KİMYASAL RİSK ETMENLERİ

KONUNUN GENEL AMACI

Katılımcıların;işyerindeki sağlığı ve güvenliği olumsuz etkileyen kimyasal risk etmenleri hakkında bilgi sahibi

olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması gereken iş sağlığı ve

güvenliği tedbirlerini öğrenmelerini sağlamaktır.

ÖĞRENME HEDEFLERİ

• İşyerlerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen kimyasal risk etmenlerini tanımlar.

2• Kimyasal risk etmenlerinin ortam ve

kişiye yönelik ölçüm metotlarını sıralar.

3 • Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen değerleri tanımlar.

4• Ülkemizde ve dünyada kimyasal risk

etmenlerine maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.

5• Kimyasal risk etmenlerinin işyerinde

kontrolü ve iş güvenliği uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.

Bu dersin sonunda katılımcılar;

• Kimyasalların üretimi, taşınması, depolanması ve kontrolü2

• Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS)1

• Kimyasalların üretiminde süreç kontrolü ve algılama donanımları3

• Kimyasalların isimlendirilmesi, etiketlenmesi ve sınıflandırılması4

• Kanserojen, mutajen ve toksik maddeler5• Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı

kimyasal maddeler6• Patlamadan korunma dokümanı ve patlayıcı

ortamlarda kullanılacak makine ve teçhizat7

KONUNUN ALT BAŞLIKLARI

• Asbest ve diğer lifli kimyasal maddeler8• İlgili mevzuat9

TANIMLAR

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDETEHLİKELİ KİMYASAL MADDE

a) Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeler, b) Yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni ile işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeler, c) Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddelerdir.

TANIMLAR

PATLAYICI MADDEPATLAYICI MADDE

Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddelerdir.

TANIMLAR

EINECS, CAS, mg/m3EINECS, CAS, mg/m3

EINECS : Kimyasal maddelerin Avrupa Envanteri. CAS : Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası.mg/m 3 : 20 0 C sıcaklıkta ve 101,3 Kpa. (760 mm civa basıncı) basınçtaki 1 m 3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı ppm : 1 m 3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı ( ml/ m 3 )

TANIMLAR

STELSTEL

Bir çalışma gününün herhangi bir anında aşılmaması gereken 15 dakikalık zaman ağırlıklı ortalama maruziyet sınırı. Maruziyetler 15 dakikadan uzun olmamalı ve bir günde 4 defadan fazla tekrarlanmamalıdır. Ardı ardına gelen maruziyetler arasındaki süre en az 60 dakika olmalıdır.

TANIMLAR

MAK değer, TWAMAK değer, TWA

MAK değer: Çeşitli kimyasal maddelerin kapalı işyeri havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada günde sekiz saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak olan azami miktarı. TWA : Günde 8, haftada 40 saat çalışma süresince uzun süreli ve tekrar edilebilen maruziyetlerde çalışanların sağlığını bozmayacak zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu.

TANIMLAR

OKSİTLENDİRİCİ MADDE, TOKSİK MADDEOKSİTLENDİRİCİ MADDE, TOKSİK MADDE

Oksitleyici madde : Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan maddelerdir. Toksik madde : Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.

TANIMLAR

ZARARLI MADDE, ALEVLENİR MADDEZARARLI MADDE, ALEVLENİR MADDE

Zararlı madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir. Alevlenir madde : Parlama noktası 21 0C - 55 0C arasında olan sıvı haldeki maddelerdir.

TANIMLAR

TAHRİŞ EDİCİ MADDE, AŞINDIRICI MADDETAHRİŞ EDİCİ MADDE, AŞINDIRICI MADDE

Tahriş edici madde : Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddelerdir. Aşındırıcı madde : Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddelerdir.

TANIMLAR

Çok kolay alevlenir madde, LD 50(Öldürücü Doz) Çok kolay alevlenir madde, LD 50(Öldürücü Doz)

Çok kolay alevlenir madde : 0 °C’den düşük parlama noktası ve 35 °C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddelerdir. LD 50(Öldürücü Doz) :Deney hayvanlarına belirli koşullarda ve doğrudan uygulanan toksik maddenin ,bu hayvan popülasyonunun %50’sini öldüren doz olarak tanımlanır.

TANIMLAR

Alerjik madde, RiskAlerjik madde, Risk

Alerjik madde : Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddelerdir. Risk : Kimyasal maddenin zarar verme potansiyelinin çalışma ve/veya maruziyet koşullarında ortaya çıkması olasılığıdır.

TANIMLAR

Üreme için toksik maddeÜreme için toksik madde

Üreme için toksik madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddelerdir.

TANIMLAR

Mutajen madde, LC 50 Mutajen madde, LC 50

Mutajen madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddelerdir. LC 50 (Öldürücü Konsantrasyon) :Belirli bir süre içinde,çevrede bulunan kimyasal maddeye maruz kalan deney hayvanlarının % 50’sini öldüren madde derişimi olarak tanımlanır.

TANIMLAR

Çevre için tehlikeli madde, TehlikeÇevre için tehlikeli madde, Tehlike

Çevre için tehlikeli madde : Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan kısa veya uzun süreli tehlikeler gösteren maddelerdir. Tehlike : Bir kimyasal maddenin yapısal özelliği nedeni ile zarar verme potansiyelidir.

TANIMLAR

Mesleki maruziyet sınır değeri, İmmunotoksik Etki Mesleki maruziyet sınır değeri, İmmunotoksik Etki

Mesleki maruziyet sınır değeri : Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırıdır. İmmunotoksik Etki : Kimyasal bileşiğin bağışıklık sistemi üzerinde oluşturduğu etkidir

TANIMLAR

Solunum bölgesi, Kanserojen madde Solunum bölgesi, Kanserojen madde

Solunum bölgesi : Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısıdır. Kanserojen madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran maddelerdir.

TANIMLAR

Biyolojik sınır değeri, Sağlık gözetimi Biyolojik sınır değeri, Sağlık gözetimi

Biyolojik sınır değeri : Kimyasal maddenin, metabolitinin veya etkilenmeyi belirleyecek bir maddenin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun üst sınırıdır. Sağlık gözetimi : Çalışanların belirli bir kimyasal maddeye maruziyetleri ile ilgili olarak sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmelerdir.

TANIMLAR

Çok toksik maddeÇok toksik madde

Çok toksik madde : Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddelerdir.

TANIMLAR

Kimyasal Madde, MüstahzarKimyasal Madde, Müstahzar

Kimyasal Madde; Doğal halde bulunan,üretilen,herhangi bir işlem sırasında veya atık olarak ortaya çıkan, kazara oluşan, ürünün kalitesini artırmak için katkı maddesi olarak eklenen, işlem sırasında ortaya çıkan her türlü safsızlıkları içeren her türlü element, bileşik veya karışımlardır. Müstahzar: En az iki veya daha çok maddeden oluşan karışım veya çözeltilerini.

TANIMLAR

Kolay alevlenir maddeKolay alevlenir madde

Kolay alevlenir madde : a) Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen, b) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki, c) Parlama noktası 21 0C 'nin altında olan sıvı haldeki, d) Su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddelerdir.

TANIMLAR

Benzen benzol, Benzin gazolin, Etil alkol etanol Hidrojen bromür bromik asit, Hidrojen klorür hidroklorik asit, tuz ruhu Nitrik asit kezzap, Kerosen gazyağı,Nitrojen Azot Doğalgaz Metan Sodyum hidroksit Kostik soda, Vinyl klorür Klorethen,klor etilen, Aseton Dimetil keton Fosgen Karbonil di klorür Asetilen Eten

KİMYASALLARIN İSİMLENDİRİLMESİ

KİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASI

KİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASIKİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASI

A) Ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet sonunda sağlığa zararlı olan;

B) Fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle fiziksel ve kimyasal zarar verme riski taşıyan;

C) Çevreye zarar veren;

A) Ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet sonunda sağlığa zararlı olan;

B) Fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle fiziksel ve kimyasal zarar verme riski taşıyan;

C) Çevreye zarar veren;

MEVZUATMEVZUAT

AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYON KARARLARINA GÖRE

TEHLİKELİ MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, ETİKETLENMESİ VE AMBALAJLANMASI

HAKKINDA YÖNETMELİK

AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYON KARARLARINA GÖRE

TEHLİKELİ MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, ETİKETLENMESİ VE AMBALAJLANMASI

TEHLİKELİ KİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASITEHLİKELİ KİMYASALLARIN SINIFLANDIRILMASI

•Patlayıcı •Oksitleyici •Çok kolay alevlenir •Kolay alevlenir •Alevlenir •Çok toksik •Toksik •Zararlı

•Aşındırıcı •Tahriş edici •Hassaslaştırıcı •Kanserojen •Mutajen •Üremeye toksik •Çevre için tehlikeli

Avrupa Birliği sınıflandırmasında: Sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden olanlar ve diğerleri bu sınıflandırmadan ayrı sınıflandırmalar içinde yer almaktadır. Ayrıca bu sınıflandırmaya tıbbi ve hayvansal ilaç, kozmetik, patlayıcı (mühimmat) pestisit, kimyasal atık, insan ve hayvan gıdası da dahil değildir. Bu ürünlerin ayrı sınıflandırılma ve etiketleme kuralları bulunmaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) 1990 yılında kabul ettiği “Kimyasalların Kullanımında Güvenlik Hakkında 170 no’lu Sözleşme” ve “177 no’lu Tavsiye Kararı” ile kimyasalların üretimi, kullanımı, depolanması, taşınması kimyasal atıkların yok edilmesi ve işlenmesi, içerisinde kimyasal bulunan kapların bakım ve onarımında alınacak önlemleri sıralamıştır.

170 no’lu Sözleşme kimyasalların sınıflandırılmasında, kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletler Teşkilatının Tehlikeli Maddelerin Taşınması ile ilgili Tavsiye Kararına (UNRTDG) uyulmasını öngörmektedir.

177 Sayılı Tavsiye Kararı:

Bu tavsiye kararında kimyasalların; Vücudun herhangi bir kısmında meydana

getirecekleri akut ve kronik sağlık sorununa neden olabilecek toksik özellikleri

Parlama, patlama, oksitleme, tehlikeli reaksiyon verme gibi özelliklerin de içerecek şekilde fiziksel ve kimyasal karakteristikleri,

Bu tavsiye kararında kimyasalların; Vücudun herhangi bir kısmında meydana

getirecekleri akut ve kronik sağlık sorununa neden olabilecek toksik özellikleri

Parlama, patlama, oksitleme, tehlikeli reaksiyon verme gibi özelliklerin de içerecek şekilde fiziksel ve kimyasal karakteristikleri,

Aşındırıcı ve tahriş edici özellikleri, Alerjik ve hassasiyet oluşturma özellikleri Kansorejen etkileri, Teratojenik ve mutajenik etkileri Üreme sistemine etkileri

gibi özellikleri göz önünde bulundurularak sınıflandırılması önerilmektedir

Aşındırıcı ve tahriş edici özellikleri, Alerjik ve hassasiyet oluşturma özellikleri Kansorejen etkileri, Teratojenik ve mutajenik etkileri Üreme sistemine etkileri

gibi özellikleri göz önünde bulundurularak sınıflandırılması önerilmektedir

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun sınıflandırmasında;

Parlayıcı Patlayıcı Oksitleyici Reaktif Zehirli Tahriş edici Aşındırıcı Hassasiyet oluşturucu

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun sınıflandırmasında;

Parlayıcı Patlayıcı Oksitleyici Reaktif Zehirli Tahriş edici Aşındırıcı Hassasiyet oluşturucu

Kanserojen olan Üremeyi etkileyen Mutajenik etkileri

olan kimyasallar yer almaktadır.

Çevreye zarar verenler, sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden olanlar ve diğerleri için bir düzenleme yoktur.

Kanserojen olan Üremeyi etkileyen Mutajenik etkileri

olan kimyasallar yer almaktadır.

Çevreye zarar verenler, sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden olanlar ve diğerleri için bir düzenleme yoktur.

Taşıma ile ilgili sınıflandırma da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bu sınıflandırmada zararlı yüklerin taşınması, ambalajı ve etiketlenmesi ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.

Bununla ilgili olarak BM tavsiye kararı, IMO tarafından geliştirilen zararlı kimyasalların gemilerde nakli ile ilgili sınıflandırması bulunmaktadır.

Taşıma ile ilgili sınıflandırma da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bu sınıflandırmada zararlı yüklerin taşınması, ambalajı ve etiketlenmesi ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.

Bununla ilgili olarak BM tavsiye kararı, IMO tarafından geliştirilen zararlı kimyasalların gemilerde nakli ile ilgili sınıflandırması bulunmaktadır.

Ulusal düzenlemelerin pek çoğu da söz konusu uluslararası düzenlemelerle uyumlu olarak yapılmaktadırlar .

BM tarafından hazırlanan tavsiye kararı; UNRTDG (The United Nations Committee for The Transport of Dangerous Goods) kimyasalları 9 sınıfa ayırmaktadır.

Ulusal düzenlemelerin pek çoğu da söz konusu uluslararası düzenlemelerle uyumlu olarak yapılmaktadırlar .

BM tarafından hazırlanan tavsiye kararı; UNRTDG (The United Nations Committee for The Transport of Dangerous Goods) kimyasalları 9 sınıfa ayırmaktadır.

1. Patlayıcı Maddeler

2.1 Parlayıcı Gazlar

2.2 Zehirli Gazlar

2.3 Yanıcı olmayan Gazlar

3. Parlayıcı Sıvı Maddeler

1. Patlayıcı Maddeler

2.1 Parlayıcı Gazlar

2.2 Zehirli Gazlar

2.3 Yanıcı olmayan Gazlar

3. Parlayıcı Sıvı Maddeler

4.1 Parlayıcı Katı Maddeler

4.2 Kendiliğinden parlayıcı maddeler

4.3 Su ile temas ettiğinde parlayıcı gazlar oluşturan maddeler

5. Oksitleyici maddeler ve organik peroksitler

4.1 Parlayıcı Katı Maddeler

4.2 Kendiliğinden parlayıcı maddeler

4.3 Su ile temas ettiğinde parlayıcı gazlar oluşturan maddeler

5. Oksitleyici maddeler ve organik peroksitler

6.1 Zehirli Maddeler

6.2 Bulaşıcı maddeler

7. Radyoaktif maddeler

8. Aşındırıcı maddeler

9. Farklı tehlikeleri olan maddeler

6.1 Zehirli Maddeler

6.2 Bulaşıcı maddeler

7. Radyoaktif maddeler

8. Aşındırıcı maddeler

9. Farklı tehlikeleri olan maddeler

MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI

TEHLİKELİ MADDE MÜSTAHZAR TEHLİKELİ MADDE MÜSTAHZAR

Fiziko-kimyasal özellikler ; Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, İnsan Sağlığı üzerine etkiler; Çok toksik, toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, hassaslaştırıcı, kanserojen, mutajen, üreme için toksik , Çevre için tehlikeli özellikler; Su ortamında tehlikeli - Karasal ortamda tehlikeli En az birine sahip madde / müstahzar.

Güvenlik Bilgi Formu ( GBF )Güvenlik Bilgi Formu ( GBF )

Tehlikeli madde / müstahzarların ( Tehlikeli kimyasallar );

Risklerini Güvenli taşınım ve kullanımını Kaza halinde alınması gerekli önlemleri

içeren belge.

Tehlikeli madde / müstahzarların ( Tehlikeli kimyasallar );

Risklerini Güvenli taşınım ve kullanımını Kaza halinde alınması gerekli önlemleri

içeren belge.

YASAL DÜZENLEMEYASAL DÜZENLEME

İlk düzenleme ;

Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği ( 11 Temmuz 1993 )

Güvenlik Bilgi Formlarının Düzenlenmesine ilişkin Usül ve Esaslar Tebliği ( 11 Mart 2002 )

GBF larının hazırlanması ve dağıtılması için usül esaslar 11 Mart 2003 yılından itibaren uygulanmaktadır.

İlk düzenleme ;

Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği ( 11 Temmuz 1993 )

Güvenlik Bilgi Formlarının Düzenlenmesine ilişkin Usül ve Esaslar Tebliği ( 11 Mart 2002 )

GBF larının hazırlanması ve dağıtılması için usül esaslar 11 Mart 2003 yılından itibaren uygulanmaktadır.

YASAL DÜZENLEMEYASAL DÜZENLEME

İkinci düzenleme ;

Tehlikeli Maddeler Ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması Ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik

( 26 Aralık 2008 ; 27092 RG , 5. mükerrer ) 26 Aralık 2009 itibari ile yürürlüğe girdi. TKY ve GBF Tebliği yürürlükten kalktı.

İkinci düzenleme ;

Tehlikeli Maddeler Ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması Ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik

( 26 Aralık 2008 ; 27092 RG , 5. mükerrer ) 26 Aralık 2009 itibari ile yürürlüğe girdi. TKY ve GBF Tebliği yürürlükten kalktı.

GBF hazırlanacak kimyasallar GBF hazırlanacak kimyasallar

Tehlikeli olarak sınıflandırılmış , ‘’Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik ‘’ ( 26 Aralık 2008 ; 27092 RG , 5. mükerrer )

piyasaya arz edilmesi hedeflenen / arz edilen madde / müstahzarlar ;- sanayi kimyasalı - bitki koruma ürünü - biyosidal

Tehlikeli olarak sınıflandırılmış , ‘’Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik ‘’ ( 26 Aralık 2008 ; 27092 RG , 5. mükerrer )

piyasaya arz edilmesi hedeflenen / arz edilen madde / müstahzarlar ;- sanayi kimyasalı - bitki koruma ürünü - biyosidal

GBF hazırlanması GBF hazırlanması

Hazırlanmasından sorumlular ( piyasaya arz edenler ) ; - Üretici ( kendi ürünleri ) - İthalatçı ( ithal ettiği ürünler ) Hazırlayacaklar ; Güvenlik bilgi formlarının hazırlanmasına ilişkin personel belgelendirmesi konusunda akredite olmuş kuruluş tarafından belgelendirilmiş kişiler. Güncellenmesi ; Teknik gelişmelere bağlı olarak

GBF de yer alacak bilgiler ; İki bölüm halinde , örnek formatı yönetmeliğin Ek-1’inde

GBF ,1.Bölüm ; - hangi mevzuata göre hazırlandığı, - madde/müstahzarın adı, - hazırlanma tarihi, - güncellenmişse tarihi ve kaçıncı düzenleme olduğu, - sayfa ve form numarası

GBF de yer alacak bilgiler ; İki bölüm halinde , örnek formatı yönetmeliğin Ek-1’inde

GBF ,1.Bölüm ; - hangi mevzuata göre hazırlandığı, - madde/müstahzarın adı, - hazırlanma tarihi, - güncellenmişse tarihi ve kaçıncı düzenleme olduğu, - sayfa ve form numarası

GBF , 2.Bölüm ( 16 Başlık halinde , Rehberi Yönetmelik Ek-2 ) ; 1 ) Madde / Müstahzar ve Şirket/İş Sahibinin Tanıtımı, 2 ) Bileşimi / İçindekiler Hakkında Bilgi, 3 ) Tehlikelerin Tanıtımı, 4 ) İlk Yardım Önlemleri, 5 ) Yangınla Mücadele Önlemleri, 6 ) Kaza Sonucu Yayılma Önlemleri, 7 ) Elleçleme ve Depolama,

8 ) Maruziyet Kontrolleri / Kişisel Korunma 9 ) Fiziksel ve Kimyasal Özellikler, 10 ) Kararlılık ve Tepkime, 11 ) Toksikoloji Bilgisi, 12 ) Ekoloji Bilgisi, 13 ) Bertaraf Etme Bilgileri, 14 ) Taşımacılık Bilgisi, 15 ) Mevzuat Bilgisi, 16 ) Diğer Bilgiler.

GBF ‘nin dili ; Türkçe

8 ) Maruziyet Kontrolleri / Kişisel Korunma 9 ) Fiziksel ve Kimyasal Özellikler, 10 ) Kararlılık ve Tepkime, 11 ) Toksikoloji Bilgisi, 12 ) Ekoloji Bilgisi, 13 ) Bertaraf Etme Bilgileri, 14 ) Taşımacılık Bilgisi, 15 ) Mevzuat Bilgisi, 16 ) Diğer Bilgiler.

GBF ‘nin dili ; Türkçe

Dağıtılmasından sorumlular ( piyasaya arz edenler ) ;

- Üretici , İthalatçı , Dağıtıcı Dağıtım şekli ; - Elektronik ortamda / Yazılı metin olarak, - Ücretsiz. Dağıtım zamanı ; - İlk teslimatta ( en geç ), - Güncellemede ; güncelleme tarihi dikkate alınarak, 12 ay öncesine kadar tehlikeli kimyasalın verildiği kullanıcıya , en geç 3 ay içinde.

Dağıtılmasından sorumlular ( piyasaya arz edenler ) ;

- Üretici , İthalatçı , Dağıtıcı Dağıtım şekli ; - Elektronik ortamda / Yazılı metin olarak, - Ücretsiz. Dağıtım zamanı ; - İlk teslimatta ( en geç ), - Güncellemede ; güncelleme tarihi dikkate alınarak, 12 ay öncesine kadar tehlikeli kimyasalın verildiği kullanıcıya , en geç 3 ay içinde.

Kimyasalın etiket bilgilerinde ; - Tehlikeli özellik belirtilmişse ( işaret ve sembol ), - Risk cümlecikleri, güvenlik tavsiyeleri varsa

KİMYASAL RİSKLER

KİMYASAL RİSKLERKİMYASAL RİSKLER

Akciğerlerde alerjik reaksiyonlar bakteri ve mantara solunum yolu ile temasla da oluşabilir. Örneğin çiftçi akciğeri denilen hastalık, kuru saman veya şeker kamışına temastan dolayı gelişen bir olaydır. Ayrıca pek çok kimyasalın solunabilir parçacıkları, solunduğu zaman akciğerlerde birikir ve pnömokonyoz denilen hastalıklara sebep olur.

KİMYASAL RİSKLER

Merkezi Sinir Sistemi:

Merkezi sinir sistemi organik çözücülerin tehlikeli etkilerine duyarlıdır.

Bu çözücülerin pek çoğu birçok etkisinin yanında narkotik etkiye sebep olur, örneğin toluen, triklor etilen bağımlılık yapabilir, hekzan merkezi sinir sistemi felçlerine neden olabilir.

Ayrıca kurşun, civa, mangan gibi ağır metallerde sinir sistemine etki eder.

Merkezi Sinir Sistemi:

Merkezi sinir sistemi organik çözücülerin tehlikeli etkilerine duyarlıdır.

Bu çözücülerin pek çoğu birçok etkisinin yanında narkotik etkiye sebep olur, örneğin toluen, triklor etilen bağımlılık yapabilir, hekzan merkezi sinir sistemi felçlerine neden olabilir.

Ayrıca kurşun, civa, mangan gibi ağır metallerde sinir sistemine etki eder.

KİMYASAL RİSKLER

Kan Dolaşım Sistemi: Çözücülerin zıt etkilerine hedeftir. Bilindiği gibi kan

hücreleri kemik iliğinde oluşur. Benzen kemik iliğine etki ederek lenfosit

hücrelerde mutasyona neden olur.

Kan Dolaşım Sistemi: Çözücülerin zıt etkilerine hedeftir. Bilindiği gibi kan

hücreleri kemik iliğinde oluşur. Benzen kemik iliğine etki ederek lenfosit

hücrelerde mutasyona neden olur.

KİMYASAL RİSKLER

Kurşun (Pb) ve bileşikleri de kan problemlerine neden olan kimyasallara klasik bir örnektir.

Kurşun (Pb) eğer kana geçerse, eritrositlerde bulunan enzim aktivitelerini inhibe ederek kronik kurşun Pb zehirlenmesine neden olur.

Kurşun (Pb) ve bileşikleri de kan problemlerine neden olan kimyasallara klasik bir örnektir.

Kurşun (Pb) eğer kana geçerse, eritrositlerde bulunan enzim aktivitelerini inhibe ederek kronik kurşun Pb zehirlenmesine neden olur.

KİMYASAL RİSKLER

Karaciğer: Karaciğer kandaki istenmeyen maddeleri parçalayan ve arıtma görevi gören bir organdır. Karaciğer bozukluklarının belirtileri ancak çok ciddi hastalıklarda ortaya çıkar. Aflatoxin gibi doğal kaynaklı kimyasallar ile karbontetraklorür (CCl4), kloroform, vinilklorür vb. çözücüler, karbon sülfür, poliklorlubifeniller karaciğer için çok büyük tehlike oluşturan belli başlı kimyasallardı

KİMYASAL RİSKLER

Böbrek:

Karbontetraklorür (CCl4) böbreklerin fonksiyonunu bozan ve tahriş eden en zararlı kimyasallardan biridir. Ayrıca böbreğe zarar veren maddelerin başında Civa (Hg), kadmiyum (Cd), Krom (Cr), Demir (Fe), Altın (Au) gibi ağır metaller gelmektedir.

Böbrek:

Karbontetraklorür (CCl4) böbreklerin fonksiyonunu bozan ve tahriş eden en zararlı kimyasallardan biridir. Ayrıca böbreğe zarar veren maddelerin başında Civa (Hg), kadmiyum (Cd), Krom (Cr), Demir (Fe), Altın (Au) gibi ağır metaller gelmektedir.

KİMYASAL RİSKLER

Bir kimyasalın zehir etkisi gösterebilmesi kendisinin veya metabolitinin “yeterli miktarda” etki yerine ulaşması ve belirli süre burada bulunmasına bağlıdır.

Ayrıca toksik etki şiddeti yani toksisitesi bu etki yerindeki miktarı ve kalma süresi; absorbsiyon, dağılım, biyotransformasyon ve atılım hızlarına bağlıdır.

Bir kimyasalın zehir etkisi gösterebilmesi kendisinin veya metabolitinin “yeterli miktarda” etki yerine ulaşması ve belirli süre burada bulunmasına bağlıdır.

Ayrıca toksik etki şiddeti yani toksisitesi bu etki yerindeki miktarı ve kalma süresi; absorbsiyon, dağılım, biyotransformasyon ve atılım hızlarına bağlıdır.

KİMYASAL RİSKLER

KİMYASAL ETKİLEŞİMLERİKİMYASAL ETKİLEŞİMLERİ

Aynı anda organizmaya giren iki kimyasal birbirinin fizyolojik etkisini 3 şekilde etkileyebilir.

Bağımsız etki Sinerjik etki Antagonizma

Aynı anda organizmaya giren iki kimyasal birbirinin fizyolojik etkisini 3 şekilde etkileyebilir.

Bağımsız etki Sinerjik etki Antagonizma

KİMYASAL RİSKLER

Bağımsız etki Her iki madde birbirinden tamamen ayrı bağımsız fizyolojik etkide bulunabilir.

Sinerjik etki Aynı organda aynı yönde ve aynı şekilde etki ediyorlarsa “Sinerjik etki” ortaya çıkar. Sinerjik etki Additif etki veya potansiyalizasyon şeklinde görülür.

Bağımsız etki Her iki madde birbirinden tamamen ayrı bağımsız fizyolojik etkide bulunabilir.

Sinerjik etki Aynı organda aynı yönde ve aynı şekilde etki ediyorlarsa “Sinerjik etki” ortaya çıkar. Sinerjik etki Additif etki veya potansiyalizasyon şeklinde görülür.

KİMYASAL RİSKLER

Additif etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren 2 kimyasalın toplam etkisi bunların bir birlerinden ayrı iken gösterdikleri toksikolojik etkinin toplamına eşittir. (1+1=2). Örnek: Organafosforlu insektisitler dialipos, naled ve paration gibi maddeler temas edildiğinde görülen toplam etki her bir kimyasala tek tek maruz kalındığında görülen etkinin toplamıdır.

KİMYASAL RİSKLER

Potansiyalizasyon: Bir kimyasal, diğerinin etkisini arttırır. Böylece birinci madde potansiyatör olarak etki eder ve toplam etkide her iki kimyasalın kendi etkilerinin toplamından fazladır (1+1=4). Asbeste maruziyetle birlikte sigara içiminde görülen akciğer kanseri asbeste maruziyet sonrası içenlerde içmeyenlere göre 40 defa fazladır.

KİMYASAL RİSKLER

Antagonizma Bir kimyasalın etkisi başka bir kimyasal tarafından ortadan kaldırılabilir (1+1=0). Yani iki maddeden biri diğerine zıt etki edebilir. Bu etkiden zehirlenmelerde antidotunu bulmak için yararlanılır.

Potansiyalizasyon Bir kimyasalın diğerinin etkisini artırması

Antagonizma Bir kimyasalın etkisi başka bir kimyasal tarafından ortadan kaldırılabilir (1+1=0). Yani iki maddeden biri diğerine zıt etki edebilir. Bu etkiden zehirlenmelerde antidotunu bulmak için yararlanılır.

Potansiyalizasyon Bir kimyasalın diğerinin etkisini artırması

KİMYASAL RİSKLER

PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN

ÇALIŞANLARIN KORUNMASI

PATLAYICI ORTAMPATLAYICI ORTAM

Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik koşullar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımdır.

MEVZUAT

KAPSAMKAPSAM

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren ve patlayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan işyerlerini kapsar.

Ayrıca; Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerde kullanılacak her türlü taşıma aracı bu Yönetmelik kapsamındadır.

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren ve patlayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan işyerlerini kapsar.

Ayrıca; Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerde kullanılacak her türlü taşıma aracı bu Yönetmelik kapsamındadır.

MEVZUAT

KAPSAM DIŞIKAPSAM DIŞI

a) Hastalara tıbbi tedavi uygulamak için ayrılan yerler ve tıbbi tedavi uygulanması, b) Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik (90/396/AT) kapsamında yer alan cihazların kullanılması, c) Patlayıcı maddelerin ve kimyasal olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretimi, işlemlerden geçmesi, kullanımı, depolanması ve nakledilmesi, d) Sondaj yöntemiyle maden çıkarma işleri ile yeraltı ve yerüstü maden çıkarma işleri, e) Uluslararası antlaşmaların kapsamında bulunan kara, hava ve su yolu taşıma araçlarının kullanılması, bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.

MEVZUAT

KAPSAM DIŞIKAPSAM DIŞI

MEVZUAT

LABORATUARDA ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER

1. Ağızla pipet kullanılmaması,2. Pipetle çalışırken baloncuk oluşmasına dikkat edilmesi,3. Pipet yerine iğne ve şırınga kullanılmaması,4. Özelerin kullanılmadan önce soğutulması,5. Tüp kapakları açıldığında tüp ağzının alkollü bez ile örtülmesi,6. Tüm tehlikeli işlemlerin Biyolojik Güvenlik Kabininde yapılması,7. Santrifüj işleminin iyi havalandırılan bir odada yapılması, sağlam plastik tüp

kullanılması8. Parenteral enjeksiyon ve aspirasyon iğnesi kilitlenen enjektörle yapılması, iğne

enjektörden ayrılırken alkollü bezle tutulması,9. Kullanılmış iğne ve enjektörlerin doğruca dar ağızlı sağlam kaplara atılması, 10. Tüm kontamine materyalin atılmadan önce otoklavdan geçirilmesi,11. Tüm kontamine cam ve pipetlerin otoklava gitmeden önce dezenfektanlı kaplara

alınması,12. Laboratuvarlarda yemek, içmek ve sigara içmenin yasaklanması,13. Çıkarken ellerin yıkanması, önlüklerin laboratuvarlarda bırakılması,14. Serum veya örnek saklanan buzdolabında yiyecek bulunmaması.

1. Ağızla pipet kullanılmaması,2. Pipetle çalışırken baloncuk oluşmasına dikkat edilmesi,3. Pipet yerine iğne ve şırınga kullanılmaması,4. Özelerin kullanılmadan önce soğutulması,5. Tüp kapakları açıldığında tüp ağzının alkollü bez ile örtülmesi,6. Tüm tehlikeli işlemlerin Biyolojik Güvenlik Kabininde yapılması,7. Santrifüj işleminin iyi havalandırılan bir odada yapılması, sağlam plastik tüp

kullanılması8. Parenteral enjeksiyon ve aspirasyon iğnesi kilitlenen enjektörle yapılması, iğne

enjektörden ayrılırken alkollü bezle tutulması,9. Kullanılmış iğne ve enjektörlerin doğruca dar ağızlı sağlam kaplara atılması, 10. Tüm kontamine materyalin atılmadan önce otoklavdan geçirilmesi,11. Tüm kontamine cam ve pipetlerin otoklava gitmeden önce dezenfektanlı kaplara

alınması,12. Laboratuvarlarda yemek, içmek ve sigara içmenin yasaklanması,13. Çıkarken ellerin yıkanması, önlüklerin laboratuvarlarda bırakılması,14. Serum veya örnek saklanan buzdolabında yiyecek bulunmaması.

ŞİMDİ ÇAY SAATİ

KİMYASAL RİSK ETMENLERİ

Documents

İNSANCA · c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, ç) İlkyardım 3. Teknik konular a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma, c) Parlama,

17 - Kimyasal Risk Etmenleri

Geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında kimya sanayinin, tüm ... · KİMYASAL RİSK ETMENLERİ Sıvılar, direk alınabildiği gibi deri yoluyla da girebilirler. Püskürtme

KİMYASAL RİSK ETMENLERİisg.harran.edu.tr/.../isg/files/KIMYASAL_RISK_ETMENLERI.pdfAMAÇ •İşyerindeki sağlığı ve güvenliği olumsuz etkileyecek kimyasal risk etmenleri ve

Psikososyal Risk Etmenleri

İÇİNDEKİLER Psikososyal Risk Etmenleri Ergonomi Kaldırma ...‡IKLAMALI-SORU... · İÇİNDEKİLER Biyolojik Risk Etmenleri Psikososyal Risk Etmenleri Ergonomi Korunma Politikaları

KİMYASAL RİSK ETMENLERİ - bitlis.meb.gov.tr · KİMYASAL RİSK ETMENLERİ •Kimya sanayinin faaliyet alanı doğal maddelerin kimyasal yapısını değiştirerek diğer endüstrilerde

Ç MENTO ENDÜSTR S VERENLER SEND KASIisguyum.com/images/userfiles/08 - Kimyasal Risk Etmenleri...çalışanların kimyasal maddelerin tehlikeleri konusunda doğru değerlendirme yapmalarını

Amaç & Öğrenme Risk Etmenleri.pdf1. Biyolojik Risk Etmenleri 2. Biyomekanik Risk Etmenleri 3. Kimyasal Risk Etmenleri 4. Fiziksel Risk Etmenleri 5. Psikososyal Risk Etmenleri PSİKOSOSYAL

Kimyasal Risk Etmenleri - isguzaktanegitim.net · Kimyasal risklerin kontrol altında tutulabilmesi için ilk ve en önemli adım; özelliklerinin ve aynı zamanda da çevreye ve

17-Kimyasal Risk Etmenleri - ogrenci.hosdereisg.comogrenci.hosdereisg.com/dosya/17_KimyasalRiskEtmenleri.pdf · Kimyasal Risk Etmenleri Konu: Kimyasal Risk Etmenleri Amaç: İşyerindeki

Kimyasal Risk Etmenleri - TÜİSAGrİsk deĞerlendİrmesİ, tamİr ve bakim İŞlerİ de dahİl olmak Üzere kİmyasal maddelerle ÇaliŞilan tÜm İŞlerİ kapsamalidir. bİrden fazla

Geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında kimya sanayinin, tüm ...fslegitim.com/filemanager/uploaded/sg Dökümanlar/17...KİMYASAL RİSK ETMENLERİ Sıvılar, direk alınabildiği

16 Fiziksel Risk Etmenleri

FİZKSEL RİSK ETMENLERİ - Harran Üniversitesiweb.harran.edu.tr/.../9_fiziksel-risk-etmenleri.pdf · FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ •Fiziksel çevre, insanın yaşadığı ortamın

Ġġ SAĞLIĞI ve GÜVENLĠĞĠ ĠÇ YÖNETMELĠĞĠ TASLAĞI · Fiziksel Risk Etmenleri Fiziksel Risk Etmenleri Önlemleri 15 Biyolojik Risk Etmenleri Biyolojik Risk Etmenleri Önlemleri

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ FİZİKSEL, KİMYASAL, ELEKTRİKSEL ... · FİZİKSEL, KİMYASAL, ELEKTRİKSEL, ERGONOMİK RİSK ETMENLERİ İçindekiler ... Gürültü kulakta fiziksel

16 - Fiziksel Risk Etmenleri

Anda Osgb...onuçlar, Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri, Elle kaldlrma ve tasma, is kipmanlanrun güvenli kullarurnt, Ekranll

İş Sağlığı ve Güvenliği - personeldaire.bozok.edu.tr · RISK ETMENLERI •Fiziksel Risk Etmenleri •Kimyasal Risk Etmenleri •Biyolojik Risk Etmenleri •Tozlar •Ergonomik