Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
LÖKOSĠTLER: ĠMMUN SĠSTEM
Doğal bağıĢıklık
Özgül bağıĢıklık
Kompleman sistemi
ĠLTĠHAP
ĠNFLAMASYON
Nötrofil
Eozinofil
Bazofil
Monosit/
Makrofaj
T lenfositleri
B lenfositleri
ĠNFLAMASYON
ĠLTĠHAP
DOĞAL ĠMMUN SĠSTEM ÖZGÜL ĠMMUN SĠSTEM
ĠNFEKSĠYÖZ
AJAN
FAGOSĠTOZ
ENDOSĠZTOZ
MAKROFAJ NÖTROFĠL
EFEKTÖR T HÜCRE
B HÜCRELERĠANTĠKOR
SĠTOKĠNLER
KOMPLEMAN
ANTĠJEN
SUNUMU
AKTĠVE EDĠCĠ /DÜZENLEYĠCĠ
SĠNYALLER
AKTĠVE EDĠCĠ /DÜZENLEYĠCĠ
SĠNYALLER
B HÜCRE
UYARISI
OPSONĠZASYON
UYARI
ANTĠKOR-ARACILI ETKĠ MEKANĠZMALARI
KAN HÜCRELERĠ
ERĠTROSĠT LÖKOSĠT TROMBOSĠTPatojenlerden korunma PıhtılaĢmayı uyarma
Morfolojik sınıflama GeliĢimsel sınıflama
GRANÜLOSĠT AGRANÜLOSĠT MĠYELOĠD LENFOĠD
Nötrofil Lenfosit Nötrofil Lenfosit
Eozinofil Monosit Eozinofil
Bazofil Bazofil
Monosit
Trombosit
Eritrosit
Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü
HEMAPOETĠK KÖK HÜCRE
PLURĠPOTENT
KÖK HÜCRE
Trombosit
Bazofil Eozinofil NötrofilMonosit
B lenfosit T lenfosit
Megakaryosit
NK
TĠMUS
MORFOLOJĠ
Sitoplazma Granül yapısı Çekirdek Çap
GRANÜLOSĠT
(POLĠMORFONÜKLEER LÖKOSĠT)
NÖTROFĠL GeniĢ, pembe Mor, ince Parçalı 10-15mm Azurofilik 2-5 lob
ÇOMAK 1-2 (Genç hücre)
EOZĠNOFĠL GeniĢ, pembe Kırmızı, kaba Parçalı 10-15mm 2-3 lob
BAZOFĠL GeniĢ, pembe Koyu mor, kaba Parçalı 10-15mm
2-3 lob
AGRANÜLOSĠT
LENFOSĠT Dar, mavi (-) Yuvarlak 7-18mm
MONOSĠT GeniĢ, mavi (-) Nal,böbrek 12-20mm
PERĠFERĠK KAN LÖKOSĠT FORMÜLÜ
% oranı Sayısı
mm3 = ml kanda
LÖKOSĠT % 100 4000-10000
Nötrofil % 40-75 1600-7500 En sık
Eozinofil % 1-6 40-600
Bazofil <% 1 <40-100
Monosit % 2-10 80-1000 En büyük
Lenfosit % 20-45 800-4500 En küçük
LÖKOSĠTOZ >10000 LÖKOPENĠ <4000
HEMAPOEZ (HEMATOPOEZ)
Bir tip kök hücreden tüm farklı kan hücrelerinin geliĢmesi
sürecidir.
Kan hücreleri kısa ömürlü hücrelerdir:
– Sürekli yenilenirler : 108-109 lökosit/saat, 1010 eritrosit/saat
– Yenilenme hızları vücut gereksinimine göre düzenlenir:
• Periferik kanda sayıları gerekli sınırlar arasında tutulur
• Gereksinim artığında üretim artırılır
KAN HÜCRELERĠNĠN YAPIMI:
KEMĠK ĠLĠĞĠNDE
Kemik
Trabeküler
bölge
Medüler
arter
Trabeküler
kemik
Sinüzoid
Santral
ven
KEMĠK ĠLĠĞĠNDE HEMATOPOEZ
Kemik iliği
• hemapoetik kök hücreyi içerir
• hemapoetik kök hücreye çoğalma ve
farklılaĢmada yapısal ve diğer yollarla destek
sağlar
• yapıĢma aracılığıyla mikroçevre özellikleri ile
farklılaĢmayı yönlendirir
KEMĠK ĠLĠĞĠ STROMA HÜCRELERĠ:
MĠKROÇEVRE
Hematopoetik Kök Hücre den kaynaklanmayan hücrelerce
oluĢturulur:
– Retiküler hücreler
– Yağ dokusu hücreleri
• Büyüme faktörleri sağlar
• Hacim değiĢikliği ile üretime uyum sağlar
• Membran sentezi için gerekli lipidleri sağlar
– Makrofaj ve osteoklastlar
HKH FarklılaĢmasının Düzenlenmesi
Kemik
OSTEOBLASTHücre-hücre etkileĢimi
Çözünür faktörlerin salgısı
Diğer aracı hücrelerin düzenleyici rolü
Çözünür faktörler
Aracı hücreler
HEMAPOETĠK KÖK HÜCRE (HKH)
HKH kemik iliğinde “uykuda”dır (quiescent):
1. Bölünerek kendini yeniden üretme
özelliği (Mitotik) Self-renewal
2. FarklılaĢarak olgun kan hücrelerine
dönüĢebilme özelliği (Postmitotik)
• Pluripotent ya da omnipotent hücre
• FarklılaĢmaya baĢlayan hücre
unipotent= commited= yönlenmiĢ
hücreye dönüĢür (PROGENĠTOR)
• Kemik iliğinde % 0.01-0.05,
periferik kanda az sayıda bulunur
Miyeloblast
Promiyelosit
Miyelosit
KAN
HKHHKH
HEMOPOEZE ETKĠLĠ BÜYÜME FAKTÖRLERĠ
• Normal hematopoezde etkili olanlar bilinmemektedir, etkileri
gereksinim artıĢına uyumda görülür.
• Hem olgun hem de öncül hücrelere etkilidirler
• Sinerjistik etki gösterirler
• Uygun reseptör ile etkileĢirler
• Çok yönlü (multipl) etki göstermekle birlikte bir etki ön
plandadır:
• Farklı hücrelerde aynı reseptöre bağlansa da farklı etki
gösterebilir
HEMATOPOETĠK BÜYÜME FAKTÖRLERĠ
• Koloni stimüle edici faktör:
(Colony Stimulating Factor) M-CSF MONOSĠT
G-CSF NÖTROFĠL
GM-CSF
• Ġnterlökinler: ĠL-3 HKH
ĠL-5 EOZĠNOFĠL
ĠL-6
ĠL-7 LENFOSĠT
•Hematopoetik özgül faktörler:
Eritropoietin Eritrosit
Trombopoietin Trombosit
Çoğu kemik iliği dıĢındaki hücrelerden kaynaklanır.
ERĠTROPOĠETĠN
Eritrosit
TP
OIL-11
IL-5
G-CSF
IL-3, GM-CSF
Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü
HEMATOPOETĠK KÖK HÜCRE
IL-5
IL-3, GM-CSF, IL-1, IL-6PLURĠPOTENT
KÖK HÜCRE
IL-7 IL-2, IL-4,
IL-7
Trombosit Bazofil Eozinofil Nötrofil Monosit
B lenfosit T lenfosit
Megakaryosit
IL-15
NK
IL-5M-CSF
IL-12
Ġmmun (BağıĢık) Yanıt
Güher Saruhan- Direskeneli
ĠTF Fizyoloji AD
Miyeloid öncülü Lenfoid öncülü
HEMAPOETĠK KÖK HÜCRE
PLURĠPOTENT
KÖK HÜCRE
Trombosit
Bazofil Eozinofil NötrofilMonosit
B lenfosit T lenfosit
Megakaryosit
NK
TĠMUS
ĠLTĠHAP GELĠġĠMĠ
Lokal kan akımı artar
VAZODĠLATASYON
Endotel yapıĢkanlığı artar
Damar geçirgenliği artar
Damar dıĢına kaçıĢ artar
Fibrinojen dokuda artar
Öldürme mekanizmaları
aktiflenir
Doku onarımı baĢlar
•Bölgeye lökosit göçü artar KEMOTAKSĠ
•Lökosit yapıĢması ve DĠAPEDEZ-GÖÇ artar
•Lökosit ve mediyatörlerin dokuya geçiĢi kolaylaĢır
ĠNFLAMASYON YANITI
•TRANSUDASYON ve EKSUDASYON
DOKU ÖDEMĠ
•PIHTILAġMA UYARILIR
•HÜCRE ÖLÜMÜ ve DOKU HASARI
•ANGĠOGENEZ ve MEZENKĠMAL HÜCRE ARTIġI
MAST HÜCRESĠ EOZĠNOFĠL NÖTROFĠL
Yaşam süresi Uzun Uzun Kısa
Dinamik Yerleşik Hareketli Hareketli
Kemotaksiyanıtı
Yok +++ECF, C5a,Kemokin
+++NCF, C5a,Kemokin
Degranülasyon +++ +++ +
Fagositoz Yok + +++
Litik özelliği Yok +++Bazik proteinO2 radikalleri
+++Lizozomal
enzimler, O2
radikalleriUyarıReseptörleri
ĠgEC3aC5a
ĠgEĠgGC3b
ĠgGĠgAC3b
Biyolojik rol Bekçi,Proinflam.
AntiparazitPro/antiinfla.
Antibakteriyel
TNF, ĠL-1
LPS
E/P-selektin
L selektin
YUVARLANMA
Endotel
Doku
makrofajları
YAPIġMA
AGREGASYON
Gram- bakteri
Ġntegrin
etkileĢimi ĠL-8
TNF, ĠL-1
FAGOSĠTOZ
ÖLDÜRME
UYARI C5a, LTB4,f-MLP
FAGOSĠTOZ
ARTIKLAR
GRANÜL ĠÇERĠĞĠ
AKTĠVASYON ÜRÜNÜ
PĠNOSĠTOZ
EKZOSĠTOZ
FAGOZOM
FAGOLĠZOZOMLĠZOZOM
MEMBRAN
FÜZYONU
OPSONĠNFAGOSĠTOZ ve OPSONĠZASYON
•ANTĠKOR (IgG)
•KOMPLEMAN
AKTĠVASYON
BĠLEġĠKLERĠ
OPSONĠN
RESEPTÖRÜ
C3b CR1
C3bi CR3/4
IgG1 FcR
IgG3 FcR
O22O2
-Süperoksit
2O2-+2H
+H2O2 +
1O2
H2O2 + O2
H2O2 + O2-
OH-+ OH
-+
1O2
H2O2 + Cl-(I
-) OCl
-(OI
-) + H2O
OCl-+ H2O2
1O2 +Cl
-+H2O
Miyeloperoksidaz
SOD
Mem oksidaz
Hücre yüzeyinde
Hücre içinde
OKSĠJENE BAĞIMLI ÖLDÜRME MEKANĠZMALARI
Hidroksil radikali
Cl-nötrofilde
I-makrofajda
SOLUNUM PATLAMASI “Respiratory burst”
Nitrik
oksit
NOS
OKSĠJENDEN BAĞIMSIZ ÖLDÜRME MEKANĠZMALARI
LĠZOZOMAL GRANÜL ĠÇERĠĞĠ
• Nötral-alkalen pH da: Bazik katyonik proteinler
Defensinler
Bakterisidal/Geçirgenlik artıran protein
•Asidik pH da: Asidite
Laktoferrin
• Proteolitik
• Non-katalitik
• Degradasyon
MAST HÜCRELERĠNĠN DAMARA YAKIN YERLEġĠMĠ
Direkt etkileĢim Fc-R aracılı etkileĢim Kompleman-R aracılı etkileĢim
Degranülasyon Degranülasyon
MAST HÜCRE AKTĠVASYONU
Proteaz
Histamin
TNFProteaz
Histamin
LTC4
IL-1
IL-6
TNF
LTC4
IL-1
IL-6
TNF
LTC4
IL-1
IL-6
TNF
Allerjen
Mast Hücre Degranülasyonu
FC R (IgE)
Prostaglandin
Lökotrien
Allerjen
Histamin
Sitokinler
• Gastrointestinal doku:
– Hareket artıĢı
– Sıvı salgısı artıĢı
• Hava yolları
– BronĢ çapının daralması
(Bronkokonstriksiyon)
– Müküs salgısı artıĢı
• Damarlarda
– Kan akımı artıĢı
(Vazodilatasyon)
– Geçirgenlik artıĢı (Ödem)
Mekanik trauma Bakteri peptitleri
Allerjen Sitokin
Büyüme faktörleri
Prostaglandinler Lökotrienler
Fosfolipaz A2
Siklooksijenaz Lipoksijenaz
LĠPĠD MEDĠYATÖRLERĠN ETKĠSĠ
Nötrofil Monosit Eozinofil
Çağrısı ve Aktivasyonu
Nötrofil Monosit Mast hücresi
Endotel hücresi Epitel hücresi Düz kas hücresi
Vazodilatasyon Mukus üretimi Bronkokonstriksiyon
LKB4 PGD2
Periferik kanda çekirdekli hücre
SĠTOPLAZMA
ÇEKĠRDEK YAPISI
Sitoplazmik granülleri
Açık
mor
Orta
Kırmızı
Ġri Koyu mor
Ġri
GRANÜLLÜ GRANÜL (-)
GeniĢ
Sitoplazma
Dar
Sitoplazma
Parçalı çekirdek
Nötrofil, Eozinofil, Bazofil
Tek çekirdek
Lenfosit Monosit
ĠLTĠHAP BULGULARI
commissioned by D.A.W. and drawn by P. Cull for the Medical Illustration Department at St Bartholomew's Medical College.
ĠLTĠHAP = ĠNFLAMASYON
•RUBOR: Eritem
•TUMOR ġiĢme
•CALOR Isınma
•DOLOR Ağrı
•FUNCTIO LAESA ĠĢlev kaybı
Mikroorganizma
Trauma
Antijenik uyarı
Kan hücreleri
Plazma mediyatörleri
Mikrodamar sistemi
ĠNFLAMASYONUN SĠSTEMĠK BULGULARI
Sedimentasyon artıĢı: C reaktif protein
Serum amiloid A proteini
Haptoglobin
Mannoz bağlayan lektin (MBL)
Fibrinojen
a1 Antitripsin
a2 Makroglobulin
Seruloplazmin
1. ATEġ: ĠL-1, ĠL-6 ve TNF-a Hipotalamus
2. LÖKOSĠTOZ: ĠL-1, ĠL-6, CSF ler Kemik iliği
3. AKUT FAZ YANITI: ĠL-1, ĠL-6, TNF-a Karaciğer
4. GLUKOKORTĠKOĠD SALINIMI: ĠL-1, ĠL-6 Hipofiz ve adrenal bez
Ġltihabın Sonlanması
Nötrofil
infiltrasyonu↓
Mediyatörler Monosit
çağrısı ↑
Lenfatiklerle
kaçıĢ ↑
Apoptotik nötrofil
yutulması↑
Ġltihabın Sonlanması ve Ġkili Etkiler
Nötrofil
göçü ↓
Monosit
aktivasyonu ↑
Anjiogenez↓ Fibrozis ↓
Çoğalma↓Nötrofil
infiltrasyonu↓
Monosit
aktivas ↑
DH göçü ↓
ĠL-12 ↓
Ġnflamasyon Yanıtının Dengesi
Stefan Ehlers & Stefan H.E. Kaufmann
Genetik Yatkınlık Engel Organları Çevresel Etkiler
Ġnflamasyon Yanıtı
BozuklukHomeostasis
Net sonuç:
Ġmmünite
Sağlık
Uzun yaĢama
Net sonuç:
Allerji/astım
Tip 1 diabet
Multipl Skleroz
Ġnflamatuar barsak
Psoriasis (Sedef)
ġiĢmanlık
Ateroskleroz