KECAP PANUNJUK

Preview:

DESCRIPTION

KECAP PANUNJUK. Kecap Gaganti Panunjuk. Iki, ike = ieu Iku, iko = eta Ika, ika = itu I = di (R)I = di. Lamun hiji kecap dimimitian ku ang atawa ng hartina eta kecap teh geus dipikawanoh. Iki ng = iking = ieu Iku ng = ikung = eta Ika ng = ikang = itu Ikana, ikanang = itu, di ditu. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

KECAP PANUNJUKKECAP PANUNJUK

Kecap Gaganti PanunjukKecap Gaganti Panunjuk

• Iki, ike = ieu• Iku, iko = eta• Ika, ika = itu• I = di• (R)I = di

• Iki, ike = ieu• Iku, iko = eta• Ika, ika = itu• I = di• (R)I = di

Lamun hiji kecap dimimitian ku ang atawa ng hartina eta kecap teh geus dipikawanoh

Lamun hiji kecap dimimitian ku ang atawa ng hartina eta kecap teh geus dipikawanoh

• Iki ng = iking = ieu• Iku ng = ikung = eta• Ika ng = ikang = itu• Ikana, ikanang = itu, di

ditu

• Iki ng = iking = ieu• Iku ng = ikung = eta• Ika ng = ikang = itu• Ikana, ikanang = itu, di

ditu

KECAP PANUNJUK NU HARTINA NU BOGANA

(EMPUNYA)

KECAP PANUNJUK NU HARTINA NU BOGANA

(EMPUNYA)• Niki, niking = nu ieu, ieu nu

bogana• Niku, nikung = nu eta, eta nu

bogana

• Niki, niking = nu ieu, ieu nu bogana

• Niku, nikung = nu eta, eta nu bogana

KECAP NUDUHKEUN TEMPAT

KECAP NUDUHKEUN TEMPAT

• Riki, riking = di dieu• Riku, rikung = di ditu

• Riki, riking = di dieu• Riku, rikung = di ditu

PIKEUN NGAYAKINKEUN, DIGUNAKEUN RARANGKEN

TUKANG HĔN

PIKEUN NGAYAKINKEUN, DIGUNAKEUN RARANGKEN

TUKANG HĔN• Ika – ikahĕn• Iku – ikihĕn• Iku - ikuhĕn

• Ika – ikahĕn• Iku – ikihĕn• Iku - ikuhĕn

Atika, atiki, atikudisingget jadi tiki, tika,

tiku (nya eta)

Atika, atiki, atikudisingget jadi tiki, tika,

tiku (nya eta)Lamun ditambahan ng jadi

tiking, tikang, tikung Lamun ditambahan ng jadi

tiking, tikang, tikung

Ta, tang = etaTa, tang = eta

Conto kalimahConto kalimah

• Lara niking priyawiraha.• Atyanta prajña nikā.• Rikanang hawan matĕmu raksasa

len.• Suka yan pacangkrama rikang jaladi.• Hĕnĕngakna ng kathā sakarĕng.• Inalapnira tang Nandini.

• Lara niking priyawiraha.• Atyanta prajña nikā.• Rikanang hawan matĕmu raksasa

len.• Suka yan pacangkrama rikang jaladi.• Hĕnĕngakna ng kathā sakarĕng.• Inalapnira tang Nandini.

Kecap SandangKecap Sandang

• Si• Sang• Dang

• Si• Sang• Dang

Kecap sandang: SiKecap sandang: Si

- nu geus raket- sato- dipikanyaah- dipikaijid

- nu geus raket- sato- dipikanyaah- dipikaijid

Conto KalimahConto Kalimah

• Si Pandu-suta = anak Pandu (loma).• Si Singha = Singa (anu geus

dipikanyaho).• Si Jurumudi = Jurumudi (anu geus

dipikanyaho).• Si Panjahat = Penjahat (anu

dipikageuleuh).

• Si Pandu-suta = anak Pandu (loma).• Si Singha = Singa (anu geus

dipikanyaho).• Si Jurumudi = Jurumudi (anu geus

dipikanyaho).• Si Panjahat = Penjahat (anu

dipikageuleuh).

SaSa

• Sarua jeung si tapi leuwih hormat• Sarua jeung si tapi leuwih hormat

SangSang

• Dipake di hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran, gelar, atawa sato nu dianggap raja, sohor, atawa dihormat

• Dipake di hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran, gelar, atawa sato nu dianggap raja, sohor, atawa dihormat

Conto KalimahConto Kalimah

• Sang hyang Bayu = Dewa Angin• Sang Ugraçrawā = sang

Ugraçrawā• Sang Bhima = sang Bima• Sang Kancil = sang Kancil

• Sang hyang Bayu = Dewa Angin• Sang Ugraçrawā = sang

Ugraçrawā• Sang Bhima = sang Bima• Sang Kancil = sang Kancil

DangDang

pikeun nyebut jalma nu dihormat/ dihargaan, contona: ulama, guru, pandita

Contona:Dang Hyang Drona: Drona nu muliaDang Acāryya: Guru nu dihormat

pikeun nyebut jalma nu dihormat/ dihargaan, contona: ulama, guru, pandita

Contona:Dang Hyang Drona: Drona nu muliaDang Acāryya: Guru nu dihormat

Conto KalimahConto Kalimah

• Ikang si Çakuntalā singgih ike• Lunghā ta sang Menakā.• Wruh pwa bhagawān Kanwa

ryambĕk sang Çakuntala• An mangkana ling sang kanyā.

• Ikang si Çakuntalā singgih ike• Lunghā ta sang Menakā.• Wruh pwa bhagawān Kanwa

ryambĕk sang Çakuntala• An mangkana ling sang kanyā.

Conto kalimahConto kalimah

• Mangkana ling sang hyang Indra• Matang yan Poru ngaran sang

nātha, apan wĕka Puru• Glāna ta mahārāja Cantanu de

ning ujar sang Dacapati• Dang Hyang Krpa tumūtakĕn Dang

Hyang Drona.

• Mangkana ling sang hyang Indra• Matang yan Poru ngaran sang

nātha, apan wĕka Puru• Glāna ta mahārāja Cantanu de

ning ujar sang Dacapati• Dang Hyang Krpa tumūtakĕn Dang

Hyang Drona.

KECAP KANTETANKECAP KANTETAN

• Dumasar susunan basa Sansekerta• Dumasar susunan basa Jawa Kuna

• Dumasar susunan basa Sansekerta• Dumasar susunan basa Jawa Kuna

1. D-N1. D-N

• Rajaputra = putra raja• Maharaja = raja agung• Tribhuwana = buana tilu• Dhannurwedacastra = kitab elmu

manah• Yamaloka = tempat Dewa Yama• Kurukşetra =lapang/kuburan

bangsa kuru

• Rajaputra = putra raja• Maharaja = raja agung• Tribhuwana = buana tilu• Dhannurwedacastra = kitab elmu

manah• Yamaloka = tempat Dewa Yama• Kurukşetra =lapang/kuburan

bangsa kuru

2. Jeung2. Jeung

• Wanadri (wana-adri) = leuweung jeung gunung

• Gajaçwa (gaja-açwa) = gajah jeung kuda

• Sukaduhka = senang jeung susah• Lakibini = lalaki jeung awewe• Tapatapi = nu tapa lalaki jeung

awewe

• Wanadri (wana-adri) = leuweung jeung gunung

• Gajaçwa (gaja-açwa) = gajah jeung kuda

• Sukaduhka = senang jeung susah• Lakibini = lalaki jeung awewe• Tapatapi = nu tapa lalaki jeung

awewe

3. Nu kahiji kecap bilangan

3. Nu kahiji kecap bilangan

• Astadacaparwa = dalapanbelas bagian (jilid)

• Caturdwara = gapura opat• Pancāksara = lima aksara• Çataguna =saratus kali lipet

• Astadacaparwa = dalapanbelas bagian (jilid)

• Caturdwara = gapura opat• Pancāksara = lima aksara• Çataguna =saratus kali lipet

4. Kecap kahiji nuduhkeun sipat tina kecap kadua

4. Kecap kahiji nuduhkeun sipat tina kecap kadua

• Uttamajanma = jalma nu utama• Mahaprabhu = raja agung• Ruksawayawa = awak ruksak• Mithyāsamaya = janji bohong

• Uttamajanma = jalma nu utama• Mahaprabhu = raja agung• Ruksawayawa = awak ruksak• Mithyāsamaya = janji bohong

5. Dimimitian ku a, an, nir, nis (hartina henteu jeung

leungit)

5. Dimimitian ku a, an, nir, nis (hartina henteu jeung

leungit)• Awighna = teu aya halangan• Akampya = teu usik• Akrta = teu ma’mur• Anangga = teu awakan, bogoh• Anadara = teu sopan,teu hormat

• Awighna = teu aya halangan• Akampya = teu usik• Akrta = teu ma’mur• Anangga = teu awakan, bogoh• Anadara = teu sopan,teu hormat

• Nisțŗşna = teu nyaah• Niççesa = taya sesana• Nirdoşa = teu boga dosa• Nirbhagya = teu bagja• Nirbhaya = teu sieun

• Nisțŗşna = teu nyaah• Niççesa = taya sesana• Nirdoşa = teu boga dosa• Nirbhagya = teu bagja• Nirbhaya = teu sieun

Hartina bogaHartina boga

• Pancamuka = boga lima beungeut• Raksasarupa = rupana jiga raksasa• Trinetra = matana tilu• Samanama = sarua ngaranna

• Pancamuka = boga lima beungeut• Raksasarupa = rupana jiga raksasa• Trinetra = matana tilu• Samanama = sarua ngaranna

Dimimitian ku swa atawa sarwwa

Dimimitian ku swa atawa sarwwa

• Swabhawa = tabeat, kaayaanna sorangan

• Swawidya = elmuna sorangan• Swadharmma = kawajiban

sorangan• Swaputra = anak sorangan• Swayambara = pilihan sorangan

• Swabhawa = tabeat, kaayaanna sorangan

• Swawidya = elmuna sorangan• Swadharmma = kawajiban

sorangan• Swaputra = anak sorangan• Swayambara = pilihan sorangan

• Sarwwapuspa = rupa-rupa kembang

• Sarwwaphala = rupa-rupa buah• Sarwwayudha = sagala pakakas

perang (rupa-rupa perang)• Sarwwawaditra = sagala waditra)

• Sarwwapuspa = rupa-rupa kembang

• Sarwwaphala = rupa-rupa buah• Sarwwayudha = sagala pakakas

perang (rupa-rupa perang)• Sarwwawaditra = sagala waditra)

Kantetan aworKantetan awor

• Lituhayu = rupana geulis• Tamolah = teu usik, cicing• Janmottama = jalma utama• Nyugading = kalapa gading

• Lituhayu = rupana geulis• Tamolah = teu usik, cicing• Janmottama = jalma utama• Nyugading = kalapa gading

• Lawas ikang yajña dwadasa warsa.• Ngaran ing carita

Astadaçaparwwa, gawe bhagawan Byasa

• Nangkĕn Soma nirahara• Swabhawa nisțŗşna sira

• Lawas ikang yajña dwadasa warsa.• Ngaran ing carita

Astadaçaparwwa, gawe bhagawan Byasa

• Nangkĕn Soma nirahara• Swabhawa nisțŗşna sira

• Ahad: Āditya• Senen: Soma• Salasa: Anggara• Rebo: Buddha • Kemis : Whŗaspati• Jumaah: Çukra• Saptu: Çanaiçcara (Tumpĕk)

• Ahad: Āditya• Senen: Soma• Salasa: Anggara• Rebo: Buddha • Kemis : Whŗaspati• Jumaah: Çukra• Saptu: Çanaiçcara (Tumpĕk)

• Çrawana (Juli-Agt)• Bhadra• Asuji• Karttika• Margaçira• Posya• Magha• Phalguna• Cetra• Weçakha• Jestha• Āsadha

• Çrawana (Juli-Agt)• Bhadra• Asuji• Karttika• Margaçira• Posya• Magha• Phalguna• Cetra• Weçakha• Jestha• Āsadha

SADWARA(PARINGKĔLAN)

SADWARA(PARINGKĔLAN)

• Tunglai• Aryang• Wurukung• Paningron• Uwas• Mawulu

• Tunglai• Aryang• Wurukung• Paningron• Uwas• Mawulu

PancawaraPancawara

• Pahing• Pon• Wage• Kliwon• Legi

• Pahing• Pon• Wage• Kliwon• Legi

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Sajna haji! Kumwa kengot ra bhujangga haji, ikang pancadaci krsna.

• Buddhawara pahing sangangatus wwaluwelas ikang cakakala.

• Kunang mangke Mawulu Wage• Nangken Soma mwang Wrhaspati

sira nirahara• Ekadaca cuklapaksa asujimasa

• Sajna haji! Kumwa kengot ra bhujangga haji, ikang pancadaci krsna.

• Buddhawara pahing sangangatus wwaluwelas ikang cakakala.

• Kunang mangke Mawulu Wage• Nangken Soma mwang Wrhaspati

sira nirahara• Ekadaca cuklapaksa asujimasa

KECAP PANANYAKECAP PANANYA

• Apa, mapa = naon, • Paran = kumaha• Aparan = naon, saha, kumaha,

naha

• Apa, mapa = naon, • Paran = kumaha• Aparan = naon, saha, kumaha,

naha

• Sapa, syapa (si-apa) = saha• Sangapa (sang-apa) = saha

(hormat)• Ndi, ndya = naon, mana, di mana,

ka mana, kumaha• Pira, sapira = sabaraha,

sababaraha, kumaha• Kapan = iraha, kumaha

• Sapa, syapa (si-apa) = saha• Sangapa (sang-apa) = saha

(hormat)• Ndi, ndya = naon, mana, di mana,

ka mana, kumaha• Pira, sapira = sabaraha,

sababaraha, kumaha• Kapan = iraha, kumaha

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Aparan ulah nikang naga ri huwusnya cinapa de sang ibu?

• Aparan ta rahadyan sanghulun kabeh ginantung ri petung sawuluh?

• Aparan ta sang Ugracrawa ngaranira?

• Aparan ulah nikang naga ri huwusnya cinapa de sang ibu?

• Aparan ta rahadyan sanghulun kabeh ginantung ri petung sawuluh?

• Aparan ta sang Ugracrawa ngaranira?

• Sangapa makaputre kita?• Mwang ndi paranira matangyan

asepikang acrama?• Kadi mapa karmma awaku

mangdadi?• Syapa karika tinonta kinabhaktya

ning Indra kuneng?• Sangapa ngaranira sira sang

siniwinta kuneng?

• Sangapa makaputre kita?• Mwang ndi paranira matangyan

asepikang acrama?• Kadi mapa karmma awaku

mangdadi?• Syapa karika tinonta kinabhaktya

ning Indra kuneng?• Sangapa ngaranira sira sang

siniwinta kuneng?

KECAP PARENTAHKECAP PARENTAH

• Miceun rarangken -um-• Make ta (hormat)• Make ndah (mangga)• Ngarobah ma- jadi pa-,

maka- jadi paka-, maha- jadi paha-,ang- jeung mang- jadi pang-,• Make rarangken –i atawa –aken

ditambahan de atawa dening, atawa teu make de atawa dening,

• Miceun rarangken -um-• Make ta (hormat)• Make ndah (mangga)• Ngarobah ma- jadi pa-,

maka- jadi paka-, maha- jadi paha-,ang- jeung mang- jadi pang-,• Make rarangken –i atawa –aken

ditambahan de atawa dening, atawa teu make de atawa dening,

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Tinghali de nta!• Patyani juga uson!• Patrem tekemaken i tenggek!

• Tinghali de nta!• Patyani juga uson!• Patrem tekemaken i tenggek!

NYAREKNYAREK

• Haywa

Contona:• Haywa kamu sangcaya• Haywa magong wuyungta

• Haywa

Contona:• Haywa kamu sangcaya• Haywa magong wuyungta

KECAP PANYAMBUNGKECAP PANYAMBUNG

• anu• sing, asing

Contona:Asing apulih pejahSing abangSing lungha

• anu• sing, asing

Contona:Asing apulih pejahSing abangSing lungha

KECAP GAGANTI TEU TANGTU

KECAP GAGANTI TEU TANGTU

1. Ngwwang: jalma (nu teu tangtu)2. Anu: nu3. Bari, bari-bari: saha wae, sing saha,

naon wae4. Angken/nangken: unggal5. Sira: hiji, hiji jalma6. Pira, pirang: sabaraha, sababaraha7. Waneh (jalma sejen), len (nu sejen,

salian), lyan (sejen), dudu (nu sejen), mwah (deuih)

1. Ngwwang: jalma (nu teu tangtu)2. Anu: nu3. Bari, bari-bari: saha wae, sing saha,

naon wae4. Angken/nangken: unggal5. Sira: hiji, hiji jalma6. Pira, pirang: sabaraha, sababaraha7. Waneh (jalma sejen), len (nu sejen,

salian), lyan (sejen), dudu (nu sejen), mwah (deuih)

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Lawan ngwwang kadi sanghulun.• Bari-bari ni wuwusira.• Pirang warsa kunang lawasnira

temutangan pinakanaknira ta sang Citranggada mwang Citrawiryya.

• Pira kunang lawasnireng swarga, manangkil ta sire Bhatara Brahma.

• Pira karika lawas narendranungsuka cangkrama met lango.

• Lawan ngwwang kadi sanghulun.• Bari-bari ni wuwusira.• Pirang warsa kunang lawasnira

temutangan pinakanaknira ta sang Citranggada mwang Citrawiryya.

• Pira kunang lawasnireng swarga, manangkil ta sire Bhatara Brahma.

• Pira karika lawas narendranungsuka cangkrama met lango.

KECAP RAJEKANKECAP RAJEKAN

• Dwilingga murni• Dwilingga rarangkenan

• Dwilingga murni• Dwilingga rarangkenan

Dwilingga murniDwilingga murni

a. Hartina loba, sababaraha kali:anak-anak, ingid-ingid, tunggal-tunggal, inggal-inggal

b. Ngurangan kecap asalna:phala-phala, kunda-kunda, gunem-gunem

c. Teu pasti: (a)paran-paran, tiru-tiru

a. Hartina loba, sababaraha kali:anak-anak, ingid-ingid, tunggal-tunggal, inggal-inggal

b. Ngurangan kecap asalna:phala-phala, kunda-kunda, gunem-gunem

c. Teu pasti: (a)paran-paran, tiru-tiru

d. Nandeskeun harti asalna:tuhu-tuhu, sipi-sipi, laki-laki

d. Nandeskeun harti asalna:tuhu-tuhu, sipi-sipi, laki-laki

DWILINGGA RARANGKENAN

DWILINGGA RARANGKENAN

• Pulupuluhan, sirasirat, lipurlinipur, ananghyananghyaken, amedi-medi,patukar-tukar

• Pulupuluhan, sirasirat, lipurlinipur, ananghyananghyaken, amedi-medi,patukar-tukar

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Anak laki-laki lituhayu paripurna.• Tonton t arupa nyawaknyam

aticaya gongnya.• Atyanta ramya nika de ning

sarwwakusuma.• Ika tamuta-mutani hyang Atma

ngaranira.

• Anak laki-laki lituhayu paripurna.• Tonton t arupa nyawaknyam

aticaya gongnya.• Atyanta ramya nika de ning

sarwwakusuma.• Ika tamuta-mutani hyang Atma

ngaranira.