LÖKOSĠTLER: ĠMMUN SĠSTEM2_yy...HEMAPOEZ (HEMATOPOEZ) Bir tip kök hücreden tüm farklı kan...

LÖKOSĠTLER: ĠMMUN SĠSTEM

Doğal bağıĢıklık

Özgül bağıĢıklık

Kompleman sistemi

ĠLTĠHAP

ĠNFLAMASYON

Nötrofil

Eozinofil

Bazofil

Monosit/

Makrofaj

T lenfositleri

B lenfositleri

ĠNFLAMASYON

ĠLTĠHAP

DOĞAL ĠMMUN SĠSTEM ÖZGÜL ĠMMUN SĠSTEM

ĠNFEKSĠYÖZ

AJAN

FAGOSĠTOZ

ENDOSĠZTOZ

MAKROFAJ NÖTROFĠL

EFEKTÖR T HÜCRE

B HÜCRELERĠANTĠKOR

SĠTOKĠNLER

KOMPLEMAN

ANTĠJEN

SUNUMU

AKTĠVE EDĠCĠ /DÜZENLEYĠCĠ

SĠNYALLER

AKTĠVE EDĠCĠ /DÜZENLEYĠCĠ

SĠNYALLER

B HÜCRE

UYARISI

OPSONĠZASYON

UYARI

ANTĠKOR-ARACILI ETKĠ MEKANĠZMALARI

KAN HÜCRELERĠ

ERĠTROSĠT LÖKOSĠT TROMBOSĠTPatojenlerden korunma PıhtılaĢmayı uyarma

Morfolojik sınıflama GeliĢimsel sınıflama

GRANÜLOSĠT AGRANÜLOSĠT MĠYELOĠD LENFOĠD

Nötrofil Lenfosit Nötrofil Lenfosit

Eozinofil Monosit Eozinofil

Bazofil Bazofil

Monosit

Trombosit

Eritrosit

Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü

HEMAPOETĠK KÖK HÜCRE

PLURĠPOTENT

KÖK HÜCRE

Trombosit

Bazofil Eozinofil NötrofilMonosit

B lenfosit T lenfosit

Megakaryosit

NK

TĠMUS

MORFOLOJĠ

Sitoplazma Granül yapısı Çekirdek Çap

GRANÜLOSĠT

(POLĠMORFONÜKLEER LÖKOSĠT)

NÖTROFĠL GeniĢ, pembe Mor, ince Parçalı 10-15mm Azurofilik 2-5 lob

ÇOMAK 1-2 (Genç hücre)

EOZĠNOFĠL GeniĢ, pembe Kırmızı, kaba Parçalı 10-15mm 2-3 lob

BAZOFĠL GeniĢ, pembe Koyu mor, kaba Parçalı 10-15mm

2-3 lob

AGRANÜLOSĠT

LENFOSĠT Dar, mavi (-) Yuvarlak 7-18mm

MONOSĠT GeniĢ, mavi (-) Nal,böbrek 12-20mm

PERĠFERĠK KAN LÖKOSĠT FORMÜLÜ

% oranı Sayısı

mm3 = ml kanda

LÖKOSĠT % 100 4000-10000

Nötrofil % 40-75 1600-7500 En sık

Eozinofil % 1-6 40-600

Bazofil <% 1 <40-100

Monosit % 2-10 80-1000 En büyük

Lenfosit % 20-45 800-4500 En küçük

LÖKOSĠTOZ >10000 LÖKOPENĠ <4000

HEMAPOEZ (HEMATOPOEZ)

Bir tip kök hücreden tüm farklı kan hücrelerinin geliĢmesi

sürecidir.

Kan hücreleri kısa ömürlü hücrelerdir:

– Sürekli yenilenirler : 108-109 lökosit/saat, 1010 eritrosit/saat

– Yenilenme hızları vücut gereksinimine göre düzenlenir:

• Periferik kanda sayıları gerekli sınırlar arasında tutulur

• Gereksinim artığında üretim artırılır

KAN HÜCRELERĠNĠN YAPIMI:

KEMĠK ĠLĠĞĠNDE

Kemik

Trabeküler

bölge

Medüler

arter

Trabeküler

kemik

Sinüzoid

Santral

ven

KEMĠK ĠLĠĞĠNDE HEMATOPOEZ

Kemik iliği

• hemapoetik kök hücreyi içerir

• hemapoetik kök hücreye çoğalma ve

farklılaĢmada yapısal ve diğer yollarla destek

sağlar

• yapıĢma aracılığıyla mikroçevre özellikleri ile

farklılaĢmayı yönlendirir

KEMĠK ĠLĠĞĠ STROMA HÜCRELERĠ:

MĠKROÇEVRE

Hematopoetik Kök Hücre den kaynaklanmayan hücrelerce

oluĢturulur:

– Retiküler hücreler

– Yağ dokusu hücreleri

• Büyüme faktörleri sağlar

• Hacim değiĢikliği ile üretime uyum sağlar

• Membran sentezi için gerekli lipidleri sağlar

– Makrofaj ve osteoklastlar

HKH FarklılaĢmasının Düzenlenmesi

Kemik

OSTEOBLASTHücre-hücre etkileĢimi

Çözünür faktörlerin salgısı

Diğer aracı hücrelerin düzenleyici rolü

Çözünür faktörler

Aracı hücreler

HEMAPOETĠK KÖK HÜCRE (HKH)

HKH kemik iliğinde “uykuda”dır (quiescent):

1. Bölünerek kendini yeniden üretme

özelliği (Mitotik) Self-renewal

2. FarklılaĢarak olgun kan hücrelerine

dönüĢebilme özelliği (Postmitotik)

• Pluripotent ya da omnipotent hücre

• FarklılaĢmaya baĢlayan hücre

unipotent= commited= yönlenmiĢ

hücreye dönüĢür (PROGENĠTOR)

• Kemik iliğinde % 0.01-0.05,

periferik kanda az sayıda bulunur

Miyeloblast

Promiyelosit

Miyelosit

KAN

HKHHKH

HEMOPOEZE ETKĠLĠ BÜYÜME FAKTÖRLERĠ

• Normal hematopoezde etkili olanlar bilinmemektedir, etkileri

gereksinim artıĢına uyumda görülür.

• Hem olgun hem de öncül hücrelere etkilidirler

• Sinerjistik etki gösterirler

• Uygun reseptör ile etkileĢirler

• Çok yönlü (multipl) etki göstermekle birlikte bir etki ön

plandadır:

• Farklı hücrelerde aynı reseptöre bağlansa da farklı etki

gösterebilir

HEMATOPOETĠK BÜYÜME FAKTÖRLERĠ

• Koloni stimüle edici faktör:

(Colony Stimulating Factor) M-CSF MONOSĠT

G-CSF NÖTROFĠL

GM-CSF

• Ġnterlökinler: ĠL-3 HKH

ĠL-5 EOZĠNOFĠL

ĠL-6

ĠL-7 LENFOSĠT

•Hematopoetik özgül faktörler:

Eritropoietin Eritrosit

Trombopoietin Trombosit

Çoğu kemik iliği dıĢındaki hücrelerden kaynaklanır.

ERĠTROPOĠETĠN

Eritrosit

TP

OIL-11

IL-5

G-CSF

IL-3, GM-CSF

Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü

HEMATOPOETĠK KÖK HÜCRE

IL-5

IL-3, GM-CSF, IL-1, IL-6PLURĠPOTENT

KÖK HÜCRE

IL-7 IL-2, IL-4,

IL-7

Trombosit Bazofil Eozinofil Nötrofil Monosit

B lenfosit T lenfosit

Megakaryosit

IL-15

NK

IL-5M-CSF

IL-12

Ġmmun (BağıĢık) Yanıt

Güher Saruhan- Direskeneli

ĠTF Fizyoloji AD

Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü

HEMAPOETĠK KÖK HÜCRE

PLURĠPOTENT

KÖK HÜCRE

Trombosit

Bazofil Eozinofil NötrofilMonosit

B lenfosit T lenfosit

Megakaryosit

NK

TĠMUS

ĠLTĠHAP GELĠġĠMĠ

Lokal kan akımı artar

VAZODĠLATASYON

Endotel yapıĢkanlığı artar

Damar geçirgenliği artar

Damar dıĢına kaçıĢ artar

Fibrinojen dokuda artar

Öldürme mekanizmaları

aktiflenir

Doku onarımı baĢlar

•Bölgeye lökosit göçü artar KEMOTAKSĠ

•Lökosit yapıĢması ve DĠAPEDEZ-GÖÇ artar

•Lökosit ve mediyatörlerin dokuya geçiĢi kolaylaĢır

ĠNFLAMASYON YANITI

•TRANSUDASYON ve EKSUDASYON

DOKU ÖDEMĠ

•PIHTILAġMA UYARILIR

•HÜCRE ÖLÜMÜ ve DOKU HASARI

•ANGĠOGENEZ ve MEZENKĠMAL HÜCRE ARTIġI

MAST HÜCRESĠ EOZĠNOFĠL NÖTROFĠL

Yaşam süresi Uzun Uzun Kısa

Dinamik Yerleşik Hareketli Hareketli

Kemotaksiyanıtı

Yok +++ECF, C5a,Kemokin

+++NCF, C5a,Kemokin

Degranülasyon +++ +++ +

Fagositoz Yok + +++

Litik özelliği Yok +++Bazik proteinO2 radikalleri

+++Lizozomal

enzimler, O2

radikalleriUyarıReseptörleri

ĠgEC3aC5a

ĠgEĠgGC3b

ĠgGĠgAC3b

Biyolojik rol Bekçi,Proinflam.

AntiparazitPro/antiinfla.

Antibakteriyel

TNF, ĠL-1

LPS

E/P-selektin

L selektin

YUVARLANMA

Endotel

Doku

makrofajları

YAPIġMA

AGREGASYON

Gram- bakteri

Ġntegrin

etkileĢimi ĠL-8

TNF, ĠL-1

FAGOSĠTOZ

ÖLDÜRME

UYARI C5a, LTB4,f-MLP

FAGOSĠTOZ

ARTIKLAR

GRANÜL ĠÇERĠĞĠ

AKTĠVASYON ÜRÜNÜ

PĠNOSĠTOZ

EKZOSĠTOZ

FAGOZOM

FAGOLĠZOZOMLĠZOZOM

MEMBRAN

FÜZYONU

OPSONĠNFAGOSĠTOZ ve OPSONĠZASYON

•ANTĠKOR (IgG)

•KOMPLEMAN

AKTĠVASYON

BĠLEġĠKLERĠ

OPSONĠN

RESEPTÖRÜ

C3b CR1

C3bi CR3/4

IgG1 FcR

IgG3 FcR

O22O2

-Süperoksit

2O2-+2H

+H2O2 +

1O2

H2O2 + O2

H2O2 + O2-

OH-+ OH

-+

1O2

H2O2 + Cl-(I

-) OCl

-(OI

-) + H2O

OCl-+ H2O2

1O2 +Cl

-+H2O

Miyeloperoksidaz

SOD

Mem oksidaz

Hücre yüzeyinde

Hücre içinde

OKSĠJENE BAĞIMLI ÖLDÜRME MEKANĠZMALARI

Hidroksil radikali

Cl-nötrofilde

I-makrofajda

SOLUNUM PATLAMASI “Respiratory burst”

Nitrik

oksit

NOS

OKSĠJENDEN BAĞIMSIZ ÖLDÜRME MEKANĠZMALARI

LĠZOZOMAL GRANÜL ĠÇERĠĞĠ

• Nötral-alkalen pH da: Bazik katyonik proteinler

Defensinler

Bakterisidal/Geçirgenlik artıran protein

•Asidik pH da: Asidite

Laktoferrin

• Proteolitik

• Non-katalitik

• Degradasyon

MAST HÜCRELERĠNĠN DAMARA YAKIN YERLEġĠMĠ

Direkt etkileĢim Fc-R aracılı etkileĢim Kompleman-R aracılı etkileĢim

Degranülasyon Degranülasyon

MAST HÜCRE AKTĠVASYONU

Proteaz

Histamin

TNFProteaz

Histamin

LTC4

IL-1

IL-6

TNF

LTC4

IL-1

IL-6

TNF

LTC4

IL-1

IL-6

TNF

Allerjen

Mast Hücre Degranülasyonu

FC R (IgE)

Prostaglandin

Lökotrien

Allerjen

Histamin

Sitokinler

• Gastrointestinal doku:

– Hareket artıĢı

– Sıvı salgısı artıĢı

• Hava yolları

– BronĢ çapının daralması

(Bronkokonstriksiyon)

– Müküs salgısı artıĢı

• Damarlarda

– Kan akımı artıĢı

(Vazodilatasyon)

– Geçirgenlik artıĢı (Ödem)

Mekanik trauma Bakteri peptitleri

Allerjen Sitokin

Büyüme faktörleri

Prostaglandinler Lökotrienler

Fosfolipaz A2

Siklooksijenaz Lipoksijenaz

LĠPĠD MEDĠYATÖRLERĠN ETKĠSĠ

Nötrofil Monosit Eozinofil

Çağrısı ve Aktivasyonu

Nötrofil Monosit Mast hücresi

Endotel hücresi Epitel hücresi Düz kas hücresi

Vazodilatasyon Mukus üretimi Bronkokonstriksiyon

LKB4 PGD2

Periferik kanda çekirdekli hücre

SĠTOPLAZMA

ÇEKĠRDEK YAPISI

Sitoplazmik granülleri

Açık

mor

Orta

Kırmızı

Ġri Koyu mor

Ġri

GRANÜLLÜ GRANÜL (-)

GeniĢ

Sitoplazma

Dar

Sitoplazma

Parçalı çekirdek

Nötrofil, Eozinofil, Bazofil

Tek çekirdek

Lenfosit Monosit

ĠLTĠHAP BULGULARI

commissioned by D.A.W. and drawn by P. Cull for the Medical Illustration Department at St Bartholomew's Medical College.

ĠLTĠHAP = ĠNFLAMASYON

•RUBOR: Eritem

•TUMOR ġiĢme

•CALOR Isınma

•DOLOR Ağrı

•FUNCTIO LAESA ĠĢlev kaybı

Mikroorganizma

Trauma

Antijenik uyarı

Kan hücreleri

Plazma mediyatörleri

Mikrodamar sistemi

ĠNFLAMASYONUN SĠSTEMĠK BULGULARI

Sedimentasyon artıĢı: C reaktif protein

Serum amiloid A proteini

Haptoglobin

Mannoz bağlayan lektin (MBL)

Fibrinojen

a1 Antitripsin

a2 Makroglobulin

Seruloplazmin

1. ATEġ: ĠL-1, ĠL-6 ve TNF-a Hipotalamus

2. LÖKOSĠTOZ: ĠL-1, ĠL-6, CSF ler Kemik iliği

3. AKUT FAZ YANITI: ĠL-1, ĠL-6, TNF-a Karaciğer

4. GLUKOKORTĠKOĠD SALINIMI: ĠL-1, ĠL-6 Hipofiz ve adrenal bez

Ġltihabın Sonlanması

Nötrofil

infiltrasyonu↓

Mediyatörler Monosit

çağrısı ↑

Lenfatiklerle

kaçıĢ ↑

Apoptotik nötrofil

yutulması↑

Ġltihabın Sonlanması ve Ġkili Etkiler

Nötrofil

göçü ↓

Monosit

aktivasyonu ↑

Anjiogenez↓ Fibrozis ↓

Çoğalma↓Nötrofil

infiltrasyonu↓

Monosit

aktivas ↑

DH göçü ↓

ĠL-12 ↓

Ġnflamasyon Yanıtının Dengesi

Stefan Ehlers & Stefan H.E. Kaufmann

Genetik Yatkınlık Engel Organları Çevresel Etkiler

Ġnflamasyon Yanıtı

BozuklukHomeostasis

Net sonuç:

Ġmmünite

Sağlık

Uzun yaĢama

Net sonuç:

Allerji/astım

Tip 1 diabet

Multipl Skleroz

Ġnflamatuar barsak

Psoriasis (Sedef)

ġiĢmanlık

Ateroskleroz