View
216
Download
0
Category
Preview:
DESCRIPTION
Relatiemagazine CED-Groep, onderwijs, po, vo, so, Het Jonge Kind
Citation preview
In Oss groeit samenwerking uit tot kindcentrum
Newswise maakt Engelse les actueel en aansprekend
Opbrengstgericht werken
Groep wordt veilig met De Vreedzame School/Beste Burgers
februari 2016nummer 1 jaargang 14
Informatieblad relaties CED-Groep
met peuters
RotterdamBezoekadres: Dwerggras 303068 PC Rotterdam
Postadres CED-GroepPostbus 86393009 AP Rotterdam
KlasseApart is een drie keer per jaar verschijnend informatieblad van de CED-Groep over (nieuwe) diensten, producten en aspecten van educatieve dienstverlening in de praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstellingen en overige relaties. ISSN 1571-660, jaargang 14, nummer 1, februari 2016 redactie: Frank Brouwer, Lot Hannik, Marijke Nijboer (eindredacteur), Carolien Rebel, Elly van der Zel redactie-adres: CED-Groep, Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam, klasseapart@cedgroep.nl website: www.cedgroep.nl fotografie: Jan van der Meijde vormgeving: Pressure Line druk: MediaCenter Rotterdam oplage: 14.000 KlasseApart gratis ontvangen? Mail uw adresgegevens naar: klasseapart@cedgroep.nl
CED-Groep bereiktDe CED-Groep traint professionals en adviseert beslissers in onderwijs en
kinderopvang. En ontwikkelt innovatieve educatieve producten. Dat is wat we
doen. Maar niet wat we zijn. Bij de CED-Groep zijn we van alle onderwijsmarkten
thuis. We zijn innovatief en hebben een grote passie voor kansen voor kinderen.
Maar voor alles zijn we trots op resultaat. Als het een professional lukt om
kinderen het beste uit zichzelf te laten halen, hebben wij echt iets bereikt.
Volg ons
www.cedgroep.nlinfo@cedgroep.nl
Opbrengstgericht werken met peuters
Stichting Kinderopvang De Bilt heeft sinds 2013 kinderen met een vve-indicatie in huis. Het programma Uk & Puk is ingevoerd en daarna volgden Peuterstappen en de Zo-lijsten. ‘Een mooi totaalpakket om opbrengstgericht te werken en spelen met onze peuters.’
Newswise maakt Engelse les actueel en aansprekend
Newswise is recent ontwikkeld als aanvullend lesmateriaal voor begrijpend lezen bij het vak Engels, met aandacht voor woordenschat. De aanpak is gebaseerd op het razend populaire Nieuwsbegrip.
6
4
10
In Oss groeit samenwerking uit tot kindcentrum
De partners van kindcentrum De Verbinding wilden dat kinderen tussen 2 en 13 jaar zich zonder drempels, in een doorgaande lijn konden ontwikkelen. De CED-Groep begeleidde de totstandkoming van het kindcentrum.
12
Groep wordt veilig met De Vreedzame School/Beste Burgers
Respect hebben voor elkaar, je zegje doen, verantwoordelijkheid nemen voor je gedrag: de meeste leerlingen moeten dat leren. STIP Voortgezet Speciaal Onderwijs in Utrecht werkt met Beste Burgers, een versie van het programma De Vreedzame School voor leerlingen met een verstandelijke beperking in het voortgezet onderwijs.
2 3KlasseApart februari 2016 nummer 1 KlasseApart februari 2016 nummer 1
Inhoud
8 Nieuws
14 MAGiTO, Uit de wetenschap, @cedgroep
15 Agenda 18 De werkweek van Hanni Bijl
Business as usualDe school is al lang niet meer een geïsoleerd instituut waar kennis wordt overge-
bracht. Vandaag de dag hebben de school en haar omgeving oog voor elkaar en invloed
op elkaar. Opvallende ontwikkelingen en gebeurtenissen in de buurt, het dorp of de
stad, het land en verder weg komen terug in kringgesprekken en in de les.
Scholen kunnen en willen de ogen niet sluiten voor het dichtgaan van de laatste winkel
in het dorp, voor de première van een spraakmakende nieuwe film, oorlog in Syrië,
vluchtelingen, de stijgende temperaturen, een aanslag op concertbezoekers… Door
hier aandacht aan te besteden maken zij niet alleen hun lessen actueler, maar krijgen
kinderen hopelijk ook meer grip op de wereld waarin zij leven.
Die actuele gebeurtenissen, groot en klein, onderstrepen het belang van de grotere
taak van scholen, die de waan van de dag overstijgt: het bieden van een prettige,
stabiele leeromgeving. Juist als het rommelt in die onrustige wereld, als de kranten
en televisie bol staan van geweld, als het op straat en misschien zelfs thuis niet altijd
veilig is, moet de school een veilige haven zijn. In die haven is het heel geruststellend
business as usual: je wordt er gezien, je hebt er vrienden en je mag er leren en spelen,
elke dag weer. Je voelt je er zo prettig dat de aangeboden kennis echt binnenkomt.
Ook wij gaan gewoon door met onze taak: het bieden van artikelen die u hopelijk
inzichten geven waarmee u verder kunt in uw klas en op uw school. Zodat u door kunt
met uw belangrijke werk: business as usual.
Correctie:
In de klasseApart van oktober 2015
stond een onjuiste bewering over de
herkomst van Taakspel. Taakspel is
geïnspireerd op The Good Behavior
Game uit Amerika.
Tekst Connie van der Zel
Stichting Kinderopvang De Bilt heeft sinds 2013 kinderen met een vve-
indicatie in huis. De organisatie werkte al ontwikkelingsgericht in de
reguliere groepen, maar wilde nu voor alle kinderen een verbeterslag
maken. Het programma Uk & Puk is ingevoerd en daarna volgden
Peuterstappen en de Zo observatielijsten. ‘Wij hebben nu een mooi
totaalpakket om opbrengstgericht te werken en spelen met onze peuters.’
Gerichter naar kinderen kijken en hun ontwikkeling stimuleren
Opbrengstgericht werken met peuters
In totaal volgden de pedagogisch medewer-
kers vijf trainingsavonden. Op elke bijeen-
komst stonden één van de vier D’s (data,
duiden, doelen, doen) en een van de Zo-lijsten
(zie kader) centraal. Pedagogisch coach
Ingrid Schimmel: ‘Na elke training gingen de
pedagogisch medewerkers aan de slag met
de besproken Zo observatielijst. Zij moesten
bijvoorbeeld voor één kind deze observatielijst
invullen en kijken wat dit opleverde of waar zij
tegenaan liepen. In de volgende training werd
dat weer teruggekoppeld. Zo heeft iedereen
stap voor stap met de lijsten leren werken.’
De laatste bijeenkomst werd gebruikt voor
4 5KlasseApart februari 2016 nummer 1 KlasseApart februari 2016 nummer 1
algemene vragen en terugkoppeling naar de
eigen praktijk. Een ander onderdeel van het
traject bestond uit coachingbezoeken. Deze
waren vooral gericht op het opbrengstge-
richt werken met Peuterstappen. Ingrid: ‘Het
combinatietraject Peuterstappen en de Zo
observatielijsten was goed gestructureerd
en praktijkgericht. Marla van Berge Hene-
gouwen, onze trainer, is in elke groep op
bezoek geweest. Dit is van te voren ingepland
en voorbereid. Zo werden de pedagogisch
medewerkers gestimuleerd om heel goed na
te denken over waarom ze iets doen en met
welk doel.’
’Nee’? Dan volgt meteen een tip‘Iedereen is positief over het werken met de
Meer weten?Marla van Berge Henegouwenm.vanbergehenegouwen@cedgroep.nlwww.cedgroep.nl/doenpratenbewegen
Zo observatielijsten’, zegt Ingrid. ‘Ze helpen je
om heel gericht naar een kind te kijken en je
handelen daarop af te stemmen. Wat kan een
kind wel, wat nog niet en hoe kun je het kind
daar gericht bij helpen? Het mooie is: als een
kind ‘nee’ scoort op een observatiepunt van de
lijst, krijg je direct handelingssuggesties om
daar aan te werken. Deze staan in de handlei-
ding en in het digitale registratiesysteem.’
Ze geeft een voorbeeld. ‘Een observatiepunt
is: voert een gesprekje met een ander kind.’
Hierop scoort een kind ‘nee’. Dan volgt direct
de handelingssuggestie: stimuleer kinderen
om onderling taal te gebruiken. Laat een ou-
dere peuter eens een taakje met een jongere
peuter doen zoals samen de klei opruimen of
koekjes uitdelen.’
Handvat voor oudergesprek Elk half jaar vullen de pedagogisch medewer-
kers voor ieder kind alle drie de Zo obser-
vatielijsten in. Ingrid: ‘Dat lijkt in het begin
veel werk, maar de lijsten zijn zo opgesteld
dat je al die ontwikkelingspunten makkelijk
in je hoofd krijgt. Door de herhaling weet je
wat de vragen zijn en leer je waar een kind
hoort te zitten. Dan is het invullen zo gebeurd.
De lijsten leveren ook een concreet handvat
voor gesprekken met de ouders. Je kunt heel
gericht de aandachtspunten van een kind
benoemen en ouders tips geven hoe ook zij
zelf hun kind verder kunnen helpen. Zo krijgt
de samenwerking met de ouders nog beter
vorm.’
Rustig en op maat invoeren Stichting Kinderopvang De Bilt is positief over
het werken met Uk & Puk, Peuterstappen en
de Zo observatielijsten. Peuterstappen biedt
een goede basis voor opbrengstgericht wer-
ken en met Uk & Puk en de observatielijsten
kun je hier praktisch vorm aan geven, vindt
Ingrid. ‘Maar je moet wel de tijd nemen voor
de invoering, want deze werkwijze vraagt best
veel van de pedagogisch medewerkers en
daar moeten ze langzaam in groeien.’
Zij vindt het ook belangrijk dat iemand van
het management aanwezig is bij de trainings-
bijeenkomsten. ‘Hij of zij moet de koppeling
maken naar de eigen praktijk. Je hoeft bij-
voorbeeld niet alles te doen wat Peuterstap-
pen aandraagt, je kunt dit op maat inpassen
in je organisatie. Hiermee kun je de pedago-
gisch medewerkers geruststellen wanneer zij
het gevoel krijgen dat er wel erg veel op hen
afkomt. Ik kijk terug op een leerzaam traject.
Wij hebben nu een mooi totaalpakket om op-
brengstgericht te werken met onze peuters.’
Trajecten op maatDe CED-Groep biedt meerdere trajecten om op-
brengstgericht te werken met peuters. Deze worden
afzonderlijk of in combinatie en op maat aangebo-
den. De trajecten die in dit artikel aan bod komen:
• Peuterstappen, Opbrengstgericht werken in 4D:
werken met data, duiden, doelen en doen.
• Uk & Puk: themagerichte spelactiviteiten gericht
op algemene ontwikkelingsstappen (doelen en
doen)
• Zo-Lijsten: kindgericht registratiesysteem van
individuele ontwikkelingsstappen met bijpassende
handelingssuggesties. Er zijn drie observatie-
lijsten: Zo doe ik, Zo praat ik, Zo beweeg ik (data,
duiden en doen).
Tekst Ronald Buitelaar
Newswise is recent ontwikkeld aanvullend lesmateriaal
voor begrijpend lezen bij het vak Engels, met aandacht
voor woordenschat. De aanpak is gebaseerd op het
razend populaire Nieuwsbegrip.
Actuele en aansprekende aanvulling voor het vak Engels
‘Newswise neemt docent veel werk uit handen’
‘What does sugar tax mean?’ De 22 meiden
van vmbo kader klas 3 van vakcollege De
Windroos in Gorinchem kijken hun docent
Engels, Gisela Kruiswijk, met vragende blik
aan. Op het digitale bord staat een Engelse
tekst geprojecteerd met als kop ‘Sugar tax’.
Gisela: ‘Denk aan wat je bij Nieuwsbegrip
geleerd hebt. Bij Newswise is het niet anders.
Kijk onderaan de tekst bij ‘words to help you’.
Het daar vermelde ’tax = money that you
have to pay to the government’ helpt de klas
verder op weg. Op vergelijkbare wijze wordt
de rest van de tekst klassikaal doorgelezen
en geanalyseerd. Na een filmpje waarin
televisiekok Jamie Oliver met behulp van een
kruiwagen vol suikerklontjes duidelijk maakt
hoeveel suiker een basisschoolleerling in vijf
jaar binnenkrijgt, gaat de klas groepsgewijs
aan de slag met de opdrachten. Als Gisela
een extra blad uitdeelt met informatie over
het aantal suikerklontjes per soort frisdrank,
slaat de schrik sommige leerlingen om het
hart: ‘Dat staat bij mij in de koelkast, dat koop
ik dus echt nooit meer.’
Interessant en begrijpelijkNewswise verschijnt iedere twee weken en
omvat op twee niveaus informatieve teksten
met opdrachten over een actueel onder-
werp. Het lesmateriaal is geschikt voor de
bovenbouw van het basisonderwijs en het
voortgezet-, middelbaar beroeps- en speciaal
onderwijs.
Newswise biedt, net als Nieuwsbegrip, een
veelheid aan activiteiten en onderwerpen uit
het (wereld)nieuws. Zodra Gisela hoorde over
Newswise, schreef zij zich in voor de pilotver-
sie en vroeg een proeflicentie aan. ‘We maken
al lang gebruik van Nieuwsbegrip en zien
aan de toetsresultaten dat het een positieve
invloed heeft op de prestaties bij begrijpend
lezen. Het afwisselende en actuele karakter
van de teksten spreekt de leerlingen enorm
aan. De keuze voor de Engelstalige versie van
Nieuwsbegrip was dan ook snel gemaakt.’
Tijdens de pilotfase met Newswise merkte
Gisela hoe ingewikkeld het moet zijn om
aansprekende inhoud te maken en tegelijk
de teksten op het juiste niveau te schrijven.
‘Klopt’, zegt Mignon van Hasselt, medewerker
Onderzoek & Innovatie en trainer Nieuwsbe-
grip/Newswise bij de CED-Groep. ‘De niveaus
binnen een klas lopen vaak sterk uiteen.
Daarom bieden we teksten op twee niveaus
aan. Voor de verwerkingsopdrachten bij de
teksten hebben de leerlingen echter wel een
zekere woordenschat nodig. Vandaar dat we
beginnen op niveau A2. Het onderwerp van de
teksten en wat de leerlingen daar al over we-
ten, speelt echter ook een rol. Door concrete
suggesties en leesstrategieën te bieden, pro-
beren we de leerlingen te helpen om de tekst
goed te begrijpen.’ Gisela vindt dat het News-
wiseteam daar best goed in geslaagd is en
dat het aan de leraar is om binnen de eigen
klas verder te differentiëren: ‘Als leerkracht
weet je hoe je leerlingen presteren en welke
aanpak het beste bij hen past.’ Ter illustratie
pakt ze er geanonimiseerde toetsuitslagen
bij waaruit blijkt dat de toetsscores van haar
leerlingen uiteenlopen van basis/kaderniveau
tot havo en zelfs vwo+. Gisela: ‘Daarom ben
ik altijd op zoek naar aanvullend lesmateriaal
en ben ik zo blij met Newswise. Het is niet al-
leen aansprekend materiaal, maar het neemt
me ook veel werk uit handen.’
Geschreven door native speakerDe aanpak van Newswise is gebaseerd op de
succesvolle aanpak van Nieuwsbegrip, dat
inmiddels op de meeste scholen in Nederland
wordt ingezet. Newswise verschijnt tweewe-
kelijks en biedt een actuele tekst op niveau A2
en B1 van het Common European Framework
of Reference for Languages (CEF). De teksten
zijn geschreven door een native speaker.
De bijbehorende opdrachten richten zich op
het aanleren van vijf 'evidence based' lees-
strategieën: voorspellen, verbanden leggen,
ophelderen van onduidelijkheden, vragen
stellen en samenvatten. Tijdens het lezen
van de tekst gebruiken de leerlingen een
stappenplan, de Step-by-Step Reading Guide,
waarin deze leesstrategieën verwerkt zijn. In
al het materiaal wordt Engels als voertaal ge-
hanteerd. Docenten kunnen suggesties voor
onderwerpen aandragen via de website(s) van
Newswise. Het lesmateriaal kan ook interna-
tionaal worden gebruikt dankzij de Engelsta-
lige website.
6 7KlasseApart februari 2016 nummer 1 KlasseApart februari 2016 nummer 1
Meer weten? Mignon van Hasseltm.vanhasselt@cedgroep.nl
Gratis proeflicentie. U kunt gratis een proeflicentie van
twee maanden aanvragen. Zie www.newswise.nl (Nederlandstalig) of www.newswise.eu (Engelstalig).
Meer informatie is verkrijgbaar via: newswise@cedgroep.nl.
Excellent Organiseren
Excellent Organiseren is een zeer succesvol organisatiemodel
waar scholen echt van profiteren. U gaat met ons aan de slag
op basis van een concrete aanpak waarmee u uw opbrengsten
verhoogt en de kwaliteit van uw organisatie duurzaam verbetert.
De werkwijze wordt ingezet in het po, so en vo en is er ook op be-
stuursniveau en voor de kinderopvang. Op basis van een nulme-
ting maakt de adviseur samen met u een plan op maat voor uw
school. Bij het traject liggen de accenten op heldere aansturing
en betrokkenheid van het team, haalbare planningen, effectieve
vergaderingen, duidelijke besluitprocedures en borging van
behaalde rendementen.
www.cedgroep.nl/excellentorganiseren
Nieuws
Rekenhuis Rekenhuis helpt de leerkracht om de rekenontwik-
keling van jonge kinderen in groep 1 en 2 van het
basisonderwijs te stimuleren. Een aantal activiteiten
is ook goed te gebruiken voor peuters en leerlin-
gen van groep 3. Rekenhuis kan worden ingezet
naast andere rekenmethodes. Rekenhuis bevat
23 doelenkaarten met foto’s van voorwerpen die
symbool staan voor verschillende rekendoelen. Op
de achterkant van elke kaart staat het betreffende
rekendoel in kindtaal. Met behulp van de kaart, het
aangereikte instructiemodel en de suggesties in de
handleiding bedenkt de leerkracht speelse themati-
sche activiteiten. Rekenhuis is gebaseerd op recent
wetenschappelijk onderzoek over wat onderwijs
effectief maakt. De kracht ligt in de doelgerichtheid,
het zichtbaar maken wat de leerlingen gaan leren
en het herhalen van de routines.
www.cedgroep.nl/rekenhuis
Vluchtelingen en nieuwkomersKinderen van vluchtelingen en andere nieuwkomers
hebben recht op onderwijs. De CED-Groep heeft in de
afgelopen jaren veel gedaan aan methodiekontwikke-
ling en begeleiding van directies en leerkrachten bij
het vormgeven van onderwijsopvang van nieuwkomers
en het geven van NT2-onderwijs. We beantwoorden de
laatste tijd veel vragen uit het onderwijs. Ook krijgen
we vragen van mensen die als vrijwilliger willen hel-
pen. Op onze website vindt u materialen, cursussen,
links naar websites, veel gestelde vragen en andere
relevante informatie.
www.cedgroep.nl/nieuwkomers
Onderwijs Research Dagen 2016
In Rotterdam vinden op 25, 26 en 27 mei 2016 de
Onderwijs Research Dagen plaats. Het thema is
‘Koersen op Kennis in de grote stad’. Hier presenteren
onderwijsonderzoekers hun werk. ‘ORD2016’ wil een
verzamelpunt zijn van goed onderzoek naar onderwijs
met een duidelijke koers. Daarnaast is er speciale
aandacht voor grotestad-thema’s: diversiteit en de re-
latief grote hoeveelheid kwetsbare kinderen. Keynote
speakers zijn prof. J. A. Banks, prof. dr. Geert ten Dam,
prof. dr. F. Kuiken en dr. J.M. Wicherts.
Voor een duidelijke koers is ook samenwerking nodig
binnen het onderwijs en tussen het onderwijs en
de partijen hieromheen. Daarom is er parallel aan
ORD2016 een uitgebreid programma voor professio-
nals in en rond het onderwijs: ORD2016 Over de brug.
ORD-deelnemers en andere onderwijsonderzoekers
worden uitgenodigd om hun resultaten te delen.
Geïnteresseerden uit het onderwijsveld zijn van harte
welkom om deel te nemen.
ORD2016 wordt georganiseerd door Erasmus Univer-
siteit Rotterdam, gemeente Rotterdam, Hogeschool
Rotterdam, Risbo, Kenniswerkplaats Rotterdams
Talent en de CED-Groep.
www.ord2016.nl
Nieuw: leerlijn Denken als een programmeur
Zelfstandig denkende en digitaal vaardige kin-
deren zijn beter voorbereid op de 21-ste eeuw.
Je kunt de denkkracht van leerlingen versterken
door hen te leren denken als een programmeur.
Voor dit doel ontwikkelden wij een leerlijn met
veel aandacht voor probleemoplossend denken.
Naast digitale toepassingen is deze manier van
denken ook bruikbaar in alledaagse situaties.
Met behulp van onze leerlijn kunt u ‘Denken
als een programmeur’ inplannen gedurende de
gehele basisschoolperiode, rekening houdend
met de ontwikkelingsfase van de leerlingen en
de aangeboden lesstof.
www.leerlijnen.cedgroep.nl
Leren met toekomst
Bereidt het huidige onderwijs onze kinderen wel voldoende voor op
hun toekomst? Deze vraag is van alle tijden: nadenken over leren
hebben we altijd gedaan. In de negentiende eeuw wilden we dat
iedereen zou leren lezen, schrijven en rekenen. In de 21ste eeuw
willen we daarnaast dat onze kinderen ook kritisch en creatief leren
denken. Net als goed samenwerken met allerlei mensen en ver-
antwoordelijkheid nemen. Wat kan de school daar aan bijdragen?
Bekijk het cursus- en begeleidingsaanbod op onze website.
www.cedgroep.nl/lerenmettoekomst
Trainingen seksuele vorming De CED-Groep en Rutgers hebben hun krachten gebundeld en
zich ingespannen voor een sterke verankering van het onderwerp
seksuele en relationele vorming binnen het speciaal onderwijs.
Binnen deze samenwerking zijn veel producten specifiek voor het
speciaal onderwijs ontwikkeld, zoals leerlijnen, een ouderbrochure
en een koppeling van materialen aan de leerlijn. Maar hoe kun
je als school al deze materialen goed inzetten? Hoe neem je het
onderwerp seksuele vorming op in het lesprogramma? En hoe ga
je om met lastige situaties wanneer je dit onderwerp in de klas
bespreekt? Voor al dit soort vragen ontwikkelden de CED-Groep en
Rutgers de training ‘Seksuele vorming in het (v)so’.
De training is specifiek ontwikkeld voor docenten en teams in het
(voortgezet) speciaal onderwijs. De training wordt ‘in company’
gegeven in twee dagdelen.
www.leerlijnen.cedgroep.nl
8 9KlasseApart februari 2016 nummer 1 KlasseApart februari 2016 nummer 1
Geef uw mening op het Onderwijsforum!
Nieuws
Wilt u graag uw mening geven over trends in het onderwijs? Bevraagd worden over beleid en praktijk? De CED-Groep is op zoek naar betrokken professionals voor het CED Onderwijsforum. Dit is een groeiende groep van zeer betrokken leerkrachten, ib’ers en directeuren die door de CED-Groep regelmatig worden bevraagd over relevante thema’s in en rondom het onderwijs. Zo hopen wij beleidsvormers te kunnen informeren over de zin en onzin van hun plannen en maatregelen. Na aanmelding wordt u een aantal keren per jaar per e-mail benaderd en één keer per jaar uitgenodigd voor een gezamenlijke trendsessie. www.cedgroep.nl/onderwijsforum
Nieuw in de
webwinkel
Tekst Karin van Breugel
‘We willen dat kinderen tussen 2 en 13 jaar zich zonder drempels, in een
doorgaande lijn kunnen ontwikkelen’, zegt Jeanne van der Wouw, een
van de initiatiefnemers van kindcentrum De Verbinding. De CED-Groep
begeleidde de totstandkoming.
Oss is kindcentrum rijker
‘We zijn trots op onze daadkracht!’
Eigenlijk is de basis voor De Verbinding al zo’n
tien jaar geleden gelegd, toen het peuterwerk
en de onderbouw allebei Piramide gingen
gebruiken. Daarmee is het balletje gaan rol-
len. Er ontstond meer samenwerking en het
peuterwerk en de bso vestigden zich uiteinde-
lijk in hetzelfde gebouw.
De drie organisaties werkten weliswaar sa-
men, maar toch ontstond behoefte aan meer
structuur en afstemming. ‘Anders kan de sa-
menwerking snel vervluchtigen, dan blijft het
te vrijblijvend. Daarom wilden we graag een
kindcentrum oprichten. Mede dankzij een ge-
meentelijke subsidie konden we onze droom
realiseren’, vertelt Jeanne van de Wouw,
directeur van basisschool De Nieuwe Link.
Aanmodderen De drie partners gingen op eigen kracht en
vol enthousiasme aan de slag. ‘De gedre-
venheid was groot, maar na een half jaar
‘‘aanmodderen’’ kwamen we erachter dat we
het nooit zouden redden zonder professio-
nele ondersteuning. Er waren zóveel prikkels
en ideeën. We hadden iemand nodig om het
proces te stroomlijnen’, zegt Jeanne. De keus
viel op Simon van der Meer, onderwijsadvi-
seur van de CED-Groep. Jeanne: ‘Simon heeft
ons geholpen om te focussen, af te bakenen,
koers te zetten en op het pad te blijven. Hij
heeft steeds gezorgd dat we op het juiste
moment de goede dingen deden.’
Gezamenlijke thema’sOm daadwerkelijke samenwerking op de
werkvloer tot stand te brengen, werd Simons
collega, onderwijsadviseur Ester van den
Boog ingeschakeld. Zij organiseerde onder
andere studiedagen en begeleidde werkgroe-
pen. Inmiddels werken bso, peuterwerk en
school vanuit eenzelfde visie en pedagogisch
kader. Dat zorgt voor veiligheid en duidelijk-
heid. Ook werken alle betrokkenen steeds
gelijktijdig aan een thema. Trudel Ketelaars,
leerkracht van groep 1 en 2: ‘We kiezen
samen de thema’s en bereiden een geza-
menlijke opening en afsluiting voor. Doordat
je aan dezelfde thema’s werkt, krijg je een
doorgaande lijn en meer verdieping.’
Marije Zeger, manager van bso De Schaeps-
kooi: ‘Bij de bso gaat het om vrijtijdsbesteding
en zijn kinderen op een praktische manier
aan de slag met de thema’s. Bijvoorbeeld
door een uitstapje naar een winkel, station of
kinderboerderij. Of ze knutselen verkeersbor-
den voor het verkeersproject op school. Die
wisselwerking is interessant.’
Zorgvuldige overdrachtPeuterwerk en school gebruiken beide
observatiesysteem KIJK!, dus ook op dat
gebied is er nu een doorgaande lijn. Trudel
benadrukt de waarde daarvan: ‘De onder-
bouwleerkrachten krijgen van de peuterleid-
sters de rapporten en registraties van KIJK!
Zo zie je waar de ontwikkeling van een kind
hiaten heeft, wat het kind moeilijk vindt of
waarin het voorloopt. Daar kun je dan direct
op inspelen. De bso gebruikt weliswaar geen
KIJK!, maar we bespreken de kinderen wel
met hen. De pedagogisch medewerker van de
bso loopt ook regelmatig bij ons binnen. De
lijnen zijn kort.’
Ook ouders profiteren van de samenwerking.
Als het kind naar school gaat, vindt bijvoor-
beeld een ‘driehoeksgesprek’ plaats met de
10 11KlasseApart februari 2016 nummer 1 KlasseApart februari 2016 nummer 1
Meer weten?Simon van der Meers.vandermeer@cedgroep.n
peuterleidster, leerkracht en ouders. Voor
kinderen die naar de bso gaan, vindt een
vergelijkbaar gesprek plaats. ‘Die gesprekken
zijn voor ouders efficiënt en geven hen veel
vertrouwen’, aldus Jeanne.
De Verbinding wil óók de verbindende schakel
zijn met de wijk, waar vrij veel mensen met
weinig draagkracht wonen. Daarom worden
uiteenlopende buitenschoolse activiteiten ge-
organiseerd waaraan alle kinderen uit de wijk
kunnen meedoen, zoals een cursus typen,
sport en een blazersklas. Voor de bekostiging
kunnen ouders terecht bij Stichting Leergeld.
Belemmerende regelgevingOnlangs opende kindcentrum De Verbinding
officieel haar deuren. Marije: ‘Ik ben trots op
onze samenwerking en daadkracht. We zijn
het gewoon gaan doen en hebben de hobbels
genomen die we onderweg tegenkwamen.
Dat is heel mooi.’
Toch is er nog veel te wensen. Zo zijn bouw-
kundige aanpassingen in het gebouw nodig
voor een onbelemmerde doorgang tussen
bso, peuterwerk en school. Ook zouden
betrokkenen graag combinatiefuncties
introduceren en meer mogelijkheden hebben
voor gezamenlijke activiteiten met peuters en
kleuters. Dit laatste wordt belemmerd door
de strenge regelgeving van de GGD.
Jeanne: ‘Als Kindcentrum kun je op verschil-
lende niveaus functioneren. Op het hoogste
niveau is er sprake van één organisatie; daar
is De Verbinding één niveau van verwijderd.
Dat is voor dit moment het maximaal haalba-
re. De regelgeving in Nederland loopt gewoon
nog niet in de pas met de realiteit.’
Vlnr: Ester van den Boog, Jeanne van de Wouw en Trudel Ketelaars
De Vreedzame School - Beste Burgers
STIP VSO gebruikt al enkele jaren het pro-
gramma Beste Burgers om leerlingen op
hun eigen niveau democratisch burgerschap
en sociale competenties bij te brengen. ‘Het
heeft alles te maken met leerlingenparticipa-
tie’, vertelt leerkracht Joke Meijs. ‘Leerlingen
leren elkaar kennen, ervaren verschillen en
aanvaarden dat van elkaar. Van daaruit leren
ze om eigen keuzes te maken en elkaar aan
te spreken.’
Het programma bevat vier blokken met een
eigen thema: ‘We horen bij elkaar’ voor de
groepsvorming, ‘We lossen ruzies zelf op’ over
het omgaan met conflicten, ‘We zijn aardig
voor elkaar’ over het omgaan met emoties,
en ‘We zijn allemaal anders’, over het omgaan
met verschillen en overeenkomsten.
OpstekersJokes collega Lidewij van den Bogaert begint
de les met een ‘binnenkomer’ waarmee ze
de kinderen activeert. Een paar leerlingen
veranderen iets aan zichzelf en de anderen
moeten raden wat.
‘Lidewij doet een moeilijke variant van het
spelletje, die vraagt om discipline en goed
Tekst Renate Mamber
Respect hebben voor elkaar, je eigen zegje doen en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen
gedrag. De meeste leerlingen moeten deze vaardigheden leren. Ook in het speciaal onderwijs.
Op STIP Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) in Utrecht werken ze daarom met Beste Burgers, een
versie van het programma De Vreedzame School voor leerlingen met een verstandelijke beperking.
kijken naar elkaar’, licht Joke toe. ‘Je kunt dit
programma goed uitsplitsen naar niveau. Ik
heb leerlingen die minder gemakkelijk leren.
In mijn groep doen we een meer eenvoudige
versie van dit spelletje.’
Na de binnenkomer vraagt Lidewij of de klas
weet wat een opsteker is. Veel leerlingen
hebben wel een idee. ‘Bijvoorbeeld dat je zegt
dat iemand mooie kleren aan heeft’, zegt een
leerling.
Bij het begrip ‘afbreker’ kunnen de leerlingen
zich ook iets voorstellen: ‘Iets zeggen wat niet
zo aardig is.’ Een meisje bekent: ‘Soms kan ik
het niet inhouden. Dan floept het er gewoon
uit.’ Wat voor gevoel geeft dat?, vraagt Lide-
wij. ‘Niet zo leuk’, zegt het meisje.
De groep is het er over eens dat van een
opsteker iedereen blij wordt en van een afbre-
ker niet.
De les krijgt een nieuwe wending als de
leerlingen opstekers voor elkaar bedenken,
maar een paar leerlingen negatief doen over
anderen. Lidewij pakt dit meteen op en zo
verschuift het accent van de les. Joke: ‘Dat is
echt Beste Burgers: ingaan op wat er speelt
en vooral respect hebben voor elkaar.’
Meer dan een lesmethode Veel begrippen uit het programma Beste
Burgers worden gemeengoed in de school.
‘Iedereen weet wat een afbreker of een opste-
ker is,’ zegt Joke. ‘Maar ook bijvoorbeeld wat
bij conflicten een win-winsituatie is.’
Het programma blijft niet beperkt tot twee
lessen per week; het is meer dan een lesme-
thode. Joke: ‘Wat de leerlingen niet beseffen
is dat Beste Burgers de hele week doorgaat.’
Ze grijpt als leerkracht allerlei gebeurtenis-
sen aan om leerlingen inspraak te geven.
‘Bijvoorbeeld toen we een sportbeker hadden
gewonnen. De vraag was: waar gaan we hem
neerzetten? We zijn twintig minuten bezig
geweest om dat samen te beslissen.’
Bovendien doet de school regelmatig iets
schoolbreeds. Dit keer is dat een actie voor
vluchtelingen. ‘Het is niet voor alle leerlingen
even makkelijk om te begrijpen wat er met
vluchtelingen aan de hand is’, vertelt Joke.
‘Maar toch zei een van mijn zwakste leerlin-
gen op een gegeven moment: het zijn mensen
die geen bed hebben en geen huis. Dan gaan
ze meedenken en zijn ze heel betrokken. Ik
ben er zo trots op wat ze dan allemaal kunnen
bedenken.’
VeiligJoke: ‘Respect voor elkaar maakt het veilig
in de groep. Dat is waar we vooral mee bezig
zijn. Dan komt er ook ruimte voor inspraak.
Leerlingen kijken je vaak eerst met grote
ogen aan als je hen meer inspraak geeft.
Maar als je hen de tools geeft, raken ze er
gaandeweg mee vertrouwd. Soms moet je een
beetje sturen, maar je kunt leerlingen veel re-
gie geven. Zo krijgen ze het gevoel dat er echt
naar hen wordt geluisterd. Het mooie is dat
leerlingen die normaal geen minuut kunnen
stilzitten, opeens een half uur kunnen praten
om samen een beslissing te nemen.’
12 13KlasseApart februari 2016 nummer 1 KlasseApart februari 2016 nummer 1
Meer weten?Fernanda de Hoopf.dehoop@cedgroep.nl
‘Respect voor elkaar maakt het veilig in de groep’
‘Leerlingen krijgen het gevoel dat er echt naar hen wordt geluisterd’
De Vreedzame School is een programma
voor sociale competentie en democratisch
burgerschap. Het richt zich schoolbreed
op een positief werkklimaat met actieve
en zorgzame leerlingen. De versie Beste
Burgers richt zich op het voortgezet
speciaal onderwijs; Beste Vrienden is
bestemd voor het speciaal onderwijs.
www.devreedzameschool.nl
Ze is een ervaren bestuurder van een grote
non-profitorganisatie die in haar schaarse vrije
tijd in Raden van Toezicht van maatschappelijke
organisaties zit. Via een van die raden ken ik
haar. Ze vertelt over een nieuwe functie in zo’n
Raad van Toezicht van een groot schoolbestuur
in een grote stad. En de werkbezoeken die ze
op al die scholen heeft afgelegd. Hoe ze diep
onder de indruk is geraakt van de motivatie en
inzet van het onderwijzend personeel. De passie
voor het vak en de leerlingen. En dat je je dat
als buitenstaander nauwelijks realiseert. Ze
vertelt enthousiast en bevlogen. Tot ze hapert…
en er een barst in haar stem komt. Als het gaat
over die ene school met die twee klassen met
vluchtelingenkinderen. De trots en inzet van die
docenten. Maar vooral dat toen ze die ene klas
binnenkwam en direct in de grote zwarte ogen
van een jong meisje keek… ogen waarin het leed
van de wereld te lezen was… ze even verdronk
in dat leed… en direct weer de gang op ging om
een potje te huilen.
Een waargebeurd, veelzeggend verhaal. Het
maakt duidelijk dat wie geraakt wordt door
zulke kinderogen wel moet helpen. En dat daar
voor het onderwijs een prachtige en moeilijke
taak ligt. Omdat juist bij kinderen met dergelijke
oorlogservaringen structuur, voorspelbaarheid,
pedagogische warmte en helderheid cruciaal
zijn. Om weer vertrouwen in de medemens
en de wereld op te bouwen. Om weer jezelf te
durven zijn met leeftijdsgenoten. Om weer te
durven leven en leren.
Voor die kinderen zou een warme onderwijs-
omgeving het einde van hun vlucht moeten zijn.
En het onderwijs zou optimaal in staat moeten
worden gesteld om die kinderen de structuur en
mentale veiligheid te bieden die ze nodig heb-
ben. Want ook voor ons geldt in deze situatie:
vluchten kan niet meer…
Theo Magito is algemeen directeur/bestuurder
van de CED-Groep.
@magitoT
Alle onderwijsonderzoeken op een rij Het NRO (Nationaal Regieorgaan Onderwijs-
onderzoek) heeft onlangs de Kennisportal
Onderwijs gelanceerd. Momenteel zijn al
ruim 15 Nederlandse databases en websites
aangesloten bij de NRO Kennisportal Onder-
wijs. Ook de onderzoekspublicaties van de
CED-Groep zijn in deze portal te vinden. Dat
geldt ook voor beschrijvingen van lopende onderzoeksprojecten waaraan
de CED-Groep meewerkt, zoals de langetermijnevaluatie passend onder-
wijs en onderzoeken naar doorstroom en hoe meer kan worden gedaan
met toetsresultaten.
Doel van de portal is om relevante en betrouwbare kennis uit onderwijs-
onderzoek te ontsluiten voor de onderwijspraktijk. Met één zoekactie
krijgt u hier de zoekresultaten uit alle aangesloten databases en web-
sites gepresenteerd. Die resultaten tonen in veel gevallen toegankelijke
samenvattingen van kennis uit onderwijsonderzoek, met een verwijzing
naar (wetenschappelijke) publicaties. Het grootste deel van de informatie
die u via de portal vindt, is gratis in te zien of te downloaden. In enkele
gevallen treft u informatie aan die alleen beschikbaar is voor abonnees.
U vindt de NRO Kennisportal Onderwijs op www.nro.nl > kennis vinden
> Kennisportal
Vluchten kan niet meer…
MAGiTOSTARTDATA CURSUSSEN
STUDIE(MID)DAGEN EN WORKSHOPS
UIT DE WETENSCHAP
BINNENKORT
Wo 16/03 Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprongDo 17/03 Trainersintervisie Ben ik in BeeldVr 11/03 Verantwoord plannen en borgenWo 23/03 Nieuwsbegrip: Omgaan met verschillen in de groepDo 07/04 Drama is leuk en stimulerendWo 13/04 Terugkomdag Heldere communicatieVr 15/04 Verantwoord plannen en borgen
13 april 2016 UtrechtStimuleren van jonge kinderen, wat werkt nu echt?Wat maakt dat vroegkinderlijke stimulering werkt en hoe kan opbrengstgericht spelen, werken en leren hieraan bijdragen? Antwoord op deze vragen krijgt u tijdens deze conferentie. www.cedgroep.nl/conferentiejongekind
14 april 2016 UtrechtTaalconferentie vo/mboOp deze dag doet u inspiratie op die u kunt toepassen in uw eigen praktijk. Na een prikkelende keynote zijn er tal van workshops over onder meer breinbewust lesgeven, begrijpend lezen met apps, schrijfvaardigheid, kijkonderwijs in Plot26 en fictieonderwijs. Ook is er een informatiemarkt.www.cedgroep.nl/taalconferentievo
25, 26 en 27 mei 2016 Rotterdam Brugprogramma Onderwijs Research DagenTijdens de Onderwijs Research Dagen (ORD2016) zijn er parallel aan het reguliere programma drie middagen waarop onderwijsonder-zoekers in gesprek gaan met de onderwijspraktijk. Per middag staat een andere doelgroep centraal: op woensdag praktijkmensen uit vve en po, op donderdag uit vo en mbo en op vrijdag uit hbo en wo.www.ord2016.nl
Agenda
@STIPHilversumTeach like a Champion! Meerdere Stip-scholen werken
sinds dit schooljaar met de technieken van Teach like a
champion.
@kenniscentrumTO
#koersenopkennis tijdens @ORD2016. Kom je ook?
@JenaZonnewereldZonnewereld werkt volop met deze breinsleutels om
onderwijsbehoeften te specificeren.
@Mr_VerschurenMC Bekijk dit lesidee op #Eduapp: Nieuwsbegrip even
anders.... https://eduapp.nl/profielen/jufstash/lesideeen/
nieuwsbegrip-even-anders
@sash2mummyHeb me net aangemeld voor bijscholingsmiddag "De
Vreedzame School voor nieuwe leerkrachten po" op 06
januari as. Zin in!
@CEDGROEP
15KlasseApart februari 2016 nummer 114 KlasseApart februari 2016 nummer 1
HET JONGE KINDWo 17/02 Gedrag en werkhouding bij kleutersDo 18/02 Intern begeleider voor kov en pszDi 08/03 Breinsleutels - Het jonge kindWo 09/03 Opbrengstgericht werken met kleutersWo 09/03 Het mag! Meer spelen en minder administratieDo 10/03 Opbrengstgericht werken met peuters Vr 11/03 Basiscursus Omgaan met opvallend gedrag bij jonge kinderenWo 16/03 Basiscursus Teach Like a Champion - Jonge kindWo 16/03 Heldere communicatie voor de kinderopvangWo 23/03 Doelgericht werken aan begrijpend luisteren voor 3-7 jarigen
PO EN SO
Do 03/03 Basiscursus Teach Like a Champion Wo 09/03 Basiscursus Passend omgaan met verschillen in de klas Wo 09/03 Het lerende breinWo 16/03 Heldere communicatie po/soWo 16/03 Werken met Nieuwsbegrip en WoordenschatWo 16/03 Psychische problemen bij leerlingenVr 18/03 Lead Like a ChampionDo 21/03 Sociaal veiligheidsbeleid op schoolWo 23/03 Coöperatieve leerstrategieënWo 23/03 Onderwijsassistent, gedragscompetent Do 24/03 Middenkadertraining po, so zonder consultenDi 29/03 Vernieuwde Masterclass OGW in 4DWo 30 /03 Vervolgcursus Teach Like a Champion: Structuur Wo 13/04 Basiscursus Teach Like a ChampionWo 13/04 Terugkomdag Heldere communicatieVr 15/04 De professional voor de klas
VO/MBODo 18/02 Basiscursus Teach Like a ChampionDo 18/02 Aan de slag met woordenschat vo en mboWo 23/03 Nieuwsbegrip: Omgaan met verschillen in de groep, bao, RotterdamVr 15/04 Bewust lesgeven met Breinsleutels, vo/mbo Rotterdam
Bekijk het complete aanbod op
www.cedgroep.nl/cursussen /cursusbureau
@cursusced
Meer weten?José van der Hoevenj.vanderhoeven@cedgroep.nl
Hanni Bijl – van Gelder werkt als medewerker Onderzoek en Innovatie bij de CED-Groep. Zij werkte onder andere mee aan de ontwikkeling van diverse producten over het lerende brein. Zij traint leerkrachten en docenten in het beter begrijpen van het leren van hun leerlingen en het daar beter op aan sluiten in hun lessen.
Daarna ga ik naar Kampen voor de training
‘Bewust lesgeven met Breinsleutels VO’ aan de
PZ-Academy.
Waarom zijn de technieken uit Teach Like a Champion zo effectief? Met de kennis die we hebben over het lerende brein kunnen we daar antwoord op geven. Met collega Robert Jacobs overleg ik op dinsdag hoe we de verbinding kunnen leggen tussen beide producten.
Op donderdag geef ik een training aan mensen uit het basisonderwijs. Binnen het samenwerkingsverband PPO Rotterdam hebben de scholen uit Hoogvliet gekozen voor het professionaliseringstraject ‘Bewust lesgeven met Breinsleutels PO’. Vandaag is de tweede bijeenkomst.
Op donderdag geef ik een training aan mensen uit het basisonderwijs. Binnen het samenwerkingsverband PPO Rotterdam hebben de scholen uit Hoogvliet gekozen voor het professionaliseringstraject ‘Bewust lesgeven met Breinsleutels PO’. Vandaag is de tweede bijeenkomst.
Op vrijdag duik ik zelf weer in de studieboeken. Ik wil zo-veel mogelijk weten over het functioneren van het brein. Daarover komt er ook steeds meer kennis beschikbaar. Het is belangrijk om deze ontwikkelingen nauwgezet te volgen.
Op vrijdag duik ik zelf weer in de studieboeken. Ik wil zo-veel mogelijk weten over het functioneren van het brein. Daarover komt er ook steeds meer kennis beschikbaar. Het is belangrijk om deze ontwikkelingen nauwgezet te volgen.
Op maandag ben ik bezig met
bureauwerk. Ik bereid dan diverse
trainingen voor.
HanniBijl-van Gelder
Recommended