementinin simgesi…Tanzanya’nın internetharfleri.YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1-Türkiye Bilimsel veTeknolojik AraştırmaKurumu’nun kısa yazılışı…“Çünkü” anlamındakibağlaç… 2- Bir şeyiduyurmak veya tanıtmakiçin hazırlanan, kalabalığıngörebileceği yere asılmış,genellikle resimli duvarilanı… Değerinden çokaşağı bir fiyatla alınan veyaalınabilecek olan şey,okazyon… 3- Alışveriş vehizmet karşılığınınödenmesini sağlamak üzereparanın el değiştirmesi,sirkülasyon… (Tersi) Fiildenisim türeten bir ek… 4-Serbest meslek adamlarınıiçinde toplayan resmîbirlik… Bir malın tür, miktar,fiyat gibi niteliklerinibelirtmek için üzerlerinekonulan küçük kâğıt… 5-Sodyum elementinin

simgesi… Süreli yayınları,parasını önceden ödeyerekalma işi… 6- Kanada’nıninternet kodu… Saatkadranı… Bayrak… 7-Konya’nın, kaplıcaları ileünlü ilçesi… (Tersi) FalklandAdaları için internet kodu…Kripton elementininsimgesi… 8- 100 m2değerinde yüzey ölçübirimi… Tavlada iki sayısı…Onun gibi yar olmaz… 9-İşsiz güçsüz… Hayvanlaraveya eşyaya vurulandamga, işaret…Büyükşehirlerde serbestmesleklerde çalışanlarınoda veya daire tutupçalıştıkları birkaç katlıyapı… 10- Rüşvet… Dolarınyüzde biri değerinde parabirimi… Yüzyıl’ı simgeleyenharfler… 11- Yeryüzüparçası, toprak… İşvereninişçileri topluca iştenuzaklaştırma veya iştençıkarma kararı… 12- İşler veUygur soyadlı ünlülerimizinortak adı… Dolaylı olarakanlatma… Çok karşıtı.

BULMACANIN ÇÖZÜMÜ 9. SAYFADA

O BİR İŞADAMI

Otomotivin öncüsü silah üreticisi

André-Gustave Citroën, 1878 yılındaParis’te doğdu. 1873 yılındaAmsterdam’dan Paris’e göç edenMusevi bir ailenin beşinci çocuğuydu.Babasını 6 yaşındayken kaybedenAndré, 1900 yılında teknik okuldanmezun oldu.

Bir süre orduda mühendis sınıfısubay olarak görev yaptıktan sonra, ilkönemli buluşu olan çift helozonik dişliüretimi için küçük bir fabrika kurdu. İkiarkadaşıyla ortak olarak kurduğu bufabrikadan 1908 yılında ayrılarak Morsşirketiyle çalışmaya başladı. Mors’unotomobil üretim kapasitesini 10 katartırdı. Yıllık 125 otomobilden 1.200otomobile çıkan üretim büyük birbaşarıydı.

Birinci Dünya Savaşı’nın başlarındahükümete günde 20 bin obüs mermisiüretecek bir fabrika açmayı önerenAndré Citroën, anlaşmayı imzaladıktansadece altı hafta sonra üretime başladı.Zamanla günlük üretimi 55 binmermiye çıkardı.

Bu fabrika, savaştan sonra seri olaraküretim yapabilecek bir otomobilfabrikası haline dönüştürüldü. Hızlagelişen fabrika 1930’lu yılların başındadünyanın en büyük dört otomobilüreticisinden biri oldu. Bugündünyanın birçok bölgesinde üretilenCitroën marka otomobillerin babasıolan André Citroën, 1935 yılında midekanserinden öldü ve Paris’te gömüldü.

Adalet ülkenin temelidir…

TARİHTE BU HAFTA

”

İktisadi zafer…

İktisadizaferimizihazırlarken:

- İşte sizinsenetleri demuhafaza için(kafese)koyuyorum!...

André-GustaveCitroën

Kaplumbağayadikkat et. Ancak

kafasını çıkarıp riskaldığında

ilerleyebiliyor.”

29 Haziran1880 yılında bugün, Fransa Tahiti’yitopraklarına kataraksömürgeleştirirken, 1976 yılında aynıgün, Seyşel Adaları, İngiltere’denbağımsızlığını kazanmayı başardı.19. yüzyıl Avrupa dışındaki dünyanınsömürgeleştirildiği bir yüzyıl olurken,20. yüzyılın özellikle ikinci yarısı busömürgelerin bağımsızlığınıkazanmasına tanık olacaktı.

30 Haziran1936 yılında bugün, tüm zamanlarınen çok satan romanlarından RüzgarGibi Geçti, 1997 yılında aynı gün iseJ. K. Rowling’in kaleme aldığı HarryPotter serisinin ilk kitabı yayınlandı.Her iki kitabın filme çekilmesi sonrasıkapak tasarımları değişecekti.1969 yılında bugün, Batman’ınKuzey Magrip bölgesinde, Türkiye

PetrolleriAnonim Ortaklığıtarafındanyapılan aramalarneticesindepetrol bulundu.

1 Temmuz1878 yılındabugün, Kıbrıs,“geçici olarak” İngiltere’yedevredildi. Anlaşma adanın toprakmülkiyetinin Osmanlılar’da kalmasınıöngörüyordu. 1926 yılında bugün, TürkiyeCumhuriyeti’nde deniz taşımacılığınave ticaretine ilişkin esaslarıdüzenleyen Kabotaj Kanunuyürürlüğe girdi. Aynı gün Denizcilikve Kabotaj Bayramı olarakkutlanacaktı. 1929 yılında bugün, İstanbul ileAnkara arasındaki telefon hattıhizmete girdi.1966 yılında bugün, Kanada ilk renklitelevizyon yayınını gerçekleştirdi.1984 yılında aynı gün ise TRT,televizyonda tamamen renkli yayınageçecekti.

2 Temmuz1698 yılındabugün,İngiliz mucitThomas Savery, ilk buharmakinesinin patentini aldı. Bumakine bir başka mucit ve

müteşebbis olan James Watttarafından mükemmelleştirilecek veöncelikle İngiltere’deki madenlerdeve daha sonra fabrikalarda yoğun olarak kullanılmayabaşlanacaktı. 1904 yılında bugün, ünlü Fransıztenisçi ve Lacoste markasınınkurucusu René Lacoste doğdu. 1962 yılında bugün, daha sonradünyanın en büyük perakende zinciriolacak Wal-Mart’ın ilk mağazasıRogers, Arkansas’ta açıldı.

3 Temmuz1935 yılındabugün, Fransızotomobilendüstrisiöncülerinden,1878 doğumlu André Citroën öldü.1938 yılında bugün, İngiltere’de birbuharlı tren 203 km/saat sürateulaştı ve hız rekoru kırdı.

4 Temmuz1932 yılında bugün, otomobiliyleAnkara’dan İstanbul’a giden İçişleriBakanı Şükrü Kaya bu konuda birilki gerçekleştirdi.

5 Temmuz1833 yılında bugün,dünyada ilk fotoğrafıçeken, 1765doğumlu Fransızmucit NicéphoreNiépce öldü.

Orta Asya’dan İstanbul’un merkezi sorumluluğunu hissetmekBir Orta Asya

ülkesi olarakKırgızistan

İstanbul, birçokalanda merkez olmayave bu doğrultudarolünü ifa etmeyedevam ediyor.Siyasette, ticarette,finansta, sporda,sanatta, kültürde,eğitimde hızla referans bir şehirhaline geliyor. Bu doğrultuda daşehrin nüfuzu giderek artıyor.

Bir grup İstanbul yöneticisi,Uluslararası İstanbul’u YönetenlerDerneği’nin organizasyonu ileKırgızistan’a bir ziyaretgerçekleştirdik. Üç günlük buziyarette çeşitli temaslar oldu. Butemaslardan yola çıkarak ülkemizinmerkezi ve sivil toplumkuruluşlarının yaptıklarına dairkendi gözlemlerimizi de ekleyerekbir değerlendirme yapmaya çalıştık.Bu değerlendirmede İstanbul’u birreferans ve merkezi şehir olarakkonumlandırdık.

Kırgızistan, bilindiği üzere OrtaAsya’nın yüzölçüm ve nüfus itibarıile en küçük ülkelerinden biri. Altındışında da çok önemli bir doğalkaynağı bulunmuyor, onu dayabancı bir firma işlemeye devamediyor. Çok geniş tarım vehayvancılık imkanlarına sahipolmasına rağmen kazanca dönüşenürüne sahip değiller. Turizm isehenüz işin başlangıcında bile değil.Tarım ve hayvancılığın doğal veorganik ürünlerle desteklediği dağve Issık Gölü çevresinin kış ve yazturizm potansiyeli var ama alt yapısorunlarını çözmeden bu konuda yolalması mümkün görünmüyor.Ülkede kısa bir müddet önce geçilendemokratik düzen oturma sürecinin

başında. Ama en azından gelecekaçısından güven veriyor.

Misyon yüklü yöneticilerin farkı

Öngörü sahibi siyasi ve siviltoplum liderlerine zamanındabaşlattıkları çalışmalardan dolayı nekadar teşekkür etsek az olur. Bugünbunların neticelerini görmekteyiz.Rahmetli Özal zamanında ülkemizegelerek ODTÜ’yü bitiren ve şimdiBişkek’te her iki ülkenin yararınaçalışan Ermek Omurali gibi kişilerinne büyük bir kazanım olduğunugördük. Bu gibi Kırgızvatandaşlarının kısa süre içerisindeartmasını dileyelim. Sebat EğitimKurumları’na bağlı olarak çalışanyani popüler deyimle Türk Okulları,Kırgızistan’ın her şehirdeki okullarınyanında Atatürk AlatooÜniversitesi’nde deazımsanmayacak sayıda öğrenciyetiştiriyor.

Türkiye ve Kırgızistandevletlerinin ortaklaşa açtıkları

Manas Devlet Üniversitesi, OrtaAsya’nın en prestijli üniversitesiolarak biliniyor. Geçtiğimiz yıl açılanİlahiyat Fakültesi ise eğitim ve diniyayma çalışmalarını birlikteyürütüyor. Bu hafta temelini attıklarıcami, geniş kütüphanesi ve okumasalonlarıyla tam bir külliyemodelinde tasarlanmış. RektörSabahattin Balcı’nın konuşmasındaİstanbul’u referans aldıklarını ifadeetmiş olması bu çerçevede aziz şehirİstanbul’un sorumluluğunu artıranbir vurgu olmuştur.

Aziz Mahmut Hüdai Vakfı dahizmetlerini yaygınlaştırmapolitikası içerisinde Bişkek’egelmişler ve burada Oş DevletÜniversitesi’ne bağlı olarak İlahiyatFakültesi açmışlar. Kırgızistan’ın dinadamları burada yetişiyor. Bununlabirlikte Kur’an Kursu çalışmaları ilede hizmetlerini devam ettiriyorlar.

Kırgızistan’da TİKA da ülkeçapında ciddi çalışmalar yapıyor.Türkiye Cumhuriyeti Devleti resmi

ve sivil kanadı ile yetişmiş insankaynağı ile hizmetlerini hızlı birşekilde sürdürüyor. Dikkat ettiğimizbir nokta; kendini misyon yüklüolarak gören resmi görevlilerinanılmaz başarılar gösteriyorlar. Birmisyonu olduğunun farkında vebilincinde olmayanlar isesıradanlığın dışında bir varlıkgösteremiyorlar. Sivil toplumtemsilcileri zaten bunun farkında veşuurunda. Devlet, kendigörevlilerini seçerken özellikleyönetici düzeyinde bu hususa titizlikgöstermelidir. Başarı, sisteminvarlığının yanında misyonu olmabilinciyle geliyor. Aksi de büyükeleştiri getiriyor.

İstanbul’un konumuÜlke ve milletimiz adına yapılan

bütün bu türden çalışmalar üç aşağıbeş yukarı bütün dünya ülkelerineyaygınlaştırılmaya çalışılıyor. Bu daülke nüfuzumuzu giderek artıran biryapıya bürünüyor.

Burada dünya şehrimiz olanİstanbul’a yönelik inanılmaz bir ilgive teveccüh var. Birçok şey İstanbulüzerinden yürütülüyor. Dünyaüzerinde Türkiye isminden çokbilinirliğe sahip olan İstanbul’ungerçekten bu alanda ve misyondasorumluluğu çok yüksek. Çalışmaalanına giren her birey İstanbul’ugörmek istiyor, buna dayönlendiriliyor. Zira İstanbulüzerinden birçok kazanımın eldeedileceğini herkes iyi biliyor.

Bunun anlamı şu: İstanbul’unsorumluluğu ve rolü büyük. Bu daİstanbul’u yönetenlere yüklenen birsorumluluk. İstanbul, her şeyiylegöreve hazır olmalı. İstanbul’ureferans şehir olarak gören vegösterenleri mahcup etmemeliyiz.

PROF. DR.AHMET EMRE

BİLGİLİ

Sayfa11_Sayfa 10.qxd 28.06.2012 23:50 Page 1