Karl Gjellrup Translated by มูลพินิจ Sathirakoses-Nagapradipa … · 2014-05-14 ·...

by Karl Gjellrup

Translated by John E. Logie

ภาพประกอบโดย ชวง มลพนจ

copyright (c) 1977. Sathirakoses-Nagapradipa Foundation

โอม!

นมะ ศรสรวพทธโพธสตเวภยระ!!

ขอนมสการแดพระพทธเจา

และพระโพธสตว ทงปวงผทรงสร

คารล อดอลฟ เจลลรป

(Karl Adolph Gjelleru)

พ.ศ. ๒๔๐๐–๒๔๖๒

คารล อดอลฟ เจลลรป เปนกวและนกเขยนนวนยายชาว

เดนมารก เกดเมอวนท ๒ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๐๐ ทเมองโรฮอลท

มณฑลซแลนด เมอเขาไดเขยนหนงสอออกโฆษณาในตอนแรกบงชด

วาม อตลกษณะเฉพาะตนไปในทางสนยม (optimism) อยางรนแรง

ทงนเพราะไดรบอทธพลมาจากจออรก บรางดส (Georg Brandes)

นกเขยนและนกวจารณวรรณคดชาวเดนมารก เมอไดเดนทาง

ทองเทยวไป เปนเวลานาน ทางยโรปใตและตะวนออก ทาใหมความร

มากขน ตอมาไดเขยนบทละครและนวนยาย ซงแสดงใหเหนวา ม

ความรอบรอยางลกซงในปญหาชวตทางจตใจและจรยศาสตร ในระยะ

หลง ๆ ได นาเรองเกยวกบศาสนาทางตะวนออก มาเปนเคาโครง

เรองในการเขยน โดยใชประเทศอนเดยเปน สถานทในเรอง หนงสอ

ชดนมอยหลายเลมดวยกน หนงสอกามนตกรวมอยในชดน หนงสอท

เจลลรป เขยนในระยะหลง ไดเขยนเปนภาษาเยอรมนเสยโดยมาก

เจลลรปไดยายภมลาเนาไปอยทคลอทเช ใกล ๆ เมองเดรสเดน เมอ

พ.ศ.๒๔๓๕ และไดถงแกกรรมทนนใน พ.ศ.๒๔๖๒ ไดรบรางวล

โนเบลทาง วรรณคด เมอ พ.ศ.๒๔๖๐

(จาก Encyclopaedia Britannica, Vol. 10, London. 1956)

เสฐยรโกเศศ

พ.ศ. ๒๔๓๑-๒๕๑๒

เสฐยรโกเศศ เปนนามปากกาของ ศาสตราจารยพระยา

อนมานราชธน อกษรศาสตรดษฎบณฑต กตตมศกด (จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย) เปนผคงแกเรยน และนกเขยนทมชอเสยงยง

คนหนงของ ประเทศไทย ชอเสยงของทานเปนทรจกกนดในวงการ

นกศกษาทงไทยและตางประเทศ ทานมไดเปน เฉพาะแตนก

ประวตศาสตร นกมานษยวทยา นกนรกตศาสตรหรอนกโบราณคด

เทานน แตทานสนใจ ใครรสอบสวนสบเสาะแสวงหาความรแทบทก

อยาง เปนนกเขยนทมความคดเหนในเรองวรรณคด หนกไปในทาง

Romanticism เมอเขาคกน นาคะประทป ซงเปนนกเขยนหนกไป

ในทาง Classicism จงทาใหวรรณกรรมทผานทานทงสองผลตออกมา

สมบรณถงขนาด ทานไดเขยนหนงสอไวมากมาย ทงภาษาไทยและ

ภาษาองกฤษ ดงเปนททราบกนอยท วไปแลว

เสฐยรโกเศศไดรบราชการในตาแหนงสาคญๆ มาเปน

เวลานาน เชนเคยเปนผชวยอธบดกรม ศลกากร อธบดกรม

ศลปากร รกษาการในตาแหนงนายกราชบณฑตยสถาน ประธาน

คณะกรรมการ ชาระปทานกรม ประธานคณะบรรณาธการทา

สารานกรม ประธานกรรมการชาระประวตศาสตรไทย นอกจากนทาน

ยงเคยเปนอาจารยผบรรยายวชานรกตศาสตร วรรณคดเปรยบเทยบ

และประเพณไทย ในจฬาลงกรณราชวทยาลย เปนอาจารย

ผบรรยายวชาศาสนาเปรยบเทยบ และนรกตศาสตรใน

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เสฐยรโกเศศ เกดเมอวนท ๑๔ ธนวาคม ๒๔๓๑ ถงแกกรรมเมอ

วนท ๑ กรกฎาคม ๒๕๑๒

นาคะประทป

พ.ศ. ๒๔๓๒-๒๔๘๘

นาคะประทป เปนนามปากกาของ พระสารประเสรฐ (ตร นาคะ

ประทป) เปรยญ ๗ ประโยค นาคะประทป เปนนกเขยนทมชอเสยง

เปนทรจกกนทวไป ในวงการหนงสอของเมองไทย เปนผ

เชยวชาญในวชาอกษรศาสตรไทย บาล และสนสกฤต เปนนกเขยน

หนกไปในทาง Classicism พถพถนการใชถอยคาสานวน

โดยเฉพาะในการแปลเรองกามนต เสฐยรโกเศศไดเขยนไววา หนงสอ

กามนตสาเรจเปนภาษาไทยไดอยางงดงาม เปนเพราะพระสาร

ประเสรฐเลอกหาคามาใชไดเหมาะ ๆ เปนอยางทในภาษาองกฤษวา

"คาเหมาะอยในทเหมาะ" นาคะประทปสนใจเปนพเศษ ในการคด

ศพท และแปลศพท เชน งานทาพจนานกรม ไดแตงหนงสอไว

มากเรอง โดยมากมกจะแตงรวมกบ เสฐยรโกเศศ จน

นามปากกา เสฐยรโกเศศและนาคะประทป เปนทรจกกนทวไปวา

นามปากกาแฝด

นาคะประทป เคยรบราชการเปนอนศาสนาจารยทหารบก

เปนผชวยแผนกอภธานในกรมตารา กระทรวงศกษาธการ เปนปลด

กรมพระอาลกษณ เปนผเชยวชาญประจากรมวชาการกระทรวง

ศกษา ธการครงสดทายเปนหวหนากองศาสนศกษา กรมศาสนา

กระทรวงศกษาธการ นอกจากนเคยเปน อาจารยวชาภาษาบาล ใน

คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนกรรมการชาระ

ปทานกรม แหงราชบณฑตยสถาน

นาคะประทป เกดเมอวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๔๓๒ ถงแก

กรรมเมอวนท ๔ มถนายน ๒๔๘๘

หนง

พระพทธเจาเสดจกลบเบญจครนคร

"ขาพเจาไดสดบมาอยางน สมยหนงพระผมพระภาคพทธ

เจาเสดจลงมาตรสในมนษยโลกแลว ถงวาระอนควรจะเสดจเขาส

ปรนพพาน พระองคไดเสดจสทจารกไปในคามชนบทราชธานตาง

ๆ แหงแควนมคธจนบรรลกรงราชคฤหมหานคร"

ขอความในพระสตรเปนดงน

ขณะพระองคเสดจมาใกลเบญจครนครคอราชคฤห เปนเวลาจวน

สนทวาวารแดดในยามเยน กาลงออนลงสสมยใกลวกาล ทอแสง

แผซานไปยงสาลเกษตร แลละลวเหนเปนทางสวางไป ทวประเทศ

สดสายตา ดประหนงมหตถทพยมาปกแผอานวยสวสด เบองบน

มกลมเมฆเปน คลนซอน ซบสลบกนเปนทวแถว ตองแสงแดด

จบเปนสระยบวะวบแววประหนงเอาทรายทองไป โปรยปราย เลอน

ลอยลว ๆ เรย ๆ รายลงจดขอบฟา ชาวนาและโคกเมอยลาดวย

ตรากตราทางาน ตาง พากนดม ๆ เดนกลบเคหสถานเหนไร ๆ เงา

หมไมอนโดดเดยวอยกอเดยว กยดยาวออกทกท ๆ มขอบ

ปรมณฑล เปนรศมแหงสรง อนกาแพงเชงเทนปอมปราการทลอม

กรงรวมทงทวารบถทางเขานครเลา มองดในขณะนนเหนรปเคาไดชด

ถนดแจงดงวานรมตไว มสมทมพมไมดอกออกดกโอบออมลอม

แนนเปนขนด ถดไปเปนทวเขาสงตระหงาน มสในเวลาตะวนยอ

แสงปานจะฉาบเอาไวเพอแขงกบ แสงสมณ วเศษ มบษยราคบณฑร

วรรณและกองแกวโกเมน แมรวมกนใหพายแพฉะนน

พระตถาคตเจาทอดพระเนตรภมประเทศดงน พลางรอพระ

บาทยคลหยดเสดจพระดาเนน มพระ หฤทยเปยมดวยโสมนสอนทรย

ในภมภาพททรงจามาไดแตกาลกอนเชนยอดเขากาฬกฏ ไวบลย

บรรพต อสคลและคชฌกฏ ซงสงตระหงานกวายอดอน ยงกวาน

ทรงทอดทศนาเหนเขาเวภาระ อนมกระแส ธารนารอน กทรงระลก

ถงคหาใตตนสตตบรรณอนอยเชงเขานนวา เมอพระองคยงเสดจ

สญจรรอนเร แตโดยเดยว แสวงหาพระอภสมโพธญาณ ไดเคย

ประทบสาราญพระอรยาบถอยในทนนเปนครงแรก กอนทจะเสดจ

ออกจากสงสารวฏเขาสแดนศวโมกษปรนพพาน

สมยเมอลวงแลวแตปางหลง ครงยงมพระชนมายในพระเยาว

กาล เมอพระเกศายงดาเปนมนขลบ เสวยอฏฐารมณผงมตอความ

บนเทงสขโดยอดมอนควรแกผอยในวยหนมนน พระองคยง

ทรงสละ สรรพสขศฤงคารเสยได แลวเสดจออกจากพระราชสกลวงศ

แหงศากยชนบทในอตรประเทศ เขาสเขต ลมแมนาคงคา บรรลถงเชง

เวภารบรรพตอนสงลว ไดเสดจประทบอยทนนเปนปฐมกาล

ตลอดเวลาได ชานาน และเสดจภกขาจารในกรงราชคฤหทกบพพณ

หเวลา

สมยนน และในคหานน พระเจาพมพสาร ทาวพญาแหง

มคธราษฏรไดเสดจมาเฝาเยยมพระองค ทรงออนวอนอญเชญเสดจ

ใหกลบคนแควนศากยะ เพอเสวยความสขแหงโลก แตพระ

ตถาคตมทรง หวนไหว กลบประทานพระธรรมเทศนา จนพระ

เจาพมพสารบงเกดความเลอมใสศรทธาในพระสท ธรรม ตอมาได

เปนอบาสกสาคญของพระพทธองคเจา

นบแตนนมาจนถงเวลาทกลาวน ลวงได ๕๐ ปบรบรณ

และระวาง ๕๐ ปนนมใชจะเพยงทรง เปลยนแปลงพระองคจากความ

เปนผแสวงหาความจรง จนไดตรสรพระสมโพธญาณ ยงทรง

บนดาล ใหความมความเปนแหงสงสารโลก เปลยนแปลงไปดวย

อดตกาล เมอเสดจประทบอาศยอยในถาใต ตนสตตบรรณครง

กระโนน ถาเทยบครงกระนดผดกนหางไกลนกหนา ครงกระโนน

พระองคเปนผ แสวงหาความหลดพนทกข ตองตอสกบกเลสมาร

อนหนาแนน ตองกระทาทกรกรยา ซงมนษยอนท แกลวกลา

สามารถกยอทอทาไมได จนภายหลงทรงเหนแจงซงสงสารทกข

เสดจออกจากทกขแลว ไดตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา อนความ

เปนไปของพระองคครงกระโนน ตลอดมาจนครงกระน กเหมอน

ดงกลางวนในฤดฝน พอรงเชามแสงแดดแผดจา แลวนภากา

ศพยบอบแสง เกดพายแรงฟา คะนอง กองสะทานซานดวยเมดฝน

ครนแลวทองฟากหายมดมนกลบสวางสงบเงยบ มวเวกเหมอน

ภมประเทศในยามเยนทกลาวแลว จนกวาพระอาทตยจะอสดงดง

หายไปในขอบฟา

อนวาพระอาทตยจะอสดงลงฉนใด สาหรบพระตถาคตใน

ขณะนกมฉนนน พระองคไดทรงสง สอนเวไนยสตวใหเหนแจงซง

กองทกข ทรงแสดงพระธรรมอนแทจรงใหเหนประจกษ และ

ประทาน หลกความหลดพนจากทกขแกมนษยนกรทวโลกธาต ม

บรษทสเปนผสบศาสโนวาท เผยแผพระธรรม ของพระองคให

แพรหลาย และประพฤตปฏบตดวยกายวาจาใจ รกษาไวตลอดจรกา

ลาวสาน

แมเมอพระองคเสดจประทบยนอยขณะนน กไดทรง

จนตนาการ อนเกดขนดวยพระปรวตกถงท ไดเสดจมาโดดเดยว

ตลอดวนวา "ถงเวลาแลว ในไมชาเรากจะละสงสารนไป คอสงสาระ

ซงเราไดถาย ถอนตนหลดพนแลว ตลอดจนยงผทมาในภายหลงให

หลดพนดวย แลวเขาสความดบสนทดวยอานาจ แหงปรนพพานธาต"

พระตถาคตทอดทศนาการภมประเทศอนแผไพศาลอยเฉพาะ

พระพกตร แลวตรสวา "ดกอน ราชคฤหอนเปนนครแหงเบญจ

คร มปรมณฑลงดงามตระการ อดมดวยนาสาลและมหาสงขรอน

นา เบกบานหฤทย เราไดแลดในครงนเปนปจฉมทศนาการ

"ตรสแลวกยงประทบอย ณ ทนนจนภม ประเทศทคอยเลอน ๆ ลง

ในยามเยนคงเหลอใหเหนเดนชดแตอดมสถานอยสองแหง ทตอง

แสงแดด ดงดาดดวยทองคา แหงหนงคอประสาทของพระเจาพม

พสาร เมอพระพทธองคยงทรงอยในวยเปน ภกษหนม ซงยงไมม

ใครรจกไดเคยเสดจผานไปทางนน พระเจาแหงแควนมคธ คอ

พญาพมพสาร ทอด พระเนตรเหนพระองคเปนครงแรก โดยเหตท

พระองคมพระลกษณาการดงสหดาเนน สถานทอกแหง หนงคอ

ยอดหลงคาเทวสถาน ซงแตกอน ๆ มาเมอพระองคยงมไดประทาน

พระธรรมเทศนา แกมนษย นกรใหพนจากทารณพธ เคยเปนสถานท

พลชวตสตวอนหาความผดมไดนบจานวนเปนพน ๆ เพอบชา ยญ

เทวรปทในนน บดเดยวใจยอดปราสาทและยอดหลงคาเทวสถาน ก

เลอนหายเขาสความมด แหง สายณหสนธยา ขณะนนได

ทอดพระเนตรเหนสถานทซงพระองคกาลงจะเสดจไปอยน กลาวคอ

ทาง ยอดแหงพมไมอยลบ ๆ เบองพระพกตรโพน เปนปามะมวงท

หมดชวกแพทยหลวงของ พญาพมพสาร อทศถวายเปนทประทบ

ของพระตถาคต

ณ ปามะมวงน พระตถาคตตรสใหพระอานนทพทธ

อปฏฐากนาพระสาวกประมาณ ๒๐๐ ลวง หนาไปกอน ดวย

พระองคมพระพทธประสงคจะแสวงหาความวเวกในวนนนแลว จงจะ

เสดจดาเนน ตามไปภายหลง พระองคทรงทราบอยวายงม

พระภกษหมหนงจากเบองตะวนตก มพระสารบตรอคร สาวกเปน

ประธานกจะมาสปามะมวงในเวลาเยนวนนนดวย โดยเหตทมพระ

พทธประสงคปวเวกธรรม จงตงพระหฤทยจะไมเสดจกลบไปใหถงปา

มะมวงในเยนวนนน จะทรงแสวงหาทแรม ในชวราตร ตาม

ละแวกบานแถวนนกอน

ระวางนน ขอบฟาทางเบองตะวนตก เปลยนจากสทองเปนส

ดาหลวขมกขมวลง ภมประเทศโดย รอบมดตามลงทกท คางคาวท

เกยวเกาะบนตนรงเหนดาทะมนทน ตกใจดวยไดยนเสยงฝเทา คน

เดนมา กปลอยเทาทเกาะแลวกางปกถลารองเสยงแหลมหายไปทาง

สวนผลไมในแถวนน

เมอพระตถาคตเสดจบทจรมากวาจะถงละแวกพระนครกมด

คาลงแลว ดวยประการฉะน

สอง

พบ

ระตถาคตเจามพระพทธประสงคจะทรงแรมคนในบานแรก

ทเสดจไปถง ซงในทนคอบานท ตงอยในบรเวณสน ม

ชองไมใหลอดแลเหนฝาผนงของบานเปนสเขยว ขณะพระองคทรง

ยาง พระบาทเขาไปถงประตบาน ทอดพระเนตรเหนขายดกนกหอย

อยบนกงไม จงเสดจผานเลย ไปเสยโดยมไดร งรอ เพราะบานนน

พ

เปนทอยของพรานนกในตอนนมบานตงอยหาง ๆ กน เพราะเปน

ชายพระนคร ซาเกดเพลงไหมบานเรอนเสยหลายหลง ในเวลาไมส

ชานก เพราะฉะนนกวาจะทรงพบ บานอกสกหลงหนงกเปน

เวลานาน บานหลงนเปนโรงนาของพราหมณผมอนจะกน พอ

พระพทธเจา เสดจคลอยเขาไปในประตร ว กทรงไดยนเสยงหญงผ

ภรยาทงสองของพราหมณ กาลงทะเลาะววาทดา ทอกน พระองคจง

ทรงหนกลบออกประตเสดจพระพทธดาเนนตอไป

บรเวณสวนของพราหมณผมอนจะกนน มเนอทยดยาวไป

ตามถนนมาก จนพระองคทรงรสก ลาบาก พระกรชกายเหนอยลา

ในทาง เพราะเสดจดาเนนมาไกล ทงพระบาทขวาสะดดหนอนแหลม

คม กระทาใหบงเกดทกขเวทนาอกเสบเจบปวด เมอพระตถาคตเสดจ

มาถงบานอกหลงหนง กมพระอาการ ดงขางตนน บานทเสดจมาถง

ใหมแลเหนไดแตไกล เพราะแสงไฟทจดไวในบานลอดชองตาขาย

และ ชองประตพงออกมาสวางถงถนน บานนแมคนจกษบอดผานมา

กตองทราบวาเปนบานมคนอย เพราะ ไดยนเสยงเลยงดกน

สนกสนานเฮฮา เสยงตบมอกระทบเทากนโครมคราม และเสยงพณ

ดงไมขาดสาย หญงงามนางหนงทรงพสตราภรณแพรลวน ศอสวม

มาลยมะลพวงยนพงอยกบเสาประต นางแยม ไรฟนอนแดงดวย

หมากเคยว ยมยวหวเราะรา อญเชญผเดนทางคอพระตถาคตเจาให

เสดจเขาไปในบาน โดยกลาววาจาวา "เชญทานผเปนแขกแปลกหนา

เชญเขามาเถดบานนเปนทสนกสาราญราเรง" แตพระ ตถาคตเจา

เสดจผานเลยบานหลงนนไปเสย และในระวางทเสดจเลยมานน

ทรงระลกถงถอยคาของ พระองคทเคยตรสคอ "ถาจะดโศกาดรใน

หมสงฆ กในการรองขบทาเพลง ถาจะดความบาในหมสงฆ กในการ

เตนรา ถาจะดความเปนเดกในหมสงฆ กในอาการยงฟนหวเราะ"

บานทอยถดไปไมสไกลนก แตไดยนเสยงพณและเสยงราเรงลอง

มาตามลมไดแตไกล พระองคจงผานอกบานหนง ทอดพระเนตร

เหนชายสองคนกาลงชาแหละโค ซงพงฆาใหม ๆ ในตอนเยนวนนน

กเสดจเลยบานผขายเนอโคไป

บานอยถดไป ตรงลานหนาบานมหมอและชามดนพงป นเสรจ

ใหม ๆ วางอยเรยงราย อนเปนการ งานแหงเจาของบาน ทพากเพยร

ลงแรงทาเปนสมมาอาชพไดในวนนน เครองป นหมอยงคงวางอยใต

ตนมะขามใหญ ขณะนนกมภการชางป นหมอกาลงเอาชามดนดบ

ออกจากเครองป น ขนเอามาวางเรยง รวมกนไว

พระองคเสดจเขาไปหาชายป นหมอ แลวตรสวา "ดกอนทานผ

เผาภคะ ตถาคตจะขออาศยพกแรม คนทหองโถงในบานทาน จะม

ขอขดของอยางไรบางหรอไม ?"

ชายป นหมอตอบวา "ขาแตทานผเจรญ ไมมขอขดของ

อยางไรเลย แตทวาในขณะนมอาคนตกะ ไดรบความเมอยลาเพราะ

เดนทางไกล มาขออาศยแรมคนอยแลว ถาไมมความรงเกยจ ก

เชญทานผ เจรญเถด

พระตถาคตตรสทรงราพงวา "แทจรงความวเวกเปนสหายอน

วเศษกวาสหายอน ๆ แตอาคนตกะ ทมาพกอยกอน เดนทางเมอยลา

มาอยางเรา ไดผานเลยบานแหงชนทประกอบมจฉาชพและไม

บรสทธ จนถงบานชายป นหมอจงไดหยดขออาศย คนเหนปานนเรา

อาจรวมสมาคมแรมคนอยดวยกนได"

ครนแลว เสดจเขาไปในหองโถง ทอดพระเนตรเหนชายหนม

คนหนง มลกษณะเปนผดมตระกล นงอยบนเสอขางมมหอง

พระตถาคตตรสปราศรยดวยวา "ดกอนอาคนตกะ ถา

ทานไมรงเกยจ ตถาคตจะขออาศยแรม ราตรในหองโถงน" ชายผ

นนตอบวา "ขาแตทานผเจรญ เชญทานตามความพอใจเถด เพราะ

หองโถง ของกมภการกวางขวางพอ

พระตถาคตเจาทรงลาดพระนสทนสนถตลงใกลฝา ลดองค

ประทบดวยสมาธบลลงกมพระกาย ตงตรง ดารงพระสตสมปชญญะ

สงบนง ตลอดยามตนแหงราตรนน สวนชายหนมกนงนงอยตลอด

ยามตนเหมอนกน

ตอมา พระตถาคตเจาทอดพระเนตรเหนชายหนมมอาการ

สงบนงเชนนน กทรงราพงวา "กล

บตร ผนเปนผแสวงหาโมกษธรรมกระมงหนอ อนเราควรถามด"

ทรงจนตนาการดงนแลว หนพระ พกตรไปทางชายหนม แยมพระ

โอษฐ ตรสถามวา

"ดกอน อาคนตกะ ทานมาถอเพศเปนผละเคหสถานเพราะ

เหตไฉน ?"

ชายหนมตอบวา "ขาแตทานผเจรญ เวลานยงไมดกนก ถา

ทานไมรงเกยจ ขาพเจาจะไดเลาถงเหต ทขาพเจาละเคหสถานมาถอ

เพศเปนดงน"

พระพทธเจาประทานพระอนญาต โดยพระศรวญญตใน

อาการอนเปนมตรภาพ ชายหนมจงเรม เลาเรองของตนตอไปน

สาม

สฝงแมคงคา

าพเจาชอกามนต เกดทกรงอชเชนอนเปนนครมภเขา

ลอมรอบ อยไกลไปทางใตในแควน อวนต บดา

เปนพอคา แมมตระกลไมสงศกดเปนพเศษ แตกเปนเศรษฐ

มงมมาก ทานบดาได จดใหขาพเจาไดรบการศกษาอบรมใน

ศลปวทยาเปนอยางด เมอขาพเจามอายอนควรแลว กเขาพธสวม

ยชโญปวตสายธรามงคลพราหมณตามลทธ เวลานนขาพเจามวชา

ข

ความรอนควรแก กลบตรอยางเชยวชาญทสด จนคนทงหลายเชอวา

ขาพเจาคงไดศกษามาจากมหาวทยาลยตกศลาเปน แนแท ขาพเจา

สามารถในมวยปลาและฟนดาบ เสยงกไพเราะ เพราะไดรบการฝกฝน

ในคนธรรพ ศาสตรอยางชานาญ ทงสามารถดดพณไดแคลวคลอง

เทากบนกดนตรทลอชอ บรรดาโศลกในมหา กาพยภารตะและกาพย

อน ๆ ขาพเจาสาธยายไดเจนใจ ซาการประพนธฉนทพฤตวธ กอาจ

รอยกรองได รวดเรวและมขอความไพเราะลกซง ตกวาวชาใด ๆ อน

ควรแกกลบตรจะตองร ขาพเจายอมทราบได อยางดทสด ดกอน

ทาน อาคนตกะ อนวชาความรของขาพเจานน เปนท พดกนตดปาก

ของประชาชน ชาวอชเชนวา "เชยวชาญ เหมอนมาณพกามนต

ทเดยว"

อยมาวนหนง เมอขาพเจามอายได ๒๐ ป บดาไดเรยกตวเขา

ไปหา แลวพดวา "ลกรกเอย บดน การศกษาของเจากสาเรจ

บรบรณแลว ถงเวลาทจะตองดสงตาง ๆ ในโลก ใหหตากวางออกไป

บางแลว จงเรมประกอบการพาณชยเปนอาชพตอไป เวลานพอด

ประจวบเหมาะ เพราะใน ๒-๓ วนน พระเจาแผนดนของเรา ตรสให

แตงราชทต ไปเจรญทางพระราชไมตร กบพระเจาอเทนแหงกรง

โกสมพ ซงอยไกลไปทางเหนอ พอมสหายอยในเมองนนคนหนงชอ

ประณาท เคยไปมาหาสกนเสมอ เขาไดบอกแกพอไวนานแลว ถา

เอาสนคาเมองเรา มแกวหน ไมจนทนผง เครองจกสานและผาไป

ขาย ทกรงโกสมพจะไดกาไรงาม ทพอไมอยากนาสนคาไปขาย

เพราะหนทางไกล ไปตามทางกมโจรผราย ชกชม เปนทรงเกยจ

อนตรายมากอย แตทวาถาไดไปในพวกราชทตแลวเปนอนปลอดภย

ลกเอย! เจาจงเตรยมตวเถด เขาไปเลอกสนคาทในโรงเกบ บรรทก

เกวยนโคไปสก ๑๒ เลม สมทบกระบวน ทานราชทตไป ของทเอาไป

นเมอขายไดใหซอกาสกพตร (ผาบางพาราณส) และขาวชนดทด

กลบมา นแหละจะเปนบทเรยนการคาขายของเจาในขนตน ซงพอ

หวงวาจะเปนผลดแกเจาอยางงาม อกอยางหนงเจาจะไดเหนประเทศ

ตาง ๆ อนมลกษณะพนภมแปลก ๆ ผดกวาประเทศเรา

ตลอดจน ไดรดเหนขนบธรรมเนยม และไดสมาคมกบคนชนสง คอ

พวกทานราชทตไดทกวน จะไดจากรยา ทาทางผด เพม

คณสมบตขนในตวเรา ดงนพอจงถอวาไดรบประโยชนอยางใหญ

เพราะพอคาจะตอง เปนคนมหตาสวางจงจะใชได"

ขาพเจาขอบคณในความกรณาของทาน ดใจจนนาตาไหล

และตอมาอก ๒-๓ วนขาพเจาไดราลา บดามารดาและละเคหสถาน

เรมออกเดนทาง

ขณะออกจากประตเมอง รสกวาไดเปนหวหนาควบคมเกวยนสนคา

หวใจขาพเจากเตนเราดวย ความอมเอบ คดนกไปตางๆนานาอยางรา

เรง การเดนทางลวงไปวนหนงๆ กเทากบไดประสบมหกรรม อยาง

สนกสดใจ ตกเวลากลางคนหยดพกเดนทางกอไฟกองใหญเพอ

ปองกนเสอ ขาพเจานงลอมวงอย ขางทานราชทต และคนนอกนนก

ลวนเปนผสงอายและมศกด กระทาใหขาพเจารสกคลาย ๆ กบวาอย

ในเทวสมาคม ณ แดนสวรรค

เดนทางผานปาใหญในแดนเวทส และขามยอดเขาแหงทว

วนธย จนบรรลทงกวางใหญฝายเหนอ กระทาใหรสกวาไดมาเหนโลก

ใหมอยตรงหนา เพราะแตกอน ๆ มาไมเคยคดวาโลกเรานจะแผไป

กวาง ขวางมหมาถงปานฉะน

ลวงประมาณหนงเดอน นบแตออกเดนทางมา เยนวนหนง

มองดทางยอดดงตาลเหนเปนแถบ ทองขนาดใหญสองแถบ ด

ประหนงวาคลคลายออกจากกนอยตรงขอบฟา ซงแลเหนเปนหมอก

อย สลว ๆ และแลนขนานกนมาเปนเสนบนภมภาคอนเขยวชอมดวย

ตฤณชาต แลวคอย ๆ เขาใกลกน จนทสดรวมกนเปนสายเดยวม

ขนาดกวางใหญ

ขาพเจารสกวามใครมาตบไหล เหลยวไปดกเหนทานราชทต

ขาพเจาไมทนรสกตว เมอทานเดน เขามา ทานไดพดวา

"กามนต ทเหนเปนแถบทองโนน คอแมนายมนาและแมคงคา

อนศกดสทธ กระแสนาทงสองมา รวมกนตรงหนาเราอยน"

ขาพเจายกมอขนจบบชา

ทานราชทตกลาวตอไปวา "ทเจาแสดงความเคารพเชนนน

เปนการดแลว เพราะแมคงคามาจาก แดนแหงทวยเทพ อนอยกลาง

เขาซงมหมะปกคลมทางอตรประเทศ แลวไหลดจกลาววามาจากแดน

สวรรค สวนแมนายมนานนเลา ไหลมาจากแดนอนขจรนามแตกาล

ไกลสมยมหาภารตะ นาแหงแมนา ยมนายอมลนไหลผานหสดนประ

ซงปรกหกพงแลว และทวมลบทงกร ซงปาณฑพพนองกบพวก

เการพไดทาสงคราม เพอชงชยในความเปนใหญ ณ ทตรงนน

พระกฤษณะเปนสารถขบรถรบให พระอรชน และพระกรรณกาลง

พโรธอยในคาย แตเรองเหลานไมเหนจาเปนตองเลากเหนจะได

เพราะ เหนวาเจาเปรองโปรงเจนใจอยแลว ตวเราเคยยนอยบอย ๆ

บนแหลมทเหนอยโนน มองดแมนายมนา อนสเขยว ไหลเปนลก

ระลอกลดหลนแขงไปกบแมนาคงคาซงมสเหลอง ตางสตางไหลไม

รวมกนเขยว และเหลอง ไดแกกษตรยและพราหมณ อนอยรวมใน

มหาสมทรคอวรรณะดวยกนตางจรรวมทางไปส แดนแหงพรหม บาง

คราวเขามาใกลชดกน บางคราวหางกน และบางคราวกรวมกน เปน

ดงนนรนดร เปรยบเหมอนแมนาทงสองทเหนอยน ครนแลวเรารสก

วาใจลอย แววคลายไดยนเสยงรบ เสยง ศสตราวธกระทบกน

เสยงเปาเขาเราเรงพล เสยงมารอง เสยงชางแปรแปรน หวใจของเรา

กตกตกเตน ถเขา เพราะรสกวาบรรพบรษของเรากมาอยทนดวย

และโลหตของทานเหลานนกไหลนองซมไปใน ทรายแหงทงกรน"

ขาพเจารสกปลาบปลมในทานราชทต เงยหนาขนดทานซง

เปนผอยในวรรณะกษตรยสบตระกล นกรบเปนทายาทมา

ขณะนน ทานราชทตจงมอขาพเจาพลางกลาววาจาวา "มา

ทางน ลก มาดภมประเทศทเราจะไป ถง" ทานพาขาพเจาเดนออม

ไปทางสมทมไมพนออกไปเพยง ๒-๓ กาวเทานน กเหนภม

ประเทศนน อยเบองตะวนออก

พอขาพเจาเหน กออกอทาน เพราะมองไปทางหวเลยวแมคง

คา กเหนกรงโกสมพ ดงดงามมาก เหนกาแพงปราการบานเรอนสลบ

สลางดเปนลดหลน มเชงเทนทานาทาเรอตองแสงแดดในเวลาอสดง

ดประหนงวาเปนเมองทอง สวนยอดปราสาทเปนทองแทกสองแสงด

ดงวามอาทตยอยหลายดวง ควน ไฟสดาแดงพลง ๆ ขนจากลาน

เทวสถานถดลงไปขางลางรมฝ งนา เหนควนสเขยวออนลอยขนมา

จาก อสภทกาลงเผาในลานาอนศกดสทธ ซงฉายเงาแหงสถานทตาง

ๆ ลงไปเหนกระเพอม ๆ มเรอนอย ใหญนบไมถวนมใบและธงทว

สตาง ๆ แลดงามตา ตรงทานาเหนอยไกล ประชาชนอาบนาอย

มากมาย นาน ๆ ไดยนเสยงคนพดดงหง ๆ คลายเสยงผง

ขอใหทานผเจรญคดดเถด ขาพเจารสกคลายกบวาได

มองเหนเทวโลก ยงกวาไดเหนเมองมนษย แทจรงลมนาแมคงคา

ทงหมดน มความงามดเปนสรวงสวรรคอนปรากฏใหเหนขนแกตา

ขาพเจา

ในคนนนเอง ขาพเจาไปถงเมอง และพกอยทบานของทาน

ประณาท ผสหายเกาแกแหงบดา

รงเชาตร ขาพเจารบไปยงทานาทใกลทสด เมอกาลงลง

ขนบนได รสกเบกบานใจไมทราบวาจะ อธบายไดอยางไร เพราะไดม

โอกาสมาสนานกายในนาอนศกดสทธ ซงมใชแตจะชาระลางฝนธลท

ตด ตองตว เพราะไปเดนทางมาเทานน ยงเปนนาทสามารถชาระบาป

มลทนใหหมดสนไปไดดวย ขาพเจา จงไมแตจะอาบอยางเดยว ไดเอา

ขวดไปบรรจนาศกดสทธสาหรบไปฝากทานบดาดวย อนจจา! ขวดนา

นหาไดไปถงทานไมดวยเหตไร จะไดทราบภายหลง

ถดจากอาบนาแลว ทานผเฒาประณาทศรษะหงอก มทาทาง

นานบถอ ไดพาขาพเจาไปเทยวตลาด ในเมอง และอาศยความ

ชวยเหลอของทาน เพยง ๒-๓ วนเทานน ขาพเจาขายสนคาทบรรทก

มาไดหมด มกาไรอยางงาม และกวานซอสนคาพนประเทศสะสมไว

เปนจานวนมาก ทชาวเมองของขาพเจานยม ใหราคาสง

เมอการคาขายของขาพเจาไดผลดอยางเรววน มเวลาวาง

เหลออยมาก กวาทานราชทตจะกลบ ดงนขาพเจารสกดใจมาก จะได

เทยวชมบานเมองหาความสนกสาราญตามอาเภอใจไดบรบรณ ซง

ความ จรงกเปนเชนนน เพราะไดโสมทตตบตรทานประณาทเปนผนา

เทยว

ส

สาวนอยผเดาะคล

วลางามยามบายวนหนง โสมทตตกบขาพเจาพากนไป

เทยวทอทยานนอกเมอง อทยานนงด งามมาก ตงอยรม

ฝ งอนสงของแมคงคา มตนไมใหญใบครม มสระบวขนาดใหญ มศาลา

ทพก อาศย และซมมะลเลอย ซงในเวลานน ประชาชนพากนไป

เทยวหาความสาราญใจกนเกลอน กลน ขาพเจากบโสมทตตนงบน

เ

ชงชา มคนคอยรบใชแกวงไกวให รสกเบกบานใจไมนอย ในขณะทได

ยนเสยงนกโกกลา นกประหรอตเทศรองระงม ทนใดนนไดยนเสยง

กาไลขอเทากระทบกน โสมทตต สหายขาพเจากผลนผลนลกขนออก

จากชงชา พลางเรยกขาพเจาวา "ดทางน กามนต ดนางงามทสด

ของกรงโกสมพกาลงเดนมาเปนหม สตรเหลานลวนเปน

พรหมจารณ เลอกสรรเอา มาจากพวกมงม และชนสงทงนน สาหรบ

มาเลนคลบชาพระลกษมเทวแหงเขาวนธย นบวาเคราะหด มาก

สหายเอย! ทไดมาเหนนางงามในเวลาเดาะคล เพราะจะดไดเตมตาไม

มใครหวง หามมาเถด! อยาใหเสยเทยวเลย

เปนธรรมดาอยเอง ในเรองเชนนไมตองคอยใหเตอนซา

ขาพเจาลกขนตามโสมทตตตด ๆ ไป โดยเรว ถงทแหงหนงสรางเปน

เวทขนาดใหญ ประดบประดาดวยแกวหนตาง ๆ เหนเหลานางงาม

รวม กนอยบนนน กาลงจะลงมอเลน ขาพเจาตองยอมรบวาทไดมา

เหนนางแนงนอยแตละคนทรงโฉมควร พศวง สวมพสตราภรณลวน

แพรพรรณพรงพราวดวยเครองถนมอลงการแลลานตาดงน มใชเปน

สงท จะไดดบอย ๆ ปวยกลาวไปไย ถงกรยาทาทางทเรยงรายยายทา

อนงอนงามในยามไขวควาลกคล เพยง ไดเหนอยนเปนแตชนตน

ตอนนไปเหลานางผมเนตรดงตาทรายกยกยายทาทางตาง ๆ ในเวลา

โยน แยงคลกน ใหเหนเปนขวญตาขาพเจาเปนเวลาอยชานาน ครน

แลวนางเหลานนกถอยออก คงเหลออย กลางรตนเวทแตนางเดยว

อยกลางรตนเวทและกอยในกลางดวงใจของขาพเจาดวย

ดกอนทานมารสะ ขาพเจาพงกลาวไดดวยถอยคาเปนไฉน?

ถาจะพดถงความงามของนาง กเกรง วาถอยคาของขาพเจาอาจหาญ

อยสกหนอย เพราะถาจะกลาวใหทานรสกซมซาบไดดงหลบตาแล

เหน ขาพเจาจะตองเปนมหากวภรตเสยกอน และถงจะม

ความสามารถปานนน ทานกจะเหนความงามได เพยงราง ๆ เทานน

รวมความ ขาพเจาพอจะบอกไดเลา ๆ วาสาวนอยทอยกลางเวทม

ดวงหนานวล ประ หนงแสงจนทรออน ๆ รประหงทรงอรชรหาตาหน

มได ทรงทรามวยอยท วสรรพางค จนทาใหขาพเจา เผลอสต คดวา

นางคอพระลกษมเทวอวตารมา บงเกดความยนดซาบซานทนทท

ไดมาเหน

ทนใดนนนางเรมเดาะคลบชาพระศรเทว มกรยาทาทาง

ทดเทยมไดกแตผสามารถเปนพเศษ นาง โยนลกคลลงบนเวท ครน

เมอลกคลคอย ๆ กระดอนกลบ นางเอาหลงหตถดงกลบดอกไมตบรบ

ไว ให ลกคลกระทอนขน แลวกเอาหลงหตถขนรบ และโยนกลบ

ผลดเปลยนเวยนทาตบตอนลกคลดวย หตถ ซายและหตถขวา ให

กระทอนขนลงเรวและชาวงไปจนตลอดดานเวท ถาทานเปนผรดด

ชานาญในการ เลนคล ซงขาพเจาสงเกตดในกรยาของทาน กตอง

เขาใจวามความรด และไดไปเหนดวยตาเอง กคง บอกวาจะหาผ

ทชานาญยอดเยยมเสมอนางเปนไมม

ครนแลวนางไดแสดงการเลนอยางหนง ซงขาพเจายงไมเคย

เหน และทงยงไมเคยไดยนการ เลนชนดนดวย กลาวคอไดโยน

ลกคลทองหนงค แลวเดาะใหขนลงอยางรวดเรวจนดเปนสายทอง ตง

แตพนเวทตลอดขนไปในอากาศ สวนบาทกยางยาเขาจงหวะกบ

เสยงอาภรณทประดบกาย ถาจะ เปรยบความเรวของคลกคอ เหน

เปนสายคลายซกรงทองและนางนนคอนกซงกระโดดเตนไปมาอยใน

กรงทองปานเดยวกน

ถงตรงนตานางและขาพเจากประสบกน !

ดกอนทานอาคนตกะผเจรญ นบแตนนมากระทงถงบดน

ขาพเจาสงสย ยงเขาใจไมไดวา ทาไม ขาพเจาจงไมแดยนลมลงขาด

ใจตาย เพราะสายตานางเสยแตในขณะนน จะไดไปเกดในสวรรค?

หรอ บางทเปนเพราะวบากกรรมในชาตกอนยงชะลออย ขาพเจาจง

ไมตายลงไปในขณะนน สมชวตรอดพน ภยตาง ๆ มาไดถงบดน? ก

เหนจะเปนดวยบญกรรมยงหนวงเหนยวไว และกวาจะหมดสนไปกคง

จะ อกชานาน

จะขอยอนเลาตอไป ถงตอนนคลลกหนงพลดหตถนาง

กระเดนออกจากกลางเวทลงมาขางนอก บรรดาชายหนมในทนน

หลายคน ตางวงกนเขาไปแยงเกบลกคล ขาพเจาดวยผหนงทว งเขา

ไปแยงกบ เขาดวย และไปถงลกคลกอน แตในทนทนน ชายหนม

คนหนงแตงตวดวยเสอผาอนงามมราคาแพง กรากเขาไปแยงขาพเจา

ตางฝายไมตองการใหใครไดลกคลเอาไป แตอาศยขาพเจามความรใน

วชากล เมดมวยปลาชานาญ จงควาลกคลไวไดสวนชายคนนน

ควาหลงรงขาพเจาไวมใหไป แตไปควาถก สรอยคอทาดวยแกวม

เครองรางรอย สรอยคอของขาพเจาขาดทนท กระทาใหชายคนนนลม

ลง ขาพเจา กไดลกคลมาชายคนนนโกรธกระโดดลกขน หยบสรอย

ทตกขาดอยขวางเทาขาพเจา เครองรางททา เปนตาเสอเปนของไม

สมราคาอะไร แตเปนเครองคมกนภย เวลานนไมอยในกายขาพเจา

แตชางเถด เพราะไดลกคล อนเมอสกครไดถกหตถดงดอกบวของ

นางตบตองมาอยในกามอขาพเจาแลว และใน ทนทนน ดวยความ

ชานาญในการโยนคลมากอน ขาพเจาไดโยนลกคลขนไปทหนาเวท

ตรงมมขางหนง ลกคลคอยกระทอนเขาไปหาสาวนอยซงในขณะนน

ยงคงตบลกคลทเหลออยอกลกหนง นางกรบไวได กระทาใหคนด

แสดงความพอใจออกเซงแซ เมอการเลนเพอบชาพระลกษมเทว

สนสดลงแลว นางงาม ทงหลายกหายหนาไป สวนขาพเจากบ

โสมทตตกกลบบาน

ขณะเดนทางกลบ สหายขาพเจาพดขนวา ขาพเจาเปนคน

โชคดทไมไดรบราชการอยในกรงน เพราะชายหนมซงเขามาแยงลก

คลกบขาพเจา ไมใชคนอนไกล เปนบตรของประธานมนตร ใคร ๆ

ท ไดเหนเหตการณในเวลาทแลวมา รสกวาชายหนมคนนนแสดง

กรยาอาฆาตมาดรายขาพเจาเปนทสด ความขอนไมทาใหขาพเจา

รสกวตกเดอดรอนเลยทเดอดรอนใจอยในขณะนน กทตรงจะตองการ

ทราบ วาสาวนอยคนนนคอใคร แตกกระดากปากไมอาจซกถาม

ฝายโสมทตตกเดาความในใจขาพเจาได แกลงพดชมเชยนางในการ

เลนคลตาง ๆ นานา ขาพเจาทาเปนไมรสก และวาหญงทเมอง

ขาพเจามถม ไปทสามารถในการเลนคลไมแพ แททจรงในเวลานน

หวใจขาพเจาป นปวนดวยความรสกวาตนได กลาวความเทจ ควรท

จะตองขอโทษนางผหาทเปรยบในความงามมได

ขาพเจาไมจาเปนตองกลาววา คนนนขาพเจานอนไมหลบเลย

ททนนอนหลบตากเพอใหเหนภาพ ทตองการเหนเทานน

วนรงขนขาพเจาไปสงบอารมณอยทมมสวนของเจาบานทขาพเจามา

พกอย เพราะทนนอยหางไกลจากเสยงพลกพลาน และตรงทดน

ทรายใตตนมะมวงอนรมรน กระทาใหราง กายทผาวดวยรมรก คอย

ระงบความรอนรนไวไดบาง กบไดอาศยพณเจดสายเปนสหาย

สาหรบบอก เลาความรกในใจ พอตะวนบายคลายแดดรอนลงไปบาง

ขาพเจาชวนโสมทตตใหนงรถไปเทยวอทยาน อก โสมทตตขดไมได

กไปดวย ทจรงโสมทตตตองการไปดการตนกพนน แตตองเวนไป

ในวนนน ขาพเจาเดนตหรดตเหรอยในสวนจนตลอด กไมเปนผลดง

มงหมาย จรงอยมนางงาม เลนคลอยหลายคน ดประหนงจะลวง

ใหขาพเจาหลงเขาไปหา ครนเมอเขาไปแลว กหาพานพบนาง ผทรง

โฉม คอ พระศรเทวไม

ขาพเจาเสยใจเปนทสด เลกไปเทยวในอทยาน หนไปเทยว

ทางแมคงคา ไดไปยงทานาหลายแหง ในทสด ลงเรอเทยวลอยละลอง

ไปตามกระแสธารอนศกดสทธ จนแสงอาทตยในเวลาอสดงลบหายไป

เหนแสงคบและแสงตะเกยงเรยรายอยแวม ๆ ตองพนนาซงดด ง

กระจกใหเตนฉะนน ขาพเจาจาเปนตอง เลกความหวงอนแรงกลา แต

วาเงยบ ๆ อยในใจ บอกใหคนเรอใหพายมาสงยงททาทอยใกล

เมอนอนไมหลบตลอดคน ตนขนตงแตเชากอยแตในหอง

เพอพกผอนอารมณซงหมกมนมว หมอง เหนอยแตรปนางงาม พอให

บรรเทาจะไดมกาลงวงชาสามารถ ไปเทยวอทยานในตอนบายอก

เพอใหหายราคาญใจ หนไปพงพกนและส เอามาวาดรปนางในเวลา

ตบตลกคล พดถงอาหารขาพเจา ไมสามารถจะกนไดแมแตคาเดยว

อนวานกเขาไฟซงมเสยงเพราะออนหวานยนชพอยไดดวยแสง จนทร

ฉนใด ขาพเจายนชพตอมาไดกดวยแสงจนทรแหงดวงหนาของนาง

ฉนนน ซงขาพเจาจาไดเปน เงา ๆ แตหวงวาจะไดเหนเพอฟน

ความจาใหแมนขนอก กทในอทยานตอนเยน อนจจา ความหวงทม

ไวน ในทสดกลายเปนความเสยใจ เพราะไปแลวกมไดพบ ภายหลง

โสมทตตชวนไปเทยวสอดสกา เพราะโสมทตตตดสกาแทบเปนบา

อยางพระนลซงถกกลเขาสงฉะนน ขาพเจาขอตวไมไปดวย บอกวา

เหนอย ซงทถกถาเหนอยกควรกลบบาน แตขาพเจาไมยกกลบ

ไพลไปททานาแลวลงเรอเทยวอก ในคราวนขาพเจามความเสยใจไม

แพกบคราวกอน เพราะมไดวแววอะไรเลย

หา

รปวเศษ

าพเจายอมทราบไดดสาหรบตวเองวา การนอนใหหลบ

เปนอนไมนานกถงจงไมเปลยนเสอ ผาตลอดเวลาเยนวน

นน เปนแตนงลงทหวนอน บนเสอหญาซงเปนอาสนะสาหรบกราบ

ไหว พระ นงทาบชาสงบนงอยอยางนนตลอดคน ในใจกนกภาวนาถง

ข

พระลกษมเทวผมกาเนด จากดอกบว รงรางสวางแลวกเรมวาดรปท

คางไวตอไป

เวลาลวงไปรวดเรว ในขณะทขาพเจาวาดรปอย พอด

โสมทตตเขามาหา ขาพเจาไดยนเสยงเขา เดนมา กตะลตะลานเอารป

และเครองเขยนเสอกซอนไวใตทนอนทนท โดยไมรสกตวตองนกใน

การท ทาเชนนน

โสมทตตนงลงบนเกาอเตยขางตวขาพเจา มองดขาพเจาแลว

กยม พดวา :-

"ขาพเจาออกจะเหนเปนความจรงแลววา ในบานเราเวลา

นออกจะมเกยรตยศอยทไดเปนทเกด ของอรยบคคล เพราะสทาน

มใชจะบาเพญตบะในการอดอาหาร อยางทรหดทสดแลว ยงเวนจาก

การ นอนบนทนอนอนออนนมเพมขนดวย จงดหมอนและทนอนซไม

มรอยชอกชาแมเลกนอย ผาปกยง ขาวสะอาดไมมมลทนเลย แต

วารางกายของสทานถกบาเพญตบะอดอาหารดออกจะซบ ๆ ไปแลว

แตยงมนาหนกอย เพราะทเสอเปนรอยบมแสดงวาสทานจาศลบนน

ตลอดคน สาหรบทานผแนวแน ในการภาวนาบญ หองทอยนดยง

ไมเหมาะ เพราะออกจะเปนโลก ๆ อยหนอย ดวยบนโตะแตงตว

ยงมโถนามน แมจะไมไดแตะตองกจรงอย และยงมโถผงไมจนทน โถ

นาหอม และจานวางเปลอก ตนสมและหมากอยดวย ทฝากยงมพวง

มาลาดอกอมลาน และพณแขวน เอะ! ฉากทเคยแขวน อยท ขอนน

หายไปไหน?"

ขาพเจาอกอกกาลงนกแกตวไมทน โสมทตตเหลอบไปเหน

ซกอยใตทนอน กไปลากเอาออกมา และพดวา

"ดด! มดถอหมอผทไหนน? ชวแท ๆ มาทาฉากเปลาทแขวน

อยตรงนน ใหเกดมภาพสาวนอย แสนสวยกาลงเลนคลขนได นไมม

อน คงมอะไรประสงครายตอทานผเรมเปนฤษมฌานแกกลา หนอย

แน! ยงมทนไรกจดการเขยนรปเขยนรอยเปนมารกระทาทเดยว

ตองการจะทาลายตบะเสยแตตนมอ! หรอมใชเชนนน จะเปนเทพองค

ใดองคหนงมานรมตรปไวใหกไมร เพราะเราทานยอมทราบกนดอย

วาทวยเทพยอมกลวเดชของมหาฤษผบาเพญตบะอยางแกกลา

สาหรบสทานเมอเรมตนทรมานกายได ถงเพยงนในไมชา เขาวนธย

คงพนไฟออกมาแน เพราะรอนตบะของสทานทแรงกลา มใชเทานน

เดช บารมทสะสมไว ปานนทวยเทพในเทวโลกจะมตวสนระรวไปตาม

กนแลวหรอ?"

"และบดนขาพเจาดเหมอนจะรวาเทพองคทมานรมตรปไวคอ

เทพองคไร ไมมอนไกลแลว คง เปนเทพองคทสมญาวา "ไมแพใคร"

ทรงดอกไมเปนลกธน และมธงเปนรปปลามงกร ออ! นกออก แลว!

คอกามเทพนนเอง! โอย! ทวยเทพเจาขา! นรปใคร? รปวาสฏฐ ธดา

เศรษฐชางทอง ทเดยวนนา!"

ขาพเจาไดยนและรจกชอของนางผซงขาพเจาไดหลงใหลแลว

เปนครงแรกนเอง รสกวาหวใจ เตนแรงเขา หนาชกชาซดดวยอกอวน

ใจ

โสมทตตนยเยยกลาวตอไปวา "สหายเอย! ออกจะเหนแลววา

อานาจโยคะของกามเทพทาใหทาน กระวนกระวายใจมาก จะตองปด

รงควานเสยบาง พอใหกามเทพหายพโรธ ในเรองเชนน รสกวาตอง

อาศยปญญาผหญงจงจะได ขาพเจาจะเอารปวเศษนไปใหเมทนครก

ขาพเจาด เพราะเมอเลนคลคราวนน นางกไปเลนอยดวย และซานาง

กลกเรยงพเรยงนองกบวาสฏฐ"

โสมทตตพดแลว กลกขนจะไปและจะเอารปไปดวย ขาพเจา

เหนเชนน และรสกอยวา โสมทตต เปนคนชอบลอไมใชเลน จงบอก

ใหรอกอน เพราะรปนนยงขาดคาจารก ขาพเจาขมขมนเอา สแดงอน

งามมาผสม แลวกเขยนอกษรตวบรรจงอยางงามไวในฉากรป เปน

กาพยสบาท มขอความ อยางงาย ๆ กลาวถงเรองนางเมอเลนคล

กาพยทเขยนนเปนกลบท ถาอานถอยหลงจะไดความวาลกคล ทนาง

เดาะต คอดวงใจขาพเจา ซงขาพเจาขอสงคนมายงนาง แตกหวน ๆ

วานางจะมรบไว ถาอานกล บทนนตรงลง มาจากอกษรในบรรทดตน

จนถงอกษรบรรทดปลายเปนลาดบกนไป จะไดความกลาว ถงความ

ระทม โศกสาหสทตองพรากจากนางมา หรอถาจะอานยอนขนแตลาง

ไปหาบน ผอานจะทราบไดวาขาพเจา ยงมความหวงอย

ทผกกาพยยอกยอนซอนเงอนไวดงน ขาพเจาไมแสดงให

ทราบเคา เพราะฉะนนโสมทตตจงไมร วากาพยทขาพเจาผกไวนนจะ

ดวเศษเพยงไร คงเขาใจแตวาเปนถอยคาดาด ๆ ตามธรรมดา จง

เผยอแนะ นาวา ถาจะใหเขาทขนอก ควรกลาวเสยดวยวา กามนตต

ระหนกตกใจเปนกาลง ในความแกกลาแหง ตบะทขาพเจาบาเพญ

ถงกบนรมตรปนมาทาลายพธตบะ จนขาพเจาตองพายแพแกทาว

กามเทพอยาง ราบคาบ

เมอโสมทตตนารปไปแลว ขาพเจารสกเบกบานใจอยางไรไม

ทราบ เพราะเหนวาบดนนบวาได กาวบนไดแหงความหวงขนไปได

หนงขนแลว อาจบงเกดผลใหไปสความสขวเศษยงกวาความสข

ทงหลาย ใหสมดงทมงหมายไว เวลานขาพเจาอาจกนอาหารได

แลว ไดจดแจงกนอาหารวางบางเลก นอย แลวปลดพณทแขวนอย

ขางฝา เอามาดดเปนเพลงพอใหเพลน คอยเวลาอยเรอย จนโสมทตต

กลบ มา และถอรปมาดวย

โสมทตตพดวา "นางผเลนคล ผทาลายศานตภาพของทาน

อตรแตงกาพยขนบางแลว แตขอความ ทกลาว บอกไมถกวามอะไร

อยบาง รเพยงลายมอทเขยนไว อาจกลาวไดวาสวยผดปรกต"

แทจรงลายมอกสวยอยางเชนวา ขาพเจาไดเหนอยตรงหนา

แสนดใจจนใจตนพดไมถก ถอยคาท เขยนเปนกาพยตอจากของ

ขาพเจามสบาทเหมอนกน ตวอกษรงามราวกบชอดอกไมทพงตมตง

ตองลม ออน ๆ ในฤดรอนโบกสะบด ดประหนงวาพดมาตดอยทรป

ฉะนน โสมทตตยอมจะไมทราบความ หมายทแฝงอยในกาพย

นน เพราะเปนถอยคาทตอบความแฝงของขาพเจา ทงนกแสดงอย

วา นางงาม ของขาพเจาอานกลอกษรในกาพยขาพเจาไดถกตองทก

วธทมอย กระทาใหขาพเจาอมเอมดวยปต ท เหนวานางมความร

ความฉลาดไมแพความเปนผมใจสงอยในตว เพราะถอยคาทตอบ

แสดงวา นางรสก วาขอความอนแสดงความรกของขาพเจา เปนแต

ชนดเผน ๆ ไมบงควรทนางจะถอเปนอารมณนก

เมอขาพเจาไดอานแลว กเพยรอานยอนถอยและตามตรง

อยางวธทขาพเจาแตง โดยหวงวาจะ ได พบขอความทจะแสดงความ

รกหรอนดพบอยางไรบางนน แตกไมพบเลยแตความไมสมประสงคน

พอดไดบรรเทาลง ดวยโสมทตตกลาววา

"แตนางสาวนอยผมควอนงาม ถงจะไมใชเปนกววเศษ กม

ใจแท เพราะนางไดบอกวา ขาพเจา (โสมทตต) ไมไดพบเมทนครก

ของขาพเจาและเปนญาตของนาง สนเวลาชานานแลว จะไดพบกนก

ใน ทประชมชน ซงจะโอภาปราศรยกนไดกเพยงนยนตาถงกระนนก

ไดแตชาเลองแลดกน เพราะฉะนน นางจะจดแจงใหไดพบกนในคอ

พรงนทบนลานในบรเวณปราสาทของบดานาง เสยใจทจะ ไปพบกน

คนนไมได เพราะบดาของนางมงานเลยงดแขก จะตองทนทกข

ทรมานไปจนถงพรงน บางท ทานตอง การไปเผชญภยกนบางกได"

โสมทตตพดแลวหวเราะเปนเชง ซงกระทาใหขาพเจา

พลอยหวเราะไปดวย แลวรบรองแกเขา เปนอนวาขาพเจาตกลงขอ

ไปดวย กาลงเบกบานใจ เราสองคนกลากระดานหมากรกซงอยขาง

ฝา เอามา เลนเพอกนราคาญใจ พอดคนใชเขามา และบอกวามใคร

อยากจะพบกบขาพเจา

ขาพเจาลกออกไปทหองนอก พบคนใชของทานราชทต ซง

มาบอกขาวใหทราบวาขาพเจาตอง เตรยมตวกลบ ใหจดเตรยม

เกวยนไปรอคอยไวทลานวงในคนนนทเดยว เพอจะไดออกเดนทางใน

วน รงขนแตเชาตร

ขาพเจาใจหายวาบพดไมออก รสกวาตองเปนการถกเทพ

บาปเคราะหองคใดองคหนงลงโทษ โดยทขาพเจาไปทาผดคดราย

อะไรอยางหนงทไมทราบ ซงทาใหทานพโรธพอขาพเจาไดสตขนบาง

กปงปงวงอาวไปหาทานราชทต กลาวความเทจแกทานเสยยกใหญ

โดยบอกวาขาพเจาเตรยมตวไป ไมทน เพราะธระยงไมสดสนลง ดวย

มเวลาจดการนอยเตมท ขาพเจารองไหออนวอน ขอใหทานเลอน

เวลากลบใหยดไปเพยงวนเดยวเทานน

ทานราชทตพดวา "กไหน เมอแปดวนทลวงมาน เจาบอกวา

เสรจธระแลวอยางไรเลา?"

ขาพเจาแกตววา ตอจากวนทไดเรยนทานแลว เกดมธระ

สาคญโดยไมไดนกคาดซงหวงวาจะได โชคกาไรอยางงามทสด

ขาพเจาไดกลาวนไมไดกลาวคาเทจเลย เพราะโชคกาไรชนดไรเลา

สาหรบ ขาพเจา จงจะวเศษไปกวาทจะไดชยชนะตอนางผหาทเปรยบ

มได

ทานราชทตเสยออนวอนไมได ยอมเลอนวนกลบยดไปอก

หนงวน

วนเวลาในวนรงขนไดลวงไปโดยเรว ตลอดเวลานน

ขาพเจาไดจดเตรยมสงของขนบรรทก เกวยนเสยใหเสรจทนเวลา จะ

ไดไมเปนหวงเกดกงวล พอถงเวลาเยนกจดเสรจใหเอาเกวยนไปรอไว

ท ลานวง สวนโคกใหเขาเครองไว ถาพอขาพเจาไปถง ในเวลาเชาตร

กจะไดเอาโคเขาเทยมเคลอนได ทนท

หก

บนลานอโศก

กกลางคนอากาศมดแลว ขาพเจากบโสมทตตนงหมดวย

เสอผาสดา มเขมขดคาดรดกม มอถอ ดาบ มงตรงไป

ทางดานตะวนตกแหงปราสาทอนมโหฬารของนายชางทอง ทตรงนน

อยเชงเขา ขางลางเปนซอกเขาลกมาก ถดสงขนไป คอลานทเราจะ

ลอบขนไป ขาพเจากบโสมทตตใชลา ไมไผซงเตรยมเอามาดวยพาด

ต

โยนตวขนไปได ตอนนนมดจดจงไตกาแพงขนไปอกชนหนงไดงาย

พน กาแพงเขาไปถงลานกวางใหญ ประดบประดาดวยปาลมและตน

อโศก ขนดดวยตนไมดอกตางๆ ซงใน ขณะนนตองแสงเดอน แลด

เหนขาวเปนทางๆ

ถดเขาไปไมสไกลนก นางสาวตางงามผเลนคลยอดหวใจ

ขาพเจา นงอยบนมายาวเคยงขางหญง สาวอกคนหนง ดดงพระ

ลกษมเสดจลงมาจากสรวงสวรรค พอไดเหน ขาพเจากเรมตวสน

สะทาน ตองเขาไปพงเสมากาแพงยนตวไว รสกวาหนออนทขาพเจา

ไปเกาะสมผส เยนชนชวยแกใหหวใจท ส นสะทานคอยทเลาลง

ระวางนน โสมทตตตรงรเขาไปหาครกของตน สวนครกกลก

ขนมาตอนรบออกเสยงอทานแต เบาๆ

ขาพเจาเหนเขาเปนเชนนน กเตรยมตวสงบใจใหหายอธจ

เพอเขาไปหานางผหาทเปรยบมได ของขาพเจาบาง เมอเหนนางคน

แปลกหนาเขามาหา กลกขนทากรยารวนเรวานางควรจะอยทนนหรอ

วาควรจะไปเสย สวนดวงตาดราวกบตากวางเมอตกใจ เหลอบชมายด

ขาพเจาไมหยด กายกสนดงลดา ชาต ทถกลมออนๆ โบก ฉะนนวา

ถงตวขาพเจายนจงงง ผมยงเหยง ตากเหมอมอง พยายามพดหลด

ปาก ออกมาได ๒-๓ คา วาขาพเจารสกเปนบญทมหวงมาไดพบ นาง

สงเกตเหนกรยาขาพเจามสะทกสะทาน กคอยสงบความรวนเรใจ

ทรดลงนงบนมาอก แลวยกหตถดงดอกบวขนนอย ๆ ชทตรงขางท

นางนง เชญใหขาพเจานง กลาววาจาดวยเสยงออนหวานวา นางม

ความพอใจทสามารถไดแสดงความขอบใจ ขาพเจา ทไดโยนลกคล

กลบขนมาใหไดอยางชานาญมาก โดยนางไมจาเปนตองหยดเลนใน

ระวางถวาย กจะไมได ซาเทวทเคารพกจะทรงพโรธดวย อยางนอย

อาจสาปนางไมไหไดรบความสขใจเลย ขาพเจา ตอบคาแสดงวานาง

ไมจาเปนตองขอบคณเพราะทไดกระทาไปแลวนน กเพอใชโทษใน

ความผด

ขาพเจาสงเกตวานางยงไมเขาใจความหมายในคาพดของ

ขาพเจา จงหาญอธบายวา เพราะดวย ประสบตากน จงทาใหนางตลก

คลพลาดกระเดนออกมานอกเวท อนเปนความผดของขาพเจาแท ๆ

นางมพกตรแดงดวยโลหตขน ไมยอมรบในขอทวาขาพเจาไดทา

ความผด เพราะขอนนหาเปนเหตให นางตลกคลพลาดไม

ขาพเจาตอบวา ขาพเจาเขาใจวาดวงตาของตนทเพงดความ

งาม และความชานาญของนางดวย อาการตะลง บางทจะเปนเหตให

ลกคลกระดอนออกมานอกเวท นางตอบวาพดอะไรเชนนน เพราะ

ขาพเจาคงไดเคยเหนนางงามทเลนคลชานาญยอดเยยมกวานางทใน

เมองของขาพเจามาแลวมากตอมาก

ตามทนางกลาวน แสดงวาถอยคาของขาพเจาทกลาวแก

โสมทตตไว ร วมาเขาหนางแลว เมอนก ถงทไดพดไววา นางท

ชานาญการเลนคลในเมองขาพเจามถมไป อนเปนวาจาทขมกนอยสก

หนอย ทาใหรสกสะทานรอนสะทานหนาว ตองรบแกตวออกรบรองวา

ถอยคาทไดกลาวกบโสมทตตนน ไมเปนความจรงแมแตนอย ทพด

ออกไปเชนนนกดวยความไมอยากจะใหโสมทตตทราบความจรงใน

ใจขาพเจา ขอแกตวน นางไมเชอหรอแกลงไมเชอขาพเจาในเวลานน

หายอรจแลว พลอยปากแสดง ความรกใหญ ไดบอกวาในวนแรกทได

เหน ดวงใจราวดวยตองศรดอกไมของกามเทพแผลงมาดงหา ฝน

ขาพเจาเชอแนวาเราทงสองคงมบพเพสนนวาสดวยกนมาในชาตกอน

ความรสกแตวนแรกทพบกน จงเปนไดถงเพยงน

ขาพเจาไดกลาววาจาแสดงความรกดวยชะลาใจเสยยกใหญ

จนทสดนางใจออนซบหนารองไห อยกบอกขาพเจา ออกวาจา

กระออมกระแอมฟงไมไดชด แตกทราบไดในกรยาวารบรกของ

ขาพเจา และยอมรบวานางกมความรกขาพเจา แตวนทไดพบกนถา

หากเมทนไมนารปมาใหดทนกน ปานน นาง คงสนใจตายเพราะดวย

ความรกเสยแลว

เราไดพราแสดงความรกกนโดยมเบอ รสกวาแทบจะสดสวาท

ขาดใจลงดวยความรกซงมอยแก กน ทนใดนน ระลกถงเรองทจะตอง

จากกนในวนรงเชาขน กใจหาย คลาย ๆ กบวามเงามดเขามากน

ขวางความสขของเรา คดแลวกตนตนทอดถอนใจยาว

วาสฏฐเหนขาพเจาถอนใจกตกใจซกถาม ครนขาพเจาเลา

เหตใหฟง นางกทรดตวลงบนเกาอ คลายจะเปนลม แลวรองไหสะอน

มหยด ขาพเจาพยายามเลาโลมใจใหคลายความโทมนสสกเทาไรกไม

บรรเทา รบรองวาพอสนฤดฝนกจะรบกลบมาโกสมพ และคราวนจะ

ไมพรากจากไปอก ถงแมวาจะ ตองเปนคนงานไดรบตรากตราลาบาก

อยในเมองนตลอดชพกตาม กเตมใจอยดวยความยนด จะรบรอง

อยางนและอยางอนสกเทาไรดเหมอนรบรองกบลม เพราะไมทาให

นางหายโศกสรอยได แทจรงความ รนทดของขาพเจากไมนอยไปกวา

พอนางสะอกสะอนนอยลง กถามทงนาตาวา มความจาเปนทสด หรอ

จงตองไปแตเชา? พอพบปะกนไมทนไรกจะไปเสยดงน ขาพเจาได

พยายามอธบายถงความจาเปน ทจะตองจากไปอยางละเอยดลออ แต

นางดเหมอนไมฟง หรอฟงไมเขาใจ เปนแตบอกวา ทขาพเจาจะ รบ

กลบไปนนนางเหนแลว วาขาพเจาคงคดถงบาน คดถงบรรดานางงาม

ทชานาญเลนคล ดงทขาพเจา ไดเคยพดไวแตกอนน

ขาพเจาจะรบรองคดคานหรอสาบานอยางไรกตามทเถด นาง

ยงยดความเขาใจผดของนางไว นาตากลบไหลออกมากขน ใครบางท

จะไมรสกประหลาดใจในกรยาของขาพเจา ตอมามชา ขาพเจา ถงกบ

ทรดตวลงทบาทนาง พลางยกแขนทเรยวงามขนจมพต นาตากรวง

ปากกกลาววาขาพเจาให สญญาวาจะไมจากไปแลว วาสฏฐดใจโผลง

โอบคอขาพเจาไว จมพตขาพเจาเสยยกใหญ จนหวเราะ ออกมาได

ดงนจะมชายไรอกเลาทมความสขเบกบานใจไปยงกวาขาพเจาใน

ขณะนน นางไดพดวา "ดทหรอ ถาจาเปนจรงๆ กคงอยตอไปไมได?

นกแสดงวาเรองทจะไปไมสสาคญ" ขาพเจาไดอธบาย ความจาเปน

อยางละเอยดใหฟงอก แตนางเอามอปดปากขาพเจาเสย บอกวานาง

ไดทราบแลววา ขาพเจา มความรกนางเพยงไร ทไดพดถงผหญงใน

เมองของขาพเจานน เปนการพดเยาเลน ไมหมายความจะให เปน

จรงดอก ความรกอนดดดมของเราทงสอง กระทาใหรสกวาเวลาทลวง

ไปคลายเวลาในความฝน และคงจะไมสนสดความสขวเศษไปได หาก

ไมมโสมทตตและเมทนทลกขนมาบอกวาดกมากแลว ควรกลบเสยท

เมอกลบมา เหนสงของทจดเตรยมไวอยพรอม ณ ลานบาน

ของโสมทตตแลว ขาพเจาเรยก หวหนาคมเกวยนเขามาหา สงวา

ใหรบไปหาทานราชทตโดยเรวทสด เรยนทานวาขาพเจาเสยใจดวย

จดธระยงไมเสรจจะตองรออยกอน เพราะฉะนน จะตองเลกความคด

ออกเดนทางไปกบทานราชทต ขอแตใหทานราชทตกรณาสงขาว

ความเคารพของขาพเจาใหบดามารดาทราบดวย การนอกนนแลว แต

ทานจะโปรด

ขาพเจาเอนตวลง เพอผอนกายพกหลบไปเสยคร พอลมตว

นอนกพอดทานราชทตมาหา ขาพเจา ตกใจเหลอประมาณ ออกไป

ตอนรบทาน กมลงเคารพอยางสง สวนทานราชทตพดเปนเสยงบงคบ

ซงแต กอนรอนชะไรมาขาพเจาไมเคยไดยน สงใหขาพเจาตามทาน

ไปทนท

ขาพเจาตอบละลาละลกวา ธระสาคญยงไมทนเสรจ แตพดยง

ไมทนหมดประโยคทานกบงคบ ใหหยด

ทานบรภาษวา "เหลวไหล เหลวใหญเสยแลว ธระอะไร เรอง

กลาวเทจขอใหพอกนทนเจาเขาใจ วาเราไมรเรองธระบา ๆ อะไรของ

เจาหรอ? อายเดกหวดอแกตววายงไปไมไดในทนททนใดดงน ถงขา

ไมไดเหนเกวยนของเจาทเตรยมบรรทกของไวเสรจแลว ขากตองรวา

เองโกหก"

เปนธรรมดาอยเอง ทขาพเจาจะตองยนตวสนเลอดขนหนา

ดวยความอาย เพราะความจรงใจมน กเปนอยางเชนททานกลาว แต

ในเรองทบงคบใหไปกบทานโดยทนทนน ทานถกขาพเจายนกราน

ขดขนไมปฏบตตาม กระทาใหทานผดคาดไมนกวาจะเปนไปได เมอ

ทานเหนบงคบไมได กเปลยนเปน ข ทสดเหนวาไมสาเรจกกลายเปน

ปลอบเตอนสต วาทบดามารดาตดใจใหขาพเจามาเมองน กเพราะเชอ

วาขาพเจาตองไดรบความคมครองจากทาน เพราะฉะนน การกลบก

คงตองกลบกบทาน

มไยทานจะพด กคงไมสมประสงค เพราะขาพเจารอยวา เมอ

กลบไปแลวกวาจะไดกลบมาเหน หนาครกอก กตองรอจนกวาทาง

บานเมองของขาพเจาสงราชทตมาครงหลงซงคงเปนเวลาอกชานาน

เปนอนไปไมได ตองแสดงความสามารถของขาพเจาใหทานบดาเหน

วา ลาพงขาพเจาคนเดยวกอาจคม เกวยนฝาความลาบากและ

อนตรายไปไดเหมอนกน

เปนความจรง ซงทานราชทตไดอธบาย ถงภยอนตรายตางๆ

อยางนากลวในระหวางทางทจะไป แตคาพดของทานไมเปน

ประโยชนแกขาพเจาเลย ในทสดทานเกดโทสะ ออกไปเสยเฉยๆ

ทงนมใช ความผดของทาน และขาพเจาจะตองไดรบผลอยางเจบแสบ

เปนทสดเพราะดวยความหวดอน สาหรบ ในเวลานน กลบรสกโลงใจ

เทากบไดปลดความหนกออกจากบา บดนขาพเจาจะมอบกายใจใหไว

แก ความรกของขาพเจาไดบรบรณ นกอมเอบใจเชนน ทาใหลมตวลง

นอนหลบไดงาย ไปตนขนตอเมอถงเวลาทจะตองเตรยมตวไปยงลาน

ซงมครกรอคอยเราอย

ขาพเจากบโสมทตตไดไปหาครกทกคน ยงคนขาพเจากบวา

สฏฐผประสบขมทรพยใหม ๆ อน เกดตอความรวมรกของเรา ยงทว

ความทอยากพบกนมากขนทกท ดวงจนทรฉายแสงดยงสวาง หน

ออนรสกวายงเยนชนใจ กลนดอกมะลซอนหอมเยนยงขน เสยงนก

โกกลายงโหยหวน เสยงลมพด ถกกงปาลม ทาใหวงเวงมากขน

ตลอดจนกงอโศกทแกวงไกวกมเสยงดดงจะกระซบกระซาบกน สง

เหลานเหนจะไมมเหมอนแลวตลอดโลก!

เฮอ! ถงเดยวน ขาพเจายงระลกและจาตนอโศกเหลานนได

แมนยา วามอยเรยงกนเปนแถวตลอด ไปตามยาวของลานนน และ

ใตตนอโศกเหลาน เราทงสองเคยประคองพากนเดนเลน จนเราให

สมญา ลาน นนวา "ลานอโศก" เพราะตนไมชนดนนกวใหชอวา

"อโศก" หรอบางทเรยกวา "สขหฤทย" ขาพเจายงไมเคยเหนตน

อโศกทไหนใหญโตงามเหมอนกบทมอยบนลานนน ใบซงคอย

สนไหวอย เสมอ เหนเปนเลอมพรายเงนเมอตองแสงจนทรเมอ

ลมโชยมากมเสยงปานวา หนมสาวกระซบกน เวลานนแมจะยาง

เขาสวสนตฤด คงยงแตกดอกออกชอเปนสแดงบางเหลองบาง

แกออนสลบกนไป ดกอนทานภราดา จะดวยอะไรเลาตนอโศก

เหลานนจะไมงดงามแตกดอกออกชอชไสว ทงนเพราะควง ตนรบ

กระแสรอยบาทของนางงามเหยยบยางไปมาอยเนองนตย

คนอนนาพศวงคนหนง พระจนทรกาลงเตมดวง ซง

ขาพเจานกถงในเวลาน ดเหมอนวาเพงลวง ไปเมอวานน ขาพเจายน

อยใตตนอโศกกบวาสฏฐครก ถดออกไปทางหบเขาซงมดครมดวย

เงาไม เรา ทงสองมองชมภมประเทศทเลยพนออกไปจนสดสายตา

เหนแมนาสองสายไหลคดเคยวขนานกนไป ดดงแถบเงนอนอรามแผ

ไปบนทราบ แลวกไปประจบกนตรงทศกดสทธแหงหนง ชาวบาน

เรยกกนวา "จฬาตรคณ" เพราะเชอวา "แมคงคาแดนสวรรค" ลง

มารวมกบแมนาทงสองทตรงน อนวาทางชางเผอก ทเหนเปนทางขาว

ในทองฟาทในเมองนนเขาเรยกกนวา "สวรรคคงคา" วาสฏฐยกมอ

ขนชไป ณ ทเหน เปนทางสวางขาวอยเหนอยอดไม

ครนแลว เราพดถงมหาบรรพตหมพานต ซงอยไปทางทศ

เหนอและซงแมคงคาไหลลงมาทางนน อนมหาบรรพตหมพานตน

มยอดปกคลมดวยหมะเปนนตย ยอมเปนทสถตของทวยเทพ ตามปา

ใหญ และเหวลกของหมพานต กเปนทบาเพญพรตของเหลามหามน

ยงกวานเราพดถงแถวทางทแมนายมนา ผานไหลมา และสาวไปถง

ตนแหงแมนานน เมอนกแลวกบงเกดปตยนด ถงกบขาพเจาเปลง

อทานวาจา ออกมาวา "เออหนอ! ถาเรามนาวาทพยทาดวยมกดา ม

ความปรารถนาเปนใบ มความอาเภอใจเปนหาง เสอ ไดแลนเรอ

ลอยละลองไปในแมนานนขนไปถงตนนา แลวขอใหเมองหสดนบรท

ลมจมสาบสญ ไปแลวผดขนมาอก ใหไดยนเสยงผคนในราชวง

เฮฮาเลนสกากน ขอใหทรายในกรเกษตรทงใหญ บนดาลวรบรษท

ตายในสมรภมนนกลบเปนขนมา ใหไดเหนภษมะทานผเฒาม

เกษาหงอกขาวสวม เกราะเงนยนตระหงานอยบนรถรบ กาลงแผลง

ศรผลาญปรปกษ ใหไดเหนพระกฤษณะเปนสารถขบ รถเทยบดวย

มาขาว ๔ ตว ใหพระอรชนเขาสกลางสมรภม เออ! นกๆ กนาอจฉา

ทานราชทตทเปนผอย ในวรรณะกษตรย และเคยเลาใหฟงวา

บรรพบรษของทานไดเขารวมกระทาสงครามในคราวนนดวย แตชาง

เถด แมเราเปนบตรพาณชไวศยวรรณ กมใชจะละเลยตอวชานกรบ

เสยทเดยว ไดเคยฝกหดชาน ชานาญมาเหมอนกน ถามดาบอยใน

มอกยอมสใครๆ ไดทงนน ไมถอยหนเลย"

วาสฏฐสวมกอดขาพเจาดวยความพอใจ และเรยก

ขาพเจาวาเปนวรบรษของนางและวา ทจรง ขาพเจาอาจไดเกดเปน

วรบรษแลวคนหนง ครงมหาภารตยทธ แตจะไดเกดเปนวรบรษคน

ไหนจะระลก ยงไมได เพราะยงไมสามารถไดกลนหอมแหงตน

ประวาลพฤกษ (ในแดนสวรรค) เหตดวยกลนดอก อโศกฟงตลบ

กลบเสยหมด

ขาพเจาขอรองใหนางเลาถงลกษณะความหอมแหงตนไมนน

เพราะยงไมเคยไดทราบ นางจงเลา เรองใหฟงวาครงหนง

พระกฤษณะทรางทาสงคราบกบพระอนทร รกไลตามขนไปถงสวรรค

โลก แลว ไดตนประวาลพฤกษทปลกไวบสวรรค เอาลงมาปลกไวใน

สวนของพระกฤษณะ ตนประวาลมดอกส แดงเขม สงกลนไป

รอบปรมณฑลไดไกลถาใครไดกลนดอกประวาล กจะระลกชาตทลวง

ไปแลวนม นานไดทกชาต

นางกลาวตอไปวา "แตกมฤษเทานนทสามารถจะไดสดกลน

หอมนในมนษยโลก" "แตเราทงสอง คงจะไมไดเปนฤษ ชางเถด ถง

เราจะไมใชพระนลและนางทมยนต เรากเชอแนวาเราทงสองยอมม

ความ รกไมแพทานทงสอง หรอบางทความรกและความมอบไวใจกน

นนเปนของจรง มจรง เวนแตจะเปลยน รปเปลยนชอเรยกเทานน

ความรกและความไวใจทงสองประการน เปรยบไดดวยเสยงเพลงอน

ไพเราะ แหงพณ ซงเราทงสองเปนผดด แมพณจะขาดสาย กขน

สายใหมได สวนเสยงเพลงอนไพเราะกยงคง ไพเราะอยอยางเดม

จรงอย เสยงเพลงแหงพณเครองหนง ยอมจะไมเหมอนกนกบ

เสยงของพณอก เครองหนง เชนพณอนใหมของฉน ยอมมเสยง

หวานเพราะยงกวาพณอนเกาอยางไรกด เราทงสองก เปนเหมอนดง

พณ ทมเทพเปนผดด กระทาใหเกดเสยงหวานเพราะขนไดพณนน"

ขาพเจาคอย ๆ โอบนางแนบไวกบอก รสกซาบซงใน

ถอยคาทกลาวน นางยมและคงทราบความ ในใจของขาพเจา แลว

พดตอไปวา "ทจรง ฉนไมควรจะคดเหนเปนเชนนนฉนจาไดวา

ครงหนง ได กลาวคาวาดวยความคดคลาย ๆ เชนน กระทาให

พราหมณผเปนครประจาตระกลโกรธเคองใหญ บอกวา หนาทคด

ควรใหไวกบพราหมณ ผหญงควรมหนาทเพยงบชากราบไหว

พระกฤษณเทานน เมอผหญงถกหามไมใหคด แตกคงไมถกหามใน

เรองความเชอ เพราะฉะนนในครงน ฉนเชอวาเรา ทงสอง คอ พระนล

และนางทมยนตเปนแนแท"

นางยกมอขนบชาตนอโศกซงอยตรงหนา กาลงมดอกออกชอ

ไสว แลวกลาวคาดงทนางทมยนต เคยกลาว เมอระหกระเหนรบ

ความวปโยค เทยวตามหาพระนลอยในกลางปาไดรองถามตนอโศก

วา:-

"อาดอโศกน ศรไสววไลตา

อยหวางกลางพนา เปนสงาแหงแนวไพรฯ

ชมชนรนอารมณ ลมเพยพดระบดใบ

ดสขสนกใจ เหมอนแลดจอมภผาฯ

อโศกดแสนสข ชวยดบทกขดวยสกครา

โศกเศราเผาอรา อาอโศกโรคขารายฯ

อโศกโยกกงไกว จงตอบไปดงใจหมาย

ไดเหนพระฦาสาย ผานมาบางฤาอยางไร

พระนนชอพระนล ผเรองรณอรกษย

เปนผวนางทรามวย นามนยมทมยนตฯ"

-พระราชนพนธพระนลคาหลวง สรรคท ๑๒

เมอวาสฏฐกลาวคาของนางทมยนตแลว กเงยหนาดขาพเจา

ดวยดวงตาอนออนหวานเตมไปดวย พศวาส มหยาดนาตาทตองแสง

จนทรสอง ดใสเหมอนแกววเชยร และพดดวยกระแสสนตอไปวา:-

"เมอเธอจากไป และอยหางไกลแสนไกลจากทน ขอใหระลก

ถงภาพความสขของเราซงมอยใน ขณะน แลวจงนกวา ฉนยนอยตรง

น กาลงไตถามขาวคราวจากตนอโศก ผดกนแตฉนไมไดบอกชอแก

ตนอโศกวา พระนล แตบอกชอวา กามนต"

ขาพเจาโอบกระหวดนางไวแนบแนน รมฝปากตอรม

ฝปากใกลชดสนทแนบเสยวกระสนเตม ตนใจ ไมสามารถจะสรรคา

อะไรมากลาวไดถกตอง

ทนใดนน มเสยงอะไรรวงลงมาจากยอดตนไมทอยเหนอ

เรา สกครกเหนดอกไมสแดงลอยลง มาถกแกมเราทงสอง ซงเยม

ชมดวยนาตาแหงความรก วาสฏฐหยบขนมาดม ยมทงนาตาแลว

สงให ขาพเจา ขาพเจารบเอามาแนบไวกบอก

ดอกไมตนอนๆ กรวงหลนตลอดแนว เมทนซงนงอยขาง

โสมทตตทบนมาไมหางไกลไปจากเรา นก ลกขนไปเกบดอกอโศกมา

หลายชอ แลวเดนเขามาหา บอกวา:-

"ดซ นอง ดอกกาลงจะเรมถงเวลารวงแลว อกไมชาคงเกบไป

ตมสาหรบหลอนอาบนาไดพอ"

โสมทตตสหายเสอกของขาพเจาพดสอดขนวา "อะไร!

ดอกไมเหลองนหรอ? วาสฏฐคงไมเอาไป ตมนาอาบดอก ขอรบรอง

วานางคงจะใชตมสาหรบอาบ กแตดอกทเปนสแดงชนดทกามนต

สหายเรา กาลงเอาแอบซอนไวในเสอ เพราะสเหลองหญาฝรนคอ

ความรกเหนไดงาย แตวาจางเรว สวนสแดง ชาด ถาสไมตกก

เปนสงทเหนไดงายในตว" แลวตวเขากบเมทนกหวเราะเปนนยๆ

วาสฏฐยมนอย ตอบอยางเบา แตทวากดมอขาพเจาไวแนน

วา:-

"ทานโสมทตต ทานเขาใจผดถนด ความรกของฉนจะเปรยบ

ดวยสดอกไมไรๆ ไมได เพราะวา ฉนไดยนกลาวกนวา ความรกท

แทจรง ไมใชสแดง ยอมมสดาดงสนลเหมอนดงสศอพระศวะ เมอทรง

ดมพษรายเพอรกษาโลกไวใหพนภย ความรกแทจรงตองสามารถ

ตานทานพษแหงชวต และตองเตมใจ ยอมลมรสทขมขนทสด เพอ

เสยสละใหผทเรารกคงชพอย และเพราะความขมขนทสดน ความรก

ยอม เตมใจเลอกเอาสนลคอความขมขนไว ดกวาจะเลอกเอาสอน คอ

มงแตจะหาความบนเทงสขอยางเดยว

วาสฏฐครกของขาพเจา ไดพดเปนหลกนกปราชญทใตตน

อโศกดวยประการฉะน

เจด

ในหบเขา

ายอาคนตกะเลาเรองถงตอนทแลวมา ซงเทากบฟน

ความหลง ทาใหเตมตนใจจนถงกบนงอนไปเปนครหนง

เอามอประทบหนาผากถอนหายใจยาวแลว จงเลาตอไป:-

ดกอนภราดา สรปเรองทเลามาแลว คอขาพเจาไดไปหาครก

ทกคนขาดเสยไมไดเลย ประหนงวาตกอยในหวงความเมากามสข

ช

และดเหมอนวาเทาจะไมไดถกดนฉะนน ครงหนงอดอยไมได

ตองหวเราะออกมาดงๆ ทเคยไดยนบางคนพดวา โลกเรานมแตทกข

และยงจะคดหนโลกไมปรารถนามาเกดอกเลา ขาพเจารองวา

"โสมทตต คนเรานบางคนชางโงบดซบจรง ดเหมอนวาโลกเรานจะหา

ทมความสขเลศยงกวาลานอโศกน เปนไมมแลว"

แตขางลางแหงลานอโศกลงไป เปนเหวลก คอหบเขา

ขาพเจากบโสมทตตกาลงปายปนอย ขณะทกลาวคาขางตนน

และดเปนทจะใหขาพเจาทราบวาความสขของโลกกมความทกขเกด

เปนคปรบกนไป เพราะในขณะนนเองมผรายหลายคนกลมรมทาราย

เรา ผรายจะมกคนไมทราบ เพราะมดตอมองไมเหนตวกน เคราะหด

อยหนอย ทไดชยภมดานหลงเปนหน เอาหลงยนหนหนาเขาสศตร

เพอปองกนชวตและความรก กนฟดสงบเงยบคอยท และเอาอาวธ

ออกกวดแกวงทมแทงอยางใจเยน แตปรปกษของเรารองเอะอะดง

ปศาจ เพอกระตนพวกของมนใหรกหนา สงเกตตามเสยงพวกศตร

เหนจะมจานวน ๘ หรอ ๑๐ คน ถงแมพวกมนจะรรสวามาเผชญกบ

นกฟนดาบอยางชานาญคอเราทงสองกด กระนนฐานะของเรากไมส

จะดนก พวกมน ๒ คนถกอาวธจองเราลมกลงไปปะทะพวกมนเอง

กระทาใหอายเหลารายทเหลอทาการไมไดถนด กลวจะไปสะดดพวก

มนเอง จะเสยหลกใหโดนอาวธของเราไดงาย สงเกตวาพวกมนถอย

หางไปสกสองสามกาว เพราะไม ไดยนเสยงมนหายใจรดหนาเรา

เหมอนกอนๆ

ขาพเจากระซบบอกโสมทตต ๒-๓ คา แลวเราขยบถอยเลยง

ขางไป ๓-๔ กาว เพอลวงศตรใหมนเขาใจวาเรายงอยในทเดม มนได

พงปราดแทงเขามาตรงนน ปลายดาบไดกระแทกเขากบหนงอหก

ฝายเราจะทมแทงเสยบชายโครงไดงายดาย เวลาเราเลอนยายทได

พยายามไมใหมเสยงแมแตนอย แตจะเปนดวยมนหไวไดยนหรอ

อยางไรไมทราบ มนจงพงใสไปตรงทซงเรายายมา ทนใดนนเหน

แสงไฟเปนเสนนดไปตดอยทผนงหน เหลยวดกเหนเปนแสงออกมา

จากทอะไรอยางหนงซงใชตางตะเกยง แลเหนจมกและนยนตาโผล

ออกมาจากผาคลม

ไมไผทเราใชสาหรบปายปนยงอยในมอขาพเจา ขาพเจาเอา

ไมไผทมออกไปเตมแรงตรงทเหนวาเปนคน เสยงรองแหลม และแสง

สวางกดบวบ แลวไดยนเสยงดงปเปนอนแสดงใหเปนเปนพยาน วา

ฝมอพงหลาวไดผลสมประสงค ในตอนทพวกมนตกตะลงกนนเอง เรา

ไดชองรบสาวกาวหนไปยงทางทเรามา พวกเราชานาญลทางไดด

เพราะขนลงเสยจนเจน จงทราบวาตอนทหนตอไปเปนซอกเขาแคบ

เขา มหนทางทจะปายปนขนไปไดงายกวาทแลวมา เปนคราวเคราะห

ดทอายเหลารายเลกไลตามมาเพราะมดมาก สวนขาพเจา ชกจะหมด

กาลง รสกวามบาดแผลหลายแหง โลหตไหลออกมาก สหายขาพเจา

กตองอาวธเหมอนกน แตไมฉกรรจเทากบขาพเจา

ครนลงมาถงทราบไดแลว กฉกเสอผาเอามาพนแผลชวคราว

ขาพเจาเกาะโสมทตตพยงตวกลบมาถงบานได และตองนอนเจบอย

กบทหลายสปดาห ขาพเจาตองนอนปวยมความเดอดรอนถงตรคณ

ไหนแผลทถกอาวธจะเปนพษปวดรวดราว มไขเขาแทรกทบ ไหนจะ

คดถงครกแทบใจจะขาด ซายงเกดปรวตกอยางใหญเขาถม กลวนาง

จะตองเจบไขไดทกขถงแกชวต เพราะรปรางแบบบางราวกบดอกไม

อนแบบบาง ไหนจะทนฟงขาวเรองขาพเจาเจบหนกอยได เมทนผ

ภกดไดไปเยยมเยอนสงขาวทงสองฝายใหทราบทกวน ซาไมลมนา

ความรกความคดถงมาเลาโลมใจเสมอ ไดสงดอกไมฝากไปมา จน

ขาพเจากบวาสฏฐใชพดกน ดวยเครองหมายของดอกไมไดชานาญ

ตอมาเมอกาลงคอยฟนดขนอยางเดมบางแลว กบอกขาวกนทาง

กาพยกลอนอนไพเราะความเปนไปเพยงทเลาน กจะพอทนนอนเจบ

อยได แตบงเกดเหตการณขนอยางหนงซงทาใหวตกถงกาลภายหนา

มาก

ขาพเจาจะขอกลาวในทนดวย วาเรองทเราถกประทษรายนไมใชลลบ

ทจะไมรวาใครเปนผคดราย แทจรงผคดรายคออายสาตาเคยรบตร

ประธานมนตร ซงเปนผทเขามาแยงลกคลจากขาพเจา ในอทยาน

บายวนทขาพเจาไมลมเลย มนเองเปนผจางอายเหลาพาลมาทาราย

ทงนมใชอนไกล คงเปนเพราะมนสงเกตเหนขาพเจาไมไดกลบไปกบ

ทานราชทตเกดความสงสย คอยดอมสะกดรอยดอยจนทราบวาไปท

ลานบานนายชางทองเสมอทกคน

อนจจา! ลานอโศกของเรานหนอ บดนมากลายเปนเหมอน

เกาะทจมหายลงไปทะเลเสยแลว จรงอยขาพเจาอาจสละชวตเพอขน

ไปหานาง และถงแมวาวาสฏฐจะฝาอนตรายออกมาพบดวยทกคน ดง

นกไมวา แตรปการมไดเปนไปเชนนน เพราะอายสาตาเคยรทรชาต

คงนาความไปบอกเลาเรองเราลอบพบปะกน แกบดามารดาของนาง

เปนแน ดวยตอมาไมชา กปรากฏวา วาสฏฐถกกกตวไมใหออกมา

เทยวเลนทลานในเวลาเมอพระอาทตยตกแลว อางวาจะเปนอนตราย

แกรางกาย เพราะเพงหายเจบไดใหมๆ

ดวยประการฉะน ความรกของเรากเสมอนไรทอาศยเสยแลว

แตกอนนอาจพบกนไดลบๆ ไมมใครรและไมตองกลวใครเหน บดนจะ

พบกนไดกแตในทเปดเผย ใหโลกเหนไดสะดวก ขาพเจาไดพบวา

สฏฐอกครง หรอสองครง คลายกบวาจะประจวบพบกนทในอทยาน

ซงเราไดพบกนเมอกอนนเปนครงแรก อนจจา! ถงไดพบกนก

เหมอนวาไมไดพบ เพราะลอบพดกนไดอยางเรงรอนเพยง ๒-๓ คา

เทานน ดวยมตาตงรอยตาพนตาคอยมองดเรา วาสฏฐไดรองขอให

ขาพเจาออกจากเมองไปเสยทนท ดวยจะมอนตรายรายแรงมาส

ขาพเจา นางแสดงปรเทวนา วาไมควรเลยทนางดอดงหนวงเหนยว

ขาพเจาไวมใหออกจากเมองไป จนเปนเหตใหขาพเจา ณ บดนตกอย

ในปากแหงมฤตยเสยแลว บางทในเวลาทกาลงพดนเอง อาจมผราย

ใหมอกพวกหนงมผจางใหมาเอาชวต หากขาพเจาไมไปจากเมอง

ทนทเพอใหพนภย กเทากบนางเปนผฆาครกของนางเอง นางกลน

ความสะอนไวในอกจนสะอกพดไมออก ขาพเจาไดแตทาเฉย จะเขา

ไปประคองประโลมหรอเชดนาตาทไหลออกมาพรากๆ กไมกลา

จาเปนจาใจแทๆ แตทจะพรากจากนางไปแตบดนน ขาพเจาเหลอ

อดทนได จงบอกวาไหนๆ กตองจากกนไปนานจะหาชองพบพดจา

กนสองตอสอง เพอฝากฝงความรกไดอยางไรบาง

วาสฏฐทาหนาละหอยดเหมอนหมดปญญา พอดขณะนน

จาเปนตองผละจากกนไป เพราะมคนเดนมาหลายคน แตอยางไรก

ตาม ขาพเจายงเชอในปญญาของครก วาคงจะหาอบายใหไดพบกน

อยางใดอยางหนง ฝายนางกาลงวตกถงชวตขาพเจาจะเปนอนตราย

คงจะไดปรกษาหารอกบเมทน ซงเปนผมปญญา ความขอนขาพเจา

เดาไมผดเพราะในคนนนเอง โสมทตตมาบอกถงอบายของนางทได

ดารไว ซงเหนผลสมดงมงหมายอยางแนแท

แปด

ดอกฟา

ทถดหลงกาแพงกรงโกสมพดานตะวนออกไปเลกนอย ม

ปาไมประดลายอนงามซงทถกเปนปาไมอนศกดสทธ

ภายใตปาไมอนโปรงรมรนน มเทวาลยซงในเวลานนปรกหกพงเตมท

ไมเคยมใครไปทาพลบชา ณ สถานศกดสทธของบราณน นมนาน

มาแลว เพราะพระกฤษณะซงสงสถตในเทวาลย ไดมผสรางเทวาลยท

ณ

ใหญกวา ถวายใหมในกรงเสยแลว เพราะฉะนน เทวาลยของเกาจง

ทรดโทรม มแตนกเคาแมวคหนงกบหญงแกผวเศษคนหนงอาศยอย

เทานน หญงผนน มคนนบถอวาตดตอกบพวกภตผ สามารถใชมนด

เหตการณภายหนาของบคคลทมาบชา และซกถามไดถกตอง

เพราะฉะนนในเวลาเยนๆ จงมประชาชนทงหญงชายพากนไปหาเปน

อนมาก รวมทงหนมสาวทมเรองโรครกรวมอยดวยไมนอย หญง

ผวเศษคนน มผกลาวขวญวา แกเปนแมมดหมอผ แตแกจะเปนอะไร

กตาม ขาพเจาและวาสฏฐกตองการความชวยเหลอจากแกอย

เพราะฉะนน เราทงสองจงเลอกเอาเทวาลยนอยทแกอาศยอยเปนท

นดพบกน

รงเชา ขาพเจาเอาโคเทยมเกวยนออกเดนทาง กะเวลาไปให

เหมาะกบเวลาทประชาชนไปจายตลาด หรอไปศาลวาความ ทกะไป

ในเวลาพลกพลานเชนน และคมกองเกวยนจงใจไปในถนนซงเปนท

ประชมชน กเพอใหสาตาเคยร ตวศตรเหนหรอทราบวาขาพเจาได

ออกจากกรงไปแลว ขาพเจาออกเดนทางไปสกสองสามชวโมง กหยด

พกเพอคางคนทหมบานใหญแหงหนง พลอยทาใหบรวารของขาพเจา

ดใจมาก กอนเวลาคาเลกนอย ขาพเจาจดแจงแตงตวปลอมเปนคนใช

และกระโดดขนหลงมายอนกลบไปกรงโกสมพตามทางทมาแลว

เวลาคาแลว กวาขาพเจาจะไปถงปาประดลาย กเปนเวลามด

ทเดยว ขณะชกมาไปในระหวางตนไม ไดกลนดอกบวซงบานเผย

สงมาจากสระพระกฤษณของโบราณประหนงตอนรบขาพเจาใหชนใจ

อกไมสชา กเหนยอดหลงคาคราคราของเทวาลย อนมเทวรปอยในนน

มากมาย เหนรปนอกเวา ๆ แหวง ๆ อยภายใตทองฟาอนเตมไป

ดวยดวงดาว ขาพเจาไปถงทกาหนดนดแลว พอลงมาจากหลงมาก

พอดสหายรกของขาพเจาเขามาถง วาสฏฐและขาพเจาตางออกอทาน

ดวยดใจแลวโผเขาหากน เพราะไดมหวงพบกนอก ขาพเจามาระลก

ถงเหตทเลาน ยงจาไดเปนเงาๆ วาเราทงสองมไดพดถงเรองอน นอก

จากกระซบกระซาบแสดงความรกความอาลยตอกน ลมสงอนๆ เสย

หมดสนจนตกใจสะดง ดวยมปกสตวกระพอพดผานหนาขาพเจาไป

ประกอบดวยเสยงปกกระพอกบเสยงนกแสกทแถกถาไป และตอ ไปก

ไดยนเสยงเปนเสยงระฆงแตก กระทาใหเรารสกตนจากภวงค

แหงความรกเหตทมเสยงระฆง เพราะเมทนเปนผส น กระทาใหนก

แสกตกใจบนหนไป เมทนนางผมใจอาร สนระฆงใหเรารตว เพราะได

เหนหญงผวเศษเดนดมเขามาแสดงอาการโกรธ ดวยแกไดยน

เสยงใครมาพดกนอยในบรเวณทศกดสทธโดยไมเคาะหรอสนระฆงให

ร

เมทนแจงแกหญงชราสมยโบราณวานางไดยนชอเสยงเกยรต

คณของแกวาเปนผบรสทธ มความ รเปนมหศจรรย นางกบชายหนม

คนน (ชไปทางโสมทตต) จงอตสาหพากนมาเพอใครรถงเหตการณ

ภายหนา หญงผวเศษเงยหนา ตากวาดไปในทองฟาแลวออก

ความเหนวา เวลานดาวกฤตกากาลงอยในราศอนเปนสรรวมดาว

เหนอ แกจงหวงวาทวยเทพคงทรงชวยเหลอ วาแลวเชญคนทงสองให

เขาไปในเทวาลยพระกฤษณะ ผมชายาในขณะเดยวกนถงหมนหกพน

รอยคน (โดยแบงภาคเทาจานวนชายา) และทรงยนดยงความ

ปรารถนาใหครกสาเรจ สวนขาพเจากบวาสฏฐ ซงทาทวาเปนคนใช

คอยอยขางนอก

เมออยตามลาพงสองตอสอง เรากใหปฏญญาแกกนวา

นอกจากมจจราชจะคราพาเอาตวไป เราทงสองจะซอสตยไมพราก

จากกนไป เมอขาพเจากลบไปบานเมองแลวพอสนฤดฝนกจะรบ

กลบมา ไดปรกษาหารอถงหนทางทจะใหบดานาง ซงเปนมหา

เศรษฐมงคงทสดยนยอมใหเราทงสองไดอยรวมสมครสโมสร พดกน

พลาง เรากสวมกอดจมพตดวยความปลาบปลมใจจนนาตาไหล ดกร

ทานในเวลาบดนขาพเจาจาไดราง ๆ ยงไมลม แตขาพเจาไม

สามารถจะพดถงความรสกของเราในครงนนใหถกตองไดอยางไร

นอกจากทานจะไดประสบมากบตวเอง

เวลาดชางลวงไปรวดเรวเหลอเกน เพราะไมชาโสมทตตกบ

เมทนกออกมาจากเทวาลย หญงผ วเศษรบอาสาจะทานายความ

เปนไปของเราในภายหนาใหทราบ แตวาสฏฐสะดงหดตว ออกอทาน

วา "โอย! ถาเหตการณภายหนามแตราย ฉนจะทนทรมานอยอยางไร

ได?

หญงผวเศษผหวงดตอบวา "จะรายไปไดอยางไร? ดชะตาก

บอกวาด ไมมรายอยางไร?

แตวาสฏฐไมสเชอ สะอน โผกอดคอขาพเจาไว แลวพดวา

"โอย! ฉนรสกเปนลางเหนเหตการณภายหนาของเราสจะไมราบรน

นก ใหหวนวาเมอจากกนแลวฉนจะไมไดเหนเธออก"

ขาพเจาไดยนดงนแลว รสกใจสลดเหยวลงวาบ เกรงจะเปน

จรงเอาเชนนน ไดพยายามแขงใจแสดงเหตผลแกนางวาคงจะไม

เปนเชนนน แตกไมสาเรจผล นางกลบมนาตาไหลลงพราวแกม มองด

ขาพเจาดวยความรกความละหอย ความอขาพเจาทาบไวทอระตน

พลางพดวา "หากเราจะไมพบกนอกในโลกน เรากจะรกษาความ

ซอสตยตอกนตลอดไปมใชหรอเธอ? เมอชวตอนสนและลวนเปนทกข

อยในโลกนสนไปแลว กขอใหเราทงสองไปพบกนในวมานสวรรค รวม

สขกนตอไป กามนต เธอจงใหสญญาขอนแกฉนหนอยจะทาใหฉนชม

ชนใจตอสตอความทกข ทอาจมมาไดดกวาถอยคาอนเลาโลมอยางอน

เพราะขนชอวากรรม เราจะหลกลหนไมพน ตองปลอยไปตามกรรม

เหมอนดงกระแสนาทพดพาเอาตนออลอยไปฉะนน"

ขาพเจาตอบวา "วาสฏฐ ยอดรก ถาจะตองอาศยความเปนไป

ของกรรม ไฉนเราจะไดพบกนเลา? แตใหเราหวงวาจะไดพบกนใหม

ในโลกนดกวา"

วาสฏฐ "ในโลกนมแตสงมายาไมแนนอน แมแตทเราพดกน

อยขณะนกไมใชของเรา จะมแนอยกแตในสวรรค"

ขาพเจา "สวรรคมหรอ? ถาม อยทไหน?

วาสฏฐ "สวรรคอนมความสวางรงเรองหาเขตมไดนน มอย

ทางทศตะวนตก ถาผมใจเดดเดยวรสกเบอหนายในสงซงเปนวสยโลก

แลวตงจตเปนสมาธมงแตสถานอนเปนบรมสข กจะไดไปจตอยใน

ดอกบวบนแดนสวรรค ผใดมงแตสวรรค กจะเปนปจจยใหเกดดอกไม

ทพยขนในนาอนศกดสทธในทะเลแกว ความตรกนกทบรสทธทกครง

ความดทกระทาทกเมอ เปนเหตใหดอกไมทพยนนเจรญยงขน ถา

ความคดวาจาและการกระทาเปนไปในทางชว กจะเปนเหมอนดง

หนอนทบอนไสใหดอกไมทพยนนเหยวแหงไปโดยเรว"

เมอนางพดดงน ดวงตากดวาวดงแสงโคมทเทวาลย เสยงท

พดกกงวานดงเสยงดนตร แลวนางยกมอชไปทางยอดตนประดลายท

เหนดาทะมนทน ตรงทองฟาทมทางชางเผอก เหนสกาวราวกบเศวต

ศลาพาดเปนทางไปในนภากาศ ซงมดวงดาวพราวพรางดดงเทวดา

ผวเศษไปโปรยไว

นางรองวา "ดซ กามนต นนคอแมคงคาในสถานสวรรค

ขอใหเราปฏญญาตอพระคงคาในสวรรคซงมนาขาวดงเงนยวง เปนท

เลยงดอกบวในทะเลบนสวรรคโนน ใหเรามงดวงจตแนวแน

เตรยมการไปประสบสขนรนดรกาลบนนนเถด"

ขาพเจาไดตนใจอยางไรพดไมถก บงเกดความซาบซงเขาไป

ในดวงใจ ยกมอขนประสานกบของนาง รสกประหนงวาดวงใจของเรา

ทงสอง ในทนททนใดลอยขนอยเหนอความทกขแหงโลกน ขนไปจต

อยในดอกฟาบนสวรรค อนกอปรแตความบนเทงรกหาเขตสดมได

ครนแลว วาสฏฐ ดเหมอนวาหมดแรงกาลงทเบงความรสกใน

ดวงจต ทรดตวในองแขนขาพเจา เงยหนาแสนละหอยเผยอขนจมพต

ขาพเจา เปนการลาครงสดทายแลวกผงะสนสมฤด

ขาพเจาคอยประคองนางมาสงไวในองแขนของเมทน แลว

กระโดดขนหลงมาหอออกจากทนนไป ไมกลาจะเหลยวหลงมาด

แมแตครงเดยว

เกา

ใตดาวโจร

มอกลบมาถงหมบานทคนของขาพเจาพกแรมคนอยนน

ขาพเจาไมร งรอรบปลกคนใชใหตน แตกวาจะรงสวางกอก

ตงสองสามชวโมง พอสวางกออกเดนทาง

รอนแรมมาไดถงวนท ๑๒ เวลาประมาณเทยงวนกถงหบเขา

รมรนมาก อยในแดนหมไมแหงแควนเวทส มแมนานอย นาใสดงแกว

ไหลเออยวกเวยวไปในทงอนเขยวชอมตรงทลาดนอยๆ ซงมไมตนตา

เ

ออกดอกดกดดงดาดไว สงกลนหอมฟงกระจายไปทวบรเวณ ณ ท

แหงหนง อยในราวกลางหบเขา ไมสหางจากแมนานอยนนนก มตน

ไทรใหญใบหนาทบ เปนเงาปกคลมลานหญา ซงเขยวดงมรกตใหรม

รน สวนรากทยอยลงมาเปนตนนอยๆ มจานวนนบไดตงพนตน

กลายเปนสมทมไมมหมา สามารถใหกองเกวยนอยางขาพเจาตงสบ

เทา พกอาศยไดอยางสบาย

ขาพเจาจาทนไดด ครงเมอเดนทางผานมาทางนในเทยวขา

ไปกรงโกสมพ และไดตกลงใจจะหยดพกแรม ณ ทตรงน เพราะฉะนน

จงสงใหหยด ปลดโคออกจากแอกปลอยใหลยลาธารลงไปดมนาทใส

เยน เพราะเมอยลาหวระหายมานานแลว และกนหญาออนทข นเขยว

อยสองขางลาธาร สวนคนใชกพากนลงไปอาบนาชาระกายใหชมชน

แลวเกบกงไมแหงมาทาฟนจดไฟหงตมอาหาร สวนขาพเจาไดอาบนา

เบกบานใจแลว กนอนแผตามสบายใจใตโคนไทรตอนทรมรนทสด

ถอเอารากไทยทผดพนดนเปนหมอนหนนนอนอยางสาราญ เพอจะได

นกถงวาสฏฐ แลวจะไดเคลมหลบและฝนเหน ความจรงกเปนเชนนน

พอมอยหลบกฝนเหนวาสฏฐ มาจงมอขาพเจาเลอนลอยขนไปสเมอง

สวรรค!

ทนใดนนมเสยงเอะอะตงตง กระทาใหสะดงตกใจตน ลม

ตาแลเหนคนถออาวธเปนจานวนมากมาลอมแนน คลายกบวาม

ผวเศษนมตใหมขน มหนาซาตามสมทมพมไมทถดไปกมจานวนคน

เพมกนแนนมา พวกเหลานเขามาถงเกวยนทขาพเจาสงใหลอมวง

ตนไมไว และกาลงตอสกบคนของขาพเจาซงลวนเปนคนเคยชน

ตอการน จงไดตอสตานทานดวยความกลาหาญ ในไมชาขาพเจาก

รวมมอเขาไปตอสดวย พวกโจรเหลานทถกขาพเจาประหารเสยกสอง

สามคน ขณะนนเหนโจรคนหนง รปรางใหญ เคราดกมหนาตาดราย

นากลวรางกายตอนบนเปลอย มนวแมมอคนรอยเปนพวง คลองคอไว

เปนสามสาย ในทนททนใดขาพเจากระลกไดวาโจรคนนเหนจะเปนอง

คลมาลจอมโจรดรายใจทมฬ เทยวปลนสะดมเผาผลาญบานชองตาม

นคมหมบานมานกตอนกแลว จนทบางแหงรกรางไมมใครกลาอยถา

พบปะผใดถงไมมความผด กจบฆาเสย แลวตดนวแมมอเอามารอย

เปนมาลยคลองคอขาพเจาเชอวา วน นคงเปนวาระสดทายของ

ขาพเจา เพราะโจรใจรายไดฟนเอาดาบทถออยในมอขาพเจาหลดไป

ทนท ซงถาเปนคนอนแลวขาพเจาอาจอวดไดวา คงไมสามารถททจะ

ฟนดาบจนหลดจากมอได ในไมชาขาพเจาเสยทถกลามโซทงเทาและ

มอ นอนกลงอยบนดน มองดโดยรอบ เหนคนของขาพเจาถกฆาตาย

นอนกลงอยเกลอนกลาด คงเหลอมชวตอยแตคนเดยว คอคนใช

เกาแกของบดาขาพเจา ซงถกรมจบเอาตวไดโดยไมถกบาดเจบอยาง

เดยวกบขาพเจา เจาพวกโจรรวมกนเปนหม ออกนอยใตตนไม

ใหญ มองดขาพเจาดวยความพอใจ สรอยคอแกวตาเสอซงไดเลา

ใหทานฟงมาแลวครงเมอแยงลกคลสาตาเคยรกระชากขาด เปน

สรอยคอทมารดาขาพเจาสวมใหเอง เพอเปนเครองรางกนภยในคราว

ทจากมารดามานน บดนถกองคลมาลกระชากเอาไปเสย ราย

ยงกวานน ดอกอโศกทขาพเจาตดตวแนบไวกบดวงใจแตคนทพบกน

บนลานอโศก กมาสญหายไปดวย ขาพเจานกวาทเหนเปนส

แดงนอยๆ อยบนหญาทถกเหยยบยา ไมหางไกลจากขาพเจานก

คงเปนดอกอโศก แต ณ ทตรงนน เหนโจรหนมคนหนงกาลงวง

กลบไปกลบมา แบกเนอโคทฆาเอาขนยางอยางสกๆ ดบๆ ไปสง

เลยงดพวกเพอนทกาลงราเรงกน ซาเหนมนเทเหลาออกจากกระตก

ดมกนกน เสยงเอะอะราวกบฝงสตว คราวใด ทไดเหนมนเหยยบยา

ไปบนดอกอโศก ซงจมหายอยภายใตฝาตนอนโสมมของมน ขาพเจา

รสกปวดราวคลายกบมนมาเหยยบยากลางหวใจ พอมนกาวยางพน

ไปแลว ยอดหญากดนดอกอโศกเผยอขนมาใหเหนอก ดเดนยงกวา

เกา แตในทสดกสาบสญไปไมไดเหนอก ขาพเจาราพงวา ปานนวา

สฏฐจะมยนอยใตตนอโศกบนลานไมอโศก เพอฟงขาวคราวของ

ขาพเจาหรอ ถาตนอโศกไมสามารถบอกนางไดวาเวลานขาพเจาอย

ในทอยางไรแลว กจะเปนการดหานอยไม เพราะถานางทราบความ

จรง ไฉนดวงใจอนออนละมนจะสามารถทนเฉยได หางจากขาพเจา

ไปสกสบสองกาว องคลมาล มหาโจรกาลงเลยงดอยกบบรวารอยางรา

เรง ซงดมเหลากนไมหยด มองดหนาพวกโจรเหนสหนาแดงกาขนทก

ท คยกนเอะอะ บางคราวกถงกบทะเลาะแทบจะทบตกน แตในพวก

โจรเหลาน มคนหนงทไมกนเหลาเมามายไปตามดวย โจรคนน

ขาพเจาจะไดเลาตอไปในภายหลง

ในเวลานน นาเสยดายอยหนอย ทไมอาจเขาใจภาษาทโจรใช

พดกน ขอน จะเหนไดวาความรตาง ๆ อยางใดจะเปนประโยชนใชได

ดทสด ในเวลาเขาทอบจน มนษยไมอาจทราบได ถาขาพเจา

สามารถฟงคาพดของพวกมนใหเขาใจได จะดใจหานอยไม เพราะ

เสยงทมนพดออกมาดง เดาวามนพดถงความเปนความตายของ

ขาพเจาเปนแน สงเกตหนาและกรยาทาทางของมนเวลาพด เหนได

ชดอยางนาวตกวามนแลบลนปลนตามาทางขาพเจาบอย ๆ

ขาพเจาแลดตวนาย เหนแลวใหดาลเดอดถงเรองสรอยคอเครองราง

ของขาพเจา ทใชสาหรบปองกนทฤษฏโทษการดใหราย ซงเวลาน

รสกวามนเพงดอยางนากลว ทขาพเจารสกเชนนกไมผด เพราะตอ

ภายหลงไดทราบวา ขาพเจาเปนผฆาลกนองตวสาคญของมนตาย

ตอหนาตอตามน โจรทขาพเจาฆานไดความวาฝมอเยยมในการใช

ดาบดกวาพวกมนทงหมด ทตวนายของมนงดเวนยงไมฆาขาพเจา

เสยในทนททนควน กเพราะมนตองการจะทรมานขาพเจาใหสมแคน

ใหตองตายอยางชาๆ แตพวกมนไมตองการจะใหลาภอนมราคาของ

มนคอขาพเจา ซงมนถอวาเปนสมบตกลางตองสญหายไปในอากาศ

อยางทนายโจรตองการคอ ฆาเสย โจรคนหนงหวโลน โกนหนวดเครา

เกลยงเกลาดเปนทวาเปนนกพรตของพวกมน คงเปนตวการทไมเหน

พองกบองคลมาล ในการทจะฆาขาพเจาเสย และดเหมอนโจรผนคน

เดยวทเขาใจ สามารถเหนยวรงความดรายของพวกโจรไวได ทงก

เปนคนเดยวกนกบทขาพเจาไดพดไวขางตน วาเปนผทไมกนเหลา

ในขณะทเลยงดกนเมอมนโตเถยงกนเปนเวลาชานาน บางคราวถงกบ

องคลมาล ลกขนควาดาบ เปนดงนกหลายหน แตเปนคราวเคราะหด

ของขาพเจา ทความชนะตกอยแกพวกหวงประโยชนในทรพย

มากกวาประโยชนในการแกแคน

ในทนควรกลาวเสยดวยวา พวกโจรขององคลมาลเปนโจร

ชนดทเรยกวา "ผสง" ทเรยกดงน เพราะมธรรมเนยมของมนอยขอ

หนง ซงถาจบใครไวไดสองคน กปลอยคนหนงไปหาเงนคาไถตามแต

จานวนทมนกาหนดไว กลาวคอถามนจบไดทงพอและลกมนกสงตว

พอไปหาเงนคาไถสาหรบลก ถาเปนพนอง กปลอยใหไปคนหนง ถา

เปนศษยกบอาจารย กปลอยศษยไป ถาเปนนายกบบาว กปลอยบาว

ไป เหตฉะน พวกมนจงชอวา "ผสง" เมอความมงหมายของมนม

เชนน ตามธรรมเนยมของมน จงไดเวนชวตคนใชเกาแกของบดา

ขาพเจาไวคนหนง นอกนนมนฆาตายหมด คนใชคนนแมจะมอาย

มาก กยงแขงแรงประเปรยวอย มทาทางเปนคนฉลาดชานาญ ความ

จรงกเชนนน เพราะเคยเปนผควบคมกองเกวยนไปขายไดผลดมา

หลายคราวแลว

ณ บดน คนใชของขาพเจาพนจากเครองจองจาไดและ

มนปลอยตวไปเยนวนนนเอง กอนไป ขาพเจาไดส งเสยเปนความลบ

ฝากไปถงบดาของขาพเจาดวย ซงพวกโจรไมขดของ ดวยไมเหน

วาขาพเจาจะหลอกลวงมนไดอยางไร สวนองคลมาลนน เอาใบตาล

มาขดเขยนเปนเครองหมายสองสามตวมอบใหคนใชของขาพเจา

ใบตาลทขดเขยนนเทากบใบเบกทางขากลบ เมอนาเงนตดตวมา พบ

โจรพวกอนกไมกลาทาอนตรายเพราะชอเสยงขององคลมาลเปนท

เกรงขามทวไป โจรผรายทวากลาลกปลนถงเครองราชบรรณาการ ก

หากลาหาญพอถงจะแตะตองของทเปนบรรณาการขององคลมาลไม

ในไมชา มนถอดเครองจองจาขาพเจาออก เพราะรดอยวา

ขาพเจาคงไมบาพอทพยายามหนมนไป ขาพเจาใชประโยชนในครง

แรกเมอพนจากเครองจองจาคอรบตรงไปยงดอกอโศก ซงขาพเจา

เหนวาหายไปในทตรงนน โออนจจา! แมแตเศษของดอกอโศกกไม

เหน ดประหนงดอกอนแบบบาง ถกตนอนหยาบของพวกมหาโจร

เหยยบกระทบเสยจนเปนภสมธล นจะเปนลางวาความสขในชวตของ

เราจะขาดสะบนอยเพยงนหรอ?

บดน ขาพเจามความสะดวกขนบางตามสวน ไดอยกนและ

ยายทตามไปกบพวกเหลาราย คอยทาจนกวาคาไถจะมาถง ซงกะวา

จะตองมาถงภายในระยะเวลาสองเดอน

โดยเหตทในระวางนนตกอยขางแรมเดอนมด จงมการ

ปลนสะดมกนตดๆ ไปเพราะเวลาเหลานตกอยในระยะกาลทพระแม

เจากาลคมครองโจรกรรม เพราะฉะนน ตกกลางคน ทจะเวนวางจาก

การปลนการขโมยสกคนเดยวกไมได ทปลนถงกบเผาบานชองหมด

ทงหมบานกมหลายคน ตกถงคนแรมสบหาคา เปนดถสมโภชบชา

พระแมเจากาล มพธแสนนาเกลยดนากลว ไมใชจะฆาแตโคและแพะส

ดา นบจานวนไมถวนเอาบชาเทวรป ยงซาฆาคนทจบมาไดบชายญ

อกดวย ตวผจะถกฆาเอานอนบนแทนบชา แลวแหวะเสนโลหตใหญ

ใหโลหตพงไปเขาปากเทวรปรางรายนาเกลยดนากลว มหวกระโหลก

คนเปนสงวาลคลองศอ ถดจากนนกมการราเรงรองราทาเพลงอยาง

อลามกนาบดส พวกโจรกนเหลาเมามายกนจนไมไดสต บางกรฑารา

เรงอยกบพวกหญงเทพทาส ซงพวกโจรฉดคราพาเอามาจากเทวาลย

เพอประโยชนในพธน

สวน องคลมาล กาลงใจด ตองการใหขาพเจามความสขบาง

จงจดนางเทพทาสสวยคนหนงมาให แตขาพเจาผมใจจออยแตวาสฏฐ

ไฉนจะมแกใจราเรงดวยหญงอน นางเทพทาสเหนขาพเจาไมไยดก

เสยใจรองให องคลมาลเหนกโกรธ แยกเขยวเคยวฟนกรากเขามาคา

คอขาพเจา ถาไมมโจรศรษะโลน หนาเกลยงไมมเคราเขามาหามแลว

ขาพเจาเหนจะถกเคนคอตายแน โจรศรษะโลนพดสองสามคา องค

ลมาลกปลอยมอ ซงแขงกระดางอยางเหลกออกจากคอขาพเจา ม

เสยงคารามราวกบสตวทฝกหดใหเชองไมผดกน แลวกออกไป

ชายศรษะโลนคนน ถงแมมอจะยงมโลหตตดกรง เนองดวย

ทาการบชายญเจาแมกาลอนรายกาจ แตกไดชวยชวตขาพเจาไวสอง

ครงแลว

ชายคนนเปนบตรพราหมณ แตเกดในเวลาดาวฤกษโจรขน

จงตองเลอกอาชพเปนโจร ในชนแรกเปนโจรพวกฐก ภายหลงเพอ

ประโยชนในทางวทยาไดเขาพวกโจร "ผสง" ไดเลาใหขาพเจาฟง

ตอไปวา ทมอปนสยไปในทางลทธศาสนากเนองมาจากบดา

เพราะฉะนน จงมหนาทสองอยาง อยางหนง เปนครผทาพธบชายญ

พวกโจรนบถอมากไมแพทนบถอองคลมาล ผเปนหวหนา เพราะถา

ไปปลนสะดมไดมาก กถอวาผนเปนผทาการบชาด อกอยางหนง เปน

ผสอนลทธศาสนาวาดวยวชาโจร ไมใชจะสอนในวชาการโจรอยาง

เดยว ยงสอนถงธรรมจรรยาโจรดวย ตามทไดสงเกตรสกประหลาดใจ

ไมนอย ทเหนพวกโจรเหลานมธรรมอยางหนง ซงถาเปรยบเทยบกน

แลว พวกโจรเหลานกมศล ธรรมไมเลวไปกวาคนอน

การแสดงลทธ มกเปนไปในเวลากลางคอ ในระยะแปดคา

ขางขน เพราะเปนเวลาวางไมสไดทาการปลนนก จะมกนาน ๆ เปน

พเศษ พวกโจรชมนมกนในทวางเปนทงกลางปานงลอมกนเปนวง

อฒจนทรซอนกนหลายแถว สวนตวครซงชอ วาชศรพ (วาด-ชะ-สบ)

นงขดสมาธ แสงเดอนฉายแลเหนศรษะโลน ดไมผดอะไรกบ

ครผสอนพระเวทใหแกศษยในอาศรมกลางปา แตวาศษยผฟงในทน

ลวนมหนาดรายคลายสตวปา มากกวาเปนศษย ชนดทอยในอาศรม

ถงเวลาทเลานขาพเจายงนกจาไดชดเจน ไดยนเสยงพวกโจรดงหงๆ

อยในปา ดงหงใหญแลวกเบาลงๆ จนเปนเสยงคลายลมพด แลวกม

เสยงหงใหญอกคลายเสอคาราม แตทไดยนชดเจนเหนอเสยงหงคอ

เสยงวาชศรพ ซงเปนเสยงทมดง อนเปนทายาทสบมาจากพราหมณ

อทคาดา ผอานพระเวท แตครงดกดาบรรพ

ในการแสดงลทธดงน พวกโจรยอมใหขาพเจาไปฟงดวย

เพราะวาชศรพออกจะชอบๆ ขาพเจา ยงกวานนยงยนยนวาขาพเจา

เกดในเวลาดาวฤกษโจรขนเหมอนกน จงเหนวาวนหนงคงจะไดมา

เปนโจรพวกเดยวกน เปนการสมควรฟงการแสดงนไว จะไดเปน

อปนสยตอไป

เพอใหทานทราบการแสดงลทธ วามขอความอยางไร จะขอ

สาธยายขอความบางตอนซงเปนอรรถกถาแกกาลสตรของโบราณ อน

เปนรหสยลทธของพวกโจร และเปนอรรถกถาทสาคญทสด

สบ

รหสยลทธ

ระสตรมความวาดงน "สเจาคดถงเทวะดวยฤา…หามได!

…ไมแนนก….เพราะความวางเปลา เพราะคมภรและ

เพราะตานาน (อตหาส)" คาอรรถขางตนน วาชศรพผอรรถกถาจารย

แกวา คาวา "เทวะ" นน คอ ทณฑ

เพราะวาในพระสตรกอนนน ทณฑซงกลาวถงมกกลาวกนวา

เปนของพระเจาแผนดนหรอเจา หนาทกาหนดไวเพอใชแกโจร เปน

พ

ตนวา ตดแขนขาและจมก เอาลงหมอนาเดอดเอานามนยางเดอดราด

คอ ปากมงกร (เหนจะเอาอะไรยดใหปากอา) ตอกเลบรงแขนขาให

คราก ฯลฯ เพราะฉะนน จงเปนการสมควรพอทผเปนโจรจะตองหลบ

หลกอยาใหเขาจบไดถาถกจบได ฉนไร จะพยายามหาทางหน

มบางคนกลาววา เทวทณฑยอมมแกโจรดวย (คอเทวดา

ลงโทษ) ความขอนพระสตรบอกวา "หามได" และวา "ไมแนนก" โดย

เหตทควรแสดงใหเหนแจงสามสถาน คอจากปญญารเหตผล จาก

พระเวท และจากภควทคตาทสบกนมาจนถงเรา

"เพราะความวางเปลา" หมายความตามหลกแหงเหตผลคอวา

ถาขาพเจาตดหวคนหรอหวสตว ดาบของขาพเจาฟนเขาไปในระวาง

อนปรมาณอนแยกไมได เพราะอนปรมาณนมลกษณะแยกไมไดโดย

แท ดาบของขาพเจาจงไมไดฟนอนปรมาณ เพราะฉะนน ดาบทวาฟน

ลงไป จงเปนฟนในทวางเปลาระวางอนปรมาณ กความวางเปลาใคร

เลาจะเปนผทาอนตรายได? เพราะการทาอนตรายในสงทไมมก

เทากบไมไดทาอนตรายในสงไรๆ ดวยเหตน ผทเอาดาบฟนลงไปใน

ทวางเปลา จงไมตองรบผดและจะรบเทวทณฑไมได ถาการฆามนษย

มความจรงเปนเชนนแลวไซร กรรมอยางอนทมนษยลงทณฑแกกน

เบากวาการฆาคนจะมความจรงอกสกเพยงไร?

เรอง "เหตผล" กมดวยประการฉะน บดนจะไดกลาวถง "พระ

เวท" ตอไป

ในพระเวทอนศกดสทธสอนวา สงซงมภาวะอนแทจรงมหนง

เทานนคอพรหม ถาความนเปนจรง การฆากเปนมายา ไมไดฆาใคร

ในพระเวทกลาวไวมากมาย ในตอนทพระยมบอกแกนจเกต ดวยเรอง

พรหม และดวยเรองอนๆ วา "ผใดเปนผประหารกสาคญเอาวาตน

เปนผประหาร ผใดถกประหาร กสาคญเอาวาตนตาย เขาทงสองไมร

แจงเลยแทจรงไมมใครประหาร ไมมใครถกประหาร"

ขอททาใหเหนจรง ในความจรงอนลกซงน มแจงอยในภควทคตาของ

พระกฤษณะและพระอรชน เพราะพระกฤษณะนน พระองคไมมความ

เปนตน ไมมเขตเปนทสด ทรงความเปนอยเปนนตย ทรงสรรพศกด

เปนบรษอนมนษยคดไปไมถง เปนอตเทพ ทรงพระกรณาเพอชวย

สรรพสตวใหรอดพน จงทรมานพระกายอวตารมาเปนมนษยกฤษณะ

และในวาระสดทายทเสดจอยในมนษยโลก โดยทรงชวยกษตรยแหง

ปาณฑพ คอพระอรชนผมใจสงในสงครามทขบเคยวกบพวกเการพ

โดยเหตทพวกเการพทาประทษรายตอพระอรชนและภราดรของ

พระองค ขณะทพทงสองฝายเขาปะทะจะสประยทธกน พระอรชนมอง

ไปในกองทพปรปกษ เหนญาตมตรมอยในนนมากแทบทงหมดกวาได

เพราะพวกปาณฑพกบพวกเการพเปนลกเรยงพเรยงนองกน พระ

อรชนเหนดงนกใจหาย ไมกลาสงใหกองทพเขารกรบเพราะไม

อยากจะประหารผซงลวนเปนญาตมตร คงนงองอยบนรถศก สลดหด

เหยวใจจนคอตก ฝายพระกฤษณะซงเปนสารถใหพระอรชนเหน

เชนนกยม แลวชไปทกองทพปรปกษแสดงใหพระอรชนเหนวา คน

เหลานนมภาวะเปนตวตนขนแลว กดบสนไปเขารวมอยในพระผทรง

ความเปนหนง (พระพรหม) ซงอดตแหงพระองคไมมเรมตน และ

อนาคตแหงพระองคไมมเขตสด หลดพนจากความเกดความตาย

"ผใดเขาใจวาตนเปนผประหาร ผใดสาคญวาตนถกประหาร

ทงสองผนนยอมไมรแจง แทจรงไมมใครประหาร ไมมใครถกประหาร

ฉะนนเธอจงเรมรบเถด"

เมอพระกฤษณะเตอนสตดงน พระอรชนกใหสญญาณรบ

เปนอนเรมมหาสงครามในทสดพระอรชนชนะ เพราะฉะนน

พระกฤษณะผอตเทพซงไดอวตารมาเปนมนษย ไดเปลยนสภาพ

ความตนเขลาและความออนแอของพระอรชน ใหกลบเปนปราชญ ม

ความคดลกซงและเปนวรบรษขน ดวยประการ ฉะน ความจรงยอมม

ดวยประการตอไปน

"ผใดกระทาประทษกรรมเอง หรอใหทาประทษกรรม ทาลาย

เองหรอใหทาลายทารายเองหรอใหทาราย คราชวตสตวหรอเอาสงท

เขาไมให ตดชองทาลายเขาไปในเคหสถาน หรอลกขโมยทรพยสมบต

เขา หรอจะดวยเหตอนอยางไรอกกตาม ผนนหาตองรบภาระมโทษ

ผดไม และผใด ณ บดนและทน เอาขวานอนลบไวคมกรบ เปลยน

สภาพของสงมชวตในโลกน ใหลมระเนระนาดกลายเปนกองเดยว ก

ยอมไมมโทษผดเพราะเหตอนนน และผใดอยบนฝ งใตแมคงคา ถาง

ทางโดยประหตประหารเสยราบคาบกยอมไมมโทษผดเพราะเหตนน

และผใดอยบนฝ งเหนอแหงแมคงคา ถางทางโดยแจกทานการใหก

ยอมไมไดบณยเพราะเหตนน ผใดบาเพญความมใจกวางขวาง ความ

สงบเสงยมความสละซงความสข ผนนหาขนชอวาไดทาบณย ทา

ความดไม

และโดยเหตทโลกมความเรมตนมาจากพระพรหม

เพราะฉะนนโลกกตองลวงไปพระพรหมสรางโลกใหมขน แลวกทาให

สญหายไป และสรางใหมและทาลายไปหมนเวยนกนอยางนไมมท

สนสด เพราะฉะนน พระพรหมจงไมใชจะเปนผสรางอยางเดยว ยง

เปนผกนสรรพสตว อนมพราหมณและกษตรยอยในวรรณะชนสงดวย

สมกบขอความในคมภรตอนหนงวา "เรากนทงหมด แตเราหาไดถก

กนไม"

ความขอน ทานทงหลายพงรวาเปนวจนะอนแทจรงของพระ

อตเทพ ในปางเมอเปนแกะ นาเอาเมธาตถมาณพไปสโลกสวรรค

มาณพมความโกรธ ถามวาเปนใครพระผถอเอาซงรางแกะ กปรากฏ

พระองคเปนพระพรหม ผเปนสรรพภาวะในสรรพภาวะและตรสวาดง

น

"ผใดอนไมใชเปนผฆา และทงเปนผมไดคราพาเอามา ผเปน

แกะซงนาเจามาไกลจากทน ผนนคอเรา ซงมรปดงเหนน ผนนคอเรา

ดงเหนไดทกรปกาย ผใดรสกกลว ผนนกคอเรา และเราเปนผทาให

เกดความกลวดวย แตความแตกตางยอมมอยคอวาเราเปนผกน แต

เราหาไดถกกนไม"

ณ บดน ผทมตามดมนดวยความเขลาคงจะเหนแจงวา ความ

เปนผเหมอนพรหมไมไดอยทถกผอนประหารหรอถกผอนกน ฉนใดก

ด ความสงบเสงยม ความสละซงความสขจงถอไดวาไมใชบณยกศล

ฉนเดยวกน แทจรงพงเปนผประหารและเปนผกน จงมลกษณะเปน

พรหม หรออกนยหนงพงพยายามทาลายลางผอนจนสดกาลง ตวเอง

จงจะพนอนตราย ไมมใครกนใครประหารได เพราะเปนอนเชอได

สนทตามหลกน วาผทาทารณกรรมยอมรบโทษในนรกนน เปนลทธ

อนคนออนแอประดษฐขน เพอปองกนตนใหพนภยจากผมอานาจ

มากกวาโดยยกเอานรกขนขใหกลว

และแมวาพระเวทมขอความอนกลาวดวยลทธนรกนไวหลาย

แหงกด กตองเปนเพราะผออนแอแทรกเสรมเตมขนดวยพาลนสย

เพราะเปนหลกลทธทแยงกบหลกสาคญของลทธ กเมอสงทงหลาย

ออกจากพรหม สงเหลานนจะดจะชว จะเปนคนรายหรอคนดกคอ

พรหม เพราะฉะนน ผเปนโจรกเปนผดาเนนอยางพรหม คอเปนผ

ทาลายผกน จงถอไดวาเปนโจรเปนผมภาวะอยสง โดยนยแหงเหตผล

ดงไดแสดงมาแลว ทงดวยหลกใชปญญาหาเหตผล และหลกอนมทมา

จากพระคมภร ดงน จงพงถอไดวาไมมเหตอยางอนจะมาแยงความ

จรงนได

สบเอด

งวงชาง

มอไดนาตวอยางความเหนแปลกของบคคลประหลาดดง

แจงขางตน อนเปนความเหนทพดงายใชยาก และเปน

ความเหนของนกชางคดทลอชอไมใชนอยคน มาแสดงไวดวยประการ

ฉะนแลว จะไดเลาเรองของขาพเจาตอไป

ถงแมขาพเจาจะประสบการเผชญภยหลายซบหลายซอน

และไดรบความรเปนความคดอยางใหมถงดงนกด แตกเปนธรรมดา

อยวาขาพเจาจะละเลยเสย ไมเรยนรภาษาของพวกโจรบางกดกระไร

เ

อย เพราะจะทาใหรสกวาวนคนทลวงไปดเรวขน ครนเวลาจวนถง

กาหนดทคนใชจะนาเงนคาไถตวมาใหโจร ขาพเจารสกวตกไปตางๆ

นานา วตกวาจะไมไดเงนคาไถมาทน แมนายโจรจะใหการเบกทางแก

คนใช ใหพนจากภยของพวกเหลารายกด แตภยอยางอนยงมอกมาก

นก เชนถกเสอขบกด หรอถกนาทวมลบฝ งแมนาพดพาตวไป หรอ

ประสบภยอยางอนไดตงรอยแปดประการ ไมสามารถจะกลบมาได

ทนเวลาทสญญาไว องคลมาลชมายหางตาอนขนรายมาทางขาพเจา

บอยๆ ทาใหรสกวามนคงไมอยากใหคนใชของขาพเจานาคาไถมาให

ทนกาหนดเวลา เมอคดดงนใหวตกกลวหวาดหวนเหลอประมาณจน

เหงอผดซานทกขมขน แมวาชศรพจะไดแสดงหลกในลทธโจร อนเปน

หลกแปลกประหลาดมเหตผลนาฟงอยางไรกด แตกวา ถาไมมคาไถ

มาทนตามกาหนด พวกโจรเปนตองจดการเฉยบขาดแกผทมนยดตว

ไวทกรายไป คอเอาตวเลอยผากลาง แลวโยนซากศพทขาดออกเปน

สองทอน ไวกลางถนน แตใหทอนศรษะหนไปทางทศทพระจนทรขน

ขาพเจาอดนกชมการกระทาของพวกโจรไมได ทยดถอหลกลทธของ

มน โดยปฏบตการใหครบถวนกระบวนวธของมน แตความรน

กลายเปนความสยดสยอง เมอเหนมนนาเอาเลอยออกมาทดลอง ม

อายเหลารายหนาตานากลวสองคน ทาทาเลอย แตในการทดลองนใช

ทอนไมตางคนกอน

วาชศรพสงเกตเหนอากปกรยาขาพเจา มอาการเสยวสยอง ก

เขามาตบไหลประโลมใจขาพเจาใหหายวตก บอกวาทเอาออกมา

ทดลองนน ไมเกยวของกบตวขาพเจา เพราะฉะนน จงเปน

ธรรมดาทขาพเจาจะตองนกหวงวา ถาถงคราวจาเปนเขาทอบจน วาช

ศรพคงจะชวยชวตขาพเจาไวไดอก เมอขาพเจาแสดงความขอบใจ

แลวบอกวาถาขาพเจาจะถกเลอยเขาบางจะวาอยางไร วาชศรพกเบก

ตาโต บอกวา

"ถากรรมตามสนองตวทาน โดยทนาเงนคาไถมาไมทนตาม

กาหนดเวลา แมจะชากาหนดไปเพยงครงวนเทานน กไมมผสาง

เทวดาจะชวยทานใหพนจากผลกรรมนนได เพราะกฎของเจาแมกาล

จะใหผดแผกไปจากทกาหนดไวไมได แตไมตองวตกดอกเพราะลขต

ในตวทานแสดงวาไมใชจะไดรบกรรมอยางน แตจะตองเปนไปอก

อยางหนงตางหาก คอจะไดเปนโจรในภายหนา เกรงวาในวนหนง

จะตองถกตดหว หรอถกเสยบประจานใหตายในทชมนมชน แตวา

เวลายงอกนานไกล"

ขาพเจาบอกไมไดวาคาปลอบโยนใหหายวตกชนดนทาใหเบา

ใจอะไรนก แตขอททาใหใจโลงกคอลวงตอมา ราวสปดาหหนงเตมๆ

จะถงเวลาสนกาหนดนด คนใชผภกดของขาพเจากมาถง และนาเงน

คาไถมาดวย เมอชาระคาไถใหเสรจแลว ขาพเจากลาเจาบานใจราย

ของขาพเจา สงเกตวามนแสดงกรยาเสยดายๆ ทจะนกถงเพอนรก

เพอนใครของมนทถกขาพเจาฆาตาย และอยากจะไดตวขาพเจาไป

เลอยเสย ขาพเจาไดราลาวาชศรพอยางฉนชอบพอรกใครกน วาช

ศรพมอาการขมความอาลยไวและบอก อยางทเชอแนแกใจ วาคงจะ

ไดพบขาพเจารวมทางมดแหงเจาแมกาล คอกลายเปนโจรในวนหนา

เปนการแนนอน องคลมาลใหบรวารสคนเปนผตดสอยหอยตาม

ขาพเจาไปดวย เพอระวงมใหขาพเจาไดรบอนตรายจนกวาจะถงกรงอ

ชเชน ถาหากระวางทางเปนอนตรายอะไรลงไป บรวารทงสจะตองรบ

โทษประหาร ในเรองเชนน องคลมาลรกษาชอเสยงนก สญญา

ขาพเจาวา ถาขาพเจามอนตรายอยางไรลงไป กจะแลเนอเถอหนง

บรวารทกากบไป แลวเอาหนงทแลแลว ไปแขวนประจานไวในทางส

แพรง ใหใครๆ รวาองคลมาลไดทาตามสญญาแลว

เปนคราวเคราะหด ทองคลมาลจะไมตองทาตามสญญา เพราะ

อายเหลารายสคนทไปกบขาพเจา รสกวาเขดขยาด

เหลอพอ บดามารดาขาพเจาดใจเปนทสด ทเหนขาพเจายงมชวตรอด

กลบมาได ลวงตอ มาไมชา ขาพเจาขออนญาตไปคายงกรงโกสมพ

อกออนวอนขอไปเทาไร บดาขาพเจาไมยอม เพราะทานทราบดอย

แลว วานอกจากตองเสยเงนคาไถตวขาพเจา เปนจานวนเงนไมนอย

สนคาและขาทาสบรวารทขาพเจาเปนผควบคมไปครงนน กสญสนไป

ดวย จงไมมกาลงสามารถจะแตงกองเกวยนไปคาไดอก เพยงนกยง

ไมกระไรนก ยงมโจรผรายคอยดกตปลนตามทาง บดาขาพเจาเหน

วาเปนอนตรายอยางใหญหลวง ไมยอมใหขาพเจาฝาอนตรายไปอก

นอกจากน ยงไดยนขาวเรององคลมาลทาการทารณอยบอยๆ และ

ขาพเจากปฏเสธไมไดวาขาพเจาเองอาจพบกบมนเปนครงทสอง ขอ

เดอดรอนใจยงมอก คอไมมโอกาสสงขาวคราวไปยงกรงโกสมพ จง

จาเปนตองทนนงอยอยางนน ไดแตนกถงและหวงวาวาสฏฐทขาพเจา

รกและบชาแลวคงจะซอตรงอยม นคง คดดงนคอยรสกวาสบายใจ

ขนมาบาง จนกวาจะสบโอกาสทราบเรอง แตในทสดกไดทราบเรอง

จรงๆ คอมขาวลอกระฉอนไปทวกรงวา สาตาเคยรลกประธานมนตร

แหงกรงโกสมพ ไดปราบองคลมาลโจรรายกาจและพวกลงราบคาบ

แลว ตวองคลมาลและบรวารทสาคญอกหลายคนถกจบเปนไปได แลว

ถกประหารชวตหมด บรวารนอกนน ทจบไมไดหรอไมถกฆา ก

แตกฉานซานกระจายไปสน

คราวน บดามารดาขดออนวอนขาพเจาไมได ทขอคมเกวยน

ไปคายงกรงโกสมพอก เพราะใครๆ กวางใจไดวาทางทไปคงราบรน

ปราศจากโจรผรายเปนเวลาอกนาน และบดาขาพเจากสมครจะเสยง

โชคในการคาอกสกครง ถงตอนนขาพเจาลมปวยลง เมอหายปวยก

จวนเขาฤดฝน จงตองรอจนกวาจะหมดฤดฝนกอน คราวนแหละ เปน

ไมมอปสรรคอะไรมาขดขวางอก พอสนฤดฝนเตรยมตวไป บดา

ขาพเจาไดตกเตอนสงสอนใหรจกระวงตวแลว ขาพเจากลาทาน เปน

หวหนาควบคมกองเกวยนบรรทกสนคาเตมรวมสามสบเลม ออก

เดนทาง มหวใจใหเบกบานราเรง เตมใจรบเรงไปใหถงโดยเรว ใหสม

กบทมงหมายตงใจไว

การเดนทางครงนราบรนตลอดไป เหมอนกบขาไปครงกอน

รงเชาวนหนงอากาศปลอดโปรงกลกรงโกสมพ ใหรสกหวใจเบกบาน

เบงโตแทบจะโลด พอลวงเขาไปในกรงไดสกหนอย เหนผคนจราจร

ลนหลามตามถนนผดปกต ตองเบากระบวนผอนชาลงจนมาถงทแหง

หนงอนเปนยานทจะเขาถนน ใหญในกรง ตองหยดกองเกวยนเพราะ

เหลอกาลงจะเบยดแทรกฝงชนตอไปอกได ตามถนนใหญทกลาวไว

ขางตนประดบธงทวปลวไสว มพรมหอยลงมาจากหนาตางและ

ระเบยงหนามข ขางถนนกมเฟองดอกไมโยงกนระนาวตลอดไปทง

สองขาง คลายกบมงานรนเรงอยางใหญ ขาพเจาทนรออยไมได

ถงกบออกอทานสาปแชงอปสรรคททาใหเดนทางตอไปตดขด ได

ซกถามผทอยขางหนาวามงานอะไร กน

พวกเหลานนรองตอบวา "นไมรดอกหรอวาวนนทานสาตา

เคยรบตรทานประธานมนตรทาพธแตงงาน? มากาลงเหมาะ เพราะ

กระบวนแหกาลงจะผานทตรงนไปยงเทวาลยพระกฤษณะ นบวาเปน

บญตาของทานทจะไดดแหใหญอยางทไมเคยเหนทเดยว!

เรองเปนอยางนเอง คอ สาตาเคยรสมโภชการววาหของมน

นบวาเปนขาวสาคญไมนอยเลย และเปนขาวพอใจของขาพเจาดวย

เพราะสาตาเคยรอยากไดตววาสฏฐอย ถาขาพเจาสงเฒาแกไปสขอ ก

นากลวจะตดขดมาก ดวยสาตาเคยรยงขวางอย มาบดนสาตาเคยรก

แตงงานไปแลว ความตดขดคงไมม เพราะฉะนนทขาพเจาตดฝงชน

เดนทางตอไปไมไดกรสกวาไมเดอดรอนอะไร คอยอยไมทนไรกเหน

แหกระบวนหนามาถงเปนกองทหารมากมหอกคอยยางเหยาะชาๆ

ผานไป ฝงชนโหรองแสดงยนดกองกลบอากาศ ไดความวาราษฎร

กรงโกสมพนยมยนดกองทหารมานนก เพราะเปนกองไปปราบองค

ลมาลสาเรจมา

พอสดกระบวนทหารมา กถงตวเจาสาวนงอยในกบชาง

ประดบประดาโอฬารนาดจรงๆ เบองตระพองประดบดวยผาบาง ม

มณรตนฉายแสงเปนหลายสงดงามมากราวกบชางบนเมรบรรพต อน

เปนทสถตของทาวเทพ ชางตวนเปนชางพลายกาลงเปรยวราวกบใน

ตนฤด มมนไหลเยมแกมและขมบ แมลงผงจบกลมดวยไดกลน* ทงา

สวมวลยเปนปลองๆ ทาดวยทองแท รดประคนลวนแลวดวยทอง

ประดบดวยทบทมเมดเของๆ มผาบางพาราณสคลมหอยลงมาจาก

หลง ใบกระพอพนขาอนลาสนเหนกระเพอมๆ เพยงดงหมอกทปก

คลมรอบลาตนไมใหญในแนวปา แตสงททาใหขาพเจาตะลงจงงง ท

งวงชางขาพเจาเคยเหนแหในกรงอชเชนมานบครงไมถวน ไดเหนการ

ประดบชางมากมาก ไมงดงามนาดเหมอนคราวน ตามทเคยเหน

มกจะแตงแบงเปนรปทงนาสตางๆ แตสาหรบรายนเองหนงชางเปน

พนส แลวเอาใบอโศกประดบเปนรปหอก ตรงกลางใชดอกอโศกส

เหลอง สแสด สแดง สลบกน เหมาะเจาะนาดจรงๆ

ขณะขาพเจาผมความรเปนนกเลงในเรองศลปะ กาลงชมฝมอ

ประดบอยางวจตรอยนพลนเรมรสกเศราใจ คลายกบไดสดกลนหอม

แหงความรก ในคนอนแสนสขบนลานอโศกอกครงหนง เมอคดถง

คราวทจะไดทาววาหะของตน หวใจของขาพเจากเตนแรง คดถงวนท

วาสฏฐจะไดรบความสขเบกบาน ถาไดอยบนลานอโศก ดกวาไดมา

นงอยบนหลงชางอนประดบประดาอยางงามเลศเสยอก ขนชอวาดอก

อโศกแลว ในกรงโกสมพไมมทไหนนาพศวงยงกวาบนลานอโศกนน

กาลงนกเคลบเคลมอยน ไดยนหญงคนหนงพดกบเพอนทอย

ใกลขาพเจาวา "ดเจาสาวซ หนาเศราไมเบกบานเลย"

ขาพเจาเงยด โดยไมทนรวาอะไร ทนใดนนกเกดความรสก

พพกพพวน ดวยเหนรปเจาสาวทนงอยในกบบดวยตาดมวง ทวาเหน

รป เพราะไมเหนหนาถนดดวยฟบลงอยกบอก ถงแมจะเหนเพยงรป

รางเลกนอย อนมเสอผาแพรพรรณหมคลมเปนกลมราวกบสรงกด แต

รางกายทอยภายในผานนคลายกบไมมชวต เพราะเหนโยกเยกไป

ตามกรยาโคลงเคลงทชางยาง รสกวามอาการเศราๆ อยางไรอธบาย

ไมถก นากลววาเวลาโยกจะพลดตกจากหลงชางกลงลงมา อาการ

วตกอยางนไมใชมแตขาพเจาคดผเดยว เพราะขณะนนเหนเพอน

เจาสาวอกคนหนง นงอยขางหลงเจาสาว เอามอแตะไหลเจาสาวไว

แลวกมไปกระซบใหสต

ทนใดนน ใจขาพเจาหายวาบเยนเยอกขนทนท เพราะหญงท

เขาใจวาเปนสาวใชหรอเพอนเจาสาวนนคอ เมทน ขาพเจายงไมทน

จะนกตกลงวา ทเหนนเปนลางรายหรออยางไร พอดเจาสาวของสาตา

เคยรกเปดผาทคลมหนาออก

เจาสาวนนคอ วาสฏฐ ของขาพเจาเอง!

บนทกทายบทท ๑๑

เมอบททสบเอดไดลงพมพไปแลว (ในไทยเขษมรายเดอน)

ตอนกลาวถงชางวา "มมนไหลเยมแกมและขมบ แมลงผงจบกลมได

กลน" สหายผหวงดคนหนงมากระซบกระซาบวา ทกลาวไวดงนน นา

กลวจะพลาดเสยแลว ขาพเจาตกใจ ถามวา "ทาไม?

ตอบวา "เคยไดยนแตวาแมลงหวตอมชาง นทาไมจงเปน

แมลงผง?"

ขาพเจาซด "ตนฉบบเปนอยางนนน และทาไมแมลงผงจะ

มาตอมชางบางไมไดหรอ คาน "แมลงผงไมเคย

ชอบของเหมนเลย นามนทกาลงเยมอยตามแกมและขมบชาง กลน

เปนอยางไรรไหม?"

ขาพเจา "ใครจะกลาเขาไปดมมน"

เขาหวเราะ "อยางนนกเถอะ เขาวากนวานามนชางเหมน

อยางราย เพราะฉะนนของเหมนควรเปนเรองของแมลงหว"

ขาพเจา "เอ! วรรณคดอนเดย

มกชอบพรรณนาอยางนเนอง ๆ ดวยนา เชน เรองปรยทรรศกา ซงม

พระราชนพนธไวแลว" พลางพลกใหด

คาอรรถ สรคธราฉนท

"สทยส ตยกตวา กโปล, วศต มธกระ, กรณปาล, คชสย"

คาแปล พระราชนพนธสทธราฉนท

"ฝายผงพรากจากขมบชาง, และจรดลและพราง, แฝง ณ ห อยาง,

สบายด"

พระราชบนทก

"คอผงไปตอมกนนามนทเยมทขมบชาง

ฉะน สหายขาพเจาจานนดวยมทอาง ฝายขาพเจาจานนดวย

กลนนามนชาง ตางตกลงกนวาเอาไวสบหา

ขอเทจจรงตอไป

สบสอง

ทฝงศพของวาชศรพ

นเสยแลว เจาสาวนนคอ วาสฏฐ รปรางอยางนนจาไดไม

ผดนยนตาขาพเจา แตถงอยางนนกยงไมคลายคลงกบท

ไดเหนมากอน คราวนดอาการมทกขโศกแสนสาหสอยางใดอยางหนง

พดไมถก

แ

เมอขาพเจาไดสตรางๆ พอกระบวนแหสดทายผานเลยไป

แลว กหนามดทนทแตเขาเขาใจกนวาเปนลมเพราะรอนจดและ

เบยดเสยดกน ขาพเจาหมดกาลงวงชา ทอดกายใหเขาอมเอาไปพกท

โรงแรมแหงแรกทไปถง นอนอยทมมมดแหงหนงในนน หนหนา

เขาขางฝานงแซวอยอยางนนหลายวนหลายคน นาตาไหลพรากๆ ไม

ยอมกนอาหารทงหมด ขาพเจาสงคนใชผควบคมเกวยนคนเดยวกบ

ทมาดวย กนครงกอน ใหจดแจงขายสนคาทนาเอามาเสยโดยเรว แม

จะขายไมไดราคาดกตาม เพราะขาพเจาปวยจดการเองไมได ความ

จรงขาพเจาไมสามารถจะทาอะไรได นอกจากจมดงอยในหวงความ

เสยใจ ทเสยของรกไปไมมวนจะไดคนแลว นอกน ไมตองการจะให

ใครเหนตวทในกรง เกรงจะมใครจาได แตขอสาคญทสด คอตองการ

จะปดบงไมใหวาสฏฐทราบวาขาพเจากลบมากรงโกสมพอก

รปนางทไดเหนครงหลงทสดน ชางกระไร ตดตาชดเจนอย

ตรงหนาไมเลอนลงเลย ถงวาจะรสกแคนวานางมใจไมยงยนกด แตก

เหนความจาเปนอยเหมอนกน ทถกบดามารดาของนางบงคบ นางคง

ไมไยดปรดาในตวลกประธานมนตร ขอนปรากฏอยแลวในกรยาท

แสดงใหเหน ครนหวนนกถงทใหความสตยปฏญญากนไวทพมไมศาล

พระกฤษณะครงกระโนน กนกไมออกเลยวาไฉนนางจงใจเรวไปไดถง

เชนน ขาพเจาถอนหายใจยาวแคนกแสนแคนวาความสตยปฏญญา

ของสาวนอยนหนอ เชอถอไมไดเอาทเดยว บดเดยวใจหนาเจาตวอน

สรอยเศราดวยความระทมทกข กปรากฏดวงเดนเฉพาะหนาขาพเจา

อกทนใดนน ความโกรธความแคนทแนนจนคบอกกพลนหาย เหลอ

แตความสงสารเขาไปเตมตนอยในใจ เลยตกลงแนวแนวา ขาพเจาจะ

ไมเพมความทกขของนางใหยงขน โดยใหรไปถงวาตวกลบมากรง

โกสมพแลว จะไมใหรเรองแมแตนดเดยว ในทสดเมอนางเหนเงยบ

หายไปนาน กคงคดวาขาพเจาตาย ความทกขโศกกจะคอยจางไปท

ละนอยเอง จนยอมปลอยตวใหเปนไปตามยถากรรม แตจะไมทาให

เกดความเศราหมองถงกบเสยทรวดทรงสวยสงาได

เผอญเคราะหยงด คนใชเกาแกของขาพเจา สบโอกาสขาย

สนคาไดราคาดจนหมดในเวลาไมชา เพราะฉะนน ลวงตอมาอกสอง

สามวน ขาพเจาจงมโอกาสคมเกวยนออกจากกรงโกสมพไปในเวลา

เชาวนหนง เพอกลบบาน

เมอออกจากประตเมองดานตะวนตก เหลยวไปดกรงเปนการ

สงครงสดทาย อนภายในกาแพงนน ยอมมทงทกขและสขขนานใหญ

ทขาพเจาประสบแลวไมลมเลย กอนทถงกรงนสกสองสามวน ขาพเจา

รสกตนเตนเบกบานใจมงแตความสข จนไมไดสงเกตเหนอะไรหมด

ครนขากลบ จงไดเหนวาบนเชงเทนและตามแงกาแพงกรง มศรษะคน

เสยบประจานอยเปนระนาว แนแลว ศรษะเหลานคงเปนพวกโจรของ

องคลมาลทถกประหาร

ครงแรก จาเดมแตไดเหนหนาวาสฏฐในกบชาง กใจหายสด

แสนโทมนสครงหนงแลว ครนมาไดเหนศรษะโจร ซงแรงกาลงฉกเนอ

กนจนหมดสน เหลอแตกะโหลกจนจาไมได แตกยงมเสนผมและ

หนวดเคราเหลออยบาง ความสลดใจยงทบทวเขามาอก เพราะคน

เหลาน ขาพเจาเคยรวมกนรวมพดกนมา และมอยกะโหลกหนงเสยบ

ไวกลางเชงเทนเหนแนชดวาเปนหวของวาชศรพ ขาพเจาจาไดดๆ

สวนศรษะองคลมาลคงถกเสยบประจานไวทางทศตะวนออกอกดาน

หนงเปนแน ขาพเจาระลกถงทวาชศรพเคยอธบายการลงทณฑกรรม

คดแลวกรสกเสยวใจ วาชศรพเคยอธบายพสจนวา ผเปนโจรพงอยา

ใหเขาจบได ถาเคราะหรายถกจบไป กตองหาทางทกอยางหนใหจง

ได อนจจา! วชาของวาชศรพเหลานชวยตนเองอยางไรไดบาง? เปลา

เลย นอยนกมนษยจะรอดจากกรรมทไดกอไวแตชาตปางกอน

มองดกะโหลกวาชศรพ รสกวาซอกกระบอกตาทกลวงโบ

คลายจะมองดขาพเจาและอาปากนอยๆ เรยกวา "กามนต กาม

นต จงดขาพเจาใหใกลหนอย แลวพจารณาใหดวาเหนอะไร เพราะ

ตวทานกเหมอนกน เกดในเวลาดาวโจรขน จะตองดาเนนในทางอน

มดแหงเจาแมกาลเหมอนกน และในวนหนงจะประสบการณถงทสด

อยางนแหละ!

เปนการแปลกประหลาดอย ทประสบเหตเชนนนาจะ

หวาดกลว ในครงนกลบตรงกนขาม ขาพเจาเกดความคดใหม

ซงแตกอนไมเคยนกเคยฝนเลย คออยากเปนนายโจรดกควรเปน ใน

ยามทได รบทกขสาหสอยางน เหนจะสมกบคาทานายของวาชศรพก

ระมงพดถงสตปญญาความกลาหาญ ทงได รบความรจากวาชศรพมา

ครองเปนพเศษอยแลวดวย ถาจะตงตวเปนนายโจรกคงเปนได ดเสย

อกจะไดทาการแกแคนตอสาตาเคยรไดสะดวก แตจะไดวาสฏฐคนมา

สวงแขนขาพเจาหรอไมนนแลวแตเรอง ยงคดกเหนเปนขาพเจาไดส

กบสาตาเคยรตวตอตวในกลางปา เอาดาบฟนถกกบาลมนแลง

ออกเปนสองเสยง แลวอมวาสฏฐซงกาลงเปนลมไมไดสต หนออกจาก

บานซงกาลงถกไฟเผาพนาศลง และไดยนเสยงพวกโจรใจฉกาจโห

รองคะนองชย

ครงนเปนคราวแรก นบแตไดเหนวาสฏฐมอาการละเหย

ละหอย ขาพเจาเกดความกลาหาญและความหวงขน เรมคดกะการณ

ในภายหนา และคราวนเปนครงแรกทขาพเจาอยากมชวตอย ยงไม

อยากตายกาลงเหนภาพตางๆ เหลานนมตขนในดวงจต ขณะเดนทาง

ไปยงไมเกนกวาพนกาว เหนหมเกวยนกองหนงสวนทางมาขางหนา

แลวหยดรอ มชายคนหนงซงดเหมอนจะเปนหวหนา ไปทาพธอยบน

เนนใกลทาง

ขาพเจาเขาไปหา ทกทายปราศรยโดยสภาพ แลวถามวาบชา

เทพองคไรในทน

ชายผนนตอบวา "ทในหลมตรงน ฝงศพทานวาชศรพผ

ศกดสทธ เพราะความคมครองจากทานผน ขาพเจาจงสามารถพน

อนตราย ทงทรพยและชวตกลบไปถงบานไดและขาพเจาขอแนะนา

ออนวอนสทาน วาอยาละเลยบชาทานทนตามสมควรแกการณ

เพราะวา ถาสทานจะเดนทางเขาไปในแดนปาถงจะจางคนรกษาปา

สกรอยคน กชวยคมภยไหไมดกวาทานผศกดสทธคนน"

ขาพเจาแยงวา "ทานสหายทรก กหลมศพนดยงใหมๆ เพยง

สองสามเดอนเทานนถาศพทฝงอย

ในนน คอวาชศรพแลว กไมใชคนสาเรจผศกดสทธอะไร คงจะเปนโจร

ทข นชอนนกระมง?

พอคาคนนนกมศรษะรบรอง "คนเดยวกน…แนนอน…

ขาพเจาเปนผเหนเขานาวาชศรพมาเสยบประจานไว ณ ทตรงน

ศรษะยงเสยบอยบนประตเมอง ตงแตวาชศรพไดรบโทษทรมานดวย

ราชทณฑ กไดชาระลางบาปหมดจดแลว บดนไดขนสวรรค ไมมดวง

จตดางพรอยอะไรอก วญญาณของวาชศรพ ณ บดน คอยดแลปองกน

คนเดนทางใหพนภยจากโจรผราย ยงกวานน มผคนเขาพดวา เมอ

วาชศรพยงประพฤตเปนโจรอยกเปนผมความรสงและประพฤตตน

อยางคนสาเรจ เพราะเปนผรอบรพระเวทขนเจนใจอยางนอยเขากวา

กนดงน"

ขาพเจาตอบวา "ทสทานพดน ถกตองจรงทกประการ เพราะ

ขาพเจารจกเขาดอาจเรยกวาเปนเพอนกนกได"

พอคาคนนน มองดขาพเจาอยางตะลงลาน แตขาพเจากลาว

ตอไปวา "สทานควรจะทราบไว วาครงหนงขาพเจาเคยถกโจรกกนจบ

ตวไปได และวาชศรพไดชวยชวตขาพเจาไวตงสองครง"

พอคามองดขาพเจาในคราวน ไมใชอยางตะลงกลว กลบม

กรยาพอใจกลาวชมวา "นบวาสทานมบญวาสนาแทๆ ถาขาพเจาเปน

ผทวาชศรพโปรดปรานแลว ในสองสามปเทานน ขาพเจาจะเปนคนมง

มทสดในกรงโกสมพ บดนขอลาท ขอใหสทาน ผซงใครควรอจฉาใน

เคราะหดของตน เดนทางไปโดยสวสดภาพเถด" วาแลวเขากให

อาณตสญญาณกองเกวยนของเขาเดนทางตอไป

เปนธรรมดาอยเอง ขาพเจาจะละเลยไมเซนบชาสหายทลอชอ

และทนบถอของขาพเจามได แตการออนวอนตรงกนขามกบทใครๆ

เคยออนวอนกน คอขอใหวาชศรพบนดาลใหขาพเจาไปพบพวกโจร

จะไดสมคบเขาเปนพวกดวย และดวยความเชอในความสามารถของ

ตน วาไมชาตาแหนงหวโจกกคงตกแกตว

ขาพเจาจะไดทราบผลในความเปนไปของตนในไมชา ท

สหายปราชญของขาพเจาและทบคคล ณ บดนนบถอและยกยองวา

เปนคนสาเรจไดทานายไววา ขาพเจาจะไดเปนโจรเพราะเกดเวลา

ดาวโจรขนนน เปนอนผดหมด เพราะเมอเดนทางตลอดจนถงกรงอ

ชเชนไมพบโจรผราย แมแตรองรอยกไมม ผดกวาคราวกอน ทเดน

ทางออกจากกรงโกสมพมาไมถงสปดาห เขาเขตปาใหญ ระหวาง

พรมแดนแควนอวนตกถกโจรปลน มาคราวนไมมเหตการณเชนนน

เลย เมอมาราพงแลว รสกวาแปลก อย จกแหลนจะไดเปนโจรอยแลว

หากไมสบโชค จงตองเปนชาวบานอยตอไป อนทจรง เมออยากจะ

เปนโจรกไมเปนการยากอะไร จะหาทางพนโดยลางบาปใน

ภายหลงกได โดยประพฤตสญจารกไปนมสการยงสถานศกดสทธ

เปรยบเหมอนเสนโลหตทมในกายตวอยมากมาย แตทไปสเบองศรษะ

กมอยสายเดยว ซงเปนทางทวญญาณจะออกไปทางนน ในเวลาตาย

เปนอนวาถงจะเปนโจรกกลบใจหา ทางพนบาปในภายหลงกได

เพราะวาบคคล เมอไดบรรลวมตตความหลดพนแลวกรรมทงหลาย

ไมวาดหรอชวกสนไปเอง เทากบเอาปญญาความรเผาผลาญลงเปน

ผงเถาฉะนน

ดกอนทานภราดา หากวาระวางครงกระนน ขาพเจาจะไดเปน

โจร พดถงผลของศลธรรมด กไมสจะแปลกไปจากคนธรรมดากมาก

นอยนก เพราะตลอดเวลาทขาพเจาจาเปนตองอยกบพวกโจร ได

ความ รอยางหนงวา พวกโจรมอปนสยตางๆ กน บางคนมลกษณะด

เลศ ถาพดถงลกษณะภายนอกทเหนดวยตา มบางอยางทเทยบกนใน

ระหวางผทเปนโจรกบผไมใชโจรแลว ไมผดแปลกกนมากอยางท

เขาใจกนอย

กามนต แสดงขอหลกนกปราชญดงนแลวกนง มอาการตรก

ตรอง แหงนหนาดเดอนเพญซงโผลเหนเปนดวงโตสวางฟา มาทาง

หมไมอยไกลลบ อนเปนทอยของโจรแสงจนทรฉายเขามาทางหอง

โถงบานชางหมอ จบพระกาสาวพสตรพทธบรโภค ดดงเปนทองแท

ทวทงพระสรรพางค

พระพทธเจา ซงกามนตเหนมพระสณฐานลกษณะสงานานบ

ถอ แตจะรแมสกนดกหาไม วาผนนคอใคร กผงกพระเศยร ตรสวา

"ดกอนทานผประพฤตบณยยาตรา สงเกตดตามเรองทเลา เหนทาน

ยงตองการเดนทางไปหาบานอยางอาคารยวสย มากกวาจะเดนทาง

หาความวเวกสละบานตามอนาคารยวถ อนทจรง กมทางเปดใหเดน

ไปปจฉมมรรคไดชดแจงอยแลว"

"ขาแตผเจรญ ความจรงเปนดงททานกลาว แตเวลานนตา

ขาพเจายงมดมวมองไมเหนวโมกษวถ จงมงหนาเดนซมไปหาบาน

ตามประสาเขลา"

กามนต ถอนหายใจยาว นงองอยสกคร กเรมเลาเรองของตน

ตอไป มเสยงสดชนชดเจน

สบสาม

เพอนบณย

รองลงสดทาย กคอขาพเจาคงอยกบบดามารดาทกรงอ

ชเชนสบมา

ดกอน ทานอาคนตกะ อนกรงซงเปนบานเกดเมองบดร

ของขาพเจาน ดงทชนทวไปยอมทราบวา เปนกรงมชอเสยงตลบไป

ในชมพทวป วาสนกสนานหาความบนเทงไดไมมทเปรยบ ไมนอยไป

กวาความงามรงเรองของปราสาทราชมนเทยร และความงามสงาผา

เ

เผยของเทวสถาน และมถนนหลวงกวางใหญ เวลากลางวนไดยน

เสยงมารองคะนองคก และชางสารโกญจนาทอยกกกอง ตกกลางคน

กมแตเสยงพณและเสยงรองเพลงในหมนกเทยวสนกเกรยวกราวอย

ทวไป

แตบรรดาสงทข นชอลอชาในกรงอชเชน ไมมอะไรจะวเศษไป

กวาหมนางคณกามตงแตเปนนาง งามชนสงอยปราสาท ซงเปน

ผสรางเทวสถาน สรางวโนทยานสาหรบไวเทยวเตร ทในหองรบแขก

จะมจนตกวนกละคร แขกเมองคนสาคญ บางทกมเจานายไปเยยม

เยอน นางเหลานตลอดจนชนเลวลงมา ลวนสวยงามสมทรวดทรง ม

กรยาทาทางออนชอยยยวนใจหาทเปรยบมได ถงคราวมงานสมโภช

ครงใหญ ในคราวแหแหนหรอมการประกวด นางคณกาเหลานจะเปน

อาภรณสาคญประสมอยในวถมรรคา ซงประดบดวยธงทวเดยรดาษ

ดวยบปผชาตกลนเกลอนถนน ลวนสวมพสตราภรณสแดง ถอพวง

มาลาราเพยกลนหอมตลบอบอวล แพรวพรรณดวยมณรตน

เครองประดบ ดกอนภราดาถาทานไดเหนแลวซงนางเหลาน ในขณะ

ทนงอยหรอเคลอนคลอยไปตามถนนชมอยชายตาทากรยาหวรอตอ

กระซก แสนจะนารก นนคอโหมเพลงความพงใครของผกาดดรกให

เรงแรงยงขน

นางเหลาน พระราชากประทานเกยรตยศ ประชาชนกบชา จ

นตกวกกลาวขวญเปนบทเพลงเยน ยอ จงเปนการสมควรแลวทจะ

ขนานนามวา "มงกฏดอกไมหลายสของกรงอชเชนทสถตเหนอฐาน

ศลา" กระทาใหแควนใกลเมองเคยงตางๆ อจฉากรงอชเชนเปนกาลง

นางงามเหลาน บางคนทเลอกสรรแลว เคยรบเชญเปนแขกเมองไป

เยยมแดนตางๆ กบอยๆ ถงกบเกดเหตในบางครง ทตองมพระ

โองการสงใหกลบมา

สาหรบผทจะใหลมความโทมนสแสนสาหส ทเผาผลาญดวงใจ

อยางเชนขาพเจาน เมอมนางงามนาถวยทองอนเตมปรมดยสธารส

ความบนเทง มาฉอเลาะรออยทรมฝปากแลว ไฉนจะไมดมโดยยนด

เลา? อาศยทขาพเจามปฏภาณทนใจ มความรในศลปวทยารจกการ

เลนอนสมควรแกการสมาคมทกอยาง นางคณกาทลอชอจงตอนรบ

ขาพเจาเปนแขกพเศษ นางคนหนงหลงใหลรกใครขาพเจามาก

เลยหยงถงทะเลาะกบเจานายองคหนงเพราะเรองขาพเจา และเพราะ

ไดเรยนรภาษามารยาทโจรมาแลวเปนอยางด ขาพเจาจงคบหา

สมาคมกบนางคณกาชนตาดวยอกพวกหนง ถงแมวาความเปนไป

ของพวกชนนจะเปนชนดทเลวทราม ขาพเจากตตนสนทมไดรงเกยจ

จนนางพวกเหลานน มหลายคนทภกดตอขาพเจาอยางสดชวตจตใจ

ดกอน ทานอาคนตกะ ขาพเจาเปลยนความประพฤต ไป

หมกมนอยดวยความสนกอยางน ทในเมองขาพเจาอยางรวดเรว

เทากบพลกหนามอเปนหลงมอ เลยมคาพดตดปากชาวอชเชนวา

"รวดเรวปานกามนตหนม" ฉะน

ในระวางเวลาทเพลดเพลนน มเหตการณอยางหนงเกดขนอน

แสดงใหเหนวาความประพฤตชวชาถงปานนกด บางทกเปนเหต

ถงกบใหเกดโชคดขนได ซงบคคลทหมกมนอยในโลกยสข อาจตดสน

ลงไปใหเดดขาดไมไดงายวาทมความเจรญสมบรณอยไดนน เปน

เพราะความชวหรอความดทมอยในตน

ทขาพเจากลาวมาน หมายความถงพวกนางคณกาชนตาท

ขาพเจาคบคาอยดวย ซงกลายเปนการใหคณเปนประโยชนแก

ขาพเจาอยางใหญหลวง กลาวคอ วนหนงมขโมยขนบานบดาขาพเจา

แลวกลกเอาแกวแหวนเงนทองไปเสยสน โดยมากเปนของคนอนมอบ

มาไวใหตราคา คดเปนทรพยรวมทงหมดมากมาย บดาขาพเจา

เหลอความสามารถจะใชแกเจาของได ขาพเจาเปนทกขแสนวตก

เพราะเหนหาย นะมาสอยแลวเฉพาะหนา ไดใชสตปญญา

ความสามารถทไดไวครงอยในปา กไมไดผลอยางไร ลกษณะอาการ

ผรายทเขามาลกเจาะเปนอโมงคเขามา ซงขาพเจาอาจบอกไดทนทวา

เปนโจรชนดไร แตถงจะไดความรเปนเคาอยางนกด กเปนประโยชน

แกตารวจไมไดเลยเพราะตารวจในกรงอชเชน ไมเปนพวกทนาง

คณการกใครนก เพราะทงสองมความในใจกนนยกนอย ดวยพวกนาง

คณกายอมตดตออยกบเหลาราย ไฉนจะชอบพอกบพวกตารวจได

อาศยดวยพวกนางคณกาเหลานรกใครชอบพอกบขาพเจา

ไดเหนขาพเจาเปนทกขเปนรอนถงหายนะทจะมาถง ชวยเอาใจใส

สบสวนจนไดตวคนราย ขมขมนตางๆ จนมนยอมคนของทลกเอาไป

ใหทงหมด จะขาดไปบางกเลกนอย ทมนเอาไปจาหนายขายใชสอย

เสยแลว เปนอนวาไมเสยหายไปมาก มายอะไร แตกทาใหขาพเจา

เปนทกขตกใจมาแลวไมนอยตอมาไดสต เหนวาความประพฤตเลอะ

เทอะ อยน กเทากบพราความเปนหนม ทยงมอยบรบรณใหหมด

เปลองไปโดยใชเหต นอกจากทรสกคดเหนอยางนแลว ยงไดสตอก

อยางหนงวาไดประพฤตสามะเลเทเมาจนถงขดสดแลว มนจะตองตด

ตวชวทรามจมลงไปจนแกไมไหว หรอมฉะนนกตรงกนขาม คอสนก

จนรสกเบอเลกไปเอง ขาพเจารสกได ผลในประการหลง เพราะ

เหตการณทไดประสบมาแลวน คอ เหนความวบตมาอยเฉพาะหนา

ถาตองยากจนลง ขาพเจาผเคยสาละวนอยแตเรองความสนก จะม

อะไรเปนเครองตอตานไดเลา มเดอดรอนแสนสาหสหรอ ถงตรงน

ระลกขนไดถงถอยคาของพอคาทกลาวแกขาพเจา ณ หลมฝงศพของ

วาชศรพ วาถาเขาเปนผททานวาชศรพโปรดปรานเหมอนขาพเจา

แลว ในสองสามปเทานน เขาควรจะเปนคนมงมทสดในกรงโกสมพ

ขาพเจากตงใจอยแลววา จะใหเปนคนมงมทสดในกรงอชเชน

เพอใหเปนไปตามความตงใจ จงมงไปในทางนาสนคาบรรทกเกวยน

ไปขายจนสดกาลงความสามารถ และกไดดาเนนการตามทต งใจไว

วาชศรพผเปนสหายและอาจารยของขาพเจา มสานกอยในโลกอน

แลว จะไดมาชวยกจการคาดวยหรอไม ขาพเจาไมกลารบรอง แตกม

บางคราวทขาพเจาเชอวาไดลงมาชวยเหลอ เพราะการไดเปนไปสม

กบทวาชศรพไดพดไว ทวาชศรพสอนวชาและขนบธรรมเนยมของ

พวกโจรตางๆ ใหขาพเจาทราบ ซาตนเองกไดเคยไปรวมพธอนลลบ

ของมน เปนเหตใหขาพเจาประกอบการคาไดตลอดปลอดโปรง

ปราศจากภยอนตราย ซงถาเปนคนอน ผดจากตวขาพเจาแลว นา

กลวจะไมจาเรญอยางขาพเจา

เมอขาพเจาคมกองเกวยนกระบวนใหญไปคายงเมองใด

หนทางไปตงเดอน และไปในทางทมโจรผรายชกชม พอคาคนอนไม

กลาไป แตขาพเจาไปไดตลอดรอดฝ ง คาขายไดกาไรงามตงสบเทาใน

เมองนน เพราะมผตองการซอมาก ดวยขาดแคลนของทตองการมา

นาน ไมมใครกลานาเอาไปขายโดยกลวถกตชงเปนอนตราย มใชแต

เทาน ขาพเจาไดรบความรจากสหายขาพเจา ถงเรองดลกษณะและ

อปนสยใจคอของราชการตงแตชนสงตลอดลงมาจนชนตา ทควรให

กานลหรอไมใหเพยงไหน จงจะเปนประโยชนแกขาพเจา

เปนอนวาขาพเจาไดประโยชนเปนกาไรเพยงในระยะสองสามป โดย

ใชความรทไดรบไวเปนอยางด ทาความมงมใหเกดขนแกขาพเจา

พอดอย

การไดเปนไปอยางนลวงมาไดหลายป ระวางเวลาเหลานน

ขาพเจาแสวงความสนกตาง ๆ ทในกรงอนเปนทรกของขาพเจาบาง

ไปคาตางเมองฝาอปสรรคเผชญภยบาง ผลดเปลยนเวยนกนไปอยาง

น นบวามทงสบายและลาบาก เมอไปถงเมองใดขาพเจากไปอยกบ

นางคณกาในเมองนน โดยปกตนาง งามในกรงอชเชนเปนผ

แนะนาใหนางคณกาทตอนรบขาพเจา ไมใชจะเปนเจาบาน

สาหรบตอนรบอยางเดยว ยงชวยเหลอในกจการเปนผลดกบอยครง

ความเปนไปของขาพเจาดงน จนอยมาวนหนงบดาขาพเจา

เขามาหา

ขณะนน ขาพเจากาลงสาละวนเอาครงทารมฝปาก ชาๆ

นานๆ กตะโกนไปทางหนาตาง สงการแกคนใช ซงกาลงจงมาไปผก

อานอยทลานหนาบาน ทตองสงกาชบกาชาเพราะตองการใหเอาเบาะ

อนออนนมผกทบอานมาเปนพเศษ สาหรบใหแมตางามดงตากวาง

ของขาพเจาข เพราะไดนดกบเพอนฝงทงหญงชายไว วาจะออกไป

เทยวทอทยานในบายวนนน

เมอบดาขาพเจามา ขาพเจาเคารพรบ และตะโกนเรยกคนใช

ใหจดหาเครองดมแตทานหามไว ขาพเจาหยบสเสยดอบอยางหอม

จากหบทองสงให ทานปฏเสธ คงเคยวแตหมาก ขาพเจาจงเดาเอาวา

ทเขามาคราวนคงจะพดเรองสาคญอะไรสกอยางหนงทาใหรสกไมส

สบายใจเลย

ขาพเจายกมาใหทานนงแลว ทานเรมพดวา "นกาลงเตรยม

ตวจะไปเทยวซ? ลกเอย! เรองนพอไมตเตยนดอก เพราะเจาเพง

กลบมาจากการคาขายทางไกล ไดรบความเหนอยลาบากมากแลว ก

เปนธรรมดาตองหาความสนกสบายบาง นวนนจะไปเทยวทไหน?"

ขาพเจาตอบวา "ลกตงใจจะขมาไปเทยวกบเพอนฝงทงหญง

และชาย ไปท 'สวนบวรอยสระ' แลวเลนกฬาหาความรนเรงใหสาราญ

บาง"

บดา "กดแลว ทสวนบวรอยสระ เวลาบายสบายมาก ตนไม

บงแดดรมรนเยนดวยละอองนา นาเทยวเตร ทจะเลนกฬากเปนการด

เพราะเทากบฝกซอมกายใจใหสบาย เดยวนการกฬาทเขานยมกนยง

เหมอนครงเมอพอยงหนมเขานยมกนหรอเปลา?"

ขาพเจา "การเลน แลวแตใครจะแนะนาขน ถาดกพรอมใจเลน

กฬาอยางนนคราวน นมแนะนาใหเลนกฬาสาดนา"

บดา "พอไมรจก"

ขาพเจา "เหนจะทราบไมได เพราะนมไปไดความรจากเมอง

ใต ซงเขานยมกนทนน คอผเลนเอาไมซางใสนา พนรดกน ถาใคร

เปยกนามากกวาเพอนกอน เปนคนแพเปนการเลนทสนกมาก แต

โกลลย แนะนาใหเลน "กระทม"

บดาสนศรษะ บอกวาไมรจก

ขาพเจาอธบาย "เปนการเลนทเขากาลงนยมอยเหมอนกน

คอผเลนในชนตนแบงกนเปนสองพวก เอากงกระทมทมดอกชอส

เหลองอรามดงทองเปนอาวธตอสกน ถาขางใดถกเกสรดอกกระทม

ตดตวมากจนเหลองพราวไป กถกตดสนเปนฝายแพ กสนกดดอก แต

ลกจะแนะนาใหเลนการเลนแตงงาน"

บดา "นเปนการเลนของเกาดอย ยนดมาก ออกจะเหนวา เจา

มความคดความอานเหมอนอยางทเจาแนะนาการเลนชนดนอยข น

บาง หลดจากการเลนชนดน อกกาวเดยวกไมเปนของยากลาบาก

อะไรแลว"

ถงตรงนทานผขยกไว แสดงกรยาเปนเชงวาพอใจ แตวา

ขาพเจารสกอดอดกระไรๆ อย

ทานพดตอไป "การเลนทพดถงเมอกน ทาใหพอจะปรารภถง

ขอทมาหาเจาในวนนตวเจาไดเดนทางคาขายกหลายหนมาแลว จน

เกดมนพนผลในกจการคาขายใหญโตเพมขนจากเดมหลายเทา เปนท

ขนชอลอชาตดปากของใครๆ ในกรงนอยแลว อกประการหนงเจาก

หาความสขในความเปนหนมตามอาเภอใจมาชานานแลว ทรพย

สมบตกส งสมไวพอแกทจะบาเรอบารงตระกลไดเปนปกแผน จงเปน

การสมควรทเจาจะตงหนาหาทายาทสบตระกลตอไป เพอใหแผนการ

ทคดไวนสะดวกแกเจา พอไดเลอกหาหญงตระกลมาเปนภรยาเจา

สารองไวแลว หญงคนนนเปนธดาเออยของสญชยพอคาใหญเพงจะ

แตกเนอสาวในเรวๆ น ดงนเจาจะเหนไดวา เมยทพอจดหาให ม

ตระกลสมชาตสมเชอกนด เพราะตระกลของเขากมงม มคนนบหนา

ถอตา ญาตพนองทงฝายบดามารดาของนางกบรบรณ รปรางงามหา

ทตาหนมได ผมดาราวกบแมลงผง หนาเปลงปลงดงดวงจนทร เนตร

ประหนงตากวาง จมกแมนดอกงา ฟนเทยบกบไขมก รมฝปากเพยง

ผลตาลงสก เสยงหวานปานนกโกกลา ขาคอลากลวย เอา

เหมาะเจาะไมอวบเกน เวลายางเดนคลองแคลว มสงาเสมอชางทรง

เพราะฉะนนเจาจะหาทางตาหนขดของมไดเลย"

ทจรงขาพเจาจะตาหนความงามตามทจาระไนนไดอยางไร ?

แตการชมโฉมนางงามยงเปนบทกลอนเลอกสรรแตทดดวยแลว รสก

ออกจะเออม ไมทราบวาจะตนเตนในความงามไดอยางไร อกประการ

หนงพธแตงงาน จะตองอยกบเจาสาวในหองสามวนเตม ๆ ระวาง

นน หามกนของเผดรอน ตองนอนกบพน ตองใหไฟในเตาตดอยเสมอ

ทงจะตองรกษาความบรสทธไวอยางมนคง อยามราคตอกนแมแต

เลกนอย เหลานกเบอแสนเบออยแลว แตทเบอนอยทสดกลบเปนขอ

หลง คอขาพเจาพอใจจะรกษาความบรสทธของขาพเจามากกวาอน

ดกอนภราดา มภรยาทไมทนจะรสกรกใคร กทาใหรกบาน

มได เหลยวดรอบหองทงสดาน จะหาความสาราญเจรญใจสกนดกไม

ม เพราะฉะนนขาพเจาเตมใจออกเดนทางไปคายงเมองไกลยงขนกวา

แตกอน เมอกลบมาชวระวางเวลาอย กหาทางใหยงเปนธระดวย

การคาขาย ไมคอยขลกอยกบภรรยาทไดกระทาการววาหกนแลว

เรองเปนอยด งนความมงมของขาพเจายงทวขน เพยงลวงมาอกสอง

สามป ขาพเจาเกอบไดถงแลวซงความมงหมายในฝน คอเปนคนมงม

ทสดคนหนง ในกรงอนเปนบานเกดเมองนอน

เมอมความสขอมเอมดวยทรพยศฤงคารมากมาย สมดงความ

มงหมายแลวฉะน ความปรารถนาถดไปในฐานทเปนคฤหบด กคอม

บตรธดา ภรยาขาพเจาในระวางเวลาทกลาวน มธดาสองคนแลว

นบวามความสขสบายพอตว ขาพเจาซอทแปลงใหญอยนอกเมอง

สรางเปนอทยานอนรนรมย สาหรบเทยวเลนหาความสาราญ

ทามกลางปลกคฤหาสนขนาดใหญ เสารบเพดานสาเรจดวยศลาออน

ทงหมด อทยานนนบวาเปนสถานทพศวงพงด อยในกรงอชเชนได

แหงหนง แมแตพระราชาธบดกเคยเสดจไปประพาสทอดพระเนตร

ภายในอทยานอนงดงามน ขาพเจาจดใหมการรนเรงเลยงด

อยางมโหฬาร ขาพเจาเรมจะนยมอาหารการกนวเศษยงขน ไมวาของ

สงใด ถาตองการ ถงจะนอกฤดกาลทจะไดยากแสนเขญ กตองจดหา

มาจนได จะตองเสยเงนทองซอมากมายสกเทาไรไมเสยดายเวลานน

รางกายขาพเจาไมผอมซด เหมอนกบทครองตนเปนนกบวช ยาตรา

ไปตามแนวปาแตโดดเดยวอยางทเหนอยเวลาน ครงนนยงอมเอบ

สมบรณดอยทกอยาง

ดกอนทานอาคนตกะ อาศยการอปโภคบรโภคลวนประณตเหน

ปานนน จนมคาตดปากชาวอชเชนวา "อาหารเลยงวเศษเหมอนของ

กามนต" ดวยประการฉะน

สบส

ผเปนสาม

ชาวนหนง ขาพเจากาลงเดนไปเดนมากบหนาคนทาสวน

เพอตบแตงแกไขสวนใหดขนอก บดาขาพเจาขลาแกของ

ทานเขามาในลาน

ขาพเจารบออกไปรบ เพอชวยทานลงจากหลงลา แลวจะ

ไดพาเขาไปในสวนเพอวา ทานจะไดไปชมดอกไมงามๆ ทมอยในนน

แตทานสมครไปพกในหองแรก ขาพเจาเรยกคนใชใหยกเครองนามา

เ

เลยงด ทานปฏเสธ บอกวาตองการจะพดอะไรกบขาพเจา ไมตองการ

ใหใครเขามารบกวน

ขาพเจารสกออกหนกใจ ไมทราบวาเกดเหตอะไรขนอก จงนง

ลงบนมาตาขางทาน

ทานเรมพดมหางเสยงเอางานเอาการอยวา "ลกรก เมยเจาม

ลกเปนผหญงมาแลวถงสองคน ทา ทางตอไปเหนจะไมไดลกชายเสย

แลว อนบคคลทไมมบตรสาหรบทาการพลบชาทกษณานประทาน ใน

เวลาเมอตายไปแลว จะตองรบทกขทรมานสาหส ทเขาวากนเชนน

เปนความจรงอยมาก พอไมไดตเตยนเจาหรอก" ททานพดแถมทาย

ไวนบางทจะสงเกตเหนขาพเจาทากรยากระสบกระสาย อนทจรงเรอง

ไมมลกชาย กยงไมเหนวาจะมาตเตยนขาพเจาไดอยางไร แตเมอทาน

ไดแสดงความกรณาดงน ขาพเจายอมรสกขอบคณจงกมไปจบมอ

ทาน

ทานพดตอไป "เรองนตองตพอจงจะถก เพราะเปนผเลอกหา

เมยใหเจา มวไปละเมอเพอฝนเอาแตเรองมงมซซาทางโลกยเสยหมด

หาไดดลกษณะของผหญงเปนทต งไม บดนพอนกหาผหญงไวไดคน

หนงแลว ถงวาจะไมใชเปนคนอยในตระกลมงมอะไรนก หรอจะพดวา

ถงความสวยงาม ผเคยพบชนมาเหลอเฝอ กจะบอกวาไมสสวยผด

ผาดนก แตแมจะบกพรองในขอขางตนนจรง กมลกษณะกลยาณ

อนๆ มาชดเชย คอ มสะดอลกบดไปทางขวา ฝามอฝาเทามลาย

ดอกบว สายโกศ และมไฝเปนรปกงจกร เสนผมละเอยดตรง

เวนเสยแตทตนคอหยกไปทางขวา เสยสองปอย หญงมลกษณะอยาง

นปราชญบอกวาจะมลกเปนผชายทแกลวกลาสามารถถงหาคน"

ขาพเจาแสดงใหทานทราบวาพอใจทกอยาง กลาวคาขอบคณ

ทานทเมตตากรณาแลวบอกทานวา จะจดการเรองนเสยทนทกได

ไหนๆ เรองมนจะตองเปนเชนนนอยแลว

ทานตกตะลงถงกบเปลงอทานวา "อะไร? ทนทเทยวหรอ?

ผอนเรองใจรอนของเจาใหเบาลงบางเถด ฤดนพระอาทตยกาลงเดน

ปดไปทศใต ถาพระอาทตยเบนกลบสทศเหนอ รอใหตกกลางเดอน

พระ จนทรเตมดวง จงคอยหาวนฤกษงามยามดจดการกน เมอยงไม

ถงเวลาตองระงบใจไวกอน ลกเอย! มฉะนนลกษณะของหญงทวา

ทงหมดจะเกดผลเปนโชคดแกเราไดอยางไร?"

ขาพเจารบรองทานวาไมตองวตก พออดใจไวไดตลอดเวลาท

คอย และจะยอมตามททานแนะนาทกประการ ทานกดอกดใจวา

ขาพเจาเปนลกมความเชอฟงวานอนสอนงายอานวยพรขาพเจาแลว

จงยอมใหนานามาเลยงดกน

วนทขาพเจารอนใจเรงใหถงเรว กมาถง เลอกวนเวลาเปน

มงคลไดแลวกทาพธแตงงาน พธคราวนออกจะมากมายนานเวลานา

เบอเหลอเกน ตองเสยเวลาทองบนมนตทจาเปนในพธกวาจะจาไดกน

เวลาถงสบสวน เวลาเขาพธมณฑลเกยวประสานมอกบเจาสาวทใน

บานบดาหญง รสกอดอดใจตวสนพลกกลวจะวามนตผดๆ พลาดๆ

หรอทาทาไมถกแบบ เพราะพลาดทาพลงทไป บดาขาพเจาจะไมยอม

ยกโทษใหเลย กาลงตกประหมาจกแหลนจะลมเคลดสาคญ คอควรท

จะจบแตนวแมมอเจาสาว เกอบจะไปรวบเอาหมดทงหานวซงทา

เชนนนเขาถอกนวาจะไดลกผหญง เผอญจะไมเสยขวญ ทฝายผหญง

ยงมสตอยกบตวจงยนแตนวแมมอมาใหจบ

ขาพเจาสะทกสะทานจนเหงอออกโชกตว ในขณะถงพธ

เทยมโคเขาแอก สาหรบเดนทางกลบ แตกคมสตจดทาไปไดตลอด

สวนเจาสาวนากงไมทมผลมาเสยบไวทแอกเสรจแลว ขาพเจาตองวา

มนตอกบทหนง หลดรอดตวมาไดพนทกขพนยากไปท

เดนทางพากนกลบบาน ไมประสบเหตการณเลก ๆ นอย ๆ

รอยแปดอะไรอกเพราะในเรองเชน น คนไมมโชคดมกประสบวปรต

เสมอ มาถงประตบาน พราหมณสามนางสรรมาเฉพาะผมชอเสยงด ม

ลกเปนชายและสามยงมชวตอย เขาไปพยงเจาสาวออกจากเกวยน

เรองเพยงนดกเรยบรอยด แตขอใหคดดเถด เรองลวงเลยมาถงเพยง

นนกวาตลอดรอดฝ งแลว บงเอญเจาสาวเวลากาวเขาไปในบาน ทอน

มถมไปไมเหยยบ จาเพาะไปเหยยบเอาธรณประตเขา ขาพเจาใจหาย

วาบ ทาไมหนอในเวลานนจงไมคด เหนวา ถาจะอมเจาสาวไปวางให

พนธรณประตเสยหนอยจะไมไดหรอ? ตอนเหยยบธรณประตเมอจะ

ยางเขาบาน กนบวาอปมงคลพออยแลว ซาขาพเจาเองกลมเขาประต

ขางขวาผหญงและจะตองเขากอนเสยดวย เคราะหขาพเจายงดอย

หนอย ทผเฒาผแกบดาขาพเจาเปนตน ไปมวตกอกตกใจดวยเรอง

เหยยบธรณประตกนเสย เรองทขาพเจาทาผดทา จงไมมใครถอเปน

อารมณนก

เขาไปในบาน ขาพเจาตองไปยนอยกลางหอง ขางซายของ

เจาสาว เบองบนหนงโคแดงทงตว เอาดานมขนขนไวขางบน และหน

ศรษะโคไปทางตะวนออก ตอนนบดาขาพเจาเทยวหาผชายทม

ลกษณะเปนพเศษ หาอยนาน จงไดเดกคนหนง มพนองเปนผชาย

ทงหมดไมมผหญงเลย ซายงมชวตอยดวยกนทงนน บดาเดกคนนกม

พนองลวนเปนผชาย ปกมลกษณะเชนเดยวกน แตตองหาหลกฐาน

ยนยนกนอยนาน จงไดความแนนอนวาเปนจรงตามนน เดกคนนเขา

นามาใหนงตกเจาสาว ทขางตวเจาสาวมถาดทองแดงลอยดอกบวเกบ

เอามาจากบง เจาสาวจะตองใหเดกนนกอดอกและจมลงไปในถาด

กาลงเตรยม การไวเสรจ เหลยวหาเดกไมพบ ไมทราบวาหนไปไหน

เสยแลวตองเทยวหากนอยนาน จงไปพบมดนอนเลนอยในกองพธ

บชาเสยกระจยกระจาย ตองจดแจงทาทบชากนอก คอจะตองตดหญา

คาในเวลาพระอาทตยอทยมาปลาด แตคราวนเสยพธ กตองตดเอามา

ใหม เปนอนไมไดตรงตามตารา สวนเดกตองหามาใหม แตไดมาสคน

เกาไมได เมอพธตางๆ มาเกดอปสรรคขนดงน บดาขาพเจามอาการ

ไมสดเพราะทนกหวงไวมาผดคาดไปหมด กลววาทานจะเจบปวยลม

ตายลงในเวลานน เพราะจะเปนตายอยางไร ทานไมยอมใหเสยพธ

เปนอนขาด เคราะหดทคราวนนทานไมเปนอะไร แตกทาใหขาพเจา

นกปฏญญาสาบานกบตวเองวาเปนไมขอแตงงานเขาพธอก

ถงทสดเสรจพธแลว ขาพเจาจะตองอยเปนปกตกบภรยาถง

สบสองคน อยกบภรยาซงมรปโฉมตามททานบดาพรรณนา กตองข

เหรไมนอย ขาพเจาจะตองรกษาความบรสทธไวตามพธ ตองถอศล

อดอาหารใหมนคง และนอนกบพน กาหนดไวสบสองวนเพราะบดา

ขาพเจาเหนวาใหมากวนไวเปนด เผอเหลอเผอขาด จะไดพนภยไมม

การขาดตกบกพรองในพธ แตทวาทาความเดอดรอนใหแกขาพเจาไม

นอย เพราะตองอดอาหารดๆ ทเคยรบประทานอยางเอมโอช

อยางไรกด ตามกาหนดทถกทรมาน เปน อนวาขาพเจาทนไดตลอด

รอดไปไมตาย มชวตความเปนไปปกตเทาเดม แตวามผลตางกนมาก

จรงอย ผมภรยาคนหนงแลวจะมอกสกกคนกไมประหลาดอะไร แต

เรองมนหาไดราบรนดวยไม กลาวคอภรยาคนแรกของขาพเจา มกจะ

เปนผสงบหงม ตดจะโงเซอมากกวาอยางอน สวนภรยาคนทสองม

ลกษณะตรงกนขามหมด นบวาขาพเจามทงนาทงไฟ มประโยชน

ดวยกนทงค ธรรมดาของทงสองอยางนอยตามลาพงกดหรอก เมอ

เขาใกลกนกเกดอาการฟๆ เพราะฉะนนนบแตวนแตงงานแลวเปนตน

มา ในบานขาพเจามเสยงฟอยเสมอ ขอใหคดดเถด พอภรยาคนทสอง

มบตรเปนผชายเพยงคนแรก ในจา นวนหาคนททานายไว ภรยาคนท

หนงกเปนเดอดเปนแคน หาวาขาพเจาไมตองการใหนางมบตรชาย

ละเลยพธบชาตางๆ ตามประเพณเสย ดวยเจตนาจะมภรยาใหม

ภรยาทสอง เมอเหนภรยาทหนงมอาการเชนนน กทากรยามวาจา

เยาะเยย คราวนเกดมงคลขนานใหญ เกดทะเลาะกน ตางแยงกนเปน

ใหญ ขางภรยาทหนงอางวาตนเปนหลวง เพราะไดอยกนกบขาพเจา

ถกตองตามประเพณมากอน

ฝายภรยาทสองกวาตนควรเปนหลวง เพราะมบตรเปนผชาย

สาหรบสบตระกล เรองนเทานนบวาเดอดรอนพอๆ อยแลวแตยงม

รายยงกวานน วนหนงภรยาคนทสองตงตงเขามาหาขาพเจา เนอตว

สนเทาไปหมด บอกวาภรยาคนทหนงจะวางยาพษฆาลกชายของตน

เพราะฉะนน ขอใหไลไปอยเสยทอน อนทจรงบตรชายขาพเจากน

ขนมแลวมอาการจกเสยดขนตามธรรมดาเทานน หาใชถกยาพษยาสง

อะไรไมขาพเจาไดวากลาวตเตยนภรยาทสอง วาไมควรใจเรวใสความ

เขาโดยเขาใจผดๆ นบวาเรองสงบไปไดตอนหนงละ ทนไมทนไร

ภรยาคนทหนงกมาฟองวา ถาหญงกาลกรรณคอภรยาคนทสองขนอย

ในบาน ลกหญงทงสองของนางเหนจะมชวตไมยนแนนอน เพราะเขา

ตองการจะฆาใหตาย มรดกทงหมดจะไดตกแกลกผชายเขาคนเดยว

อนศานตสขยอมไมมขนภายในเคหสถานขาพเจาดวย

ประการฉะนแลว ดกรภราดาถาหากวาเปนการบงเอญ ทานไดผานไป

ทางบานทองนาของพราหมณผม งคงคนหนง ซงอยถดไปเลกนอย

แลวไดยนภรยาของพราหมณนนสองคนกาลงทะเลาะววาทกน เสยง

ตะโกนดากนเปงๆ อยในบาน ทานกคงผานเลยบานนนไปเสย

สวนเรองขาพเจา กตองสารภาพวา มอาการอยางท

กลาวนนแทบทกวนคน จนใคร ๆ ในกรงอชเชนพดตดปากวา "ทง

สองรกใครกนดราวกบภรยากามนต"

สบหา

ภกษโลน

ฤตการณในบานขาพเจา เปนไปดงทเลามา อยมาวนหนง

ในตอนเชา ขาพเจานงอยในหองใหญ อนเปนดานทรมเยน

ของบาน จดเอาไวสาหรบเปนสานกงานทากจการคาขายสวนหนง

เปนพเศษ เหตน หองนนจงหนหนาไปทางลานบาน เพอจะได

มองเหนคนงานดวยตาตนเองตลอด ขางขาพเจามคนใชยนคอยรบใช

อยหนงคน คนใชคนนเปนทเชอถอไวใจของขาพเจามาก ไดตดสอย

พ

หอยตามไปเมองตางๆ อนเนองดวยการคา นบเวลาไดหลายป แต

ขณะนนขาพเจากาลงบงการแกคนใช ในเรองจะแตงเกวยนไปคายง

เมองทอยไกลสกหนอย ไดอธบายถงวธทจะจาหนายของ แลวจดหา

สนคากลบเอามาขายและเรองอนๆ อกหลายอยาง ทตองสงกน

มากมาย เพราะจะใชคนใชเปนคนคมไปเองโดยสทธขาด

อนทจรง ขาพเจานาจะเดนทางทองเทยวไปเสยใหไกล เพราะ

บานกไมเปนบาน หาความสงบสขไมไดแลว แตวาคนตอความอดม

สมบรณตอการกนอยเสยแลว ออกจะเบอๆ ไมอยากเดนทางไปไกล

ใหเหนอยยากลาบาก หาอาหารกนกไมไดสะดวก แมนจะไปถง

กาหนดทหมาย ไดรบความพอใจอยาง ไรกตาม แตกตองมเหตอนท

จะทาใหลาบาดกเดอดรอนเหมอนกน สอยกนทบานดกวา

เพราะฉะนน ขาพเจาจงใหคนใชทสนทเปนหวหนาคมเกวยนไปเอง

สวนขาพเจายงคงอยในกรงอชเชน

เรองเปนอยางนแหละ ดงทไดกลาวไว คอขาพเจากาลง

สงการแกหวหนาผจะคมเกวยนไปสงกนเสยอยางละเอยดถถวน

ขณะนนไดยนภรยาสองคนทะเลาะกนขรม แผดเสยงมาจากทลาน

บาน รสกวาดงมากขนทกท ผดกวาปกต สงเกตตามหางเสยงทลอย

ลมมาดเหมอนจะไมยตสงบลงไดงาย ๆ ขาพเจารสกราคาญเหลอทน

ถอนหายใจ ลกขนไปดทางหนาตาง มองไมเหนตว เดนกดฟนออกมา

ทาง

ลานบาน

ขาพเจาเหนภรยาทงคยนอยทประตนอก แตไมใชทะเลาะกน

อยางทขาพเจาเขาใจ นบวาครงนเปนคราวแรกทภรยาทงสองของ

ขาพเจาเปนนาหนงใจเดยวกนได คอกาลงชวยกนระดมดาชาย

ขอทานคนหนง ชายขอทานผเคราะหรายคนนน เปนพวกนกบวช

เรรอนยนรอเอามอขางหนงพงเสาประต ทนฟงผรสวาททพลง ๆ

ออกไปราวกบนาไหลอยไดจะเปนดวยเรองอะไร จงมาเอดตะโรเอา

ชายคนน ขาพเจาสอบสวนไมไดความ บางทจะเปนเพราะวาเหน

ชายคนนนเปนหมนเสยแลว ไมเปนผยงพชพนธใหบงเกดผลนบวา

เปนศตรของสตร เปนดวยเหตนกระมง ภรยาขาพเจาจงแรใสชายคน

นนราวกบพงพอนเหนงเหา

"ออกไป เจาชโลน! คนถอยไมมยางอาย! ดทาทางยนซ ไหล

ทรดดโซ นาทเรศ อยางกบลาแกทปลดออกจากบงเหยน ปลอยโซไว

ทกองมลฝอยขางลานบาน เทยวสอดสายสดหาเดนกาก ออกไป เจา

หวขโมยหนาดานไมมยาง!

วาจาทกลาวดงน แสดงวาเปนถอยคาเกลยดชงของหญงผ

เปนมารดา ชายผนคงเปนภกษในลทธศาสนานกายใดนกายหนง ม

รปรางสงใหญผดปกต ยงยนนงเอาแขนพงเสาเฉยอยอยางสบายใจ

เครองหอคลมของชายคนนนเปนสเหลองอยางสดอกกรรณการ ไมผด

อะไรกบสเครองนงหมของทานนแหละ คลมหอยเปนกลบๆ นาด

ตงแตไหลซายคลมแนบไปถงขา ทาใหเหนรปรางภายในไดถนดวา

แขงแรงลาใหญ สวนแขนขวาหอยลงมาไมมผาคลม มกลามเนอเปน

สนขนาดใหญ อดชมไมไดวาสมลกษณะเปนนกรบมากกวาผถอเพศ

เปนนกบวช สวนมอทประคองบาตรดนกอวบใหญ ควรจะถอพลอง

เหลกมากกวาศรษะกมมองดพนอยางสารวม ปากมอาการสงบ ยนนง

ดประหนงวาเปนรปหนทนายชางบรรจงสลก อนขาพเจาสงใหมาตง

ไวทหนาประตฉะนน

ความสงบเสงยมของนกพรตผน ภรยาขาพเจาเขาใจเสยวา

เปนมายาตรงกนขามกบความเปนจรง ยงทวความเกลยดชงหนกขน

เกอบ ๆ จะเปนเรองถงผลกไสกน หากขาพเจาเขาไปขวางกนเสยทน

ตาหนโทษทภรยามวาจาโหดราย และไลใหกลบเขาไปในบานแลว

ขาพเจาออกไปกมแสดงความเคารพตอนกบวชผนน วงวอนวา

"ขาแตทานผควรบชา ขอทานอยาไดถอเรองผหญงสองคนน

เปนอารมณเลย เพราะเปนคนไมมปญญา ความรเพยงสองลดนวมอก

ไมถง ทกลาวไปแลว ขาพเจากทราบไดดวาไมสมควรอยางยง ขอ

พระเปนเจาอยาไดถอเลย ขาพเจาจะถวายอาหารอยางดทมอยใน

บานแกทาน นบวาโอกาสดทบาตรยงวางเปลาอย ขาพเจาจะขอถวาย

ใหเตมจใจแกทจะทาบณย และนบวาทานผควรบชามาไมผดบาน

เพราะ จะไดเสพอาหารทมรส ขนชอวาเรองอาหารแลว ทในกรงนมก

พดตดปากกนวา "วเศษเหมอนกบของ กามนต" และตวขาพเจากคอ

กามนตนนเอง ขาพเจาหวงวาพระเปนเจาจะไมโกรธเคองในเรองท

เปนมาแลว และสาปสรรครอบครวขาพเจา!

นกบวชผนนตอบฉนเมตตาจตวา "ดกอนคฤหบด อาตมาม

ความเปนอยอยางนจะรสกโกรธเคองตอผรสวาทไดอยางไร เพราะ

หนาทจะมความอดทนแมในสงทย งกวาน คราวนเปนครงแรกท

อาตมาเขามาภกขาจารในกรง แตมารดลใจใหพราหมณและ

คฤหบดทงหลายกลบเกดใจจงเกลยดจงชงตอคณะสงฆ ดาวาขบไล

มาตลอด บางครงเมอเดนมาตามทางกถกขวางปา ไดรบความ

เจบปวดถงกบโลหตตกและบาตรแตก จวรขาดกเคยม เมออาตมา

กลบไปเฝาพระศาสดา พระองคกทรงรบสงใหมความอดทนมนๆ ไว

เพราะอาตมาทาอกศลกรรมมาแลวมากนก จงสมควรจะอดทนรบ

วบากเพอลบลางกรรมเหลานนเสย"

ขาพเจาไดยนหางเสยงทนกบวชผนพด คราวแรกกสะดงเทม

ไปทงตว ยงไดฟงนานชดเขา กยงตกใจแทบผงะหงาย รสกกระทง

เยอกเขาไปถงหวใจ ดกอนภราดา เสยงทพดนน คอเสยงองคลมาลม

หาโจรนนเอง! แนเสยกวาแน ครนเมอขาพเจาคอยเหลอบมอง

พจารณาดหนา ถงวานกบวชผนนจะโกนผมและหนวดเคราเสยเกลยง

ขาพเจากยงจาไดม นเหมาะวาองคลมาล ยงจาไดเมอครงกระโนน

วามหนวดรงรง จองตามาดขาพเจาดวยความโกรธแคน อยางจะกน

เนอขาพเจาเสย มอทอมบาตรกจาไดดวาเปนมออนลาสน ซงครงหนง

เกอบจะไดเคนคอขาพเจา

ทานนกบวชนากลวของขาพเจากลาวตอไปวา "ดกอน

คฤหบด อาตมาจะโกรธตอผรสวาทไดอยางไร เพราะพระศาสดาได

ตรสสอนวา "ดกอนสาวกทงหลาย แมรางกายจะถกโจรผรายเลอย

ขาดออกเปนสองทอน ๆ กด ถายงมโทสะอยกยงไมถงทางทจะ

ปรารถนา"

ขาแตภราดา เมอขาพเจาไดยนถอยคาอยางน เหนเปนอบาย

จะใหตายใจ ถงกบยนขาสน ทรงตวอยไมได ตองถอยไปพงกาแพง

ยนไวไมใหลม

ขาพเจาพยายามขมกายใจใหเปนปกต พดเสยงกระเสา

กระออมกระแอมไดสองสามคา วานมนตอยกอน กวาจะไดจดอาหาร

เสรจออกมาถวาย พดแลว ขาพเจารบกะโผลกกะเผลกเขาไปใน

ลานบาน ตรงไปทครวใหญ ซงเวลานนจวนจะเทยงเขากาลงจด

อาหารตมทอดกนขลกอย ขาพเจาเขาไป เลอกอาหารทนบวาอรอย

ทสด จดใหคนยกตามออกมา สวนขาพเจาถอทพพทอง เดนนาหนา

ปราดไปทางลานบาน เพอทาบณยใหอาหารเอาใจผซงเปนแขกนา

กลวของขาพเจา แตองคลมาล หายไปเสยแลว !

สบหก

เตรยมรบมอ

าพเจาหนามดแทบเปนลมตองทรดนงลงบนมา ใจ

ป นปวนดวยความวตกวจารณตาง ๆ ขนทนท องคลมาล

มาถงทน ขอนไมมเหตควรสงสย เหตทมา ขาพเจากเหนอยแจมแจง

เพราะเรองผกพยาบาทขององคลมาลไดยนเขายนยนกนมาหลายครง

นก วาถาลงไดพยาบาทแลว ตองแกแคนใหจงได อกอยางหนง

ข

ขาพเจานบวาเปนผเคราะหรายทไปฆาเพอนรกเพอนใครของมน ถง

ขาพเจาเคยอยกบพวกโจรอยางสนทสนมมาแลวกตาม สญชาตโจรจะ

ไวใจวาเคยคบคาสมาคมกนมา แลวไมทาอนตรายนน เปนอนไวใจ

ไมไดเลย ครงทตกไปเปนเชลยโจร องคลมาลฆาขาพเจายงไมได

เพราะผดกฎของโจร "ผสง" และจะทาใหมนเสยชอเสยงในระวางโจร

อนลบลางไมหาย เพราะฉะนน ในบดน มนอตสาหลอบเดนทางมา

จากถนไกล เขามาถงเมองน กคงตองการมาแกแคนเปนแน ทปลอม

ตวเปนนกบวชเขามา จะไดสบสวนตรวจดลทางไดสบายอยางไรเสยก

คงมารบมอกบขาพเจาในคนน ถาหากมนจะจบกรยาขาพเจาไดวาจา

ตวมนได มนกคงไมรอชา เพราะคนนเปนคนสดทายปลายเดอนมด

ถาชาไปอกคนอนยางเขาขางขนของเดอนใหม ขนเขามาทารายกเปน

การฝาฝนกฎของโจร และเจาแมกาลทดรายชอบแตเลอดกจะบนดาล

เหตรายตกแกมน

ขาพเจาสงใหผกอานบงเหยนมาตวฝเทาดทสดขหอไปยง

พระราชวงทนท ขาพเจาอาจเขาเฝาพระเจาแผนดนไดสะดวกไมวา

เวลาไหน แตพลาดโอกาส เพราะองคมไดประทบในวง เสดจไปลา

เนอประทบแรมเสยในทองถนไกล จงจาเปนตองหนไปหาเสนาบด

เผอญเสนาบดนน กคนเดยวกบทเปนราชทตไปกรงโกสมพ ครงท

ขาพเจาอาศยตามไปดวยและทานตองจาไดวา ในตอนกลบขาพเจา

หาได มากบทานไม คราวทขาพเจาปฏเสธไมเขากระบวนทานนบแต

วนนนตลอดมา ทานออกจะไมชอบหนาขาพเจานก สงเกตไดจาก

กรยาทพบปะกนกหลายหน ทงความเปนไปอยางเออเฟอแหงขาพเจา

กไดยนมาเขาหอยบอยๆ วา ทานตเตยนอยางยง เพราะฉะนน การ

นาเรองทขาพเจาจะนามารองเรยนนถงไมสถกอารมณทานกจรง แตก

มเหตผลพอทจะมารองเรยนไดอย อนจะชอบอธยาศยหรอขด

อธยาศยทานนนกตามท

ขาพเจาแจงเรองทเปนมาแลว ทลานหนาบานใหทานทราบ

โดยยอแตวาแจมแจงดแลว แถมทายเปนทขอรองใหรอยในตววา ถา

ไดทหารสกกองหนงไประวงการณ กจะไดประโยชนสองตอ หนงปอง

กนทรพยสมบตของพลเมองใหพนจากโจรภย และสองอาจจบโจร

ผรายไดดวยหลายคน ชอบแกราชการ

ทานเสนาบดนงฟง ทายมอยางไร พดไมถก ตอบวา

"กามนต เกลอแกว ฉนยงไมทราบวา จะเปนเพราะเสพสรา

เขาไปมากมาแตเชาหรอวาผลทเลยงดกนอยางรนเรง ถงกบลอตด

ปากคนในกรงอชเชน คราวใดคราวหนงยกยอดตดเนองมากระทง

เวลาน หรอไมกเครองยอยภายในปรวนแปรลง เพราะกนเลยงของ

แสลงกนมากมาย ไมรจกขยกยงทาใหผนรายสตวปลาส เปนกลางคา

กลางคนกควรทนกลางวนแสกๆ เสยดวย ททานฝนไป ใครๆ กรท ว

แผนดนวาองคลมาลนน ละชวตไปอยนรกเสยนมนานแลว เรองทมา

เลาใหฟง จงออกจะเปนฝนเมอธาตพการมากกวาอน"

ขาพเจาเถยงเสยงแขงวา "กเรองทวาองคลมาลตาย เปนแต

ขาวลอเหลวไหล ใครๆ ทราบทงนน"ทานเสนาบดคานทนท "ไมใช

เหลวไหล เสยใจ ไดยนมากบหรดวยตาแทๆ สาตาเคยรไดเลาใหฉน

ฟงเองวาองคลมาลถกทรมานตายเสยในคกมดใตปราสาท และฉนยง

ไดเหนหวของมนทเขาเสยบประจาน ไวทางประตเมองดาน

ตะวนออก!

ขาพเจา "หวทเสยบไวจะเปนหวองคลมาลหรอมใชไมทราบ

ททราบไดแนนนเมอสกชวโมงเศษทลวงมา ขาพเจาไดเหนหวองค

ลมาลยงตดอยบนคอเรยบรอยด ทจรงทานเสยอกทควรจะ

ขอบใจขาพเจาทนาโอกาสมาให"

"ฆาคนทตายแลว! ใหเขาหวเราะเยาะเลน ขอบใจมาก"

"อยางไรกตาม อยางนอยขาพเจาตองขอรองทานใหระลกไว

วาเรองน ไมใชเพยงทรพยสมบต

เลกนอย ทจรงเกยวกบคฤหาสนอนใหญโต ซงนบวาเปนทพศวงนาด

ไดแหงหนงในกรงอชเชน ซงพระราชาธบดยงเคยเสดจประพาส

สาราญพระอรยาบถ ถาหากองคลมาลไปทาลายทซงเปนสงาของกรง

เสยราบ พระองคคงไมทรงชอบใจทานเปนแน"

ทานเสนาบดหวเราะ "ออ ขอนนไมสจะวตกนก เชอคาแนะนา

ของฉนเถด กลบไปบานนอนพกสงบสตอารมณเสยหนอยเดยว อยา

ไปกงวลใหมนวนไปอก เรองกจะสงบลงแคนน เหตทงหลายแหลท

เกดขน เปนดงน คอทไปบาผหญงอยในกรงโกสมพ จนไมลมหลมตา

จะวากลาวตกเตอนเทาไรดอดงไมเชอฟง ถาหากครงนนเอยงหฟงกน

บาง องคลมาลคงไมจบตวไปได และจะไมตองเดอดรอนดวยโรคจต

วตกกลวฟงซาน อยางไมมมลอยในเวลาน อกอยางหนง ตกไปอยกบ

โจรมากหลายเดอน ไมเหนเจบจามความประพฤตดขนอยางไร ม

พยานทใครๆ ในกรงอชเชน รเหนกนอยท วแลว"

ทานเสนาบดไดชกเรองความประพฤตตาง ๆ ขนมาบรภาษ

อกสองสามเรอง แลวสงใหขาพเจากลบ โดยไมนาพา

กอนจะถงบาน ขาพเจาคานงหาทางปองกนทกอยางทก

ประการ เพราะบดนจะตองพงตนเองเทา นน เมอถงบานสงใหเขาจด

ยายขาวของมราคาทพอเคลอนยายไปได มพรมราคาแพง โตะฝง

มกและของมคาอนๆ เอาขนบรรทกเกวยนไปเกบรกษาไว ในทอนพน

ภยภายในเมอง ในคราวเดยวกน ไดแจก จายอาวธใหแกคนของ

ขาพเจา ขอทหาอาวธและเกวยนไดงาย เพราะถงคราวทกาลงจะ

เตรยมกองเกวยนเดนทางไปคาอยแลว เตรยมการชนตนไวไมใช

เพยงเทาน ยงใหคนใชทสนทไวใจไดอกหลายคน เขาไปในเมองไป

เทยวจางหาคนทกลาหาญสรบเกง มาชวยกนเฝาบานดวยใน

เวลากลางคน จะใหรางวลเปนคาจางอยางงาม การทไปวาจางคน

จาพวกน เปนการเสยงเคราะห ดวยคนเหลานลวนเปนพวก

นกเลง ในเวลาเขาคบขนอาจหกหลงไปประสมเขากบพวกโจรกได

จรงอย แตขาพเจาไดอาศยความชวยเหลอของสหายหญง เพอน

ขาพเจาคนหนง ซงเปนผแนะนาใหคนใชขาพเจาเลอกหาแตพวก

ทพอไวใจได พวกเหลานอาจทาอะไรไดทงนน แตทวาเมอให

สญญาและไดเงนเปนรางวลจนรบปากคาแลว กเปนอนเชอไดวาไม

กลบกลายเปนธรรมเนยมของมนอยางนน เมอลนวาจารบรองอยาง

ไรแลวไมกลบคาเปนอนขาด ขาพเจาจดทาไปทงนโดยสาเหนยกมาด

แลว

ระวางเตรยมการอย ขาพเจาไมมเวลาจะบอกภรยาดวย

ตนเองได จงใหคนใชสองคนไปบอกคนละแหง วาใหเตรยมตว คนท

หนงกบลกสาวสองคน คนทสองกบลกชายคนนอย ยายไปอยเสย

ทบานบดาในเมองแตใหไปพกอยช วเวลาคนเดยว ขาพเจาไมไดบอก

เหตใหทราบ เพราะเหนวาเมอเขาไปอยแลว จะตอเวลาอยยดไปอก

สปดาหหนง หรอนานไปกวานนกยงด ขาพเจาจะไดหาความสาราญ

เปนศานตสขเยนหเยนใจไดบางทพดนหมายความวา เมอขาพเจาส

รบตบมอชนะพวกโจรราบคาบแลว และโบราณทานวา "บคคลอยาพง

ใหเหตผลแกสตร" ขาพเจาจงไมอธบายเหตผลเรองทใหเขายายไป

ระวางนน เรองเตรยมการกเตรยมกนไป และขาพเจากาลงจะ

ชแจงแกพวกคนใชทมอาวธครบ ใหฟงวาการเตรยมพรอมสรรพม

ประโยชนอยางไร ดงทขาพเจาเคยประสบมาแลว เมอคราวคมเกวยน

ไปคากหลายครง พอดในขณะนนภรยาทงสองถลนพรวดเขามาลาน

บานคนละประต พรอมหนาราวกบนดกนไว หนาตากรยาตกอกตกใจ

รองดงกรดๆ จนพวกทอยในนนตกตะลงมอง ขาพเจาซงขยบจะพด

ชแจงนนเลยอาปากคาง

ภรยาคนทหนงลากเอาลกหญงทงสองเขามาขางและแขน

ภรยาคนทสองกฉดเอาลกชายมาดวยเหมอนกน พอมาถงขาพเจาตาง

กชหนา และรองขนพรอมกนวา

"มนอยางนเอง อถอยพยายามยอยางโนนแหยอยางนจนได

เรอง ใหเขา (ชทขาพเจา) เกลยดชงถงกบตะเพดเมยทเขารกออกจาก

บานไป ใหไดรบความอบอายขายหนากลบไปอาศยพอกบลกเลกๆ ท

ไมรอโหนอเหนเดยงสาสกนดเดยว"

ทงสองคนคลงโทสะจนนาลายฟมปาก ตางคดเหนแตเรอง

ของตนเทานน จะไดรสกกหาไม วาอกฝายหนงกกลาวหาอยาง

เดยวกน จะรออกฝายหนงพดวาอะไรเปนไมม เอาแตตะเบงเสยง

ประมลกน เหนอยเขากรองไหตอกชกหวทงเผาผมกนอลหมาน ใน

ทสดเหนจะทบอกชกตวเจบเขากระมง จงแผดในผรสวาทเขารดกน

โดยตางฝายฉวยเขาใจเอาวา อกฝายหนงเปนผยยง วาจากสรรเอาท

สามหาวออก มาเปงๆ อยางเผดแสบขนกวากนเปนชนๆ ทาทางลลบ

อะไรกไขออกมาทแจงหมดกนคราวน หยาบคายรายกาจยงกวาอะไร

หมด ทขาพเจาเคยไดยนมา แมแตหญงกลางตลาดกไมกกขฬะเทา

ขาพเจาพยายามใหทงสองฟงคาอธบายเสยจนออนใจ

แสดงใหเหนโดยชดเจนวาถาไมหนหนพลนแลนเอาแตโทสะขนตง

หนาอยอยางน เรองกจะไมเขาใจผดกนเลย ทส งใหยายไปอยบาน

บดา ไมใชหมายความใหตางฝายไปอยบานบดาตน หมายความถง

บานบดาขาพเจาตางหาก และทส งใหไปไมใชเปนการลงโทษเกลยด

ชงอะไร แทจรงกเพอประโยชนใหพนภยในตวและในบตรเทานน

เมอขาพเจาเหนวา ทงสองพอจะสานกเขาใจเรอง และเบาบางดเดอด

เปนฝายลดทฐมานะเซาลงแลว ไดทากสาทบสงออกไปวา

"เรองนเกดขนเพราะสนดานหยาบคายรายกาจของตวทงสอง

ตอไปควรจะรจกระวงกรยารกษาปากของตวไวบางซ ผลทใชกรยา

วาจาสามานยตอนกบวชโลนมนเปนอยางนแหละ รไหมวานกบวช

นนคอใคร? นนละคอองคลมาลมหาโจร จะบอกให ทฆาคนเสยนบไม

ถวน แลวตดเอานวคนละนวมารอยเปนพวงมาลยสวมคอ คนนน

แหละทพวกตวไปดาวาใหโกรธ อาว! อยายนทาตวสนซ! ความกลาด

เตนเราๆ เมอกนหายไปไหนหมดเลา? เคราะหยงดอยหนาทมนไม

เอาบาตรทมลงกบาลแยก คนอนๆ ไมวาคนใดคนหนงทอยน ตกไป

อยในมอมนจะตองใชคาไถเปนเงนจนหมดตว และพวกตวถงวาจะอย

ในบานพอฉน กอยาถอดวาจะพนภยหนา"

เมอภรยาขาพเจาทราบเรองเขาใจไดดแลว กรองไหใสโฮใหญ

ดเหมอนวาถกมดองคลมาลมารอคออยแลว นแหละโทสะของผหญง

ระงบไวไมไหวฉนใด ความตนขลาดของผหญงกเอาไวไมอยฉน

เดยวกน ตางขมขมนฉดลกหญง ลากลกชายจะพาวงหนออกประตไป

ตอนนขาพเจาเหนวาจะพากนหกลมตายเสยกอนทงแมลก ตองใหเขา

กกตวไวยงไมใหไป พยายามอธบายเอาใจเปนอยางด ใหรวาในเวลา

นยงไมตองตกอกตกใจ เพราะขาพเจาทราบอยดวา องคลมาลคงไม

ยกมาปลนในเวลากอนสองยาม แลวสงใหเขากลบเขาไปในบาน

จดแจงขาวของทจาตองใชระวางทตองอยในเมอง จนกวาจะพนภย

แลวจงคอยไป นางทงสองเมอกอนแขงเปนทอนเหลก แตบดน ออน

เปยกแลว กทาตามคาสงทกอยางทนท

ในเวลาเดยวกนน ขาพเจาไมทนเฉลยวใจวา เรองทเปดเผย

แกนางทงสองเปนเหตสาคญอยางหนงแกพวกคนใช พอไดยนวาท

ขาพเจาสงใหเตรยมตวไวคอยรบมอกบโจรน ไมใชอนไกล คอองคล

มาล ซงเขาใจกนวาตายไปแลว จะยกมาปลนในคนวนนน พวก

เหลานนขวญหนดฝอหลบหนาเลยงหายไปทละคนสองคน ในทสดท

ทงอาวธเสยกตงโหล บอกวาจะประจญกบผตายโหงอยางองคลมาล

เปนยอมกลว ไมขอหาญสดวยสวนพวกทจางมาจากในเมองทมาถง

กอน เมอทราบเรองวาจะตองเผชญ หนากบใครกหนกลบ บอกวา

สญญาทตกลงกนไวไมหมายความวาอยางน ตกลงเหลอแตคนของ

ขาพเจาราวยสบคนเทานน ไดคนใชทดแลบานผจงรกกลาหาญเปน

หวหนาควบคมแสดงภกดแกขาพเจา วาเปนไมยอมละทงขาพเจาไป

จะขออยตอสจนโลหตหยดสดทายเพราะเขาเหนอยวา อยาง ไรเสย

ขาพเจาคงไมยอมปลอยใหคฤหาสนอนงามพนาศลง เปนตายอยางไร

กยอมฝงชวตไวทนน

มพวกในเมองทใจกลาหลายคน ทมารบจางขาพเจาใน

คราวน เปนผชอบตรนฟนแทง เหนเปนของสนกมากกวาเหนแก

สนจาง และเปนผไมกลวองคลมาล ยงคยอวดอางวา ถาไดตอสกนยา

ใจแลวถงถกองคลมาลจบเปนเชลยไปได กจะสมครเขาเปนโจรเสย

ทเดยว พวกมลกษณะรายเหลานหลายคน ทยอมอยดวย

เพราะฉะนนในทสดกไดคนทกลาหาญมอาวธครบประมาณสสบคน

ระวางนนจวนจะคาลงแลว เกวยนทจะใหภรยาและบตร

ขาพเจานงไปกมาถง เมอภรยาขาพเจา

จงลกออกมาจากบานจะขนเกวยน ดมกรยาสงบปกตอยบาง ครนได

ทราบวาขาพเจาจะไมไปดวย กแผดเสยงรองไหกนใหมอก ถงกบ

คกเขาออนวอนดงเสอผาขาพเจารองขอใหไปดวย ราพนวาไมควรจะ

มาทงชวตไวทน ขาพเจาชแจงใหฟงวา ถาขาพเจาทงหนาทไป บาน

ชองจะถกโจรเผาผลาญลงหมด ทรพยสมบตสวนมากจะสญหายสน

ลกเตาจะไมไดรบ ถาคอยอยส ยงมทางรกษาไวได เพราะกยงไม

ทราบแนวา องคลมาลจะยกพวกมามกาลงมากนอยเทาไร

ขาพเจาชแจงดงน ภรยาทงสองยงรองไหโฮหนกขน บอกวา

องคลมาลจะมาจบเอาขาพเจา แลวตดนวเอาไปรอยพวงมาลยสวมคอ

มนจะทรมานจนตาย เพราะความผดของเขาทไปดาวามน ถาขาพเจา

ตองตายไปเชนน เขาจะตองมความผดเปนบาปหนกโทษถงตกนรก

ขาพเจาอตสาหเลาโลมเอาใจ เมอเหนขาพเจาไมกลบใจแน

แลว กจาใจพากนไปขนเกวยน พอขนไปนงบนเกวยนเรยบรอย กเรม

ตอวาหาความกน

"เพราะแกตวดทเดยวเปนตนเหต"

"ใครบอก? แกตางหากทเราใหฉนไปดมนเมอมนยนพงประต

อย แกทเดยวเปนตวการ ชมอไปทมนนะไมวา"

"แลวแกกเปนผถมนาหมากรดมน เวลานนฉนกนหมาก

เมอไร? ฉนไมเคยกนหมากในตอนเชา"

"และแกดามนวา อายคนจรจด อายชาตขเกยจขอทาน"

"แกกดามนวา อายหวโลน อยางไรละ ลมเสยแลวหรอ?"

เถยงกนไปอยางนตลอดทาง จนเกวยนออกเดนไกลไปแลว

เสยงตอวาตอขานจงถกกลบในเสยงกงเกวยนซงเดนออดๆ เลยวลบ

สายตาไป

สบเจด

สความเปนผละบานเรอน

กอนภราดา เมอไดวางยามไวเรยบรอยแลว ขาพเจากลบ

เขาไปในบานอก แตวารสกเงยบเหงาอยางไรพดไมถก จะ

เปนเพราะขาพเจาไมไดยนเสยงภรยา ขอนกทาใหเงยบไดอย แต

ไมใชเทานน เสยงภรยาอยางทเถยงกนเมอออกประตใหญไปจนไกลก

ไดยนคงจะไมไดยนอกทในบาน ซงตามเคยตางตะเบงกนสดแรกเกด

ด

จนฟงไมไดศพท เสยงเหลานเมอไมมแลว ยอมทาใหบานเงยบเชยบ

สบายจรงๆ ผดประหลาดแทบไมเชอวามการเงยบไดถงเพยงนน

ขณะทขาพเจายนอยทนน พจารณาดคฤหาสนโอฬาร

แวดลอมดวยหมไม ซงกะระยะจดแตงไวงดงาม รสกวาสาราญตา

ยงขนกวากอน ครนหวนคดถงความงามเหลาน วาจะตองถกมอโจร

อามหตทาลายใหพนาศลง กใหใจหายเหยวลงทนท ความกลวในเรอง

ชวตจะตาย ดกเฉย ๆ แตมานกรนทดเสยดายอาลยตนไมทปลกไว

เปนทวแถว มผคอยระวงถนอมจะถกพวกโจรพนยบเยนลง เสาศลา

ออนทสลกเสลาดวยฝมอศลปกรวเศษกจะพงทลายลง ตวคฤหาสนท

ขาพเจาตองใชเวลา และความคด ประดษฐสรางอยางบรรจง

ละเอยดลออไมนอยเลย และเมอสรางสาเรจไดขาพเจาแสนปลมใจ

เปนทสดแลว สงเหลาน พอแสงทองสองในวนรงขนกจะเหนเปนเถา

ถานไปหมด ตามทขาพเจารอยไดด ๆ วาซากทองคลมาลเคยทงไว

ทกราย มลกษณะเปนประการไร

ในเวลาตอนนไมมอะไรทา นอกจากจะรอคอยมจจราชทสอง

แตยงอกหลายชวโมงจงจะถงเทยงคน

ขาพเจามความเปนอยในเรองสาละวนดวยกจการคาขาย

แลวกหาความสนกสนานรนเรงผลด เปลยนเวยนกนไป สองประการ

นไมมหยดตลอดเรอยมา หรอมฉะนน กทาหนาทตระลาการวนฉย

ไกลเกลย แมโจทกจาเลยของขาพเจาคเดยวกอคดขนไมมเวนแตละ

วน จงหาเวลาสงบนงอยตามลาพงไมได ครนบดนมานงขรมอยคน

เดยวไมมอะไรทาในหองซงดานหนงทะลไปหอกลาง มเสายนอยเรยง

ราย อกดานหนงออกไปทางสวน เวลานนสงบเงยบเสยยงกวาจะบอก

วาเงยบ รสกวาในชวโมงตนๆ นเปนเวลาของขาพเจาจรงๆ นบแต

เปนเดกมา อารมณบรสทธซงไมมอะไรผกพนแลว กพลนคดถงตน

เปนครงแรกระลกดถงประวตการตางๆ ของตนทเปนมาแลวแตหน

หลง ถายงพนจดเหมอนอยางมอกคนหนงมาเพงดดวยแลว กรสกวา

จะหาตอนไหนทควรเรยกวาสขแทไมมเลย

ความคดเหลานหยดชะงกขาดเปนหวงๆ หลายหน เพราะ

ตองผลดออกผลดเขาไปตรวจตามบรเวณบานและสวนใหตลอด

เพอใหแนใจวา คนยงอยยามระวงระไวมนคงด ขณะขาพเจาออกไป

ในระวางเสาครงทสามหรอทส ตาขาพเจาซงชานาญในการสงเกต

เพราะไดฝกมาแตครงเดนทางไปคามาขายหลายคราว มองดดาวเหน

วาอยางชาอกครงชวโมงกจะถงเทยวคน จงรบออกไปตรวจอกครง

หนง และตกเตอนคนใชใหคอยระวงใหจงด สวนตวเองใหมอาการ

พพกพพวน ลาคอตบแหงเพราะวตกวจารณ เมอเขาไปในบานแลว

คงนงนงเหมอนเดม แตจะคดเรองอะไรไมออกเลย เพราะดเหมอนม

อะไรมาจกอกแนน แทบจะหายไมออกเอาทเดยว

ขาพเจากระโดดพรวดออกไประวางเสา เพอสดอากาศ

กลางคนทสดชนใหโลงอก พอออกไปถงรสกวามลมโชยมาถกแกม

ออนๆ และไมชาไดยนนกกกรอง เสยงกองไปในความวเวก ในคราว

เดยวกนนไดกลนดอกบวในสระซงแยมกลบบานกลางคน ลมพามา

ฉวๆ สงกลนหอมชน ขาพเจาแหงนดดาววาจะเปนเวลาไดเทาไรแลว

เหนทางชางเผอกสกสวางออน ๆ อยในชองวางระวางยอดไมดา

ตะคมๆ ผานเปนลาธารไปในทองอากาศซงเปนสนาเงนแก

ขาพเจาออกอทานโดยไมไดตงใจวา "แมคงคาในสวรรค" และ

ในบดนนเองรสกเหมอนวาความอดอนตนอกคอยเบาบางลงชว

ขณะหนง แลวกกลบเตมตนตนใจจนนาไหลรนออกมาอนๆ จรงอย

เมอสองสามชวโมงแรกทงลวงมาไดระลกถงประวตการของตนแตหน

หลง ตอนไหนไมรญจวนใจเทาคด ถงวาสฏฐ และเรองความรกของ

ตนซงมเพยงชวแลนแทๆ แตแลวกรสกเหมอนวาเปนเรองทลวงมา

นานไกล คลายกบความฝนอยางบาๆ ครนมาในบดน ขาพเจาไมได

คดถงเรองเหลานนทงหมดอกตอไปแลว แตมาเกดญาณทรรศนะขน

อยางหนง คอเมอคดใครครวญถงเรองตนในอดตและตนในปจจบน วา

เปนคนเดยวกนหรอเปลา คดแลวกใหสะดง เหนวามลกษณะผดกน

ไกลมาก ครงอดตกระโนนขาพเจาไมมอะไร นอกจากตนและความรก

กสองอยางนพงแยกออกเสยจากกนเหลอแตตนไมไดเทยวหรอ? ครน

มาในปจจบนน อะไรบางทขาพเจาไมม! บตรภรยาเอย ชางมาวว

ควายเอย ขาทาสบรวาร แกวแหวนเงนทอง สวนสาหรบเทยวเลน

บานงดงามมโหฬารซงใครเหนกอจฉาอยากไดเอย สงเหลานขาพเจา

มอยบรบรณแลว แตทวาขาพเจานนเปนขาพเจาอยทไหน ขณะนดๆ

กเหมอนผลไมเนา เนอในแหงหายไปหมด ในทสดเหลอแตเปลอก

เทานน

ขาพเจารสกเหมอนตนขนแลวมองดรอบๆ ตว

เหนสวนเทยวเลนงดงามกวางใหญ เดยรดาษดวยรกขชาต

พงยอดตะคมๆ ขนไปในทองฟา ในเวลากลางคน ซงพราวพรางดวย

ดวงดาวนบไมถวน มทางชางเผอกผานขาวไปเหนศาลาอนสงางามม

ตะเกยงศลาขาวจดสวางทกระวางเสา สงเหลาน ขาพเจากลบรสกเปน

ความเหนอยางใหมขนมาทนท วาเปนของงามนารกนาใคร แตทวา

เปนเหมอนหนงศตรหนาเนอทคอยบนทอนความสขดวยใจเสอ มใหม

ความสงบสขได เปนดงมารเวตาล แตมรปรางเรองงดงาม สบเลอด

หวใจขาพเจาไปเกอบหมดแลว และบดนกาลงกระหายจะสบเอาเลอด

หยดสดทาย ซงถาไดสบเอาไปแลว กคงเหลออยแตซากเหยวแหง

ของรางมนษยทมรปไมสมประกอบเทานน

มเสยงอยางหนงไดยนมาแตไกล จะเปนเสยงอะไรไมทราบ

แตเขาใจเอาวาเปนเสยงฝเทาเดนมาหรอเปนเสยงพดพมพา ขาพเจา

สะดงเหยง ถอดดาบปราดออกจากฝก กระโดดลงบนใดไปสองสาม

กาวและยนนงคอยฟง โจรหรอ? เหนจะไมใช เงยบสงดเสยทกสงทก

อยาง เงยบสงดจรงๆ มองจองไปดทงใกลและไกล ไมเหนมอะไร

เคลอนไหว ทงนคงเปนเสยงลกลบ ทมกปรากฏไดยนไนเวลากลางดก

สงด เสยงซงเมอครงขาพเจาคมเกวยนไปหยดพกอยกลางปาเคยทา

ใหสะดงตกใจ พจารณาดสงภาย นอกตว กไมเหนอะไร แตวาภายใน

ตวขาพเจาเลามอะไรบาง? ขาพเจาในขณะนหายตกอกตกใจหวน

หวาดแลว ไมใชกลาเพราะจาเปนตองกลาดวยหนไมพน หามได กลบ

จะมความยนดเสยดวยซา

"เชญเขามาเถด พวกโจร! มาเรวๆ เขา องคลมาล! เผาผลาญ

ใหราบลงเปนเถาถานเถด เพราะสงเหลานลวนเปนศตรรายกาจทสด

ตอขา ทพวกเจาควรทาลายมฉะนน มนกจะทาลายขาเอง เอาไปเสย

เถด เชญเถด ถงรางกายกได เชญเอาดาบฟนเสยเถด เพราะมนเปน

ศตรรายตอขาเอง เปนรางกายทหมก มนมวเมาอยแตกามารณ และ

ความโลภไมมทสด เปนสงอนควรสลดใจยงทขามอย ควรตดมนให

ขาดจากตนขาไป เชญเถด! พวกโจร! ผเปนมตรสหายเกา!"

เวลาคงไมนานละ เพราะบดนลวงสองยามแลว ยนดคอยทา

จะรบหนาดวย องคลมาลคงตรงมาหาตวขาพเจา ดแลว! อยากจะรวา

ครงนมนจะสามารถตดาบใหหลดจากมอขาพเจาไดอกหรอไม ถา

ขาพเจาไดแทงมนทะลตลอดหวใจ ถงจะตายไปกยนด เพราะมนเองผ

เดยวเทานน ททาความเดอดรอนทงหลายแหล ใหมขนแกขาพเจา

"เวลาคงไมนานละหนา" ขาพเจาภาวนาคานอยบอยๆ เพอ

ชะลอใจใหชนไวในขณะทเวลาใกลเขามา ใกลเขามาในคนนน

กราว! มาละกระมง? ไมใช เปนเสยงลมพดยอดไม แลวคอย

เลอนหายไกลออกไปแลวกเกดมขนอก เปนเสยงคลายสตวอะไรมขน

ปกปย ลกขนสลดตวอยางนหลายครงหลายหนแตครงหนงไดยนเสยง

แหลมเปนนกรอง

เสยงเหลานแสดงวาใกลสวางอยางนนหรอ?

รสกหนาวกลว นจะตองเสยใจเพราะไมไดเปนไปตามทหวง

ไวหรอ? นกแลวสะทานกลววาพวกโจรจะไมมา จวนจะสมปรารถนา

อยแลว คอจะไดสรบตบมอแลวกตายไปนตกลงจะใหคงสบชวตสาร

ทกขตอไปหรอ? รงเชาขนจะตองมความเปนไปรายกาจเหมอนเดม

อกหรอ จะไมมาชวยใหพนทกขพนรอนหรออยางไร? นกถงเวลา

เหมาะอยแลว หรอวาเรองทงหลายเปนเพราะขาพเจาตาฝาด เหน

นกบวชตนนนเปนองคลมาลไป? ถามตนเองอยางนกหลายกลบ จะวา

ตาฝาดวปลาสไปเองกดกระไรอย แตวาถาเปนองคลมาลจรงกคงตอง

มา ถาไมมความประสงคอยางใดอยางหนงแลวทาไมจงแปลงตวมาท

บาน แลวทาไมหายตวไปอยางสนทคลายธรณสบ? ทงไดใหใครตอ

ใครไปสบสวน ไมไดความวาองคลมาลไปบณฑบาตทบานไหนเลย

เสยงไกขน ปลกขาพเจาตนจากภวงค ดวงดาวทคอยมองด

หาเวลา บดนคอยเลอนหายลบไปทางยอดไมกหลายดวงแลว ดาวหม

อนนอกจากทอยสงในทองฟา กมแสงสลวไปหมดเปนอนไมมขอสงสย

อกตอไป วายางเขาปจจบนสมย เรองทองคลมาลจะยกมาปลนเปน

อนมไมไดแลว

แตเรองแปลกๆ ทงหมด ทเกดขนในความรสกในคนนน ไมม

อะไรจะประหลาดเทาทจะเปนตอ ไปในบดน คอเมอเหนวาไมม

อนตรายมาสตวแนแลว ขาพเจากหารสกเสยใจตามทคดเสยดายไว

แตแรกไม กลบมความคดใหมเดดขาดขนมาทนทวา "เมอเชนน

จะตองพงโจรเหลานน เพราะเหตอะไร?"

ขาพเจากระหายอยากใหพวกโจรถอไตจดคบกรกนเขามา จะ

ไดปลดเปลองใหพนจากแบกภาระ ทรพยสมบตอนมโหฬารนเสย แต

ไฉนจะตองทาอยางน? ผยอมเสยสละทรพยสมบตโดยไมตองใหใคร

เขาใหสละ แลวถอเอาไมเทาออกสญจร เปนผจารกแสวงหาบณยกศล

กมอยแลวไมนอย เปรยบเหมอนนกประสงคจะผกโผไปสารทศใด กม

ปกอยางเดยวเทานนทเอาไวบน มเทานกพอประโยชนอยแลว ฉนใด

กด ผจารกแสวงบณย กพงพอใจอยแตเครองนงหมเทาทปกคลม

รางกายไวมดชดกนรอนกนหนาว แลวมภาชนะสาหรบภกษาจารพอ

ประทงชวตมใหเกดทกขเวทนาหวโหย และขาพเจายงไดยนเขาชม

ชวตดวยการจารกแสวงบณยวา "ความมครอบครว กคอทคมขง แต

สญญาคาร (อากาศทโลงโปรงจากบานเรอน) ยอมเปนภาคสถานของ

ผจารกแสวงบณย"

ขาพเจาคดขอใหพวกโจรเอาดาบมาฟนรางกายนเสย ตวทกข

จะไดแตกขาดไปแตรางกายนสลายเปนธลไปแลว กจะมเหตปรงแตง

ใหเปนรปขนใหม จากรางเกาเกดเปนรางใหม สบสนตตตดตอกนไป

กทจะออกจากขาพเจาไป จะเปนชวตชนดไรหนอ? จรงอยขาพเจา

และวาสฏฐไดกระทาสตยปฏญญากนไว เฉพาะแมคงคาในสวรรค ซง

มนาดงเงนยวง ไหลลงไปสสระบวในเขตสวรรคทางทศตะวนตก วา

เราทงสองจะไดพบกนในแดนสขาวโนนและดวยคาปฏญญาน วาสฏฐ

บอกวาเราตางมดอกไมทพยตมแหงชวตอยในนาอนใสปานแกว ณ

ทะเลบนสวรรคอนศกดสทธ ถาบคคลผจะบรรลเปนเจาของ มใจ

บรสทธผองแผวมกศลกรรมอนไดบาเพญไวดแลว ทกคราวไป

ดอกไมทพยตมนนกจะเจรญงามขนเสมอ ถาหากวามความเปนอยไม

บรสทธ เกลอกกลวดวยบาปมลทน ดอกไมนนจะเหยวเศรา ประหนง

วามกมชาตบอนในฉะนน อนจจา! ปานฉะน ดอกไมทพยของขาพเจา

จะมถกบอนไสไปนานแลวหรอ? เพราะขาพเจาไดตรวจดความเปนไป

ในชวตทลวงแลว พบแตสงซงเจรญในความมวหมองทวเปนลาดบมา

ดงนจะมผลดไดอยางไร ถาจะไดขนไปบนนน?

แตตามททราบกนอย มบคคลบางทานกอนละชวตนไป ได

ทาลายความมาเกดในโลกนเสยเดด ขาด และไดถงซงความมนรนต

สขไมกลบมาเกดอก บคคลเหลานคอผทละสงโลกยทงปวง แลวถอ

เพศเปนนกจารกแสวงบณย

ดงน ไตคบและดาบหอกของโจรจะมาทาประโยชนอะไรแก

ขาพเจาได?

ขาพเจา ซงในชนแรกวตกตวสนเพราะกลวโจร และภายหลง

อยากใหโจรมาใจจะขาด เพอความ หวงตามทคดไว บดนไมกลวและ

ไมหวงไดความชวยเหลอจากโจร พนจากความกลวและความทะยาน

หวงดงนน ทงสองประการแลว กใหรสกเกษมศานตเปนความสงบ

อยางใหญ ความรสกเกษมศานตอยางน เทากบไดลมรสนรามษสขใน

ชนตนแหงอวสานสมบตของเหลาผจารกแสวงบณย เพราะเมอ

ขาพเจาคอยตอตานโจรไดฉนใด นกจารกแสวงบณยยอมตอตาน

บรรดาอานาจในโลกน อนเปนปรปกษไดฉนนน ทงสองฝายไมมความ

กลว และไมมความหวงจากโจรหรออานาจเหลานน จงมแตศานต

เปนสขเพราะสงบจากอะไรๆ ทงปวงหมด

ขาพเจา ซงเมอกอนหนายสบชวโมงทลวงมานกลวการออก

เดนทางแมแตระยะสนๆ เพราะขยาดตอความลาบากและอาหารการ

กนของผคมกองเกวยนเดนทาง บดนตกลงใจโดยปราศจากความ

กลวหรอความรวนเร ทจะละบานเรอนถอเอาการเดนทางไปตลอด

ชวตกวาจะดบ และถอสนโดษพอความประสงคในสงเทาทมอย

บงเกดความเดดขาดลงไปดงนแลว ขาพเจาไมขอกลบเขาใน

บานอก เดนตรงไปทเพงแหงระวางสวนกบลานบาน อนเปนทไว

เครองมอทกชนด หยบไดปฏกอนหนงตดทางแหลมออกเสย ใชตาง

ไมเทา แลวเอานาเตาแหงอยางทชาวสวนชาวนาใชบรรรจนาสะพาย

บา ไปกรอกนาในบอทลานบาน

ขณะนน หวหนาคนใชซงดแลบานขาพเจากรากเขามา พดวา

"องคลมาลกบพวกเหนจะไมมาแลว"

ขาพเจา "ไมมา โกลต เปนไมมาแน ปานนแลว"

หวหนาคนใช "กนนายทาทาจะเดนทางไปไหน?"

ขาพเจา "ดงนน โกลต จะออกเดนทางไป และดวยเรองน จง

อยากจะพดกบเจา เพราะเราจะไปอยางทเขาเรยกกนวาไปอยางนก

ประเสรฐเดนทางไกล ในทางนแหละโกลต ผมความเพยรพยายาม

จรงๆ แลว ไมกลบมาอก แมตายแลวกไมกลบมาโลกนอกปวยกลาว

ไปไยถงเรองกลบมาบานนในเมอมชวตอย? บานนจะมอบใหเจา

รกษา เพราะเจาเปนผซอสตยภกดจรงๆ ถงยอมตายได เจาจงดแล

จดการบานชองและทรพยสมบตจนกวาลกชายขาจะเตบโตเปนผใหญ

เจาจงนาความรกของเราไปแสดงและอาลาบดาและภรยาเราดวย ลา

กอนละ"

ขาพเจาพดแลว กปลดมอออกจากโกลต ซงเขากาลงยกมอ

ประคองเคารพและรองไห แลวเดนออกไปทางประตใหญ และเมอ

เหลอบเหนเสาประตกคดวา "ถาทไดเหนเปนองคลมาลนน เปนนมต

แลว กนบวาไดตความในนมตนนถกตอง"

ขาพเจารบเดนดมๆ ไมเหลยวหลง ผานไปในระวางละแวก

บาน มองดขางหนาในเวลาฟาขาวจวนจะสวาง เหนถนนหนทางนอก

เมองดวาเหว ทอดยาวยดไปไกลลบลบดประหนงวาจะไมมเขตสดลง

ไดฉะนน

ขาแตทานผเจรญ ขาพเจาถอเอาซงเพศของอนาคารกมนไม

มอาคารสถานดวยประการฉะน

สบแปด

ในหองโถงบานชางหมอ

ามนต ผจารกแสวงบณย กจบเรองลงดวยประการฉะน

แลวนง ตาเหมอมองไปดภมประเทศ มอาการตรตรอง

สวนพระตถาคตเจา กมพระอาการสงบนง ทอดพระเนตรภมประเทศ

เชนเดยวกน

มองไปจะเหนตนไมสง บางตนอยใกล บางตนหางออกไป

บางกรวมกนเปนกลมดเปนกอนดามด บางกเหนแตรางๆ ดงกอน

เมฆ แลวหายไปในหมอกทอยหางไกลออกไป

ก

เวลานน ดวงเดอนอยพอดตรงมข ฉายแสงสวางนวลเขาไป

ถงในบรเวณหองภายนอก เหมอนกบผาขาวสามผนทาบแผไวบน

สนามสเขยว สวนเสาทางดานซายเลอมสกาวราวกบบดวยเงนงาม

ในเวลาดกเงยบสงดดงน เสยงโคทบดเอองหญาอยในแหงใด

แหงหนงทถดไป บางทกไดยนถนดเปนระยะๆ

พระทศพลผทรงพระอนาวรณญาณ ทรงเลงเหนประพฤตเหต

ทงมวลนแจงจบวา ความจรงวาสฏฐมความซอสตยอยในกามนตมาก

ทตองแตงงานกบสาตาเคยร กไมใชเปนความผดของนาง แตเปน

เพราะบงคบและหลอกลวงดวยอบายทจรต นางเองเปนผวานใหองค

ลมาลเขาไปสบในกรงอชเชน และเพราะองคลมาลไปคราวนนเอง

กามนตจงละอาคารสถานถออนาคารยเพศ ณ บดนกาลงเดนเขา

หาทางแหงผจารกแสวงบณย แทนการทะจมดงหนกลงไปในหวง

ความเออเฟอสนกเพลดเพลนอนเปนโทษทกขมหาภย พระองคจะ

ควรตรสบอกความทวาสฏฐเปนอยในบดน ดหรอไม

แตทรงเลงเหนอธยาศยกามนตวา ยงไมถงเวลาทจะทรง

แจงใหเขาทราบ ดวยยงใหมตอ อนาคารยเพศอย หากทราบ

เรองเขาขณะน กามกเลสอนเพยงสงบอย กอาจจะพลานขนทาลาย

ความพยายามแสวงความหลดพนตอไป เพราะฉะนน พระศาสดาจง

ตรสกะกามนต ในทางทจะอดหนนกาลงมงสละกามวา "ความพลด

พรากจากสงทรกเปนทกข ความประจวบกบสงทไมรก เปนทกข น

กลาวตามความรสกอยางของทานทเปนอย"

กามนต "จรงทเดยว เปนความจรงทลกซงจรงๆ ขาแต

อาคนตกะ ใครเปนผกลาวคาน?"

"ดกอนผจารกแสวงบณย ทานอยากงวลถงเลย ถารสกเหนวา

เปนความจรงเชนนนจะเปนใครกลาวกเทากน"

"เหตไฉน ขาพเจาจงไมรสกเหนเชนนนเลา? ถงเปนประโยค

ทนอยคา กมความจรงในเรองทกขของขาพเจาอยหมด ถาขาพเจายง

ไมไดเลอกครเปนศาสดาของตนแลว กไมขอเลอกคนอน เปนตอง

เลอกทานผกลาวถอยคานน เปนปฐม"

"เชนนน ทานกมศาสดา ททานรบเอาคาสงสอนและปฏบต

ตามนนมาแลว"

"ขาแตทานผเจรญ ขาพเจาออกมาถอเพศอยางน ความจรง

มไดถอตามศาสดาอาจารยไหน ออกจะตรงกนขามเสยอก ขาพเจาม

ความคดในครงกระนน ตงใจแสวงหาความหลดพนดวยลาพงตนเอง

เพอพกรอนเวลากลางวน ในละแวกหมบานแหงหนง ณ รกขมล หรอ

พกอยในลาเนาอรณย ขาพเจาเจาฌาณเพงพนจอยางแรงกลา ขาแต

ทานผเจรญ ขาพเจาตงสมาธตรตรองขบปญหาเหลาน "อะไรคอ

อาตมน? อะไรคอโลก? โลกคงทหรอไม? อาตมนคงทหรอไม? หรอ

วาโลกไมคงทและอาตมนกไมคงท? หรอวาอาตมนคงท แตโลกไม

คงท? หรอวาโลกคงทแตอาตมนไมคงท? ทาไมมหาพรหมจงบนดาล

ใหโลกออกจากพระองคไป? ถามหาพรหมคอความบรสทธและ

ความสขอนเทยงแทไซร ไฉนโลกทพระองคสรางจงไมบรสทธหมดจด

และใหเกดแตความทกขโทมนสเลา"

"ขาพเจายงตรกนกถงสงเหลานเชนน กไมเหนวาจะไดบรรล

แจงซงความจรงซาตรงกนขาม กลบมความสงสยเกดขนใหมเสมอ ไม

รสกวาไดเขาใกลเฉยดกรายความเหนแจง ซงกลบตรยอมสละอาคาร

สถานออกแสวงหา อยางมากแมใหกระเถบใกลเพยงกาวเดยว กหา

ไม"

พระตถาคต "จรงเทยว ผจารกแสวงบณย เหมอนอยางผเดน

จะตองการไปใหถงขอบฟา ราพงวา "ไฉนหนอจะไดลถงในวนนหรอ

พรงน ซงแนวทก นเขตสายตาของเรา" ผใดคดแตขบปญหาอยางของ

ทานเหลาน กมลกษณะหวงจะลถง เหมอนคนเดนทางหวงจะไปใหถง

ขอบฟาฉะนน"

กามนต ผงกศรษะ ตรตรองแลวกลาวตอไปวา

"ครนมาวนหนง เวลาเมอเงาไมยดยาวออกไปมากแลว

ขาพเจาไปถงอาศรมแหงหนงในลาเนาปา ไดเหนชายหนมหลายคน

นงหมขาวกาลงรดนมโคอยกม กาลงผาฟนหรอลางถงอยทพลาธารก

ม ในหอกลางของอาศรม มพราหมณสงอายคนหนงนงอยบนเสอ และ

ชายหนมเหลานนคงเปนศษยเรยนลทธศาสนาอยดวย พราหมณนน

ไดปราศรยปฏสนถารขาพเจาฉนไมตร บอกวาระยะทางจากทนนไป

ถงหมบานแรก กเปนเวลาเดนไมถงชวโมง แตขอเชญใหรบประทาน

อาหารพกแรมสกคนหนง ขาพเจาเตมใจรบคาเชญดวยรสกขอบคณ

กอนทขาพเจาจะนอนหลบ ไดยนคาสอนของพราหมณผนนทดและนา

คดกหลายขอ

"รงขน เมอขาพเจาจะลาไป พราหมณผนนไตถามวา "ขาแต

ทานผจารกแสวงบณยใครเปนศาสดาของทาน? ผแนะนาใหทานออก

แสวงหาความจรง ชอไร?" ขาพเจากตอบอยางทไดตอบทานผเจรญน

พราหมณพดวา "ทานลถงความไดไฉนเมอทานเรรอนไปแตผเดยว

เหมอนนอแรด ไมเอาเยยงชางปาทไปเปนโขลง มหวหนาทเฉลยว

ฉลาดชานาญเปนผนา?"

"เมอพดถงคาวาโขลง แกมองดพวกหนมๆ ทยนอยรอบขาง

แตเมอถงคาวาหวหนา ปรากฏวายมดวยความอมเอมใจ

แกพดตอไปวา "เรองอยางนมสภาพสงและลกซงสขม เกน

ความคดของบคคลโดยลาพงจะคะเนเหนได ถาไมมอาจารยเปนผ

บอก กเปนเหมอนตาราทไมไดเปดออกด" อกประการหนง ในพระ

เวท ตามททานเศวตเกตสอนไววา "ดกอนเจาผเปนทรก เปรยบ

เหมอนบรษผกผาพนตาไว มผพาจากแดนคนธาระ แลวปลอยไวใน

แดนทรกนดารกจะงมหาทางกลบไปเบองตะวนออกหางไกลออกไป

บาง หรอไปทางเหนอเลยเถดไปบางหรอสมไปทางทศใตเรดไปบาง

เพราะถกปดตาพาไปแลวจงเปดตาในทใหม กยอมจะหาทางกลบไม

ถก ตอผทไมถกปดตามาบอกทางให วาทางนนแนไปแควนคนธาระ

กจะไปตามทเขาบอก แลวถามตามหมบานทระทางมา กจะถงบาน

ไดความรโดยตรง เกดสตปญญามากขนอก เรองนมอปมาฉนใด

บคคลทมครแนะทางให กมอปไมยฉนนน"

ขาพเจาเหนไดทนทวา ทพราหมณพดน จะเกลยกลอมขอใหฝากตน

เปนเปนศษย ขอทแกทาทชกชวน กลบทาลายความนบถอแหง

ขาพเจา เพราะความในพระเวทบทหนงทยงเจนใจขาพเจามวา

"ศาสดายอมไมกระหายอยากไดศษย แตศษยยอมกระหายอยากได

ศาสดาเอง" ตามนซงผดกนตรงกนขามจากลกษณะพราหมณคนนน

กระไร ขาแตทานผเจรญ ขาพเจาอยากไดศาสดาผพนแลวจากความ

รานกระหายเชนนน"

"กใครเลา ททานยกยองกระหายอยากใหเปนศาสดา? มนาม

วาอยางไร?

"ขาแตภราดา ผซงขาพเจาอยากใหเปนศาสดานน คอ

พระสมณโคดมศากยบตรผสละสมบตแหงศากยราชออกบรรพชาแลว

พระสมณโคดมพระองคน มเกยรตศพทอนดงามเฟองฟงทวไปวา

เปนพระผซงไมมผอนยงกวา เปนพระอรหนต เปนผบรสทธรแจงใน

สงทงปวง เปนพระศาสดาของเทวดาและมนษย เปนผตรสร มปรชา

สามารถคอพระพทธเจา ทขาพเจาเดนทางมานกเพอจะเฝาพระผไมม

ผอนยงกวา และถวายตนเปนศษย"

"ดกอนผจารกแสวงบณย กพระผซงไมมผอนยงกวา เปนผ

ตรสรแลวนน บดนอย ณ ทไหน?"

"ขาแตภราดา อยไกลไปทางเหนอในจงหวดสาวตถ แควน

โกศล ถดกรงสาวตถออกไปหนอย มสวนเชตวนอดมดวยปาไมรมรน

หางไกลจากเสยงเกรยวกราวหนวกหตางๆ สมควรผทาความเพยรจะ

บาเพญภาวนาได สระมนาใสปานแกวสงละอองไอขนมาใหสมผส

ความชนเยน และตอนทเปนทง กเขยวชอมเดยรดาษดวยดอกไมตาง

ๆ สลางสนบไมถวนอยาง หลายปมาแลว เศรษฐชออนาถบณฑก ซอ

สวนนจากเจาเชต ดวยราคาเงนเปนอนมาก ถวายเปนพทธ

นวาสนสถาน ณ เชตวนอนรมรนมทงวาง ซงนกปราชญผมสตปญญา

เปนอนมากไดเคยผานเขาไปแลวนน ในเวลานพระพทธองคประทบ

อยและขาพเจากหวงอยวา ถาขะมกเขมนเดนทางจากทนในเวลาราว

สกสสปดาห กจะถงจงหวดสาวตถ แลวจะไดเขาเฝาแทบเบองพระ

บาทมล"

"ดกอนผจารกแสวงบณย ทานเคยเหนพระผมพระภาคนน

มาแลวหรอ? ถาทานเหนจะจาไดหรอไม?"

"ภราดา ขาพเจายงไมเคยเหนพระผมพระภาคเจา ถาขาพเจา

เหน กคงไมรจกพระองค"

ครนแลวพระศาสดา ทรงราพงวา "ผจารกแสวงบณยคนน

เดนทางจะไปหาเราไดตงใจอทศตวจะมาเปนสาวกของเรา ถากระไร

เราพงเทศนาหลกพระธรรมใหฟงบางแมอนทรยยงไมแกกลา กพอ

เปนอปนสย" แลวหนพระพกตรตรงมายงกามนต ตรสวา

"ดวงเดอนเพงจะขนมาตรงมขบาน เวลากลางคนยงอก

ยาวนาน การนอนมากนกยอมทาใหเซองซม เพราะฉะนน ถาไมม

ความรงเกยจ เราจะแสดงธรรมของพระพทธเจานน เปนปฏการแก

ประวตททานเลาใหฟง"

"ขาแตภราดา ขาพเจาตองการอยางนนอยแลว โปรดแสดง

เถด"

"ดกอนผจารกแสวงบณย ถากระนนจงสดบธรรมทจะแสดง

ตอไปน กระทาใจใหดเถด"

สบเกา

พระศาสดา

ละพระพทธองคกตรสวา "ดกอนภราดา พระผมพระภาค

สมมาสมพทธะนน ไดยงจกรแหงธรรมอนประเสรฐใหหมน

ใกลอสปตนะในมฤคทายวนจงหวดพาราณส กแหละจกรแหงธรรมนน

อนสมณะหรอพราหมณ เทวดาหรอมาร พรหม หรอผใดผหนงในโลก

นไมพงขด ขวางไวมใหหมนได

พระธรรมททรงประกาศ คอ ธรรมอนใหเหนแจงความจรง

อยางยง สประการ สประการนน คออะไร? ไดแก ความจรงอยางยง

แ

คอทกข ความจรงอยางยง คอเหตของทกข ความจรงอยางยง คอการ

ดบทกขทงสน และความจรงอยางยง คอทางทไปถงความดบทกข

ทงสน

ดกอนภราดา ความจรงอยางยง คอทกขนนอยางไร? ไดแก

ความเกดมานเปนทกขความทชวตลวงไปๆ เปนทกข ความเจบปวย

เปนทกข ความตายเปนทกข ความอาลย ความคราครวญ ความทน

ลาบาก ความเสยใจ และความคบใจลวนเปนทกข ความพลดพราก

จากสงทรกเปนทกข ความประจวบกนสงทไมรกเปนทกข ความท

ไมไดสมประสงคเปนทกข รวมความ บรรดาลกษณะตางๆ เพอความ

ยดถอผกพนยอมนาทกขมาใหทงนนดกอนภราดา นแหละความจรง

อยางยงนนคอ ทกข

กแหละความจรงอยางยง คอ เหตของทกขนนอยางไร?

ไดแกความกระหายซงทาใหเกดมสงตางๆ อนความเพลดเพลนใจ

และความรานเกดตามไปดวย เพลดเพลนนกในอารมณนน ๆ คอ

กระหาย อยากใหมไวบาง กระหายอยากใหคงอยบาง กระหายอยาก

ใหพนไปบาง ดกอนภราดา นความจรงอยางยงคอ เหตของทกข

กแหละความจรงอยางยง คอ การดบทกขทงสนนนอยางไร?

ไดแกความดบสนทแหง ความกระหายนเองไมใชอน ความเสยสละได

ความปลดเสยได ความปลอยเสยได ซงความกระหายนนแหละ และ

การทความกระหายนนไมตดพวพนอย ดกอนภราดา นแหละความ

จรงอยางยงคอการดบทกขทงสน

กแหละความจรงอยางยง คอ ทางไปถงความดบทกขทงสน

นนอยางไร? ไดแกทางอนประเสรฐมองคแปด คอความเหนชอบ

ความดารชอบ วาจาชอบ การงานชอบ เลยงชวตชอบ ความเพยร

ชอบ ระลกชอบ ตงใจชอบด กอนภราดา นแหละความจรงอยางยง

คอทางไปถงความดบทกขทงสน

เมอพระศาสดา มพระพทธบรรหารดวยอรยสจเปนเบองตน

ปานวาไดประดษฐานหลกศลาขนสมมดวยประการดงนแลว กทรงยก

พระธรรมทงมวลขนตงประกอบ โดยอบายใหเปนดงเรอนยอด

สาหรบเปนทอาศยแหงดวงจตผสาวก ทรงจาแนกแยกอรรถออกเปน

ตอนเนอความ แลวทรงชแจงกากบการไป เสมอนดงบคคลตดแทง

ศลาออกเปนชนๆ แลว และขดเกลาฉะนน ทรงเชอมตอนเนอ ความ

ตอเนอความ เสมอนบคคลไดลาดบซอนแทงศลาเหลานน ผจงจดดจ

เปนรากใหรบกนเองแนนหนา มสมพนธเนองถงกนตลอดเรยบรอย

ทรงนาหลกความเหนแจงวา สงทงปวงยอมแปรปรวนเขาประกอบกบ

หลกความเหนแจงวา สงทงปวงเปนทกขแลวเชอมหลกทงสองนเปน

ดงซมทวาร ดวยเครองประสาน คอมนสการ อนแนนแฟนทวา

สภาวธรรมทงปวงลวนเปนอนตตาเลอกเอาไมได ทรงนาสาวกเขาส

ทวารอนมนคงน คราวละขนเปนลาดบไป แลวยอนลงยอนขนหลาย

ครงหลายครา โดยขนบนไดอนสรางไวม นคงแลว คอปฏจจสมปบาท

หลกธรรมอนมเหตผลอาศยกนเองเกดขนเปนขนๆ สบเนองดงลกโซ

ซงมนคงเตมทอยท วไป

อนวา นายชางผเชยวชาญ กอสรางปราสาทมโหฬาร ยอม

เพมรปศลาจาหลกไวในทสมควรตามทานอง มใชจะใชเปน

เครองประดบเทานน แตยงใชเปนประโยชนรองรบหรอคาจนทบาง

แหงนนไวดวย ความขอนอปมาฉนใด พระศาสดาในบางคราวยอม

ทรงชกเอาเรองทเปรยบเทยบเปนภาษตทนาฟง และสมดวยกาลสมย

ขนแสดง กอปไมยฉนเดยวกน เพราะทรงเหนวา เทศนาวธชก

อทาหรณขนสาธกเปรยบเทยบ ยอมกระทาไหพระธรรมอนประณต

ลกซงททรงสาแดงหลายขอ ใหแจมแจงขนไดแกบางเวไนยชน

ในทายแหงเทศนา พระองคทรงประมวลพระธรรมบรรยาย

ทงหมด ในคราวเดยวกนเสมอนดวยเรอนอนตะลอมขนดวยยอดเดน

เหนสงางามรงเรองไดแตไกล ดวยพระวาจาวาดงน "ดกอน

อาคนตกะผแสวงบณย ความเกาะเกยวใครกระหายตอความเกดยอม

เปนเหตใหถงความเกด หากตดความใครกระหายเชนนนเสยไดขาด

ทานกยอมไมเกดในภพไรๆ อก"

อนภกษ ผพนจากความเกาะเกยวยดถอพงใครในอารมณไรๆ

แลว ยอมบงเกดญาณความรแจงขนในจตอนสงบแจมใสปราศจาก

อวชชาความมดมว วา "วมตตความหลดพนนน บดนเปนผล

ประจกษแลว นคอ ความเกดเปนครงทสด สนความเกดใหมในภพ

โนนแลว"

ภกษผบรรลธรรมปานน ยอมไดรบผลตอบแทนคอธรรมรส

อนลาเลศ ดกอนอาคนตกะผแสวงบณย กธรรมรสอนลาเลศนนคอ

อะไร? ไดแก "ญาณอนรวาทกขทงปวงดบแลว" ผใดไดรบรสพระ

ธรรมน กยอมพบความหลดพนอนเปนผลเทยงไมแปรผนเพราะสงใด

ไรสาระเปนอยช วขณะ สงนนไมใชของจรง สงใดมสาระคงทถาวร สง

นนเปนของจรงและเปนทสดแหงสงมายาทงปวง

ผใดจาเดมแตตนมาทเดยว ตกอยในความเกด ในความสบ

ชวตเปลยนไปๆ ในความตาย และบด นไดกาหนดรไวดแลว ซง

ลกษณะแหงสภาพอนเปนพษน ผนนยอมชนะดวยตนเองแลว ถงซง

ความพนภยในความเกด ความแก และความตาย และเขาซงเคยตก

อยในโรคาดร ในมลทนกเลส ในบาป ผนน ณ บดนไดรบความรบรอง

แนนอนแลววาไมมพการแปรผน อนเปนผลสะอาดหมดจด และเปน

บณย

"เราพนแลว ความหลดพนไดประจกษแลว ชาตหยดอยเพยง

นแลว กรณยะของเราสาเรจแลว โลกนหยดแกเรา ไมสบตออกแลว"

ดกอนอาคนตกะผแสวงบณย นรชนมญาณทรรศนะเชนนชอ

วา "ผสาเรจแลว" เพราะเขาเสรจสนธระ และถงทสดบรรดาความทกข

ยากทงปวง

ดกอนอาคนตกะผแสวงบณย นรชนมญาณทรรศนะเชนน ชอ

วา "ผไดขจดแลว" เพราะเขาไดขจดแลวซงอปาทาน (ความออกรบ?)

วา "ตวเรา" และ "ของเรา"

ดกอนอาคนตกะผแสวงบณย นรชนมญาณทรรศนะเชนน ชอ

วา "ผถอนแลว" เพราะเขาไดถอนแลว ซงตนไมคอ ความม ความเปน

ตลอดกระทงรากมใหเหลอเชอเกดขนไดอก

บคคลมลกษณะเชนน ตราบเทาทยงมรางอย เทวดาและ

มนษยคงเหนได แตเมอรางสลายเพราะความตายแลว เทวดาและ

มนษยมไดเหนตอไป แมแตธรรมดาผเหนไดตลอดกไมเหนเขาคน

นนอก ผ

นนไดทาใหธรรมดาถงความบอดแลว เขาพนจากมารแลว ไดขามหวง

มหรรณพทตองแหวกวายวนเกดเวยนตาย ถงเกาะอนเปนแหลงเดยว

ทผดพนเหนอความเกดความตาย กลาวคอ พระอมฤตมหานรพาณ"

ยสบ

เดกดอ

มอพระพทธเจาทรงแสดงพระธรรมจบลงแลว กามนต

ชายอาคนตกะนงนงอยนาน ดวงจตเกดป นปวนรวนเรดวย

ความสนเทหสงสยหนกใจหลายพนนย ถอนหายใจกลาว

ถามวา " ทานไดอธบายถงความทภกษในเมอยงมชวตอย วาควร

จะตดความทกขเสยไดมากพออยแลว กแหละเมอรางกายผนนจมลง

ในหวงแหงความตาย กลบคนไปสสภาพซงเปนธาตเดม นบแตนน

ไป เทวดาและมนษย หรอตลอดจนธรรมดา กไมเหนเขาอก แตทาน

ยงมไดกลาวใหแจงวาผนนตายแลว เปนอยางไรตอไป และเรอง

สวรรคอนเปนบรมสขทผไดขนไปอยจะไมรจกตาย ขาพเจายงไมได

ฟงสกนอย กพระพทธเจาไมตรสเรองนบางดอกหรอ?

เ

"เปนดงนน เปนดงนน ภราดา พระศาสดามไดรบรองเรองน

เลย"

"เชนนน กหมายความวา พระพทธเจาไมทรงทราบเรองอน

สาคญทสดแหงบรรดาเรองอน ๆ ทงหมด เปนอนไมดไปกวาขาพเจา"

"ทานเหนเชนนนหรอ? ดกอนอาคนตกะ จงฟงหนอย ณ ปา

ไมประดลาย ในจงหวดโกสมพ ทานกบวาสฏฐใหปฏญญากนวาจะ

ครองสตยไวเปนนรนดร และสญญาวาจะไดพบปะกนอกทบนสวรรค

แดนสขาวด ณ ทนน สมยหนงพระพทธเจาเคยอย วนหนงพระองค

ออกจากปาประดลาย กาใบประดลายไปดวย ตรสกะบรรดาสาวกวา

"ดกอนภกษทงหลาย อนใบไมทเรากาไวน กบใบไมทอยในปาโนน

ขางไหนจะมากกวากน?" บรรดาสาวกทลตอบทนทวา "ใบไมในพระ

หตถมจานวนนอยกวาทมอยในปาโนนพระเจาขา" พระพทธเจาตรส

วา "ดกอนภกษทงหลาย ความจรงกเชนนน สงทเราตถาคตเหนแจง

แลว แตมไดแสดงใหแกพวกทาน ยอมมมากกวาทไดแสดงแลว ม

อปมาเหมอนใบประดลายทอยในมอเรา กบทมอยในปาฉะนน ดกอน

ภกษทงหลาย เปนไฉนเราจงไมแสดงใหฟงทงหมด? กเพราะไมเปน

สาระประโยชนเพอความหลดพน ไมเปนเบองตนแหงพรหมจรรย ไม

เปนไปเพอความหนายในโลกย ไมเปนไปเพอความจดจาง ความรก

ใครยนด ไมเปนไปเพอความเยนใจ ไมเปนไปเพอความสงบ ไม

เปนไปเพอความรแจง ไมเปนไปเพอความตนเตมท และในทสด กไม

เปนไปเพอนรพาณ"

กามนต "ถาพระศาสดาไดตรสดงนนไปปาประดลาย ใกลกรง

โกสมพ เรองกซารายหนก เพราะถาเชนนน กหมายความวาท

พระองคทรงนงเสยไมแยมพรายเรองสวรรค คงเพอจะไมใหสาวกเกด

ความทอถอยวาเหวใจ ในการพยายามหาความหลดพนเพอความสญ

นนเอง ขาพเจาคดเหนวาทไมทรงอธบายคงเปนดวยลทธประสงค ดง

ททานแสดงมาชดแจงอยแลว กเมออนทรยท งหก เปนของไมเทยง

ไมมอาตมนตวตนควรละวางเสย เพราะลวนเปนเหตใหเกดทกข ดงน

จะมชนอะไรเหลออยอกเลา ทจะเปนเครองยดเหนยวกนตอไป? ขา

แตทานอรยะ ตามหลกลทธททานแสดงใหฟงน ขาพเจาจะตองเขาใจ

วา ภกษผพนแลวจากบาปมลทนทงสน ยอมตกเปนเหยอแหงความ

สญในเมอรางกายสลายแลว คอตายแลวกสญไปเทานน ไมมความ

เกดความเปนอก"

"ดกอน อาคนตกะ ทานไดบอกเราแลวมใชหรอวาภายในหนง

เดอน ทานจะไปเขาเฝาแทบบาท มลพระพทธเจา ณ เชตวน จงหวด

สาวตถ?"

"ขาพเจาหวงไวเชนนน ทานผเจรญ เหตไฉนทานจงถาม?"

"กระนน เมอทานไดเฝาแทบบาทมลพระศาสดา ทานจะคดวา

อยางไร เมอไดเหนพระรปกาย? และเพยงอาจถกตองพระกายเทานน

หรอ ทรวาพระองคคอพระพทธเจา?"

"หามได ทานผเจรญ"

"หรอบางท เมอพระศาสดาตรสกะทาน ตวทานรสกดวยใจ

และความทตวทานเหนขนในดวงจตนน เขาใจวาเปนพระพทธเจา

หรอ?"

"หามได ทานผเจรญ"

"ถาเชนนน รปและนามหรอกายและใจรวมกน คอ

พระพทธเจา?"

"ขาพเจาไมเหนเชนนนเลย ทานผเจรญ"

"ถาเชนนน ทานคดหรอเปลา วาพระพทธเจามความเปนอย

นอกเหนอจากพระกายหรอพระมนส หรอวานอกเหนอทงสอง

ประการ? สหาย ความเหนของทานดงนหรอ?"

"พระพทธเจา ตามทขาพเจาคดเหน ยอมเปนสวนหนง

ตางหากจากสงทกลาว ภาวะแหงพระองคไมพงเหนไดจากสงเหลาน"

"เชนนน ถากาย อนมลกษณะทจะใหเกดความรข นได ยงไม

เปนเหตใหทานรวาพระพทธเจาแลว มอานาจอยางอนอะไรอก ทจะ

ทาใหทานเหนแจงในพระองค?"

"ทานผเจรญ อานาจอยางอนดงทวา ขาพเจายอมรบวา

ขาพเจาไมม"

"ดกอน สหายกามนต ถาเชนนน ในโลกทเหนอยน ตามความ

จรง ทานกไมสามารถเหนพระกายอนแทของพระพทธเจาได แลว

ทานจะควรกลาวละหรอวา พระพทธเจาหรอภกษทหลดพนจากบาป

มลทนทงปวงนน เมอตายแลวกสญ คอ ไมมอะไรเปนไดอกตอไป ใน

เมอทานไมมอานาจญาณทรรศนะทจะเหนพระสาระอนแทจรงของ

พระองคได?"

กามนตนงนงกมศรษะอดอดใจอยครใหญ แลวเกดปฏภาณ

ขนมาแวบหนง ตอบวา

" แมถงขาพเจาจะไมมสทธเพอกลาวเชนนนไดกจรงอย แตก

ยงเหนความทพระพทธเจาทรงนงมไดแสดงนนไดชดวา ถาพระองคม

สงทจะแสดงใหบงเกดความปตเปนบาเหนจไดแลว พระองคคงไมทรง

นงอยเทานน เพราะภกษซงชนะความทกข ถาแจงวาเมอตายไปแลว

ไมสญจะตองไดรบบรมสขเปนนรนดรแลวไซร กยอมจะเกดปตเปน

เครองหลอเลยงนาใจชมชนยงขนไมแหงแลงเสยทเดยว ตงหนาทา

ความเพยร"

"สหาย ทานคดเชนนนหรอ? ถาหากวาพระพทธเจามไดช

ความดบทกข วาเปนสดทางปฏบต หรอมไดสอนใหกาหนดรความ

ความทกข เปนปากทางปฏบตกอน เอาแตพราดวยวธยกสมบต

สวรรคในชาตหนามาชม เพอลอใจวาเมอตายแลวจะไปเกดใหมในสบ

หกชนฟา ไดเสวยศฤงคารสมบตสวรรคในชาตหนานน มแตความสข

ไดอยางใจทกประการ เพยงเทานนจะมผลเปนอยางไร? คงมสาวก

อเนกอนนตมความเชอถอ ยนดรบรองคาสอนไวโดยเรว และคงเพยร

พยายามเพอความหลดพนจากโลกมนษยดวยความเตมใจ แตหารสก

ไมวาความเพยรเพอหลดพน แตเปนไปในอาการเชนน ยอมเปนการ

รงเอาตณหา คอ ความรานกระหายตดไปดวยกนกบตนอยางแนน

หนา ตองวนไปเวยนมาในเหตแหงความทกข แลวกไดรบผลคอความ

ทกข จะหลดทกขไปไมพนเลย เปรยบเหมอนสนกเฝาบาน ผกลามไว

กบเสา พยายามจะใหหลดพนเครองลามไป แตกร งเอาเครองลามนน

ไปดวยรอบ ๆ เสา กหาหลดไปไดไม อปมาฉนใด ภกษผต งความ

เพยรเพยงไรกตาม แตเมอร งเอาตณหาตนเหตทกขมาเพลนใจไวดวย

กตองวนเวยนรบทกขแลวทกขเลา ไมออกจากภพใหญไปได ม

อปไมยอยางเดยวกน"

"ขอน ขาพเจายอมรบวาเปนอนตรายตอการหลดพนอย

เพราะอาจไปรบทกขแตกยงเหนวา ลทธทมาชแจงเสยอยางน ยอม

เปนอนตรายรายกวา เพราะทาใหความเพยรทบาเพญมา แตตน

หยอนลา หมดอยากลงไป เพราะถาตายกสญไมไดไปเกดในสถาน

บรมสข ไมไดรบบาเหนจทลงทนเพยรเหนอยยากมา"

"สหาย ถาเรองจะเปนอยางตอไปน ทานจะสาคญอยางไร?

ตางวาไฟกาลงไหมบานบาววงเขาไปปลกนายวา "ลกขนเถดทาน รบ

หนไปโดยเรว ไฟกาลงจะไหมบาน" ขณะนนหลงคาและไมเคราถกไฟ

ไหมกาลงจะรวงตกลงมาอยแลว ถานายจะตอบบาววา "เจาออกไป

ดกอน วาขางนอกบานฝนตกหรอเปลา มพายหรอเปลา เดอนมดหรอ

เปลา ตอฝนไมตก พายไมม เดอนไมมด ขาจงจะออกจากบานไป"

"ขาแตทานผเจรญ ไฉนผเปนนายจะกลาวแกบาวอยางน?

เพราะบาววงเขามาปลกดวยความตกใจ บอกวาใหหนออกจากบาน

ไป เพราะไฟไหมถงเครา และหลงคากาลงจะตกลงมาอยแลว"

"กถาหากวา ผเปนนายจะตอบวา "เจาออกไปดกอนวาขาง

นอกบานฝนตกหรอเปลา มพายหรอเปลา เดอนมดหรอเปลา ถาฝน

ไมตก พายไมม เดอนไมมด ขาจงจะออกบานไปดงน ทานคงจะเหน

วา เรองทบาวอนซอสตย ไดมาบอกวากาลงเกดภยรายแรงอยในบาน

นน ผเปนนายคงฟงไมเขาใจไมใชหรอ?"

"ทานผเจรญ ขาพเจากยอมจะลงความเหนเปนเชนนน เพราะ

คดไมเหนเลยวานายไหนจะเปนบาพอถงจะตอบอยางนน"

"ถกตอง อาคนตกะ ตวทานในเวลานกเหมอนกบมเพลงลก

ฮออยรอบศรษะ เพราะบานของทานกาลงถกไฟไหม บานอะไร?

โลกนกคอบานของทานเอง ถกไฟอะไรไหม? ถกไฟคอความรกใคร

ยนด ไฟคอโทสะ และไฟคอความหลง มาเผาอย สกลโลกยอมถกไฟ

นเผาผลาญอย สกลโลกอดแนนอยดวยควนไฟน และสากลโลกก

สะทานไหวจนถงราก เพราะฤทธไฟนพลงโพลงเตมกาลงแรง"

เมอพระพทธเจาตรสอธบายดงน กามนตมอาการสนเทม

คลายลกแหง ทไดยนเสยงบนลอแหงราชสหในพมไมใกลตว ทรด

กายยวบศรษะตกฟบอก นงนงคอตนเปนครใหญ ครนระบายลม

หายใจไดบางแลว กกลาวดวยเสยงสน แตกระดางวา "ตามทอธบาย

มานอยางไรกยงไมเปนทางทขาพเจาพอใจ พระพทธเจาชางไมทรง

แสดงเรองทขาพเจาอยากจะทราบเสยเลย ถงแมพระองคสามารถจะ

ทรงชแจงได แตมไดทรงแสดงใหเปนทชนใจกดหรอทรงนงเสย เพราะ

ทรงเหนวาจะไมเปนเหตใหพนทกขกด หรอวาพระองคไมทรงทราบ

เลยกด เหลานจะดวยอยางใดอยางหนงกตาม ขาพเจากมได

พอใจดวยทงนน เพราะความคดและความพยายามของมนษยยอมมง

หาความสขความบนเทง เมอไมมชนอะไรลอใจใหหวงเสยกอน กไม

พยายามเทานน วากนทาไมม และเมอมพยายามยอมมหวง แตน

พยายามไปหาความหมดหวง เราจะไมตองทาความใหลาบากมด

หรอ? เพราะความสขความบนเทงเปนมลแหงธรรมชาต ไมวาสตวหร

อมนษย และเพอใหสมตามน ขาพเจาไดยนคาอธบายของพราหมณ

วาดงน

"ตางวา ชายหนมคนหนง เปนผสามารถรบความร วองไว

แขงแรง มอานาจยงกวาชายหนมทงหลาย โลกพรอมดวยขมทรพย

ทมอยกตกเปนสมบตของชายหนมคนน นคอความบนเทงสขอนควร

แกมนษยชาต ความบนเทงสขของมนษยนรอยเทา เปนความบนเทง

สขของบพเปตบรษบนสวรรค ความบนเทงสขของบพเปตบรษใน

สวรรครอยเทาเปนความบนเทงสขของพระอนทร ความบนเทงสข

ของพระอนทรรอยเทา เปนความบนเทงสขของพระประชาบด ความ

บนเทงสขรอยเทาของพระประชา บดรอยเทา เปนความบนเทงสข

ของพระพรหม นคอ ความบนเทงสขอนเลศ นคอ วธไปสความ

บนเทงสขอนเลศ"

พระพทธเจา "ดกอนอาคนตกะ ทงนกเชนเดกไมเดยงสาคน

หนงกาลงยนอย เดกคนนเจบฟนปวดราวไปหมด พอเหนแพทยผม

ความรเชยวชาญกวงไปหา และบอกถงความทกขใหฟงวา "ขาพเจา

ขอความกรณาใหใชความรของทานชวยทาใหรสกเกดปตสข แทน

ความเจบปวดทมอยในขณะน" แพทยตอบวา "ความรทมอยกคอถอน

เหตเจบปวดนนเสย ทจะทาใหเกดความสขทงๆ ไมถอนเหตเจบปวด

เสยกอนยอมไมได" แตเดกนนไมพอใจ คราครวญวา "ไดทนความ

เจบปวดรวดเราทฟนมานานแลว จงควรไดรบรสแหงความบนเทงสข

แทน และกไดทราบวามแพทยวเศษทสามารถทาใหเกดความสขได

โดยไมตองถอนฟนทเจบออกเขาใจวาทานคอแพทยวเศษทอาจทาได

เมอทานไมสามารถจะทาไดกตองไปหาแพทยอน" วาแลวเดกคนนนก

ไป มแพทยเถอนทาปาฏหารยเลนกลได มาจากแควนคนธาระ ต

กลองรองโฆษณาวา "ความไมมโรคเปนลาภอยางยง ความไมมโรค

เปนทมงของมนษย ผใดมความเจบปวยทนทกขเวทนารายแรง

เพยงไร กอาจรกษาใหกลบเปนผมแตความสขความบนเทงทงทง

สรรพางคกายได โดยเสยคารกษาอนยอมเยา" เดกเจบฟนวงไปหา

แพทยเลนกล และขอใหชวยเปลยนความทกขใหเปนความบนเทงสข

ดวย แพทยเลนกลกอวดอางและรบรองวาตนมความรความชานาญ

ในทางน วาแลวเรยกเงนคารกษาเสยกอน เอานวแตะทฟนเสก

คาถาอาคมตามพธเดกนนรสกหายเจบปวด วงกลบบานดวยความ

แชมชนรนเรงเปนความสข"

"ตอมาไมชา ครนความรสกเปนสขนนคอยจดจางลงไป ความ

เจบปวดกมาแทนทอก ทงนเพราะอะไร? กเพราะไมถอนเอาตนเหต

แหงความปวดนนออกเสยกอน"

"ดกอนอาคนตกะ แตตางวา ชายคนหนงเจบปวดฟนสาหส

แตเปนผมความคด ไดไปหาแพทยผมความชานาญ แพทยบอกวา

จะตองจดการทตรงฟนปวดจงจะหาย ชายคนนนบอกวากมความตอง

การอยางนน แพทยจงตรวจดทฟน เหนตนเหตวาทปวดเปนเพราะ

เหงอกอกเสบ ไดแนะนาใหเอาปลงเกาะดดเลอดรายออกมาเสยกอน

แลวเอายาพอก ชายผนนทาตามแนะนาความเจบปวดกหายขาด ไม

กลบมาอก ทงนเพราะอะไร? กเพราะถอนเอาตนเหตแหงความ

เจบปวดออกเสย"

เมอพระศาสดาทรงชกอทาหรณขนเปรยบเทยบดงน กามนต

นงนงคอตกหมดปฏภาณไมทราบวาจะโตอยางไร แตกยงไมยอมตนท

จะเปนเหมอนเดกไมเดยงสา ในอทาหรณในทสด สงบอารมณอน

ปวนป นไดแลว กถามเสยงกระเสาๆ วา "ขาแตทานผเจรญ ขอความ

ทกลาวมาทงน ทานไดยนมาจากพระโอษฐพระศาสดาสมมาสมพทธ

เจาดวยตนเองหรอ?"

พระพทธเจาทรงยมนอย ๆ ซงพระอาการอยางนนาน ๆ จะม

สกครงหนง ตรสตอบวา "ดกอนภราดา เราไมไดวาไดยนมาจากพระ

โอษฐพระศาสดาเอง"

เมอกามนตไดฟงดงน กมอาการโลงใจหายหดหตว มดวงตา

แจมใสขน เสยงกหายกระเสา ออกอทานวา

"นนนะซ! ขาพเจาไมแนใจในคากลาวของทานกอนแลว บดน

รแจงวาคาอธบายททานกลาวหาใชถอยคาของพระพทธเจาไม แต

เปนโวหารออมคอมททานนกเฉลยเอาเองโดยความเขาใจผด แทจรง

ธรรมพระพทธเจายอมอานวยผลประโยชนในเบองตนในทามกลาง

และในทสด ดงน ใครจะอาจกลาวหลหลกธรรมอนนนได วามได

อานวยผลบนเทงสขอยางยอดเยยมให อยางไรกดอกสองสามสปดาห

ขาพเจากจะไดเฝาพระศาสดาแทบพระบาทมลแลวรบเอาซงพระธรรม

เพอหลดพน โดยตรงจากพระโอษฐเอง เหมอนดงทารกทไดดดสง

โอชาอนชมชนจากอกมารดาเองฉะนน และทานกจะไดไปเฝาดวย

แลวรบเอาพระธรรมอนแทจรง ตวทานกจะเปลยนความเขาใจอนกวด

แกวงนเสยได เชญทานดดวงจนทรอนแหวงทเลอนลอยไปถงแนว

ชายคาหอนงแลว คงเปนเวลาดกมากอย ควรทเราจะพกผอนนอนกน

เถด"

พระพทธเจาตรสวา ดแลว พลางทรงชกพระอตตราสงคคลม

พระกายแนบแนนเปนปรมณฑล เอนองคลงเหนอพระสนถตในอาการ

สหไสยา พระหตถขวาหนนพระเศยรพระบาทซายซอนพระบาทขวา

ทรงกาหนดเวลาทจะเสดจตนบรรทม ดารงพระสตสมปชญญะเขาส

ภวงคนทรารมณ

ยสบเอด

ในทามกลางความเปนไป

มอพระศาสดาตนบรรทมเวลาเชาตร ทอดพระเนตรเหน

กามนตตนอยกอนแลวกาลงมวนเสอ เอานาเตาขนสะบาย

บา แลวกวาดตามองหาไมเทา ซงเดมวางพงไวทมมหอง แตเลอนลม

อยกบพนซงไมสงเกตเหน ขณะทมองหาอยนนมกรยาอาการรบรอน

มาก

พระพทธเจาประทบนงตรสปราศรยวา "ดกอนภราดา นทาน

จะไปเทยวหรอ?"

เ

กามนตตอบดวยอาการตนเตนวา "แนนอน ขอใหทานคดด

เถด จะวาขบขนกขนเหลอจะวาประหลาดกประหลาดจรง แทบไมเชอ

วาจะมโชคเปนพเศษดงน คอเมอสกครนขาพเจาตนขนรสกวาคอแหง

ผาก เพราะสนทนากนเมอคนนนาน ไมมอะไรจะทา จงลกขนไปทสระ

ถดทางโนนไปใตตนมะขามนน พบหญงสาวคนหนงกาลกตกนาทา

นทราบหรอไมวาขาพเจาไดขาวอะไรจากหญงคนนน? คอไดทราบวา

พระศาสดามไดประทบอย ณ จงหวดสาวตถแลว รหรอไมละทาน วา

พระองคเสดจประทบอยไหน? เมอวานนพระองคพระพทธเจา มกลาว

สรรเสรญกนไวแลวไมใชหรอวา มคณใหเกด ผลบนเทงสขในเบองตน

พรอมดวยสาวกสามรอยไดเสดจมาถงกรงราชคฤหน และขณะน

ประทบอยทสวนมะมวงถดออกไปนอกกรงทางโนน ในเวลาอกชวโมง

เดยวหรอบางทจะเรวกวานนดวยซา ขาพเจาจะไดเฝาพระองค ผด

คาดหมายทนกไววาจะไดพบพระองคตอเวลาตงสสปดาห เหน

อยางไรละทาน อกชวโมงเดยวเทานน? หญงตกนาบอกวาถาไมไป

ทางถนนใหญ แตลดตรอกซอกถนน ตดขามออก ไปทางประตดาน

ตะวนตกเพยงครงชวโมงเทานนกจะถง ไมเคยนกฝนเลยใจรอนเรง

เตมท ขอลาทานละ ทานเปนผมความหวงดในตวขาพเจา ขาพเจาไม

ลมกลบมาพาทานไปเฝาพระศาสดาดวย ขอลาท จะชกชาอยอก

ไมได"

กลาวแลว กามนตกขมขมนออกจากบานไป วงไปตาม

ถนนโดยเรว ครนไปถงประตกาแพงกรงราชคฤห ยงไมถงเวลา

เปด กามนตจาตองรอคอยอยเปนครหนง ซงรสกวานานตงกลป ทา

ใหใจเดอดพลงพลานเปนอนมาก ไดใชเวลาทรอคอย ถามหาความร

จากหญงแกซงนาผกจะเขาไปขายในเมอง แตตองนงคอยอย

เหมอนกน วาทางลดทใกลทสดไปทางไหนจนไดความรด พอถงเวลา

เปดประตเมอง กามนตกวงเขาไปตามทางทหญงแกบอกไวอารามจะ

ไปใหถงเรว ไมไดดเหนอใต พงไปชนเดกหกลมสองสามคน แลวโดน

หญงคนหนงกาลงลางชามอยขางถนน จนชามกลงตกแตก ถด

จากนนไปโดนคนหาบนา ถกใครตอใครตะโกนดาวาอยางโกรธจด

แตกามนตจะไดยนกหาไม เพราะกาลงตนปลมในลาภทจะไดเฝา

พระพทธเจาในเวลาอนรวดเรว ผดความคาดหมายมาก

บงเกดปตซาบซานวา "โชคดจรงหนอ! กวาพระพทธเจาจะมา

ตรสสกองคหนงกเปนเวลาหลายชวอายคน ถงวาในรนอายสมยท

พระพทธเจามาตรส ผจะไดเหนพระองคกนอยนก บดนความสขทเรา

จะไดเฝาพระพทธเจา เปนของแนแลว หวนๆ อยวาจะตองเดนทางไป

ไกล เผชญอนตรายตลอดทางดวยโจรและสตวราย จะทาใหไมม

โอกาสไดเฝาพระองค แตคราวน เปนอนสมประสงคเทยวละ"

เมอกามนตวงเลยวลดเขาไปทางตรอกทแคบทสด กาลงมใจ

ตนมงอยอยางน จนไมไดสงเกตเหนโคบาตวหนงกาลงวงไลคนแตก

กระจายมาขางหนา ตางหนวงเขาไปในบานบาง หลบซอนหรอปนหน

ขนไปอยบนกาแพงบาง หญงคนหนงอยบนมขบานตะโกนบอกให

ระวงตว แตกามนต กมไดยน ตาจองอยทยอดหอคอย ซงเปนทมง

หมายอยตรงหนาเพอมใหเลยวผดทาง กวาจะรสกตวกพอดโคบา

กรากเขามาถงตวเสยแลว หนไมทน ทนใดนนโคกขวดกามนตรอง

เสยงโอยลมลงอยรมกาแพง สวนโคเมอขวดกามนตแลว กวงเลย

หายไปในอกทางหนง

ขณะนน มผคนวงกนมาสอๆ บางคนเพยงมาด แตบางคนก

มาชวยเหลอ หญงคนทตะโกนบอกใหระวงตว เอานาชาระบาดแผลให

ฉกเอาผาทกามนตหมมา พนมดบาดแผลเพราะโลหตไหลพงออก มา

ราวนาพ

ในขณะนน กามนต ยงไมสนสตทเดยว แตคะเนรตวแนวา

อยางไรเสยตนกจะตองตายอนความตายหรอความเจบปวดอยน ไม

ทาใหกามนตรสกหวาดหวน เปนทกขเวทนามากเทากบทวตกวาจะ

ไม ไดเฝาพระพทธเจา ถงกบขอรองผทอยใกลโดยมเสยงอนสนเครอ

ใหชวยพาเอาไปเฝาพระพทธเจา ทปามะมวงดวย

"ทานสหายทงหลาย ขาพเจาเดนทางมาไกล จนจวนจะถงท

มงหมายแลว กรณาชวยพาขาพเจาไปเดยวนเถด อยาไดชกชาเลย

ไมตองวตกถงความเจบปวด หรอกลววาขาพเจาจะตาย ขาพเจายง

ไมยอมตาย จนกวาทานจะชวยวางขาพเจาไวแทบบาทพระพทธเจา

แลวจงจะตายดวยความสข และไปเกดมความสขใหม"

คนทอยนน บางคนวงไปหาเสอ สวนหญงคนนนอายาชกาลง

ใหกามนตดมสองสามชอนพอใหชมชน พวกเหลานนกาลงออก

ความเหนโตแยงกน ถงเรองวาจะไปทางไหนดจงจะใกลทสด ถาไป

ผดทาง ชาเพยงกาวเดยวจะไมทนการ เพราะกามนตกาลงมอาการ

ทรดลงรวดเรว

ขณะนน ชายคนหนง เอามอชไปทางถนนเลกรองวา "นนแน

สาวกของพระพทธเจาทานคงจะบอกใหทราบไดวาไปทางไหนจงจะ

เหมาะ"

อนทจรงเวลานน มพระภกษหลายองคหมคลมดวยกาสาว

พสตร มออมบาตรพระภกษเหลานลวนมอายอยในวยหนม แต

ขางหนามพระภกษแกอาวโสสององคองคหนงเสนผมหงอกแลว

ทาทางสงาผาเผยบอกวาทรงความเฉยบขาดสามารถ อกองคหนงม

อายอยในมชฌมวย ทาทางสงบเสงยม สงเกตดลกษณะราวกบ

เปนผมอายอยในวยตน พระภกษสององคน ถงผทไมชานาญด

ลกษณะ กอาจทราบไดวา องคแกคงอยในวรรณะพราหมณ สวนองค

หนมอยในวรรณะกษตรย

เมอหมพระภกษหยดลงทฝงชนออกนอย กมผแยงกนอธบาย

เรองใหฟงแทบไมเปนศพท แลววากาลงจะหามชายอาคนตกะทถกโค

ขวดคนน ไปยงปามะมวง เพอเฝาพระพทธเจาตามความประสงค

ยงใหญของเขา จงอยากจะขอใหชวยชทางไปเฝาพระพทธเจาซงใกล

ทสด

พระภกษองคทสงอายตอบวา "เวลานพระศาสดาไมได

ประทบอยทปามะมวง และพวกอาตมากยงไมทราบวาเสดจไปประทบ

อยทไหน"

พอกามนตไดยนดงน กถอนหายใจยาว มอาการเสยใจวา

หมดหวง

พระภกษองคทมอายรองลงมา กลาววา "แตเหนจะไมประทบ

อยไกลจากทนนกเพราะกอนหนา ทจะเสดจมากรงน รบสงใหพวก

ภกษบวชใหมลวงหนามากอน สวนพระองคเสดจตามหลงมาลาพง

เมอวานน บางทจะเสดจมาถงเปนเวลาเยนมาก คงจะประทบแรมอย

ในทใดทหนง บางทจะในเขต

ชายกรงนเอง ทอาตมาพากนมาน กเพอตามมาเฝา"

กามนต รองวงวอนวา "ขอโปรดตามหาดวยเถด ทานเจาขา"

พระภกษองคสงอายวา "ถงหากจะตามหาจนพบวาเสดจอย

ประทบอยไหน กหอบหวคนไขไป

ไมได เพราะจะกระเทอนทาใหอาการทรดลงเรว เมอไปถงอาจจะสน

สตเสยแลว คงไมสามารถฟงพระโอวาทได ควรจะชวยกนรบหา

หมอเสยเดยวนเพอแกไขประทงไปพลางกอนดกวา บางทจะมทางฟน

กาลงพอไดฟงพระโอวาท"

แตกามนต เอามอชทเปลหาม พดขาดระยะเปนหวงๆ วา

"อยาชา-จวนตายโปรดนา-เฝาพระองค-ถกตอง-ตายเปนสข โปรดเรว"

พระภกษสงอายยกไหล (ตามวาสนาทตดไมขาด) หนไปพด

กบเพอนภกษดวยกนวา "ชายคนน ยดถอพระพทธเจาเปนดงรปบชา

นกวาเมอไดสมผสแลวกพนบาป"

องคทมอายรองลงมาพดวา "ทานสารบตร ชายผนเลอมใสใน

พระศาสดา แมวาจะยงขาดความเขาใจในหลกธรรมอนสง" แลวกมไป

พจารณากามนต เพอใหทราบวาจะมกาลงบางหรอไม พลางพดวา "

นาจะลองพยายามด นาสมเพชอย ถาชวยเหลออยางอนไมได

พยายามลองสกหนอยจะเปนไร"

กามนต แลดเปนทรสกขอบคณ ทไดฟงความเหนน

พระสารบตร คลอยตามวา "ลองดซ ทานอานนท"

ขณะนน มชายคนหนงเดนปราดมาในทางทกามนตมาแลว

ชายนน คอ ชางหมอทนหมอตางๆ มาตะกราใหญ ครนเหนเขายก

กามนตลงในเปลหามอยางบรรจง แตกยงทาใหกามนตเจบปวดไม

นอย กหยดชะงกกกทนท หมอททนไวพลดตกแตกกระจายจองดดวย

ความตกใจ

"ตายจรง! นเกดเหตอะไรกนหนอ? ชายอาคนตกะคนนไดไป

อาศยพกนอนอยทบานเมอคนน พรอมกบพระภกษองคหนง นงหม

เหมอนทานภกษเหลาน"

พระสารบตร "พระภกษองคนนมอายสง และรปรางสงดวย

หรอเปลา?"

ชายป นหมอ "อยางนน ทานผเจรญ และดเหมอนม

รปลกษณะไมผดทาน"

พระภกษทงหลายกทราบไดในขณะนน วาไมตองไปตามหา

พระพทธเจาทไหนอกพระศาสดาคงไดเสดจแรมอยในบานชางหมอ

เพราะสาวกทมรปลกษณะคลายพระพทธเจากคอพระสารบตร

ซงใคร ๆ ทราบกนอย

พระอานนท มองดกามนต ซงในขณะนนไมไดสตแลว

และไมรสกถงนายชางป น เพราะ

ถกยกขนเปลหามไดรบความเจบปวด อนทกขเวทนาครอบงามาก

แลวพดวา "หรอบางทชายผนจะไดเฝาพระศาสดาอยแลวตลอดคน

โดยไมรสกแมสกนอยวาเปนพระพทธเจา?"

พระสารบตร "ผโงเขลาเบาปญญาเชนนน ควรพาไปไดแลว"

พระอานนท "ประเดยวกอน เวทนากลาจนสนสตเสยแลว"

อนทจรง ทกามนตลมตาโพลงนนแสดงวาไมรสกถง

เหตการณทเปนอยรอบตวในเวลานน ดวงตาชกมดลงๆ คงเหนแต

ทองฟาขาวในเวลาเชา เปนทางอยในระวางกาแพงซงใหกามนตรสก

บาง แตเขาใจไปวาเปนทางชางเผอกทผานในอากาศอนมดในเวลา

เทยงคน รมฝปากขมบขมบแลวคอยๆ เผยอพดออกมาวา "แมคงคา"

พระอานนท "เพอแลว"

ผยนอยใกลหลายคน ไดยนกามนตพดไดถนด ตความหมาย

ของกามนตวา "เหนจะตองการใหพาไปยงฝ งแมนาคงคา ณ บดน

เพอชาระลางบาปมลทนดวยนาศกดสทธนนแตแมคงคาอยไกลมาก

ใครจะหามไปถงได"

ทนใดนน กามนตคอยมสตขน ดวงตาสดใส มอาการยมด

ประหนงวาอมใจพยายามจะลกขน พระอานนทเขาประคอง

"แมคงคาในสวรรค!" กามนตกระซบเสยงแผวแตแจมใส เอา

มอขวาชไปบนฟาเหนอศรษะ พดวา "แมคงคาในสวรรค เราได

ปฏญญา-แทบกระแสคลน-วาสฏฐ"

กามนตกลาวไดเทาน ตวสนเทม กระอกโลหตออกจากปาก สนเสยง

สนใจอยในวงแขนพระอานนท

ลวงตอมาไมทนถงครงชวโมง พระสารบตรและพระอานนท

พรอมดวยพระภกษทงหลาย กไปถงบานชางหมอ เขาไปเฝาพระผม

พระภาคเจา ถวายอภวาทแลว นง ณ ทควรมสวนสดขาง

พระศาสดาตรสสมโมทนยกถา ทกทายตามอาคนตกวตร

แลว ตรสถามวา "สาแดงสารบตร ตวทานกบพวกภกษใหมผถอนสย

ในทาน เดนทางไกลมาถงทนเรยบรอยดหรอวาประสบเหตการณ

อะไร บาง? อาหารและเภสชสาหรบภกษทอาพาธลงกลางทาง ขาด

แคลนบางหรออยางไร? บรรดาสานศษยมความสบาย และทาความ

เพยรขยนขนแขงดอยหรอ?

"ขาแตพระองคผเจรญ ขาพระองคมความยนดทจะกราบทล

ไดวา ไมมความขาดแคลนประการไร และภกษใหมกมความแขงแรงด

แตมความปรารถนายงอยอยางเดยวคอเพอมาเฝา ภกษหนมเหลาน

ไดรแจงและมนในพรหมจรรยแลว ขาพระองคจงไดมาเฝามไดชกชา"

ขณะนน ภกษหนมสามองค ลกขนจากทนงประคองอญชล

ถวายอภวาทพระศาสดาพระองคทรงรบอภวาทนน มพระพทธา

นญาตใหนงลงตามปกตได

"ขาแตพระศาสดาเจา พระองคไดเสดจมาถงทนแตเมอวานน

ทรงเหนดเหนอยเมอยลาหรอประสบอปสรรคสถานไรบาง? และได

เสดจประทบแรมอยในบานชางหมอนหรอพระเจาขา?"

"เออ! ภกษทงหลาย เราตถาคตมาถงเปนเวลาเยนมดแลว ถง

วาจะรสกเหนอยมากกจรง แตไมประสบอปสรรคอยางไร ตลอดทาง

ไดพกแรมคนในน กบชายอาคนตกะคนหนง เรยบรอยดอย

พระสารบตร "ชายอาคนตกะคนนน บดนกระทา

กาลกรยาเสยแลว โดยถกโคขวดทในกรงราชคฤห"

พระอานนท "และทงเขากไมเฉลยวดวย วาผทแรมคนอยกบ

ตนนนเปนใครความประสงคของผนนมอยางเดยว คอใครจะเฝา

พระองค"

พระสารบตร "ลวงมาไมชา ขอใหพาไปทแมคงคา"

พระอานนท คาน "หามได ทานสารบตร เพราะทเขาพดถง

แมคงคาในสวรรคกมสหนาอาการสดใสขน ดเหมอนจะระลกถงขอ

ปฏญญาอะไรอยางหนง แลวกออกชอผหญง ดเหมอนชอวาสฏฐ แลว

กสนใจ"

พระสารบตร "เมอจตดบไป มชอผหญงตดอยทรมฝปากดวย

ใจคงเศราหมองนจะไปเกดในภพไหนหนอ?"

"เมอจตดบไป มชอผหญงตดอยทรมฝปากดวย ใจคงเศรา

หมอง นจะชายอาคนตกะผนสบเสาะ หาเรา เพอจะขอเปนสาวก

ศกษาหลกธรรม เราตถาคตเลงเหนอปนสยแลว จงแสดงหลกธรรม

พอเปนปจจย ในทสดกสมเหต คอ เขาแสดงความไมพอใจดนรนใฝ

มงอยในกามสขทพยารมณ และเพราะจตยดหนวงเอาตถาคตเปน

อารมณคกนไปดวย ณ บดนไดไปเกดอยในสขาวดแดนสวรรค

ตะวนตกแลว และจะเสวยกามาพจรสขอยในนนนบเวลาไดหลายโกฏ

ป"

(จบภาคหนง บนดน)

ไดสงวรรณนาเนอความในกามนต สาแดงประวตบนดนอน

เปนบรพภาคกสนสดลงดวยประการฉะน สมควรจะดาเนนกระแส

ความในทตยภาคพรรณนาสวรรคสมบตสมปรายภพ พอเปนเครอง

ประดบสตปญญาตามสมควรแกอปนสย สบวารอรรถสาธกตอไป ณ

กาลบดน

ยสบสอง

ภมสขาวด

ณะเมอพระศาสดาเจา ตรสถอยคาเหลานนอยกบพระ

สาวก ณ หอนงนายชางหมอจงหวด ราชคฤหนน กาม

นตชายอาคนตกะผจารกแสวงบณยดบจตแลวไปตนขน ณ สวรรค

สขาวด

อนวาสคตภมทสาคญยงนก คอมหาสระปทมทพยสถาน เปน

อบตภพสาหรบรองรบวญญาณแหงบรรดาสาธชนผประกอบกศล

จรรยา มใจผองแผวสจรต ใหถอเอาซงปฏสนธจตเปนอปปาตกชาตย

ข

โดยธรรมนยม แลวและเสวยสขารมณเกษมศานตโสมนส เปนศภผล

สนองกลยาณสมบตทประพฤตไวในไตรทวาร

จงกามนตผตนขน ณ สระมโหฬารรจราลยน บงเกดมสร

ราพยพหอหมดวยรตกมพลวภษต มเชงชายระบายวจตรรงเรองระยบ

ตา หอยยอยเปนระยาระยาบอยรอบตวสสดชนเฉกกลบบวบานและ

ออนละมนเปนอนด สวนอาการวธมผดแผกจากครรภไศยกสตว

กลาวคอ กาลงนงขดสมาธบลลงกอยบนดอกบวอนสงสรบกบผา

กมพลนน ชกานลอยเดนเปนสาคญกลางสระใหญกวางขวาง กและ

ดอกบวอยางทกามนตสถตนสทนาการยอมมอยไสวในสระไพศาล

เหลอคณนา ทรงสสณฐานตางกน ตามเวลาชาหรอเรวทบงเกดเพราะ

เปนผลบณยอนประเสรฐแหงกลยาณชน ขนไปอบตคอยทา

เจาของเมอถงคราวบางแดง บางเขยว บางขาว ทเพงผลแตยงตมอย

กมากม ชนดขยายกลบเตมทแลวเหมอนอยางดอกซงกามนตนงอย

กนบไมถวน แตละดอกลวนมสขมสรระทรงพสตราภรณงดงาม

อรามตา ปรากฏอนทรยโผลออกมาจากกลบบวบาน

ณ พนชานตลงอนลาดเอนขนไป เปนลานหญาผนใหญ

ราบรนขจเขยว ระดาดาษดวยไมดอกบางกอบางชะลดเรยวสารพด

พรรณ ชชอบปผชาตเปนชน ๆ สลบสสดชดชอยอรชร เสมอน

รตนากรกองแกวมณ บรรดาสหลากประหลาดในมนษยโลกทงใหญ

นอยและมาลอยขนไปรวมสลอน ณ ลานนนแลสลาง แตทวาความ

เขมแขงกระดางแหงดอกไมดจลกษณะทมนษยรอยเดมท มาเปนของ

ออนละมนแมนสาลนมนมนาสมผส สงกลนอบอวลหวนหอมจดยงกวา

ความหอมแหงนาหอมวเศษ ทบรรจไวในภาชนะแกวเจยระไน และ

ทรงความหอมตามธรรมชาตดอกไมอนสดชนบรบรณทกประการ

ถดชายตลงปานวานรมตไวน และมองแลขนไปกทวความเพลดเพลน

มรเบอ มปาไมเปนขนดไปทางเหนอสะพรบพรงดวยพฤกษชาต

ดาษดา มยอดเยยมฟา บางใบหนาเปนพมใหญ บางสงเรยว มใบ

เขยวอยางมรกตสดสะอาดเยนนยนตา บางแตกดอกออกชอตามสาขา

ดดงดวงมณ เชดเดนเปนชอๆ บางทกโนมเขารวมกนเปนกลมใหญ

แลวกแหวกเปนชองเปนแนวทางในกลางวนนดร แลเหนโลงโปรง

ตลอดตอนไปกระทงถงภเขาอนงามยวนตายวนใจเหลอพรรณนา

กอปรดวยแกวมณศลาออนขาวสะอาด มพรรณไมตนเตยๆ ขนเปน

พดเพยงวาอากาศเปนผนผามานเนอบาง มบปผชาตเปนดอกดวงปก

คลมอย แตในทตอนหนง อนเวนวางจากสมทมพมไมและหนผา

ปานวาจะแหวกทางไวใหแกกน ทตอนนนคอแมนามกระแสไหล

เออยๆ เปนทางไป คลายแสงดาวเดยรดาษในทองฟาทอดลาลงไปส

สระมหามณฑล เบองบนแดนอนตระการ เปนทองฟาโคงคลายครอบ

ไวดวยเพดานสนาเงน ซงคอยจดเขาเมอถงตอนขอบฟา และภายใต

ขอบฟาครอบน มกอนเมฆสขาวสะอาดเปนเงนยวงกอนนอยๆ หอย

ยอยเปนกลมๆ เกลอนคคนมพร แตละกอนมอปสรทรงโฉมวลาสสถต

เอนองขบสงคตทพยดนตร เสยงไพเราะเสนาะม หวานซานคะครมไป

ทวแดนนน

อนบนทองฟา หามดวงสรยสองแสงไม อนทจรงกไม

จาเปนตองม เพราะทกอนเมฆทเทพอปสร ทภเขาและดอกไม ทนา

และสระบว ทพสตราภรณของผอยในแดนนน ตลอดจนดวงหนา

เทพบคคล ลวนมรศมฉายแสงสวางรงเรองยงกวาแสงสรย แตวาไม

บาดตาทงอากาศทอบอน กมละอองนาอนหอมชนมาปรงโปรย โชย

ใหสดชนรนเรงสาราญใจซงในมนษยพภพหาทเปรยบไมได

เมอกามนตคอยรสกคนกบอารมณในสคตภมอนสงางามน

สรางความพศวงงงงวยมความรสกเปนปกตแลว มองดเหลาผอนอนม

ลกษณะคลายกบตน ซงนงอยบนบลลงกในดอกบวทลอยอย ก

สงเกตเหนวาผทมเครองนงหมแดงเปนเทพบตร สวนทนงหมขาวเปน

เทพธดา พวกทนงหมสนาเงนกมบาง แตวาเปนชายกมหญงกมาก

ทพยบคคลเหลานลวนอยในวยหนมสาวทงนน และดเปนผมใจด

ทวไป

ผอยใกลกามนตผหนงสวมเครองสนาเงน มกรยาอาการแสดง

วานาจะปราศรยเปนมตรกนได กามนตกเกดความกระหายทจะ

สนทนาดวย จงคดวา "นเราควรจะไตถามผมสขคนนนดหรอไมหนอ?

เพราะอยากจะรเหลอเกนวาเวลานเราอยทไหน"

ทนใดนน กามนต เกดความประหลาดใจเปนทสด เพราะม

คาตอบ ซงไมปรากฏเสยงหรออาการเคลอนไหวแหงรมฝปากของผ

สวมเครองสนาเงน วา

"ดกอนผนฤทกข ทานนนอยในสวรรคสขาวดแดนบรมสข"

กามนต เผลอตวนกถามตอไปวา "ดกอนทานผทรงบรสทธย ง

เมอขาพเจาลมตากไดเหนทานทนทอยในทนแลว ทานลมตาตนใน

คราวเดยวกบขาพเจา หรอวาอยทนมานานแลว?"

"ขาพเจาอยทนมานานจนจาไมได ถาไมไดเหนดอกบวบาน

และมผเกดมาใหมอยเนองๆ และถาไมไดกลนหอมแหงดอกปารชาต

ขาพเจากคงเชอวาไดมาอยนบเวลาเปนอนนตกาลแลว"

"กลนหอมอะไรนะ ททานกลาว?"

"ทานจะพบและทราบเองในไมชา ปารชาต เปนตนไมนา

พศวงยงใหญ มอยในสวรรคน"

เสยงดนตรทพยแหงนางเทพอปสร ซงฟงเหมาะเจาะเขา

กบการสนทนาทปราศจากปากพดนจรง ๆ เปนเสยงทคอยผสานรบ

ไหเขากบจงหวะสนทนาทกประโยค กระทาใหการไตถามและตอบม

ความหมายเขาใจไดลกซง อนวาจาสามญมสามารถจะทาได เปนเหต

ใหกามนตนกสาวถงความหลงไดเงาๆ แตกไมสามารถจะระลกได

ตลอดอยท ไดหยดนกไปครหนงแลวกนกพดวา "สงทนาพศวงยงใหญ

คอสงไหน? ขาพเจาคดวาบรรดาสงนาพศวงทงหมดซงมอยทน อะไร

นาพศวงทสดเทากระแสลาธารอนงามทไหลลงสสระของเราน"

เทพบตรเครองนาเงน "คงคาสวรรค"

กามนต นกพดคลอยตาม คลายความฝนวา "คงคาสวรรค"

แลวเหมอนจะนกถงความหลงขนได แตแลวเคาเงอนกกลบหายไป

หมด นกไมออก เสยงดนตรทาใหซาบซงคลายๆ จะนกได แตแลวก

เลอนๆ ไป

ยสบสาม

การตอนรบแหงชาวสวรรค

ณะนน กามนต อาปากคางตกตะลง ดวยเหนกายทพย

ซงสวมเครองขาวอยบนดอกบวไมสหางไกลนน ดเหมอน

เจรญสงขนทนท พสตราภรณซงพบซอนกนเปนกลบเปนมม คอย

เลอนลงจากบามากองอยจนถงขอบชายทเปนทอง สวนรางในเวลา

นนไมกระทบถกตองกบกลบบวอกตอไป คอยเลอนลอยออกจากสระ

ไปสฝ ง หายไปในระวางหมไม

ข

กามนต นกวา "ชางนาดจรงหนอ! ดๆ กงายไมเหนมอะไร

ตดขด แตวาทาเขาจรงเหนจะยากไมนอย ไฉนเราจะเรยนรวธไป

อยางนนไดบาง? "

เสยงเทวดาเครองนาเงนทเคยพดกน บอกวา "เปนอยแลวน

ถาทานผนฤทกขปรารถนากสาเรจผล"

ทนใดนน กามนต รสกวาเหมอนมอะไรยกตวใหลอยขน แลว

ลวควางๆ ขามสระไปสฝ ง ในไมชากไปถงทามกลางแดนตนไม กามน

ตมองไปด ไมวานกอยากเหนในทางใด ตวกลอยไปทางนน จะใหเรว

หรอชาไดตามประสงค ไดเหนสระบวอนๆ มความงามสมเสมอสระท

ตนไดเหนมาแลว ไดเรรอนไปตามสมทมไมทนาเทยว มนกสตาง ๆ

จบอยตามกง สงเสยงรองวเวกหวานประสานกบเสยงกระเสาเบา ๆ

ของยอดไมเมอลมโยก กามนต ลอยเลอนไปตามหบเขาอนเดยรดาษ

ดวยดอกไม มเนอทรายลาพองกระโดดโลดเตนตามสบาย ไมตน

กลวกามนตเลย กามนตเลอนลอยตอไป ในทสดลดตวลงยงไหลเขาท

ลาดแตนอยๆ ระวางตนไมกบพมไมซงกาลงมดอก กามนตเหนสระ

นาสองแสงเลอมพรายอยรอบดอกบวขนาดใหญ บนดอกบวมผเสวย

สขสถตอยกหลายดอก แตทบานเตมทแลวกมมาก ซงมผสถตประจา

อยในทนน

ขณะนนเหนไดแจงวาเปนความบนเทงสขอยท วไป พอเวลา

สายณหในคมหฤดเปลยนเปนคามดลงแลว เหลาหงหอยบนวบๆ

แวมๆ อยใตตนไมใหญ บางบนรอบๆ ตามพมไมแลพราวตา ณ

บรเวณเหลาน ผเสวยสขเตรดเตรแตลาพงบาง จบคหรอรวมกนเปน

หมบาง ไปตามสมทมพมไมหรอขอบไหลเขา ในขณะเดยวกนน

สามารถจะมองดกรยาหนาตาของพวกเหลานน วากาลงสนทนาราเรง

กนโดยมตองออกเสยง

กามนต มอาการชมชนใจ แตกระดากอาย คลายความฝน

ในขณะททอดทศนาการภาพอนบนเทงเหลาน จนรสกขนเปนลาดบ

ใครจะสนทนาปราศรยกบผเสวยสขเหลานบาง

พอนกกทนทมผพากนมาปราศรยทกทายกามนต ดวยกรยา

อาการอนออนหวาน ในฐานทเปนผมาใหม และเพงตนจากภวงค

กามนตประหลาดใจมาก สอบถามวาเปนไฉนในเรองทตนมา

น จงทราบไดทวไปในแดนสขาวด

"กเพราะ เมอบวดอกใดบาน ดอกบวอนๆ ทในสระแหง

สขาวดกเคลอนไหว พวกทอยแลวทงปวงกรสกกนทววามผตนขนมา

เสวยสขอยดวยผหนง"

"กทานทราบไดอยางไร วาขาพเจาเพงมาใหม?"

เหลาผทลอยรอนอยรอบตวกามนตกยมอยางนารกใคร ตอบ

วา

"เพราะทานยงไมไดเปนผทตนแลวอยางบรบรณ เหตดวย

ทานมองดพวกเรา มอาการคลายผเหนรปในความฝน หวนเกรงวา

สงทไดเหนจะสญหายไปทนททนใด แลวจะกลบเหนแตสงอนเปน

สถลสรระทเคยเหนมาแตกอนอก"

กามนต สนศรษะ "ขาพเจายงไมเขาใจ รปในความฝนคอ

อะไร?"

เทพธดาเครองขาวผหนงตอบวา "เพราะยงไมไดไปทตน

ปารชาต"

"เปลา ยงไมไดไปทนน แตกไดยนมาแลว เพอนในสระท

อยใกลขาพเจาเคยบอกถงวาปารชาตนนเปนตนไมประหลาด มอะไร

หรอทตนไมนน?"

พวกเหลานนตางยมมอาการเปนนย มองดกนแลวสนศรษะ

"ขาพเจาอยากไปทนนเสยทนทจรงๆ จะไมมใครชทางใหไป

บางหรอ?"

"เมอถงเวลาแลว ทานกหาทางไปถกเอง"

กามนต เอามอทาบหนาผาก หวนถงความหลงและพดทวน

ชาๆ

"ยงมสงประหลาดทผนนไดบอกอกอยางหนงอยแดนน ออ!

นกออกแลว คอ คงคาสวรรค ซงมกระแสไหลลงมาเลยงสระของเรา

อย ของทานกเชนเดยวกนมใชหรอ?"

เทพธดาเครองขาวชไปทแมนานอย แลเหนนาใสขาวไหลลด

เลยวไปตามไหลเขาแลวหกวกไปสสระ

"ทนนแหละเปนทเลยงนาในสระ สายนาอยางนมจานวนนบ

ไมถวนผานระกะไปในแดนเหลาน และททานเหนอยนกเปนกระแส

สายหนง แตวาเปนสายขนาดใหญสกหนอย สวนคงคาสวรรคสาย

ใหญ นน โอบรอบแดนสขาวดทงหมด"

"ทานเคยเหนเหมอนกนหรอ?"

เทพธดาเครองขาวสนศรษะ

"ถาเชนนน ไปดไมไดหรอ?"

"ออ ไปกได แตพวกเรายงไมมใครไป นอกจากนกคอจะไป

ทาไมกน? เพราะกคงไมงดงามยงไปกวาทน ผทเคยไปแลวกมหลาย

คน แตไปหนหนงแลวกไมตดใจไปอก"

"เพราะอะไร"

เทพธดาเครองขาวชไปทางสระ "ทานททรงเครองแดงนน อย

เกอบทางฝ งโนนเคยไปครงหนงแตนมนานมาแลว ลองถามดหรอวา

ไดไปถงฝ งคงคาอกหรอไม"

เทพบตรเครองแดงตอบทนทวา "ไมไดไปอกเลย"

"เพราะอะไร?"

"กไปเองเถด แลวกทราบเอง"

"เราพากนไปหรอ? ขาพเจาจะไปกบทาน"

"ขาพเจากอยากไป แตไมใชเวลาน"

ตรงสมทมถดไป มผเสวยสขเลอนลอยมาอกหมหนง ลอยกน

มาเปนแถว เลยวพมไมทในทง ผอยสดทายทรงเครองสนาเงนออน

ยนมอมาจบเทพธดาเครองขาว สวนเทพธดาเครองขาวยนมอมาเชญ

ใหกามนตจบมออกตอหนง

กามนต ยมแสดงความขอบใจ แตส นศรษะนอยๆ ตอบวา

"ขาพเจายงตองการเปนผดอยกอน"

"กจรง จะไดพกผอนและตนใหสนทเสย เวลานขอลาไปท" วา

แลวเทพธดาเครองขาว กเลอนลอยตามเทวดาเครองสนาเงนออน

เปนลาดบรบทอดตอๆ กนไป

สวนผอนทไมไดเขารบทอดดวย กแสดงอาการลาอนราเรง

แลวเลอนลอยไป เพอปลอยใหกามนตมความสงบใจแตลาพงผเดยว

ไปกอน

ยสบส

ตนปารชาต

ามนต มองตามพวกเหลานน และเลอนลอยไปแลว กให

พศวงในสงทนาพศวง "สงตางๆ ทกอยาง ณ ทน ซงด

รสกวาแปลกประหลาดมากเกดขนไดดวยเหตผลเปนไฉนหนอ? ถาวา

เราเปนผอยในทน กเหตไรสงตางๆ ทกอยางจงดไมเหมอนธรรมดา?

ไดเหนสงใดขนใหมทกคราวไป กทาใหประหลาดใจฉงนสนเทหเสมอ

เชน กลนหอมอะไรทผานมาเดยวน หอมผดกวากลนดอกไมอนซงม

ก

อยในทน กลนหอมยง ชวนใหสด แตวาใหป นปวนใจ กลนนมาจาก

อะไรหนอ? และตวเราเลากมาจากไหน? รสกวาเพงมาอยเปนเวลาได

ครเดยวเทานน หรอวามชวตขน แตทวามมาจากไหน? และเพราะ

อาการอยางไรจงมาอยทน?"

ขณะ กามนต คดถงปญหาเหลาน รางกายเลอนลอยไป

โดยตนเองไมสงเกต รสกเลอนลอยขนจากทง ลอยสงขนทกท แต

ไมไดไปในทางทผอนไป ครนลอยขนไปในชองระวางยอดเขาแหง

หนง ไดกลนหอมอยางใหมและอยางแรง แตกามนตยงเลอนลอย

ขนสงตอไป ผานพนภเขาไป รสกวาภมประเทศทรามความงามลง

ไปบาง ดอกไมทเดยรดาษกนอยลง สมทมพมไมแนนหนาทบเขา หน

ผาไมสนาด ซาสงเกงกางกวาเกา มเนอทรายกาลงกนหญาเปนฝงๆ

แตผเสวยสขในทน มนอยจานวน และมกจะอยโดดเดยว

หบเขาทกามนตผานไปคอยแคบเขา ในทสดเปนซอกผา ถง

ตรงนกลนหอมยงจดขนลวๆ ลอยตอมาโดยเรว หนผาทผานมากลน

โลง และสงขนทกทคลายกบเปนกาแพงกนไวจนมองไมเหนชองทาง

ครนแลวชองเขากเลยวหกมมสองสามแหง และในทนใดนนกเปน

ชองวางขน ดบรเวณรอบ ตว เหนเปนหบเขาลก มหนผาสกดกนไว

ดวยยอดสงลบลวดเหมอนจดขอบสวรรค กลางหบเขามไม

ประหลาดตนหนง ลาตนและกงเรยบรนเปนสแดงดงแกวประพาฬ ใบ

แกมเหลองแกมดอกแดงเขมสงสรงโรจนราวกบจะลกไหม

เหนอยอดชะงอนผาและยอดไมนน เปนทองฟาสนาเงนแก

จะหาเมฆสกกอนกไมม เสยงทพยดนตรไมแลนมาถงไดพอ แตวา

ในอากาศยงสะเทอนอย ประหนงวาเปนกระเสนกระสายของคลน

เสยงดนตรทเคยไดยนมานานแลว แตระลกเสยงไดรางๆ

ในหบเขานน มสสนกเพยงสาม คอสนาเงนแกของทองฟา ส

เขยวของหน และสแดงประพาฬของตนไม และมกลนหอมเปนกลน

เดยว กลนหอมอนนาพศวงไมเหมอนกลนหอมอนๆ เปนกลนมาจาก

ดอกไมสแดงจด ซงเทากบดดดงใหกามนตมา

ในทนใดนน ลกษณะประหลาดแหงกลนหอมกเรมสาแดง

อาการ กลาวคอ ขณะกามนตสดกลน ซงตลบฟงอยท วหบเขานน

ความรสกระลกเรองหนหลงไดแลนพรเขาสใจโดยเรว ทาลายทะลฝา

มดทกาบงไว ตงแตตนขนในสระจนบดน

กามนต ระลกถงความเปนไปในอดตไดตลอด

เหนหอนงในบานชายป นหมอ ซงตนเคยนงสนทนากบ

พระภกษองคหนง เหนตรอกในกรงราชคฤห ซงตนกาลงวงรบเรง

ไป เหนโคมาขวด เหนภาพของคนทตกใจมามงดตน รวมทงเหลา

พระ ภกษนงหมสเหลอง เหนปาและหนทางในละแวกบานทตนผาน

จารกมา เหนคฤหาสนอนโอฬารของตน เหนภรยาทงสอง เหน

เหลานางคณกาในกรงอชเชน เหนพวกโจร เหนสมทมพมไม

พระกฤษณ เหนลานอโศก และวาสฏฐเหนบานบดา เหนหองของลก

ถดจากชาตทตดตอมาน ระลกเหนชาตเหนอๆ ขนไปโดยลาดบ ใน

ชาตใกลๆ พอเหนชดเจนด แตทหางๆ ออกไปเปนลวๆ เลอนๆ ทกท

จนไกลลบกเหนเปนกลมเดยวไมสามารถแบงเปนชาตๆ ได เปรยบ

เหมอนตนไมสองฟากถนนนอกเมอง ทใกลเหนจะแจงทละตน ท

ถดไปกเหนจางออกไปจนในทสดเหนเปนทวพดตดกนหมด

ตอนน ความคดกามนตกหมนวน และในทนใดนนรสกตนมาอยใน

ซอกหนอกมลกษณะดงใบไมทถกลมพดลอยควางๆ เพราะกลนหอม

แหงดอกปารชาต ไมมใครๆ ทนสดในครงแรกไดนาน ความนกทจะ

รกษาตน ในขณะทรสกวงเวยนในคราวแรกเปนเครองชวยใหพนจาก

ทนนไป

สกครหนง เมอกามนตเลอนลอยเงยบๆ มาในหบเขาทกวาง

ใหญ กราพงวา "บดนเขาใจแลว วาทาไมเทพธดาเครองขาวจงได

กลาวเปนทวา เราเหนจะยงไมไดไปทตนปารชาต และเวลานนจงยง

ไมเขาใจคาทเขาพดถง "รปทคลายความฝน" แตบดนรแลวเพราะเรา

กไดเหนเปนเชนนนในชาตกอน และกยงรดวยวา เพราะเหตอะไร

เราจงมาอยทน เราปรารถนาจะไปเฝาพระพทธเจาทสวนมะมวง

จงหวดราชคฤห แตความปรารถนานนไมสาเรจประสงค เพราะตอง

เสยชวตไปในปจจบนทนดวน อาศยกศลเจตนาทมความปรารถนาด

จงสงผลขนมาในแดนบรมสขน เสมอไดเฝาอยแทบพระบาทมลพระ

พทธ- เจา และเมอตายกไดยดเอาพระคณไวแลว เหตฉะน การทเรา

จารกแสวงบณยกเปนอนไมไรผลเลย"

ในไมชา กามนต กลบมาถงสระ ลงสดอกบวแดงอนเปนท

สถตของตน เสมอนนกคนมาสรงฉะนนแล..

ยสบหา

บวบาน

นใดนน กามนต รสกดเหมอนวามชวตนทรยอยางหนง

เคลอนไหวอยใตพนสระมองดนาใสปานแกว เหนอะไร

เปนเงาๆ ขยบเขยอน นาเดอดพลานพลงเปนฟองปดโตๆ ปรากฏ

ดอกบวแดงขนาดใหญ พงสงลอยอยเหนอนา ดงวาปลาผดแลว

กระโดดขนมาวายลอยอยทผวนา เปนลกคลนขนลง ขยายปรมณฑล

ท

แผกวางออกไปทกท แลวกสงบคงเคลอนไหวเพยงรวๆ เปนแสงแวว

วาวราวกบนาเพชร ฉายเอาเงาแหงดอกบว เสอผาและวงพกตรขอผ

เสวยสขลงไปเปนรปจาลองเหนวาบๆ แวมๆ

สวนกามนตเองกไหมใจตนเตนวบๆ วาบๆ ราวกบจะไดพบ

ปตสขของวเศษ ไดหนไปถามเทวดาเครองนาเงนทอยใกลวา "นเกด

อะไรกน?"

"ลกลงไปขางลาง ในมนษยโลกอนมดครม มมนษยผหนงตง

จตปรารถนามงมาเกดในแดนสขาวดทนอก เราควรคอยดวาดอกบว

นน จะงามดอยจนกระทงบานบรบรณหรอไม เพราะมมนษยหลายคน

ทมงแดนบรมสขอนบรสทธน แตมสามารถอยไดดงปรารถนา ซา

ตรงกนขาม เขาไปตดอยในบวงตณหาความรานกระหายซงถอนไม

ออกตกเปนเหยอในกามคณ มกเลสมลทนเครองเศราหมองในโลก

รอยรดไว เปนเชนนแลวดอกบวนนยอมเหยวแหงไป ในทสดก

อนตรธาน ครงนตามททานเหนอย เปนวญญาณผชาย จะถอปฏสนธ

แตวญญาณของเพศน มกจะมาปฏสนธในทางสวรรคไดนอย เพราะ

เมอมชวตอยในโลก มกประพฤตตนไปในทางอบายมขทจรตลวง

เบญจเวรเปนอาท เหตผลในขอน มอยทจานวนผทรงเครองขาวและ

แดง ซงทานจะสงเกตเหนไดวา แมมจานวนไลเลยกน แตในหมผ

ทรงเครองสนาเงนออนนน จานวนผหญงมากกวาจานวนผชาย

กามนต ไดฟงคาอธบายอยางน รสกใจสนผดปกต ดประหนง

วาความสขและความทกขเขามาระดมกน ตาเพงดดอกบวซงยงไมได

บาน คลายกบจะตขอปรศนาอะไรฉะนน แลวถามวา "เมอดอกบวตม

ทขาพเจาถอปฏสนธ กาลงโผลขนมาเหนอนาในครงแรก ทานจาได

หรอไมวามอาการอยางไรบาง?"

"จาไดด เพราะโผลขนมาพรอมกบดอกขาว ซงทานกาลง

เหมอมองอยเดยวนขาพเจาไดเฝาดดอกบวคนตลอดมา บางครงกให

มใจหวนๆ เพราะเมอดอกบวของทานโผลขนมาเหนอนา ในไมชาม

อาการเหยวแทบวาจะกลบจมลงไปอก แตครนแลวกลบฟนขน คราว

นสดใสดกวาคราวแรก แลวเจรญขนเปนลาดบจนบานอยางงดงาม

สวนดอกขาวนนเจรญชา คอยเจรญทละนอย พอจวนจะถงเวลาบาน

กเหยวลงคลายถกหนอนบอนไส แตแลวกกลบฟนขนโดยเรว และ

บานงามดงททานเหนอยตอหนาบดน

กามนต ไดฟงดงน บงเกดปตซาบซานดเหมอนวา แตเดมมา

ตนไดอยในทอนเตมไปดวยทกข ครนหลดมาบดนมความเบกบาน

เฟองฟใจอยรอบขาง เมอเพงมองดอกบวขาวซงกาลงขยายกลบออก

ทกท จนกลบนอกหอยมาเรยนาบานแผแลดงดงามอยรอบดาน

ขณะนน ไดเหนรปวาสฏฐสถตอยกลางดอกบว ดวงตาลมโต มวงหนา

อนเปลงยมแยม นารก ชมายตามาประสบตากามนต

ในเวลาเดยวกนนน กามนตและวาสฏฐกกางมอเขาหากน

แลวจงมอพากนเลอนลอยออกจากแดนสระไปสฝ ง กามนต

สงเกตเหนวาสฏฐวายงระลกความหลงจาตนไมได ทหนมาหาตนกมา

ทงไมรสกตว เทากบดอกทานตะวนทหนหาดวงตะวนฉะนน วา

สฏฐจะจาไดอยางไรเพราะผถอปฏสนธใน แดนน เมอมความรสกใน

ครงแรก ทจะระลกจาความหลงไดทนทนนไมได ถงแมจะเหนหนากน

กระลกไดราง ๆ จบไมไดม น เพยงแตเลอน ๆ แลวกหายไปคลายกบ

ทกามนตเองไดยนพดถงแมคงคาสวรรคในครงแรก

กามนต ชใหวาสฏฐดแมนาทเหนสกาววาว และไหลลงสสระ

อยางเงยบๆ

"อนนาขาวดงเงนยวงของแมคงคาสวรรคน ยอมหลอเลยงสระ

ตางๆ ซงอยในแดนอนบรมสขน"

"คงคาสวรรค" วาสฏฐ ออกอทานดงน เปนทจะซกถาม แต

แลวกเอามอแตะหนาผากนงอง

"เราพากนไปทตนปารชาตเถด"

"แตสมทมพมไมทตรงนนงดงามมาก เขากาลงมการเลนรน

เรงกนอย "วาสฏฐชมอไปเสยอกทางหนง"

"แลวคอยไปทนนทหลงกได ในชนแรกเราควรจะไปทตน

ปารชาต เพอจะไดสดกลนหอมอนแปลกประหลาดใหชมชนใจ

เสยกอน"

วาสฏฐ ยอมไปโดยด คลายกบเดกทผใหญใหสญญาวาจะให

ตกตาอยางใหม ในเมอยงไมตอง การใหไปเขาฝงเลน ขณะกลนหอม

เลอนลอยมา ดวงหนาวาสฏฐ อมเอมยงขนทกท กาลงพากนมาถงหว

เลยวซอกเขา วาสฏฐถามวา "นทานจะพาไปไหน ไมเคยรสกตนเตน

ใจเหมอนคราวนเลย เมอกอนๆ นกเคยตนเตนใจอยบอยๆ ไดเหน

ทานยมทาใหระลกความหลงไดเงาๆ คลายกบเมอตนขนในทแรก น

เหนจะไปผดทางเสยแลวกระมง เพราะดเหมอนจะไมมทางไปได

ตอไป"

กามนต ยม "ไปได ไปไดอกไกล วาสฏฐยอดทรก บางทความ

ทพดเมอกนจะระลกขนไดกระมงในเวลาน?"

พอพดขาดคา กมาถงหบเขาทามกลางหนผา มตนปารชาตส

แดง และทองฟาเขยวเปนสนาเงนแก ครนแลวกไดกลนหอมตลบ

อบอวลอยรอบตววาสฏฐ

วาสฏฐ เอามอกดทรวงอก คลายกบจะผอนลมปราณทหว

ใจเตนแรง ดวงหนาเปลยนจากปกตอยางรวดเรว กามนตสงเกตเหน

วา ถงคราวทนางจะระลกความหลงในชาตกอนๆ อยแลว

ทนใดนน นางยกแขนขน และโผตวลงแนบอระกามนต ปากก

พดวา "กามนตยอดทรก" แลวกามนตกประคองวาสฏฐกลบทางซอก

เขาโดยเรว

ครนมาถงทงกวางทรมรนมฝงเนอทรายโลดเตน จะหามนษย

สกคนเดยว เพอทาลายความวเวกกไมม ทงสองลอยลงมาทพกอยใต

ตนไมใหญ

วาสฏฐ เรมพดขนกอนวา "กามนต ยอดรก นาสงสารเธอจรง

ทไดรบทกขมาแลว ครงทไดทราบวา ฉนตกไปเปนภรยาสาตาเคยร

เธอจะรสกคดเหนเปนอยางไรบาง?"

กามนตเลาใหวาสฏฐฟงวา เรองทนางตกไปเปนภรยาสาตา

เคยรนน ไมใชทราบจากคาบอกเลา แทจรงไดไปเหนดวยตาเอง ทใน

กรงโกสมพ ขณะกระบวนแหผานมาไดเหนดวงหนาวาสฏฐมแตทกข

แสนสาหส กระทาใหรสกเชอแนวา วาสฏฐคงยอมตามเพราะถก

ผใหญบงคบไมสามารถจะขดได

วาสฏฐพดวา "ถาฉนไมถกหลอกโดยไดรบหลกฐานเปน

พยานแนนแฟนบงคบใหตองเชอ วาเธอไดถงแกความตายเสยแลว ก

เปนไมยอมใหใครในโลกบงคบได" ครนแลว วาสฏฐ เรมยอนเลา

เรองความหลง

ยสบหก

สรอยแกวตาเสอ

มอเธอผเปนสหายไปจากโกสมพแลว ฉนครองตนอยดวย

ความเดอดรอนลาเคญ ตลอดทงคนวน อยางเดยวกบ

หญงสาว ๆ ทตกอยในคราวไขหนกแหงการครนคดถงครกจนอด

แนนในหวใจ ซาวตกทกขรอนในอนตรายอนจะมแกครกตางๆ นานา

ตงรอยพนอยาง ฉะนน เมอเธอจากไปแลว ฉนกรไมไดวาเธอจะยงม

ชวตอยรวมโลกหรออยางไร เพราะไดทราบวาการทเดนทางไป

เชนนน ยอมมอนตรายมากอย จนถงในเวลาน ฉนกยงไมกลาตโทษ

เ

ตนเอง วาทเธอดอดงไมไปพรอมกบทานราชทตอนเปนการ

ปราศจากภย เปนเพราะตวฉนเองเปนตนเหตหนวงเหนยวเธอไว

เพราะถาไมเชนนน ไฉนจะไดยดถอเอาซงความระลกอนหาคา

มไดครงกระนน ใหเปนสมบตทงหมดตดตวตอมาถงปานน?

ครงกระโนน เมทนจะไดโลมเลาเอาใจใหหายความโศกระทม

ได กชวครงคราวเทานน สหายทดทสดและซอตรงทสดของฉนใน

เวลานน คอตนอโศกซงเราทงสองเคยยนอยควงตนในเดอนหงายคน

หนง เชอวาเธอยอดทรก คงไมลมถอยคาของนางทมยนต ทฉน

ชกเอามากลาวในขณะครงกระนน ฉนเงยโสตคอยฟงเสยงใบอโศก

ทส นไหวนบครงไมถวน พยายามจะดโชคลางจากใบไมทรวงหลน

และจากเงา และแสงสวางทเกดมขนในเวลานน ถาปรากฏเปน

อยางทฉนคดนกไวเองอยางวธหมอดเถอน กทาใหสบายใจไปชวแลน

หนง ครนแลวกกลบเปนทกขมความวตกยงขน คดเหนเปนลาง

รายตางๆ นานา ตามแตจตทคดหวาดไป

ในลกษณะอาการทเปนอยน นบวาเกอบเปนประโยชนไดด

อยางหนง เพราะความรกทมอยมไดเดนอยตามลาพง ยอมมความ

ทกขเปนเพอนกระชบอยดวย ซงหนนใหมกาลงวงชาตอตานศตรอน

ไดเปนอยางด ตลอดจนบดามารดาญาตพนอง ซงเกอบจะถงแตกหก

กนเสยหลายหน

เรองเปนดงน คอสาตาเคยรบตรประธานมนตร ไดพยายาม

ทอดสนทในตวฉนยงขน จนฉนไมกลาไปเทยวทอทยาน เพราะไป

คราวใดเปนตองพบสาตาเคยรเสอกหนาเขามาทอดสนทดวยทกครง

แตฉนหนหลงเมนเสยไมรบรดวยแมแตนดเดยว ซาตงขอรงเกยจ

ใหเหน แตสาตาเคยรไมถอเปนอารมณ ยงคงหนาดานเหมอน

เจาชทหนาดานอยเสมอ ตอมาไมชาสาตาเคยรเปลยนทางไปเขาหา

บดาฉน ในชนตนเลยบเคยงประจบประแจงแลวคอยลามเขาทกท ถง

ทสดกขอตอบดาฉน บดาทานตกลงยนยอม ฉนจงรองไหคดแคนเปน

ทสด เพราะวาฉนไมมความรกสาตาเคยร แตทานกไมยอมถายเดยว

ไมรสกวาความเดอดรอนของฉนนนเปนอยางไร ไดปลอบออนวอน

ฉนกแลว ขกแลว ฉนคงดอบกบนอยในทสด ฉนหมดหนทาง ไดบอก

ออกไปตรงๆ ใหบดามารดาทราบ วาฉนมความรกใครอยกบเธอ ซง

ทานกทราบเรองจากสาตาเคยรมาบาง และวาไดใหสตยปฏญญากน

ไวแลว จะไมยอมเสยสตยปฏญญาเปนอนขาด ถาจาเปนหนไมพนก

จะทาลายชวตตวเองเสยโดยอดอาหารตาย

บดามารดาฉน ถงจะมความโกรธเทาไร กรดอยวา ฉน

อามหตพอทจะทาตามทพดไวได เปนอนเลกพดในเรองทคดไว และ

สาตาเคยรกดเหมอนจะหมดความเพยร แมแตสงครามแหงความรก

หนไปหาความมชยในสงครามชนดอน ทถงกบเลอดตกยางออก

ในระวางคราวเดยวกนน มขาวลอมาหลายครงหลายหน

จนหนาหวาองคลมาลกบพวกไดปลน สะดมฆาฟนผคน เผาผลาญ

บานชองรนแรงยงขน จนไมมใครกลาเดนทางผานมากรงโกสมพ ขาว

ลอทไดยนมาน ทาใหฉนวตกหวนหวาดยงขน เกรงวาเมอเธอมาหา

ฉน มาตามทางจะพบโจรใจรายเขาไดบาง เรองเปนอยอยางน พอ

ไดขาวในปจจบนทนดวน วาสาตาเคยรไดรบตาแหนงเปนหวหนา

คมกองทหารไปปราบโจร ใหจบองคลมาลและหวหนารองๆ ลงมาให

ได ตามทไดฟงคาบอกเลา วาสาตาเคยรปฏญญาไววาถาไปไมสาเรจ

ผลไมมชยกลบมา กจะยอมตายไมขอกลบ

ความจรงฉนเกลยดสาตาเคยร แตในคราวนอดภาวนาไมได

ทขอใหมชยชนะกลบมาประมาณเวลาลวงมาไดราวหนงสปดาห ฉน

กาลงอยในสวนกบเมทน พอไดยนเสยงออฉาวมาจากถนน เมทนวง

ออกไปด สกครไดความกลบเขามาบอกวา สาตาเคยรมชยกลบมา จบ

ตวองคลมาลและพวกไดหลายคน นอกนนฆาตวตายหมด เมทนชวน

ฉนออกไปดพรอมกบเขาและโสมทตต ไปดทหารทมชยคมโจรมาตาม

ถนน แตฉนไมตองการตากหนาไปใหสาตาเคยรเหน จงไมออกไป แต

รสกดใจอยอยางหนงวาหน ทางทครกของฉนจะผานมา บดนราบคาบ

ไมมภยอนตรายแลว ทงนกเพราะความเขาใจของมนษยผเปนปถชน

บางทกอาจเปนอนไปจากทคดเหนไวได เชนในคราวน ฉนนกวาจะ

เปนเหตการณอนมงคลสาหรบเรา แตกลบเปนตรงกนขาม

รงเชา บดาฉนเขามาในหอง ยนสรอยแกวรปตาเสอใหดแลว

ถามวาจาไดบางหรอไม

ฉนใจหววแทบจะซวนลม แตแขงใจทรงกายไวไดตอบวา

สรอยเสนนคลายกบทเธอคลองคอ

บดาฉนตอบวา "ไมใชคลายเทานน เปนสรอยเสนเดยวกน

เมอองคลมาลถกจบตวมาเหนคลองสรอยเสนน ซงสาตาเคยรจาได

ทนท ตามทสาตาเคยรเลาใหฟง วาไดเคยปลาแยงลกคลกบกามนต

ในอทยาน และยงไดกระชากสรอยนจากคอกามนตขาดตกมาอยใน

มอ จงจาไดแมน วาเปนเสนเดยวกน สาตาเคยรซกถามองคลมาล

ถวนถจงไดความวา เมอสองปลวงมาน กองเกวยนกามนตผานไป

ทางแดนเวทส จะกลบไปกรงอชเชน ถกพวกองคลมาลปลนและจบตว

กบคนใชคนหนงไป กามนตไดสงใหคนใชไปนาเงนคาไถมา แตจะ

ดวยเหตอยางไรไมทราบไมไดเงนคาไถมา องคลมาลจงตองฆากาม

นตเสยไมใหผดธรรมเนยมโจร"

พอไดยนเรองนาตกใจดงน ฉนแทบสนสต แตยงไมหมดหวง

ทเดยว คงดอตอบคดคานวา "สาตาเคยรเปนคนเจาเลหเฉโก มน

ตองการลกไปเปนภรยา ถาหากมนจาสรอยเสนนนได จะไปทาปลอม

มาสกเสนหนงกได ลกเขาใจวามนคงปลอมมานานแลวตงแตไดยน

ขาวเรองความดรายแหงองคลมาล ถงวาจะจบองคลมาลไมได มนก

คงบอกวาไดมาจากโจรคนหนงกไดทจบตวมาได และโจรนนอวดอาง

วาเปนผฆากามนตกได"

บดาฉนสนศรษะตอบวา "เหนจะเปนไปไมไดดอก ลกเอย!

สาหรบตวลกอาจไมทราบไดวาเปนจรงไม แตสาหรบพอซงเคยเปน

ชางทองทชานาญ ยอมมความรดวาจรงหรอปลอม ถาเจาพจารณาด

ตรงทเชอมแกวไว จะเหนเปนเนอทองเปนสแดงมากกวาสทองของ

เมองเรา เพราะชางทองเมองเราประสมเงนมากสวนกวาทองแดง ทง

ฝมอชางกหยาบกวา แสดงวาฝมอชางชนดทเปนเมองอยใกลเขา"

คาชแจงของทาน ซงคนอนยอมเชอเหนจรงไดสนท แต

สาหรบตวฉน เหนเปนกลอบายไปหมด ไมยอมเชอจนบดามารดาและ

ญาตใกลชด แตอยางไรกด ฉนพดตดบทเสยทเดยววา ทาอยางไรเปน

ไมยอมเชอความทเธอไดตายไปแลว เพราะดวยสรอยเสนนเปนพยาน

บดาโกรธกลบออกไป เปนอนวาฉนไดอยแตลาพง จะได

คดถงไดโศกเศราคนเดยวใหสมใจรก

ยสบเจด

สจกรยา

นเวลาตอนหวคา ฉนมกไปอยบนลานอโศกเสมอตาม

ลาพง หรอบางทกบเมทนในเยนวนทเลามานฉนไปอยบน

ลานอโศกแตคนเดยว เมอจตใจไมเปนปกตเชนนน อยตามลาพงเปน

การดกวาอะไรหมด พระจนทรกาลงเตมดวงฉายแสงลงมาสวาง

เหมอนกบคนครงกระโนนทไมลมเลย และขณะยนอยใตตนอโศกซงม

ชอดอกออกเตม ฉนคดหาทางเสยงทายพอใหคลายความทกข ท

ใ

วตกอยวาบ ๆ ใจ ยนอยสกคร กนกอธษฐานวา ถาระวางตวฉนท

ยนอยนกบตนอโศก มดอกอโศกสเหลองอยางหญาฝรน รวงลงมา

ภายในเวลาทนบยงไมถงรอยแลว กเปนอนวากามนตครกยงคงมชวต

อย

เมอฉนนบไดหาสบ ดอกอโศกรวงลงมาหนงดอกหนงแตเปน

เหลอง ครนนบไปถงแปดสบ ฉนกคอยนบใหชาลงทกท ยงไมทนถง

รอย เสยงประตทอยตรงมมดง เหลยวไปดทางบนไดทสาหรบคน

สวนและคนงานขนมา เหนบดาฉนมสาตาเคยรตามมาขางหลง

ถดไปเปนทหารหลายคนมอาวธครบ แลวถงชายคนหนง รปรางสง

ใหญกวาคนเหลานนมาก ตอไปกมพวกทหารกากบมาขางหลงดวย

ทหารสองคนหยดเฝาอยทประต นอกจากนนเดนเขามาทฉนยนอย

ฉนสงเกตดในทมด ดเหมอนคนทรปรางสงใหญนน เดนไมคอย

สะดวก เวลากาวยางไปกมเสยงฉงฉาง

ขณะนน ดอกอโศกสเหลองแดงกรวงลงมาตกอยทเทาของฉน

ทนท ซงในเวลานนกาลงตกตะลงลมนบเสยแลว เพราะเหตน จงไม

แนใจวาเมอเวลารวงลงมา จะถงเวลาทนบครบรอยหรอยงกไมทราบ

พวกทมาเวลานน พอออกพนเงาผนงมาถงตอนทแสงเดอน

ฉายสวาง ฉนกตกใจเยอก เพราะเหนคนทรปรางใหญโต ถกจาโซ

ตรวนทงเทาและมอ มโซลามไปตดอยกบพวงคอเปนสองเสน แลวม

โซลามออกจากพวงคออกสองเสน สาหรบทหารสองคนถอกมไว

ทคมมพวกดอกยโถ* สแดงคลองหอยลงมาถงอกทมขนรงรง

บนศรษะโรยอฐผงเหลองแดง ลกษณะดงนเปนนกประเภททจะถกพา

ตวไปประหารชวต สวนผมนนยงเหยงหลบลงมาปดหนาประจบกน

กบหนวดและเครา มองเหนแตลกตาทาใหดรายนากลวยงขนดวงตาม

แสงวาว มองดฉนแวบเดยวแลวกเหลอบไปมองทางโนนทางน ไมผด

อะไรจากสตวดราย

ผทยนอยตอหนาฉนนเปนใคร เปนอนไมตองถามถง แมพวง

ดอกยโถแดงจะปกคลมพวงมาลานวคนอนเปนเครองหมายแหงชอ

เขา กยอมจะเดาถกวาเปนใคร**

สาตาเคยรพดกอนวา "นแน องคลมาล จงเลาซาใหฟงอกครง

เรองทเองไดสารภาพไวในคราวทถกทรมานซกปากคา ถงทเองฆา

พอคาหนมคนหนงชอกามนต ชาวกรงอชเชน"

เสยงตอบดงโฮกฮากวา "กามนตไมไดถกฆา เปนแตถกจบตวไป

แลวเราจดการตามวธของพวกเรา"

ตอไปนกเลาเรองยอๆใหฟง เหมอนทบดาฉนเลาใหฟงครง

หนงแลว

ระวางนน ฉนยนพงตนอโศก เอามอทงสองเหนยวกงพยงตว

จบยดเสยแนนจนเลบจกเขาไปในกงเพอไมใหลม เมอองคลมาลเลา

จบแลว รสกวาสงตางๆ หมนไปหมดถงกระนน กยงมมานะไมยอม

แพ

ฉนพดวา "เองเปนโจรและเปนผรายชวชาต ใครจะเชอคาพด

ของเอง? ทาไมเองจะพดตามทถกบงคบใหพดไมไดหรอ?

ในทนทกนนน รสกคลายจะมอะไรสงหรณ เหนมความหวง

ขนบางรางๆ จงพดวา "ดดวงตาเองซ ดวงตาทใครเหนกตกใจกลว

แตเองไมกลามองตรงดขาซงเปนแตผหญงออนแอเทานน ทงนกเปน

พรธสอใหเหนวาเองเปนชาตขขลาด ถกบงคบไมไหพดความจรง"

องคลมาลมไดเงยหนาขนด คงกมอย แตหวเราะหๆ ตอบ

เสยงดงคลายเสยงคารามของสตวทถกลามโซวา "ประโยชนอะไรท

จะตองจองดเจา? นนเปนหนาทของชายหนมพวกเจาช ไมใชคนอยาง

เรา ดวงตาของโจรใจทมฬ เจากไมมความเชอ วาจาทพดกไมเชอ

เชนนน ถาจะใหปฏญญากเหนจะไมเชออกซ?"

พดแลวเดนเขามาสองสามกาว กลาวตอไปวา "ถาอยางนน

แมสาวนอย จงดพธสจกรยา ซงจะทาในขณะน"

ขณะนน ฉนไดเหนดวงตาขนเขยวอกครงหนง เหลอบแลขน

ไปจบอยทดวงจนทร เหนใบหนาซงผมและหนวดเครารงรงบงคลม

หมด นอกจากดวงตาขาววาว หายใจเฮอกๆ จนดอกไมทคลองอยเตน

ขนเตนลง แลวองคลมาล กกลาวคาปฏญญาตามลทธทเรยกวา สจ

กรยา มเสยงดงกระหมคลายเสยงฟาลนไปตามเมฆ วา

"ขาแตแมเจาผบาราบเสอใหเชอง เทวแหงราตรมงเปนมงกฎ

ผเตนราในทามกลางเดอนหงายบนชะงอนผา มมาลารอยดวย

กะโหลกคนแกวงไปมา แยกเขยวเคยวฟนขาแตพระแมเจากาล ผเปน

นายกาของมหาโจร พระองคผทรงนาขาพเจาฝาอนตรายมาแลวนบ

ตงพนครง ขอไดทรงสดบคาขาพเจา อนวาขาพเจามไดงดเวนจาก

การพลบชาพระองค มไดประพฤตตนผดแผกไปจากกฎซง

พระองคไดทรงกาหนดไว ดงนเปนความจรงปานใด ขาพเจากได

จดการแกกามนตตามกฎของเราทไดกาหนดไว คอกฎของผสง ถาคา

ไถไมมาตามกาหนดเวลา กตองจดการกบนกโทษ คอ ตดตนสนมอ

ผาแลงนกโทษนน แลวทงไวในยานหนทางเดน ความขอนกยอมเปน

จรงปานนน ดวยอานาจความจรงทสดนน ขอใหพระองคซงเสดจมา

อยใกลขาพเจา ขณะทไดรบความเดอดรอนสาหสอย จงไดกระชากโซ

ตรวนทรอยรดขาพเจา บนดาลใหขาพเจาหลดจากเครองพนธนาการ

ของศตร โดยประจกษเทอญ"

องคลมาลทาสจจธษฐานดงนแลว กดนสะบดตวกระชากโซ

ตรวนใหขาดออกเตมกาลงแรง จนทหารสองคนทคมตวลมกระแทก

บนพน ทหารอกคนหนงถกองคลมาลเอาโซทลามมอฟาดลงไปสลบ

และกอนทคนอนจะทนรสกตว องคลมาลกกระโดดขามกาแพงไป ม

สาตาเคยรรองเอดองไลตามไปดวย

ประพฤตเหตทฉนไดเหน และรเรองขององคลมาลครงหลง

ทสดเพยงเทาน

ภายหลงจงไดทราบวา องคลมาลกระโดดลงไปขาหก ถกจบ

ตวไดแลวไปตายทในคกเพราะตองทรมาน เจาหนาทตดเอาศรษะไป

เสยบประจานไว ทประตเมองดานตะวนออก ซงเมทนและโสมทตตได

ไปเหนมา

เมอเหน องคลมาลกระทาสจกรยาสาเรจจรงชดเจนแลว

ความสงสยและความหวงทยงมเหลอกเปนอนหมดไป เลย

ทอดอาลยไมยนดความบนเทงสขในโลกอกตอไปแลว หวงจะพบกน

อกกแตในแดนสวรรคสขาวด ตวเธอลวงหนาไปอยแลว และสวนตว

ฉนกปรารถนาจะตามไปดวยในไมชา ณ ทนนความสขของเรากจะผล

ผลสมบรณ เรองอนเปนอนเลกพดกน

ตอจากนน สาตาเคยรเพยรมาขอตวฉนเรอยไป มาทไร

มารดาฉนกเอาแตรองไหรองหมวาทาน เหนจะตองตายลงเพราะ

ตรอมใจ มลกเตาเขาทงทกไมไดปลกฝงมเหยาเรอน ทาใหเปนทนา

อบอายขายหนาเพอนบาน ทานราพนตางๆ นานา หนกเขาใจฉนออน

ลงทกท เกดมความคดเหนวา สาตาเคยรมคณอยทไดแกแคนแทน

เธอ ทงเหนวามความรกใครจรงๆ จนลวงตอมาอกปหนง จงไดยอม

เปนภรยาสาตาเคยร

** องคลมาล แปลวามนวมอเปนพวงมาลย

*บนทกทายบทท ๒๗

ยโถ แปลจากศพทวา กณเวร สสกฤตเปนกรวร ในวรรณคดส

สกฤตและมคธ กลาวถงรวมกนในทซงใชดอกรอยเปนพวงมาลยสวม

คอ เปนเครองหมายนกโทษอกฉกรรจ

ในวรรณคดสสกฤต คอบทละคอนเรองมฤจฉกฏก องคทสบ

โศลก ๒๑ จารทตตถกประหาร ใชพวงดอกกรวรสวมคอ

ในวรรณคดมคธ คอ (๑) กรเวรชาดก ปจมนทวรรค จตกก

นบาต หนา ๒๙๙ (๒) มหาปทมชาดก ทวาทสนบาต หนา ๑๓๕, และ

(๓) มโหสถชาดก มหานบาตหนา ๓๔๗ นกโทษอกฉกรรจตองสวม

พวงมาลยดอกกณเวรสแดง และโรยอฐผงบนศรษะ

ในบาลองกฤษดกชนาร และสสกฤตองกฤษดกชนาร แปลศพททงสอง

นน คอกณเวร และกรวรวมกนวา Oleander

รวมความวา กณเวร หรอ กรวร และอสสมารก มทแปลในดกชนาร

อยางเดยวกนวา Oleander (Nerium Odorum)

ชาดกทแปลสภาษาไทยเราแลว เฉพาะทนามาอางไวสาม

ชาดกนน (๑) ในกรเวรชาดก แปลวา ดอกชบา ฟงดกเขาทด เพราะ

เคยไดยนวานกโทษทถกประหารชวตตองทดดอกชบา (๒) ในมหา

ปทมชาดกแปลขามดอกกณเวรไปเสย (๓) ในมโหสถชาดก แปลวา

ดอกยโถ ขาพเจาไมสสนทใจเทาดอกชบา เพราะเหนวาดอกยโถนน

เรานยมกนวา เปนนมตบอกมงคล รวมอยในพวกดอกดาวเรองและ

ดอกพทธรกษา ไฉนจงเอามาใชเปนนมตบอกโทษประหาร?

เพอใหทราบคาแปลใหแนนอน ขาพเจาไดถามพราหณ ป. ส

พรหมณยศาสตรแหงราชบณฑตยสภา ทานพราหมณรจกตนไมนด

แตไมทราบวาไทยเรยกวาอะไร ไดแสดงสณฐานตน ใบ ดอก ผล ซงด

กเหมาะจะเปนยโถมาก ภายหลงคนบญชพรรณไมสามญในสยาม

ของพระยาวนพฤกษพจารณ พบตนยโถ (๒๒๖) ใหคาแปลวา

Nerium odorum เมอเหนวาสวนตาง ๆ ยนกนในทางทจะเปนยโถ

แลว จงหกกงยโถพรอมดวยดอกไปสอบท

พราหมณ ทานรบรองดวยความดใจวา นแหละกรวร

จงสนวมตกงขาวา กณเวร หรอ กรวร อสสมารก คอ ยโถ แน

แทแล

ยสบแปด

บนฝ งคงคาสวรรค

มอกามนตรสกเหนวา แมแตในสถานอนเปนบรมสขน

ยงมเหตกระทาใหครกของตนรบความเศราระทมใจ เมอ

มาระลกถงความหลง จงจงมอครกออกเสยจากทนนเลอนลอยไปสเขา

อนงาม ซงตนเคยนอนพกเลนทลาดไหล และมองดผอนราเรงเลนรา

กน

ถงทนนแลว ทงสองกหาทพก เหนตามสมทมและสนามหญา

มผอนๆ เลอนลอยไปมาอยแลวนบจานวนไมถวน ทรงพสตราภรณ

เ

บางแดง บางเขยว ขาว พวกเหลานนเปนหมๆ เขามาทกทาย

ปราศรยผอบตใหมทงสองซงดงเพงตนขน ผอบตใหมทงสองกเขารวม

เลนราปนไปกบพวกเหลานน

เลอนลอยเยองไปกรายมาเปนเวลานาน เฉยดสมทมแลวรอน

เวยนรอบเขา ผานทง ตดละเมาะ ขามสระบว สดแลวแตวาหวหนา

แถวจะนาไปทางไหน ทนใดนนกามนตไปพบเทพธดาพสตราภรณ

ขาว ทเคยรจกกนมาแตครงแรก และเคยชวนกามนตไปทแมคงคา

เมอไดจบมอกนเลนรากนแลว เทพธดาพสตราภรณขาวผนนกถาม

กามนตมอาการยมๆ วา

"นทานไปทฝ งคงคาแลวหรอยง? ออ! มเพอนแลว"

กามนตตอบวา "ยงไมไดไป"

วาสฏฐ "อะไรกน"

กามนตเลาเรอง

วาสฏฐ "อยางนนกไปกนสกทจะด เมอครงยงอยในมนษยโลก

อนเตมดวยทกขทรมาน ฉนไดเคยแหงนดคงคาสวรรคนอยบอยๆ

และยงนกถงแดนอนเปนบรมสขทแมคงคาไหลผานไป วาทาไฉนเรา

จะไดขนไปอยดวยกนบนนนสกวนหนง เวลานฉนรสกมอะไรบงคบ

หวใจใหอยากไปทนน ไปเลอนลอยอยกบเธอทฝ งนน"

ทงสองออกจากกลมผเลนรา เลอนลอยไปทางหางไกลจาก

สระทตนอย มาไดสกครกไมเหนสระบวหรอดอกบว ซงมผเกดอยใน

นนอกตอไป ยงมาไกลดอกไมตางๆ ทเคยผานมาเนองแนนคอยเบา

บางลงไป ผเสวยบรมสขทไดพบกมนอยลง คงเหนแตฝงเนอทราย

พลกพลานอยในทง ตามสระมหงสลงวายเลนลอยลอง เหนนาแหวก

เปนทางมแสงประกายสวนภเขากสงตระหงานขนทกท และมหนลวน

ครนแลวกถงทเวงวางไมมเขาเลยทเดยว

กามนตกบวาสฏฐ ลอยมาถงทราบแหงหนงดราวกบทะเล ม

แตหญาหนามตาเตยเปนพง ถดไปทางหนาเปนปาตาล และดเปนรป

โคงอยระกะ เหนเปนพดไป ลอยมาถงปานน รสกวามเงาบงมดครม

ขนทกท ลาตนตาลมแสงคลายโลหะ บนยอดมเสยงคลายโลหะ

กระทบกน มองไปขางหนาเหนแสงสวางฉดขนเปนลาๆ พงปลาย

แหลมเตนสายอยปลาบแปลบจนเคองนยนตาตองเอามอปด คลายๆ

กบวาทในปานน มเสาเงนมหมา ถกแสงสรยในตอนเชาแผดมา

กระทบ แลวกระทอนแสงแทงตาแปลบ ๆ ภายหลงเมอทงสองแขง

ใจเปดหนา กเหนตนกาลงเลอนลอยออกจากเขตปาตาลมาแลว

เหนคงคาสวรรคอยขางหนา มกระแสนาแผไปดงเงนยวงจนจดขอบ

ฟา รมฝ งมระลอกนอยๆ เปนประกายราวกบดาวรวงลอยมาตดบน

หาดทรายฉายแสงพรางพราวเปนประพาฬ สวนทองฟานนเลา

ตามปกตควรจะแจมใสขนเมอจวนจะถงขอบฟา แตในทนตรงกนขาม

ในชนตนเปนสครามออนแลวเขมเขาทกท จนในทสดถงตอนขอบฟา

เลยทบเปนสดาสนทจดกบสายนาซงมแสงขาวเหนเปนแนวชด

กลนหอมแหงดอกฟา ในทนไมมเลย ไมเหมอนกบในหบ

เขาซงมตนปารชาตอนมความหอมอบอวลอยท วไป แตวาในทน ม

แมนาแหงสกลจกรวาลซงประกอบดวยอากาศเยนสดชน กลนเอา

กลนหอมไปเสยสน คงเหลอแตความบรสทธอนแทอยเทานน วาสฏฐ

พยายามตงหนาสดอากาศอนสดชนนเสยจรงๆ สวนกามนตรสกวา

หายใจแทบไมทน

อกอยางหนง ในสถานทน เสยงดนตรชาวสวรรคมไดยน

แมแตนอย มแตเสยงกระแสนาททดถงหลงไหลดงราวกบฟากระหม

วาสฏฐยกมอขน และกระซบวา "ฟงซ"

กามนต "แปลกจรง ครงหนงเมอฉนเทยวจารกไป ไดพบทพก

เปนกระทอมนอยอยปากชองหบเขา ถดกระทอมเขาไปหนอย มลา

ธารนอยนารกอยสายหนง นาใสไหลรนๆ ฉนไดลงไปลางเทา ถงเวลา

กลางคน ฝนตกหาใหญ ฉนนอนลมตาอยในกระทอมไดยนเสยงนาใน

ลาธาร ซงเมอตอนเยนยงไหลรนๆ กลายเปนเสยงไหลพงพลาน

โครมครามหนกขนทกท และในคราวเดยวกนน ไดยนเสยงอะไร

กระแทกดงราวฟาผา ไมทราบวาเปนเสยงอะไร รงเชา ไดเหนลาธาร

นอยนน กลายเปนโกรก กรากทเดอดพลาน เปนนาไหลดนกนมา

ราวกบเทตรงลงจากฟา กระทบถกแกงผาแตกกระจยกระจายเปน

ฟองขาว มกาลงแรงดนกอนหนมหมากลงกระทบกน นเองคอ เสยงท

ดงเปนฟาผา เมอไดมาเหนทนอนมเสยงดงเชนเดยวกน ทาใหระลก

ถงทไดเหนในคราวนนไดทนท ดงนจะวากระไร?"

วาสฏฐ "เปนเพราะมเสยงอยางเดยวกน แตวาเสยงทไดยน

ครงโนน เปนเสยงหนกระทบกน สวนเสยงทไดยนในแมคงคาบน

สวรรคน เปนเสยงจกรวาลตางๆ ทหมนลอยไปแลวกระทบกน จง

ดงเปนฟาผา"

กามนตแสดงกรยาตกใจ "จกรวาลหรอ?"

วาสฏฐยม ทนทตวกเลอนลอยไป กามนตตกใจควาวาสฏฐไว

แลวพดวา

"วาสฏฐระวงใหด ขนเลอนลอยไป จะไปตกอยในอานาจอะไร

กไมรได ออกวตกอกสนอยแลวละ ไมอยากจะใหพลดกนไป"

วาสฏฐ "กอยางนน เธอจะตามฉนมาไมไดหรอ?"

กามนต "ขอยอมตามไปจรง ๆ แตจะรไดอยางไร วาไมมเหต

เภทภยทาใหเราตองพลดกน? ถงวาเราจะอยตอไปในทน กยงรไมได

วาอาจจะตองพรากกนไกลจากแดนบรมสขน ไปสแดนอนหาเขตมได

แลวจะไดรบทกขทรมานสกปานไร?"

วาสฏฐ "แดนอนหาเขตมได" แลวนางเหมอมองดไปทางแม

คงคาจนสดสายตาเหนเปนเสนเขตดาจดขอบฟา มอาการดงจะคดชา

แรกเลยเขตนนเขาไปดอก แลวพดวา "อนบรมสขในสวรรคจะมเขต

สดบางไหมหนอ?"

กามนต "วาสฏฐทรก ฉนนกๆ กไมอยากจะพาเธอมาทน ทา

ใหคดยงไปตางๆ นานา กลบกนเถด"

ทงสองกพากนผานดงตาลกลบมา แตยงอาลยเหลยวไปดลา

คงคาสวรรคอกครงหนง

เมอทงสองกลบสทสถตดอกบวกลางสระอนใสปานแกวแลว ก

เลอนลอยไปอก สบรเวณหมไมซงออกดอกลวนเปนมณรตน เขารวม

เลนราราเรงอยในหมชาวสวรรค เสวยความสขวเศษ มความรกอน

ปราศจากเครองกดขวางเหมอนแตกอน

ครงหนง ขณะเลนรากนอย ไดพบเทพธดาพสตราภรณขาว

สหายเกา นางผนนปราศรยวา "ออ! นไปทฝ งคงคาสวรรคมาแลว?"

"ไฉนจงทราบวาไป?"

"งายนดเดยว เพราะถาใครเคยไปแลวกมวงหนาแสดงเคา

ความทกขความวตกตดมา เพราะเหตนตวฉนเองจงไมอยากไปอก

และทานทงสองคงไมไปเปนครงทสองใคร ๆ กไมไปเปนครงทสอง

เลย"

ยสบเกา

ทามกลางกลนหอมแหงดอกปารชาต

นความจรง ผอปปาตกะใหมทงสอง มไดเยยมฝ งคงคา

สวรรคอนไมนาดนาชมอกตอไป เปนแตเลอนลอยไปส

หบเขาตนปารชาตเนอง ๆ ไดไปนงพกนอนเลนอยควงปารชาตอนแผ

กง กานสาขา สดเอากลนหอมอนตลบมาจากดอกแดงดงแสงชาด

กระทาใหระลกถงชาตกอนๆ แจมแจงขนเปนลาดบ ยอมหลงลวงไป

ในอดตชาตอนไกลแสนไกล

อ

ไดเหนตนบางชาตอยในปราสาท บางชาตอยในกระทอม ไม

วาจะไปเกดเปนกฎมพหรอเขญใจ กเหนความรกทงสองไดมตอกน

เสมอ ในชาตหนงทงสองมความรกและความสขอนเตมเปยมตลอด

กาล แตอกชาตหนงตองตายจากกนไปตามกรรมททาไว แตอยางไรก

ด ไมวาจะเปนชาตใดจะไดรบสขหรอตกทกข ความรกของทงสองคงม

นาหนกเทากนเปนอยางเดยวทกๆ ชาต

ในชาตทเหนอขนไป ครงเมอมนษยยงมฤทธเดชและกาลง

มากกวาเวลาน ในสมยมวรบรษแกลวกลาสามารถ คอครงมหาภารตะ

กามนตเกดเปนวรบรษคนหนงไดผละจากนางทยอดรก ขนชางศก

ยกทพไปสหสตนาประเพอชวยกษตรยปาณฑพผสหายรบกบพวกเกา

รพ ขณะกามนตเขาสสงครามอยขางพระอรชนและพระกฤษณ ณ

ทงกรไดตอสศตรจนตวตายลงในสมรภมในวนทสบแหงมหาสงคราม

ครงนน ฝายนางผชายาทราบวากามนตถงแกความตาย กเขาสกอง

เพลงพรอมกบนางบรวาร และนางเปนผจดกองเพลงนนดวยตนเอง

ครงหนงทงสองไดเหนตนไปเกดอยในแดนอนแปลก

ประหลาด มภมประเทศเปนอกอยางหนง กลาวคอ ไมไดไปเกดใน

แดนอนเปนลมนาแมคงคาหรอยมนา ซงมปราสาทราชมณเทยรและ

บานเมอง

มวรบรษสวมเกราะอยขวกไขว มพราหมณทผงผายมเศรษฐและม

พวกศทร แตวาไปเกดอยในแดนอนเปนลาเนาไพร มความเปนแหง

แลง อตคดกนดาร

ณ แดนน ในฤดรอนแสงแดดแผดเผาจนนาในลาธารแหง

เหอด หญาตายเกรยนครนตกฤดหนาวกเยนเฉยบแทบเทากบตกอย

ในหมะ เพราะเปนทงกวางใหญโลงโถงเปลยวเปลาใจ จะหาบานเมอง

สกแหงหนงกทงยาก จะมกแตหมบานหางไกลระยะกนนาน ๆ จะพบ

สกหยอมหนง ประชาชนทอยตามหมบานเหลาน เปนพวกเลยงปศ

สตวมใจดรายเปนชาตนกรบ ถดออกไปในราวไพรมฝงสนขปาอยชก

มม ถดไปอกผเดนทางไกลจะไดยนเสยงสหคาราม กามนตซงใน

ชาตนนเกดเปนนกขบรองเดนทอง เทยวไปในแดนตาง ๆ เรยกวา

สหนวาเจาสตวรายเรรอนดบานากลวยง มสานกในภเขา

กามนตเดนทางเมอยลามาเปนเวลานานจนลหมบานแหงหนง

ชาวบานแหงนนไมรจกกามนต แตวายนดรบรอง เพราะนกขบรอง

ยอมเปนผทคนพอใจตอนรบอยท วไป เครองมอกามนตมพณขนาด

เลกสะพายบามาหนงคนเทานน แตวาเรองราวตานานตางๆ อนเปน

มรดกตกทอดมา ยอมมอยในความทรงจาของกามนตมากมาย เชน

บทบชาพระอคน พระอนทร พระวรณ และพระมตรผเปนเทพ สมย

พระเวท บทขบวาดวยสงครามและวรบรษ บทขบเรองรก และเรอง

อนๆ อกมาก เมอมความรเปนคลงคมภรสามารถขบบรรยายเรองให

ฟงไดมากมายดงน ใครเลาจะไมยนดตอนรบผเปนนกขบ?

กามนตเดนทางไปถงหมบาน เปนเวลาเยน ชาวบานกาลง

ตอนสตวเลยงกลบทขางหนาฝงสตวหมหนง มสาวนอยรางระหงเดน

ตามโคเชองตวหนง เสยงกระดงทคอโคตวนนดงเปนจงหวะใหโคตว

อนเดนตามมา ชาๆ นานๆ โคเชองตวนนกแลบลนเลยมอนายสาว

ของมน กามนตชายพเนจรปราศรยกบสาวนอยตามธรรมเนยม สาว

นอยตอบรบดวยอาการยมแยม ทงสองกสบตากน มลกษณะอาการไม

ผดจากทไดเคยพบกนในสวนกรงโกสมพเมอในชาตหลง

พนชาตนนกเหนชาตทถดขนไป คราวนไมใชเกดอยในแดน

แมนาทงหาหรอในลมแมคงคา แตเปนแดนอนอนมประชาชนและ

ขนบธรรมเนยมทรามกวาทแลว

เหนภาพเปนทงกวาง มคนขมา กองเกวยน และคนเดนมา

เปนแถวไมขาดสายภมประเทศขาวสลางดวยหมะ ในอากาศมละออง

เปนปยขาวอยท วไป ภเขาสงตระหงานแลทะมนทน ในเกวยนเทยม

โคเลมหนง มผาคลมเปนหลงคาคลายกระโจม สาวนอยคนหนงผลนผ

ลนชะโงกหนาออกมานอกเกวยน เรวจนหนงแกะทคลมรางกายไวตก

เลอนลงเหนผมสยายยาวลงมาประกระทงอระ มอาการวตกจองมอง

และยกมอชไปทางทคนอนกมองและชนวเชนเดยวกน เหนเปนพวก

คนขมาหอกระบวนหนงตรงมายงทตนอย แตสาวนอยมองไปทชาย

หนมคนหนงขโคดาอยในพวกเดยวกน มอาการยมเปนเชงไวใจใน

ชายหนมคนนน อาการมองแหงสาวนอย กระทาใหชายหนมนนม

นาใจและเหมกาลงยงขน แกวงขวานทถอเปนอาวธ รองเสยงดงแลว

เขาพวก ตานทานศตรทข มายกเขามาตปลน ไดตอสจนถกลกธน

เหลกของชาตตาดศกะตวปรปกษ ถงแกความตาย

อาศยกลนปารชาตทาใหระลกชาตเหนอๆ ขนไปไดในอดต

ภพนานไกล คราวนเหนตนทงสองเกดเปนกวางสองตวผวเมย อยใน

ปากวางใหญแหงหนง อนความรกของทงสองในชาตนนเปนไปใน

ความรกเพยงนยนตาเทานน จะแสดงกนดวยวาจาหาไดไมแตกระนน

ความรกทเคยมอยในชาตหลงมนคงเพยงใด กยอมมอยในชาตนน

มนคงปานๆ กน กวางทงสองแสวงหาหญากนเปนอาหารดวยกน ลย

ขามลาธารอนใสเยนทในปากดวยกน เวลาพกนอนอยบนหญาออน

ทข นสงระหงกดวยกน มความ สขราเรง หรอตกใจหวาดตอภย

อนตรายเมอไดยนเสยงแกรกกรากกดวยกน เปนดงนมาชานานหลาย

ปจนวนหนงถงคราวจะตองพรากจากกนไป นางกวางเขาไปตดขาย

นายพราน กวางผวพยายามเอาเทาเขยเพอใหขายหลด พยายาม

แลวพยายามเลาไมสาเรจผล จนนายพรานมา กวางผวกมได

หวาดกลว เขาเผชญหนากมศรษะลงจะขวด แตในไมชากตองหอก

ของนายพราน ถงแกความตายไปทงค

ถดขนไปอก ทงสองเกดเปนนกอนทรผวเมย มรงอยบนยอด

เขาอนสงตระหงานแสนกนดาร ยากทใครๆ จะขนถง เมอมองลงมา

จากทนน จะเหนเปนเหวลกลงมา นกทงสองไดรอนเรไปในอากาศ

ดวยความบนเทงใจ จนจวบกาลอายขย

ทงสอง อาศยอานาจแหงกลนดอกปารชาต ไดเหนเหตการณ

ตางๆ ทมอยแกตนในภพทแลวมาอเนกชาต บงเกดความเบกบาน

สาราญใจ พรอมดวยความพศวงไมนอยแลววาสฏฐจงพดวา "เราทง

สองนมอายไมนอยไปกวาอายของโลก"

สามสบ

มเกดกมตาย

ามนต พดวา "เรามอายเทากบอายของโลกนนเปนความ

จรง แตวาตองเรรอนอยในโลกเรอย ไปไมหยดหยอน เมอ

ตายไปแลวกมาเกดใหมอยในโลกอกเลา มาบดนเราไดลถงสถานทอน

เปนอมฤตแลว และมความสขความบนเทงอยเปนนรนดร"

เวลาทกามนตพดดงน เปนคราวทท งสองเพงกลบจากตน

ปารชาตมาสสระแหงตนแลว กามนตกาลงจะเลอนลอยลงสดอกบว

ก

ของตน ทนใดนน กสงเกตเหนดอกบวสแดงของตน แสดงอาการเศรา

หมองผดปกตไป กามนตลอยอยเหนอดอกบวพจารณาดโดยละเอยด

กตกใจทเหนกลบออกจะดาคลาคลายถกอะไรไหม ทปลายทเดยวก

เหยวจนมวนกลบ

สวนดอกบวขาวของวาสฏฐ กมลกษณะเปนเชนเดยวกน วา

สฏฐเลอนลอยอยเหนอดอกบว มอาการพศวงอยางเดยวกบกาม

นต กามนตเหลยวไปดเพอนทอยบนดอกบวเขยว กเหนดอกบวนนม

อาการเปลยนแปลงเหมอนกน สงเกตหนาตาผเปนเจาของไมเลกบาน

เหมอนกบคราวทเคยปราศรยดวยในครงแรก มอาการตกใจอยาง

เดยวกบตนและวาสฏฐ มใชแตเทานน มองไปดดอกอน ๆ กม

อาการวปรตตลอดจนตวเจาของ คราวนหนมาดดอกของตนอก กเหน

กลบหนงมอาการจะฟนตว คอยๆ คลายทงอพบอยใหคนตว แตแลวก

หลดออกจากดอกรวงไปลอยอยในสระ ลกษณะอาการเชนนไมใชแต

ดอกบวของตน ถงดอกบวอนๆ กเชนเดยวดวยกนตลอดไป กลบ

บวซงรวงไดลงไปลอยสลางอยในสระ เสยงผเปนเจาของตางปรเท

วนาการ ถอนหายใจอยระงมแดน

กามนต ควาแขนวาสฏฐไวดวยอาการตนเตน พดวา "วา

สฏฐทรก หลอนไดเหนและไดยนอะไรไหนเลา? นเปนเรองราวอะไร

กนหนอ? แปลไมออก

วาสฏฐ มองดกามนต เมอสงบกรยาเปนปกต แลวยม ตอบวา

"เรองนพระองคทรงทราบอยแลว จงไดตรสวา

"มเกดกมตาย ถงแกความทาลายไปจนสน"

"เหมอนกบสวนในโลก และดอกฟาในสวรรคยอมรวงโรยไป"

กามนต "ใครเปนผกลาวความขอน อนทาลายความหวง

เสย?"

วาสฏฐ "กใครเลา นอกจากพระองคพระผพระภาคเจา พระผ

ทรงทราบแจงแลวซงสมภวะความเกด และยถาภตญาณ ความรจรง?

พระองคผทรงพระกรณาแกมนษย ไดทรงแสดงหลกธรรมไวชดแจง

เพอใหเราลมตาตนเหนความจรงทก ๆ คนวาโลกและสตวทมอยใน

โลกทงดเลว เทวดา มนษย หรอปศาจ กตกอยในอานาจลกษณะ

ความไมคงท พระองคเปนผทรงนาทางใหออกจากโลกอนไมคงทนไป

พระองคคอพระผมพระภาคสมมาสมพทธเจา"

กามนต "นยวาพระพทธเจาตรสดงน? ฉนยงไมเชอ วาสฏฐ

คนเรามกจะเขาใจผดในคาตรสตางๆ ของพระศาสดาอยบอยๆ ครง

หนงในกรงราชคฤห ฉนไปพกแรมคนอยในหองโถงชายป นหมอกบ

ภกษองคหนง ภกษนนกพดคลายๆ เชนน ซงฉนเชอวาผดทงนน

ไมใชคาตรสของพระพทธองคเลย"

วาสฏฐ "ทฉนกลาวนไมใชสบตอแตใคร ๆ เปนถอยคาทฉน

ไดฟงมาจากพระโอษฐพระองคทเดยว"

กามนต "เอะ! นหลอนไดเฝาพระองคดวยตนเองมาแลวอยาง

นนหรอ?"

วาสฏฐ "เชนนน ไดเฝาอยแทบพระบาท"

กามนต "นบวามบณยแทๆ เพราะผลบณยนจงไดมความสข

สบมาจนบดน สวนตวฉนเกอบจะไดเฝาพระพทธองคเหมอนกน หาก

บนดาลอกศลเกดขนตดรอนโอกาสเสยไมใหไดรบสขเชนนน ตองถง

แกความตายเสยกอน ในขณะทจวนจะไดเฝาอยแลวแตบดนไดทราบ

วาหลอนไดเฝาแลว กนบวาทาใหฉนรสกสบายใจขนอกมาก ขอไดเลา

เรองทวาอยางไร จงไดไปเฝาพระพทธองคใหทราบโดยละเอยดดวย

บางทจะเปนเหตใหฉนไดรบความสวางขนบาง ในขอทฉนเหนวา

เปนลทธทสอนใหคนหมดหวง เพราะคงจะมอะไรๆ เปนความลกซง

ซอนเรนอย ทฉนยงไมทราบ"

วาสฏฐ รบวาดแลว ทงสองลงสดอกบวแหงตน วาสฏฐเรมเลา

เรองอนเปนประวตของนางตอไป

สามสบเอด

ปศาจทบนลาน

มอสาตาเคยรไดฉนเปนภรยาสมประสงคแลว ความรกทม

อยจดจางไปโดยเรว ซาจะเรวยงขนเพราะฉนไมมความรก

ตอบเสยเลย ฉนยอมสญญาวา จะเปนภรยาทภกด และขอนสาตา

เคยรยอมรดวา ฉนประพฤตตามสญญา สวนในขออนๆ นน ไมอยใน

อานาจฉน ถงจะทาอยางไรทจะใหเปนไปตามใจนน ไมไดเลย

ฉนมลกหญงดวยสาตาเคยรคนหนง แตพออายไดสองขวบก

ตายไป แลวตอมาสาตาเคยรมภรยาอกคนหนง ขอนไมมใครเหนวา

เ

แปลก ยงสาหรบตวฉนกยงเหนวาไมแปลกเลย เพราะความรกทงสอง

ไมมอยแกกน ภรยาคนใหมเกดลกชายคนหนงเปนทสมปรารถนาสา

ตาเคยรทตองการแลว ทงนเปนเหตใหภรยาคนนนไดเปนใหญใน

บาน ทงนางคนนกสามารถหาทางใหสาตาเคยรคลายความรกในตว

ฉน ฝายฉนกเตมใจยอมใหเปนดงนน อกอยางหนง ตอมาเมอบดาสา

ตาเคยรถงแกกรรมไปแลว สาตาเคยรไดรบตาแหนงแทน มธระใน

หนาทซงจะตองจดทามากขนทกท การตดตอในสวนฉนจงยงเหนหาง

ออกไป

เรองราวไดเปนไปอยางน ลวงมาหลายปไมมเหตการณ

พเศษ สวนฉนโดยมากอยตามลาพงสมแกทต งใจไวเชนนนดวย ฉน

มอบจตใจไวกบทกขโทมนส หวนเอาความจาแตครงหลงมาเปนเพอน

และมชวตอยดวยความหวงทจะไดพบกบบนเทงสขเสวยสวรรคทน

และกเปนความหวงทฉนมงไวไมเหลวเปลา

ปราสาทสาตาเคยร อยทหบเขาเดยวกนกบทเธอเคยปนหนาผา

ขนบนลานอโศกอยบอย ๆ ในครงกระโนน แตวาหนาผาทจะขนยง

ปราสาทสาตาเคยรนนชนกวา สวนลานบนปราสาทนนคลาย คลง

กบลานทบานบดาฉน ณ ทน เวลาเยนอากาศโปรง ในฤดรอนฉน

มกจะมานงเลน บางทกอยจนกระทงกลางคนตลอดไปจนสวาง

นอนบนแทนทยกไวซงไมมทางทนากรงเกรงวา จะมใครกลาปน

ขนมา เพราะหนาผาชน ซายงกอเปนกาแพงสงกนอกท ทงหนาผาก

ลน ไมมใคร ๆ สามารถปนขนมาได

ครงหนง เปนเวลากลางคนเดอนหงายปลอดโปรง ฉน

นอนอยบนแทน แตไมหลบกาลงนกถงเธอ นกมากทสด กคอคนแรก

ซงไดพบปะกน นกถงขณะทฉนนงอยกบเมทนทแทนหนออนบน

ลาน ตงตาคอยเธอมาหา นกเหนตดตาเอาจรงๆ แลวเหนเธอโผล

เหนอกาแพงขนมากอนโสมทตต เพราะอานาจความรกอนแรงกลา

ทาใหปายปนขนมาไดเรว

กาลงนกเพลดเพลนเจรญใจอยอยางน ตาเหมอมองไปทาง

ชองปลายกาแพง ทนใดนนเหนรปคนโผลขนมา

ฉนเชอแนอยแกใจวา ถาเปนมนษยคงไมสามารถปนกาแพง

ตอนนขนมาได อยางไรกคงเปนวญญาณเธอลอยขนมาเพราะอานาจ

ความนกของฉน แลวจะไดนาขาวจากสถานบรมสขซงเธอไปอยคอย

ทาแลวมาบอกเลา เพราะเหตฉะน ฉนไมรสกตกใจเลยซาลกขนอามอ

เดนเขาไปรบ

ครนเมอรปทเหน ปนขนมาถงบนลานแลวกรบสาวกาวเดน

มาทฉน สงเกตดรปรางมขนาดสงกวาเธอมากนก สณฐานออกจะ

ใหญโตปานยกษดวย ฉนไดสตขนวารปทเหนคงเปนวญญาณหรอ

ปศาจองคลมาล หาใชเธอไม ตกประหมาเปนกาลง ผงะแทบหงาย

คอยถดถอยไปเกาะอยมมแทนเพอไมใหซวนตว

รปปศาจอนนากลวเดนรเขามาใกล หยดทกวา "หลอน

ตองการพบใคร?"

ฉนตอบวา "พบปศาจตนอน ไมใชทาน"

"ปศาจกามนตกระมง?"

ฉนผงกศรษะ

ปศาจนนพดตอไปวา "เมอฉนเหนกรยาตอนรบแหงเธอเมอ

ตะกน เขาใจวาเธอคงมครกทข นมาหาเธอทนในเวลากลางคน ถา

เปนเชนนน เธออาจชวยฉนดวยบาง เพราะฉนตองการความ

ชวยเหลอจากเธอ ไมนอยไปกวาทเธอตองการจะใหฉนชวยดวยเวลา

น"

เมอฉนไดฟงเสยงทพดแปลกหเชนน กแขงใจจองด รสก

วาผทยนอยตรงหนามลกษณะเปนคนจรง ๆ หาใชปศาจไม เวลานน

พระจนทรขนอยขางหลงชายคนนนประกอบทงมความตกใจกลวดวย

จงทาใหมองดหนาตาเหนไมทนชด นอกจากเหนรปรางดวยตาพรา

ซงเลยเปนปศาจไปได

ผนน อานความคดของฉนถก จงบอกวา "ตวฉนไมใช

ปศาจองคลมาล แตวาเปนตวองคลมาลจรง ๆ ยงมเนอหนงเปน

มนษยเหมอนอยางเธอบรบรณ"

ฉนสนระรวไปทงตว ไมใชเปนเพราะความกลว เปนเพราะ

รสกวาไดมายนเผชญหนาอยกบผรายฆาครกของตนอยางใจดา

อามหต

องคลมาล พดตอไปวา "นางผเจรญ อยาไดวตกสะทก

สะทานเลย เธอไมมอะไรจะตองเกรงฉน ฉนเสยอกรสกวาเธอคนเดยว

เทานน ทฉนเคยกลวจนไมกลามองหนาอยางทเธอเคยพดไว

เพราะวาฉนเปนผลวงเธอจรง"

ฉนตกตะลง ออกอทานวา "แกหรอเปนผลวงฉน?" แลวรสก

ปตดใจ คลายกบมความหวงขนอกวาครกยงคงมชวตอย องคลมาล

พดสบไปวา "เรองเปนเชนนน และเพราะเหตนประโยชนของเรารวม

กน เพราะเราทงสองมเรองทจะตองทาการแกแคนดวยกน และคนท

เราจะแกแคนกเปนคนเดยวกน คอ อายสาตาเคยร"

ครนแลว องคลมาล มหาโจรผมกรยาทาทางเปนสงาผาเผย ก

ยกมอเปนสญญาณใหฉนนงลง ดประหนงวามเรองจะพดจากน

มากมาย อนทจรง ฉนยนทรงตวอยตอไปไมคอยไหวอยแลว จงทรด

ลงนงเอง ฉนจองมองดองคลมาล มอาการกระหายอยากจะฟงเรองถง

ครกเปนกาลง

องคลมาล พดตอไปวา "กามนตและกองเกวยนตกมาอยใน

เงอมมอฉนทแดนปาเวทส เขาไดตอสฉนอยางกลาหาญ แตถกจบตว

ไดไมมอนตรายอยางไร เมอฉนไดคาไถตวตามกาหนดเวลาแลว ก

ปลอยตวไปไมไดรบกวนอะไรอก และไดไปถงอชเชนโดยสวสดภาพ"

เมอฉนฟงมาถงตอนน กถอนหายใจยาวอยางโลงใจ

เพราะรสกวาครกยงมชวตอย ทจรงคดเชนนเทากบเปนบา เพราะแม

ยงมชวตอย กนบวาอยหางไกลจากกนยงเสยกวาทตายไปแลว

องคลมาล เลาสบไปวา "เมอฉนตกอยในเงอมมอสาตาเคยร

มนเหนสรอยแกวตาเสอของกามนต คลองคอฉนอย กจาไดทนทวา

เปนของใคร ในเวลาเยนวนรงขนมนเขาไปในคกตามลาพง และ

ใหสญญาตอฉนวา ถาฉนกลาปฏญาณสาบานตอหนาหญงสาวคน

หนงวาฉนเปนผฆากามนตตาย มนจะปลอยตวใหหนไปได ฉนรสก

ประหลาดใจ แตสาตาเคยรพดตอไปวา ถาจะสาบานอยางเดยว หญง

สาวคนนนคงไมเชอ จะตองทาสจกรยาดวยจงจะสาเรจผล แลวมน

แนะนาอบายใหวา ในเวลาตอนหวคา จะคมตวไปทลานแหงหนงซง

จะไดพบกบหญงสาวคนนนอยทนน มนจะจดการตะไบตรวนไวให

เกอบขาด เพอฉนกระชากกจะขาดสะบนออกไดงายดาย แลวตอไป

กโดดทางหนาผาลงไปถงหบเขาหนไปไดสะดวก แลวลงลาธารนอย

ลอดกาแพงเมองออกไปไดถงแมคงคา มนไดใหสตยปฏญญาวาจะไม

กดขวางการหนแหงฉนทจะออกจากกรงโกสมพไป

"ทมนใหสตยปฏญญาน จรงอย ฉนไมสจะเชอนก แตกไมเหน

ทางอนทจะรอดไปได สวนการกระทาสจกรยา แตวากลาวเทจ เปน

ตายอยางไรฉนกทาอยางนนไมไดเพราะเทากบเตอนใหเจาแมกาล

พโรธลงโทษฉน ในฐานทสบประมาทตอพระองค แตฉนเหนอบายท

จะเลยงกลาวคาปฏญญาไปเสยอยางหนง คอ กลาวกลอมแกลมดวย

โวหารอนลอใหผฟงเขาใจวาฉนไดเปนผฆากามนตจรง และฉนหวง

อยวา เจาแมกาลผโปรดตอการเปนเจาเลหเจาอบาย หลกเลยงใหพน

ภยคงจะทรงชวยเหลอ ใหพนจากบวงบาศของสาตาเคยรทอาจดกไว

"เหตการณตอไป กเปนเหมอนอยางทไดตกลงกนไว และเธอ

ไดเหนฉนกระชากตรวนขาด แตวาจนกระทงทกวนนกยงทราบไมได

วาทกระชากตรวนขาด เปนเพราะสาตาเคยรไดปฏบตตามสญญา คอ

ตะไบสารองไว หรอวาเจาแมกาลทรงโปรดเปนพเศษ เมอฉนหลด

ออกจากเครองจองจา หนลงไปขางลางแลว วายนาลอดออกไปถง

แมคงคาไมทนไร กไปพบคนเตมลาเรอมอาวธครบคอยดกจบ ดงน

จะเหนไดวาสาตาเคยร เลนหกหลงฉนในตอนน เดชะพระกรณาเจา

แมกาล โซซงตดอยทขอมอเพยงเสนเดยวกไดใชเปนอาวธฆาพวก

เหลานนหมด เพราะเรอลมในระวางตอสกน และเปนคราวเคราะหด

ฉนหนขนบกทางฝ งเหนอได แตไดรบบาดแผลฉกรรจอยหลายแหง

ตองนอนเจบอยต งป ระวางทปวยอยไดสาบานไววาจะแกแคนอายสา

ตาเคยร ใหมนใชโทษทรยศของมนจงได และบดน กถงเวลาแลว"

เมอฉนไดฟงเรองทองคลมาลเลา ในใจใหโกรธแคนจนเดอด

พลาน เพราะรสกถกหลอกลวงเอาซงหนา จะตเตยนนายโจรกไมถนด

เพราะเปนการรกษาชวตใหพนภย ทงองคลมาลกไมไดเปนผฆาค รก

เลย ลมนกถงการทารณทองคลมาลทาแกคนอน ๆ มาแลว

มากมาย กลายเปนรสกไมเกลยดกลวองคลมาลเสยแลว เพราะเหน

เปนผนาขาวสารเรองครกมาบอกวายงมชวตอย แตในคราว

เดยวกนน ใหเกลยดชงฉนเฉยวตอผททาใหเราตองพลดพรากจากกน

ไป และเมอไดยนองคลมาลพดจา มทา ทางกรยาจะทารายผนน

ยงใหนกสมใจโดยไมรสกตววาดชวอยางไร ดวยไดยนองคลมาลพดม

อาการตนเตน เขาพดตอไปวา

"ดกอนนางผเจรญ สงเกตดกรยาเหนวาเธอกระหายทจะแก

แคน ความกระหายนจะไดสมประสงคไมชา เพราะดวยเหตอนน

ฉนจงมาหา ฉนไดคอยดกสาตาเคยรทนอกกรงโกสมพมาหลาย

สปดาหแลว บดนไดขาวมาแนนอนวาอกสองสามวน มนจะออกจาก

กรงไปทางหบเขาทศตะวนออก เพอไปตดสนคดพพาทกนดวยเรอง

ทดนในระวางหมบานทงสอง ความคดเดมทกะไวกอนทราบเรองน

คอจะลอใหมนออกมาจบฉน แตเมอมาทราบเรองทมนจาเปนจะออก

จากกรงอยแลว เหนวางายขน ทจรงเมอฉนหลดจากทคมขงมา ก

ไมไดปดบงใคร ไดกระทาการปลนสะดมใหเหนกนเองวาเปนฝมอของ

ใคร เวลานกลอกนกระฉอนมานานแลว วาฉนเกดมตวขนอก

"ถงแมคนโดยมากจะถอวา คงมใครคนหนงรบสมอางเปน อง

คลมาลขนใหม กระนนประชาชนกยงเกรงขามไปตาม ๆ กน ถาใคร

จะเดนทางไปในปาทางทศตะวนออก ซงฉนมสานก กตองไปกน

มาก ๆ มอาวธครบ เรองนสงเกตดเหนวาเธอคงไมทราบ บางทจะ

เปนเพราะวาธรรมดาสตรผส นความ สขความอาลยในตวแลว กไม

อยากคดถงอะไรอยางอนจากหมกมนอยแตความทกขความเสยใจ"

ฉนตอบองคลมาล วา "ทจรงกไดยนเรองโจรใจกลาอย

เหมอนกน แตไมไดยนออกชอทาน เพราะ ฉะนน เมอไดเหนตวใน

คราวแรก จงเขาใจวาเปนปศาจ"

องคลมาลตอบวา "แตสาตาเคยรไดยนชอฉนอยแลว และตอง

เขาใจวามนรอยด ๆ วาเปนองคลมาล จรงหรอไม เพราะฉะนนเปน

อนเชอไดวา เมอมนจะไปไหนเปนตองมบรวารไปดวยเปนจานวน

มาก และคงหาอบายระวงตวรอยอยางตางวธ เพอไมไหจบเคาเงอนท

มนงาไวได คนของฉนทมอยเดยว นมจานวนไมมากมายนก แตไม

เปนไร ขอใหรวามนจะไปทางไหนและเวลาไรเทานนเปนพอ เพราะ

ฉะนนทมาน กเพอจะมาขอทราบทางเธอ"

แมฉนจะนงฟงมาตงแตตนจนบดน มอาการตกตะลงจนพด

ไมออก เพราะเหนวาถลาตวยอมฟงมาเสยนานแลวกด แตกระนนก

ยงอดโทสะไวไมอย ลกผลนขนถามวา มสทธอยางไรทมาเขาใจวาฉน

เลวทรามถงกบรวมคดกบโจรวายราย

องคลมาลตอบอยางหนาตาเฉยวา "ในสวนทเปนผรวมคดกน

ขอสาคญอยทตองไวใจกนได และฉนเชอวาเธอคงเหนแลววา เธอ

อาจมอบความไวใจแกตวฉนไดอกประการหนง ฉนตองการความชวย

เหลอจากเธอจรงๆ เพราะเปนทางเดยวทฉนอาจรในสงทตองการรได

แนนอน จรงอย ฉนมทางอน ทจะทราบเรองไดแนนอนเหมอนกน

แตถาสาตาเคยร กลบใจเปลยนทางเสย กยากทจะทาอะไรไดทน

การณ จงมทางจะสอบไหแนนอนไดกทเธอ ผซงมใจสง ประสงคจะทา

การแกแคนคนทรยศอยเหมอน กน หากวาเธอเปนผชาย ปานนเธอ

คงฆามนเสยเองแลว แตนเธอเปนผหญง จงจาตองอาศยมอฉนแทน"

ฉนนกฉน ขยบทาจะไลใหไปเสย แตองคลมาลโบกมอ

หามดวยอาการผงผายบอกวายงพดไมหมดกระแสความ สวนตวฉน

ถงจะไมเตมใจ กตองฝนฟงตอไป

องคลมาล พดวา "นางผเจรญ ฉนไดพดเรองแกแคนมากมาก

แลว แตมเรองทสาคญกวาซงจะตองเลาใหฟง สาหรบตวเธอกเพอ

ประโยชนความสขทจะไดรบในภายหนา สวนตวฉน กเพอลางบาปท

ทามาแลว ทเขาวาฉนเปนคนดรายไรกรณาตอสตวและมนษย เปน

ความจรงโดยแท ฉนไดทากรรมไวแลวตงพนครง กรรมครงหนงเขา

วาจะตองใชโทษบาปในนรกกนบงตงรอยปพนป จรงอย ฉนม

สหายนกปราชญอยแตเดมคนหนง ชอ วาชศรพ ซงประชาชนใน

เวลานนบถอบชาวาเปนผสาเรจคนหนง และฉนไดไปเซนบชาทปาก

หลมศพอยเสมอ เขาเคยอธบายใหฟงวานรกนนไมมจรง ซาบอกวาผ

เปนโจรกคอเปนพราหมณอยางวเศษ เปนยอดของสงทพระเปนเจา

ทรงสรางขนไวความขอน ฉนยงไมสนทใจนกทจะลงเนอเหนดวย

แตจะอยางไรกตามนรกจะมหรอไมขอยกไวท แตขอหนงนนเปนของ

มแน คอ ในบรรดากรรมทงหมดทฉนไดทาไวแลว ไมมกรรมใดท

ทาใหวตกตอความผด เทากบครงกระทาสจกรยาดวยเลหลวงเธอ

ถงวาในครงนนยงไมกลามองหนาเธออยแลว และตอมากนกถงความ

ผดมรหาย คลายมหนามยอกอยในเนอ เพราะฉะนนความผดทฉน

ไดทาแกเธอไว กอยากจะแกตวเพอลบลางใหหมดไปตามแตจะ

สามารถ เธอตองพรากจาก กามนต ครก กเพราะฉนเปนผทาผด

ไวใหเธอเขาใจวา กามนต นนตายเสยแลว จงจาใจยอมตนเปนภรยา

สาตาเคยรชายทรยศ เทากบถกลามโซตรวนไว โซตรวนนแหละฉน

ประสงคจะปลดใหหลดจากเธอ เพอจะไดสมสอยกบครก ฉนจะไป

กรงอชเชนเอง และจะไปพาตวกามนตมาใหได ไมใหมอนตราย

อยางใดอยางหนง บดนขอใหทาหนาทของเธอ สวนตวฉนกทาหนาท

ในสวนของฉน สาหรบผหญงททรงความงาม ยอมจะไมมความ

ลาบากยากเยนอะไร ในอนทจะลวงความลบจากสาม พรงน พอมดลง

ฉนจะกลบมารบขาวอนจาเปนจากเธอ

องคลมาล กลาวดงนแลว กมศรษะคานบจนตา กวาฉนจะ

หายตกใจตะลง องคลมาลกอนตรธานวบไปจากลาน เหมอนอยางท

โผลแวบขนมาใหเหนตวในครงแรกฉะนน

สามสบสอง

สาตาเคยร

นอยบนลานนนตลอดคน ในใจเกดความคมแคนแสนท

จะอดกลน ซงแตไหนแตไรมาไมเคยเปนเชนน แตมา

คราวนเปรยบเสมอนความคมแคนนน ไดหลดไปพรอมกบออกจาก

เครองจองจาแลว กาลงจตใจวนวา เหมอนใบไมทถกลมพดกวดแกวง

อยไปมาฉะนน

ฉ

กามนตของเรายงอย เขาอยในแดนอนไกล แตเขาคงไดยน

เรองทเรามสาม ไมเชนนนเขาคงไมเงยบไปนานอยางน เขาคงนกวา

เราเปนหญงไรสตยใจออนแอมกงายทเราตองเปนหญงชวชาไปน สา

ตาเคยรคนเดยวเปนผผด ยงคดยงชงนาหนาสาตาเคยรรนแรงขน ยง

คดเหนจรงในคาอธบายขององคลมาล ทวาถาเราเปนชาย กคงฆาสา

ตาเคยรเสยแลว

ครนแลว เหนทางองคลมาลจะเปนผชวยเหลอใหตนกลบม

อสระ ไดอยกนกบผทรกไดตอไป เมอนกอยางนใหตนเตนทว

สรรพางคกาย โลหตขนหนา ไมสามารถจะทรงตวยนและเดนไปทมา

นงได ตองทรดลงบนพนกระเบองหนออนสนสมฤดไป

เวลารง อากาศเยนชมชนดวยนาคางในตอนเชา จงฟนคนส

ความทกขและความเดอดรอนรวนเรใจอก นกอยวาจรงทตนเตมใจ

ไปสมคบกบผรายนายโจรผฆาคนมาแลวนบไมถวน เพอรวมมอ

กนประหารชาย ผคร งหนงเคยรวมการววาหกน สวนเรองสามจะ

ออกจากเมองไปในวนไร ฉนไมทราบเลยสกนด ไฉนจงจะทราบ

เวลาและลทางทจะไป ถาเขาตองการปดบงเรองนเปนความลบ? "

สาหรบผหญงททรงความงาม ยอมจะไมมความลาบากยากเยนอะไร

ในอนจะลวงเอาความลบจากสาม" ถอยคาเหลานออกจากปากโจร

ยงคงกองอยในห ทาใหรไดแจงวา การทจะทาเชนน ยอมเปนกรรม

อนชวราย ฉนคงไมสามารถจะตกลงใจ ใชมายายวยวนเพอลวงเอา

ความลบของสามไปใหศตรรายไดลงคอ ถาหากไดรความลบอยกอน

แลว หรอวามเปนหนงสอลายมออะไรไวแลว กอาจจะแขงใจบอก

หรอมอบความลบนนใหไปได แตทจะใชเลหหลอกลวงลวงเอา

ความลบดงน ใหรสกสยองใจจรงๆ

เมอนกเหนแจงความชวดดงน ใหส นสะทานไปทวตว เพราะ

เกดความกลวเทากบทาความผดฆาสาตาเคยรแลว ฉนนกขอบใจ

ตวเองวาคงไมสามารถทราบความลบจากสามได ถงหากวาฉน

จะไดทราบกาหนดเวลาทเขาจะไป แตคงไมทราบทางทจะไปเปนแน

เพราะเขาคงไมบอกใหใครร ถาจะมคนรกคงเปนคนสนท อยางมาก

คงเปนคนเดยวเทานน

แลไปในฟาเหนพระอาทตยขน แสงจบหอคอยและยอด

ซมตาง ๆ ในโกสมพราวกบทองทา ความสวยงามในยามเชาอยาง

น ไดเคยเหนจากลานอโศกมาแลวกหลายครงแตความรสกเมอไดเหน

ภมภาพอยางน เมอครงนมนานโนนกบครงนชางผดกนเหลอเกนครง

นคบแคบลาเคญใจจรง ๆ เวลาคนเดยวเทากบวาทาไหแกไปไดตงสบ

ป ในทสดพยายามพยงตวลกขนไปหอง

ทางทจะไปหองตองผานระเบยงยาว ทะลหองตาง ๆ ไป

หลายหอง หองเหลานมหนาตางกรลก กรง เมอฉนผานหองเหลานไป

หองหนง ไดยนเสยงคนพดกน เสยงหนงจาไดวาเปนสาม ซงขณะนน

ไดยนดงวาดงน

"ดแลว ตกลงเราไปคนน ไปกอนเทยงคนสกชวโมงหนง"

ฉนหยดชะงก เปนอนรเวลาทเขาจะไปแลว แตจะไปทาง

ไหนหนอ รสกโลหตขนหนาเพราะความละอายทมาเปนคนแอบฟง

ไดยนเหมอนมใครมากระซบทหวา "ไปเสย ไปเสย ยงมเวลาพอ" แต

ฉนกยงยนจงงงอย

อยางไรกด สาตาเคยรมไดพดตอไป บางทจะไดยนเสยงฝเทา

คนเดนมา แลวมาเงยบหายทตรงประต เพราะในทนใดนนกมผเปด

ประตปงออกมา สามฉนมายนอยเฉพาะหนา

ฉนมสตด พดออกไปทนทวา "ไดยนเสยงเธอเมอผานมาทาง

น นกจะเขาไปถามวาตองการเครองวางอะไรบาง จะไดนามาให

เพราะเหนมธระแตเชาเชนน แตฉนไมกลาเขาไป เกรงวาจะเปนการ

รบ กวน จงจะผานเลยไป กพอดเธอเปดประตออกมา"

สาตาเคยรมองดฉน ไมมอาการบอกวาสงสย ซาแสดงเมตตา

เสยอก พดวา "ขอบใจมาก ยงไมตองการกนอะไร และไมเปนการ

รบกวนเลย ทจรงกอยากจะใหไปเชญตวมาพบแตเกรงวาเวลายงเชา

มากจะยงไมตนนอน ทมาไดในเวลานนบวาประจวบเหมาะ เพราะ

ตองการความชวยเหลออย"

สาตาเคยรเชญใหเขาไปในหอง ฉนประหลาดใจเปนทสด

ทเขาวาจะตองการความชวยเหลออะไรจากฉนผมใจคมแคนแนนอย

เตมอก เมอเขาไปในหอง เหนชายคนหนงซงจาไดทนทวาเปน

นายมา และคนสนททไวใจของสาตาเคยรกาลงนงอยบนมาตา เมอฉน

เขาไปถง ชายคนนนลกขนแสดงความเคารพ สาตาเคยรบอกใหฉน

นงลงขางตวเขา และบอกใหชายคนสนทนงลงตามเดม แลวหนมาพด

กบฉนวา

"วาสฏฐทรก เรองเปนดงน ฉนจาเปนตองออกไปชาระคด

พพาท ทเกดขนในระวางหมบานทางมณฑลตะวนออก จะตองรบไป

จดการ เดยวนไดขาววามผเหนโจรชมนมกนอยในปา ทางตะวนออก

ของกรงมาหลายสปดาหแลว อนทจรงเขาวาอยใกลๆ เมองนเอง มผ

ลอกนเหลวไหลวาหวหนาโจรพวกนไมใชคนอนไกล คอองคลมาล

นนเองซายงหาญพดโดยไมเกรงกลววา องคลมาลแหกคกหนไปได

และฉนจดเอาคนทมหนาตาคลายคลง ไปตดศรษะเสยบไวทประต

เมองแทนองคลมาล เรองอยางนใคร ๆ กรวาเหลวไหลถอเอาเปน

แกนสารไมได แตทวา โจรใหมคนน ดเหมอนมความบาระหาไมแพอง

คลมาล และถาแมตงตวใชชอองคลมาลทลออยแลว กคงมพวกเหลา

รายไปสมทบดวยเปนอนมาก และคงประสงคจะทาการรายใหไดชอ

อยางหนงเปนแน เพราะฉะนน จะตองระวงตวรอบคอบใหดสกหนอย"

มโตะกลมฝงดวยแกวหนมคา ตงอยขางสาตาเคยร บนโตะม

ผาเชดหนาแพรวางอย

สาตาเคยรหยบผาเชดหนาผนนนขนเชดหนาผากปากกพด

ขนลอยๆ วา "วนนเพงรงเชาจะรอนเสยแลว" แตฉนสงเกตวา ทสาตา

เคยรมเหงอออกมาทกขมขนเปนเพราะครนครามองคลมาลมากกวา

อน ทงนควรทฉนจะเกดความสงสาร กลบเหนนาหมนไสยงขน

เหนไดวาสาตาเคยรไมใชชายชาตชาตร ถงกบฉนนกถามตนเองดวย

ความประหลาดใจวา เปนเพราะเคราะหโชคไฉนจงประจวบใหสาตา

เคยรจบองคลมาลโจรสาคญ มความดรายใจกลาหาญไมผดกบพระภ

มะในยคมหาภารตะ ซงเธอเคยไปเกดเปนชาตนกรบอยในสมยนน

และไดทาการสรบอยขางพระภมะทกรเกษตร

สามฉนพดตอไปวา "เรองเปนอยางน การจะไปยงหมบานนน

โดยยกทหารไปดวยตงทพตงกองเปนของทไมนาดและทาไมได จะ

ตองการเอาตดตวไปดวยอยางมากกไมเกนสามสบคน แตจะตองใช

อบายระไวระวงเปนดกวาอยางอน ฉนกาลงปรกษาหาอบายด

กบปณฑกะ เขามความเหนเขาทอย ซงฉนจะบอกใหหลอนทราบ

เพอจะไดไมวตกวจารณถงฉน ในระวางเวลาทฉนเดนทางไป"

ฉนพดอะไรอบอบออกมาสองสามคา เปนทแสดงวาขอบคณ

ทยงเปนหวงคดถงฉนอย

เขาไดพดตอไปวา "เพราะฉะนน ปณฑกะจะเปนผเตรยมการ

ทจาเปน และทาเปนวาฉนจะออกเดนทางไปทางตะวนออกในเวลา

เชาตรพรงน มกองทหารคกคกจะไปจบโจรใหขาวแพรกระจายไป ฉน

เชอวาโจรคงมพวกอยในเมอง ขอนเปนของแนนอน มนคงคอยสบ

ขาวนาไปบอกกน มนกจะหลงอบายตายใจ ในระวางนนจะออก

เดนทางมทหารขมาไปดวยเพยงสามสบคน ไปในเวลาเทยงคนวนน

ออกไปทางประตดานใต แลวเดนออมผานหบเขาวกไปทางตะวนออก

อกท ถงกระนน กจะหลกไมไปทางถนนใหญ จนกวาจะออกไกลจาก

กรงโกสมพ หางไปหลายรอยเสนเสยกอน เรองทตองการจะให

ชวยเหลอเปนดงน คอหนทางทไป จะผานไปทางบานพกรอนของ

บดาหลอน หลอนคงรจกถนนหนทางแถวนนไดดมาตงแตเดก ฉนเชอ

วาหลอนคงสามารถชวยเหลอเรองนแกฉนไดมาก"

ฉนยนดยอมชวยเหลอทนท ในขณะอธบายแผนทใหฟง ไดให

เขาเอากระดานเขามา แลวขดแผนทในละแวกนนใหดอยางละเอยด ช

ใหสงเกตทางแยกซงจะตองจดจาไวฉนแนะนาใหไปทางทตดไปทาง

ซอกเขา ทางนนไปๆ จะสอบเขาทกท จนในทสดเปนชองแคบ คนข

มาเพยงสองคนกเรยงเดนไปพรอมกนไมได แตระยะไมยาวนก อก

ประการหนงหนทางนน ไมคอยมใครรจก ถงวาพวกโจรจะสงสย

วา เดนออมคอมไปทางนน กคงไมนกฝนทจะไปดกทางนน ทในหบ

เขานเมอฉนยงเดกๆ อยไดเคยวงเลนกบพวกพๆ นองๆ รวมทงเมทน

และเดกๆ บตรผเชาทของบดาดวย

สาตาเคยรสงเกตเหนมอทฉนวาดแผนทอยส น กถามวาเปน

ไขไปหรอ ฉนตอบวาเปลา แตวาออนใจเพราะนอนไมหลบมาทง

คน เขาจบมอฉนไปกาไว และคงไดรบรสกสมผสวาเยนชด จงไดบอก

เปนการเตอนสต ใหอตสาหรกษาตวหนอยจะเปนไขไมสบาย

ตามอาการกรยาทเขามองดและพดกบฉน ใหรสกเกลยดชง

นาหนา และขยะแขยงเหมอนเมอครงแรกทตกไปเปนภรยา ฉนถอ

โอกาสรบบอกวา ทจรงกรสกครนเนอครนตวอย อยากจะรบกลบไป

นอนเสย

สาตาเคยรอนญาต แตเดนตามไปสงถงระเบยง เมออยกน

ระวางสองตอสอง เขากเรมขอโทษฉนบอกวา เขาไดละเลยฉนมาชา

นาน มวไปอยกบมารดาของลกชาย และวาเมอกลบมาจะขอโทษ จะ

ไมยอมใหฉนนอนเปลยวเปลาอยคนเดยวทบนลาน

ขอแสดงความเมตตาปรานและความรกใคร ซงดเหมอนวา

เพงจะมขนในคราวนเปนครงแรก กระทาใหฉนซงใจแขงกออกๆ จะม

ความสงสารขนมาอยบาง แตอยางไรกด ความรสกอยางนจะเกดมขน

กช วแลน เพราะเมอเวลาเขากลบไปแลว ความแคนทเขาเปนผพราก

ความสขไป กกลบคนเขาทอดแนนอยตามเดม

สามสบสาม

องคลมาล

มอฉนกลบมาถงหองแลว รสกเงยบฉอยางไรพดไมถก

เปนอนไมมอะไรจะตองคดไมมขอควรสงสยรวนเรใจท

จะตองตอส ไมมปญหาจะตองแกตองถามอก เพราะไดตกลงปลง

ใจเดดขาดแลว กรรมทสาตาเคยรกอไวอยางใด กตองสงผลสนอง

เ

อยางนน สาตาเคยรเปนผคดโกงถงสองตอ กจะตองเอาชวตเขาแลก

ใชโทษแทนตวฉน และองคลมาล

ความเงยบทกลาวนชางสงบเสยจรง ๆ พอฉนลมตวลงบนท

นอนกหลบทนท ดเหมอนวารางกายตองการความพกผอน เพอรอ

เวลานดกนไว

ตกมดฉนไปทลาน เดอนยงไมทนขน ฉนคอยอยไมนาน

เหนรางใหญมหมาขององคลมาลปนกาแพงตรงเขามายงมาซงฉนนง

อย ฉนไมไดเคลอนไหวกาย ไมไดยกหางตาขนด เปนแตพดวา "สงท

ทานประสงคจะทราบนน ฉนไปทราบมาดแลวทกขอ ทกอยางรตลอด

กระทงเวลาไป มคนไปดวยกคน ไปทางไหน ถนนไหน ผลกรรมของ

เขาเองบนดาลใหเขามอบความลบความไวใจบรบรณ มฉะนนฉนคงร

ไมได เพราะไมสมครจะใชอบายยวยวนลวงถามเอาความลบ"

ทฉนพดกบองคลมาลนน พดตามทใครครวญไวดแลว ดวยไม

ตองการจะใหเหนวาฉนมใจเลวถงปานนน แมแตทมาสมคบเปน

เครองมอของผรายเทาน กรสกวาเลวเสยเหลอเกนแลว

วาจาทฉนไดกลาวตอไป กไดไตรตรองไวดแลวอยางเดยวกน

คอไดพดตอไปวา "แตเมอจะบอก

เรองน จะตองเอาคามนสญญาจากทานเสยกอน วาทานจะฆาเขาคน

เดยวแตจะไมทรมาน สวนคนอน ๆ ทไปดวยจะไมฆา เวนเสยจะเพอ

ปองกนตว ถาไมใหสญญาสาบานอยางน จะไมยอมบอกสกคาเดยว

แลวฉนจะแนะสถานทใหวา ตรงไหนเหมาะซงทานอาจประหารให

ตายไดทนท โดยไมตองสรบตบมอกน เพราะฉะนน ขอใหทานใหสตย

ปฏญญา มฉะนนกฆาฉนเถด ฉนจะไมยอมบอกจนคาเดยว"

องคลมาลใหปฏญญาวา "ขาพเจาเปนทาสมภกดในพระแม

เจากาลม นคงตลอดมาจนทกวนนเพยงใด ขาพเจาขอไมฆาคนของสา

ตาเคยรทไปดวย หรอทรมานสาตาเคยรเปนความสตยจรงเพยงนน"

ฉนพดวา "ดแลว ฉนจะเชอ เชญฟงแลวกาหนดขอความไวให

ถถวน ถาทานมผสมรรวมคดอยในเมอง กคงจะไดทราบถงเรองทเขา

จดแจงเตรยมทหารจะยกออกไปจบโจรในวนพรงน เรองนเปนกล

อบายจะลวงทงสน ทจรงสาตาเคยรมทหารมาไปดวยเพยงสามสบคน

จะออกจากกรงไปทางประตทศใตในคนน กอนเวลาเทยงคนสกชวโมง

หนง จะออกจากดงประดลายไปทางขวา แลววกออมไปทางใตเพอหก

ไปทางตะวนออกไปทางถนนเลกในหบเขา" แลวฉนไดชแจง แสดง

ภมประเทศใหฟงอยางละเอยด ตลอดจนทางซอกเขาทสาตาเคยรจะ

ผานเขาไป ซงเปนระยะทางตอนทอาจฆาไดงายดายและแนนอน

ฉนพดแลวกหยดนง รสกวาชางเงยบเชยบอดอดใจเสยน

กระไร ไมไดยนเสยงอะไรหมด นอกจากเสยงหายใจแรงของตวเอง

ครงเสรจแลวตงใจวาจะกลบ แตใหรสกวาไมมกาลงจะลกขนลงจาก

ลานไปหอง

ครนแลวองคลมาลพดขนดวยเสยงสภาพ มกระแสเศรา ๆ

ผดปรกต กระทาใหฉนตกตะลงประ หลาดใจสะดงชะงกขนมาเอง คอ

พดวาดงน

"ทจรง เรองจะตองเกดขนเชนน เธอซงเปนภรยาทเสงยมหงม

ใจบณยสนทรไมเคยทารายแมแตสตวทเลกนอย ตองมาคบคาสมาคม

กบมนษยหยาบชาสามานย มอเปอนเปนมลทนดวยเลอดมนษย เมอ

เปนผฆาสามของเธอเอง กจะตองทนทกขทรมานใจตายไปแลวผล

อกศลกรรมจะตามสนองใหไปตกไหมอยในนรก ถาเธอไดพดอยกบอง

คลมาลมหาโจร ผลจะตองเปนไปตามน แตเดยวนองคลมาลเปนอก

คนหนงตางหากแลว"

เมอฉนไดยนดงน แทบจะไมเชอหของตนเองวาถาเชนนน

เปนใครเลาทฉนกาลงพดอย ความจรงเสยงทพดกบฉนกเปนเสยงอง

คลมาล ถงวาลกษณะนาเสยงจะเปลยนแปลกใจ กเปนสาเนยงองค

ลมาลอยชด ๆ ขณะฉนเงยหนาจองพศดองคลมาล กยงเหนเปนองค

ลมาลนายโจรอยนนเอง ทาใหประหลาดใจอยครน ๆ ผดจากคราว

กอนซงฉนเคยตกใจกลว

องคลมาลพดตอไปวา "นางผเจรญ เรองทพดนไมตองวตก

เพราะจะไมเกดขนเลย และไมเกดเลยอยางแนนอน ไมยงไปกวาจะ

บอกแกตนไม"

ถอยคาเหลาน ฉนเกดฉงนสนเทหไมนอยไปกวาทไดฟงมา

ตอนตน เปนอนเขาใจรว ๆ วา จะเปนดวยเหตผลอยางใดอยางหนง

องคลมาลจงกลบใจเลกความคดในแผนอบายทจะแกมอสาตาเคยร

ฉนหรอ ไดคดถงโครงการแกแคน เพราะถกรบความทกข

เดอดรอนใจมาสาหสและกมาอนตรธานลมละลายไปในทนท เมอ

ไมไดอยางหวง กเกดความนอยใจขนเปนธรรมดา ถงกบกลาวบรภาษ

อยางรนแรงใสหนาองคลมาล เรยกเขาวาเปนผรายหนาดานสญชาต

สบปลบ ไมมความสตยความจรง และอะไรตออะไรลวนสรรเอามาวา

อยางรายใหสมแคน เจตนาจะใหองคลมาลเกดความโกรธยงโทสะไว

ไมอย แลวฆาฉนใหตายลงทนนเสยรแลวไป

ครนเมอฉนดาเหนอยเขา ตองหยดหอบ องคลมาลกลบพด

อยางสภาพปกต เลยทาใหฉนนกละอายใจ วา

"ทงนทงนน กเพราะฉนทควรไดรบผรสวาทจากเธอ แตฉนไม

เชอวาเธอจะสามารถทาใหองคลมาลเกดโทสะเหมอนแตกอน แลวฆา

เธอเสย ซงสงเกตดกเหมอนเธอจะมความประสงคเชนนน ยงกวาน

ถงจะกลาววาจาใหเผดรอนแซบขนไปกวาน ฉนกคงวางเฉยอยไดเปน

ปกต และซาจะรสกขอบคณผดาเสยดวย เพอมโอกาสพสจนความ

มนคงใจในครงแรก เพราะพระบรมศาสดาไดประทานอนศาสนแกฉน

วา "พนพสธาถกคนขวางกอนดนทสะอาดหรอโสโครกลงไป กไมรสก

กาเรบหรอขนของฉนใด ทานจงขมจตตนใหสมาเสมอเหมอนฉะนน"

วาสฏฐ ทเธอพดอยนไมใชพดกบโจร แตวาพดกบองคลมาลผเปน

สาวกพระบรมศาสดา"

"สาวกอะไร? พระบรมศาสดาอะไรกน?" นเปนคาถามของฉน

ทหลดออกมาเองโดยคอยฟงไมทนใจ แตวาถอยคาอนแปลกของชาย

ผทฉนคดไมเหนวาเปนคนชนดไรน ทาใหรสกอยากฟงตอไปอก

องคลมาลตอบคาถามของฉนวา "พระองคซงเขาขนานพระ

นามวา พระผมพระภาคสมมาสมพทธเจานนแหละ เปนพระบรม

ศาสดาของฉน ในเวลานเธอคงจะไดยนพระนามมาบางแลวกระมง?"

ฉนสนศรษะ

องคลมาลกลาวตอไป "ฉนถอวาฉนไดบณยมากคอได

เปนผกลาวพระนามพระผมพระภาคเปนครงแรกแกตวเธอ ถาองค

ลมาลครงหนงเมอยงเปนโจรผราย ไดทาบาปไวใหแกเธอมากเพยงใด

กด แตบดนในฐานะทเปนสาวก กจะไดทาบณยแผกศลแกเธอใหสม

กนฉะนน"

ฉนถามองคลมาล มอาการตงใจฟงจรง ๆ วา "ทเธอเรยกวา

พระสมมาสมพทธเจาน คอใคร? ทานทาประการไร ใหเธอกลายเปนผ

มกรยาวาจาเปลยนแปลก อยางคดไมเหนดงน? และบณยกศลอะไรท

จะมาไดแกฉน เมอไดยนถงนามนน?"

องคลมาลตอบวา "แมแตไดยนพระนามซงมผขานวา พระ

ตถาคต กประหนงวาไดบงเกดแสงสวางในครงแรกแกผอยในทมด แต

ฉนจะเลาเรองใหเธอฟงทงหมด ทพระพทธเจาทรงพบฉน และไดทรง

เปลยนวถทางเดนในชวตของฉนเปนประการไร ถาหากวาเรองไม

เกดขนในวนนแท ๆ แลว การตอไปกจะไมเปนเหมอนอยางทเปนใหม

อยเดยวน"

ถงแมวารปรางองคลมาลยงมลกษณะดรายอยกด แตวากรยา

เปลยนแปลงดเรยบรอยนานบถอ ทาใหฉนคงประหลาดใจไมนอย

ทเดยว ทงยงเหนกรยาทาทางสงบเสงยมเมอนงลงขางตวฉน คลาย

กบวาเปนผรวมวรรณะชนเดยวกน ดสงาผาเผยเหนเดนสมเปนชาย

ชาตร

สามสบส

นรกหอก

งคลมาลเรมเลาเรองใหฟงวา วนนเวลารงแลว ลวงมา

สกสองสามชวโมง ฉนยนอยทราวปาจองดไปทางหอคอย

กรงโกสมพ ในใจอกอวนปวนป นอยดวยการคมแคนพยาบาทสาตา

เคยร นกถามตวเองวาเธอจะนาขาวทตองการมาใหทราบไดหรอไม

หนอ ขณะนนตามทางทแลนออกจากประตเมองดานตะวนออกมาส

ปาน มชายคนหนงนงหมผาสเหลอง เดนสาวกาวมาโดดเดยว สอง

อ

ขางทางมพวกเลยงปศสตว และชาวบานนอกกรงกาลงสาละวน

ทางานหาเลยงชพกนอย ฉนสงเกตเหนคนเหลานนทอยใกลถนน

ตะโกนบอกอะไรแกชายสญจรโดดเดยวคนนน สวนผทอยหางถนนลก

เขาไป กหยดทางานเอามอชและมองดชายคนนน พวกทอยใกลเหน

ชายโดดเดยวยงเดนตอไป กวงไปบอกใหหยด บางคนถงกบยด

ชายผาไวไมใหไปทาทาตกใจชไมชมอไปทางปา ฉนเกอบจะอาน

กรยาอาการแหงพวกนนออกวา "อยาไป อยาเลยเขาไป อยาเขาไปใน

ปา องคลมาลโจรรายมซองอยในนน"

แตชายสญจรกยงเดนตอไปไมมกรยาหวนหวาด มงตรงไป

ทางปาทาเดยว บดนฉนเหนรปรางไดถนดเปนนกบวชโกนผมศรษะ

โลน อยในนกายทเรยกวาศากยบตร เปนคนมอาย แตทาทางผงผาย

ฉนคดวา แปลกจรง ๆ บนถนนน อยาวาแตคนเดยว ตอให

สบคน สามสบคนหรอยงขนไปตงหาสบคน รวมกนมา มอาวธครบตว

ขนเดนมาทางนเปนตองตกอยในอานาจเราทงสน แตนไฉนหนอ

นกบวชรปนจงถอดกลาเดนมาแตผเดยว คลายกบเปนผมชยชนะ?

ฉนเหนวาทบงอาจบกรกมาอยางทะนงตวน เทากบลบคมด

ถกกน จะตองใหเหนฝมอเสยบาง

และยงนกอยวา อาจเปนคนสบขาวทสาตาเคยรสงมากได เมอคดตก

ลงใจกควาหอกหยบคนธนและแลงสะพายบาออกจากปาขนไปบน

ถนน ดอมตามนกบวชรปนนซงในขณะนนเขาไปถงปาแลว

ครนมาถงทเหมาะแหงหนงไมมตนไมกดกน ฉนกปลดคนธน

ออกจากบา ขนลกจองเลงใหถกตรงสนหลงดานซายใหทะลถงหวใจ

ลกธนลนหวอขามศรษะนกบวชไป

เมอลกธนไมดผดทหมายจงเลอกลกใหมทเหนวาไดสดสวน ม

ขนนกกระจายงาม จองยงใหถกคอ แตลกธนกลบแลนไปปกตดตนไม

ขางซายของนกบวช ชกลกยงใหมทนแกวงไปทางขวาไมถกทหมาย

ผดไปพลาดมาอยางนจนลกธนหมดแลงเปลา

ฉนเหนผดใจ แปลกประหลาดเหลอเกน เคยยงไดแมนยา จะ

พลกแพลงยงอยางไรไมเคยผดพลาด ถงนกอนทรบนเรวทสดกยงยง

ถก วนนมอเปนอะไรไปหนอ?

ระวางนน นกบวชเดนขนหนาไประยะไกล ฉนตองวงไลตาม

หมายจะฆาเสยดวยหอก ครนไลเขาไปทนใกลกนระยะเพยงสบกาวก

เขาไปใกลอกไมได จะวงใหเรวทสดกไมเลยระยะนนเขาไปได สวน

นกบวชรปนน ดกเดนตามปกตอยางสบายไมไดรบเรงอะไร

ครนแลวฉนจงนกวา นาประหลาดจรง ๆ เกดมาไมเคยเหน

เชนน เคยไลชางไลกวางทว งหนไปอยางรวดเรวกทน แตนนกบวชรป

นนเดนตามปกต และเราวงเตมฝเทาดวยซาทาไมจงไลไมทน เทาเปน

อะไรไปหนอในวนน?

ฉนหยด แลวตะโกนสงนกบวชรปนนวา

"หยดนา! พระ หยด!"

นกบวชยงเดนเฉยเรอยไป แตหนมาบอกวา

"องคลมาล เราหยดแลว ทานควรหยดนงเสยดวย"

ฉนประหลาดใจซาลงไปอก นกวาดรายนกบวชนคงอาศยสจ

กรยาอะไรอยางหนง ททาใหยงไมถกตวแคลวคลาดไปหมด วงไลกไม

ทน แตนไฉนหนอจงแสรงกลาวเทจซง ๆ หนา วาตนหยดนงอย

ทงทเราเหนกบตาวา แกยงเดนดม ๆ อย สวนตวเราสหยดยนหอบ

อยกบทเขาคกบตนไมตนน เหนอยโตง ๆ ยงมหนาพดวาเราไมได

หยด คดดเหมอนนกทบนอยบนตนไมวา "ตนไม เราหยดนงแลว

แตสทานยงไมหยดนง " แปลกจรง? คงมอะไรลกลบอยางหนง

ในคาพดน บางทจะมประโยชนแกเรา ท

จะไดขอรหสยกถาอาคมไวใชบาง ดกวาจะฆาเสย

นกแลว จงรองตอบวา

"กทานยงเดนอย ทาไมจงบอกวาหยดเลา? สวนตวเราหยด

แลว ทานไพลบอกวายงเดนอย ดกอนพระ โปรดอธบายใหฟงวาทวา

ทานหยดนงอยนนเปนอยางไร และตวเราไมไดยนนงอยนนเปน

อยางไร และตวเราไมไดยนนงอยดอกหรอ?"

นกบวชตอบวา "เราผมไดทาเวรภยในสรรพสตว คอหยดแลว

ไมเรรอนไปอก แตตวทานนน เปนผมใจมงรายตอสรรพสตวทกขณะ

จต ตองเรรอนเพราะอกศลกรรมไมมเวลาหยด รบทกขทรมานจากท

หนงแลว ตองไปสอกทหนงเรอยไป"

ฉนตอบวา "ทเราเปนผเรรอนอยเปนนตย ความขอนกเคยได

ยน แตวาหยดนงอยไมเรรอนไปอกนน ยงไมเขาใจ เออทานพระ

โปรดชแจงเหตผลทไดกลาวรวมยอดสองสามคาเมอกนใหเขาใจแจม

แจงดวย เชญด ขาพเจาวางหอกลงแลว และขอปฏญญาสาบานทจะ

ใหอภยในชวตทานเพอศานตสข"

นกบวชตอบวา "องคลมาล ทานไดกระทาปฏญญาเปนครงท

สองแลว"

"เปนครงทสอง?"

"เปนครงทสอง เมอครงใหสจกรยาอนเปนเทจ"

นาพศวงจรง ทนกบวชนกแจงความลบครงนน แตฉนมสตทน

ไมหยดชะงกพศวงใหเปนพรธ รบปองกนการกระทา ดวยอบายทฉน

เหนวาเปนอยางฉลาดทนท ไดตอบวา

"ขาแตทานพระ วาจาทใหสตยปฏญญาครงนนมความเปน

สองนย ถาแปลกนตามคาทกลาวออก ไป กไมเปนคาสาบานทเปน

เทจ เปนแตใชโวหารทผฟงไมมเชาวนแลวเขาใจผดเปนอยางอนไปได

แตทขาพเจาใหสตยปฏญญาครงนเปนความจรง ทงแปลตามคาและ

แปลตามสานวนทงสองประการ"

"ไมใชเชนนน เพราะทานจะใหศานตสขแกเราไมได ถาเราจะ

ใหศานตสขแกทานจงจะเปนการถกตอง"

เมอนกบวชนนพดดงนแลว กแสดงอาการเปนมตรภาพ บอก

ใหฉนเขาไปหา ฉนเขาไปดวยความเคารพ

เธอนงลงตรงรมไมใหญ บอกใหฉนนงแทบเบองบาท แลวก

ตงตนสงสอน ถงเรองบณยบาปมผลตามสนองเปนไปอยางไร ได

ชแจงใหฟงอยางงาย ๆ ชดเจน และแจมแจงทกแงทกเงอน เทากบ

อธบายแกเดกๆ เพราะความจรงตวฉนไมเคยเลาเรยนอรรถธรรมมา

เลย ไมเหมอนกบศษยนกบวชอน ๆ ซงตามธรรมดาเปนบตร

พราหมณ ยอมไดรบการศกษามความรในพระเวทมาแลว สวนตวฉน

ตงแตเกดมา เคยไดฟงความรทจบอกจบใจไมหายกครงเดยวคอ เมอ

ครงนงอยปลายบาทวาชศรพทในปาคนหนงและฟงคาสงสอนของ

ทานผนน ซงดเหมอนฉนไดเคยเอยชอแกเธอมาแลว ครนมาได

ฟงคาสงสอนของนกบวชรปน รสกขอความสขมกนใจซาบซง

เหลอเกน ทานชแจงวา ทบคคลตองไปเกดทนนทน ในโลกมนษยบาง

ในสวรรคบาง และในนรกบาง เพราะกรรมเทานน เปนเหตปรงแตให

ไปเกด หาใชเพราะอานาจเดดขาดทมาจากสวรรคไม คาอธบายนผด

กวาทวาชศรพไดเคยสงสอนเปนการตรงกนขาม วาชศรพพสจนให

เหนอยางงาย ๆ และอางองพระคมภรเปนหลกวาไมมนรก ท

กลาวถงนรกในพระคมภรเปนของคนขลาดแทรกเสรมเตมขนใหม

เพอขใหผมใจเหยมหาญเกดกลว ไมกลาทารายตว ซงเปนความคด

ขลาดออนแอท วาชศรพอธบายอยางน ฉนเองกไมสเลอมใสเหน

จรงไปหมด จงเกดความสงสยวานกบวชผนจะสามารถทาใหฉนเกด

ความเลอมใสไดละหรอ? นกเหนอยทนโทวาเปนความเหนแยง

ความเหน ปราชญตอปราชญแยงกน ถงหากวานกบวชนจะเปน

สาวกสาคญผใดผหนงของพระศากยบตรกตามท แตวาชศรพ กม

ศษยทนบถอเลอมใสอยมาก ถงเวลานวาชศรพจะดบขนธไปแลว

สามญชนกยงเซนบชาวาเปนผสาเรจผหนง เมอเปนเชนนใครเลาจะ

เปนผตดสนวาคาสงสอนของฝายไหนผดและถก?"

กาลงนกอยางน นกบวชผนนกเตอนวา "องคลมาล ทานมได

ตงใจฟงคาทเราพดกาลงไปนกถงวาชศรพและลทธทเหนผดของเขา"

ฉนตกตะลง ยอมรบตามความจรงทนกอยางนน และถามวา

"ขาแตอรยะ ทานรจกวาชศรพสหายของขาพเจาดวยหรอ?"

"มผชใหดหลมศพทนอกประตเมอง แตกมคนเดนทางทโง

เขลาไปเซนไหวออนวอนนบถอ วาเปนผสาเรจอรหนต"

"เชนนน ไมใชอรหนตดอกหรอ?"

"นนแหละ ถาทานวาเขาเปนอรหนตผหนง กควรจะไปเยยม

กรายด วาในเวลานเสวยผลความเปนอรหนตอยางไรบาง?"

ทนกบวชพดเชนน ดประหนงวาอาจไปเยยมกนไดงาย

จากบานหนงสบานหนงทาใหฉนจงงง

มองดนกบวชนนอยางตะลง ออกอทานวา "ไปเยยมวาชศรพ?" ไปได

อยางไรกน?"

"กยนมอมาใหเรา เราจะเขาฌาน อนเปนเครองชวยใหถงวถท

บงคบใหเทวดาและภตปศาจ มาปรากฏรางใหเหนขนในดวงจต แลว

เราจะไดเดนตามไปโดยวธนน จะไดเหนสงททานตองการเหนดวย"

ฉนยนมอให นกบวชรปนนนงตาตกสงบนงอยเปนนาน

ตลอดเวลาทฉนเองยงไมเหนแปลกประหลาดอยางไร ทนใดนนรสก

คลายกบวายนา ถกผพรายฉดแขนขาลงไปทองฟาอนเขยวและตนไม

บนฝ งทเคยเหนกหายไป มคลนซดมากลบศรษะ หนกเขา ๆ ทกทจน

ทวมตว ชาๆ นาน ๆ มเปลวแปลบแลบสวางเปนคราว ๆ อยรอบตว

แลวมเสยงดงฟาลนเปรยะใหญจนชาห

ในทสด รสกวาตวตกอยในทแหงหนงคลายถามหมามดมดไป

หมด นอกจากมแสงสวางนบไมถวนสายฉายแวบ ๆ อย เมอประสาท

ชนตอลกษณะสถานทนแลว จงสงเกตเหนวาแสงสวางทแวบ ๆ อย

นนคอแสงหอกเหลกนบไมถวน แกวงไกวกระทบกนไปมาอย

ฉาดฉานเหมอนกองพลในสงครามผมองไมเหนตวผถอ ทงไดยนเสยง

รองออองไมใชเสยงบาเลอดเดอดดรายของเหลาผทเขาสประยทธกน

แตเปนเสยงครวญครางดวยรบทกขเวทนา เพราะเจบปวด เสยง

เหลานเปนของใครมองไมเหนตว และไดยนมาขางใตพนส นสะเทอน

ตรงทปลายหอกอนแกวงไกว สวนบนพนนนวางเปลาไมมอะไร

ในสถานทวางเปลาอยน ขณะนนมรปคนพงขนมาจากปาก

ชองมดตออยทางขวาสามคน คนอยกลางเปนรปวาชศรพ มการ

เปลอยสนเทมคลายไขจบหรอถกความหนาวอยางแรงกลา สวนผคม

ซายขวาวาชศรพ กายเปนมนษยแตเทาเปนนก กรงเลบแหลมโงงตน

หนง หวเปนปลาอกตนหนง หวเปนสนข มอถอหอกยาว ภตหวปลา

แนะนาขนกอนวา

"ขาแตพระอรยเจา ทนคอ นรกหอก ซงผทาบาปตกมาตอง

ทนทกขทรมาน ถกแทงดวยหอกทชแกวงชลมนอยนเปนเวลาหมนป

เมอเสวยวบากครบกาหนดแลว กจะไปเกดใหมในภพอนตามควรแก

เศษผล"

แลวภตหวสนขพดวา

"ขาแตพระอรยเจา ถาปรากฏมหอกเสยบหวใจสองเลม ก

แสดงกาลกาหนดวาสตวบาปนนไดรบโทษทรมานลวงมาแลวสองพน

ป"

พอพดขาดคา นายนรยบาลทงสองกซดหอกเขาไปปกกาย

วาชศรพ ทนใดนนคลายกบวาการซดหอกเลมทหนงนเปนอาณต

สญญาณ บรรดาหอกทอยรอบตว กเคลอนไหวแปลบปลาบพง

เขาเสยบ

ตดรางกายวาชศรพชลมนทกดาน และยงมฝงกาปากเหลกพากนจก

เนอทงหนงกนซาลงอก

เหนแลวใหขนพองสยองเกลา ทงสงสารวาชศรพทรองครวญ

ครางเพราะความเจบปวดรวดเรา เลยหมดสตไปดวย ครนฟนไดสต

แลว และเหนวาตวมานอนอยในปาใตตนไมใหญแทบเบองบาท

นกบวชนน ทานถามวา

"องคลมาล เหนแลวหรอยง?"

"เหนแลว ผเจรญ"

"เปนอยางนแหละ เบองหนาแตรางกายทานสลายตายไป

แลว อกศลกรรมททาไวจะสนองผลบงคบใหตรงลงไปเกดในนรยโลก

ถกชาระสะสางลงโทษอยางเดยวกน คอนายนรยบาลจะเอาหอกซด

ตวทานใหไดรบทกขทรมาน ดงน จะสมควรแกโทษบาปททานกอ

สะสมไวเพยงพอหรอไม?"

"ไมเพยงพอแกบาปทขาพเจาไดทาไวแลวเลย ทานผเจรญ"

"กเมอมองเหนอยแลวดงน องคลมาล วถทเปนอยของทานใน

เวลาน จะควรดาเนนตอไปหรอ ไม?"

"ไมบงควรเลย ทานผเจรญ ขาพเจาไมขอเดนทางทดาเนน

มาแลวตอไป ขาพเจาขอเลกความประพฤตอนหยาบชาทารณ และขอ

ยดเอาทานเปนทพง"

"องคลมาล นานมาแลวครงหนง พระยมเหนความทกข

ทรมานของสรรพสตวกสลดใจราพงวา "แทจรง ผใดกระทา

อกศลกรรมในโลก ยอมตองไดรบโทษสนองหลายเทาทวคณ กระไร

หนอเราพงไปเกดเปนมนษย ในสมยทมพระสมมาสมพทธเจาอบตใน

โลกดวย เราพงไดเฝาพระพทธองคเพอฟงพระธรรมเทศนา ให

บงเกดความรแจงของจรง" พระยมทกลาวคาปณธานน องคลมาล คอ

ตวทานนเอง ทานไดเกดมาเปนมนษย มาเกดในมธยมประเทศ ซงม

ทรมณยสถานนอยแหงนก แตวามปาเขาและลาธารอนเปลาเปลยว

กนดารกอปรดวยอนตรายมากมาย ฉนใดกด สตวทเกดมาในโลก ม

นอยนกนอยหนาทจะบรรลถงมนษยธรรม นอกนนกงมงายปาเถอน

เปรยบกบแดนกนดารอนๆ อนกวางใหญไพศาลเสยเปลา อกอยาง

หนงมนษยทไดมโอกาสพบปะพระพทธเจากเพยงสองสามชวคน

เทานน มนษยนอกนนไมไดมโอกาสพบพระพทธเจา มมากมายเหลอ

คณนา แตสวนตวเธอ ไดเกดมาเปนมนษยในสมยทมพระพทธเจามา

ตรส ไดพบทานไดเฝาทานกนบวาเปนผมวาสนาวเศษอยแลว"

เมอฉนไดยนอภปรายดงน กทราบประจกษวาทาน

นกบวช คอพระสมมาสมพทธเจาบงเกด

ปตอมเอบใจ ยกมอขนประสานถวายอภวาท เปลงอทานวา

"ขาแตพระองค ผทรงความบรสทธอดมเลศ พระองคนน คอ

พระอรหนตสมมาสมพทธเจาแนแท ทรงพระมหากรณาแกสรรพสตว

ขอพระผมพระภาคเจาไดทรงพระกรณาใหขาพระองค ไดยดถอเปน

สรณะดวย"

"สาธ จงฟงคาเราตอไปน"

"ถงกระนน มนษยทเกดมา ไดเหนพระพทธเจายงนอยคนอย

แลว แตผทไดฟงพระธรรมของพระ องคนนมนอยกวา และยงกวาน ผ

เขาใจในพระธรรมกยงนอยลงไปอก แตตวทานมาพบเราแลวทงไดฟง

และรบรสพระธรรมน มาเถด องคลมาลผสาวก"

แลวพระผมพระภาคเสดจเจาไปในปา ประดจดงนายพราน

ชางขนขบนหลงสารซบมน ซงบาราบใหเชองแลว พระองคเสดจ

ออกจากปาอก ประดจดงนายพรานชางออกจากปา มชางปาซงเขาได

ฝกใหเชอง ตดตามมาดวยโดยดฉะนน

ดวยประการฉะน ฉนมาหาเธอวนน ไมใชเปนองคลมาลโจร

ราย แตเปนองคลมาลสาวกพระ- พทธเจา จงดเถดวา ฉนไดโยนหอก

และกระบองเสย เลกเวนการทรมานฆาฟนแลว แผความศานตสขแก

เพอนรวมโลกเปนเบองหนา

สามสบหา

การบชาอนบรสทธ

นรไมไดวานานกมากนอยกวาฉนจะเปดปากขน แตเชอ

วานานมากอย ฉนนงฟงมไดปรปากออกสกคา ปลอยให

องคลมาลเลาเรองโดยลาดบ สารวมใจตรองตามไปยงตรองกยงเกด

ความอศจรรยใจ จรงอย ฉนเคยไดยนไดฟงเรองราวอนเปนของ

โบราณ วาทวยเทพกระทาปาฏหารยพลกพลน เชนเรองพระกฤษณ

ฉ

ครงอวตารมาในโลก แตถาเอามาเทยบกบทองคลมาลไดประสบมา

ในปาวนนน รสกวาเรองขององคลมาลอศจรรยกวามาก

ฉนมาราพงอยวา มหาบรษใด สามารถบาราบบรมโจรแหง

มหาโจรทารณหนชาต ใหกลบเปนผมใจบณยสนทร ทพดกบฉนอยน

สาเรจในชวเวลาสองสามชวโมงเชนน มหาบรษนนกยอมจะบาราบสง

ดรายของสงดรายทสดแหงธรรมชาต ซงมในสกลจกรวาลได

งายดายนนแปลวาพระองคจะสามารถบนดาลใหดวงใจของฉน ซง

เจบปวดรอนรมอยเสมอใหสงบเยนไดหรอไมหนอ? จะทรงกาจดเมฆ

ในราตรกาล คอความกลมกลดเหยวแหงใจ ซงผานมาบดบงปะทะ

ดวงจตใหกระจายหายสญไปเพราะแสงสวาง คอพระโอวาทจะได

หรอไมหนอ? หรอวาบางทการกาจดอารมณรายใหเหอดหายไดน

เปนของยากกวาการบาราบโจร ซงทจรงกเปนปญหาทดเหมอน

จะพนความสามารถแหงนกพรตผศกดสทธทสด จะแกตกได

สาหรบฉนเองนกทอใจ คดเหนเสยวาโรคอยางฉนเปนสงทแก

ยาก แตกยงอยากจะใหสบายใจเหมอนเขา จงอดซกไมไดวา นกบวช

ทองคลมาลเรยกวาพระบรมศาสดานนอยทไหน จะไปขอความ

ชวยเหลอบางอยางจะไดหรอไม

องคลมาลตอบทนทวา "ถกแลว เธอควรจะไตถามความ

นเปนขอแรกทสด อนทจรงเมอไมถามขอน กจะถามขอไรเลา?

และเพราะเหตขอนเองทฉนมาหาเธอ เราทงสองตางเขาใจกนวา เปน

ผ

สมรรวมคดในเรองกอกรรมทาเขญ กเปนการสมควรทจะเปนผสมร

รวมคดกนในเรองด ๆ แตบดน พระสมมาสมพทธเจากาลงเสดจ

ประทบอยในปาประดลายซงเธอเคยพดถง รบไปเฝาเสยในวนพรงน

แตควรไปในเวลาเยน เพราะในเวลานนพระภกษสงฆออกจากทเรน

ประชมกนอยทเทวสถานเกาพระ กฤษณ เพอสดบพระธรรมเทศนา

และผอน ๆ กพากนไปฟง เพราะในเวลานนสตบรษทงหญงชายชาว

กรง พากนไปเฝาเพอสดบพระธรรโมวาทอนสวางรงเรองปานดวง

ประทป ในเวลาเชนกลาวนยงนานวนกยงมสตบรษไปเฝากนมากขน

บางวนชมนมกนจนดกดน เรองเหลาน ฉนทราบมาแตกอนอยางถ

ถวน เพราะเมอครงยงเปนคนมดโมหนธใจบาปหยาบชาอย เคย

คดกะการไววาจะยกพวกไปปลนสตบรษทไปชมนมกน เพราะเหนวา

ขาวของตาง ๆ ทพวกสตบรษนาไปถวายพระภกษสงฆกมราคาไม

นอย ซงไมควรจะละเลยเสย แตขอใหญใจความมงหมายทจะไปปลน

คอประสงคจะจบตวคนสาคญ เรยกเอาคาไถเปนจานวนมากทงยงนก

หวงไวในคราวเดยวกนวา เมอเกดมเหตอกฉกรรจขนในทใกล

ประตเมองเชนน คงจะเปนทางใหสาตาเคยรตองออกมานอกเมองเปน

แน ความทคดไวน คดไวเมอกอนทยงไมทราบวาสาตาเคยรม

ราชการจะตองออกไปในเวลาไมสชานก ดกอนนางผเจรญ เธอจงอยา

ไดละเลยไปสเทวสถานพระกฤษณในเวลาเยนพรงน เพราะจะเปน

ทางปลดเปลองความทกขเธอได ฉนจะตองรบกลบไปเสยแตเดยวน

นยงไมแนวาจะไปทนฟงพระธรรมเทศนาบางหรอไม แตกระนน ใน

กลางคนเดอนหงายอยางน พระสงฆทานมกจะชมนมสนทนาปญหา

ธรรมอนลกซงกนอย และอนญาตใหชาวบานฟงได" องคลมาลกม

ลา แลวกรบไปทนท

รงขนกอนเทยง ฉนชวนเมทนซงเวลานไปอยกบโสมทตตผ

สาม เมทนรบปากวาจะไปดวย เหมอนทเคยพากนไปเมอครง

กระโนน อนทจรง เมทนเคยขอใหสามพาไปทนนในเวลาเยนวนหนง

แตเกรงพราหมณทบานจงไมกลาไป คราวนมโอกาส เพราะภรยา

เสนาบดมาชวน พวกพราหมณไมกลาขดของ

เราพากนไปทตลาด โสมทตตคอยอยทนนกอนแลว เพอ

จดหาของทสมควรแกสมณบรโภคสาหรบถวายพระภกษและภกษณ

ไดซอยาแกโรคไปดวยเปนอนมาก จายของเสรจแลวกลบบาน คนหา

ภาชนะสาหรบบรรจนามนเนยอยางด นาผง นาตาล และของอน ๆ

อกหลายอยาง แลวจดเครองหอม มนาอบ ผงไมจนทน กายาน และ

เลอกสรรดอกไมในสวนอยางงาม เตรยมเสรจแลว ถงเวลาเยนท

กาหนดไว ใหคนขนของถวายพระขนบนเกวยนเทยมดวยลา สวนเรา

นงในเกวยนอกเลมหนงมหลงคา เทยมดวยมาคพนธสนธสขาวสะอาด

ซงเลยงดวยขาวเปลอกคางสามปดวยมอของฉนเอง แลวเคลอน

ออกประตเมองไป

พระอาทตยตกตาถงยอดหอคอยของเมองแลว สองแสง

จบผงธลทปลวฟงไปตามทางเหนเปน

ปรมาณทอง ในทางตลอดไปมผคนเปนอนมาก พากนไปเฝาพระพทธ

องคอยางเดยวกบเรา ลวงมาไมชากถงปากทางทจะเขาสสวนปา

หยดเกวยนลงเดนไป สวนขาวของกใหบาวไพรแบกตามหลง

จาเดมแตคนทเราตองจากกนไป ณ ทตรงน ฉนไมไดยาง

เหยยบในปานอก ครนบดนไดมากบผทเคยมาดวยกน เขามาถงแดน

อนรมรน รสกชมชนซาบซงเขาไปในดวงใจ คลายกบวาความหอมซง

อดเกบไวภายในนานมาแลวจนกลนนนงวดขนเขา เมอระเบดออกมา

กกลายเปนกลนมพษ กระทาใหฉนหยดนงจงงง ดเหมอนวา ความ

รกของฉนจะกลบฟนขนมาอยางพรงพรเตมทแลว มศตร คอ ความ

ระทมมากนขวางไวฉนยนรวนเรใจวาจะเดนตอไป หรอจะหนหลง

กลบเสยด เพราะทมานไมใชมาฟนความรกของเกาแก แตเพอแกไข

ความรกนน กลบมอาการร ๆ รอ ๆ เชนน กระทาใหเมทนเกดความ

ราคาญใจ เพราะเหนคนอนเขามาทหลงขนหนาไปหมด

อนภมภาพในปา เวลาแดดตอนเยนสอง มสด งแสงทองออน

ๆ ลอดเขามาตามชองตนไม เสยงลมพดตองใบไมดงกระเสาคลายคน

กระซบ ประกอบทงผยางเขามาในเขตกสงดเสยงมกรยาสงบเสงยม

ตามโคนไม มนกบวชนงหมเหลอง นงขดสมาธเจรญภาวนาแนวนงชา

ๆ นาน ๆ บางรปกลกขน มไดเหลยวซายแลขวา เดนมงไปสท

เดยวกน ลกษณะเหลานยงปตใหเกดขน เหนความผดปกตอนเปนไป

ในทางศกดสทธ บงเกดความเลอมใสเกดกาลงวงชาเดนตอไปได ทง

พระวาจาทพระบรมศาสดาตรสกะองคลมาลวา มนษยชาตทเกดมา

ลวงกาลหลายรอยชวอายคนนก ทไดพบพระพระพทธเจาตรสในโลก

และนอยคนนกทเกดในสมยพทธกาล จะไดเหนพระโฉม และฟงพระ

พทธโอวาทจากพระโอษฐโดย ตรง ดงนเขาไปกรอกอยในโสต

ประสาทของฉนดงเหมอนระฆงตในอาราม ฉนรสกวาจะไดประสบ

มงคลทผเกดมาภายหลงนกรษยา

ครนมาถงทวางกลางปา ซงมเทวาลยรางตงอย กเหน

พระภกษ ภกษณและคฤหสถมาประชมกนอยเปนอนมาก ยนเปนหม

อยใกลบรเวณเทวาลยราง ซงเหนอยตรงหนา ณ ทใกลแหงหนงอย

ในทางทเราจะเขาไป มพระภกษหมใหญ ในจานวนนนมองคหนง

รปรางสงอวบผดปกต เมอเหนเขากจาไดทนทวาเปนใคร ขณะเรายน

หาโอกาสวาจะเดนตอไปทางไหนด กเหนพระภกษสงอายองคหนง

ออกมาจากปา ทรวดทรงผงผายสมเปนเชอชาตกษตรย มลกษณะสง

พระพกตรอมดวยศานต ทนใดนนฉนกนกขนทนทวาองคนกระมง

หนอ คอพระมนศากยบตร ซงเขาขนานนามวาพระพทธเจา

ในพระหตถกาใบประดลาย ทรงหนไปทางหมภกษ ซงฉน

กลาวเมอกน แลวตรสวา "ดกอนภกษทงหลาย อนใบไมทเรากาไวน

กบใบไมทมอยในปาโนน ขางไหนจะมากกวา กน?"

พระภกษเหลานน กราบทลวา

"ใบไมในพระหตถมจานวนนอยกวาทมอยในปาโนน พระเจา

ขา"

ณ บดน ฉนทราบแลววา ผกลาวนน คอ พระพทธเจา

พระองคตรสตอไปวา

"ดกอนภกษทงหลาย ความจรงกเชนนน สงทเราตถาคตได

เหนแจงแลว แตมไดแสดงแกพวกทานยงมมากกวาทไดแสดงแลว

มอปมาเหมอนใบประดลายทอยในมอเรากบทมอยในปาฉะนน ดกอน

ภกษทงหลาย เปนไฉนเราจงไมแสดงใหฟงทงหมด? กเพราะไมเปน

สาระประโยชนเพอความหลดพน ไมเปนเบองตนแหงพรหมจรรย ไม

เปนไปเพอความหนายในโลกย ไมเปนไปเพอจดจางความรกใครยนด

ไมเปนไปเพอความเยนใจไมเปนไปเพอความสงบ ไมเปนไปเพอ

ความรแจง ไมเปนไปเพอความตนเตมท และในทสด กไมเปนไปเพอ

นรพาน"

กามนต ออกอทานขนวา "อยางนแหละ ตาขรวแกทเคย

อธบายใหฉนฟง กพดถกแลว"

วาสฏฐ "ตาขรวแกทไหน?"

กามนต "กนกบวชแก ทฉนเคยเลาใหเธอฟงวา เมอครงฉนยง

มชวตอยในมนษยโลก ไดสนทนากนในบานชางหมอใกลกรงราชคฤห

คนหนง ไดเปนผอธบายหลกลทธของพระบรมศาสดาใหฟง ถอย

คาอธบายมหลายประการทเหมอนกบเธอเลาน"

วาสฏฐ "บางทจะเปนพระสาวกองคใดองคหนงแหงพระองค

แลวพระบรมศาสดาตรสตอไปวา

"ดกอนภกษทงหลาย กสงใดแล ทเราไดแสดงแกทาน สงนน

คอความจรง เราไดแสดงแกทานแลววา ความทกขคออะไร เหต

แหงทกขคออะไร ความดบทกขคออะไรและทางดบทกขคออะไร

เหลานเราไดแสดงแลว ภกษทงหลาย สงใดเราไดแสดงแลวกเปนอน

แสดงจบแลว สงใดเราไมไดแสดง กคงเปนรายยอยรวมอยในความ

จรงสประการน"

เมอพระองคตรสดงนแลว กแบพระหตถใหใบไมรวงลง ใบไม

เหลานใบหนงปลวลอยลมหมนตวมาใกลตวฉน ฉนรบขมขมนออกไป

รบใบไมนนมาไดยงไมทนตกถงดนเปนเสมอนวา ฉนไดรบตรงจาก

พระหตถ ประคองเกบแนบไวททรวงอก นบวาเปนของทระลกหาคา

เปรยบมได ในการทมาไดฟงพระธรรมเทศนาเฉพาะพระพกตร และ

ใบไมนจะเปนเครองหมายทระลกตดตวอยสบไปจนกวาชวตจะออก

จากราง

อาการกรยาทฉนไดกระทาไปน เปนเหตใหพระบรมศาสดา

ทรงเหลยวมาทอดพระเนตร ขณะ นนพระภกษองคทสงใหญราวกบ

ยกษ ลกขนถวายอภวาทแลวเขาไปกราบทลกระซบ พระบรมศาสดา

ทรงหนมาทางฉนอกครงหนง แลวประทานสญญาณอะไรอยางหนง

แกพระภกษองคนน เธอกเขามาหาฉนพดวา "ดกอนนางผเจรญ พระ

บรมศาสดาทรงคอยตอนรบอยแลว" เสยงนฉนจาไดทนท วาเปนพระ

องคลมาล

พวกเราทงหมดพากนไปเฝา ในระยะอปจารสองสามกาว

ถวายอภวาทโดยเคารพยง ดวยเบญจางคประดษฐ ในใจฉนเปยมปต

จนตนอก

พระองคตรสวา "ดกอนนางผเจรญ สงของทนามาบชาเปน

ของมคามาก สวนพระภกษสาวกของเราเปนผมกนอย เปนทายาท

แหงสจธรรม หาใชเปนทายาทแหงทรพยสมบตไม แตทวา

พระพทธเจาในปางกอน ทรงอนมตรบเครองสกการบชาจากสตบรษผ

เลอมใสใจบณย เพอจะใหเขาเหลานนมโอกาสไดบาเพญทานมยการ

กศล เพราะถาสตวทงหลายรแจงซงผลทานอยางทเราแจงอยไซร แม

มขาวเหลอ อยเพยงฟายมอเดยวกยอมแบงเปนทานใหแกผทอตคด

กวา หาไดบรโภคเสยทงหมดแตคนเดยวไม เมอรแจงและประพฤตอย

อยางนเปนอาจณ มจฉรยะความตระหนรดรงดวงจตใหเหนยวแนนก

จะคลายหาย ไป เพราะฉะนน สกการวรามษทนามาบชาน คณะสงฆ

ยอมรบไวดวยดเราเรยกวาเปนการบชาอนบรสทธ เพราะทายกผ

บรจาคกมใจบรสทธ และปฏคาหกผรบกมขนธสนดานบรสทธรองรบ

ถกสวนกน"

ครนแลวหนไปตรสกะพระองคลมาลวา "ทานจงนาสงของ

เหลานไปมอบแกภตตเทสก (ภกษเจาหนาทแจกของสงฆ) แตกอนท

จะไป จงจดหาทนงใหแกพวกสตบรษ เพอเราจะไดแสดงธรรโมวาท

แกผมาฟงในวนน"

เมอพระองคลมาลพาเราไปหาทนงได พวกเราลาดอาสนะลง

ตรงขนบนไดเทวาลย แลวเอาพวงมาลยสวมตามเสาเชงบนไดซง

ปรกหกพงแลว ครนแลวฉนกบเมทนหยบดอกกหลาบทบรรจอยใน

ตะกรา จนพนลนมากระจายกลบโปรยบนบนไดขนตน ๆ ตอนทพระ

บรมศาสดาจะเสดจประทบยนแสดงพระธรรมเทศนา

ระวางน สตบรษผมาฟง กรวมพวกนงเปนกลม ๆ ลอมกน

เปนวงอฒจนทร อบาสก อบาสกาอยทางซาย พระภกษ ภกษณอย

ทางขวาของเทวาลย พวกชาวบานทมาใหมอยตอนกลางนงบนหญา

สวนเราอยขางเสาทปรกหกพง หางจากบนไดไปไมกกาว

ผมาเฝาฟงพระธรรมเทศนา มหมดดวยกนประมาณหารอย

ลวนมกรยาสงบนงตลอดไป เงยบเชยบปราศจากเสยงตาง ๆ

นอกจากเสยงลมทกระพอมาเปนคราว ๆ และกระทบใบไมส นกระเสา

อยเทานน

สามสบหก

พระพทธและพระกฤษณ

สงแดดในเวลาเยนสองเปนทาง ๆ เขาตามชองโหรงของ

หมไม ประดจวาอานวยสวสดจากสรวงสถาน มาสสตบรษ

ซงชมนมสงบเงยบ ตงใจคอยสดบพระธรรมเทศนาในลาเนาปาอนรม

รน แลลอดขนไปทางชองวางระวางยอดไม เหนกอนเมฆทตอง

แสงแดดจบสลบสเปนชน ๆ ดงามตา เลอนลอยไปในกลางฟาสนาเงน

ปานวาเทพบตรเทพธดามาชมนมกนเปนอกบรษทหนง

อนเทวาลย ซงผนงดาคราดวยความชรา ประหนงวายนดรบ

เอาแสงแดดดาลงรอน ๆ จวนจะเลอนหายไปจากฟา เปรยบดวยชาย

แ

ชราไดดมนาทพยแลวกลบฟนคนความกระชมกระชวยขนฉะนน ภาย

ลางแหงแสงซงเรองรองดงทองทา ประสมกบเงาไมกลายเปนสมวง

แลดเตนระยบไปทกแหงหน ถงเวลาตอนน ทประชมสงบเงยบกวาเกา

เงยบจนดเหมอนใบไมทเคยไหวกหยดเงยบไปดวย

ครนแลวพระพทธองคเรมแสดงพระธรรมเทศนา ประทบยน

บนขนบนไดเทวาลย ซงแตกาลกอนหลายรอยปมาแลว บรรพบรษ

ของเราเคยพากนมาบชาพระกฤษณ เพออนสรณถงกจการท

พระกฤษณรบทกขลาบากมาแลวในโลกน แลว ผบชาจะไดมใจ

ตานทานความตรากตราโดยยดพระองคเปนแบบอยาง เมอตายแลว

จะไดไปสสวรรคเสวยทพยสข แตบดนพวกเราซงเปนผสบสาย

โลหตจาก

ทานบรรพบรษทกลาวแลว ไดมาชมนมกนเพอฟงสจธรรม

ของจรง จากพระโอษฐพระผมพระภาคเจา แลวศกษาพจารณาใหเหน

แจงทางดาเนนชวตอนหมอจดบรสทธ และในทสดใหมชยชนะเหนอ

ดาฤษณา คอความดนรนทะยานอยากตอสงแปรปรวนไปเสมอไมเปน

ของคงท บรรลทสดแหงทกขถงพระนพพาน

พระองคตรสวา "ทานทงหลาย จงมองดรปหนนน นาย

ชางฝมอเอกครงโบราณนานมาแลว ไดสลกเปนรปพระกฤษณตอสกบ

ชาง" พลางทรงชไปทางรปศลาสลกแผนใหญ หางจากฉนไปไมกมาก

นอย ขางหนงจมลงในกอหญา อกขางหนงมเสาคาไวแสงตะวนครง

สดทายในเวลาจวนจะคา ฉายพงตรงตองแผนศลานน ใหเหนรปสลก

ชดและจาไดทนท คอ รปชายหนมเหยยบอยบนศรษะชางทลมลง งา

ขางหนงถกชายหนมคอพระกฤษณกระชากหกสะบน

แลวทรงเลายอนถงพญากงสเจากรงมถรา กษตรยโหดราย

ทารณ ออกอบายชกชวนพระกฤษณใหเขาไปแขงขนฝมอเพอชง

รางวลในพระราชวง และบอกความลบแกควาญชางใหปลอยพลายศก

ตวทดทสดออกจากโรง เพอสงหารพระกฤษณ ณ ทางจะเขาไป

สนามแขงขน พระกฤษณประหารชางนน หกงาเสยขางหนง ถอเขา

ไปในสนามแขงขนมโลหตอาบทวกาย กระทาใหพญากงสตกใจเปน

อนมาก

พระพทธเจาทรงเลาตอไปวา แมพระองคเองกถกศตรออก

อบายใหชางทดเดอดมาประทษรายเหมอนกน เมอทอดพระเนตรเหน

ชางแลนแปรแปรนปราดมา กลบทรงกรณามนหนก เพราะถกมนษย

ใจบาปกกขฬะเอาหอกทมแทงตามตว จนโลหตโซมหนาอกมใชแต

เทานน สตวนตามปกตยอมกลาหาญมกาลงมาก หากตองตกเปน

เหยอแกโทสะบาราย ไมรจกผดชอบเพราะขาดปญญา ครนถกคน

บาปหยาบชาทาทารณตอมนเสมอ จนเกดบาคลงดเดอดแลวไลตอน

ใหมาทารายพระองค ดงน ควรจะไดรบความสมเพชยงขน เมอบงเกด

พระกรณาธคณพรหมวหารเตมในพระกมลสนดาน พระองคมไดม

พระหฤทยสะดงตออนตรายภายนอก ทรงราพงวา "ถาเราจก

บนดาลใหแสงสวางแมแตนอยฉายเขาไปทาลายความมดมนอนธการ

ในชางนน กจะเปนปจจยเปดชองแกความสวางทวขนโดยลาดบ จน

ไดมโอกาสไปเกดเปนมนษย และสดบพระธรรมของพระพทธเจา ซง

ครงหนงไดพยายามประหาร และพระธรรมนน จะเปนเครองชวยให

มนพนทกข"

เมอทรงพทธดารดงน กหยดพระดาเนนอยกลางทาง ยก

พระหตถประทานอภยแกชางซงกาลงดเดอด และคอย ๆ ทรงเผย

พระปยวาจาออนหวานประโลมใจ ชางรายไดยนกหยดชะงก สาย

ศรษะ รองโกญจนาทสองสามหน ชงวงเรรอนไปมาเสมอนชางทถก

อาวธกาลงแสวงหาทพงฉะนน ครนแลวมนคอยยางชา ๆ ตรงเขาไป

ยงพระองค พอเขาไปใกลในระยะสองสามกาว กเทาเขาลงเหมอน

อยางทเคยยอใหเจาของขนนง แลวเดนดมโดยเสดจเขาไปในอทยาน

ซงเปนทางทจะเสดจไป กระทาใหศตรของพระองคพรงเพรดแลดตา

กน พระพทธเจาทรงยกเรองขนเปรยบเทยบดวยประการฉะน

เมอฉนไดฟงเรองน และนกถงองคลมาลทเมอวานนเองม

เจตนารายตอพระพทธเจา แตกลบเปนผส นพยศถวายตนออก

บรรพชาเปนพระภกษ และนงมอากปกรยาเครงครด กลายเปนคนละ

คนอยตรงขามฉน ดงน จะใหฉนนกเหนเปนอยางอนไดอยางไร? และ

ดเหมอนทพระพทธเจาตรสจะมงหมายจะโปรดฉนเปนพเศษ เพราะ

ถาพดสาหรบผมาฟงยกเวนพระภกษภกษณผพหสตรแลว กเหนจะม

แตฉนคนเดยวทเขาใจในประเดนของเรองททรงสาธก

ครนแลว พระพทธเจาตรสเรองพระกฤษณตอไป ผม

ชายาเปนจานวนหมนหกพนรอยคน ทบรรพบรษของเราเคยนบถอ

บชาเชนน ณ เทวาลยน ดงไดยนมาพระกฤษณรบทรพยศฤงคาร

ทงหมด จากปราสาททาวนรกาสร และถงฤกษงามยามดวนหนง

พระกฤษณไดเหลานางพรหมจารณทงหมดเปนชายา และสมสอย

ดวยนางเหลานในคราวเดยวไดทกคน นางพรหมจารณเหลาน ม

จานวนไดหมนหกพนรอยคน อาศยทพระกฤษณแบงภาคไปสมสอย

ดวยทวกน ตางยอมเขาใจวาพระกฤษณโปรดไปสมครสงวาสกบตนผ

เดยวเทานน

พระบรมศาสดาตรสตอไปวา "และดวยประการเชนเดยวกน

เมอเราไดแสดงสจธรรม ตอหนาบรษทส คอ ภกษ ภกษณ อบาสก

อบาสกา ลวนจงตางฟงและเขาใจวา พระพทธเจาไดแสดงธรรมนแก

ตนผเดยว" และพระพทธเจาตรสเรองพระกฤษณตอไปตามความเชอ

ของบรรพบรษเรา นบถอวาพระ กฤษณ คอ พระเจาทรงรกษาและ

ถนอมสกลโลก ดวยความกรณาในสรรพสตว พระองคแบงภาค

อวตารจากสรวงสถานมาทรมานพระกายในมนษยโลก ฉนใดกด ผาย

พระองคกไดทรงทรมานพระกาย แสวงหาวโมกษธรรม จนได

บรรลพระสมมาสมโพธญาณ ตรสรเปนองคพระพทธเจา ในชนแรก

ทเสวยวมตตสขพระองคทอพระหฤทย ทจกแสดงพระธรรมอนลาลกน

แกผอน ดวยทรงเหนเหลาประชา กรมวเมาจมลงในความบนเทง

โลกยสข ยากทจะกลบใจมาเหนผลการขามขนจากสงทตดใจในโลก

เพอดบความกระหายดนรนอยากไดใครม คอ ความเกดถาจะทรง

แสดงหลกธรรมกฝนกระแสกเลสของเขา จะไมมใคร ๆ ยอมฟงเหน

แจงไดงายครนแลวทรงตรวจดดวยพระญาณวถอกครงหนง กทรง

เหนปานวาดอกบวในสระบางดอกยงอยใตนา บางดอกขนมาปรมนา

บางดอกโผลพนจากพนนาแลว สรรพนรชนในสงสารโลกกมลกษณะ

เหมอนดอกบว ทปญญาตาทรามกม ทพนฉลาดพอเขาใจทนกม ท

ปรชาเฉยบแหลมเชาวนไวกม ถานรชนเหลานทพอโปรดได ไมได

ยนไดฟงธรรมของพระองค กจะเลยหลงไปในทางผดหมดโอกาสถอน

ตนขนได ถาไดทรงแนะวถธรรมใหบางผมฝาอนกาบงตาเบาบางอาจ

เหนแจงในพระธรรมไดเหมอนกน เนองดวยพระกรณาธคณเตมเพยบ

ในชาวโลกดงน จงอธษฐานพระหฤทย เลกจากความเปนผขวนขวาย

ปลกพระองคเสวยวมตสข ทรงพระอตสาหะเสดจจารกประกาศศาสน

ธรรมแกเวไนยนกร ทพระพทธเจาทรงสาธกเรองพระกฤษณอวตาร

จากสวรรค เสวยชาตเปนมนษยทาความสวสดแกโลก ดวยความ

ยากแคน ซงบรรพบรษเคยยดหนวงเปนอนสรณสาหรบกระตนใจใหม

ความอดทนความลาบากตาง ๆ จะไดตงหนาทาความดนน กเพอให

พทธเวไนยผบตรหลานบรรพบรษนน ๆ ไดรสานกความยากแสนเขญ

ททรงเผยแผพระธรรมอนสขมคมภรภาพ แลวและจะไดเกดพล

อนทรย ตานทานความออนแอจากอานาจกเลสตาง ๆ พยายามบาก

บนบาบดเพลงราคะโทสะโมหะใหดบมอด ประสบแตความเยนใจ คอ

พระนรพาน ดวยวโมกษธรรม

เมอพระองคตรสตอนน ตวฉนรสกปตอมเอบใจ เพราะฉน

คงเปนผหนง ซงทรงเหนวาเสมอนดอกบวทผดขนพนนาแลว และ

ดวยพระมหากรณาธคณ ฉนคงปฏบตโมกษธรรม บรรลความหลดพน

จากเพลงทกขไดสกวนหนงในภายหนา

ตอไปพระบรมศาสดาทรงพรรณนากจการแหงวรบรษ คอ

พระกฤษณ ทไดปลดเปลองความเดอดรอนลาเคญแหงโลก ใหพน

ทารณกรรมจากสตวบาป ยงความศานตสขใหเกดแกบรรดาสรรพ

สตว แลวทรงบรรยายเรองพระกฤษณปราบงนาชอกาลยะ ฆาอรษฏา

สรผแปลงเปนโค และเธนกาสรซงแปลงเปนลา แลวกาจดทาวพญาผ

ไมตงอยในธรรมมพญากงสและพญาโปณฑรกเปนตน โลกจงพนจาก

ยคเขญมคสญญ

แตวาในสวนพระบรมศาสดา พระองคมไดทรงตอสกาจดศตร

ภายนอกดวยเวรปฏเวร แตวา ทรงสงสอนใหกาจดศตรภายใน ไดแก

ความโลภ ความโกรธ ความหลง พระองคมไดทรงปลดเปลองความ

ทารณกกขฬะอยางโนนอยางน แตวาทรงปลดเปลองทกขใหหมด

สนเชงเทานน แลวทรงกลาวถงความทกขซงมอยท วสากลและตดตาม

ตนไปเหมอนเงา ฉนรสกเหมอนมใครคอยผจงยกเอาความหนกททวม

ทบหวใจ คอความทกขในความรกไปทงเสย เหลออยแตความเบาใจ

เปนความสข เกดความเหนวาตวฉนไมควรสงวนสทธทรบความสขน

ตลอดกาลแตผเดยว เมอคนอน ๆ ยงเพยบดวยทกขอยสมควรเผอแผ

แกคนเชนเมทน ซงมอาการงง ๆ ในกระแสพระพทธโอวาท วาแต

สาหรบฉนไดเสพความสขนแลว ความสขนไดเกดมแกฉน ครน

คลคลายขยายตวแลวกคงจะลวงพนไป ตามนยทพระองคทรงแสดง

วาสงทงปวงยอมมาแตเหต เมอกาหนดสนเหตกลวงไป ๆ อนความ

แปรผนไมคงทนคอมายา แตความหลงปดบงไมใหบคคลเหนเลยเปน

เหตกอทกขเดอดรอนใจ ตราบใดความดนรนเพอความอยากไดใคร

เปนอยยงมไดถกทงถอนจนกระทงราก ตราบนนทกขยอมตดตามไป

ดวยทกขณะ บคคลจะหนทกขไมพน ตราบใดยงปลอยใหความดน

รนนงอกงามอยเสมอ ชวนเกดความปรารถนาตอหรอยกใหม

เรอยไปตราบนนทกขกยงคงทบถมหนาแนนอย เมอบคคลยงตดใจใน

ความเปนโนนเปนนอยางไมจดจาง เขายอมชอวาเปนเครองมอเพม

กาลงความรดรงตน ใหกระชบแนนในสงสารวฏ ยงจมดงในความทกข

ลงทกท ไมมทางโผลพนนาได เมอฉนเหนแจงดงน เลยไมบนครวญ

ความทกขทไดรบอย และเมอไดฟงพระพทธโอวาทแลว กเกดความ

สวางขนในใจวา แตนไปสรรพสตวจะไมจาเปนตองเสวยทกขเรอยไป

เพราะถาไดชาระดวงจตใหผองแผวจากมลเศราหมองพนความดนรน

อนเปนตวการแลว กยอมบรรลภมสนทกขทงหมด

และพระพทธเจา ทรงชแจงทางพนทกขจากสงสารวฏดวยวธ

กาจดภพ คอความเกด กาจดความดนรนแสอยากและความหลงผด

ในมายา ใหสนแลว กบรรลความดบรอบขาง คอ พระปรนพพาน เปน

คาชแจงอนอศจรรย นพพานเปรยบเหมอนเปนเกาะโดดเดยวอย

ทามกลางมหาสมทรอนเดอดรอนดวยความเกดมา มหนาผาศลาแหง

ชายเกาะน คอมฤตยซดสาดไมเยอกไหว กบกระจายตฟองคนสทะเล

หวงสงสารวฏตามเดม ในมหาสมทรนมเรอ คอ พระธรรมแหงพระ

ผมพระภาคเจา แลนตดไปสเกาะนนโดยปลอดอนตรายแตตองฝา

มรสม คอ ตณหา มานะ ทฐ และททรงกลาวถงสถานบรมสขนน มใช

ตรสตามปรมปรา หรอจากกวผรอยกรองตามความนกความฝนของ

ตน แตทรงแสดงตามทไดทรงประสบตรสรมาแลวดวยพระองคเอง

จรงอย ธรรมทพระองคทรงปรยายอยมาก แตฉนไมไดรบ

การศกษาทางธรรมมากอน ขออรรถฟงไมเขาใจกมไมนอย เพราะ

เปนของแปลกทงสขมลกซง แมผมภมรสงกไมสามารถจะเขาใจได

งายในทนท มบางขอบางความ ทฉนยงเขาใจไมได เชนวาความม

ความเปน และความไมมความไมเปน ยอมมในคราวหนงคราว

เดยวกน ไมใชชวตแตกไมใชวาไรชวต แตกระนนฉนยงรสกเหมอนผ

ไดฟงเพลงใหม ซงไมเหมอนกบเพลงทเคยไดยนมา แตวา เปนทอาจ

เขาใจความไดบาง สวนรสไพเราะนนชาแรกแทรกซงเขาไปในดวงจต

กระทาใหเหมอนวาเขาใจความไดตลอดทกขอทกประการ กเพลงนน

เปนเพลงอะไรเลา? เปนบทเพลงทแจมใสบรสทธปานดวงแกวท

สะอาดหมดจด ซงเทยบกบเสยงอน เสยงเพลงทไดยนนคลายมธรสท

ไดยนวงเวงอยแตไกล มาจากสวรรคเบองบนอนสงลบ บงเกดความ

ปรารถนาอยางใหม ซงไมไดนกฝนขนมาทนทเทากบคนหลบ ณ ท

ใหมรมณยสถานฉะนน

ขณะนน มดคาลงแลว พระจนทรอนสองแสงออน ๆ โผลเปน

ดวงโตมาทางหลงเทวาลย ฉายเงาเทวาลยนน พงเปนทางดายาวไป

ตลอดลาเนาปา ฉนคกเขาประคองอญชล สงบใจนงฟงพระธรรม

เทศนา นยนตาแหงนขนสฟากฟา ซงดาทะมนทน เหนแมคงคาใน

สวรรคผานไปในกลางหาว เหมอนแมนาอนเรองระยบไหลผานไป

ฉะนน ขณะนนกพลนกระหวดถงวนทเราทงสอง ไดมาพบปะ ณ ท

เดยวกนน ไดใหสตยสญญากนตอแมคงคาในสวรรค ซงเปนทหลอ

เลยงสระบวทเราไดมาพบกนอกในแดนสขาวดน เปนสวรรคอนกอปร

ดวยบนเทงสข ทบรรพบรษของเราเคยออนวอนบชาพระกฤษณขอให

ไดขนมาอย ดงทพระพทธเจาไดตรสมาแลว

เมอฉนหวนนกถงความหลงดงน กลบเกดความเศราใจ แต

ความทะเยอทะยานทปรารถนาจะไปเสวยความสขในแดนสขาวดนน

สนไปแลว เพราะมความปรารถนาทวเศษกวา ซงเลงเหนดวยจกษ

ญาณเปนความสวางแตราง ๆ ขนบางแลว ความโทมนสความคบ

แคนใจ ในเหตทความหวงในความรกอยางยอดยงกระทบอปสรรค

พลนละลายไป ในบดนไมมแลว เมอไดยนพระบรมศาสดาตรสวา

"มเกดกมตาย ถงแกความทาลายไปจนสน เหมอนกบสวนใน

โลก และดอกฟาในสวรรคกยอมรวงโรยไป"

สามสบเจด

ดอกฟาเหยว

าสฏฐกลาวเพมเตมวา "ดสเธอ เมอฉนไดยนคาตรสของ

พระพทธเจาดงกลาวมาแลว ถาพดสาหรบเธอ กจะเปนวา

ทะทาลายความหวงเสยหมด ฉนรสกปตยนดทเหนวาคานนเปนของ

แทจรง เพราะถงแมในสวรรคน กเปนมายาไมคงท เราไดเหน

ประจกษอยในบดน"

ว

ระวางเวลาทวาสฏฐเลาอยน ความทรดโทรมในสวรรคกยง

เกดเรอยไปไมขาดสายไดดาเนนไปเงยบ ๆ ไมมหยด เปนอนไมมขอ

สงสยแลว วาบรรดาสงทอยบนน ตลอดจนสรรพสงทแวดลอมอย ยอม

มความทรดโทรมเขาครอบงา ในทสดกจะยอยยบสญสลายไปไมผด

จากธรรมดา ซงมอยท วทกแหงหน

ดอกบว ณ บดน มกลบโรยรวงลงไปลอยอยในนามากกวา

ครงแลว ยงรวงลงไปใหมกม กระทาใหผอยบนดอกบว ซงบดนเหลอ

แตฝก บงเกดสลดใจเหนความอวสานพนาศจะมาสตนอยชดแจงแลว

บางผนงคอพบ บางกเอยงคอตกไปทางไหล กายสนสะทานคลาย

เปนไข ทกคราวทมลมหนาวเฉยบ เรมโชยมา ดวงหนาซงเคยมรศม

รงเรองกคอยจางแสงมวซวไปทละนอย ดอกไมทเคยหอมกคอยคลาย

กลายเปนกลนททาใหอดอดงงงวยไป

กามนตชไปทางสงเหลาน ทมอาการวปรตไปหมดและพดวา

"วาสฏฐ เหนอยแกตาอยางนใครเลาจะยนด?"

วาสฏฐตอบวา "เพราะเหตน บคคลจงพอจะรสกยนดตอสงท

แลเหนอยนได หากวาสภาพทเปนอยนไมมอาการผนแปรตอไป และ

ไมมสภาพอนทสงกวาน แตความจรงหาเปนอยางนนไม ยงมสภาพท

สงไปกวาน เพราะสภาพทเปนอยยอมมความทรดโทรม แตสภาพท

เหนอนนขนไป หามความทรดโทรมหรอมลเหตแหงความทรดโทรม

ไม สภาพทเปนอยเดยวน พระบรมศาสดาตรสวา เปนสภาพแหง

ความสขอนไมคงท และเพราะเหตนพระองคจงตรสวา ถาเหนแจงวา

สงทงหลายทเกดขนยอมถงความสลายในทสด กเทากบไดรถงสงทไม

เกด"

กามนตไดฟงดงน ดวงหนาคอยแจมใส เหมอนดอกไมทกาลง

เหยวเพราะขาดนาตองฝนโปรยลงมา กลบสดชนฉะนน ไดพดวา

"วาสฏฐ ขอความสวสดจงมแกหลอนเถด ฉนจะพนความทกข

ไดกเพราะหลอนเวลานรสกในความจรงขนมาบางแลว เราหลงผดมา

แลวแตเดม กดวยขอน คอขอปรารถนาสขสมบตนดทไมสงพอ เรามว

ปรารถนาแตความสขในสวรรค ซงตามสภาพยอมมความทรด

โทรมและทาลายไป สงททรงความเปนอยท กเหนจะเปนจาพวกดาว

ซงโคจรไปตามวถแหงกฎทย งยน ดซ วาสฏฐ สงทงหลายทเหนอย

รอบตวเราปรากฏวามความทรดโทรมเขาครอบงา แตแมนานอยนน

ซงเปนกงลาธารของคงคาสวรรคไหลมาสสระของเรามนาขาวบรสทธ

รงเรองดงดวงดาว จานวนนากไมบกพรอง คงมสมบรณอยเสมอ ก

เพราะนานไหลมาจากโลกดาว นาจะพยายามตงความปรารถนาไป

เกดอยในหมเทพประจาดาว เพอหนใหพนจากโลกทตายได"

วาสฏฐ "เหตไฉนเราจะสามารถไปโลกนนไมได? เพราะฉนได

ยนมาแนนอนวาพระโยคาวจรผมเพยร ทาความบาเพญโยคะเพงเลง

ตอพรหมโลก ยอมไปเกดในแดนนนได ถงเวลาน กยงไมลวงเวลาท

เราควรมงหมายไปเกดในโลกนน เพราะในบทสงคตของพระภควต

(ภควทคตา) มอยบทหนงวา

"เมอปรารถนาภพหนาใด ขณะจะตายจงเพงไวในใจให

แนวแน จตกจะไปจตในภพ ตามทลกษณะทปรารถนาไว"

กามนต "วาสฏฐ หลอนใหสตฉน ใหมกาลงใจกลายงกวาอะไรหมด

ขอใหเราตงดวงจตเพงเพอใหไปเกดใหมในพรหมโลกเถด"

เมอทงสองตกลงใจ ในทนใดนน มพายใหญพดมาทางสมทม

พมไม และในสวนกระทาใหดอก ไมและใบรวงหลนปลววอน ผอยบน

ฝกบวกชกเครองนงหมชดสนทกายมอาการสนเทม

กามนตและวาสฏฐรสกอดอดใจคลายถกสาลกกลนหอมทอด

แนนอยในหอง ครนแลวกรสกชมชนใจ คลายลกษณะทเปดหนาตาง

หองใหอากาศใหมเขาไปส เพราะไดกลนอากาศอนบรสทธทมาจาก

ฝ งคงคาสวรรค ซงเคยสดมาแลวครงหนง

วาสฏฐ "เธอสงเกตอะไรหรอไม?"

กามนต "เปนอาการเชอเชญแหงคงคาสวรรค ฟงซเธอ มา

เชญเราแลว"

ขณะทกามนตพด เสยงโอดครวญของผอยในสวรรคกก

หายไป เพราะมเสยงกกกองมากลบไว เสยงนเขาทงสองจาไดเปน

อยางดวาเปนเสยงคงคาสวรรค

วาสฏฐพดวา "กดแลว เรารทางไปอยแลว เธอยงกลวอย

หรอ?"

กามนต "กลวทาไม? เราไปกนเถด"

แลวทงสองกลอยลวไป ประดจนกคผวตวเมยทบนแลนออก

จากรงทวนลมไปฉะนน

บรรดาผอยในสวรรคตะลงมองเขาทงสองดวยความประหลาด

ใจ ทเหนวาทงสองยงมกาลงกลาหาญเลอนลอยไปไดอก

ครนทงสองเลอนลอยฝาพายไป ทางดานหลงเกดพาย

บรรลยยคหวนพดหอบเอาสงตาง ๆ ใน

แดนสขาวด รวมทงผอยในนนถงความสนลง เพราะความทรดโทรม

เขาครอบงารกเงยบ ๆ มานานแลว ดวยประการฉะน

ทงสองเลอนลอยลว ๆ ไมชานาน ผานดงตาลแลวเลยไป เหน

ทางขางหนา เปนผนนาแหงแมนาของแสนโกฏจกรวาลขาวดงเงน

ยวง มขอบเขตจดไปถงขอบสวรรคอนอยไกลแสนไกล เหนเปนเสนส

นาเงนแก แลวทงสองลอยขามนานนไป ในทนใดกถกกระแสซงมอย

แตในทนนพดพาไปรวดเรว ดวยความเรวแหงพายทพดแรง

เมอถกความเรววบ เปนเครองบงคบใหแลนฉดไปปาน

สายฟา ประกอบกบไดยนเสยงอแหงพาย ซงดงคลายเสยงฟารอง

ระคนกบเสยงระฆงขนในทนททนใด ไมทนจะรตวฉะน ตางกสน

สมฤดดบปวตตจตพรอมกนทงค

สามสบแปด

พรหมโลก

ามนตและวาสฏฐ กถอปฏสนธในพรหมโลกเปนเทพ

ประจาดาวแฝด อาตมนของกามนต เขาไปสงสถตรวม

ประสานกบคณลกษณะ แหงดาวอนรงเรองสมสวนสนทสนมกระทา

ใหดวงดาวนนเหมอนกบมชวตขน อาศยมโนมยฤทธของกามนต ผ

มเหสกขเปนเครองบงคบ ดาวนนจงหมนรอบดวยตนเอง และอาการ

เคลอนหมนไปน คอลกษณะความเปนอยแหงกามนต ในพรหมโลก

ก

อกประการหนง รศมวาสฏฐในดาวอกดวงหนง เปลงมา

กระทบดวงดาวกามนตและรศมกามนตกฉายไปจบดาววาสฏฐ ถอยท

คอยแผดรศมประสานกน ดาวแฝดกหมนตามกนไปในจดหมายแนว

เดยวกนจนแสงนนระคนปนกน เปนสญญาณวาทงสองมความรกรวม

ปฏพทธตอกนแนนแฟนมไดออกจากกนไปเลย

ดวยทพยานภาพสมนตจกษ ทงสองอาจมองดรอบดานไดใน

คราวเดยวกน เมอมองดไปในแดนวศวากาศอนหาเขตมได กเหนดาว

เทพสองแสดงอยพรางพราวมจานวนนบไมถวน ในหมดาวเทพเหลา

นน ตางรวมกนเปนราศ ปรากฏเปนทอด ๆ กนไป ตางมทางเดนเปน

สวน ๆ กนเฉพาะหม กามนตและวาสฏฐอาศยดาวคแหงตน กโคจร

ไปในวถแหงหมดาวทงหลายเวยนกนไปรอบ ๆ โดยลาดบตามดารา

คต คลายกบนดกนไวแตไมเดนเขาไปใกลกนนก หรอเดนหางไกลกน

นก และดเหมอนจะมสนามฉนท ฤทธบอกรถงกน โดยกระแสมโน

ญาณวาควรจะมคตทางไหนจงจะไดระยะกน

อนทางโคจรทหมดาวหมนเวยนกนน ยอมมจดทมงหมายใน

การเวยนรอบ คอ ทาวมหาพรหมผสถตอยทามกลางแสนโกฏจกรวาล

มรศมอนวดไมถง แผซานไปสหมดาวเทพทงปวง หมดาวเหลานน

เปนดงแวนฉายอนนบไมถวน ไดรบแสงจากทาวมหาพรหมแลวกสง

สะทอนกลบไปสทาวมหาพรหม คอ พระผทรงพล

ฤทธมหานภาพอนหาหมดเปลองมได อนดาวเทพเคลอน

เวยนไป กดวยไดเดชานภาพมหทธพลาดศยมาจากพระองค

เพราะฉะนนดาวเทพทงหลายจงไดเวยนรอบทาวมหาพรหม หางเลย

ออกไปไมได

แมวาดาวเทพทงหลาย อาศยมหทธานภาพทาวมหาพรหม

บรมมหาตมนเปนจดกลาง จงสบชพรงเรองนบดวยอสงไขยกลปกจรง

อย แตพรหมโลก ซงดประหนงวาหาเขตมได เมอปรากฏวา "มขน"

แลว กยอมมสดสนลงตามธรรมดาวสย และโดยเหตทระยะกาลใน

พรหมยอมดาเนนไปเงยบ ๆ เปรยบดงนาใสสะอาด ทไหลเออยไป

ตามลาธารโดยราบรน ไมมสงอะไรกดกนใหขาดระยะลงกลางคน เลย

ทาใหเหนวาพรหมโลกนนหากาลกาหนดมได แทจรงลกษณะทวาหา

กาละไมไดนน กลวนเปนมายาทงเรอง

สามสบเกา

ความมวมดแหงโลกานโลก

ยมากาลหนง กามนตบงเกดความรสกราคาญใจ เพราะ

ความควางเควงวางเปลาไมมอะไรทา ความคดกหวนไป

ระลกเองถงทาวมหาพรหม ซงเปนมลแหงบรรดาความบรบรณ

ความรสกนไมไดเปนขนชวขณะหนง แลวหายไป แตวาคงทวยงขน

จนกาลไดลวงไปแลว โดยลาดบนบไดหลายอสงไขยกลป

อ

สมควรทกามนตจะรสกตอความเปนอยในพรหมโลกคงท

เรอยเสมอไป เสมอนกระแสอนไหลเจอยไมขาดสาย กกลบมากระทบ

กก ประหนงลาธารนนเกดเกาะผดขนกลางนา กระทาใหกระแสไหล

มาปะทะขาดตอน สะดดใจเหนเคาเงอนเปนอดตและอนาคต คอ

เบองตนและเบองปลายในกาละแหงพรหมโลก ซงเดมเขาใจวา

เปนอนนตกาลหาเขตตนปลายมไดแลว กามนต ดเหมอนจะแลเหน

ทาวมหาพรหมในบดน ไมสงรศมรงเรองเหมอนแตกอน

กามนตสงเกตดทาวมหาพรหมมาเปนเวลาไดเกาโกฏป เหน

วาความเปนอยแหงทาวมหาพรหมจะคงทกหาไม จงหนไปจะบอกวา

สฏฐ กเหนวาสฏฐ สงเกตเพงดทาวมหาพรหมอยทานองเดยวกน

กามนตใหหวนใจ และเกดความรสก มความตรกนกเปนวจสงขาร

แลวกเกดอาการกลาววาจาออกมาได จงพดวา "วาสฏฐ หลอนก

สงเกตเหนดวยหรอ นทาวมหาพรหมเกดเปนอะไรไป?"

ลวงมาสโกฏป วาสฏฐยอนถามวา "ทาวมหาพรหมเกดเปน

อะไรไปดรศมมวลงทกท?"

ทนใดนน เปนเวลาหาโกฏป กามนตจงกลาวรบ "ฉนกเหน

เปนเชนนน"

ครนลวงมาครหนงราวพนลานโกฏป กามนตพดขนอกวา

"ฉนดเหมอนรศมทาวมหาพรหม กลบรงเรองขนอก"

ลวงมาเจดโกฏป วาสฏฐจงไดตอบวา "รศมของทาว

มหาพรหมหาไดทวขนไมกลบจะมวลงทกท"

กามนต จงนงองครหนงเปนเวลาสองพนลานโกฏป แลวกลาว

วา "ฉนสนเทหใจนกวาทเปนอยางน จะหมายความวาอยางไร?"

วาสฏฐ ถอนหายใจอยเกาแสนโกฏป ตอบวา "หมายความวา

รศมของทาวมหาพรหมกาลงตกอยในอนตายทจะหมดไปโดยไมม

เพมเตม"

กามนต ตกตะลงไปเจดแสนโกฏป ไดสตขนมาคานวา

"เปนไปไมได วาสฏฐเปนไปไมได ถาเชนนน ความสวางรงเรองทมอย

ในพรหมโลกนทงหมด จะเปนอยางไรตอไป?"

วาสฏฐ หวนนกถงความเกาอยแปดพนโกฏป คอย ๆ เอยคา

ละหมนปวา "พระองคคงจะทรงเหนความจรงขอนจงตรสวา

"สงลวไปจนถงความสวางอนลาเลศแหงสวรรค มเกดแลวกม

ดบ

จงรไดเถดวา ความเปนไปในอนาคตนนแล ยอมดบเสย

จนกระทงรศมมหาพรหม"

ลวงมาเปนเวลาอกเลกนอย ราวสองสามพนโกฏป กามนตถา

มดวยอาการวตกวา "ใครเปนผกลาวคาอนนากลวทาลายความหวง

ของโลกนน?"

วาสฏฐ ตอบโดยเรวในเวลาสามโกฏป "กจะมใครอก

นอกจากพระบรมศาสดาพระสพพญ�สมมาสมพทธเจา?"

ครนแลว กามนต กบงเกดความตรกนกในคาตรสของ

พระพทธเจา และพจารณาอยเปนเวลาชานานราวแปดแสนโกฏป ก

ระลกถงเรองตางๆ ไดหลายอยาง จงพดวา

"วาสฏฐ ครงหนง เมอเรายงอยในสวรรคสขาวด หลอนไดนา

พระพทธวจนะขอหนงมากลาวใหฟง ความกสมจรงดงทตรสไว และ

เรากไดเหนอยกบตาเราเอง และฉนยงจาไดทกประการ ซงคาตรส

ของพระพทธเจาทหลอนนาเอามาเลา แตกไมปรากฏวา หลอนไดนา

ประโยคอนมขอความทาลายความหวงของโลกน มากลาวไวดวย น

หลอนไดยนคาตรสของพระพทธเจามากกวาทไดเลามาแลวหรอ?"

สกเจดสบหาโกฏป วาสฏฐตอบวา "มากทเดยว เพราะฉน

ไดไปเฝาพระพทธองคทกวนเปนเวลากวาครงป มนษยยอมไดยนได

ฟงคาตรสของพระองคในครงสดทาย"

กามนตจองมองดวาสฏฐดวยความประหลาดใจ และดวย

ความเคารพอยสองแสนโกฏปแลวกลาววา

"ถาเชนนน และเพราะเหตนเอง ทฉนเชอวาหลอนเปนผม

ปญญาความรสงสดยงกวาใคร ๆ ในพรหมโลกน เพราะดาวเทพทอย

รอบตวเรา มแสงหลว ๆ ลง แมแตทาวมหาพรหมเองกมรศมออก

จะดาน ๆ ไป เปนลกษณะใหเหนวาสงทงปวงกจะตองถงแกความ

เสอมทาลายไป ฉนเชอแลววาทหลอนกลาวเปนอนถกตองแท โปรด

เลาเรองพระพทธเจาทหลอนยงจาได เพอฉนจะไดรแจงความจรง

บงเกดจตญาณเปนปกตแนวแนเหมอนหลอน หลอนไดเลาถงเรององ

คลมาลไดบรรพชาเปนภกษ แตเรองทองคลมาลไปหาฉนถงอชเชน

เพราะอะไร ฉนยงไมทราบ ทองคลมาลไปปรากฏใหเหนในกรงอชเชน

ครงกระนน เปนเหตใหฉนถอเอาซงสญจารกแสวงการบณย ไม

ตกไปในทางผดจนไดขนไปเกดอยในสวรรคสขาวด และอาศยความ

ชวยเหลอของหลอนจงไดขนมาอยบนพภพชนสงสด เสวยความสขใน

ความเปนมเหสกขเทพนบเวลาไดหลายอสงไขยกลป ฉนมสงหรณอย

วาทฉนสละเคหสถานถอเอาพรต สญจารก กคงเพราะหลอนเปน

ตนเหตเพราะฉะนน จงอยากรความจรงในเรองนนก และเพราะเหต

ไฉน หลอนเองเปนผชวยฉนใหขนไปอยบนสวรรคสขาวดและตว

หลอนกขนมาอยดวย จงไมไดไปสสวรรคชนทสงไปกวานน?"

เพยงแปดแสนโกฏป วาสฏฐกเลาเรองเมอครงยงเปนมนษย

อยตอไปดงน

สสบ

ในสมทมพมไมพระกฤษณ

บแตเยนวนแรกทไดไปเฝาพระพทธเจา ฉนไมละเลยท

จะไปยงเทวสถานพระกฤษณ ยงไดฟงพระธรรม ซง

พระองคเทศนาโปรด หรอพระสาวกองคใดองคหนง แสดงความ

เลอมใสกยงเพมพนขน

ระวางทสามฉนไมอย ความทประชาชนในกรงโกสมพ หวาด

สะดงกลวองคลมาลจอมโจร กยงทวขน เมอไมไดขาวคราวองคลมาล

น

วาไดไปปลนสะดมขนใหมทไหนแลว ประชาชนกปรบทกขกน

จอกแจกคดไปตาง ๆ นานา ขณะนมขาวกระจายมาวา องคลมาลจะ

ไปปลนทสมทมพมไมพระกฤษณในเยนวนหนง ตองการจบเอา

คนสาคญทไปประชมกนรวมทงพระพทธเจาดวย ถงตอนนราษฎรตน

เตนตกใจเปนอลหมาน ตางเปนทกขรอนอยางยงวาถามเหตภยอะไร

ขนแกพระพทธเจา ปลอยใหโจรใจทมฬเขาไปทารายถงบรเวณใกล

ประตเมองไดแลว เทวดาจะพโรธลงโทษคนในกรงวนาศหมด

ประชาชนเปนจานวนมาก พากนไปอออยทลานหญาหนา

พระราชวง รองทกขขอใหพระเจาอเทน ทรงบาบดเหตรายนใหจงได

และกาจดองคลมาลอยาใหมความเดอดรอนอกฉกรรจอกตอไป

ในวนรงขนสาตาเคยรกลบมา พอมาถงกยกยอคณฉนเสย

ขนานใหญ วาไดรบคาแนะนาอยางวเศษจากฉน เขาจงพนอนตราย

มาถงบานโดยสวสด นางวชราภรยาคนทสองอมบตรชายนอยมา

ตอน รบ แตสาตาเคยรพดดวยสองสามคา บอกวามธระสาคญท

จะตองพดกบฉน

ครนอยดวยกนสองตอสอง สาตาเคยรกเรมพดถงความ

รกความใครอก ซงกลบทาใหฉน

ราคาญขยะแขยงใจ ไดบอกวาตงแตจากไปใหคดถงตลอดทาง พอ

กลบมาเหนหนากแสนจะปลมใจทไดอยรวมกนอก

กาลงฉนจะบอกขาวทเกดตนเตนขนในกรงเพอใหเขาเปลยน

เรองพด กพอดคนใชนาจางวางมหาดเลกเขามาหา บอกวาพระ

เจาแผนดนมโองการใหเขาไปเฝาเดยวน

ลวงมาสกชวโมง สาตาเคยรกลบ มอาการกรยาเปนคนละคน

หนาซดบดบงเขามาหาฉนกระแทกตวลงบนเกาอตวตา ถอนใจใหญ

คราครวญวาเขาเปนคนมทกขรอนทสดในกรงโกสมพ คอ จะตองพลด

ตกจากตาแหนงสงลงไปเปนยาจก หรอยงไปกวานนจะตองโทษขง

คกเขาเครองจองจา หรอไมเชนนนกถกเนรเทศ และตนเหตทจะเปน

ขน ทงนทงนนกเพราะ เคราะหกรรมทมความรกใครปานชวตใน

สวนตวฉน แตฉนมไดตอบแทนความรกเขาแมสกนอย

ฉนวงวอนใหเขาเลาเหตการณ เปนหลายครงหลายหน จน

เขาสงบสตอารมณลงบางแลวจงไดเลาเรองทไปเฝา พดพลางแสดง

อาการโทมนสเสยใจ เชดเหงอทไหลเยมหนาผากไมหยดมอ

เรองเปนดงน พอไปถงและเขาเฝา พระเจาแผนดนมไดทรง

ตอนรบตามเคยแมแตเรองทไปชาระสะสางคดทหมบานววาทกน กไม

ทรงฟง เรมขนกตรสใหสาตาเคยรรบสารภาพเรององคลมาลตาม

สตยจรง มฉะนนจะลงราชอาญาอยางหนก สาตาเคยรเขาตาจนตอง

กราบทลตามความจรงโดยชนตา ซามาสารภาพรบผดตอฉนดวย

โดยไมสาคญคดแมนดหนง วาฉนทราบมาดแลว ลงทายบอกวาททา

ไปแลว ทงนกเปนเครองพสจนใหเหนความรกของเขาวา อยแกฉนลน

เหลอเพยงไร แลวพดขมความรกทฉนมอยในเธอวาเปนความรกเพยง

หนมสาวทกาลงแรง ยอมเปนไปชวแลนเทานน

เหตทเรองจะไปทรงทราบถงพระเนตรพระกรรณพระเจาอ

เทน เปนดงน

ระวางเวลาทสาตาเคยรไมอยในกรง เจาหนาทตารวจจบ

พรรคพวกองคลมาลไดคนหนง เมอไดไตสวนปากคากนอยางถถวน

จงไดความแนวาโจรทใหเกดตนเตนกนอยน คอองคลมาลนนเอง

ความจรง องคลมาลไมไดถกทรมานตายอยางทประธานมนตรคอ สา

ตาเคยรเพดทลไวแตทวาหนไปได กบยงไดสารภาพตลอดถงขาวท

ทราบวาองคลมาลดารจะไปปลนเทวาลยพระกฤษณ พระเจาอเทนท

รงทราบความจรงกทรงพโรธเปนทสด เพราะสาตาเคยรจงใจปลอยให

ผรายสาคญหนไปได เปนขอทหนง และตงใจหลอกลวงคนทงกรง

ตลอดจนพระเจาแผนดน โดยเอาศรษะปลอมไปเสยบแทน วาเปน

ศรษะองคลมาล เปนประการทสอง พระองคไมทรงฟงคาแกตว

อยางไรหมด นอกจากคาดโทษวา ถาภายในสามวนไมกาจดองค

ลมาลไดดงประชาชนตองการ สาตาเคยรเปนตองไดรบความไมพอ

พระหฤทยอยางยง อนเปนผลทจะมาสตนอยางอกฤษฏ

เมอสาตาเคยรเลาเรองใหฟงแลว กตอกชกหวตวรองใหคลาย

คนไมมสต

ฉนจงพดวา "ขอใหระงบทกขรอนเสยเถด ถาทาตามทฉน

บอก อยาวาแตสามวนเลยเพยงพรงนเทานน กจะกลบเปนผทพระเจา

แผนดนโปรดปรานอกและมโชคลาภดยงขนไปกวาเกาดวย"

สาตาเคยรเผยอตวขนนงตรง จองมองดฉนคลายกบไดเหน

อะไรแปลกผดปกตรบถามวา

"ทวาจะแนะนานน คอใหทาอยางไร?"

"ขอใหเธอกลบไปเฝา ทลเชญเสดจไปยงปาประดลายทอยพน

ประตเมองใหจงได เมอไปถงแลวใหเสดจเขาเฝาพระพทธเจาท

เทวาลยโบราณ แลวทลถามขอพระอนเคราะหจากพระพทธองค สวน

อะไร ๆ นอกนนกจะเปนไปตามเรองเอง"

"หลอนเปนหญงทมปญญามาก จะอยางไรกตามคาแนะนา

ของหลอนนบวาประเสรฐอยางยง เพราะพระพทธเจาเขาลอกนวาเปน

ผทรงพระปญญายอดเยยมกวามนษยทงหลาย ถงจะไมไดผลอะไรก

นาจะลองด"

"สาหรบผลทจะได ขอรบรองดวยเกยรตยศของฉน"

สาตาเคยรลกขนจบมอฉน พลางพดวา "วาสฏฐ ฉนเชอ

หลอน มอยางทไหนจะไมเชอ? หลอนเปนหญงวเศษแท ๆ เดยวนฉน

มารสกวาเดมฉนเขาใจผดถนด เพราะเวลานนยงหนมมความคดนอย

แตกเปนดวยบพเพสนนวาสทจาเพาะเจาะจงเลอกเธอในหมนางงาม

ของกรงโกสมพ ถงวาเธอไมสมมตรจตแกฉน ทฉนจะเหนหางจาก

ความรกในตวเธอตอไปเปนไมมอกแลว"

อาการกรยาทเขาแสดงความชมเชย ใหออกราคาญเกอบนก

เสยใจ ทไมควรจะแนะนาใหอยางน แตถอยคาทเขาพดตอไป ทาให

ฉนคอยโลงใจ เพราะเขาแสดงความขอบคณไมมทส นสด จะขออะไร

เปนยอมใหทงนน เพอพสจนวาจาทพดน ฉนจงพดวา "ฉนมสงทจะ

ขออยอยางหนง ถาให กเปนเครองพสจนความขอบคณไดเพยงพอ"

"บอกมาเดยวนได ถงจะขอรองใหสงวชรากบลกชาย กลบไป

อยบานเดมของเขา กยนดยอมทาตามทนท"

"ฉนขอสงทเปนธรรม หาใชอยางโหดเหยมไม แตฉนอยากขอ

เมอคาแนะนาของฉนสาเรจผลไดแนนอนโดยบรบรณแลว เธอควรจะ

รบไปเฝาทลเชญเสดจพระราชดาเนนเสยเดยวนเถด"

เขาออกไปไมชากกลบมา มสหนายมแยม บอกวา "พระเจา

แผนดนเตมพระหฤทยเสดจพระราชดาเนน โดยมรบสงวา ถา

คาแนะนานไมใชออกจากหลอน กไมยอมเสดจโดยเดดขาด แต

พระองคทรงพระกรณาหลอน ทรงเชอถอในสตปญญาของหลอน จง

โปรดเสดจตามทแนะนา นบวาฉนมภรยาทนาปลมนายนดมเกยรตยศ

แท ๆ"

ถอยคาเหลาน และถอยอนๆ ในชนดเดยวกนทสาตาเคยรสรร

เอามากลาวในเวลาปลมใจมากมาย ดเหมอนไมรจกหมด แตวาเปน

ถอยคาทย วใหฉนเคยดแคนเสยจรง ๆ ถาไมมความมงหมายในใจท

คดไว กเหนจะเดอดดาลยงกวาน แลวเราพากนไปในพระราชวง ซง

ในขณะนนเจาหนาทเตรยมการเสดจพระราชดาเนนไวพรอมสรรพ

แลว

พอแสงแดดออนลงบาง พระเจาอเทนเสดจขนนางพญาภทรว

ตกาพระกรณคชาธารตวลอชอ ชางทรงนมอายมากแลว จงใชแตใน

คราวมงานสาคญ ฝายเราพรอมดวยจางวางมหาดเลก ขนคลง ขน

เสนา และมขมนตรชนผใหญ นงเกวยนตามเสดจมาในกลางกระบวน

มขนอสดรนากองอศวานกตามเสดจทงหนาและทายกระบวน กองละ

สองรอย

ถงราวปาอปจารเทวาลย โปรดใหหยดกระบวนแลวเสดจลง

จากชางพระทนง สวนพวกทตามเสดจลงจากเกวยน พระเจาอเทนท

รงดาเนนดวยพระบาท ไปสเทวาลยพระกฤษณซงพระพทธเจา

ประทบคอยรบเสดจอย เพราะมผทลใหทรงทราบลวงหนาไวแลว

พระผมพระภาคเจาโดยทใด พระเจาอเทนเสดจเขาไปใกล

โดยทนน ครนเขาไปใกลแลว ทรงอภวาทพระผมพระภาคเจาและ

ประทบนง ณ ทอนควรขางหนง พระผมพระภาคเจาตรส

สมโมทนยกถากะพระเจาอเทนผประทบนง ณ ทควรขางหนง แลว

ตรสถามวา "ดกอนมหาราช พระองคเสดจมาดวยพระธระสาคญอะไร

หรอวาพระเจากรงพาราณสหรอเจาสามนตประเทศ กรธาทพมาเพอ

พระราชสงคราม?"

พระเจาอเทน "ขาแตพระผมพระภาคเจา พระเจากรงพาราณ

สหรอเจาสามนตประเทศ มไดยกรพลมารบกวน แตบดน มมหาโจร

ในดนแดนขาพเจาอยคนหนงชอองคลมาล เปนอายเสอดรายหยาบชา

ทารณฆาผฟนคนไมเลอกหนา ปลนสะดมเผาผลาญบานชองอาณา

ประชาราษฎร ทาใหรกรางพนาศอยท วไป ไดฆาคนตดเอานวแมมอ

รอยเปนมาลาสวมคอ ดวยสนดานทารณของมน มนกาลงกะการจะมา

ปลนทน แลวจบพระองคและสาวกไป ประชาชนพลเมองตกใจกน

อลหมาน ไปรองทกขขาพเจาถงหนาพระลานหลวงแทบจะถลมทลาย

พระราชวง คาดคนใหกาจดองคลมาลเสยจงได ตอขาพเจารบปากคา

แลว จงกระจายกลบกนโดยสงบ ทขาพเจามาเฝากเพราะเรองน"

"ดกอนมหาราช หากพระองคทอดพระเนตรเหนองคลมาล

ปลงผมและหนวด นงหมกาสาวพสตร ละเลกการฆาฟนปลนสะดมได

เดดขาด ถอมกนอยบรโภคอาหารแตมอเดยว ประพฤตอยในทางท

ชอบมงแตทางบณยกศล ดงน พระองคจะทรงทาประการไร?"

"ขาแตพระผมพระภาค ขาพเจาจะทาการเคารพนบถอเธอ

ลกขนตอนรบนมนตใหเธอนง แลวถวายปจจยอนควรแกสมณบรโภค

จดหาทอยอาศยปองกนภยทจะมมาสเธอ ขาแตพระผมพระภาคเจา

ไฉนบคคลผมใจทมฬหนชาต จะกลบเปนคนเรยบรอยเหนแกธรรมได

เลา?"

ขณะนน องคลมาลซงมผเกรงกลวกนมาก นงเฝาอยไมสหาง

จากพระพทธเจานกพระพทธเจายกพระหตถขวาทรงชไปท องค

ลมาล แลวตรสบอกพระเจาอเทนวา

"บพตร นคอ องคลมาล"

ทนใดนน พระเจาอเทนแลตะลงตกพระทยกลวจนพระพกตร

เผอด แตทตกใจ กวาพระเจาอเทนหลายเทา คอ สาตาเคยร ลกตา

ถลนคลายจะปะทออกมา ผมลกชน เหงอไหลอาบหนาผากไมขาด

สาย รองออกมาวา "ตายจรง! องคลมาลแนเสยดวย เคราะหรายเหลอ

ประมาณ ทพาเสดจมาใหตกในอานาจมน"

สาตาเคยร รองพลางตวสนเทมหนกขนทกท เพราะเขาใจวา

ตกเขาในเงอมมอศตรตวฉกาจแลว และพดตอไปวา "อายคนชวชา

แสนอบาทวน มนลวงเราหมดทกคนจนกระทงพระพทธเจา และภรยา

ขาพเจาซงเปนคนเชองายตามนสยผหญง ตกลงเราทงโขยงพากน

ไหลเขามาหากบ ทมนดกเอาไวเอง"

สาตาเคยรมองกวาดไปรอบ ๆ บรเวณ คลายตรวจเหนพวก

โจรซมซอนอยตามตนไมตงครงคอนโหล ปากสน มอสน ทลพระเจา

อเทนใหรบเสดจหนโจรภยไปเสยทนท

ทนใดนน ฉนเขาไป จบตวสาตาเคยรสนและพดวา

"ขอใหเธอสงบสตอารมณเถด ฉนอาจแสดงใหเหนไดวา ไมม

การดกกบหรออนตรายอยางไรขนเลย"

แลวฉนกเลาเรองท องคลมาลกบฉนเคยปรกษาหารอกนจะ

ฆาสาตาเคยร แตความคดนนเปนอนลมเลกไป เพราะดวยคคดของ

ฉนกลบใจในเวลาหวดหวด เมอสาตาเคยรไดทราบเรองวาตน

จกแหลนถงความตาย กเปนลมแทบลมพบถงกบเกาะแขนจางวาง

มหาดเลกไวแนน

ฉนกราบลงเฉพาะพระเจาแผนดน ทลขออภยโทษสามใน

ความผดทพลาดมาแลวดงทฉนเคยยกโทษมาแลว และกราบทลชแจง

ตอไปวา ทงนเปนเพราะสามถกความโงเขลาเบาปญญาเขาครอบงา

ไมรสกตนวาไดทาความชวรายอะไรไว แตวาเปนผลดอยประการหนง

ทโจรใจรายไมตองถกประหาร แตวาเปนผสาเรจขน

เมอพระเจาอเทนประทานอภยแกสามฉน และทรงตงไวใน

ตาแหนงเดม ฉนกหนมาพดกะสาตาเคยร วา

"ฉนไดจดทาไปตามสญญาแลว เพราะฉะนนขอใหเธอทาตาม

สญญาทไดใหไวแกฉนบาง คอฉนขออนญาตออกบรรพชาเปนภกษณ

ในพระศาสนา"

สาตาเคยรจาใหอนญาตดวยอาการกมศรษะดษณ เพราะท

จรงเขาจะปฏเสธเปนอยางอนหาไดไม

ครนแลวพระเจาอเทน ซงในบดนทรงแนพระหฤทยวาไมม

เหตเภทภยอะไรแลวกเสดจไปหาองคลมาล ตรสประทานอภยและ

อารกขาแกองคลมาล แลวเสดจเขาไปถวายอภวาทแทบเบองบาท

พระพทธเจากราบทลวา

"ขาแตพระผมพระภาค เปนการมหศจรรยนาพศวงนกหนา ท

พระองคทรงฝกผไมนาเชองใหเชองได เพราะองคลมาลน ขาพเจาไม

สามารถบาราบไดดวยทณฑกรรม แตพระองคทรงบาราบเสยไดโดย

ไมตองใชทณฑกรรมอยางไร ขาพเจาขออทศสถานทนอนมความ

ศกดสทธข นถงสามครง ใหเปนสานกทบาเพญพรหมจรรยของ

พระภกษสงฆแตวนนเปนตนไป อกประการหนง ขาพเจาขอประทาน

พทธานญาตจดสรางสถานสงฆนวาศขนในทน เพอประโยชนแหง

พระภกษและภกษณ"

พระพทธเจาทรงอนโมทนาราชบรรณาการน พระเจาอเทนก

ราบทลลา เสดจคนสพระราชวง พรอมดวยราชบรพาร สวนตวฉนคง

อยตอไปในทนน ณ ภกษณอปสสย และในวนรงขน กถวายตน

บรรพชาทเดยว

สสบเอด

โอวาทอยางงาย ๆ

ดน ฉนเปนภกษณในพระพทธศาสนาแลว เชาตรไป

บณฑบาตในกรงโกสมพแวะบานนไปบานนนจนได

อาหารพอเยยวยา อนทจรงสาตาเคยรยนดอยากจะจดอาหารสง จะ

ไดไมตองเดนบณฑบาตใหลาบาก

บ

เชาวนหนง ฉนยนคอยรบบณฑบาตอยทหนาบานของสาตา

เคยร เพอปฏบตตามคาแนะนาของภกษณทเจรญพรรษาตองการจะ

ใหฉนอดทน ขณะนนสาตาเคยรโผลออกมาตรงประตใหญ มองเหน

ฉนแลวกชะงกแลวหลบหนามอาการเศรา ๆ สกครหนงคนใชดแลบาน

ออกมามอาการรองไห และขอ รองวาจะสงเครองอาหารการบรโภค

ทกสงทกอยางทตองการทกวนไปยงสานก ไมตองลาบากมาทกเชา

แตฉนปฏเสธบอกวา จะตองทาตามวตรปฏบตทมพทธานญาตไว

เมอฉนกลบจากบณฑบาต และเสรจกจเรยบรอยแลว กศกษา

พระธรรมวนย ณ สานกภกษณผแกพรรษา ถงเวลาเยนในทประชม

สงฆ ฉนไปฟงธรรมของพระพทธเจาหรอบางคราวกไปฟงพระสาวก

เชน พระสารบตรหรอพระอานนทเปนผแสดง เมอเสรจการฟงธรรม

แลวโดยปกต พวกภกษณไปชมนม ณ ธรรมสภาสนทนาธรรมกน

ตามอธยาศย

ความเปนไปทไดอบรมตนในทแจงอากาศปลอดโปรงปฏบต

อยสมาเสมอ และสนทนาแลก เปลยนความคด กดวยเรอง

ธรรมเปนเหตใหไมไดโอกาสคดถงเรองความทกขโทมนสทมอย

หรอนกคดเรองทมสาระ ซงในทนนเรยกวาวสภาคารมณ เปนอนวา

ไดเผยอตนชาระมลทนความขนมวในดวงจตใหเบาบางลง กระทาให

กาลงใจกลาแขงตานทานเครองเศราหมองอดอดไดอยางประหลาด

รสกได รบชวตใหม อนเปนชวตทกอปรดวยศานตสขปลอดโปรงจรง

ๆ ซงกอนหนานเพยงสองสามสปดาหฉนไมเคยพบอารมณประณต

เหนปานน

ครนเขาฤดฝน ทอาศยของภกษณ ซงพระเจาอเทน

โปรดใหสราง กเสรจเรยบรอยมหองกลาง

กวางขวางเปนทประชม และมหองนอยเฉพาะภกษณอาศยตามลาพง

รปละหอง สามฉนและเศรษฐหลายคนทในกรง ซงเปนญาต

เกยวของหรออปฏฐากแหงภกษณ นาเอาพรมเจยมและขาวของ

บางอยางทควรอปโภคบรโภคมาถวาย เปนอนวาไมขาดแคลนใน

อตเรกลาภเหลาน แตไมถงกบฟมเฟอย ระยะ เวลาทจาพรรษาอยน

ไดลวงไปราบรนตามควรแกอตภาพ มปกตคอบาเพญภาวนา หรอ

สนทนาไตถามขออรรถธรรม ตกเพลาเยนถาอากาศโปรง กพากนไป

ฟงธรรมทพระพทธเจา และบางทกมสาวกมาแสดงในทประชมของเรา

ครนสนฤดฝน ตนไมในปา ซงเปนทประทบสาราญแหง

พระพทธเจากาลงแตกดอกออกชอลออตา พระภกษภกษณซงจา

พรรษาอยในเสนาสนะของตน ตางกมาชมนมกนในทแจง ไดขาวอน

ควรจะอาลยวาพระศาสดาเตรยมจะเสดจจารกไปยงแควนแดน

ตะวนออก จรงอยไมมใครจะนกหวงวาพระ องคคงเสดจประทบอย

จงหวดกรงโกสมพตลอดไป และเรากไมบงควรจะเกดความเสยใจ

เพราะเหตน

ดวยประการฉะน ตกเวลาบายน พวกเราพากนไปสเทวาลย

พระกฤษณเพอฟงพระปจฉมเทศนาในระยะน ซงบางทจะนานอก

หลายปกวาจะไดฟงใหมและทงเพอจะสงเสดจดวย

พระศาสดาเสดจจากพระคนธกฎมาประทบยนอยบน

ขนบนไดเทวสถาน ตรสเทศนาถงความไมคงทแหงบรรดาสงทมความ

เกด ตรสถงความดบไปแหงสงทงปวงทธรรมชาตปรงแตงขน

ตรสถงลกษณะความลวงไปเรอย เปนกระแสนาแหงบรรดารปและ

นามสรรพสงขารธรรมลวนเปนของไมคงท เลอกเอาอยางใจไมได

ทงนน แลวทรงแสดงใหเหนวา ความปรารถนาเพอเกดในภพใหมใด

ๆ ภพนน ๆ ยอมไมถาวรคงทอยไดเลย แลวทรงกลาวประโยคทเธอ

เหนวาเปนการทาลายความหวงเสยหมด แตกเปนความจรงท

ประจกษอยในขณะน คอ

"สงลวไปจนถงความสวางไสวอนลาเลศแหงสวรรค มเกดแลว

กมดบ"

"จงรไวเถดวา ความเปนไปในอนาคตนนแลยอมดบเสย

กระทงรศมมหาพรหม"

พระสาวกองคหนงประกาศแกเราเหลาภกษณวา เมอจบ

พระธรรมเทศนาแลวใหเราเขาไปเฝาถวายอภวาทคราวละคน เพอรบ

พระพทธวจนะ สาหรบเปนเครองมอใสใจภาวนาตอไปในเบอง

หนา สวนตวฉนมอาวโสนอยจงอยสดทายแถว เมอฉนเขาไปถวาย

อภวาทแทบเบองพระบาท พระพทธเจาทอดพระเนตรมาทฉน รสกวา

แววพระเนตรฉายซง อานเขาไปในดวงจต พระองคตรสวา

"วาสฏฐ เราขอใหภาวนาบทธรรมนไว คอ ทใดมความรก ท

นนมความทกข"

"เทานนหรอพระเจาขา?"

"เทานน พอแกการแลว"

"เมอขาพระองคเขาใจในพระโอวาทนดแลว จะประทาน

อนญาตใหขาพระองคจารกไปเฝา เพอรบพระโอวาทสงขนไปอกได

หรอไม?"

"ถาเหนจาเปนกอนญาต"

"ขาแตพระผมพระภาค ไฉนขาพระองคจะรสกวาจาเปน

หรอไม? กพระองคไมใชเปนทพงของพวกขาพระองคดอกหรอ?"

"จงถอเอาตนเปนทพง จงถอเอาพระธรรมเปนทพง วาสฏฐ

จงทาในใจซงวจนะของเราใหจงด"

ขณะนน พระเจาแผนดนพรอมดวยราชบรพารมากมาย เขา

มาเฝาเปนการสงเสดจพระพทธเจา สวนตวฉนถอยออกไปอยทชมนม

หางไกลไปทางขางหลงทสด ไมมแกใจดเหตการณทมอยตอไปในเยน

วนนน เพราะฉนปฏเสธไมไดวาไมรสกนอยใจในขอทไดรบพระโอวาท

อยางงาย ๆ ตาตน สวนภกษณไดรบโอวาททมนาหนกในการภาวนา

ดกวานกมอยหลายทาน แตมานกตรองดใหซง กออกจะเหนวา

พระพทธเจาคงมพระญาณหยงเหนความในใจของฉนอย จงประทาน

อนศาสนขอน เพอกาจดความรกอนเกรอะกรงใจฉนอยจรง ๆ ใหหมด

ไป สานกไดอยางน กเกดมานะทจะภาวนาธรรมขอนไวใหเจนใจ และ

เมอสามารถรแจงโอวาทนดแลว จะไปเฝาทลขอขอปฏบตใหม ให

สงขนไปกวานอกเมอไรกได

ฉนตรองเหนแนชดอยางน จงไปสงเสดจในวนรงขนเวลาเชา

ไดเหนพระพทธเจาเสดจออกเดนทางจารก มพระสาวกหลายองคเปน

บรวาร รวมทงพระอานนทซงเปนพทธอปฏฐากคอยปฏบตไมหางไกล

ดวยองคหนง พระอานนทองคนเคยมความกรณาแกฉนเปนพเศษ

มาก ฉนจงเสยดายดวย ดเหมอนจะเสยดายยงไปกวาพระสารบตร

เสยอก อนทจรงพระสารบตรกไดเคยชวยเหลอแสดงขออรรถธรรมอน

ลกซง ใหฉนฟงเขาใจไดงาย ๆ ณ บดน ฉนเปนอนวาอยลาพงตน

และตองพงตนเอง

เมอฉนกลบจากบณฑบาต และกระทาอาหารกจเสรจแลว ก

ไปสควงไมใหญกลางทงนอยในปา เพอถอเอาความวเวกเจรญภาวนา

ใหสะดวก ฉนไดดาเนนการปฏบตภาวนาพระโอวาททไดประทานไว

ถงเวลาเยนกลบไปสหองประชม ใหรสกวายงไมพอใจในผลททามา

ตลอดวน เพราะไมเขาใจความ หมายในพทธวจนะบทนน รงขนอกวน

กไปประพฤตสมณธรรมเชนเดยวกน เมอสนเวลากลบสหอง ตอนนจง

รแจงในพระพทธวจนะนน วามความมงหมายไวอยางไร

ฉนเชอแนแกใจวา ไดเดนสทางตรงแหงศานตสขแลว

เพราะไดขมความรกความอาลยทกลมรมใจทงหมดใหเซาลงแลว แต

ทจรงความรกซงเปนเจาหวใจ หาอะไรมาเปรยบไมไดนน ไมใชจะ

ยอมหมดหายไปไดงาย เมอเหนวาฉนดาเนนตนอยางใหมมนกหน

หลบไปอยกนบงสดหวใจชวขณะ หนง รอใหจนกวาจะมลาดเลา

ออกมาทาฤทธอกความประสงคของพระพทธเจา ซงทรงรแจงในขอน

คอ ร งความรกทซอนเรนดองหมกในหวใจออกมาใหเดน แลว

พยายามประหารมน ขยมน กาจดมนใหจงได แตทน ครนความรกก

ออกมาเดนจรงแลว กลบทาใหอารมณป นปวนรวนเรหนกขนไปได

ตกลงการทจะเอาชนะความรกไมเปนการกระทาไดงายเลย

อนขาวซงไมนกคาด คอทไดทราบวาคนทรกของฉนหาไดถก

ฆาตายไม ยงคงมชวตอยในโลกเดยวกบฉน ณ บดน เปนเวลาทได

ทราบมาเกนกวาครงขวบปแลว อดตอารมณทไดเหนองคลมาลวาเปน

ปศาจขนมาบนลานบาน กผดขนในมโนวถของฉนอกเหนความคด

แคนพยาบาท เหนองคลมาลกลายเปนพระภกษ เหนตวฉนไดฟงพระ

ธรรมของพระพทธเจาบงเกดความเลอมใส เหนความไมคงทแหง

สรรพสงในโลก ซงมเกด แลวมตาย อารมณเหลานเกดขนแลนมา

รวดเรวโดยลาดบ แลวหวนกลบ มาคดถงครกทยงมชวตในโลก แตวา

อยหางไกลกน บทพระธรรมพทธโอวาททประทานใหทองไวเลย

หายไปหมด!

เขายงมชวตอยในโลกนจรงหรอ? และเขายงคงรกเราอย

หรอไมหนอ?

ความผกใจใฝฝนในปญหาขางตนน คอย ๆ เพมกาลงความ

รกความคดถง กลมรมใจยงขน แลวกจดจางการบาเพญภาวนาลง

หมกมนครนคดอยแตเรองรก เลยไมมทางบรรลความเหนแจงซง

ความดบทกขตามความมงหมายเดม

อาการรญจวนปวนป นน คงไมซอนเรนอยภายในใจ นาจะ

ปรากฏใหเพอนภกษณเหนถงกบโพนทะนากนวา

"ภกษณวาสฏฐ เดมเปนภรรยาประธานมนตร ซงพระสาร

บตรผเครงครดในพระวนย สรรเสรญอยเนอง ๆ วาเปนผมเชาวน

ปญญาด เขาใจขออรรถธรรมอนลกซงไดฉบไว บดนสไมสามารถยด

หนวงเอามาตรวาพระโอวาทเพยงขอเดยว และงาย ๆ"

คาครหาน ทาใหฉนเกดความอบอายจนทอถอยทอดธระ

พรหมจรรย ในทสดกเหลอทจะทนทานตออาการทงนงานใจอยอยาง

น

สสบสอง

ภกษณอาพาธ

นตอนน มภกษมาแสดงธรรมแกพวกเราสปดาหละครง

ลวงมาสกหนอยกถงเวรพระองคลมาลมาแสดง ฉนไมได

ไปหองประชมในคราวน เปนแตนอนแซวอยในหองตน และขอรอง

ภกษณเพอนขางหองบอกแกพระองคลมาลวา วาสฏฐภกษณอาพาธ

มาฟงธรรมทหองประชมไมได เมอเสรจแสดงธรรมแลว นมนตไป

โปรดวาสฏฐในหองเปนพเศษดวย

ใ

สกครใหญ พระองคลมาลกมา เมอทกทายไตถามอาการตาม

ธรรมเนยมแลวทานกนงลง

ฉนพดวา "ททานมาเหนอยน เปนสงทไมมใครปรารถนา

พบ คอ ภกษณปวยเพอเหตความรก และทปวยครงน กเพราะทาน

เปนตนเหตกระทาผดไวทพรากครกเขาใหจากกนไป จรงอย ตวทาน

กเปนผนาฉนมาหาแพทยอนประเสรฐ ใหรกษาโรคใจทมอยแลว แต

ถงพระพทธองคเปนแพทยวเศษ กไมสามารถจะทรงบาบดโรคของ

ฉนใหหายขาดลงไปไดดวยลาพงอานาจพระองค แตพระองคทรง

ทราบดวยพระปรชาญาณในเรองนไดด จงประทานโอสถแกโรคไวให

ฉนรกษาเอง โดยอาศยใหโรคนนเกดขนจนถงขดหนกจะไดกาจดมน

ถนดมอ แตความจรงผลกลบเปนเชนทานเหนอยเดยวน ไขรกมกาลง

เพยบสดวสยทฉนจะใหบรรเทาได ฉนจงตองการเตอนถงสญญาท

ทานออกปากใหไวมาครงหนง คอ ในคนททานชวนใหเปนพรรคพวก

สมรรวมคดการทจรต แตความคดตองเลกลมไปเพราะพระบรม

ศาสดาเปนเหต ในครงนน ทานสญญาวา จะไปถงกรงอชเชนเพอนา

ขาวกามนตมาใหทราบวา เขายงมชวตอยหรอประการไร ขอทนาย

โจรในครงหนงไดใหสญญาไว ณ บดนฉนตองขอเรยกรองจากพระ

ภกษใหทาตามสญญานน เพราะฉนอยากจะทราบแทบใจจะขาด วา

กามนตเปนอยางไรบาง ถายงมชวตอย ไดดาเนนตนอยางไร ตราบใด

ยงไมทราบความเหลานใหแนใจ ตราบนนจะไมมแกใจเปลยนเรองคด

เปนอยางอน ทงจะเปนเหตมใหฉนมนาใจคบบาเพญพรหมจรรย เพอ

ความพนทกขตอไปแมแตกาวเดยว เพราะฉะนน จงสมควรเปนหนาท

ของทาน จะกรณาจดการเรองน ใหฉนฟนจากโรคคลมคลงใจ โดยนา

ขาวทตองการมาบอกใหทราบบาง เทากบไดเสพคลานปจจยวเศษ

ขนานหนง

พอฉนพดดงนแลว พระองคลมาลผดลกขนบอกวา

"เมอตองการเชนนน กจะจดการให" กลาวแลวกกมศรษะเดน

ออกประต ตรงไปหองตน เอาเครองบรขารมบาตรเปนตน และใน

ชวโมงเดยวกนนน พระองคลมาลดมออกจากปาประดลายไป ซงใคร

ๆ เขาใจวาคงจารกโดยเสดจพระพทธเจา แตฉนผเดยวททราบความ

จรง

เมอเรมจดการตามทนกหมายไวนแลว อารมณทพลงพลาน

คอยเบาบางลง อนทจรงควรจะฝากความคดถงไปยงครก แตมานก

อกทกออกจะเกนไปไมบงควรจะใชพระภกษในทางเชนนน อยางไรก

ด เมอพระองคลมาลไปสาเรจประสงคไดพบปะกามนต ฉนกนกหวง

อยวาทานคงใชปญญาตามกาลเทศะบอกเรองครกใหทราบดวยเปน

แน

"ฉนจะไปกรงอชเชนเอง และจะพาตวกามนตมาใหได ไมใหม

อนตรายอยางใดอยางหนง" ถอย คาเหลานยงสะเทอนดวงใจฉนอยาง

แรง พระองคลมาลจะทาตามสญญาทใหไวเมอครงยงเปนโจรไหม

หนอ? ทาไมทานจะไมทาตามสญญา ถาทานเหนวาเปนความจาเปน

ทเราทงสองควรจะไดพบปะพดจากน? เมอเกดความคดใหมขนอยาง

น กนกเหนเปนความหวงอยางทไมเคยฝนขน มอาการเผลอเหมอ งง

งวย แลวชกกระหยมในใจหากครกของฉนไดมาเหนหนา กไมมเหต

อะไรทจะกดขวางมใหลาเพศภกษณไปเปนภรยาเขา

"เมอยงนกคกคกใจเตลดจนลอยเหลง ความจรงอารมณยง

กาเรบในดวงจต โลหตฉดขนหนาเพราะละอายใจ ยกมอขนปดหนา

ตวเอง กลวจะมใครในขณะนนมาสงเกตเหนจะเกดเปนการอดสไม

นาด เปนทวาอาศยผาเหลองเปนสะพานจากการแตงงานทปราศจาก

ความรก ขามไปสการแตงงานซงมความรกอยางดดดม อาการกรยา

ของฉนอาจเปนปจจยใหคนอนตความหมายไปไดหลายสถาน แตเมอ

สาเรจแลวตามประสงค ใครจะเหนอยางไรกไมนาจะปรารมภ เพราะ

เปนอบาสกาทมความศรทธามนคงในคณะสงฆ กยงดกวาเปนภกษณ

ในคณะสงฆ ซงมวคดพลานแตนอกหนาท ถาพระองคลมาลนาขาวมา

บอกไดมนเหมาะวากามนตของฉนยงมชวตอย และไดทราบความ

จากการทพระองคลมาลกบครกของฉนไดพบปะสนทนากน วาเขายง

ซอตรงในความรกทมตอกนอย ฉนกอาจไปกรงอชเชนไดแนแท เมอ

เพลดเพลนในความคดอนถกอารมณเรอยเจอยเชนน เลยเกดเปน

ภาพขนในดวงจต วาเชาวนหนงฉนเดนทางจารกไปถงกรงอชเชน

ไปยนรบอาหารบณฑบาทหนาประตบานเธอ เธอออกมาใส

บาตรแลวกจาฉนได ตางคนมความปลาบปลมเหลอทจะกลาว แลวก

.....!

อนทจรงระยะทางไปถงกรงอชเชนนนไกลมาก ไมสมควรท

ภกษณจะไปโดยลาพงแตการทจะแสวงหาเพอนเดนทาง กไมเปนการ

ยากอะไร เพราะในระหวางทคดวนวาใจอยน โสมทตตเกดมอนถงแก

ความตายไปอยางอนาถ กลาวคอ เปนนกเลงสกาหลงใหลเลนสกาจน

ทรพยสมบตยอยยบหมดตว แลวกไปโจนนาตายทในแมคงคา เมทน

เสยใจเศราโศกเปนอนมาก ในทสดถวายตวออกบรรพชาเปนภกษณ

ทเมทนเปนภกษณไมใชเพราะมศรทธาเลอมใสนก ทงความเปน

ภกษณ ยอมเขากรอบวนยเขมงวดมาก ทออกบรรพชา กประสงคจะ

มาอยใกลฉน เพราะเราทงสองรกใครสนทสนมกนมาตงแตเดกแลว

และฉนเชอวา ถาเปดเผยความลบเรองจะไปกรงอชเชน กคงยนดไป

ดวยหรอยงกวานนจะไปจนสดโลก เมทนกคงพอใจไปดวย อนทจรง

เมอเมทนมาอยดวยทาใหฉนมใจกระตอรอรนขนอกมาก สวนฉนก

ชวยโลมเลาใจใหสรางคลายทกขโศกทตองเสยสามไป

ครนถงเวลาใกลเขามา ทพระองคลมาลบอกกาหนดกลบ ฉน

ไปคอยรบทชายปาทางดานตะวน ตกเฉยงใตทกเวลาบาย ไปนงอย

บนเนนใตตนไมใหญใบงาม เพอจะไดมองดไปตามถนนไดไกล เพราะ

พระองคลมาลจะตองมาทางนน และคาดวาทานคงกลบถงในตอนเยน

ฉนเพยรตงตาคอยอยหลายเวลา ถาจาเปนจะตองเฝาคอยกน

ตงเดอนกยนด พยายามเทยวไปจนถงวนทแปด เมอพระอาทตยจะ

ตกตาอยแลว ฉนปองหนามองไปเหนคนเดนเขามาทางปาไดแตไกล

บดเดยวนกแลเหนแววผาเหลอง เมอผเดนทางคนนนสวนทางกบคน

ตดไมซงกาลงจะกลบบาน สงเกตวารปรางขนาดสงใหญผดปกต กจา

ไดทนทวา ผดจากพระองคลมาลแลว ไมมใครทมรปรางอยางน ทาน

มไดพากามนตของฉนโดยไมมภยอนตรายอยางไรมาดวยกบทาน แต

กไมเปนไร ถาทานรบรองและบอกไดวาคนทฉนรกยงมชวตอย ฉนก

พยายามไปหาเขาเองไดเหมอนกน

เมอพระองคลมาลมาถง ครนจะตรงถามเอาแตเรองของตนก

นกกระดาก จงจาเปนใจเยนทกทายปราศรยถงการเดนทางกอน

พระองคลมาล เลาวา "ในการจารกนนแมทางไกลถงไหนก

ตาม ฉนเคยบกปาฝาดง ผานคามนคมชนบทราชธานโดยอาชพ

ปลนสะดมมาจนชนแลว จงมไดยอทอปลกเปลยเลยทงขาไปและขา

กลบ แตขอทลาบากตามทางอยบางนน คอ อาหาร เพราะเปนทาง

กนดาร กวาจะไดพบบานแตละหมแตละหลงคาเรอนเปนการยาก

แลวมหนาซาบางบานเมอเหนทาทางจะใจบณย ฉนไดไปยน

บณฑบาตทหนาบาน เจาบานกใจบณยจรงอยางคด ถออาหารออกมา

พอสงเกตจาหนาฉนไดกตกใจผวากลบ ปดประตบานหบประตเรอน

ขดลมตอกสลกโครมคราม เตรยมปองกนอยางตนเตน เปนเชนนบาง

วนกอดเลย จะไดอาหารบางกจากผไมรจกฉนเทานน คราวหนงเกด

เหตโกลาหลกนใหญ ฉนไปยนทหนาบานผมอนจะกนหางประตสก ๖-

๗ กาว เดก ๆ ในบานแลเหนกเดนออมไปทางหลงเรอน ซงฉน

เหลอบเหนตามรวไมโปรงชองหนง คะเนวาคงไปบอกผใหญใหทราบ

สกครหญงครรภแกคนหนง ถอภาชนะอาหาร เปดประตบาน เดนตรง

ออกมาจะใสบาตร พอเขาใกลจาหนาฉนไดดกเสยขวญ หนาซดเผอด

ลงทนท รองกรดตะโกนสดเสยงวา "องคลมาล!" ไดเพยงคาเดยวแลว

ตอไปพดไมออก ยนตะลงงนสนสต ตอภาชนะอาหารหลนจากมอลง

โครมแตกกระจาย จงตนจากจงงง ผลวะผละหนหลงกลบออกไดวง

เตมฝเทา คราวนหาเขาทางประตทออกมาไม ไลเขาไปทางชองรวนน

พงหวปกลงขางในสองมอยนดนตดทองอยครงตว เทาทงสองเชดดน

ถบลมอยกระแดว ๆ ฉนสงสารเปนอยางยง จะเขาไปชวยแหวกชอง

รวใหกกลวตกใจดฝอหนกขน ไมเหนทางอนนอกจากวธทฉนเคยนบ

ถอวาขลงนก กลาวคอ ทาสจกรยา ไดตงสจจาธษฐานดง ๆ ใหไดยน

วา

ยโต ห ภคน อรยาย ชาตยา ชาโต, นาภชานาม ส�จจจ ปาณ

ชวตา โวโรเปตา, เตน สจเจน โสตถ เต โหต โสตถ คพภสส

พอสนเสยงสจจาธษฐาน๑ ลกกผลดจากครรภโดยสวสดภาพ๒

แมกหายจากตกใจมขวญอยกบตวเปนปกต ยอนออกมาไหวฉนดวย

มอสน ๆ ยงไมสไวใจนก ขมขมนอมลกเขาไปทางประต ฉนตองเลย

ไปบณฑบาตขางหนา...."

เมอพระองคลมาลกาลงเลาการเดนทางเพลนอย ฉนขอลด

ตรงไปถามขาวคราวครก เพราะไมเปนอนฟงเรองอน ๆ ใจรอนจอง

จออยแตเรองทอยากทราบทกขณะจต หวใจเตนแรงดวยกาลงยนดจะ

ไดขาวระคนกบวตกจะไมสมหวง

องคลมาล บอกวา "กามนตยงมชวตดอย เปนเศรษฐมงมมาก

ฉนไดพบกบเขาดวยตนเอง"

ทานเลาใหฟงตอไปวา เชาวนหนงเมอไปถงบานเธอ ซงเปน

คฤหาสนใหญไพศาลพวกภรยาเธอออกมาดาวาทานเปง ๆ แลวเธอ

ออกมา ไลภรยากลบเขาบาน วงวอนขอโทษทานตาง ๆ ตอไปทาน

เลาเรองโดยตลอดอยางละเอยด เหมอนทเธอเลาใหฉนฟงทานเลา

เสรจแลว กกมศรษะหนกลบไปอกทางหนง แตมไดเขาไปในปาประด

ลาย ฉนประหลาดใจถามทนทวา ไมเขาไปวดดอกหรอ

ทานตอบวา "ฉนไดจดการตามทตองการใหฉนทาสาเรจผล

เรยบรอยทกอยางแลว เปนอนไดเปลองปฏญญา และไมมอะไรมาเปน

เครองกดขวางแกการทฉนจะเดนทางไปทศตะวนออก ตามรอยพระ

บาทพระพทธเจาสกรงพาราณสและกรงราชคฤห ซงฉนคงจะตดตาม

ไปจนพบพระองค"

พอพดจบ พระภกษผมกาลงพลกายเปนพเศษกมไดหยดพก

อกตอไป รบรดออกเดนสาวกาวยาวมงหนาไปตามทางในชายปา

ฉนจองดพระองคลมาลอยเปนนาน ดวงตะวนในเวลาเยนจวน

จะตก ฉายกายทานเปนเงายาวไปทางไหลเขา ซงอยขางหนาเปนทว

พดจนจดขอบฟา ดประหนงมใจ

อนเรงรอนออกไปกอนกายทเดนตามไปไมทน สวนตวฉนยน

ตะลงอางวาง ไมมจดความมงหมายทจะสงความคดไปทไหนแมแต

นอย

หวใจฉนหมดหวงเสยแลว ความทใฝฝนไวเปนอนสนไปแลว

ทไดยนนกพรตผหนงกลาววา "มมบานของหญงปากรายกคอความ

เปนไปของครอบครว" ความขอนเขาไปปรากฏในดวงใจอนเหยวแหง

ตรกนกทบไปทวนมาอยหลายหน ความรกของฉนอยบนลานอโศกอน

งาม ภายใตดวงดาวและแสงเดอน ฉนคงไมโงพอทจะแรไปหาความ

เปนอยแหงครอบครวในกรงอชเชน เพอพราเกยรตยศลงเกลอกกลง

ทะเลาะกบหญงปากรายภรยาเธอ

ฉนคลานกลบไปสหองดวยความลาบาก ไปถงกละเหยหมด

กาลง นอนทอดอาลยอยบนทนอน ความหวงทมงหมายไวอยางปลาบ

ปลมมาพลนละลายไปในทนททนใด ดงนเหลอวสยทจะหาอะไรมา

ตานทานพษไขซงรมรงอยแลวมใหกาเรบขน เมทนอตสาห

ประคบประคองพยาบาลฉนซงกาลงเจบหนกอยตลอดทงกลางวน

กลางคน นบวานาใจรกใครฉนจรง ๆ การพยาบาลเปนอยางดของ

เมทน และทคอยเลาโลมเอาใจอยเสมอ กระทาใหฉนสงบความทกข

โศกปฏฆะมอารมณเปนปกตดขน เปนเครองชวยใหไขและความ

เจบปวดสรางเบาไปดวย ฉนเกดมความคดเหนขนใหมทจะจารก

เดนทางไปอกทางหนง ไมใชทางทฉนขอรองใหพระองคลมาลไปตาม

แตเปนทางเดยวกบทพระองคลมาลไปเองกอนหนานน ฉนจะโดย

เสดจตามรอยพระบาทพระพทธเจา จนกวาจะพบพระองคฉนยงจะไม

รสานกอยอกหรอ วาถาความรกยงหนาแนนมาก ความทกขโทมนสก

ยงทบถมหนกดวย และดวยเหตฉะน ฉนนกหวงวาเมอตามไปจนได

เฝาพระพทธเจาแลว พระองคคงจะทรงพระกรณาประทานความม

ชวตใหมใหแกฉน เพอสามารถรบเรงถอนตนดาเนนไปสวมตต หลด

พนจากความอาลยพวพนในโลก

ฉนบอกความดารไวนแกเมทน เขากเหนพองตองใจดวยโดย

ฉนเองกไมนกคาดวาจะงายถงเชนนน เพราะดเขาปตยนด ถงกบ

เขยนภาพไวในใจคลายเดก ๆ วาจะไดเรรอนไปในแดนตาง ๆ ตาม

อาเภอใจ เสมอนนกทถอเอาอากาศ เปนทางโคจรไปแดนประเทศไกล

ตามฤดกาลโดยเสรภาพ

แตการทตกลงจะไปน ตองรอจนกวาฉนจะหายเปนปกตมแรง

พอเสยกอน แตครนคอยมกาลงวงชาขนบาง กพอดถงฤดฝน ตอง

เลอนเวลานานออกไปอก

ในคราวททรงแสดงพระธรรมเทศนาทายฤดฝนพระพทธเจา

ตรสวา "ดกอนภกษทงหลาย ครนถงเดอนสดทายในฤดฝน ตะวนฉาย

แสงกาจดเมฆทอมนาไวใหกระจายหายไป แลวแผดรศมอยสงกลาง

โพยมเผาหมอกหมดสนไป ปรากฏความสวางจามอปมาฉนใด ความ

มชวตอยเปนภกษสงฆกมอปไมยฉนนน"

ครนสนฤดฝนแลว เราสองคนออกจากสมทมพมไม

พระกฤษณทอยทางประตโกสมพ เลยวไปทศตะวนออก มงทางซง

ปานประหนงดวงสรยะในบรรดาสงศกดสทธ คอ องคพระบรมศาสดา

สถตอย

๑. สจจาธษฐานน โบราณนบถอวาเปนมนตขลงบทหนง ใชเสก

นามนตใหหญงมครรภดมเสมอบาง เสกแลวเปาบนกระหมอมหญง

เจบครรภบาง และรวมเขาไวในบทสวดเรยกวา องคลมาลปรตร

สาหรบสวดในการมงคล เชนขนบานใหมหรอแตงงานเพออานวย

สวสดแกแมเจาเรอน

๒. สถานทตรงน พระโบราณาจารยวาเปน กปปฏฐาย-มหาเดช คอท

วเศษศกดสทธตลอดกลป หญงมครรภไดไดไปทนน กคลอดลก

สะดวกดาย สขสบายทงแมทงลกทกราย

สสบสาม

มหาปรนพพาน

นยงมกาลงนอยอย เดนทางไกลเรอยทกวนไปไมไหว

จาเปนตองหยดพกในบางวนเพราะ ฉะนนจงรอนแรมมา

ตงหนงเดอน กวาจะถงเมองเวสาล ไดทราบวาพระพทธเจาประทบ

อยเมองนชานาน แตไดเสดจออกจากเมองไปเมอลวงมาสกหก

สปดาหนเอง

กอนหนานเลกนอย ไดยนขาวจากชาวบานตาบลหนงซง

เปนพทธบรษทวา พระสารบตรและพระโมคคลลานนพพานเสย

แลว เมอมาไดทราบขาวพระอครสาวกทงสองซงเรานบถอวาเปน

ฉ

ผยอดเยยมในลทธธรรม ไมไดอยในโลกนตอไปแลว ใจกสลดผอ

ยลง อนทจรงมใชไมรวา พระอครสาวกหรอองคสมเดจพระศาสดา ก

มพระกาย พระชพเปนมนษยอยางเรา แตเรองทวาจะตองละโลกนไป

เปนธรรมดา เราไมไดเคยนกถงพระสารบตร ซงเปนผเคยอธบาย

ขออรรถธรรมอนลกซงใหฉนฟงเขาใจแจมแจงอยบอย ๆ นพพานเสย

แลว ทานมรปลกษณะคลายพระพทธเจามาก และมชนมายได

แปดสบพรรษาเสมอดวยพระชนมายพระพทธเจา นพระพทธองคจะม

จวนเสดจปรนพานอยแลวหรอ?

บางทจะเปนเพราะความไมสบายใจทคดวตกไปอยางน โรค

เรอรงในกายซงยงไมหายขาด กลบกาเรบขนอก จะอยางไรกตาม

ยงพยายามมาถงเมองเวสาลได แตทวามอาการเหนอยออนทรดลง

ในเมองเวสาลมเศรษฐนคนหนง เปนพทธบรษทรบอปฏฐากเปน

พเศษแกบรรดาภกษณ ทจารกผานมา เมอไดทราบวาภกษณ

อาพาธเดนทางมาถงนางกรบไปหาทนท นาเมทนและฉนไปพกทบาน

ชวยเหลอพยาบาลอยางเตมใจดวยความเลอมใส

ฉนรสกในความกรณาแหงเศรษฐนผนเปนอนมาก ตอมา

ไมชาฉนแสดงความในใจใหฟง ถงเรองวตกวาพระพทธเจากม

พระชนมายเทากบพระสารบตร จะมจวนเสดจปรนพพานเขาบางหรอ

พดถงเรองน เศรษฐนคนนนกรองใหนาตาไหล ตอบออกมาม

เสยงกระเสาสะอนวา

"ทานยงไมทราบ เมอสองเดอนทลวงมา ครงพระองคยงเสดจ

ประทบอยในเมองเวสาลน ทรงปรารภวาจะเสดจปรนพพาน ใน

กาหนดราวสามเดอนขางหนา ขอใหคดดเถด ถาพระอานนทมเชาวน

แลนพอ และกลาวคาในขณะทควรกลาว เรองทพดนจะไมเกดขน และ

พระพทธเจากคงจะดารงอยตอไปในโลกนจนสนกลป"

ฉนถามวาเรองเปนอยางไร หญงนนเลาวา

"เรองเปนอยางน วนหนงพระพทธเจาเสดจประทบอยกบ

พระอานนท นอกเมองน ณ จปลเทวาลย๑ ในขณะสนทนากน ม

พระพทธฎกาวา ผใดเจรญอทธบาทสประการบรบรณแลว หากม

ความปรารถนากยอมอยในโลกนไดจนสนกลป พระพทธเจาตรส

โอกาสอยางน ถาพระอานนทจะปรารภเหตอาราธนาใหพระพทธเจา

เสดจอยในโลกจนตลอดกลปกจะได แตจะเปนดวยถกพญามารเขา

ครอบ งาหรออยางไรไมทราบ ทานจงไมปรารภเรองนแตกอนเสยเลย

มวรรอมาจนพนเวลาเสยแลว"

ฉนถามวา "รไดอยางไรวาพนเวลามาเสยแลว เพราะ

พระพทธเจากยงดารงพระชนมอย?"

นางตอบวา "เรองเปนดงน เมอหาสบปทลวงมา ครงพระองค

แสวงหาวโมกษธรรม ณ อรเวลา ทานทาทกรกรยาเปนเวลาถงเจดป

จนบรรลโพธญาณตรสเปนพระสมมาสมพทธเจา เสวยวมตตสขอย

ควงไมนโครธของนายอชบาล พญามารวนวาใจ เกรงอานาจตนจะ

เสอมถอย กมาทาการกดขวางเพอมใหประกาศพระอมฤตธรรม

ไดกราบทลวา "พระองคทรงบาเพญพระบารมมาเพอปรารถนาพระ

สพ พญ�ตญาณ บดนกสาเรจมโนปณธานแลว และจะกระทา

ประโยชนแกสตวโลกใหลาบากพระกายไปใยเลา ขอเชญเสดจเขาส

ปรนพพานเสยเถด" พระพทธเจาตรสวา "ดกอนมารผใจบาป ตอเมอ

บรษทของตถาคตคอภกษ ภกษณ อบาสก และอบาสกา เปนพหสตร

อนฉลาด อาจทรงไวไดซงพระธรรมวนยแลวปฏบตศกษาเลาเรยน

บอกกลาวสบตอกนไป และสาแดงธรรมเทศนาโปรดเวไนยน

การสตวเทวดามนษย ใหสาเรจมรรรคผลลอมฤตมหานพพานได

ยงศาสนมรรคพรหมจรรย ใหแผไพศาลไปทวโลก ธาตแลว ตถาคตจง

รบอาราธนาเขาสพระปรนพพานในกาลเมอนน"

"เมอพระพทธเจายงประทบอยในเมองน ไดตรสสนทนากะ

พระอานนทอยางทเลาใหทานฟง แตพระอานนทมไดเฉลยวใจกราบ

ทลใหเสดจอยในโลกตอไป และยงออกไปอยเสย ณ วเวกสถานรกข

มลแหงหนงในภายนอก ขณะนนพญามารไดโอกาสกเขาไปเฝากราบ

ทลเตอนวา

"ขาแตพระองคผเจรญ ถงเวลาแลวทพระองคจะเสดจเขาพระ

ปรนพพาน ดงทไดตรสไวแตปางกอน ภายใตควงไมนโครธของนาย

อชบาล ณ อรเวลา วาจะเสดจเขาพระปรนพพานนน เพราะพระ

ศาสนธรรมกถงซงความมนคงแลว ขาพระองคหวงวาจะไดเสดจสพระ

ปรนพพานเสยแตบดน" พระพทธองคจงตรสตอบพญามารวา "ดกอน

มารใจบาป ทานไมควรวตก แตนไปอกสามเดอน เราตถาคตจะ

ปรนพพาน"

"เมอตรสดงน แผนดนกไหว ซงบางททานคงจะสงเกตรมา

บางแลว"

ความจรง เมออยกรงโกสมพ กอนหนาทจะออกเดนทางมา

ราวหนงเดอน เรากรสกวามแผนดน ไหวทนนแตเบา ๆ จงไดกลาว

รบรอง

หญงนนพดตอไป มอาการอนตนตววา "เหนหรอไม ทาน?

หวนไหวไปทวทกแหงทวยเทพตกตะลงโทมนส ในเหตทพระองคทรง

รบคามารทจะไมเสดจอยในโลกตอไปนาเสยใจ! ถาพระอานนทไหว

ทน ชงทลอาราธนาเสยกอนหนามาร กจะไมเปนอยางนครนเมอเกด

แผนดนไหวแลวซ ทานจงรสกกราบทลปรารภเหตขอใหดารงพระ

ชนมอยตอไป แตพระองคทรงปฏเสธเสย"

ตามคาบอกเลาของเศรษฐนผมศรทธา แตกระเดยดไปในทาง

เหตศกดสทธอยบางน เปนอนไดความวา เมอพระพทธเจายงประทบ

อยในเมองเวสาล ทรงรสกพระองควาจวนจะปรนพพานแลว และคง

จะทรงแจงเรองนแกบรรดาพระสาวก เพราะฉะนน ฉนจะรอชาอย

ในบานหญงใจดนตอไปไมไดแลว จะตองรบไปเฝาใหทนเวลากอน

ปรนพพานใหจงได ความมงหมายอนใหญยงอยทตรงน เพราะมแต

พระองคเทานน ทอาจทาลายความพลงพลานเดอดรอนในดวงจตได

มแตพระองคเทานน ทสามารถประทานความสขสงบใจคนมาได คอ

ความสขสงบใจอยางทฉนรสกมาแลวครงไดเฝาอยแทบพระบาท ณ

เทวาลยเกาพระกฤษณในปาประดลายกรงโกสมพ แตขณะนเสอม

หายไปแลว

ดวยประการฉะน เมอลวงมาไดสบวนพอฉนมกาลงจะ

เดนทางไดตอไป เรากออกเดนทาง เจา ของบานใจดไมเตมใจจะให

ไป เพราะเหนวาฉนยงกะปลกกะเปลยอย แตฉนรบรองใหหายวตกวา

ไมเปนไร และสญญาวา เมอไดเฝาแลว จะกราบทลถงทแกขอถวาย

อภวาทมาแทบพระบาทดวย เราไดเดนมงไปทางทศตะวนตกเฉยง

เหนอ สอบถามทางทพระพทธเจาเสดจไปโดยลาดบ

ครนไปถงอมพคน๒ ไดทราบวา ไดเสดจออกจากทนนไปแลว

ราวแปดวน ครนตามไปถงปารง๓ เมองโภคนคร กไดทราบวาเสดจไป

เมองปาวา กอนหนาทเราไปถงโภคนครไดสามวน เพลาบายลงนด

หนอยในวนหนง เราถงเมองปาวา ระทวยใจเหนอยออนเตมท

บานแรกทเราพบ เปนบานนายชางทองแดง๔ เหนเครอง

ภาชนะรปภณฑททาขนไวเรยงอย ตามผนงหองมากมายหลายอยาง

แตไมไดยนเสยงสบเปาแลน ดเหมอนคนในบานหยดพกในเวลา

ตรษสารทอะไรอยางหนง ทบอในบรเวณบาน พวกคนใชกาลงลาง

ชามจานกนอย ทาทางมพธแตงงาน

เพงจะเสรจไปใหม ๆ

ทนใดนน มชายรางเลกนงหมผาใหมเขามาขอทาบณยใส

บาตรและพดแถมวา "ถาทานมาเรวกวานสกสองสามชวโมงกจะเปน

การด ไดมโอกาสตอนรบ เพราะพระพทธเจาพรอมดวยพระสาวก

เสดจประทบเสวยพระกระยาหารทบานขาในวนน"

"เชนนน พระพทธเจากยงเสดจอยในเมองปาวากระมง?"

"หามได เมอเสวยเสรจ กประชวรมพระอาการเจบปวด

เปนทสด เกอบจะทรงวสญญทาใหขาพเจาและคนอน ๆ ตกใจ

อลหมาน แตแลวกฟนพระองค และเสดจไปถงเมองกสนาราเมอสก

ชวโมงลวงมานเอง"

ฉนสมครจะรบตามไปทนท เพราะตามคาบอกเลาของนาย

ชางทองแดงถงเรองประชวร กเหนวาเปนทนาวตกมาก แตจาตองอย

บรโภคอาหาร และพกเหนอยพอมกาลงเสยบางเลกนอยกอน

ทางจากเมองปาวาถงกสนาราไปมาไดงาย ในไมชาเรากเดน

ขามทงนาตดปาหญาสง เมอผานธารลานาสายหนงลงไปชาระสนาน

กายรสกชมชนขน หยดพกอยสกคร แลวเดนทางตอไป เวลาจวนโพล

เพลแลว ฉนแทบหมดกาลง เดนอกไมไหว

เมทนพยายามเอาใจ ชวนใหหาทพกแรมคน ณ ควงไมในท

อนสงสกหนอย บอกวาไมจาเปนจะรบรอนหกโหมกาลงใหเกนไปนก

ไดพดวา

"ฉนคาดวา เมองกสนาราคงอยไมไกลไปกวาระยะอกหมบาน

หนง และดเหมอนเปนเมองทอยกลางปา ไฉนพระพทธเจาจะเลอก

เสดจเขาปรนพพานเมองน? พระองคควรจะเสดจปรนพพานในสวน

ปาเชตวน จงหวดสาวตถ หรอไมเชนนนกทในสวนปาจงหวดรา

ชคฤห พระองคคงไมปรนพพานทเมองกนดารอยางน ใครเคยไดยน

ออกชอเมองกสนารากนบาง?"

"แตประชาชนคงจะไดยนชอเสยงเมองกสนาราตอไปในวนน"

ฉนพดตอบแลวเดนทางตอไป ในไมชากละเหยหมดกาลง ตอง

ตะเกยกตะกายขนไปบนเนนสงทไมมตนไมเพอชะเงอดวาจวนจะถงก

สนาราหรอยง มฉะนนจะตองคางคนอยในทไมมการปองกนอนตราย

จากสตวรายงเงยว และจะตองกระทบอากาศซงเปนพษทาใหเจบไข

ครนขนไปถงยอดเนน มองโดยรอบไมพบหมบานทไหนสก

แหงเดยว ดเปนสลางแลเปนปาพดเรอยไป เหนแตตนไมใหญ ๆ สง

ชะลด แผกงกานบงแสงแดดภายลางจนรกเรยวเปนปาดบสลบซบ

ซอนกนขนไป ถดไปในทแหงหนงเปนชะเวกลาธาร คอ ลาธาร

เดยวกบทเราลงไปสนานกายกอนหนานสกคร

อากาศตลอดทงวนอบอาว ทองฟาพยบ แตมาในตอนน มลม

พดฉวๆ บางแลวอากาศเรมปลอดโปรงเหนภมประเทศไดชดเจนขน

บาง เหนภเขากนเปนกาแพงใหญ และตระหงานขนเหนอยอดไมยอด

เขามตนไมขนสลาง มองดแตไกลคลายสนามหญาเขยวชอมอยหลาย

แหง ยอดทสดสดพงหายขนไปในทองฟา มเมฆสแดงเรอ ๆ อยกอน

เดยวลอยผานเปนพดยาวไกลลบ

ขณะเพงมองดเมฆกอนน อนสอดสอยางแปลก เลยหวนระลก

ถงความหลง ครงทไดเหนบดาเอาคมทองคาทหลอมเหลอเนอบรสทธ

แลวออกจากเตาทงเบา เมอเนอทองเยนลงกเอาไปวางไวบนเบาะ

แพรสนาเงนออน ลกษณะสทวาน ชางเหมอนกบสเมฆทเหนอยใน

ขณะนเสยจรง ๆ และคอย ๆ เปลยนสไปแปลก ๆ

ทแลเหนเปนเมฆเปลยนสอยางงามตานาดน หาใชเปนเมฆ

ไม

เมทนมอาการตนเตนคลายตกใจอะไร มอสนเขาจบแขนฉน

กระซบบอกวา "นนคอเขาหมพาน"

จรงอยางวา เหนสงตระหงานอยขางหนา คอ ขนเขาแหงเขา

ทงหลาย เปนสถานทอยแหงหมะไมมขาด คอ หมาลย เปนทสถตแหง

ทวยเทพ และเปนสานกของฤษมนผสาเรจ 'ภเขาหมพาน' ขอนแมแต

เมอฉนยงเดกอย กนบถอวาเปนนามศกดสทธ กระทาใหรสกทง

เคารพทงเกรงอยางซงใจอยางไรพดไมถก อนเรองราวทเนองดวย

ขนเขามมากมายและเคยไดยนอยบอย ๆ เชนวา "แลวกไปสปาหม

พาน ประพฤตพรตเปนฤษ" ไดเคยมผปวยปนเขานมาแลวแตกาล

กอนนบจานวนเปนเรอนพน เพอหาความเปนไปในทสงดวเวกให

บรรลภมความสขโดยการบาเพจตบะโยคะ อนเปนทางหลดพน

ตางผตางแสวงทางวโมกษ ตามวธทเหนวาถก ซงลงทายเปนมายา

เขาใจผดทงนน แตบดนพระผมพระภาคเจาไดเสดจมาใกลแดนนแลว

พระองคเทานนทลวงพนมายาความหลงผด พระผซงเราโดยเสดจ

ตามรอยพระบาทมาในขณะน

ขณะฉนยนนกเพลนอย รปทเหนเปนสรงเรองกเลอนหายไป

ประหนงวาโพยมสวรรคหลดลงมาคลมเสยหมดไมใหเหน แตเมอได

เหนมาแลว กพอทาใหมใจชมชนเกดกาลงกระปรกระเปราขนอก

ฉนพดกะเมทนวา "ถงหากพระพทธเจาจะเสดจขามขนเขา

นนเพอไปสภมแดนอนสงสดถงไหนกตาม ฉนเปนขอตามเสดจไปให

พบจนได"

เมอมมานะเชนน ฉนกเดนตอไป ไมทนถงครงชวโมงก

หมดแดนปาไมทรกเรยวเขาเขตไรนา

ขางหนาเรอยไป เวลานนมดลงแลว พระจนทรกาลงขนปรากฏดวงโต

อยเหนอยอดไม ตรงขามกบทซงเราไปถงแลว คอ เมองกสนารา

อนทจรง เมองกสนารากไมใหญโตยงไปกวาหมบานของพวก

มลละ มบานและกาแพงเมอง ใชไมสานเอาดนทา เหนครงแรกก

เขาใจวาคงจะมโรคระบาดอะไรอยางหนงเกดขนแกเมองนอย ๆ น

จนผคนเบาบางไป ตามประตบานมคนชราและคนเจบนงรองใหกนอย

เซงแซ

เราเขาไปถามวาเกดอะไรขน

พวกนนบดไมบดมอตอบวา "พระศาสดาจะดวนเสดจเขา

ปรนพพานเสยแลว ในเวลานเอง ดวงประทปของโลกจะดบแสงไป

พวกมลละพากนไปทปารง เพอไปเฝาถวายบชาแดพระองคผทรงพระ

ภาค เพราะเมอกอนหนาจะมดคานเลกนอย พระอานนทมาในเมอง

ตรงไปทตลาด ซงเปนทชมนม พวกมลละกาลงประชมโตเถยงกนดวย

เรองการเมองเมอพระอานนทไปถง ไดบอกวา "ดกอนพวกมลละ ใน

วนนกอนเวลาเทยงคน พระพทธเจาจะเขาเสดจปรนพพาน ทานจงรบ

พากนไปเฝา เพราะพระพทธองคจะไดเสดจเขาพระปรนพพานใน

เมองทาน เปนโอกาสทพวกทานจะไดเฝาเปนครงสดทาย" เมอพวก

มลละไดทราบดงน กปรเทวนาการดวยความเสยใจ พาบตรภรยารบ

ไปทปารง สวนพวกขาพเจาทเหลอเปนคนชราและพการเดนเหนไม

ไหว จงจาตองแกรวอยกบท ไมสามารถไปบชาพระศาสดาใน

ครงสดทายได"

เมอไดความดงน เรากรบออกประตเมองไปยงปารง๕ ทนทซง

ชาวบานเหลานนชทางให ไปตามทางเหนพวกมลละกลบมาเปนหม

อารามทอยากจะใหถงทนใจ เรารบสาวกาวตดขามทง ตรงไปทางมม

ปานอย

ครนไปถง เหนภกษองคหนงยนพงรองใหอยกบตนไม ฉน

รสกตนใจขนมาในใจหยดมองด ขณะ นน ภกษองคนนเงยหนาแหงน

ขนไปบนทองฟา แสงจนทรวนเพญสองมากระทบเตมหนาทาน ฉนก

จาไดวาเปนพระอานนท

ฉนเขาใจวา คงมาไมทนกอนเวลาเสดจปรนพพานเสยแลว

กระมง คดแลวกใจหายไมทราบวากาลงวงชาไปไหนหมด

ขณะนน ไดยนเสยงมใครแหวกสมทมไม แลวเหนพระภกษ

รางใหญองคหนงเขามาเอามอทาบบาพระอานนทพดวา "ทานพระ

อานนท พระศาสดารบสงใหหา"

เทานเอง กเปนอนทราบไดแน วายงมโอกาสไดเฝาทนในครง

สดทาย แรงฉนแขงขนมาทนท

สามารถเดนตอออกไปไดอก ขณะนนพระองคลมาลเหลยวมาเหน

และจาฉนได มหนาตาแสดงวตกกลวเราจะเขาไปรบกวนพระพทธเจา

ฉนจงชงพดใหเบาใจเสยกอนวา

"ทานอยาวตกเลย พวกฉนจะไมรบกวนรองไหราไรอยาง

ผหญงธรรมดา ในเวลาอนเปนปจฉมกาลแหงพระพทธเจา พวกฉน

ตงใจรบเรงจากเมองเวสาลมาโดยไมหยดพก ความประสงคกเพยงได

เฝาพระองคอกหนหนงซงเปนครงสดทายเทานน ขอทานอยาใหเสย

ความตงใจนเลย โปรดอนญาตใหไดเขาเฝา เพอจะไดอนทรยกลาแขง

บาเพญกศลตอไป"

ทานกทากรยาใหเราตามไป เราไปไมสไกลกมากนอย ถง

ชองวางนอย ๆ ในปารงมพระภกษราวสองรอยองคยนอยเปนรป

อฒจนทร ณ ทามกลางทน มตนรงขนาดใหญสองตนกาลงออกดอก

เปนกลมกอนขาวไสว ระวางควงไมรงทงคน เหนพระพทธเจา

ประทบบรรทมบนพระแทน ซงปลาดดวยผาสเหลองมพระหตถขวา

หนนพระเศยร ดอกรงกโปรยเกสรเปนละอองมาอาบพระองค

ดานพระปฤษฎางคถดไปไกล คอ เขาหมพาน มหมะปกคลม

เปนนตยนรนดรแตบดนถกความมดเขาปกคลม ซงฉนดเหมอนจะ

เหนขนในใจ วาทฉนเกดมกาลงมาไดทนเฝาพระพทธเจาถงทน ก

เพราะไดเหนขนเขานนในคราวแรกเมอเวลามา

พระพทธเจาตรสกะพระอานนทกอนกวาผอนหมด เพราะ

ทานมายนเฝาอยเฉพาะพระพกตรแลว วา "สาแดงอานนท เรารไดด

วาทานรองไหโศกเศราถงเรา และทานคงคดอยวาทานยงไมสนอาสว

กเลส ยงไมบรรลความเหนแจง และบดนพระศาสดาผกรณาแก

ทานกจะเขาปรนพพานเสยแลว สาแดงอานนท ทานจงเลกคด

อยางนนเสยเถด จงอยาปรเทวนาการ จงอยาโศกเศรา สาแดง

อานนท เราไดบอกแกทานแลวมใชหรอวาบรรดาสงทยดถอรกใคร

ยอมมอนตองจากไป ธรรมดายอมเปนธรรมดาของมนกระนน สงทง

ปวงเกดขนเองโดยสภาพธรรม เราไมไดจดการใหเกดขน แตชอบ

ออกรบวา เปนของเราสงนน ๆ ยอมมอาการแปรไปตามธรรมดาวสย

เราจะดนรนใหเปนอยางใจเราคดไมไดนอกจากออกรบเอาเปน

ของเหลว ๆ และในทสดมนกตองลวงลบไปดวยอานาจแหงธรรมดา

เราจะฝนใหคงอยไมสาเรจเลย จะไดกแตความคลงเพอออกรบเอาเสย

เตมแปล นบประสาอะไร ตวทานเองกอยาทะนง ยอมตกอยในอานาจ

ธรรมดาทจะบนดาลใหเปนอยางไรไดทงนน เพราะฉะนนธรรมดา

ทงหลายจงเปนอนตตา คอเลอกไมได ไมสาเรจดวยเราสกอยางเดยว

มนเกดขนแลวยอมดบไปมนรวมกนแลวยอมจากไป ปรงมน ขน มนก

แตกสลายไป สาแดงอานนท ทานไดปฏบตเรามานานดวยความเตม

ใจจงรก ไมมอดเออนทอ ถอย ชอวาไดพยายามดแลว จงใชความ

พยายามอนสมาเสมอนน มาในทางบาเพญเพยรในไมชาทานจะหลด

พนจากกเลสดาฤษณา ทฐความเหนเชอนและอวชชาความไมรแจง

เหนผดไปตามมายา"

ทานพระอานนทพยายามกลนสะอน เพอแสดงวาไมมความ

เสยใจตอไปแลว แขงใจกราบทลถามวา "พระสรระราง จะโปรดให

จดการอยางไร?"

พระพทธเจาตรสตอบวา "ไมควรวตกในเรองน เพราะสาวกท

ทรงสตปญญาพรอมทงพราหมณและคฤหบดมหาศาลทเขานบถอ คง

จะจดทากนไปเอง ตามเหนสมควรแกการ ตวทานมสงสาคญทจะพง

ใสใจอย คอ จงนกถงอมฤตธรรม อยาไดนกสงอะไรเลย จงเรง

พยายามขวนขวายตอไปใหบรรล อยายอทอแทถอยหลง"

พระพทธเจาตรสเฉพาะพระอานนทแลว กทรงทอดทศนาการ

มายงเหลาพระสาวกทยนเฝาอยเปนวง ตรสวา

"ภกษทงหลาย บางททานทงหลายจะนกวา พระธรรมนนขาด

ศาสดาเสยแลวทานไมมศาสดาตอ ไปแลว ดกอนภกษทงหลาย ทาน

อยาพงคดอยางน ธรรมทเราแสดงไวเมอเราลวงไปจกเปนศาสดาของ

พวกทาน เพราะฉะนน ทานอยาพงยดเอาสงภายนอกเปนทพง

จงถอพระธรรมเปนทพงใหม น พระธรรมนนจะเปนความสวางแกทาน

เองจะเปนทพงแกตนเอง"

สวนตวฉนนน พระพทธเจาทรงชาเลองเหน พระองคซงทรง

พระมหากรณาธคณไดทอดพระ เนตรเพงอยครหนง ฉนรสกวาทได

บากบนเดนทางมา เปนอนไมเปลาผลเลย

ลวงมาสกคร พระองคตรสอกวา

"ภกษทงหลาย บางทจะมบางทานทเกดความสงสยขนใน

สวนศาสดา หรอในสวนพระธรรม ทานจงถามเสยใหสนระแวงเถด

เพอไปภายหนา ทานจะไมไดโทษตวเองวาเมอพระศาสดายงทรงม

ชวตอยมไดไตถามอะไรไว"

พระองคตรสดงน ประทานโอกาสใหผทเฝาอยกราบทลขอ

สงสยได แตกนงกนหมด ใครเลายงจะมใจลงเลสงสย เมอไดมาเฝา

เฉพาะพระพกตรแหงพระองคผจะเสดจลบไปแลว? พระพทธเจาเสดจ

ไสยาสนอยทนน มแสงเดอนในวนเพญสองสเหลองออนมาทวพระ

วรกาย ประหนงวาเทพบตรกาลงเตรยมการสนานพระสรราพยพใน

ครงสดทายกลาวคอ โปรดละอองเกสรดอกไมลงมา

พระอานนทเตมตนในหฤทย ประสานหตถกราบทลวา

"ขาแตพระองค ประหลาดนกหนาพระสจธรรมน ขาพระองค

เชอวาในทประชมสงฆน ไมมผใดแมแตรปเดยวทยงมความไมสนทใจ

ในคาสงสอนและศาสดาอย"

และพระผประเสรฐสด กตรสวา

"สาแดงอานนท ทานกลาวดวยมศรทธาเตมท แตเรารแลววา

ไมมความกนแหนงตะขดตะขวงอยในใจผใด เพราะแมผทนบวาม

เชาวนปญญาลาหลงกวาเพอน กโปรงใจในลทธธรรมแลว และในทสด

กจะไดบรรลโมกษธรรมเหมอนกน"

ครนพระองคตรสดงนแลว ผทเฝาอยกรสกเยอกประหนงวาม

มออน ทรงพลงการอานาจ มาเปดทวารวถแหงความเปนอนจจา

ประจาสงขาร สาหรบเชญพระองคเสดจเขา

พระองคเผยพระโอษฐอกครงหนง เปนพระปจฉมวาจาท

จารกไวแกสงสารโลกเปนพระสจธรรมอนลาเลศวา

"ภกษทงหลาย เราตถาคตขอเตอนทาน อนสงขารทงหลายม

แตเสอมไปเปนธรรมดา ขอทานทง หลายจงบาเพญกศลใหเตมทดวย

ความไมประมาทเถด"

นคอ พระโอวาทแหงพระศาสดาเปนมรดกครงสดทาย

ครนแลว สนพระดารส สนพระสรเสยง หบพระโอษฐหลบพระ

เนตร พระอสสาสปสสาสซงเคยระบายตามธรรมดาคอย แผวเบาลง ๆ

ทกท แลวกสนกระแสลม โดยพระอาการสงบ พระภกษองคหนง๖

ประกาศวา พระบรมศาสดาเสดจปรนพพานแลว

อนจจา! แสงเดอนเพญผองกระจางจบพระพกตรอยเมอกก

จางซดขมกขมวลง ทองฟาสลวมวพยบครม อากาศเยนเฉยบจบ

หวใจนาคางหยดเผาะ ๆ เปนหยาดนาตาแหงสวรรค เกสรดอกรง

รวงพรเปนสายสหสธาราสรงพระพทธสรระ จกจนเรไรสงดเงยบดไมม

แกใจจะทาเสยง ธรรมชาตรอบขางตางสลดหมดความคะนองทกสง

ทกอยาง

แลวจงมเสยงกระซกๆ สะอนไหแหงพระภกษสงฆ ฝายพวก

มลละกรองไหโฮแทบสนสมฤด

ขณะนน อนวา ปฐวกมปนาการกบงเกด ปรากฏพลกพง

กลวทวโลกธาตทงปวง อกทงหวงมหรรณพกกาเรบตฟองคะนองคลน

ครนครน นฤนาทสนนในมหาสมทรสาคร ทงหมมจฉาชาตมงกรผดดา

กระทาใหศพทสานานนฤโฆษครวนา ดจเสยงปรเทวกถาแซซอง

โศกาดรกาสรด ทงขนเขาสเนรราชราชบรรพตกนอมยอดโอนออน ม

อาการปานประหนงวายอดหวายถกอคคลน อเนกมหศจรรยก

บนดาลทวเมทนดลสกลนภากาศ ปางเมอพระบรมโลกนาถเจาสพระ

ปรนพพาน นนแล

๑. ปาวาลเจดย

๒. อมพปาลวน ซงนางอมพปาลคณกาถวายเปนสงฆาราม

๓. กฏาคารศาลา ปามหาวน?

๔. จนทกมมารบตร