Kalp damarhistolojisi

DOLAŞIM SİSTEMİDOLAŞIM SİSTEMİ

Prof. Dr. Alpaslan GÖKÇİMENProf. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN

Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Adnan Menderes Üniversitesi Tıp FAKÜLTESİ Histoloji ve Embriyoloji FAKÜLTESİ Histoloji ve Embriyoloji Anabilim DalıAnabilim Dalı

Kan ve lenf dolaşımı olarak iki sistemden Kan ve lenf dolaşımı olarak iki sistemden ibarettir.ibarettir.

Kan dolaşım sistemi (Kalp-Arterler-Kapiller-Venler) olmak üzere kapalı bir sistemdir.

Elastik arterElastik arter

Musküler arterMusküler arter

ArteriyolArteriyol

Kapiller

Büyük venBüyük ven

Orta venOrta ven

Küçük ven-Küçük ven-musküler musküler venül-post venül-post kapiller venülkapiller venül

KalpKalp: Kanı pompalayan musküler bir kesedir.

ArterlerArterler: : Kalpten pompalanan kanı vücuda dağıtan iletici damarlardır.

KapillerlerKapillerler: Arterlerin getirdiği temiz kanın boşaldığı kılcal damar ağıdır.

Kapiller duvarı çok ince olduğundan geçirgendir ve kan ile dokular arasında madde değişmesine imkan verir.

VenlerVenler:: Kapiller damarlardan geçen kanı toplayan ve kalbe geri getiren damarlardır.

Lenf Dolaşım SistemiLenf Dolaşım Sistemi:: Dokularda ve kapalı tübüllerde başlar ve lenfatik kapillerlerin birleşmesiyle değişik çapta lenf damarları oluşur.

En büyükleri kalbe yakın büyük venlere açılırlar ve böylece dokulardaki sıvı kan dolaşımına katılmış olur.

ARTERLERARTERLERKanı kalpten kapillere taşıyan arterler üç gruba ayrılır.

Bunlar sırasıyla1-Elastik Arterler1-Elastik Arterler ((İİletici letici AArterler):rterler): Büyük çaplı

arterlerdir. Aorta, karotid ve iliak arterler bu guruptadır. Yapısında elastik fibriller hakimdir. Bu nedenle taze iken sarı renkte görülür.

2-Musküler Arterler2-Musküler Arterler (Dağıtıcı (Dağıtıcı AArter):rter): Orta ve küçük çapta pek çok arter bu tiptedir. Yapısında düz kas hakimdir.

3- Arteriol:3- Arteriol: Çapı 3mm den daha az olan arterler olarak adlandırılmaktadır.

Arterlerin duvarında iç içe geçmiş üç tabaka Arterlerin duvarında iç içe geçmiş üç tabaka

bulunur içten dışa doğru:bulunur içten dışa doğru:

A-Tunika İntima (interna):A-Tunika İntima (interna): En içteki tabaka

olup üç alt tabakadan meydana gelmiştir. Bunlar;

i).Endotel Tabakası:i).Endotel Tabakası: Tek katlı yassı

epitelden ibarettir.

ii).Subendotel Tabakası:ii).Subendotel Tabakası: Tipik gevşek bağ

dokusu olup bol miktarda uzunlamasına seyirli

kollajen ve elastik lifler içermektedir.

iii).Membrana elastika interna:iii).Membrana elastika interna: Kalın

nakışlı elastik membran.

B-Tunika Mediya (Orta tabaka):B-Tunika Mediya (Orta tabaka): En kalın

tabakadır. Damar tipine göre elastik lif veya düz kas

yapıya hakimdir. Bu tabakada bağ dokusu lifleri ve

düz kas lifleri dairesel seyirlidir.

C-Tunika Adventisya (C-Tunika Adventisya (EksEksterna):terna): Dış tabaka

bağ dokusundan yapılmıştır. Kollajen ve elastik lifler

uzunlamasına seyirlidir.

1.ELASTİK ARTER1.ELASTİK ARTER LER( LER(BÜYÜK ÇAPLI BÜYÜK ÇAPLI ARTERLER)ARTERLER)

Aorta A. Karotis

A. PulmonalisA. Subklavia

A. İliaka Çapı 1 cm den fazladır, A-Tunika İntima (interna),A-Tunika İntima (interna),

i) Endotel Tabakası,i) Endotel Tabakası,ii) Subendotel Tabakası ii) Subendotel Tabakası iii) Düz kas hücreleriiii) Düz kas hücreleri

B-Tunika Mediya (Orta tabaka) B-Tunika Mediya (Orta tabaka) Düz kas ve elastik laminaDüz kas ve elastik lamina

C-Tunika Adventisya (C-Tunika Adventisya (EksEksterna)terna) Bağ dokusu,elastik liflerBağ dokusu,elastik lifler

AA- - Tunika İntima:Tunika İntima: İntima tabakası musküler artere göre daha kalındır.

i). Endotel:i). Endotel: Yassı – Poligonal hücrelerden oluşan ve duvarın iç

yüzünü kesintisiz döşeyen epitel tabakasıdır. Mezensimden köken alır.Endotel hücrelerinin belirli yaşam süreleri vardır.Dökülen hücrelerin yerine mitoz ile yenileri alır.

Aorta, monkey H&E

Şekilde görüldüğü gibi elestik tip damarlarda tunika intima ve tunika adventisya oldukça incedir.Özellikle tunika intimanın dış sınırları tunika mediyadan tam olarak ayrılamamaktadır.Bu şekilde dikkatimizi çeken bir özellik mediya tabakasındaki elastik laminalar diğeri ise adventistada gözlenen vaza vazorumlardır.

ii). Subendotel:ii). Subendotel:

Uzunlamasına seyirli kollajen ve elastik lifler,

damarın ritmik kasılma ve gevşemelerinde önemli

rol oynar.

Tunika mediya sınırında elastik lifler yoğunlaşarak

membrana elastika internayı yapar.

Fakat mediyada da elastik lameller bol olduğundan

M elastika interna’yı ayırtetmek zordur.

B) Tunika mediya:B) Tunika mediya:

Elastik fibrillerin oluşturduğu dairesel lameller

aralarında pencere şeklinde aralıklar bırakarak üst

üste oturan membranlar oluştururlar.

Elastik membranlar arasında düz kas ve ince

kollejen lifler ile glikozaminoglikan ara madde yer alır.

Elastik membranların sayısı yaşla birlikte artar (Yeni

doğanda 40, erişkinlerde 70 adet).

Düz kas hücreleri de dairesel seyirlidir ve elastik

membranlara tutunurlar.

Aorta, rabbit Toluidine Blue

Elastik arterden alınan bir kesit görüntüsü. Şekilde hücre ve kollajen liflerin boyandığı elastik liflerin boya

tutmadığı rahatlıkla gözlenmektedir.

C) T.Adventisya:C) T.Adventisya: Oldukça ince gevşek bağ dokusudur.Başlıca kollajen fibril ve elastik fibrilden oluşur.Bu fibriller uzunlamasına seyirlidir. Aralarında az miktarda düz kas hücreleri yer alır. Adventisya çevre yağ ve bağ dokusu ile karışır. Arada kesin bir sınır yoktur.Büyük arterlerin adventisya’sında damarı

besleyen damarlar bulunur. Bunlara vazo vazorum denir.Ayrıca damara giren sinirlere vazo nervoza denir.

Aort AnevrizmasıAort Anevrizması

Sfilitik AnevrizmaSfilitik AnevrizmaAbdominal Anevrizma; Ateroskleroz Abdominal Anevrizma; Ateroskleroz

durumunda aort duvarının zayıflaması durumunda aort duvarının zayıflaması sonucunda ortaya çıkar. Ciddi bir sonucunda ortaya çıkar. Ciddi bir komplikasyon, anevrizmanın patlaması ve komplikasyon, anevrizmanın patlaması ve hemen sonrasında gelişen ölümdür.hemen sonrasında gelişen ölümdür.

Musküler=Orta Tip ArterlerMusküler=Orta Tip Arterler

2-10 mm çapında2-10 mm çapında İntima: Endotel, bağ doku, düz kas İntima: Endotel, bağ doku, düz kas

hücreleri, belirgin membrana elastika hücreleri, belirgin membrana elastika internainterna

Mediya: Düz kas, kollajen lifler, az Mediya: Düz kas, kollajen lifler, az miktarda elastik liflermiktarda elastik lifler

Adventisya: Gevşek bağ dokusu, az Adventisya: Gevşek bağ dokusu, az miktarda elastik liflermiktarda elastik lifler

Membrana Elastika Eksterna:Membrana Elastika Eksterna: Mediya ile adventisya arasında bulunan dış elastik membrandır.

Tunika Mediya:Tunika Mediya:

En kalın tabakadır.

Başlıca dairesel seyirli

düz kas hücrelerinden

yapılıdır.

Kas hücreleri arasında

bu hücrelerin ürünü olan

proteoglikan ara madde ile

az miktarda kollejen bulunur.

Düz kas hücreleri

birbirine gap-gunctionlarla

bağlıdır.

KÜÇÜK ÇAPLI ARTERLERLERKÜÇÜK ÇAPLI ARTERLERLER

Arter tipleri içinde sayıca en çok olan

arterlerdir.

Çapları 0.1-2 mm arasında değişir.

İntima: Endotel, bağ dokusu, düz kas,

membrana elastika interna

Tunika mediya: Düz kas (8-10 adet) arterin en

belirgin özelliğidir. Kollajen lifler bulunur.

Adventisya: Geşek bd, az miktarda elastik lifler

Artery, human H&E

ARTERİYOLARTERİYOL Çapı 10-100 mikrometre arterlerdir. İntima: Endotel, bağ dokusu, düz kasMediyada: Arteriyol duvarında damar çapına göre

2-3 sıra düz kas hücresi bulunur.Adventisya: İnce bağ dokusu kılıfı Metaarteriol (prekapiller arteriol) duvarında

sirküler seyirli bir tek düz kas hücresi bulunur ve sfinkter görevi yapar.

T.İntimada:T.İntimada: Endotel ve subendotel bulunur.Membrana elastika İnterna küçük arteriyollerde bulunmaz.

Üç tabaka duvara sahip küçük kan damarları.a: Küçük bir lenfatik damarb: Küçük ven (very thin muscle; pale c.t.). c: Küçük arter (pink muscle; yellow c.t.).

T.Mediya: T.Mediya:

2-3 sıra dairesel seyirli düz kas hücrelerinden

oluşur.

Kas tabakasının kalınlığı arteriol çapı ile ilgilidir.

Metarteriyolde bir tek kas hücresi bulunur ve

metarteriyolün kapillere ağızlandığı yerde sfinkter

görevi yapar.

T.Adventisya:T.Adventisya:

Bağ dokusundan bir dış tabakadır.

Yaklaşık mediya kalınlığındadır.

Çevre bağ dokusu ile kaynaşır.

Arteriollerin vazokontraksiyonu veya

vazodilatasyonu büyük damarlardan gelen kana karşı

periferik direnci değiştirerek kan basıncının

ayarlanmasında önemli rol oynar.

Elastikiyet büyük arterlerdeki kadar önemli değildir.

Arteriyolde endotel hücreleri tight-gunctionlar ile

birbirine bağlıdır.

Dolayısiyla arteriyol duvarı geçirgen değildir.

KAPİLLERLERKAPİLLERLER Kapiller Damarların Genel Özellikleri:Tek katlı yassı epitel ile bazal zardan ibaret bir

duvar yapısına sahiptir.Yassı epitele endotel denir. Kapillerlerin ortalama çapı 4-10 mikron kadardır. Enine kesitlerinde 2 veya 3 endotel hücresi

damar lümeni kuşatır.

Endotel hücreleri arasında

(zonula okludens)* tipi bağlantılar

vardır ve bunun fizyolojik önemi

vardır.

Kapiller damarların duvarının

dışında adventisyel hücreler

(perisitler) bulunur.

Kapillerler endotel hücre duvarının Kapillerler endotel hücre duvarının

yapısına göre üçe ayrılıryapısına göre üçe ayrılır 1-Kesintisiz1-Kesintisiz

2-Pencereli (Fenestratalı) 2-Pencereli (Fenestratalı) 3-Sinuzoidal3-Sinuzoidal

1-Kesintisiz Kapiller1-Kesintisiz Kapiller: : Kas, timus, kemik, akciğer ve sinir dokusunda olduğu gibi vücudun en yaygın kapiller tipidir.Endotel tabakası kesintisizdir.Endotel altında kesintisiz bazal membran mevcuttur.Endotel hücreleri yanyana veya üst üste binecek şekilde yerleşmişlerdir.

Böylece endotel sitoplazması

lümeni kesintisiz bir tabaka

olarak kuşatır.Endotel hücreleri oldukça

yassı ve incedir.Ancak çekirdeğin bulunduğu

yer lümene doğru kabarıklık

yapar.

Endotel hücrelerinin organelleri çekirdek çevresindeki sitoplazma bölgesinde yer alırlar.Periferde sitoplazma oldukça azdır ve organelleri de azdır. Kaveol denen çukurcuklar ve veziküller, maddeleri sitoplazma boyunca iki yönlü olarak taşırlar.Sitoplazmanın içindeki veziküller kaveolin proteini ile kaplıdır.

fffffffff

2-Pencereli (Fenestratalı) Kapiller:2-Pencereli (Fenestratalı) Kapiller: Böbrekler, barsaklar ve endokrin organlarda bulunur. Bu kapiller tipinde endotel hücre tabakasında por denilen delikler bol bulunur. Bazı porlar hücre zarından daha ince bir diyafram ile kapatılmıştır. Bazal zar kesintisizdir.

Bu tip kapillerler su transportunun fazla olduğu dokularda görülür. Madde geçişi çok hızlıdır. Bazı kapillerlerde porların diyaframının eleğe benzediği bildirilmiştir. Porlar madde geçişinin en yoğun olduğu yerlerdir.

Fenestratalı kapillerin elektron mikrografı (X 13.000). F: Fenestrata.

Fenestratalı kapillerin büyük büyütmedeki görüntüsü (X 54.000)

3-Sinuzoidal Kapiller3-Sinuzoidal Kapiller:: Çok ince duvarlı, diğer kapillerlerden daha geniş çaplı (30-40 mikron) düzensiz lümenlidir.Bu tür kapillerde kan akışı daha da yavaştır.Endotel hücreleri aralıklı yerleştiği için endoteli kesintilidir.Endotelin altında bazal zar kesintili veya yoktur.

Duvarında endotel hücrelerinden başka makrofajlar

(fagositik hücreler) de bulunur. Bulunduğu organlar Karaciğer-Dalak-Kemik iliğidir. Doku ile kan arasındaki alış veriş kapiller duvarının

yapısı sayesinde oldukça kolaylaşmıştır.

İnsan vücudunda kapiller şebekenin yüzey alanı

takriben 6000 metrekaredir.

Bu değer total aorta çapının 800 katı kadardır.

Aortada kanın akış hızı ortalama 320 mm/sn iken

kapillerde 0,3mm/sn dir.

Kapiller şebekede kanın akış hızı çok yavaş

olduğundan kan ile dokular arasında madde

değişimi kolayca gerçekleşir.

Kapiller duvarından madde geçişinde üç yol izlenir.

Bunlar sırasıyla;Bunlar sırasıyla;

1-Pinositoz yolu,

2-Porlardan ve

3-Endotel hücrelerinin arasındaki bağlantıların

açılmasıyla gerçekleşmektedir.

Kapillerin Fonksiyonları:Kapillerin Fonksiyonları:Kapillerlerin en önemli fonksiyonlarını üç alt başlık

altında incelemek uygundur. Bunlar;1. Geçirgenlik (Permeabilite): Kapillerler

doku ile kan arasında oksijen, karbondioksit ve çeşitli metabolitleri geçişim bölgeleridir.

Bu değişim gerçeğinin henüz tam olarak Bu değişim gerçeğinin henüz tam olarak mekanizması aydınlatılmamış olsa da, üzerinde mekanizması aydınlatılmamış olsa da, üzerinde

uzlaşılan bu işlemin üç olası mekanizmayla uzlaşılan bu işlemin üç olası mekanizmayla gerçekleştiğidir. gerçekleştiğidir.

Bunlar;a.Komşu endotel hücreleri arasındaki yarıklar,b.Pencereli kapillerdeki geçiş delikleri ve c.Endotel hücrelerini boydan boya kat eden pinositotik veziküllerdir.

2. Metabolik İşlevleri: Kapiller endotel hücreleri oldukça geniş bir işlevsel kapasiteye sahiptir.

a.Anjiyotensin I’in anjiyotensin II’ye dönüşmesi,b. Bradikinin, seratonin, PG ler, nörepinefrin, trombin’in

biyolojik olarak reaksiyon vermeyen bileşiklere dönüştürülmesi,

c. Lipoproteinlerin, endotel hücrelerinin yüzeyindeki enzimler tarafından TG lere ve kolesterole parçalanması ve

d. Kapiller damarların örtüsü olan endotelin damar tonusu üzerinde etkisi olduğu düşünülen bir takım vazokonstriktif (Endotelin) veya vazodilatatör (NO) sentez ettiği bildirilmektedir.

3. Antitrombojen İşlevi:

Endotel hücreleri döküldüklerinde, açıkta kalan

subendotelyal bağ dokusu trombositlerin

agregasyonuna sebep olur.

Endotel hücreleri kanın subendotelyal bağ

dokusuyla temasını önleyerek antitrombojenik

etki gösterir.

VENLERVENLER

Aynı çaptaki arterlere göre daha ince duvarlı

ve lümenleri daha geniştir.

Duvarının inceliği musküler ve elastik liflerin

büyük oranda azalmasına bağlıdır.

Venler arterlerden daha çok sayıda

olduklarından venöz sistemin kapasitesi daha

fazladır.

Venler arterler gibi üç tabakadan ibarettirVenler arterler gibi üç tabakadan ibarettirTunika İntima:Tunika İntima: İnce bir tabakadır, endotel

ile subendotelden oluşur. Tunika Mediya:Tunika Mediya: Az sayıda dairesel seyirli

düz kas ve bol kollajen liflerden yapılıdır. Zayıf gelişme gösteren bir tabakadır. Bazı venlerde bulunmaz.

Tunika Adventisya:Tunika Adventisya: En kalın tabakasıdır. Bağ dokusu yapısındadır. Bol kollajen ve elastik liflerden oluşur. Bu lifler uzunlamasına seyirlidir.

Bazı büyük venlerde uzunlamasına seyirli düz kas demetleri bulunur. Fakat venlerin duvarında bağ dokusu hakimdir. Venler çaplarına göre gruplandırılır.

Bu üç tabaka birbirlerinden keskin sınırlarla

ayrılmaz. Tüm tabakaları arterlere göre gevşek düzendedir.

Bu nedenle kanla dolu olmadığı zaman büzülmeye

eğilimlidir. Venler, postkapiller venül, müsküler venül, küçük

ven, orta ven, büyük venler olmak üzere

sınıflandırılır.

Superior & inferiorvena cava

Pulmonary trunk & aorta

1.1.Büyük Venler: (V.cava superior ile Büyük Venler: (V.cava superior ile inferior,V.Porta)inferior,V.Porta)

External and internal jugular, brachial & femoral veins

External and internal carotids, brachial & femoral arteries

2 - 9 mm ~ 4 mm

1.1.Orta Büyüklükteki Venler:Orta Büyüklükteki Venler:

~ 10-50 µm ~ 30 µm

1.1. Venüller:Venüller:

Postkapiler venülPostkapiler venül

10-50 mikron10-50 mikron İntima: Endotel, perisitİntima: Endotel, perisit

Musküler venülMusküler venül

50-100 mikron50-100 mikron İntima: Endotel,perisitİntima: Endotel,perisitMediya: 1-2 düz kasMediya: 1-2 düz kasAdventisya: Gevşek bdAdventisya: Gevşek bd

Küçük venKüçük ven

0.1-1 mm0.1-1 mm İntima: Endotel, bd, 2-3 düz kasİntima: Endotel, bd, 2-3 düz kasMediya: 2-3 düz kasMediya: 2-3 düz kasAdventisya: Gevşek bağ dokusuAdventisya: Gevşek bağ dokusu

Orta venOrta ven

1-10 mm1-10 mm İntima: Endotel, bd, düz kas, internal İntima: Endotel, bd, düz kas, internal

elastik membranelastik membranMediya: Düz kas, kollajen liflerMediya: Düz kas, kollajen liflerAdventisya: Mediyadan daha kalın gevşek Adventisya: Mediyadan daha kalın gevşek

bağ dokusubağ dokusu

Büyük venBüyük ven

1 mm>1 mm> İntima: Endotel, bağ doku, düz kasİntima: Endotel, bağ doku, düz kasMediya: 2-15 düz kasMediya: 2-15 düz kasAdventisya: Mediyadan kalın gevşek bağ Adventisya: Mediyadan kalın gevşek bağ

dokudoku

Ven Kapakcıkları: Çapı 2 mm’nin üzerindeki venlerde intima

tabakasının içe doğru kıvrılması ile oluşan yarım ay şeklinde karşılıklı iki kapak bulunur.

Kapaklar intima katlantısı olduğundan yüzeyinde endotel tabakası ortasında elastik liflerden zengin subendotel bulunur.

Kapakcıklar özellikle alt eksremite venlerinde çok sayıda bulunur.

Kapakçıkların serbest ucları kalbe yöneliktir.Kapakcık ile venin kalbe doğru olan duvarı

arasında kalan bölgeye valv sinusu denir.

AYNI ÇAPTAKİ ARTER VE VENİN AYNI ÇAPTAKİ ARTER VE VENİN KARŞILAŞTIRILMASIKARŞILAŞTIRILMASI

Yanyana seyreden arter ve venin enine kesitlerine bakıldığında bunları birbirinden ayırmak oldukça

kolaydır.

KALPKALPRitmik kasılmalar yaparak kanı pompalayan

muskular bir kesedir. Duvarı üç tabakadan oluşur, bunlar sırasıyla;

1. Endokardiyum2. Miyokardium 3. Epikardiyum tabakasıdır.

1. Endokardiyum: Kalbin içini döşeyen parlak

ince bir zardır.

Atriumlarda kalın ventriküllerde daha incedir.

Kan damarlarının kalbe girip çıktığı yerlerde

damarın intima tabakası ile devam eder.

Endokardiyum üç laminadan oluşur.

a) Endotel: Tek katlı yassı epiteldir.

b) Subendotel:Gevşek bağ dokusudur

c) Subendokardiale: Gevşek bağ dokusudur

Sinirler damarlar ve Purkinje lifleri bulunur.

2. Miyokardium: Kalp kası denilen modifiye çizgili kastır. Kalp kası hücreleri iki tiptir.

1. Kontraktil hücreler,2. İmpuls üreten ve ileten hücreler

Kalp kası atriumlarda ince ventriküllerde kalındır.

Atrium dış bölümünde kaslar transvers ve oblik seyirlidir.

Atriumun iç bölümündeki kaslar her iki atriumda birbirinden bağımsız olarak dış tabaka kaslarına dik açı yaparak düzenlenirler.

En içteki kaslar atriumun avrukula bölümünde bir kabartı yapar (m.pektinatum).

.

Ventrikül kasları değişik yönlerde seyrederek bir çok tabakalar yaparlar erişkinde kompakt bir kitle oluşturan kas lifleri embriyoda süngersi bir ağ şeklindedir.

En içteki kalp kasları kalbin fibröz iskeletine tutunmaktadır.

3. Epikardiyum: Kalbin en dışını örten seröz bir zardır.

Kalbin Fibröz İskeleti: Kalp yapılarını destekleyen, kalp kası ve kalp kapakcıklarının bağlandığı fibröz bağ dokusudur. 1- Septum membranozum, 2- Trigonum fibroza 3- Annuli fibrozum (fibröz halka) oluşmuştur.1- Septum Membranozum: Ventriküler septumun fibröz bölümüdür. Aponevroza benzer2- Annuli fibrozum: Aorta, pulmoner arter ve atrioventriküler kanal cevresindeki fibröz dokudur.3- Trigonum fibroza: Annuli fibroza ile ostium atrioventrikularis arasındaki üçgen biçimi fibröz dokudur.

Purkinje LifleriPurkinje Lifleri

İnterventriküler septumun her iki yanını İnterventriküler septumun her iki yanını döşeyen endokardiyumun altında uzanırdöşeyen endokardiyumun altında uzanır

Kalp kasından ayırt edilebilirlerKalp kasından ayırt edilebilirlerLifin çevresinde yerleşmiş az sayıda Lifin çevresinde yerleşmiş az sayıda

miyolifleri vardırmiyolifleri vardırÇapları daha geniştirÇapları daha geniştirAsetilkolinesteraz için(+)Asetilkolinesteraz için(+)Glikojen içerirlerGlikojen içerirler

Özelleşmiş Kalp Kası HücreleriÖzelleşmiş Kalp Kası Hücreleri

Atriyum duvarında ve interventriküler Atriyum duvarında ve interventriküler septumda yerleşiktirlerseptumda yerleşiktirler

Peptit salgılarlar: Atriopeptin, atriyal Peptit salgılarlar: Atriopeptin, atriyal natriüretik polipeptit, kardiyodilatin, natriüretik polipeptit, kardiyodilatin, kardiyonatrinkardiyonatrin

Bu hormonlar sıvı ve elektrolit dengesini Bu hormonlar sıvı ve elektrolit dengesini sağlayıp kan basıncını azaltırlarsağlayıp kan basıncını azaltırlar

Lenfatik Damar SistemiLenfatik Damar Sistemi

İnterstisyel sıvıdan aşırı ekstraselüler sıvıyı İnterstisyel sıvıdan aşırı ekstraselüler sıvıyı uzaklaştırıp KVS’e geri gönderirler.uzaklaştırıp KVS’e geri gönderirler.

MSS, göz, iç kulak ve kemik hariç tüm MSS, göz, iç kulak ve kemik hariç tüm vücudumuzda bulunurlar.vücudumuzda bulunurlar.

Dokuda kör uçlu lenfatik kapiller şeklinde başlar.Dokuda kör uçlu lenfatik kapiller şeklinde başlar. Daha sonra lenfatik damarlara ve lenfatik Daha sonra lenfatik damarlara ve lenfatik

kanallara boşalırlar.kanallara boşalırlar. Bu kanallarda internal jugular ve subklaviyan Bu kanallarda internal jugular ve subklaviyan

venlere boşalırlar. venlere boşalırlar.