Marathi- Mrugajal

Marathi Novel - Mrugjal - CH- 1 िरिसेप्शन

आज रिाजेशच्या लग्नाच्या िरिशेप्शनची ( reception ) गडबड चाललेली होती. रिाजेशने लग्नाच्या िरिसेप्शनसाठी एकदम गावात गदीच्या िठकाणीही नाही आिण गावाच्या बाहेरि जास्त दरुिही नाही असा िहरिवळीने वेढलेला लॉन ( Lawn ) िनवडला होता. िरिसेप्शनच्या िनिमत्ताने रिाजेशचे जवळपास सगळे जनेु, कॉलेजचे िमत्र आवजुरन जमले होते. आिण ते सगळे एक घोळका करुन गप्पा मारिीत होते. तेवढाच जणु्या आठवणीना उजाळा. तेवढ्यात िप्रिया गेटमधून आत येतांना त्यांना िदसली. सगळा घोळका एकदम शांत झाला. तेव्हाची िप्रिया आिण आजची िप्रिया यात जमीन अस्मानचा फरिक िदसत होता. तेव्हा ती एक कॉलजमधे जाणारिी नुकतीच यौवनात प्रिवेश केलेली एक िवद्याथीनी होती आिण आज ती अगदी परिीपुणर यौवनाने भरिलेली एक यवुती िदसत होती. कदािचत येवढं नटून थटून त्यांनी ितला कधी बिघतल ंनसल्यानेही हा फरिक जाणवत असावा. सगळ्या घोळक्याच्या नजरिा ितच्यावरि िखिळलेल्या होत्या. ितने मंद हास्य देत सगळ्या घोळक्यावरि एक नजरि िफरिवली. त्या घोळक्यानेही ितचे मंद हास्य िकास्वकारित हसून जणू ितचे हास्य िकास्वकारिले.

घोळक्याजवळ जाताच प्रिथम ितने पुष्पगुच्छ देवून रिाजेशला लग्नाच्या शुभेच्छा िदल्या ,'' कॉगे्रचुलेशन्स अन्ड िवश यू अ हॆपी ऍन्ड प्रिास्परिस मॅरिीड लाईफ''

'' हॅपी पेक्षा प्रिॉस्परिस महत्वाचं बरिकां...'' कुणी तरिी कमेट पास केल ंआिण इतका वेळ एकदम शांत झालेल्या घोळक्यात जणू पुन्हा सजंीवनी संचारिली होती.

रिाजेशनेही त्याच्या बायकोची ओळखि िप्रियाला करुन िदली.'' िप्रिया... ही कमल ... माझी बायको''

'' ते सांगायची गरिज नाही ... ते िदसतच आहे... फक्त नाव सांिगतल ंतरिी पुरिे'' िप्रिया गमतीने म्हणाली.

ितच्या या गमतीवरि घोळक्यातले सगळे जण हसले.

'' अगं नाही िप्रिया ... तेही फारि महत्वाचे आहे... एकदा काय झालं माझ्या एका िमत्राच्या लग्नाच्या िरिसेप्शनला त्याची बायको आिण साळी पुणर प्रिोग्रामभरि ( Program ) िमरिवत होते... आिण माझ्या िमत्राने कुणाला त्याच्या बायकोची ओळखि करुन देण्याची तसदी घेतली नाही... आिण काय झालं... पुणर प्रिोगॅ्रमभरि आम्ही त्याच्या साळीलाच त्याची बायको समजत होतो...''

पुन्हा सगळेजण हसले.

'' कुण्या िमत्राचं नाव घेवून हा स्वत:च्या िरिसेप्शनची तरि गमंत सांगत नाहीना'' कुणीतरिी कमेट पास केली आिण पुन्हा हसण्याचा गडगडाट झाला.

'' ही माझी िमत्र िप्रिया... मी ही आिण िवजय... आमचा मस्त गृप ( group ) होता'' रिाजेशने आपल्या बायकोला िप्रियाची ओळखि करुन िदली.

'' बघा हा काही गरैिसमज होवू नये म्हणून िकती चतूरितेने िवजयचंही नाव मधे घालतो आहे ... '' अजुन कुणीतरिी कमेट पास केली.

पुन्हा हास्याची एक फेरिी झाली.

रिाजेशची बायको कमलचं तोंड पडलेलं पाहून त्याच िमत्राने स्पष्टीकरिण िदलं, '' तसं काही नाही बरि ंका विहणी... मी आपली उगीच गमंत केली... ''

"" पण िप्रिया आिण िवजयच्या बाबतीत मात्र मी काही शाश्वती देवू शकत नाही...'' तोच िमत्र पुढे म्हणाला तशी िप्रिया लाजली.

'' बघ बघ... िवजयचं नाव घेतल्याबरिोबरि ितच्या गालावरि कशी लाली आली'' दसुरिा एक िमत्र म्हणाला.िप्रिया अजुनच लाजत होती. ितला काय बोलावे काही सुचत नव्हते.

'' िवजय कसा नाही आला अजून?'' रिाजेशनेच पुढाकारि घेवून िवषय बदलण्याचा प्रियत्न केला.

"" अरि ेयेईल... तु िनमंत्रण िदलं ना... का बायकोच्या नादात त्याला िनमंत्रण ( invitation ) द्यायचंच िवसरिला'' अजुन कुणीतरिी बोलला.

'' अरि ेनाही... िह इज माय बेस्ट फेड ( He is my best friend ) ... असं कधी होईल का?'' रिाजेश

थोडा वेळ शांततेत गेला.

'' कारि ेहनीमुन ( Honeymoon ) वगेैरिचेा काही प्लान ( Plan ) केला की नाही'' एका िमत्राने रिाजेशला छेडण्याच्या उद्देशाने आपल्या गोष्टींचा मोचार दसुऱ्याच िदशेने वळिवला.

'' हो केलाना?'' रिाजेश आपली बायको कमलकडे अथरपुणर नजरिनेे पाहत म्हणाला.

कमलने लाजून मान खिाली घातली.

'' कुठला केलास प्लान?'' तो िमत्र रिाजेशला काही सोडण्याच्या मुडमधे िदसत नव्हता.

'' िसमला ( Simla ) '' रिाजेश.

'' देशातच?... मला वाटल ंदेशाबाहेरि जाशील...'' िमत्र

'' देशाबाहेरि जायला वेळ लागतो बाबा... त्याच्याजवळ तेवढा धीरि तरि हवा'' दसुरिा िमत्र.

गोष्टींना जरिा वात्रट वळण लागत आहे हे पाहून कुणीतरिी ओळखिीचं िदसल्यासारिखिं करुन ' एक्स्कुज मी ( Execuse me ) ' म्हणत िप्रिया ितथून दसुऱ्या घोळक्याकडे गेली.

Marathi fiction - Mrugjal- CH 2 िभरििभरिती नजरि

रिाजेश, त्याची बायको कमल, आिण त्याचे बाकीचे कॉलेजचे िमत्र यांच्या गृपमधून ( Group ) िप्रिया दसुऱ्या एका बायांच्या गृपमधे गेली तसा लॉनच्या ( Lawn ) प्रिवेशद्वारिातून िवजय आत आला. त्याच्या सोबत त्याचे कुटंूब म्हणजे आई आिण बिहणही आली होती. त्याची आई म्हणजे एक जेमतेम िशकलेली वयस्करि बाई होती. आिण बिहण त्याच्यापेक्षा थोडी मोठी आिण स्वभावाने लाजाळू आिण अंतमुरखि होती. िवजय आत आल्याबरिोबरि त्याची िभरििभरिती नजरि लॉनमधे इकडे ितकडे िफरु लागली. रिाजेशचं त्याच्याकडे लक्ष होतं. पण त्याला मािहत होतं की त्याची िभरििभरिती नजरि कुणाला शोधत असावी. रिाजेश आपल्या गृपकमधील एका िमत्राकडे पाहून गुढपणे हसला. तसं संपुणर गृपचं लक्ष िवजयकडे गेलं. त्यांच्याही चेहऱ्यावरि एक गुढ हास्य पसरिलं. अजुनही त्याची िभरििभरिती नजरि इकडे ितकडे िफरित होती. त्याची िभरििभरिती नजरि इकडे ितकडे िफरित असतांनाच रिाजेशच्या गृपमधील एक मुलगा हात वरि करुन म्हणाला -

"" इकडे... इकडे ये बाबा ... आम्ही इकडे आहोत...''

गपृमधील अजुन दसुरिा मुलगा खिोचकपणे त्याला म्हणाला, '' आिण ज्याला तु शोधत आहेस ते सत्कारिमुती रिाजेश इकडे आपल्या प्रिितके्षत उभे आहेत''

िवजयची िभरिभीरिती नजरि नाईलाजानेच रिाजेशच्या गृपवरि येवून थांबली आिण तो आपल्या आईला आिण बिहणीला घेवून रिाजेशच्या गृपकडे आला.

"" ये बाबा तुला शभंरि वषर आयषु्य आहे... तुझ्याच गोष्टी चालल्या होत्या'' एकजण म्हणाला.

"" पण साल्या कधीतरि टायमींग ( timing ) साधत जा'' एक जण त्याची िफरिकी घेण्याच्या उद्देशाने म्हणाला.

"" का बाबा काय झालं? '' िवजयने त्याचा रिोखि न उमजून िवचारिले.

"" अरि ेआत्तापयरत ती इथेच होती'' रिाजेश त्याच्या कानाशी जावून त्याच्या आईच्या तेथील उपस्थीतीचं भान रिाखिून िप्रियाकडे इशारिा करिीत हळूच म्हणाला.

िवजयने रिाजेशने इशारिा केला ितकडे चोरुन बघतले तरि ितथे िप्रिया उभी होती आिण तीही त्याच्याकडेच पाहात होती. दोघांचीही नजरिा नजरि झाली. दोघंही गालातल्या गालात गोड हसले. पण िवजयला हा िमत्राचा गृप सोडून लगेच ितच्याकडे जाणं, आिण त्यातल्या त्यात ती लेडीज गृपमधे उभी असल्यामुळे, योग्य वाटल ंनाही. आिण ितलाही सगळ्या लेडीजला मधेच सोडून त्याच्याकडे येणं योग्य वाटल ंनसावं.

'' हा माझा खिास िमत्र िवजय'' रिाजेशने आपल्या पत्नीशी त्याची ओळखि करुन िदली.

'' हो ... हो लग्नात तु ओळखि करुन िदली होतीस... माझं लक्ष आहे'' रिाजेशची बायको म्हणाली.

'' आिण ही माझी आई... ही माझी बिहण शालीनी.'' िवजय प्रिझेट्सचा बॉक्स रिाजेशच्या हवाली करिीत म्हणाला.

रिाजशने तो बॉक्स बाजुला असलेल्या त्याच्या एका िमत्राच्या हवाली केला आिण त्याने िवजयच्या आईला वाकुन नमस्कारि केला. त्याचं पाहून त्याच्या बायकोनेही िवजयच्या आईला नमस्कारि केला.

'' सुखिी रिहा'' िवजयची आई दोघांच्या डोक्यावरि प्रिमळपणे हात ठेवत म्हणाली.

"" वडीलांना नाही आणलसं?'' त्यांच्या गृपमधील एकजण म्हणाला.

त्या िमत्राने तो प्रिश्न िवचारिला तसा हसता खेिळता गृप एकदम गंभीरि झाला. कारिण जवळपास सगळ्यांनाच मािहत होत ंकी िवजयचे वडील जवळपास नेहमीच दारुच्या नशेत असत आिण िविक्षप्तपणे वागत असल्याने तो त्यांना शक्यतो कुठेही नेणे टाळत असे. तसा तो बिहणीच्या लाजऱ्या बुजऱ्या स्वभावामुळे आिण ितला कुणातही िमसळणे आवडत नसल्यामुळे ितलाही क्विचतच कुठे नेत असे पण आज त्याने खिास रिाजेशच्या आग्रहास्तव त्याच्या बिहणीला िरिसेप्शनला आणले होते. ितच्या

स्वभावाच्या व्यितिरिक्त असे बरिीच काही कारिण ंहोती की तो ितला कुठे नेवू शकत नसे पण ती कारिण ंतो कुणाला सांगुही शकत नव्हता. पण कुणी आग्रहच केला तरि तो ितच्या स्वभावाचं कारिण पुढे करिीत असे. रिाजेशने तसा िवजयला आपल्या वडीलांना आणण्याचा आग्रहही केला होता. त्याने त्याच्या वडीलांनाही िरिसेप्शनला येण्याची िवनंती केली होती. ते हो ही म्हणाले होते. पण रिाजेशला मािहत होत ंकी ते येणारि नाहीत. िकंवा ते जरिी यायला तयारि झाले तरिी िवजय त्यांना येवू देणारि नाही.िवजयनेही िवचारि केला की वडील आिण बिहणीपैकी एकाला जरिी नेले तरिी रिाजेशच्या आग्रहाचा मान रिाखिण्यासारिखेि होते. म्हणून त्याने त्यातल्या त्यात सोईस्करि असा बिहणीला इथे आणण्याचा मागर पत्करिला होता. वातावरिण गभंीरि झालेले पाहून रिाजेशला काही सुचत नव्हते की पुन्हा वातावरिण नॉमरल ( normal ) कसे करिावे. िवजयच्या वडीलांबाबत त्याच्या िमत्रमंडळीत सवारनाच कल्पना असतांना जो कोणी तसं बोलला होता तो कदािचत अनिभज्ञतेने बोलला असावा िकंवा जाणून बुजून खिोचकपणे बोलला असावा याची रिाजेशला कल्पना होती.

'' आई इकडे ये .... हे बघ िवजयची आई आिण बिहण... तुला खिपु इच्छा होतीना त्यांना भेटण्याची'' शेजारुन जाणाऱ्या आपल्या आईला आवाज देत रिाजेशने वेळ मारुन नेली होती.

रिाजेशची आई ितथे आली. त्यांची सगळ्यांच्या ओळखिीचा, नमस्कारिाचा सोपस्कारि आटोपला तसे रिाजेशच्या आईने िवजयच्या आईला आिण बिहणीला ितथून बाजुला नेवून एका लेडीजच्या गपृमधे नेले. त्याच गृपमधे िप्रिया होती, तीने िवजयच्या बिहणीकडे पाहून िकास्मत केले आिण िवजयच्या आईला नमस्कारि केला.

ch 3 स्वभाव

िवजयच्या त्याच्या िमत्रांच्या गृपमधे गप्पा चालल्या होत्या खिऱ्या पण त्याचं पुणर लक्ष त्या स्त्रीयांच्या गपृकडे होतं, िजथे िप्रिया उभी होती. ितचीही ितच िकास्थती होती. ितही मारिायला गप्पा मारित होती पण ितचंही पुणर लक्ष िवजयकडेच होतं. िप्रियाच्या शेजारिीच िवजयची आई आिण बिहण उभ्या होत्या. िवजयच्या आईने िप्रियाचा हात आपल्या हातात घेतला आिण ती आत्मीयतेने ितच्यासोबत काहीतरिी बोलत होती. िवजयच्या लक्षात आले की हा मौका चांगला आहे. आईशी बोलण्याचं िनिमत्त करुन तो ितथे जावू शकतो आिण मग िप्रियाशीही बोलू शकतो.

"" एक्स्कुज मी'' म्हणत िवजय त्या गृपमधून िनसटला.

"" यू आरि एक्स्कुजड '' त्याचा एक िमत्र गमतीने त्याची िफरिकी घेत म्हणाला.

पण िवजयने त्याच्याकडे दलुरक्ष केले आिण तो थेट त्याच्या आईजवळ गेला. तो त्याच्या आईजवळ गेला आिण कुण्या एका मतै्रीणीने िप्रियाच्या हाताला धरुन ओढत ितला दसुरिीकडे नेले. िवजयचा िनरिस झाला होता.

"" काय?'' त्याच्या आईने त्याला िवचारिले.

आता ितथे पोहोचल्यावरि त्याला त्याच्या आईशी काहीतरिी बोलणे आवश्यक होते.

"" आई तु सारिखिी उभी का आहेस ितकडे खिचु्यार ठेवल्या आहेत ितकडे जावून बस ... नाहीतरि तुझे घुटणे दखुितील बघ ... नेहमीसारिखेि'' तो म्हणाला.

"" हो जाते.... थोड्या वेळाने'' त्याची आई त्याच्याकडे दलुरक्ष करिीत म्हणाली आिण पुन्हा इतरि िस्त्रयांशी गप्पा करिीत बसली.

शालीनीचा स्वभाव लाजरिा बुजरिा आिण ती मुळातच िमतभाषी त्यामुळे ितला कुणाशी काय बोलावे काही कळत नव्हते. आिण ितथे कुणीही ितच्या िवशेष ओळिखिचे वाटत नव्हते. ितने ितच्या आईकडे पाहाले.

ितची आईमात्र कुणी ओळखिीचं असो िकंवा नसो ितचा आपला तोंडाचा पट्टा सुरु होता. शालीनीला आता 'बोअरि' होवू लागलं होतं. ती आजुबाजुला काही बसण्यासाठी िमळत ंका ते शोधू लागली. खिचु्यार होत्या पण त्या खिपु दरुि होत्या. ितला आईलाही सोडून जायचं नव्हत.ं मग बाजुलाच एक खिांब होता ितथे जावून ती त्या खिांबाला रिटूेन उभी रिाहाली. ती आपल्यातच गुगं थोडावेळ त्या खिांबाला रिटूेन उभी रिाहाली असेल. तेवढ्यात ितला शेजारिच्या इमारितीच्या पायऱ्यावरि उभ रिाहून कुणीतरिी खिणुावत आहे असं जाणवलं. ितने ितकडे वळून पाहाल ंतरि एक तरुण ितथून हातवारि ेकरिीत ितलाच बोलावत होता.हा ओळखिीचा तरि वाटत नाही...मग का बोलावत असावा मला?...ितने वळून आई िजथे बोलत उभी होती ितकडे पाहाले. पण आई ितथे नव्हती.आता तरि होती इथे?...एवढ्यात कुठे गेली?...ितने सभोवारि एक नजरि िफरिवली ितला ितची आई कुठेच िदसत नव्हती. आिण भाऊही कुठे िदसत नव्हता. ितने पुन्हा एकदा सभोवारि पाहून खिात्री केली तेव्हा ितला भाऊ िदसला. पण तो खिपु दरुि उभा होता. पुन्हा ितने त्या पायऱ्यांवरि उभ्या असलेल्या यवुकाकडे पाहाले. तो अजुनही हातवारि ेकरिीत ितला बोलावत होता.तो कशासाठी बोलावत होता काही कळत नव्हतं...आिण आई िकंवा भावाला सांिगतल्यािशवाय त्याच्याकडे जावं हेही ितला योग्य वाटत नव्हतं...तेवढ्यात तो यवुकच ितच्या जवळ आला,

"" वरि तुला तुझी आई बोलावते आहे'' तो यवुक म्हणाला.

आताकुठे ितच्या िजवात िजव आला.नाहीतरि िकती नाना प्रिकारिचे प्रिश्न आिण शकंा त्या यवुकाबद्दल ितच्या मनात उठल्या होत्या.आपला स्वभावच या गोष्टीस कारिणीभूत आहे...आपला भाऊ आपल्याला नेहमी सांगतो की जरिा लोकांत िमसळायला, बोलायला िशक...असं एकलकोंड्यासारिखिं रिाहून आपलीच मानसीक आिण सामाजीक प्रिगती खिुंटते...त्याचं बरिोबरि आहे...

आपण जरि मोकळं रिाहून लोकांत िमसळल ंतरि असे िविचत्र िवचारि आपल्या डोक्यात येणारिच नाहीत कदािचत...कदािचत आईनेच मी एकटीच, कुणाशीही न बोलता इथे उभे आहे यासाठी मला वरि बोलावलं असणारि...िकंवा कुणाशी ओळखि करुन देण्यास ितने बोलावल ंअसणारि...ती िवचारि करिता करिता त्या यवुकाच्या मागे मागे चालायला लागली.

M arathi Sahitya - Mrugjal- Ch 4 कशी आहेस?

शेवटी संधी साधून आिण िमत्रांच्या नजरिा चुकवून िवजयने िप्रियाला एकटे गाठलेच. ते दोघेही खिपु िदवसांनंतरि समोरिा समोरि भेटत होते.

"" कशी आहेस?'' िवजयने ितची चौकशी केली.

"" तू कसा आहेस?'' िप्रिया त्याच्या डोळ्यात पाहात म्हणाली.

कदािचत ती त्याच्या डोळ्यात आपल ंप्रिितिबंब शोधत असावी.

"" बरिा आहे'' िवजयही ितच्या डोळ्यात पाहात म्हणाला.

काही क्षण काहीही न बोलता गेले. िवजयने सभोवारि एक नजरि िफरिवली आिण कुणाचंही त्याच्याकडे

लक्ष नाही याची खिात्री करुन तो म्हणाला.

"" तुझ्याशी एक महत्वाचं बोलायचं होतं''

िप्रियाने काही न बोलता आपली मान खिाली घातली. पुन्हा काही क्षण काही न बोलता गेले. कदािचत तो शब्दाची जुळवा जळुव करिण्याचा प्रियत्न करिीत असावा. पुन्हा िवजयने सभोवारि एक नजरि िफरिवली. यावेळी त्याला त्याची आईच त्याच्याकडे येतांना िदसली.

"" ते इथं बोलण ंशक्य िदसत नाही..."" िवजय िनरिाशेने म्हणाला, "" बरि ंएक काम करि ं... उद्या संध्याकाळी सहा वाजता ... कुठे भेटता येईल?... कुठे भेटता येईल?''

"" आपली नेहमीची जागा'' ितने सुचवले.

'' हो... आपली नेहमीची जागा... अशोक पाकर ... ''

त्याची आई जवळ आलेली पाहताच, "" .. मी तुझी वाट पाहीन '' म्हणत तो ितथून सटकला.

जेव्हा त्याची आई ितथे आली तेव्हा अजुनही ितची मान खिालीच होती. ितला काहीही बोलण्यास वाव िमळाला नव्हता. ितने िवजय गेला त्या िदशेने पाहाले. तो त्याच्या िमत्राच्या गृपकडे जात होता. जाता जात तो थबकला आिण त्याने वळून ितच्याकडे एक कटाक्ष टाकला.

एव्हाना िवजयची बिहण शालीनी त्या यवुकाच्या मागे मागे चालत पिहल्या मजल्यावरि पोहोचली होती. ितने पिहल्या मजल्यावरि व्हरिडं्यात सभोवारि नजरि िफरिवली. ितथे कुणीही नव्हतं. फक्त खिालून लॉनमधून लोकांच्या बोलण्याचे आिण हसण्या िखिदळण्याचे आवाज येत होते.काही गडबड तरि नाही...शालीनीच्या मनाने शकंा उपिकास्थत केली.

"" इकडे तरि कुणीच नाही...कुठाय आई?'' शालीनीने िहम्मत करुन िवचारिलेच

तो यूवक थबकला आिण ितच्याकडे वळून पाहात म्हणाला,

"" ितकडे आहे ... एका रुममधे''

ितने एकदा त्या यवुकाकडे बिघतले. दोघांची नजरिा नजरि झाली. ितने त्याच्या मनात काय चालले असावे याचा ठाव घेण्याचा प्रियत्न केला. पण त्याच्या मनाचा काहीएक ठाव लागत नव्हता. पण त्याच्या नजरिते िकंवा वागण्यात वावगं असं काहीच ितला जाणवलं नाही.उगीच आपल ंशकंाखिोरि मन...ितने आपल्या मनाला बजावले.तो पुन्हा वळून एका िदशेने चालू लागला आिण शालीनी त्याच्या मागे मागे चालू लागली. काही अंतरि चालल्यानंतरि तो एका रुमसमोरि थांबला. शालीनीही त्याच्यामागे थांबली.

"" आत आहे तुझी आई'' तो ितला दरिवाजाकडे इशारिा करिीत म्हणाला.

शालीनीने समोरि जावून दरिवाजा ढकलून बिघतला. दरिवाजा उघडाच होता. ितने एकदा वळून त्या यूवकाकडे बिघतले.

"" आत जा '' त्याने बाहेरि थांबतच आदेश सोडला.

ितने प्रिश्नाथरक नजरिनेे त्याच्याकडे पाहाले.

"" तू आत जा... मी इथेच बाहेरि पहारिा देत थाबतो'' तो म्हणाला.

"" पहारिा?'' ितने आश्चयारने िवचारिले.

"" हो पहारिा... वेळच तशी आली आहे'' तो गुढपणे म्हणाला.

शालीनीला त्याच्या गुढतेमधे काय लपलेले आहे काहीच कळत नव्हते.जाऊदे असेल काहीतरिी...ितने िवचारि केला आिण ती आत जायला लागली तसा तो पुन्हा बोलला,"" आिण हो... आत गेल्याबरिोबरि आतून कडी लावण्यास िवसरु नको''

शालीनी पुन्हा थबकली, "" का?''

"" जास्त प्रिश्न िवचारु नकोस ... जेवढं सांिगतलं तेवढ करि'' त्याच्या आवाजात आता करिडेपणा आला होता.

शालीनी चुपचाप एखिाद्या यतं्रागत आत गेली आिण ितने आत जाताच दरिवाजाला आतून कडी लावून घेतली.

Marathi Novel - Mrugjal- Ch 5 मोिहनी

त्या यवुकाचा आवाजच इतका भारिदस्त होता की त्या यवुकाने जणू आपल्या आवाजा द्वारि ेशालीनीचा पुणरपणे ताबा घेतला होता. त्याच्या त्या भारिदस्त आवाजामुळे शालीनी घाबरुन आत गेली आिण ितने आत गेल्याबरिोबरि दारिाला आतून कडी घातली. ितने दारिाला कडी तरि घातली पण आत सवरत्र अंधारि

िदसत होता.इतक्या अधंारिात आईने आपल्याला इथे का बरि ंबोलावल ंअसेल?...ितच्या डोक्यात प्रिश्न डोकावला.नाही नाही काही तरिी गडबड िदसते ...ितने िवचारि केला आिण ती दारि उघडून पुन्हा बाहरि पडण्यास वळली तशी ितला कॉटवरि एक आकृती बसलेली असल्याचा भास झाला. ितने पुन्हा वळून त्या आकृतीकडे पाहाले. त्या अधंारिात ते कोण होतं ते ओळखिनं शक्य नव्हतं. ितने अंधारिात आजुबाजुला िभंतीवरि बल्बचं बटन शोधलं. बटन त्या कॉटच्या उशाशी वरि िभंतीवरि होतं. पण ितथे जावून बटण दाबन्याची ितची िहम्मत होईना.ितने आवाज िदला, "" आई ''पण काहीच प्रिितसाद नव्हता. ती आता मनाचा िहय्या करुन त्या कॉटजवळ गेली आिण ितने हात लांबवून कॉटच्या उशाशी असलेल ंलाईटचं बटन दाबलं तसा खिोलीत उजेड पसरिला. आिण कॉटवरि बसलेली ती आकृती आता ितला स्पष्ट िदसू लागली. तो कॉटवरि बसलेला कुणीतरिी दसुरिाच तरुण होता. ितला पाहताच त्या तरुणाने िकास्मत देत ितचे स्वागत केले.'' ये बस'' तो म्हणाला.त्या तरुणाची आिण ितची नजरिा नजरि झाली. त्या तरुणाच्या नजरिते जणू एक मोहीनी होती. ितची त्याच्यावरिची नजरि हटता हटत नव्हती. शालीनीला जाणवले की त्याच्या आवाजात अशी काही जादू होती की ती मंतरिल्यागत त्या कॉटवरि त्याच्या शेजारिी पण त्याच्यापासून जेवढं शक्य होईल तेवढं दरूि जावून बसली."" घाबरिण्याचे काही कारिण नाही'' त्याने शाश्वती िदली तशी शालीनी थोडी सैल झाली आिण ितच्या मनातली त्याच्याबद्दलची िभती नाहीशी नाही पण थोडी कमी झाली.तो यूवक एकटक पाहात ितच्या जवळ सरिकला. ितही आता त्याच्या डोळ्यात पहायला लागली. हळू हळू ितला जाणवायला लागले की त्या यवुकाच्या डोळ्यात आता लाली िदसू लागली. त्या यवुकाच्या चेहऱ्यावरिील भावना अचानक बदलायला लागल्या. आिण त्याच्या डोळ्यातली ती लाली म्हणजे दसुरिी ितसरिी काही नसून त्याची वासना आहे हे ितच्या लक्षात येताच ती चमकली. ितच्यावरि त्याने टाकलेल्या मोहीनीला झुगारुन जणू ती भानावरि आली होती. ती उठून उभं रिाहण्याचा प्रियत्न करु लागली. पण तोपयरत तो यवुक ितच्यावरि एखिाद्या िचत्यासारिखिा झपटून पडला होता. आता ितच्याजवळ एकच हत्यारि उरिल ं- ती जोरिजोरिाने िकंचाळायला लागली.

िवजयने िप्रियाला उद्या संध्याकाळी अशोक पाकर मध्ये भेटण्याचा िनरिोप िदल्याबरिोबरि तो आईला आपल्याकडे येतांना पाहून ितथून सटकला तरि थेट आपल्या आधीच्या गपृमधे गेला. गृपमधे पोहोचल्यावरि त्याने पुन्हा एकदा वळून िप्रियाकडे पाहाले. ितही त्याच्याकडेच पाहात होती."" काय मग झाला सुसंवाद?'' एका िमत्राने त्याला छेडले."" कसला?'' त्याने काहीही न कळाल्याचा आव आणून म्हटले."" बाबू ... मांजरि दधू डोळे बदं करुन िपते... कारिण त्याला वाटते की आपल्याला िदसत नाही आहे म्हणजे दसुऱ्यालाही िदसत नसावं'' दसुऱ्या एका िमत्राने त्याला छेडले."" कसलं मांजरि... कसलं दधू'' िवजय पुन्हा काही न कळाल्याचा आव आणून म्हणाला."" काय मग तुमच्या हालचालींवरुन लवकरिच बारि वाजणारि असं िदसतं.... तसं चांगलं आहे रिाजेशचं तरि आटपलचं आता तुझा नंबरि लागायला काही हरिकत नाही'' त्याचे िमत्र त्याला सोडायलाच तयारि नव्हते.िवजय काहीतरिी बोलणारि तेवढ्यात अचानक लॉनच्या बाजुला असलेल्या िबल्डींगमधून कुण्या मुलीचा जोरिजोरिात िकंचाळण्याचा आवाज यायला लागला. पुणर लॉन जे हसंणे, िखिदळणे आिण गप्पा यांनी रिगंुन गेलं होतं ते अचानक तो आवाज ऐकून स्मशानवत शांत झालं."" काय झाल?'' बऱ्याच जणांचा प्रिश्न होता.िवजयने इतक्या दरुुनही आपल्या बिहणीचा आवाज ओळखिला होता."" आवाज बहुतेक पिहल्या मजल्यावरुन येत असावा'' कुणीतरिी बोललं."" चला आपल्याला ितकडे गेलं पािहजे''"" काहीतरिी गडबड िदसते''तो धावतच त्या िदशेने िनघाला. त्याचे िमत्रही त्याच्या मागे धावले. लॉनमधे स्तब्ध उभे असलेले लोक आता कायररित झाले होते. ते त्या िबल्डींगच्या पायऱ्याकडे गडबडीने जावू लागले. पण एवढे सगळे लोक जरि एकदम पिहल्या मजल्यावरि एकाच जागी जमा झाले तरि अजूनच अनथर व्हायचा. ही शक्यता काही अनुभवी वयस्करि लोकांनी ताडली. त्यानी जे वरि धावले होते त्यांना जावू िदल ंआिण जे अजुन जायचे होते त्यांना त्यांनी पायऱ्याजवळच थोपवून शांत रिाहाण्यास सांिगतलं.िवजय आिण त्याच्या िमत्राचा गपृ आतापयरत पिहल्या मजल्यावरि पोहोचला होता. आवाज कुठून येतो आहे त्या िदशेचा अंदाज घेवून ते त्या िदशेने धावायला लागले.

िवजय आिण त्याचे िमत्र ज्या िदशेने आवाज येतो आहे याचा अंदाज घेवून धावतच एका खिोलीसमोरि येवून पोहोचले. त्या खिोलीतून अजूनही ओरिडण्याचा आवाज येत होता. त्यांच्या मागे अजुनही बरिचे लोक धावत आले होते. बरि ंझालं त्या अनुभवी वयस्करि लोकांनी अजूनही येवू पहाणारिी लोकांची गदी ( crowd ) खिालीच थोपवून धरिली होती. नाहीतरि अजुनच गोंधळच झाला असता आिण अनथरही कदािचत. िवजयने त्या रुमचा ( room ) दरिवाजा ढकलून बिघतला. पण तो आतून बदं होता. काही जण दरिवाजा ठोठावयाला (knock) लागले. पण िवजयजवळ तेवढा वेळ नव्हता. आिण वेळच अशी होती की तो िकतीही संयमी असला तरिी तो संयम या वेळी काही कामाचा नव्हता. त्याने त्याच्या एक दोन िमत्रांना घेवून त्या दरिवाज्यावरि एकाच वेळी जोरिदारि धडक मारिली तसा दरिवाजाची आतली कडी ( Latch ) तुटून दरिवाजा उघडला.दरिवाजा उघडला तसा िवजयचे िमत्र आिण त्यांच्या मागोमाग आलेले लोक एकाच वेळी खिोलीत िशरुन

ितथे गदी करु लागले. आतलं दृष्य ( scene ) पाहून िवजयला आपल्या बिहणीला ितथे आणण्याचा

पश्चाताप झाला होता. तरि बाकीच्या लोकांच्या चेहऱ्यावरि, कुणाच्या चेहऱ्यावरि िभतीचे, कुणाच्या

चेहऱ्यावरि आश्चयारचे भाव होते. आत एका कॉटवरि ( cot / bed ) िवजयची बिहण शालीनी एकटीच

तडफडत होती आिण ओरिडत होती. जणू कुणी अदृष्य व्यक्ती ितच्यावरि जबरिदस्ती करिीत आहे अशी ती

ओरिडत होती. िवजय आिण त्याचे िमत्र आत आले तरिी ितचं ओरिडणं आिण िकंचाळण ंसुरुच होतं.

"" हलकट मेल्या ... सोड मला'' ती ओरिडत होती.

िवजय ितच्या जवळ गेला आिण त्याने ितच्या खिांद्यावरि हात ठेवला तसा ितने तो झटकून दरूि सारिला.

िवजयचे िमत्र आिण बाकीचे लोक गोंधळून मागे दरूिच थांबले. िवजयने आता ितच्या दोन्ही खिांद्यांना

धरुन ितला हलवले.

खिोलीत आलेले सगळे जण कधी आश्चयारने शालीनीकडे तरि कधी िवजकडे पाहत होते.

"" शालीनी... शुध्दीवरि ये ... कुठाय बघ कुणीच नाही ितथे''

""िवजू ... तो बघ तो नालायक ... माझ्यावरि जबरिदस्ती करितो आहे''

समोरि कुणीच नव्हते. आत आलेल्या लोकांना तो सगळा प्रिकारि काय आहे काहीच कळत नव्हते.

िवजयने पुन्हा एकदा आपल्या बिहणीच्या खिांद्यांना धरुन जोरिजोरिाने हलवले. तेवढ्यात िवजयची आई

ितथे पोहोचली होती.

"" काय झालं बाळा?'' िवजयच्या आईने ितला जवळ घेतले तशी ती ओक्साबोक्सी ितच्या कुशीत

रिडायला लागली.

"" आई बघ तो नालायक... मला फुस देवून आणलं त्यानी...''

"" बरि ंबरि ंबाळा ... आपण त्याला पोिलसात ( police / cops ) देवू'' िवजयची आई शालीनीला

थोपटत ितला समजवण्याचा प्रियत्न करिीत होती.

"" मी म्हटलचं होतं ... ितला घेवू नको म्हणून... प्रिोगॅ्रमचा ( program ) बट्याबोळ तरि झालाच ..

अन हे नसले ते धींडवडे िनघाले ते वेगळेच '' िवजय िचडून त्याच्या आईला म्हणाला.

तोपयरत िप्रियाही ितथे पोहोचली होती. ितने िवजयच्या खिांद्यावरि हात ठेवून त्याला शांत केले आिण

रिाजेशला त्याला बाहेरि घेवून जाण्यास सांिगतले. िप्रियाही आता शालीनीच्या डोक्यावरि हात

िफरिवीत ( sooth ) ितला समजावण्याचा प्रियत्न करिीत होती.

"" औषध ( Medicine ) सुरु नाही का आजकाल?'' िप्रियाने िवजयच्या आईला दबक्या आवाजात

िवचारिले.

"" काय सांगू पोरिी ... ती घेतच नाही'' िवजयची आई रिडवेली होवून म्हणाली.

आत आलेल्या लोकांमधे आता तो िविचत्र प्रिकारि पाहून चचार ( discussions ) सुरु झाली.

"" इथे तरि कुणीच नाही... मग ती का ओरिडत होती''

'' भूताटकीचा प्रिकारि तरि नाही''

'' नाही काहीतरिी भानामती िकंवा मंत्राततं्राचा प्रिकारि िदसतो''

'' काहीतरिी अधंश्रध्देच्या गोष्टी करु नका शामरिाव ... तुम्ही इतके िशकले सवरिलेले''

'' अहो इथे िशकण्या सवरिण्याचा काही सबधं नसतो... मला सांगा याला भतूाटकी नाही तरि काय

म्हणायचं... बघा ती पोरिगी इथे येते आिण दरिवाजाची कडी आपोआप आतून बदं होते '' शामरिाव

म्हणाले,

काही जणांच्या नजरिते ितच्याबद्दल कुत्सीत ितरिस्कारि होता तरि काही जणांच्या नजरिते ितच्याबद्दल

सहानुभूती होती.

"" अरि ेवेडी आहे ती... दरिवाजाची कडी ितनेच लावली असणारि'' त्यातल्या त्यात समजदारि एकजण

म्हणाला.

"" वेडी नाही ... िबचारिीला भास ( holucinations ) होत असावेत''

"" अहो असं काय बोलताय ....भास होतात म्हणजेच वेडीच की''

हे सगळं ऐकून िवजयची आई िचडली होती.

"" प्लीज ( Please ) थोडं बाहेरि होता का?'' िप्रियाने तेथील लोकांना बाहेरि काढण्याचा प्रियत्न केला.

तरिी कुणी हलायला तयारि नव्हते तेव्हा िवजयची आई आधीच िचडलेली होती, ती ओरिडली,

"" मेल्यांनो जरिा बाहेरि व्हाकी ... जरिा ितला हवातरि लागू द्या .. बघा िकती घामेजली आहे माझी पोरि''

ती ओरिडल्याबरिोबरि ितही वेडीच असावी या अिवभारवात ितच्याकडे पाहात लोक चूप झाले आिण हळू

हळू खिोलीतून बाहेरि पडू लागले.

- - 7 Mrugjal Ch अशोक पाकर

िवजयने सांिगतल्याप्रिमाणे अशोक पाकर मधे एकाजागी उभी रिाहून िप्रिया िवजयची वाट पाहत होती. ितला आठवत होते की, िहच ती जागा िजथे िवजय ती आिण रिाजेश वेगवेगळ्या िवषयांवरि तासनतास चचार

करिीत बसत असत. बहूत्येक वेळा िवषय अभ्यासाचाच असे. आिण अभ्यासाच्या वेगवेगळ्या िवषयांवरि ते वाद िववाद घालत असत आिण बहूत्येक वेळा त्यातूनच त्यांचे अभ्यासाचे डाऊट्स िकाक्लअरि होत असत. खिरिोखिरि त्यांची अभ्यासाची पध्द्त िकती चांगली होती. आिण आज ते िजथे कुठे होते तो त्या अभ्यासाचाच पिरिणाम होता. तुम्ही एखिाद्या िवषयाच्या अभ्यासात एवढे एकरुप व्हायला हवे की तमु्ही जेव्हा चचार करिता ती त्याच िवषयावरि व्हायला हवी. आिण हे सगळं आपसूकच व्हायला हवं. असं िवजय नेहमी सांगायचा.

पण आज कदािचत इथे वेगळ्याच िवषयावरि चचार करिण्यासाठी ितला िवजयने बोलावले होते, म्हणजे कमीतकमी ितची तशी अपेक्षा होती. इतके वेळा इथे भेटून ज्या िवषयावरि कधी चचार झाली नव्हती िकंबहुना त्या िवषयावरि चचार करिण्याची ती योग्य वेळ आिण पिरििकास्थती नव्हती. त्याने सांगीतले तेव्हापासून ितला सारिखिी ओढ लागली होती की कधी ते एकदा बगीचात येवून भेटतात. आिण म्हणूनच वेळेच्या िकतीतरिी आधी ती ितथे येवून पोहोचली होती. ितने एकदा घड्याळात बिघतले. संध्याकाळचे साडेपाच वाजले होते. त्याने िदलेल्या वेळेला अजून अधार तास तरिी िशल्लक होता, म्हणजे जरि तो वेळेवरि आला तरि. तसा तो नेहमीच वेळेचा पक्का होता. आता तो उरिलेला वेळ कसा घालवावा याचा िवचारि करिीत िप्रियाने बागेत चहूवारि एक नजरि िफरिवली. शतपावली करिावी तशी बागेत एक छोटी फेरिी मारिली. पाकर मधे जागोजागी बरिीच प्रिमेी यगुलं बसलेली होती. ितला आठवले िवजय आिण रिाजेश अशा जोडप्यांना पाहून नेहमीच कुत्सीतपणे हसत असत. त्यांना प्रिेम म्हणजे एक प्रिकारि ेमनाचा कमकुवतपणाच वाटायचा. पण िप्रिया जरिी दाखिवत नसली तरिी ितला त्यांच्या त्या हसण्याचा नेहमीच रिाग येत असे. कारिण प्रिेम या भावनेचा ितला नेहमीच आदरि वाटत असे. आिण ितला मािहत होते की जेव्हा ते स्वत: प्रिेमात पडतील तेव्हाच त्यांना त्या भावनेच्या पिवत्रतेची जाणीव होईल. आिण कदािचत ती जाणीव आता िवजयला झाली होती आिण म्हणूनच त्याने ितला इथे पाकर मधे बोलावले होते. ितने पुन्हा एकदा आपली नजरि पाकर मधे सभोवारि िफरिवली. आता पाकर मधे आधीपेक्षा बरिचे बदल झाले होते. जी आधी सगळीकडे िहरिवळ असायची ितथे आता ओसाड ओसाड वाटत होते. कदािचत आताचा माळी पाकर ची व्यविकास्थत काळजी घेत नसावा. िकंवा ितच्या तेव्हाच्या बघण्याच्या आिण आताच्या बघण्याच्या दृष्टीकोणात बदल झाला असावा. तेव्हाचं ितचं कॉलेजचं िवजयसारिखेि िमत्र सोबत असतांनाचं िजवन खिरिचं िकती चांगलं एखिाद्या िहरिव्यागारि फळा फुलांनी भरिलेल्या बगीच्यासारिखिं

आल्हाददायी होतं. आिण आताचं डोईजड झालेल्या कतरव्यांच ओझं वाहुन एखिाद्या यतं्राप्रिमाणे चालणारिं िजवन खिरिोखिरिचं एखिाद्या ओसाडं बागेसारिखिं होतं. िवचारि करिता करिता ती ितच्या भूतकाळात हरिपून गेली.....

... िप्रियाचा या शहरिातील, या कॉलेजातील हा पिहलाच िदवस. ितच्या विडलांची बदली झाल्यामुळे ितला मंुबईवरुन इथे यावे लागले होते. अकरिावीपयरत ती मंुबईलाच िशकली होती. पण आता बारिावीत ितला इथे या कॉलेजात ऍडिमशन घ्यावी लागली होती. निवन शहरि, निवन कॉलेज आिण वगारतले िवद्याथीही निवन, सगळं काही ितच्यासाठी निवनच होतं.ितने जेव्हा ितच्या वगारत प्रिवेश केला तेव्हा वगारतल्या जवळपास सगळ्या िवद्याथ्यारच्या नजरिा ितच्यावरि िखिळल्या होत्या. कारिण ितही त्यांच्यासाठी निवनच होती. नाही म्हटलं तरिी ही मंुबईवरुन आलेली आहे हे ऐकुन त्यांच्यात ितच्याबद्दल एक कुतूहल होतं. आिण बॉबकट केलेली मंुबईची मॉडनर मुलगी म्हणजे त्यांचासाठी निवनच प्रिकारि होता. मंुबईच्या मानाने तसं हे शहरि मागासलेलंच होतं. आिण िवद्याथ्यारच्या वागणूकीतही ितला मंुबईपेक्षा बरिाच फरिक जाणवत होता. मंुबईची मुलं कशी डॅिशंग आिण कॉन्फीडंट वाटत आिण येथील मुल ंकशी लाजरिी बुजरिी वाटत होती. आिण ती मुलींपासून एक अंतरि ठेवूनच रिाहत. प्रिथम ितला या सगळ्या गोष्टीचं हसू येत होतं. पण हळू हळू ितच्या लक्षात आल ंकी येथील मुलं डोक्याने मंुबईच्या मुलांपेक्षा कोणत्याच बाबतीत कमी नव्हती. आता त्यांच्या वागण्यावरि वातावरिणाचा जो पगडा होता त्याला ते तरिी काय करितील िबचारिी.

बारिावी असल्यामुळे आज पिहल्याच िदवसापासून रिगे्यूलरि क्लासेस सुरु झाले होते. आिण जवळपास सगळ्याच िवषयाचे िशक्षक अकरिावीची उजळणी घेत होते. आिण िवद्याथ्यारच्या िकती लक्षात आहे आिण ते िकती िवसरिले हे तपासून पाहत होते. दोन-ितन तास झाल्यानंतरि िप्रियाला एक गोष्ट प्रिकषारने जाणवली की जवळपास सगळ्याच िवषयाचे िशक्षक वगारला जेव्हा एखिादा प्रिश्न िवचारिीत आिण त्याचे उत्तरि कुणालाच जरि नाही आले तरि मधल्या रिांगेत ितसऱ्या डेस्कवरि बसलेल्या िवजय नावाच्या िवद्याथ्यारला त्याचे उत्तरि िवचारिीत. आिण तो न चूकता सगळी उत्तरि ेदेत असे. एवढे अचूककी िप्रियाही

त्याच्या बुद्द्दीमत्तेने प्रिभावीत झाली होती. त्याच्या बुध्दीमत्तेनेच नव्हे तरि त्याचे बोलणे, त्याचे िनगवी वागणे, त्याचे िनखिळ हसणे, या सगळ्या बाबीने िप्रिया प्रिभािवत झाली होती. ितने ितकडे मंुबईला हुशारि िवद्याथी पहाले नव्हते असं नाही पण ितला िवजय त्या सगळ्यात वेगळा जाणवत होता. शेवटी न रिाहवून चौथ्या तासाला ितने ितच्या शेजारिच्या िवद्याथीनीला िवचारिलेच,

"" कोण तो?''

"" तो आमच्या वगारतील सगळ्यात हुशारि िवद्याथी आहे''

"" .. ते तरि िदसतेच... नाही म्हणजे त्याचं नाव काय?''

"" िवजय ''

"" ते तरि मी पिहल्या तासांपासून ऐकते आहे... त्याचं आडणाव काय?''

"" सावंत ''

िप्रियाने पुन्हा एकदा त्याच्याकडे वळून बिघतले.

Novel - Mrugjal - Ch - 8

केमेस्टर ी - 2 चा क्लास चालला होता. प्रिोफेसरि फळ्यावरि वेगवेगळ्या िरिऍक्शनचे फॉमुरले िलिहत होते आिण िवद्याथी पटापट प्रिोफेसरि ते पुसून टाकायच्या आत आपल्या नोट्सवरि िलहून घेत होते. िवजयही नोट्स घेण्यात गुगं होता. िवजयच्या शेजारिी बसलेला रिाजेशही नोट्स घेण्यात मग्न होता. िप्रिया नोट्स घेता घेता मधून मधून सारिखिी िवजयकडे वळून पाहात होती."" तुला या फॉमुरल्यामधे आिण आधीच्या फॉमुरल्यामधे काही फरिक िदसतो?'' रिाजेशने नोट्स घेता घेता िवजयला िवचारिले."" आहेना ... अथारतच फरिक आहे'' िवजय म्हणाला."" मला तरि काहीच फरिक िदसत नाही आहे... खिरि ंम्हणजे मला केमेस्टर ी - 2 चे सगळे फॉमुरले एकसारिखेिच वाटतात''"" सगळे सारिखेिच?'' िवजय."" हो अगदी सगळे मंुगळ्या डोळ्याचे चायनीज एकाच रिांगेत उभे रिाहावे असे'' रिाजेश म्हणाला.िवजय हसला आिण म्हणाला, "" तु पण एक एक भन्नाटच उपमा देतोस'''' अरि ेमाझ्या एका िमत्राचे काका चायनात जेव्हा कामाला गेले होतेना... तरि ते सांगत होते की त्यांना जवळ जवळ 3 मिहने लागले त्या कंपनीतल्या प्रित्येकाला वेगळं वेगळं ओळखिण्यासाठी '' रिाजेश म्हणाला.िवजय पुन्हा रिाजेशच्या गोष्टींकडे जास्त लक्ष न देता नोट्स घेवू लागला. आिण त्याने लक्ष न िदल्यामुळे रिाजेश आपोआपच चूप बसून सरि काय िशकवताहेत हे समजण्याचा प्रियत्न करु लागला. तेवढ्यात नोट्स घेता घेता िवजयच्या लक्षात आले उजव्या बाजुकडून आपल्याकडे कुणीतरिी सारिखिं वळून वळून बघत आहे. यावेळी त्याने ितकडे वळून बिघतले तरि िप्रिया वळून त्याच्याकडे पाहात होती. आहे. त्यांची नजरिा नजरि होताच ितने पटकन आपली नजरि वळवून फळ्याकडे िफरिवली.

20 िमनीटांची िरिसेस होती आिण सगळे िवद्याथी छोटे छोटे समुह करुन व्हरिडं्यात उभे होते. िवजय व्हरिडं्यात एका खिांबाला रिटूेन उभा होता आिण त्याच्या समोरि रिाजेश उभा होता. िवजयने पुन्हा चोरुन दरुिवरि िप्रियाच्या गपृकडे बिघतले. ितही ितच्या गृपमधे गप्पांमधे रिमलेली िदसत असली तरिी ितचं पुणर

लक्ष िवजयकडे होतं. ितनेही चोरुन िवजयकडे बिघतलं. दोघांची नजरिा नजरि झाली तसं िवजय रिाजेशला म्हणाला,"" पन्नास''"" पन्नास? ... काय पन्नास?'' रिाजेशने िवचारिले.िवजय काही न बोलता पुन्हा िप्रियाकडे चोरुन बघण्यात मग्न झाला.'' हे तुझं ' पन्नास ' म्हणजे त्या पुलावरिच्या वेड्यासारिखिं झालं'' रिाजेश.'' कोणत्या पुलावरिच्या वेड्यासारिखिं?'' िवजयने िवचारिल ंतरि खिरि ंपण त्याचं रिाजेशच्या बोलण्याकडे िवषेश लक्ष नव्हतं.'' अरि ेएकदा एका पुलावरि एक वेडा ' पन्नास' ' पन्नास ' म्हणत उभा होता... तेथून चालण्याऱ्या एका माणसाने त्याला िवचारिले की काय ' पन्नास' तरि त्या वेड्याने त्या माणसाला पुलावरुन खिाली नदीत ढकलले आिण मग 'एक्कावन्न - एक्कावन्न' म्हणायला लागला'' रिाजेश जोक सांगुन जोरिाने हसायला लागला.पण िवजयचं त्याच्या बोलण्याकडे लक्ष नसल्यामुळे त्याच्या हसण्याचा प्रिश्नच उद्भवत नव्हता."" रिाजा ... तुला एक गंम्मत सांगतो'' िवजय गालातल्या गालात हसत अचानक म्हणाला."" गम्मत .. कसली गम्मत?'' रिाजेशने िवचारिले."" ते ितकडे बघ... त्या पोरिींच्या गपृमधे'' िवजय म्हणाला.रिाजेशने वळून बिघतले."" अबे ितकडे नाही... पोरिींकडे बघ म्हटलं की सारिखिं तु त्या मोटीकडे काय बघतो?'' िवजयने त्याल हटकले."" अबे मोटी नाही ती ... अगंात थोडी भरिलेली आहे बस'' रिाजेश म्हणाला."" अस्स!... बरि ंजावूदे आधी ितकडे मागे बघ ... ती निवन पोरिगी आली आहेना ितकडे'' िवजय म्हणाला.रिाजेश ितकडे पाहत म्हणाला, "" अच्छा ती िप्रिया''"" म्हणजे तुला ितचं नावही मािहत झालं... '' िवजय आश्चयारने म्हणाला."" त्यात काय निवन ... सगळ्या क्लासला मािहत आहे ितचं नाव... तुलाही मािहत असेल पण तू दाखिवत नाही एवढंच'' रिाजेश म्हणाला."" अरि ेनाही ... खिरिचं मला ितचं नाव मािहत नव्हतं'' िवजय म्हणाला.

"" बरि ंकाय गम्मत आहे ते तरि सांगिशल'' रिाजेश म्हणाला."" आपला पिहला तास कशाचा होता?''"" केमेस्टर ीचा.. का?'' रिाजेशने िवचारिले."" केमेस्टर ीच्या तासापासून मोजतोय ... ितने माझ्याकडे आत्तापयरत बरिोबरि पन्नास वेळा... आिण आता बघ.. एक्कावन्न वेळा बिघतल ंआहे'' िवजय म्हणाला."" अच्छा ... अच्छा तो ये बात है'' रिाजेश त्याला छेडण्याच्या उद्देशाने म्हणाला.'' बरि ंआता मी तुला एक गंम्मत सांगतो'' आता रिाजेश त्याचं लक्ष वेधून घेत म्हणाला.'' कोणती गमं्मत?'' िवजयने िवचारिले."" मला एक सांग... की एक्कावन्न वेळा ितने तुझ्याकडे पािहलं... बरि ंहे तुला कसं कळलं?'' रिाजेशने पुढे िवचारिले"" अथारतच मी स्वत: मोजलं आहे? '' िवजय म्हणाला"" तु मोजलं... म्हणजे तुही िततकेच वेळा िकंबहुना जास्त वेळा ितच्याकडे पाहाल ंतेव्हाच तुला हे कळलनंा? '' रिाजेश त्याला कोड्यात पकडीत म्हणाला."" हो... म्हणजे तसं नाही... '' िवजय गोंधळून म्हणाला."" म्हणजे ितही तुझ्यावरि आरिोप करु शकते की तु ितच्याकडे एक्कावन्न वेळा पाहालं '' रिाजेश मुद्द्यावरि येत म्हणाला.िवजय गप्पच झाला होता. त्याला काय बोलावे काही सुचेना."" तु माझी बाजु घेतो आहे का ितची '' आता िवजय िचडून म्हणाला."" मी कुणाचीच बाजू घेत नाही आहे, फक्त जी वस्तूिकास्थती आहे ती सांगत आहे.'' रिाजेश खिांदे उडवून म्हणाला.'' म्हणजे?'' िवजय.'' म्हणजे हे की बच्चू.... तुला सगळ्या गोष्टी गिणती भाषेत मोजायची सवय झालेली आहे... पण लक्षात ठेव िजवनात काही गोष्टी अश्या असतात की त्या गिणती भाषेत बसत नाहीत'' रिाजेश त्याला काही तरिी गभीताथर समजावून सांगावा असं म्हणाला.'' मला कळतय तुला काय म्हणायचं ते'' िवजय.'' काय कळल ंतुला?'' रिाजेश.'' नाही म्हटल.ं.. की हा त्या मोटीच्या गणीती भाषेतल्या वजनाकडे दलुरक्ष करिण्याचा चांगला बहाना

आहे '' िवजय.'' तू येवून जावून ितच्यावरि का येतोस यारि'' रिाजेश िचडून म्हणाला.'' ओ ... सॉरिी ... सॉरिी..'' िवजय

Fiction Literature - Novel - Mrigjal - Chapter - 9

कॉलेज सुटल ंहोतं. कॉलेजच्या गेटमधून एकदमच सायकल्स आिण मोटारिसायकलींचा मोठा लोंढाच्या लोंढा बाहेरि यायला लागला. काही िवद्याथ्यारचे चेहरि ेकॉलेज सुटल ंया आनंदाने चमकत होतं तरि काही िवद्याथ्यारचे चेहरि ेभूकेने व्याकुळ होवून कोमेजलेले होते. िवजयचा शेवटचा तास सामान्यत: नेहमीच केमेस्टर ी, बायोलॉजी िकंवा िफिजक्स च्या लॅबचा असायचा. सकाळी एकदा नाश्ता करुन िनघाल ंकी सकाळी सकाळी फेशमुडमधे वेगवेगळ्या सब्जेक्टसचे क्लासेस होत. मग एक िरिसेस व्हायची आिण मग पुन्हा क्लासेस त्यामधे जनरिली भाषेचे वगर होत आिण पुन्हा एक िरिसेस होत असे आिण ितसऱ्या भागात जेव्हा सवर िवद्याथी थकलेले असत तेव्हा िफक्जीक्स केमेस्टर ी िकंवा बॉयलॉजीची लॅब असायची. सायसंच्या िवद्याथ्यारना तरिी एका क्षणाचीही फुरिसत िमळत नसे. तसे आटरस कॉमसरचे िवद्याथी खिऱ्या अथ्यारने कॉलेजच्या िजवनाची मजा घेत असतं. कधी मुड झाला तरि क्लासेस करिायचे नाहीतरि मस्तपैकी कॉलेजच्या कंॅटीनमधे िकंवा कट्ट्यावरि गप्पा मारित बसायचं. सायसंचे िवद्द्याथी जसे िबझी असत तसे त्यांचे प्रिोफेसरिही िबझी असत. दपुारिपयरत क्लासेस झाले की कॉलेज सुटल्यानंतरि जेवन झाल्यावरि लगेचच त्यांच्या ट्यूशनच्या बॅचेस सुरु होत त्या थेट रिात्री दहा वाजेपयरत चालत. तशी कॉलेज सुरु व्हायच्या आधी म्हणजे सकाळी सहा ते सात अशीही एक बॅच घेण्याची सधंीही ते सोडत नसत. त्याबाबतीत आटर आिण कॉमसरच्या िवद्द्याथ्यीची आिण प्रिाध्यापकांची फारि मजा असे. म्हणजे कॉलेजमधेही िवद्द्याथारनी क्लास केलाच तरि व्हायचा आिण कॉलेज सुटल्यानंतरिही ट्यूशन वगेैरिचेी भानगड रिाहत नसे. मग अश्या वेळी कधी कधी आटर कॉमसरचे प्रिाध्यापक क्लास न घेउन कंटाळायचे आिण मग त्यांची कधी कधी क्लास घ्यायची ितव्र इच्छा आिण मुड व्हायचा. पण मग क्लासमधे

गेल्यावरि जरि िवद्ध्याथी नसतील तरि ते चपरिाश्याला िवद्य्याथ्यारना बोलावण्यासाठी थेट कंॅटीनवरि पाठवायचे. आिण त्यात जे िबचारि ेदोन चारि िवद्याथी त्या प्रिोफेसरिांच्या तावडीत सापडायचे त्यांना तो जबरिदस्तीचा क्लास करिावाच लागत असे.

त्यामुळे कॉलेज सुटल्यानंतरि त्या लोंढ्यात ज्यांचे चेहरि ेकोमेजलेले असत ते मुख्यत: सायसंचेच िवद्याथी असत. आिण ज्यांचे चेहरि ेप्रिफुल्लीत असत ते त्यांच्या आईवडीलांनी जबरिदस्ती कॉलेजमध्ये पाठवलेले आटर कॉमसरचे िवद्ध्याथी असत. आिण त्यांचे चेहरि ेप्रिफुल्लीत होण्यामागे कॉलेज सुटने हे प्रिमुखि कारिण असण्या ऐवजी हीच ती कॉलेज सुटण्याची वेळ असे की ज्यावेळी त्यांना सायसंच्या सुंदरि आिण चेहरि ेकोमेजल्यामुळे अजुनच सुंदरि िदसणाऱ्या मुली बघण्याची सधंी िमळत असे. िवजयने आिण रिाजेशने त्या लोंढ्यातून मागर काढीत सायकल गेटच्या बाहेरि काढली आिण ते घरिी जाण्यासाठी मुख्य रिस्त्याला लागले. घरिी जातांना ते सामान्यत: काही बोलत िकंवा गप्पा मारिीत नसत कारिण त्यांना कॉलेज सुटल्यानंतरि खिपु भकू लागलेली असे आिण केव्हा एकदा घरिी जातो आिण जेवण घेतो असं होत असे. सायसं च्या िवद्याथ्यारना मुली बघणे वगेैरि ेया भानगडीत पडण्याची इच्छा म्हणण्यापेक्षा उसंत रिाहत नसे. आधीच ते थकलेले असत आिण घरिी जावून जेवल्यानंतरि लगेच ट्यूशनची पिहली बॅच सुरु व्हायची त्यामुळे त्यांना इकडे ितकडे वेळ दौडवून चालत नसे. मुख्य रिस्त्यावरि लागल्यावरि िवजय आिण रिाजेशने आपापली सायकल जेवढं शक्य होईल तेवढ्या वेगात पळवली. नंतरि एका वळणावरि रिाजेश आिण िवजयचा रिस्ता बदलायचा.

"" ओके बाय .. सी यू इन ट्यूशन'' रिाजेश वळणावरुन वळतांना त्याच्याकडे न पाहताच म्हणाला.

"" बाय.. '' िवजयही त्याच्याकडे न पाहताच म्हणाला आिण पुढे सायकल चालवू लागला.

थोडं अंतरि कापल्यानंतरि मग िवजयच्या घरिाकडे जाण्याचं वळण यायचं. त्याने आपल्या तदं्रीतच आपली

सायकल त्या वळणावरि वळवली. पण वळणावरि वळतांना त्याच्या ध्यानात आलकंी त्याच्या मागे मागे कुणीतरिी येत आहे. कदािचत कॉलेजचच कुणीतरिी. कॉलेजचं दसुरि ंकुणीतरिी असत ंतरि कदािचत त्याने ितकडे दलुरक्ष केल ंअसतं. पण ती कुणीतरिी कॉलेजची एखिादी सुंदरि मुलगी असावी, आिण कदािचत ओळखिीची, असं त्याला वाटलं. म्हणून त्याने त्याने वळून पाहालं तरि ती िप्रिया होती. ितचंही घरि ितकडेच होतं पण ती केव्हा त्याच्या मागे यायची नाही िकंवा मागे येवू शकत नसे कारिण िवजय आिण रिाजेश पटकन बाहेरि पडून आपल्या सायकली जोरिात पळवायचे.ही आज आपल्या मागे आहे म्हणजे िहनेही सायकल जोरिातच पळवली असेल...कदािचत ितला काही महत्वाचं काम असेल की ितला घरिी लवकरि पोहोचायचं असेल...त्याने िवचारि केला..पण त्याच्या लक्षात आले की त्याच्या िवचारिांच्या धुंदीत त्याची सायकल थोडी हळू झाली होती तशी ितचीही सायकल हळू झाली होती.म्हणजे ही आपला पाठलाग तरि करिीत नाही....तो िवचारि करिीत होता तेवढ्यात त्याला मागून आवाज आला -

"" िवजय''

एखिाद्या त्याच्या वयाच्या, िकंबहूना त्याला आवडत असलेल्या मुलीच्या तोंडून त्याने प्रिथमच त्याचे नाव, आिण तेही इतक्या आतरतेने ऐकले होते. त्याला जाणवल ंकी त्याच्या हृदयाची स्पंदनं वाढली आहेत. त्याने आपसूकच आपली सायकल अजून स्लो केली. एव्हाना ती त्याच्या बरिोबरि येवून त्याच्या सोबत सायकल चालवत होती. िवजयला काय बोलावे काही कळत नव्हते. त्याने नुसते ितच्याकडे पाहाले आिण नजरिा नजरि होताच जणू सुयारने डोळे िदपावे तसे त्याने आपली नजरि पटकण समोरि रिस्त्यावरि वळवली.

"" आज केमेस्टर ीचं लेक्चरि जरिा किठणच होतं नाही'' शेवटी िप्रियाच पुढाकारि घेवून बोलली.

"" किठण? ... हो तसं किठणचं होत'ं' िवजय म्हणाला.

"" नाही म्हणजे तुला ते सोपं जात असेल '' िप्रिया म्हणाली.

"" नाही तसं काही नाही'' िवजय लाजून म्हणाला.

"" नाही म्हणजे मला केमेस्टर ी -2 चे सगळ्या िरिऍक्शन्स समजायला थोड्या किठणच जातात... आिण समजल्या तरिी दोन-ितन िदवस झाले की सगळ्या पुन्हा िवसरितात'' िप्रिया म्हणाली.

"" हो तुझं बरिोबरि आहे... म्हणूनच तरि तरि केमेस्टर ी-2 ला व्होलाटाईल म्हणतात'' िवजय हसून म्हणाला.

"" व्होलाटाईल... खिरिचं व्होलाटाईलच म्हणायला पािहजे'' िप्रिया खिळखिळून हसत म्हणाली.

िवजय प्रिथमच ितला एवढं खिळखिळून आिण तेही एवढ्या जवळून पाहत होता. ितच्या त्या दोन्ही गालावरि पडणाऱ्या खिळ्या आिण ितचे ते मोत्यासारिखेि शुभ्र चमकणारि ेदात.

"" पण िरिऍक्शनस लक्षात रिहायला प्रिथम त्या समजणे आवश्यक आहे... नाही?'' िप्रियाने िवचारिले.

"" हो बरिोबरि''

"" तुला आत्तापयरत िशकवलेल्या सगळ्या िरिऍक्शन्स समजल्या आहेत का?'' िप्रियाने िवचारिले.

"" हो'' िवजय म्हणाला.

"" मला काही समजलेल्या आहेत पण काही समजल्या नाहीत... त्या तु मला समजावून सांगिशलका? िप्रियाने िवचारिले.

"" हो सांिगन की...'' िवजय म्हणाला.

एव्हाना ितच्या घरिाकडे जायचे वळण आले होते. ती ितकडे वळत म्हणाली, "" ओके बाय देन... मी िवचारिीन तुला कधीतरिी''

"" हो ... बाय'' तो म्हणाला.

ती िनघून गेली होती. आिण आत्ता त्याच्या लक्षात आले होते की वळनावरि त्याने पाय टेकवून सायकल थांबवली होती आिण तो ितला जात असलेलं पाहात होता. अगदी ती नाहीशी होईपयरत आिण ती ही

मधून मधून वळून त्याच्याकडे हसून पाहत होती.िवजयने आपल्या डोक्यातले िवचारि झटकावं तसं डोकं झटकलं आिण पायडल मारुन तो आपल्या घरिाकडे िनघाला.नाही हे असं व्हायला नको...प्रिथम आपलं धेयं महत्वाचं...आिण मग सगळ्या गोष्टी...तो िवचारि करिीत आपल्या घरिाकडे िनघाला होता.पण ितच्यासोबत दोन क्षण का होईना फारि चांगल ंवाटत होतं...ते काहीही असो आपल्याला स्वत:ला आवरि घालावीच लागेल...िवचारि करिता करिता केव्हा आपल ंघरि आल ंिवजयला कळलचं नाही.

Fiction Literature - Mrugajal - Ch - 10

संध्याकाळची वेळ होती. तसा अंधारिायला अजून बरिाच अवधी िशल्लक होता. वातावरिण कस प्रिसन्न प्रिसन्न वाटत होतं. िफरिायला जाणारि ेहळू हळू रिस्त्यावरि येवू लागले होते. िप्रियाही रिस्त्यावरि सायकल घेवून िनघाली होती. सायकल चालिवता चालिवता येणाऱ्या हवेच्या झोतामुळे ितचे बॉबकट असलेले केस उडत होते . सायकल चालिवता चालिवता तीची ती एका हाताने चेहऱ्यावरि येणाऱ्या केसांच्या बटा बाजुला सारिण्याची तऱ्हा फारिच लोभस वाटत होती. आिण थोड्या वेळाने त्याच हाताने हवेने उडणारिा स्कटर सारिखिा करिण्याची तऱ्हाही एक िवशीष्टच होती. थोडं अंतरि कापल्यानंतरि ितने आपली सायकल रिस्त्याच्या कडेला घेतली आिण एका कंपाऊंडच्या लाकडाच्या गेटच्या बाजुला उभी केली. सायकल साईडस्टंॅडवरि लाऊन ितने लॉक केली आिण मग ती त्या लाकडाच्या गेटकडे गेली. सायकल थांबवणे. सायकल स्टंॅड्वरि लावने. आिण मग लॉक करिणे. प्रित्येक हालचालीत कशी एक मनाचा ठाव घेणारिी िरिदम होती. ज्या गेटकडे ती गेली होती ते िवजयचं घरि होतं. घरिाच्या अंगणात कुणी आहे का हे पाहत

ितने गेट उघडलं. घरिाचं दारि बदं होत.ं आिण अगंणातही कुणी नव्हत.ं संध्याकाळची वेळ असल्यामुळे ितला अपेक्षीत होतं की अगंणात कुणीतरिी असेल. िनदान िवजय तरिी. कमीत कमी घरिाचं दारि तरिी उघडं असायला हवं होतं. पण तेही बदं होत.ंसगळेजण कुठे बाहेरि गेले की काय...गेट उघडून ती घरिाच्या अंगणात आली. ती प्रिथमच िवजयच्या घरिी येत होती म्हणून ितने आजुबाजुला एक नजरि टाकली. घरिाची एकही िखिडकी उघडी िदसत नव्हती. सगळ्या िखिडक्या आतून बदं होत्या. ती घरिाच्या दारिाकडे जावू लागली. दारिाला बाहेरुन कुलूप नव्हते. म्हणजे नक्कीच घरिात कुणी तरिी असणारि....कदािचत िवजयची आई एकटीच घरिात असणारि...िकंवा िवजय एकटाच घरिी असणारि आिण तो आपल्या रुममधे अभ्यासात व्यस्त असणारि...ितने िवचारि केला आिण ती दरिवाजासमोरि येवून थांबली. दारिाची बेल दाबण्यासाठी वरि गेलेला हात पुन्हा खिाली आला कारिण दारिाला बेल नव्हती. ितने मग हळूच दारि ठोठावले. आत काहीही हालचाल जाणवत नव्हती. ितने पुन्हा दारि वाजवले. तरिीही आत काहीच हालचाल जाणवत नव्हती.कदािचत खिरिचं घरिात कुणी नसेल..कुठेतरिी बाहेरि गेले असतील...घरि कदािचत मागणं बदं करुन बाहेरि गेली असतील सगळी...आजकाल ितने इथे बऱ्याच जणांकडे चोऱ्या होवू नए म्हणून घरिाच्या मागच्या दारिाला कुलूप लावून बाहेरि जाण्याची पध्दत बिघतली होती....मागच्या बाजुने जावून बघावं का?...पण नको आपण इथे प्रिथमच येतो आहो आिण आपल्याला मागे कसं जायचं आिण मागे काय काय आहे काहीच मािहत नाही...ती िवचारि करिता करिता वळून कंपाऊंडच्या फाटकाकडे िनघाली तेवढ्यात ितला घरिाचे दारि उघडण्याचा आवाज आला. ितने वळून पाहाले तरि दारिात िवजय उभा होता."" अरि ेमला वाटलं घरिात कुणीच नाही?'' िप्रिया परित जात म्हणाली.तो घरिात बोलावेल या अंदाजाने ती त्याच्या जवळ उभी रिाहाली तसा तोच घरिाच्या बाहेरि अंगणात येत म्हणाला,'' ये इथे बाहेरिच बसूया''

बाहेरि अंगणात टीनाच्या दोन-ितन फोल्डींग खिचु्यार टाकलेल्या होत्या. त्यातली एक ओढून ितच्यावरि बसत, दसुऱ्या खिचुीकडे इशारिा करिीत िवजय म्हणाला,'' बस की''ती त्या खिचुीवरि बसत म्हणाली,'' नाही म्हणजे ... मी तुझ्याकडे तुझ्या पी -1 च्या नोट्स मागायला आले होते... म्हणजे तुला एवढ्यात त्यांचं काही काम नसेल तरि...'''' नाही तसं दोन-ितन िदवस तरिी मला त्यांचं काही काम नाही .. कारिण मी सध्या एम-1 आिण सी-1 चा अभ्यास करिीत आहे... त्याची टेस्ट आहे ना उद्या आिण परिवा... पण ितन िदवसानंतरि मात्र मला त्या लागतील... पाटील सरिांची टेस्ट आहेना त्यानंतरि म्हणून'''' दोनच िदवसात परित करिीन मी'' िप्रिया आपल्या चेहऱ्यावरि येणाऱ्या केसांच्या बटा मागे सारिीत म्हणाली.िवजय डोळ्यांच्या कोपऱ्यातून ितचे ते संध्याकाळच्या हवेमुळे डोळ्यावरि येणारि ेकेस आिण ितची ती मागे सारिण्याची लकब पाहत होता.तेवढ्यात एक मध्यमवयीन बाई आपले केस िवंचरित िवंचरित घरिाच्या बाहेरि आली.'' ही माझी आई'' िवजयने आपल्या आईची ओळखि करुन िदली.'' गुड इव्हीनींग आंटी '' िप्रियाने अिभवादन केले.िवजयच्या आईने गालातल्या गालात हसून जणू ितच्या अिभवादनाचा िकास्वकारि केला.'' आिण ही माझी क्लासमेट - िप्रिया '' िवजयने ितची ओळखि करुन िदली.'' कुणाची पोरि तू?'' िवजयच्या आईने प्रिमेळपणे ितची चौकशी करिीत िवचारिले.िप्रियाला ितचा तो प्रिेमळपणा पाहून आपल्या आईची आठवण आल्यावाचून रिाहाली नाही.'' उल्हासरिाव कुळकणी .. माझे वडील... तुम्ही कदािचत ओळखित नसाल कारिण आधी आम्ही मंुबईला असायचो... एवढ्यातच बदली होवून आम्ही इथे आलो आहोत'' िप्रिया म्हणाली."" कुठे कामाला आहेत तुझे वडील'' िवजयच्या आईने िवचारिले.'' स्टेट बॅंकेत'' िप्रिया म्हणाली.'' असं होय ... तुझे वडील ओळखित असतील नाही? '' िवजयच्या आईने िवजयला िवचारिले.'' नाही आई... बाबांचं ितकडे फॉरिसे्ट िडपाटर मेट आहे... इचे वडील बॅंकेत आहेत'' िवजय म्हणाला.'' नाही तुझे वडीलही जातात की कधी कधी बॅकेंत '' िवजयची आई म्हणाली.

'' हो जातात ... पणे ते लोक काय प्रित्येक येण्या - जाण्याऱ्यांना थोडी ओळखिणारि'' िवजय.'' हो तेही आहे म्हणा'''' पण आता ओळखि होईल कदािचत'' िप्रिया म्हणाली.तेवढ्यात घरिातून, कदािचत स्वयपंाक खिोलीतून काहीतरिी खिड खिड असा आवाज आला तशी िवजयची आई '' थांब पोरिी ... मी आले'' असं म्हणत िवजयची आई आत गेली.िवजयची आई आत गेली तशी िवजय आिण िप्रियात एक क्षण तसाच काही न बोलता गेला. काय बोलावं हे दोघं मनातल्या मनात कदािचत ठरिवीत असावेत.'' बरि ंत्या नोट्स'' िप्रियाने पुन्हा आठवण िदली.'' एक िमनीट'' म्हणत िवजय उठला आिण घरिात गेला.

Fiction book - Mrugajal - Ch- 11

िप्रिया अंगणात खिचुीवरि बसून त्याची वाट पाहत होती. तो पी-1 च्या नोट्स आणायला आत गेल्यापासून बरिाच वेळ झाला होता.हा नोट्स आणायला गेला की कशाला गेला आत...िप्रिया िवचारि करिीत होती. तेवढ्यात ितला ितच्या खिचुीच्या मागे शेजारिी कुणीतरिी येवून उभं रिाहाल्याची चाहूल लागली. ितने वळून बिघतले आिण ती िभतीने दचकून उभीच रिाहाली. ितच्या तोंडातून िकंकाळी तेवढी िनघायची रिाहाली होती. खिचुीच्या मागे खिचुीला धरुन एक 21-22 वषारची केस मोकळे सोडलेली वेडसरि मुलगी उभी होती. ती एकटक िप्रियाकडे पाहत होती आिण गालातल्या गालात िविचत्रपणे हसत होती. तेवढ्यात नोट्स घेवून िवजय घरिातून बाहेरि आला आिण ितच्या भेदरिलेल्या चेहऱ्याकडे पाहून हसून म्हणाला,

'' अगं ही माझी मोठी बिहण शािलनी''िप्रियाने िभतिभतच ितला नमस्कारि केला,'' नमस्कारि''शालीनी काहीच प्रिितिक्रिया न देता ितथून घरिात िनघून गेली.िप्रिया हळूच खिाली खिचुीवरि बसली तसा िवजय ितच्यासमोरि खिचुीवरि बसत म्हणाला,'' ितला थोडा ... यूनो.. सायकीयाटर ीक... प्रिॉब्लेम आहे...'''' हो मी समजू शकते.,.. आय ऍम सॉरिी...'''' यू िनड नॉट फील सॉरिी... आता आम्हाला सवय झाली आहे ितची'' िवजय नोट्स ितच्यासमोरि धरिीत म्हणाला.िप्रियाने त्या नोट्स घेवून चाळून बिघतल्या.'' तुझं अक्षरि फारि सुंदरि आहे... अगदी मोत्यासारिखिं '' त्याच्या नोट्स चाळता चाळता िप्रिया म्हणाली.'' तुझीही एक गोष्ट अगदी मोत्यासारिखिी आहे...'' िवजय म्हणाला.'' कोणती?'' ती त्याच्याकडे पाहात म्हणाली.'' तुझे पांढरि ेशुभ्र दात'' िवजय म्हणाला.'' हो का?'' ती लाजून लाल होत खिाली मान घालीत म्हणाली.'' तु आमच्याकडे आलीस ... नोट्सच्या िनिमत्ताने का होईना ... बरि ंवाटलं '' तो म्हणाला.यावरि िप्रियाला काय बोलावे काही कळेना."" नाही म्हणजे आमच्याकडे असं कुणी सहसा येत नसतं...'' तो पुढे म्हणाला.कदािचत िवजयच्या वेड्या बिहणीमुळे...िप्रियाने िवचारि केला आिण ती जाण्यासाठी उठून उभी रिाहात म्हणाली, '' िठक आहे मग... मी दोन िदवसात तुझ्या नोट्स परित करिीन.. अगदी डॉट दोन िदवसात'''' आय नो ... यू वील'' िवजय म्हणाला.िप्रिया नोट्स घेवून घरिाच्या फाटकाकडे िनघाली होती आिण िवजय ितच्या मागे मागे ितला फाटकापयरत सोडायला आला. तेवढ्यात फाटक उघडून एक 48-49 वषारचा माणूस जुनी सायकल घेवून फाटकाच्या आत आला. त्याचा घामेजलेला चेहरिा, दाढीचे वाढलेले खिुंट आिण चुरिगाळलेले कपडे होते. तो आत आला आिण जसा िप्रियाच्या जवळ आला िप्रियाने आपले तोंड कसेसे केले कारिण त्याच्या तोंडाचा दारुचा उग्र वास आला होता.

कोण हा दारुडा माणूस?...आिण इकडे कुठे आत चालला...कदािचत चुकून आला असेल?िप्रियाने िवचारि केला आिण िवजयकडे पाहाले. पण िवजय शांत उभा होता.त्या माणसाने एक अनोळखिी नजरि िप्रियाकडे टाकली आिण आपल्या पॅन्टच्या िखिशात हात घालून स्वस्त िसगारिटेचे पाकीट बाहेरि काढले. पाकीट उघडून बिघतले तरि ते िरिकामेच होते. त्याने ते रिागाने अगंणात एका कोपऱ्यात िभरिकावले. आिण िखिशातून एक पन्नासची नोट काढून िवजयच्या हातात देत म्हटले,'' जा एक पािकट घेवून ये''िप्रियाने िवजयकडे पाहाले. की त्या माणसाच्या उद्दामपणाच्या बदल्यात िवजय त्याला काहीतरिी म्हणेल. पण िवजयने आज्ञाधारिकपणे ती नोट घेवून आपल्या िखिशात ठेवली. आिण तो माणूस तशीच सायकल घेवून घरिाच्या आवारिात िशरुन सायकल ठेवायला घरिाच्या मागे गेला. िवजयने एक नजरि िप्रियाच्या चेहऱ्यावरि टाकली आिण ितचे गोंधळलेले भाव ताडून म्हणाला,'' हे माझे वडील''यावरि काय बोलावे न समजून िप्रिया फाटकाच्या बाहेरि जात म्हणाली, '' बरि ंमी येते''िप्रिया सायकलवरि बसून िनघण्याच्या तयारिीत होती आिण ितला िनरिोप देण्यासाठी िवजय उघड्या फाटकात उभा होता.'' ओक बाय'' िप्रिया सायकलला पायडल मारिीत आिण िवजयकडे बघत म्हणाली.'' बाय'' िवजय ितच्याकडे पाहून हात हलवत म्हणाला.िवजय बरिाच वेळ फाटकात तसाच उभा रिाहून ितच्या दरुि जाणाऱ्या सायकलकडे बघत रिाहाला. अगदी ती नजरिआेड होवून नाहीशी होईपयरत.

Novel Story - Mrugjal - Ch-12

हळू हळू िप्रिया आिण िवजयची मतै्री वाढू लागली . वेगवेगळ्या िवषयांवरि चचार करिणे, एकमेकांना जोक्स ऎकिवणे , गप्पा मारिणे असे त्यांचे चालायचे. त्यांच्या गृपमधे साहिजकच नेहमी िवजयसोबत रिाहत असल्यामुळे रिाजेशचीही वणी लागली होती. त्यांच्या एवढ्या गप्पा व्हायच्या पण िप्रिया आिण िवजयच्या बिहणीचा, विडलांचा आमना सामना झाला तेव्हापासून ितने त्यांच्याबद्दल कधी एक अवाक्षरिही काढले नाही. म्हणजे तशी ितची िहम्मतच झाली नाही. िकंवा िवजयनेही स्वत: होवून काही सांिगतले नाही. त्याच्या घरिची पिरििकास्थती पहाल्यानंतरि ितला त्याच्याबद्दल एक आदरि िनमारण झाला होता. एवढ्या प्रिितकुल पिरििकास्थतीतही पुढे जाण्याची त्याची केवढी ही िजद्द! ितला त्याच्या या गोष्टीचे नेहमी आश्चयर आिण कुतुहल वाटायचे.

िवजयच्या घरिी अभ्यास होणे शक्य नसल्यामुळे तो आधी रिाजेशकडे अभ्यासाला जात असे. ते दोघे सोबतच अभ्यास करिीत असत. पण त्याच्या मोठ्या भावाचं लग्न झाल्यापासून त्यांची ती हक्काची अभ्यासाची खिोलीही आता गेली होती. या प्रिश्नावरि कसा तोडगा काढायचा या िवचारिात ते असतांनाच त्यांची िप्रियासोबत मतै्री झाली होती आिण मग िप्रियानेच या प्रिश्नावरि तोडगा काढला. ितच्या घरिी ती आिण ितचे वडील असे दोघेच रिाहात असत. ितची आई ती चौथीत असतांनाच िडलीव्हरिीमधे वारिली होती. तेव्हापासून ितच्या वडीलांनी लग्न केले नव्हते. आिण तेच आता ितची आई आिण बाबा अश्या दोन्ही भिूमका पारि पाडत होते. त्यांचं घरि म्हणजे स्टेट बॅंकेचं क्वाटररि होत-ं म्हणजे चांगल ंितन खिोल्यांच घरि. म्हणून मग त्यांनी ितच्या घरिाची समोरिची बठैकीची खिोली अभ्यासासाठी वापरिण्याचे ठरिवले.

िवजय, रिाजेश आिण िप्रिया समोरिच्या खिोलीत अभ्यास करिीत बसले होते. तेवढ्यात िप्रियाचे वडील आतून बाहेरि त्या खिोलीत आले. त्यांनी त्या ितघांकडे बिघतले पण त्यांचं काहीही लक्ष नव्हतं. ते आपापल्या अभ्यासात एवढे गुगं होते की त्यांना िप्रियाचे वडील ितथे केव्हा आले काही कळलचं नाही. त्यांच्या हातात एक िपशवी होती आिण त्यांची बाहेरि कुठेतरिी जाण्याची तयारिी चाललेली िदसत होती. त्यांनी समोरि दारिापाशी जावून पायात चप्पल चढवली आिण पुन्हा त्या ितघांकडे बिघतले. तरिी त्यांच लक्ष त्यांच्याकडे गेलं नाही. तेव्हा त्यांनी आवाज िदला,

"" िप्रिया ..''

िप्रिया एकदम दचकुन भानावरि येवून, जाग्यावरुन उठत म्हणाली,

'' पप्पा तुम्ही कुठे िनघालात?''

िवजय आिण रिाजेशही भानावरि येवून त्यांच्याकडे बघत हसत उठू लागले. तरि िप्रियाचे वडील म्हणाले,

'' तुमचं चालू द्या... मी जरिा बाजारिात जावून येतो.. फक्त घरिाकडे जरिा लक्ष असू द्या''

'' तुम्ही काही काळजी करु नका काका, आपचं पुणर लक्ष आहे'' रिाजेश म्हणाला.

'' हो ते आता मला िदसलचं... '' ितचे पप्पा रिाजेशची िफरिकी घेत उपाहासाने म्हणाले.

"" मी आतून बाहेरि चाललो होतो तरिी तुमचं लक्ष नव्हतं... तरि चोरिाला बाहेरुन आत येवून काहीतरिी चोरुन न्यायला जास्त कष्ट पडणारि नाहीत'' ते पुढे म्हणाले.

'' पप्पा... तुम्ही उगीच जास्त काळजी करिता बघा .. आिण आपल्या घरिात आहे तरिी काय असं नेण्यासारिखिं...'' िप्रिया लाडावून म्हणाली.

'' बरि ंिठक आहे... मला उशीरि होतोय... '' म्हणत ते घरिाच्या बाहेरि पडले.

ते बाहेरि गेल्यानंतरि िप्रियाने काहीतरिी आठवल्यागत त्यांना जोरिाने आवाज िदला, '' पप्पा''

'' काय?'' बाहेरुन आवाज आला.

'' येतांना अजून दोनचारि वस्तू घेवून या?''

'' कोणत्या?''

'' चहापत्ती, दधूाची िपशवी, आिण टूथपेष्ट'' िप्रिया ितथूनच जोरिात म्हणाली.

'' अजून काही?'' बाहेरुन आवाज आला.

ितच्या वडीलांच्या आवाजातली खिोच लक्षात येवून िवजय आिण रिाजेश ितच्याकडे पाहून हसले.

'' नाही बस एवढंच .. पण आठवणीने आणा .. िवसरु नका''

'' हो आणतो'' बाहेरुन ितच्या वडीलांचा आवाज आला आिण पाठोपाठ स्कुटरि सुरु होण्याचा आवाज आला.

'' बाय पप्पा'' िप्रिया पुन्हा जोरिात म्हणाली.

'' बाय'' बाहेरुन आवाज आला आिण स्कुटरि ितथून िनघून जाण्याचा आवाज आला.

'' िप्रिया ... खिरिचं पण तुझे पप्पा म्हणजे गे्रटच आहेत...'' रिाजेश म्हणाला.

'' यस ... माय पप्पा इज गे्रट...'' िप्रिया अिभमानाने म्हणाली.

'' पण तो तुझ्या पप्पांना गे्रट का म्हणतो हे तरि िवचारिशील?'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेहो... का बरि ंतु माझ्या पप्पांना गे्रट म्हणालास?...'' िप्रिया.

'' अगं ... असंच...म्हणावं म्हटलं म्हणून म्हणालो'' रिाजेश.

'' आमच्याकडे एखिाद्या बावळट माणसाला पण गे्रट म्हणतात बरिं'' िवजय.

'' रिाजेश?'' िप्रिया डोळे मोठे करुन म्हणाली '' तु माझ्या पप्पांना बावळट म्हणालास''

'' अगं नाही ... तो िवजय आगीत तेल टाकण्याचा प्रियत्न करितो आहे'' रिाजेश.

'' मग सांगना तु त्यांना गे्रट का म्हणालास?'' िप्रिया.

'' खिरि ंसांग.ु.. तु चवथीत असतांना तुझी आई वारिली... तरिीही त्यांनी दसुरि ंलग्न केलं नाही म्हणून मला तुझे पप्पा गे्रट वाटतात'' रिाजेश.

'' त्यांचं माझ्या आईवरि खिपु प्रिेम होतं... म्हणजे अजुनही आहे... '' िप्रिया शुन्यात पाहत जणू मागच्या घटना आठवत म्हणाली.

'' तुम्हाला माहीत्ये... माझ्या पप्पांच लव्ह मॅरिजे होतं'' िप्रिया.

'' लव्ह मॅरिजे... आिण त्या काळी '' िवजय आश्चयारने म्हणाला.

'' लव्ह मॅरिजे करिायला काय काळ लागतो?... ते प्रिेम असतं... कधी कुणावरि होईल त्याचा काही नेम नसतो... आिण मग त्याच्या आड काळ, वेळ, जात, पात, असे कोणतेही बधंनं येत नसतात...'' िप्रिया.

'' खिरि ंआहे तुझं'' रिाजेश.

'' हो ... तुला तरि ... प्रिेमाबद्दल सांिगतलेली कोणतीही गोष्ट खिरिीच वाटणारि'' िवजय त्याला टोमणा मारिीत म्हणाला.

'' आिण त्यांचं प्रिेम कसं झालं मािहत्ये?'' िप्रिया.

'' कसं झाल?ं'' दोघांनीही एकदम िवचारिलं.

'' ते काय झालं मािहत्ये... माझी आई असेल तेव्हा 22-23 वषारची... ितला या व्यावहारिीक िजवनाबद्द्ल अचानक िवरिक्ती आली आिण ती िनघून गेली माऊंट अबूला'' िप्रिया.

'' कशाला?''

'' कशाला म्हणजे काय ... सन्यािसन बनायला'' िप्रिया.

'' मग बनली सन्यासीन'' रिाजेश.

'' अरि ेवेड्या ती सनं्यासीन बनली असती तरि ही आपल्या पुढे बसलेली असती ?'' िवजय.

'' नाही म्हणजे मग प्रिेम कसं झालं?'' रिाजेश.

'' ते काय झालं ... माझे वडील म्हणजे ितच्या नात्यातलेच होते... ते म्हणाले मी जातो ितला ितचं मन वळवून परित आणायला'' िप्रिया.

'' मग?''

'' मग काय... ते गेले... त्यांनी ितचं मन वळवलं... पण या सगळ्या भानगडीत त्यांचं प्रिेम झालं'' िप्रिया.

'' वा वा... काय लव्ह स्टोरिी आहे...'' रिाजेश.

'' निवन कॉन्सेप्ट आहे... एखिादा िसनेमा नक्कीच िनघू शकेल'' िवजय.

'' मग?'' रिाजेश.

'' मग काय... प्रिेम ... लग्न... आिण इचा जन्म... अजुन काय पािहजे तुला?'' िवजय.

'' पण त्यांच प्रिमे म्हणजे ... एक आदशर प्रिेम होत.ं.. कुणालाही हेवा वाटावा असं... '' िप्रिया पुन्हा शुन्यात पाहात म्हणाली.

Indian Literature - Mrigkjal - Ch - 13

नेहमीप्रिमाणे िवजय, रिाजेश आिण िप्रिया िप्रियाच्या घरिी अभ्यास करिीत होते. पण आज िप्रियाचं अभ्यासात िबलकुल लक्ष िदसत नव्हतं. अभ्यास करितांना ती रिाहून रिाहून डोळ्यांच्या कोपऱ्यातून िवजयकडे पाहत होती. िवजय अभ्यासात मग्न असल्यामुळे प्रिथम त्याच्या ते लक्षात आल ंनाही. पण बऱ्याच वेळाने त्याला नेहमीपेक्षा काहीतरिी वेगळं जाणवल्याने ितचं ते चोरुन चोरुन पाहाणं िवजयच्या लक्षात आलं. िवजयने दलुरक्ष करिण्याचा प्रियत्न केला, िकंवा त्याच्या काहीच न लक्षात आल्यासारिखिं दाखििवण्याचा प्रियत्न केला. पण ितचं ते तसं पाहाण ंसुरुच होतं. आता िवजयचंही लक्ष िवचलीत होवून त्याचं अभ्यासात लक्ष लागत नव्हतं.

मग िवजयने एकदा ती तशीच चोरुन पाहतांना ितच्याकडे पाहत जणू ितची चोरिी पकडली, '' िप्रिया..तुझं हे काय चाललंय...?""

'' कुठे काय काहीच तरि नाही'' ती खिांदे उडिवत म्हणाली आिण आपण त्या गावचेच नाही या थाटात आपल्या अभ्यासात लक्ष देण्याचा प्रियत्न करु लागली.

आता रिाजेशचंही लक्ष िवचलीत झाल ंहोतं.

'' काय झाल?ं'' मधेच रिाजेशने िवचारिले.

त्याच्या प्रिश्नाचं उत्तरि कुणीच िदल ंनाही हे पाहून तो पुन्हा आपल्या अभ्यासात मग्न झाला.तरिीही ितचं ते डोळ्याच्या कोपऱ्यांतून िवजयकडे पाहानं चाललेलं पाहून िवजय म्हणाला,

'' आज तुझं मन काही ताळ्यावरि िदसत नाही''

'' म्हणजे मनाच्या भावना कळतात तरि तुला'' िप्रिया त्याला टोमणा मारित म्हणाली.

'' का? भावना न कळायला काय मी मशीन आहे?'' िवजय म्हणाला.

'' नाही मला वाटलं की तु मशीनच आहेस... मशीन पण हाडामासाची ... बस एवढाच फरिक'' िप्रिया म्हणाली.

रिाजेशचं त्यांच्या बोलण्यामुळे लक्ष अजुन िवचिलत झालं आिण त्यांचं हे कोड्यात काय बोलणं चालल ंहे पाहून रिाजेश िचडून म्हणाला,'' तुमचं दोघांचं काय चालल ंजरिा मला कळेल?''

'' रिाजेश अरि ेकाल रिात्री काय झालं... मािहत्ये?...'' िप्रिया संधीचा फायदा घेवून सांगू लागली.

'' आता मला कसं मािहत असणारि.. तु सांिगतल्या िशवाय'' रिाजेश गमतीने म्हणाला.

िप्रिया त्याच्या गमतीकडे दलुरक्ष करिीत सांगु लागली, '' अरि ेकाल रिात्री मी अभ्यास करिीत होते .... तेवढ्यात मला फाटक वाजण्याचा आवाज झाला... ''

'' अगं चोरि वगेैरि ेआले असतील'' तो ितला मधेच तोडून म्हणाला.

'' अरिे... पुणर ऐकून तरि घे''

'' बरि ंबरि ं... सांग बाबा''

'' ह ंतरि मी जेव्हा काल रिात्री अभ्यास करिीत होते... तेवढ्यात मला फाटक वाजण्याचा आवाज आला... म्हणून मी िखिडकीतून बघीतले तरि फाटक उघडून मला िवजय आत आलेला िदसला''

''काय?... िवज्या काबे... काल तुला िपक्चरिला चल म्हटल ंतरि अभ्यास करिायचा म्हणत होतास..'' रिाजेश िवजयला छेडत म्हणाला.

'' मी काल रिात्री तुझ्याकडे आलो होतो?... काहीतरिी बोलू नकोस'' िवजय आश्चयारने म्हणाला.

'' अरि े.. पुढे तरि ऐक काय झाल?.. जरिा दोघंही शांत रिाहता '' िप्रिया त्यांना शांत करिीत म्हणाली.

'' िवजय फाटक उघडून मला आत येतांना िदसला म्हणून मी बाहेरि येवून बघते तरि फाटक बदं होतं... आिण िवशेष म्हणजे ितथे कुणीच नव्हतं...''

'' ए ... मी सांगतो हा काय प्रिकारि आहे ते'' रिाजेश.

'' काय?''

'' अगं ते भूत असेल'' तो ितला िचडिवत जोरिात हसत म्हणाला.

'' रिाजेश... काहीतरिी बोलू नकोस... मी िसरिीयसली बोलतेय'' िप्रिया

मग रिाजेश पुन्हा िसरिीयस होण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला,

'' अगं होतं असं कधी कधी... अभ्यास करिता करिता तुझा डोळा लागला असेल आिण तु स्वप्न पाहत असशील कदािचत...''

'' नाही स्वप्न नव्हतं ते... माझं मलाच नवल वाटलं... अरि ेकाय सांगू मला आजकाल असच होतं...

रिात्रंिदवस माझ्या डोळ्यासमोरि सारिखिा हा फक्त िवजय असतो...'' िप्रिया म्हणाली.

'' बरि ंहे फक्त िवजयच्या बाबतीतच होतनंा?'' रिाजेशने िवचारिले.

'' हो'' िप्रियाने उत्तरि िदले.

'' अगं असं होतं... आिण असं केव्हा होत ंमािहत आहे..'' रिाजेश िप्रियाला छेडीत म्हणाला.

'' केव्हा होत?ं'' िवजयने िवचारिले.

'' जेव्हा... समबडी फॉल्स इन लव्ह'' रिाजेश म्हणाला.

िप्रियाने लाजेने मान खिाली घातली.

'' अरि ेप्रिेम िबम हे काही खिरि ंनसतं... इट्स वन टाईप ऑफ मेटल िवकनेस... ऍन्ड िसकनेस ऑल्सो...'' िवजय म्हणाला.

िप्रियाने मान वरि करुन रिागाने िवजयकडे पाहाले.

'' ए अशी काय पाहातेस... मला काय खिाऊन टाकतेस की काय?'' िवजय ितला िचडिवत म्हणाला.

िप्रियाने पुन्हा खिाली मान घातली.

रिाजेशने पुन्हा िप्रियाची गंमत करिण्यासाठी तोंड उघडले पण ितचा िहरिमुसला चेहरिा पाहून तो िवजयला म्हणाला.'' आपल्याला ज्या भावना कळत नसतील त्याची कमीत कमी आपण टींगल उडवू नये''.

'' रिाज्या तु पण... लेका.. तु त्या मोटीच्या मागे मागे िफरितोस... तुच सांग.. आिण प्रिामाणीकपणे सांग की तुझं ितच्यावरि प्रिमे आहे? ... की फक्त शारिीरिीक आकषरण?'' िवजयने िवचारिले.

िप्रिया ितथून उठून पाय आपटत घरिात िनघून जावू लागली. िवजय आिण रिाजेश आश्चयारने ितला आत जातांना पाहू लागले.

तेव्हा तीच वळून म्हणाली, '' मी जरिा चहा आणते''

'' पहली गोष्ट ितला मोटी म्हणायचं नाही... मी तुला िकतीदा सांगीतल ंआहे.. इट हटरस मी'' रिाजेश रिागाने म्हणाला.

'' इट हटरस मी ...'' िवजय तोंड वेगाडून म्हणाला, '' जरिा बघू तरि दे कुठं हटर होते ते''

'' िवज्या प्लीज... '' रिाजेश.

'' बरि ंसॉरिी.. पण मी िवचारिलं ते प्रिामाणीकपणे जरिा सांग तरि... की तुझं ितच्यावरि प्रिेम आहे ... की फक्त शारिीरिीक आकषरण...'' िवजयने तकादा लावला.

'' स्पष्ट काही सांगता येणारि नाही ... थोडं प्रिेम आहे.. थोडं शारिीरिीक आकषरणही आहे... थोडा टाईमपासही आहे... पण काही म्हण सगळं कसं चांगल ंचांगलं आिण हवंहवंसं वाटत ंबघ '' रिाजेश म्हणाला.

'' म्हणजे भावनांचा उडालेला गोंधळ म्हण की'' िवजय म्हणाला.

'' तुला ह्या गोष्टी कळणारि नाहीत... तु जेव्हा प्रिेमात पडशील तेव्हाच तुला या गोष्टी कळतील'' रिाजेश म्हणाला.

'' मला तरिी ते या जन्मात शक्य वाटत नाही'' िवजय म्हणाला.

'' बघूया... '' रिाजेश म्हणाला.

मग आत घरिात बघत तो िवजयला हळू आवाजात म्हणाला, '' आिण वेड्या तुझ्या ही गोष्ट लक्षात कशी येत नाही... शी इज इन लव्ह िवथ यू''

'' ती थोडी वेडी आहे... बडबडी आहे... म्हणून काहीही बोलत रिाहाते एवढंच... '' िवजय म्हणाला.

'' एक लक्षात ठेव .. जरि तुला ितच्या भावना कळत नसतील ... तरि ितच्या भावनांची िटंगल उडिवण्याचा तुला िबलकुल अिधकारि नाही'' रिाजेश म्हणाला.

'' मग मी काय करिायला पािहजे असं तुला वाटतं ?'' िवजयने िवचारिले.

रिाजेश गप्पच होता.

'' ितला प्रिोत्साहन देवू... आिण माझं जे उद्दीष्ट आहे त्यापासून मी ढळू?... आिण एक लक्षात ठेव त्यात ितचंही नुकसानच होणारि आहे''िवजय म्हणाला.

'' म्हणजे तुला ितच्या भावना काही प्रिमाणात का होईना कळतात तरि?'' रिाजेश हसून म्हणाला.

'' त्या भावना नाहीत... भावनांचा गोंधळ आहे... आिण सध्यातरिी मला त्यात पडायचं नाही... सध्या माझं जे उद्दीष्ट आहे त्यापासून मला कुणीही ढळवू शकत नाही'' िवजय म्हणाला.

'' ते तु काहीही करि बाबा ... पण ितला दखुिवू नकोस ... एवढच मला म्हणायचं आहे'' रिाजेश म्हणाला.

Latest Novel - Mrugjal - Ch - 14

रिागाने आत गेलेली िप्रिया थोड्यावेळाने टर े मधे ितघांसाठी चहा घेवून आली. ितच्या चेहऱ्यावरि आता रिाग िदसत नव्हता. ितने एक एक कप दोघांच्याही समोरि ठेवला. साधारिणत: ती कप प्रित्येकाच्या हातात देत

होती पण आज ितने नुसता तो त्यांच्या पुढ्यात ठेवला होता, आिण मग स्वत:चा कप घेवून छोटे छोटे घोट घेत, चहा पीत, ती अभ्यास करिीत बसली. म्हणजे ितचा रिाग अजुनही िशल्लक होता. रिाजेशने आिण िवजयने एकमेकांकडे पाहाले. िवजयला ितला दखुिावल्याबद्दल उगीचच वाईट वाटत होतं.

'' अगं तु मघा जे म्हणत होती त्याला काय म्हणतात मािहत आहे?'' िवजयने ितला िवचारिले.

खिरितरि तो ितच्याशी मुद्दाम बोलून ितला पुन्हा नॉमरल करिण्याचा प्रियत्न करिीत होता.

'' मघा?.. तु कशाबद्दल बोलतोस?'' िप्रियाने एकदम अनिभज्ञ होवून िवचारिले.

'' तेच की रिात्रंिदवस तुला सगळीकडे मी िदसतो.. वगेैरिे'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेमी गमं्मत केली होती... असं का कधी होत असत?ं... अभ्यास करुन करुन बोअरि झाले होते... म्हटल ंथोडं िवषयांतरि करिावं... तेवढाच िवरिगंुळा आिण करिमणूक... काय रिाजेश... झालाना िवरिगंुळा आिण करिमणूक सधु्दा''

रिाजेश काहीच बोलला नाही कारिण ती जरिी गोष्ट गमतीवरि नेत होती तरिी रिाजेश समजू शकत होता की ती िकती दखुिावल्या गेली होती ते.तो काहीच बोलत नाही हे पाहून िप्रिया पुन्हा वाचण्यात गुगं झाली, म्हणजे कमीत कमी तसं भासवू लागली.

'' बरि ंजावूदे... रिाजेश मी तुला सांगतो'' िवजयने आपला मोचार रिाजेशकडे वळवला.

पण ितरिप्या डोळ्यांतून त्याचं लक्ष कायम िप्रियाकडे होतं.

'' काय सांगणारि आहेस बाबा...'' रिाजेश अिनच्छा दशरवीत म्हणाला.

त्याने तटस्थ भूिमका घेतली होती, कारिण त्याला त्यांच्या 'कोल्ड वारि' मधे पडून उगीच कुणाची तरिी नारिाजगी ओढवून घ्यायची नव्हती. तसा अनुभवही त्याने पुवी बऱ्याच वेळा घेतला होता. त्यामुळे यावेळी तो सतकर होता.

'' मी आता अभ्यास करिीत आहे... प्लीज फालतू गप्पा करुन मला िडस्टबर करु नका'' िप्रिया उगीच रिागे भरिल्यासारिखिी म्हणाली.

'' अरि ेवा... मघा तुला बोअरि होत होतं... तेव्हा तु िकती वायफळ बोलत होतीस ... आम्ही काही म्हणालो?...'' िवजय िचडून म्हणाला.

िप्रिया जणू िवजयच्या बोलण्याकडे काहीच लक्ष नाही असं भासवून ती आपल्या अभ्यासात मग्न आहे असं दाखिवू लागली..

िवजय पुढे आपल ंअधरवट रिाहालेलं बोलू लागला, '' आिण आता आम्ही बोलतोय तरि तुला डीस्टबर होतय... आता आम्हाला बोअरि होतय... आिण आता आम्ही िवषयांतरि करिणारि आहे'' िवजय 'िवषयांतरि' शब्दावरि जोरि देत म्हणाला.

''आम्ही?.... हे बघा मला का उगीच मधे ओढताय... तुम्हाला भांडायचं असेल तरि सरिळ सरिळ भांडा... मला उगीच मधे ओढून माझी ओढाताण करु नका.... ते म्हणतात ना की माणसाने रिस्त्यावरिच्या

भांडणात आिण नवरिा बायकोच्या भांडणात कधी पडू नए..'' रिाजेश.

'' काय?'' िवजय आिण िप्रिया दोघांच्याही तोंडून आश्चयारने िनघाले.

'' नाही म्हणजे... गैरिसमज करुन घेवू नका... मी तुमच्या भांडणाची तुलना रिस्त्यावरिच्या भांडणाशी करित होतो...'' रिाजेशने पटकन आपली बाजु सावरून िकाक्लअरि केली.

'' हो का...'' िप्रिया.

'' तरिीच म्हटलं ... तुझी एवढी मोठी िहम्मत कशी झाली'' िवजय.

'' पण तुम्ही हे नाही िवचारिलं की रिस्त्यावरिच्या भांडणात आिण नवरिाबायकोच्या भांडणात का पडू नए म्हणून '' रिाजेश.

'' का बरि पडू नए ?'' िप्रिया.

'' आधी नवरिा बायकोच्या भांडणाबाबत बोलतो... त्यांच्या भांडणात कधी पडू नए कारिण ते कधी भांडतील आिण कधी एक होवून आपल्यावरिच उलटतील याचा काही नेम नसतो'' रिाजेश.

'' आिण रिस्त्यावरिच्या भांडणात का पडू नए ?'' िवजय.

'' रिस्त्यावरिच्या भांडणात कधी पडू नए कारिण... '' रिाजेश उठून उभा रिाहत म्हणाला, '' कारिण

रिस्त्यावरि भांडणारि ेकधी नवरिा बायको असतील काही सांगता येत नाही'' रिाजेश हळू हळू उघड्या दरिवाजाकडे जात म्हणाला.

रिाजेशने पुन्हा गोष्ट नवरिाबायकोवरिच आणून एक प्रिकारि ेत्यांच्यावरिच उलटवलेली िवजयच्या लक्षात येताच तो'' साल्या'' म्हणत तावातावाने उठला.

िवजय जसा उठला तसा रिाजेश उघड्या दरिवाजातून बाहेरि पळायला लागला आिण िवजय त्याला पकडण्यासाठी त्याच्या मागे धावायला लागला.आता िप्रियाही घरिाच्या बाहेरि येवून मनातल्या मनात हसत त्यांचा िकतीतरिी वेळ चाललेला एक प्रिकारिचा पकडा पकडीचा खेिळ पाहू लागली.

The Novel Book- Mrigajal आज िवजय अभ्यासाला आला तेव्हा सोबतच एक गोल पुठ्ठा आिण दोन ितन लांब लांब िखिळे घेवून आला.

ते पाहताच िप्रियाने िवचारिले, '' अरि े... आज हा काय प्रिकारि सोबत आणलास''

'' अगं मी िकती वेळपासून िवचारितोय... काहीतरिी प्रियोग करुन दाखिवणारि आहे असं म्हणतो आहे'' त्याच्या सोबत आलेला रिाजेश म्हणाला.

'' अरि ेवा!... मग करुन दाखिव की'' िप्रिया उत्सुकता दशरवीत म्हणाली.

'' आधी सगळे बसा तरि खिरिं'' िवजय.

सगळेजण अभ्यासाला बसले पण िवजयचं अजुनही तो काय प्रियोग करिणारि आहे याचा काही थांगपत्ता लागत नव्हता. रिाजेशला मािहत होत ंकी मुद्दाम उशीरि लावत आहे की जेणेकरुन सगळ्यांची उत्सुकता अगदी िशगेला पोहोचावी. पण रिाजेशने मनोमन ठरिवले की आपण स्वत: होवून न िवचारुन त्याचा पोपट करिायचा. पण िप्रियाला कुठे चैन पडणारि होता.

'' ह ंबसलो ... आता दाखिव काय प्रियोग दाखिवणारि आहेस'' ती म्हणाली.

'' दाखिवतो ... थोडा धीरि धरिशील... तुला न कोणत्याच बाबतीत धीरि नसतो बघ... यू आरि सो इम्पेशंट...'' िवजय म्हणाला.

तशी िप्रिया पुन्हा कालसारिखिी गाल फुगवून आपल्या अभ्यासाला लागली. ितच्या लक्षात आले होते की कालपासून हा आपल्याशी जरिा जास्तच तुटकपणे वागत आहे. ितने ठरिवून टाकले की आता त्याला पुन्हा तो स्वत: बोलल्या िशवाय बोलायचे नाही.िवजय ते प्रियोगाचे सािहत्य उचलून एका बाजुला ठेवीत िप्रियाला बोलणारि होता पण ितचा बदलेला मुड पाहून रिाजेशला म्हणाला,'' ह ंतरि रिाजेश... तु काल म्हणत होतास की ... प्रिेमात पडलेल्यांना सगळीकडे त्यांचा िप्रियकरि िकंवा प्रिेयसी .. िदसायला लागते.... '' िवजय ितरिप्या नजरिनेे िप्रियाकडे बघत म्हणाला.

िप्रियानेही ितरिप्या नजरिनेे त्याच्याकडे पाहताच त्यांची नजरिानजरि झाली आिण पुन्हा ितने आपली नजरि आपल्या पुस्तकावरि केद्रीत केली.

'' हो िदसते ... त्यात काय निवन''

''नाही म्हणजे ... समजा तुला ती मोटी... म्हणजे सॉरिी ती रिाणी रिात्रंदीवस सगळीकडे िदसते'' िवजय म्हणाला.

'' समजा कशाला ... िदसतेच'' रिाजेश िप्रियाची बाजु घेतल्यागत जरिा आिभमानाने म्हणाला.

'' बरि ंतुला ती सगळीकडे िदसते... याला वजै्ञािनक भाषेत काय म्हणतात मािहत आहे?'' िवजयने आधी रिाजेशकडे आिण मग िप्रियाकडे पाहत िवचारिले.

िप्रियाने ितरिप्या नजरिनेे चोरुन एकदा त्याच्याकडे पाहाले. िवजय काय सांगतो याबद्दल आता ितची उत्सुकता जागृत झालेली िदसत होती.

'' काय म्हणतात?'' रिाजेश आिण िप्रियाने एकदमच िवचारिले.ितचा रिाग जणू एका क्षणात िवरुन नािहसा झाला होता.

'' त्याला म्हणतात हॉलोसीनेशन... िकंवा भास'' िवजय आता िप्रियाच्या डोळ्यात पाहत म्हणाला.

'' िकंवा इल्यूजन'' रिाजेशने जोडले.

'' बरिोबरि'' िवजयने दजुोरिा िदला.

''त्याबाबतीतच मी तुम्हाला आज एक प्रियोग करुन दाखिवणारि आहे... '' बाजुला उचलून ठेवलेले ते प्रियोगाचे सािहत्य म्हणजे तो गोल पुठ्ठा आिण ते िखिळे पुन्हा आपल्या पुढ्यात घेत िवजय म्हणाला.

रिाजेश आिण िप्रियाने एकमेकांकडे बिघतले. मग ते त्या पुठ्ठ्याकडे अगदी बारिकाईने िनरिक्षून बघू लागले. पुठ्ठ्याच्या पृष्टभाग पांढऱ्या रिगंाचा होता, त्यावरि त्याने कॉईल सारिखिी बरिीचशी समकेद्री वतुरळे काढली. आिण त्या पुठ्याला अगदी केद्रभागी िखिळ्याने िछद्र पाडून तो त्या पुठ्ठ्याला त्या िखिळ्याभोवती िफरिवू लागला.

'' आता हे काय निवन खिळु?'' रिाजेशने िवचारिले.

'' तुम्ही दोघंही या पुठ्ठ्याकडे एक सारिखिं टक लावून दोन िमनीटं बघत रिहा ... आिण नंतरि ताबडतोब तुमच्या स्वत:च्या बोटांकडे बघा...'' असं म्हणून िवजयने तो पुठ्ठा जोरिात िफरिवला.

दोघंही त्याने सांिगतल्याप्रिमाणे त्या पुठ्ठ्याकडे एकटक बघत होते. दोन िमनीट झाल्यानंतरि िवजयने इशारिा केला आिण ते दोघे आपल्या हाताच्या बोटांकडे बघायला लागले.

आश्चयारने िप्रिया म्हणाली, '' अरि ेहे काय... माझी बोटं वाकडी होताहेत असं िदसत ंआहे..''

'' माझीही..'' रिाजेशने आश्चयारने दजुोरिा िदला.

िवजय गालातल्या गालात हसत होता.

'' आिण हे काय.. पुन्हा सरिळसुध्दा होताहेत...'' िप्रिया म्हणाली.

'' हो तसंच िदसत आहे'' रिाजेश.

'' याला काय म्हणतात मािहत आहे?'' िवजयने िवचारिले.

दोघांनीही िवजयकडे प्रिश्नाथरक मुद्रेने बिघतले.

'' यालाही म्हणतात हॉलोिसनेशन... िकंवा ऑप्टीकल इलूजन'' तो हसत हसत बोलत होता.

रिाजेश आिण िप्रिया आता तो गोल पुठ्ठा पुन्हा पुन्हा िफरिवून त्याच्याकडे दोन िमनीटं बघत आिण मग वेगवेगळ्या वस्तूकडे बघत होते. त्या वेगवेगळ्या वस्तूही त्यांना वेड्यावाकड्या झालेल्या िदसत होत्या, आिण पुन्हा पुवरवत सरिळ झाल्यासारिख्या जाणवत होत्या. त्यांना त्याची मजा वाटत होती. िवजय त्यांची चाललेली गंमत दरुुनच पाहत होता.

त्याने थोडावेळ िवचारि केल्यासारिखेि केले आिण तो िप्रियाला म्हणाला,'' बरि ंजावू द.े.. आता प्रियोगाचा उत्तरिाधर ... आता मी तुला एक कोडं िवचारितो..''

िप्रियाने गालातल्या गालात हसत त्याच्याकडे पाहाले. ितचा रिाग केव्हाच िनवळून गेलेला िदसत होता.

'' काय आज अभ्यासाचा मुड िदसत नाही तुम्हा लोकांचा...'' रिाजेश त्यांना हटकत म्हणाला.

'' बस एवढं एक कोडं आिण मग आपण अभ्यास करुया'' िवजय म्हणाला.

'' हो .. हो ... अभ्यास करितांना थोडा िवरिगंुळा हवाच की'' िप्रियाने दजुोरिा िदला.

'' हो थोडा चालेल... पण हा नुसता िवरिगंुळाच होतोय... अभ्यासाचं नावच िनघत नाही आहे'' रिाजेश म्हणाला.

'' नाही .. बस एवढं कोडं झाल ंकी िसरिीयस... ओके'' िवजय म्हणाला.

रिाजेशने जणू मुक संमती दशरवली आिण तोही तो काय सांगतो हे लक्षपुवरक ऐकू लागला.िवजयने कोडं सांगण्याआधी मुद्दाम एक मोठा पॉज घेतला.

'' आता सांगतोस की ... नुसता टाईम पास करितोस'' रिाजेश िचडून म्हणाला.

'' अरि ेसांगतो बाबा ... कोणतीही गोष्ट सांगण्याआधी वातावरिण िनमीती हा एक महत्वाचा भाग असतो '' िवजय म्हणाला.

'' झाली वातावरिण िनमीती ... आता करि सुरु'' िप्रिया म्हणाली.

'' एका तळ्यात बरिोबरि मध्यभागी एक बेट होतं... त्या तळ्याच्या काठापासून बेटाच्या काठाचं अंतरि होत ं23 फुट.. तळ्याच्या काठावरि एक लाकडी फळी होती, ितची लांबी होती 20 फुट. एका माणसाला तळ्याच्या काठावरुन त्या तळ्यातल्या बेटावरि जायचं होतं... तरि तो कसा जाईल?'' िवजयने कोडं िवचारिलं.

िप्रिया आिण रिाजेशने थोडा वेळ िवचारि केला,

'' अगदी सोपं आहे...'' रिाजेश म्हणाला.

'' हो सोपं आहे... तो माणूस ती फळी तळ्याच्या काठावरुन तळ्याच्या पाण्यात टाकेल... नंतरि त्या फळीवरुन 20 फुट चालत जाईल, आिण शेवटी 3 फुट लांब उडी मारुन बेटावरि जाईल...'' िप्रियाने कोड्याचं उत्तरि िदलं.

िवजय जोरिात हसला.

'' काय झाल?ं ... बरिोबरि आहे तीचं'' रिाजेश दजुोरिा देत म्हणाला.

िवजय पुन्हा जोरिात हसत म्हणाला, '' अरिे... तळ्यात पाणीच नव्हतं...''

'' पण तु हे आधी आम्हाला का सांगीतलं नाहीस '' 'तू आम्हाला बनवू शकत नाहीस' या अिवभारवात िप्रिया म्हणाली.

'' हो बरिोबरि आहे... तू आधी हे आम्हाला सांगायला पािहजे होतं'' रिाजेशने दजूोरिा िदला.

'' अरि ेइथेच तरि खिरिी गमंत आहे... हे बघा ... मी तळं म्हटल ंआिण तुम्ही त्यात पाणी आहे असं गहृीत धरिलं... माणसाच्या मेदचूी एक िवशेषता असते... गहृीत धरिण्याची... हवं तरि िरिकाम्या जागा भरिण्याची म्हण... ही िवशेषता मेदनेू जरि जास्त प्रिमाणात वापरिली तरि माणसाला हॉलोिसनेशन्स म्हणजे भास होतात. एवढच काय त्या िवशेषतेचा जरि मेदनेू ताबा गमािवला तरि त्याला वेगवेगळे भास व्हायला

लागतात आिण माणूस वेडाही होवू शकतो. '' िवजय िप्रियाची िखिल्ली उडिवल्यासारिखिा बोलला आिण जोरिात हसला.

पण पुढच्या क्षणीच तो एकदम गंभीरि झाला. कदािचत आपल्या घरिी आपली बिहणच वेडी असल्याची खिंत त्याच्या चेहऱ्यावरि पसरिली असावी.

िदवसं कशी हसत खेिळत अभ्यास करित िनघून गेलीत हे िवजय, रिाजेश आिण िप्रियालाही कळल ंनाही. कारिण आता पिरिक्षा जवळ आली होती. पण त्याची त्यांना काही िचंता नव्हती. त्यांचा अभ्यास अगदी पुणर आिण सखिोलपणे झालेला होता. चचार करिीत अभ्यास करिण्याचा फायदा आता त्यांना जाणवत होता. आिण त्या गमती जमतीत मस्तीत रिाजेशने सांिगतल्याप्रिमाणे िवजयने एक गोष्ट मात्र कटाक्षाने टाळली. िप्रियाला न दखुिवण्याची. कधी बोलतांना कधी अभ्यास करितांना, तरि कधी गप्पा करितांना िप्रिया कधी आतरतेने, कधी चोरुन त्याच्याकडे बघायची. िवजयला हे सगळं जाणवत होतं, पण तो त्याला काही कळत नाही असं भासवायचा. िकंवा ितच्याकडे पाहून नुसता गालातल्या गालात हसायचा. यावरुन तो एक गोष्ट मात्र िशकला होता की कोणत्याही गोष्टीचा जेवढ्या जोरिात तुम्ही िवरिोध िकंवा प्रिितकारि करिाल तेवढ्याच जोरिात ती गोष्ट तुमच्यावरि उलटत असते आिण त्या गोष्टीचा जरि तमु्ही खिंबीरिपणे आिण तटस्थपणे सामना करिाल तरि त्या गोष्टीची ितव्रता आपोआप कमी होत जावून बोथट होत असते. त्याने िप्रियाच्या भावनांना जरि िवरिोध आिण प्रिितकारि केला असता तरि कदािचत तोही पुढे मागे त्या भावनांच्या गोंधळात आिण गुंत्यात कळत नकळत अडकला असता. पण ज्या प्रिमाणे तो त्या भावनांना तटस्थतेने हाताळत होता, त्याची त्यात गुतंण्याची शक्यता कमी झालेली होती. आिण सध्यातरिी त्याला तेच पािहजे होते - कमीत कमी त्याचं उद्दीष्ट पुणर होईपयरत.ती त्याच्याकडे अशी कधी बघत असलेली पाहून िवजय मनातल्या मनात म्हणायचा, '' अगदी वेडीच आहे... नासमज आहे... वेधळी कुठली''

आिण तो कधी असा गालातल्या गालात हसलेला बघून िप्रिया मनातल्या मनात म्हणायची, '' अगदी वेडाच आहे... याला काहीच कसं समजत नाही... वेधळा कुठला ''आिण दोघांचाही तो लपंडाव पाहून रिाजेश मनातल्या मनात म्हणायचा, '' कशी वेडी आहेत ही पोरिं... िबचाऱ्यांच कसं होईल काही कळत नाही ''

एक िदवस नेहमीप्रिमाणे िवजय िप्रियाच्या घरिी आधीच आला आिण ते दोघे रिाजेशची वाट पाहात अभ्यास करिायला लागले. िप्रियाचे विडलही आज कुठे दौऱ्यावरि गेल्यामुळे उशीरिा घरिी येणारि होते. रिात्रीचे आठ वाजले असतील तरिी रिाजेश अजूनही आला नव्हता.पण सहसा तो एवढा उशीरि करिीत नसे....काय झालं असेल...पुन्हा भावाशी भांडण झालं की काय?...भावाचं लग्न झाल्यापासून त्याचे त्याच्या भावाशी बरिचेदा खिटके उडत. कारिणही तसच होत ंकी तो आता पुवीचा रिाहाला नव्हता. बायको आल्यापासून आई वडील भाऊ सगळे त्याच्यासाठी गौन झाले होते.

'' त्याच्या घरिी जावून बघूका? ...?'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेयेईल तो... वेळेवरि काही काम िनघाले असेल... कदािचत उशीरिा येईल'' िप्रिया म्हणाली.

तेवढ्यात अचानक िवज गेली. घरिात, रिस्त्यावरि सवरत्र अंधारिच अधंारि पसरिला होता. बाहेरुन लोकांच्या गोंधळाचे सुरि ऐकायला येत होते. आिण घरिातले फॅ़न वगेैरि ेिवजेची उपकरिण ंबदं झाल्यामुळे बाहेचा गोंधळ जरिा जास्त स्पष्ट ऐकू येत होता.

'' एवढ्यात ही िवज जरिा जास्तच जायला लागली आहे नाही '' िवजय अधंारिात अंदाज घेत ितच्या िदशेने बघण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.

'' आिण त्यात ही पिरिक्षा ... असं वाटतं आपली पिरिक्षा आहे म्हणून कुणी ,मुद्दाम तरि असं करित नसावं'' िप्रिया.

'' अगं नाही ... मुद्दाम कोण करिणारि असं... िवज एरिवीही जातेच ... एवढंच की आपली पिरिक्षा असल्यामुळे आपल्याला त्याची उणीव जरिा जास्तच जाणवते... '' िवजय म्हणाला.

'' मी मेणबत्ती लावते'' म्हणत िप्रिया उठून आत गेली.

िवजयला ितची आकृती आत गेलेली जाणवली. िवजय जाग्यावरिच बसून रिाहाला. पण बरिाच वेळ झाला; फॅनही बदं झाला होता. आिण त्यात हे कडाक्याचे उन्हाळ्याचे िदवस. बरिचं उकडायला लागलं होतं. म्हणून िवजय उठून जवळच िखिडकीशी जावून उभा रिाहाला. िखिडकीपाशी बरि ंवाटत होत ंकारिण िखिडकीशी मधून मधून येणाऱ्या छान थडंगारि हवेच्या झुळूका लागत होत्या. तेवढ्यात अचानक घरिातून 'धप्प' असा पडण्याचा आवाज आला आिण सोबतच भांड्याचाही पडण्याचा आवाज आला.पडली की काय ही?...अधंारिामुळे कुठेतरिी धडपडली असेल...िवजय घाईघाईने आत गेला. आत जावून पाहातो तरि आतही सवरत्र अंधारिच अंधारि. काहीच िदसायला तयारि नव्हते.

'' िप्रिया...'' त्याने आवाज िदला.

'' आईगं...'' िप्रियाच्या िवव्हळण्याचा आवाज आला.

'' काय झाल ंिप्रिया.. पडली की काय...'' िवजय आवाज आला त्या िदशेने जात म्हणाला.

धडुाळतांना अचानक त्याच्या हाताला िप्रियाच्या शरिीरिाचा स्पषर झाला. त्याचा हात िवजेचा झटका लागावा तसा मागे आला,

'' काय झाल ंग?ं'' त्याने िवचारिले.

'' पाय मुरिगाळून पडले होते'' ती ितच्या हातांनी त्याच्या खिांद्याच्या आधारि घेत म्हणाली.

ितच्या त्या मुलायाम स्पषारने आिण इतक्या जवळीकीने त्याला धडधडायला लागले होते. इतकी जवळीक की त्याला ितचा एक एक श्वास जाणवत होता आिण ितच्या अगंाचा तो सुगधं त्याला अजूनच बेधुंद करिायला लागला होता. ितच्या श्वासांचीही वाढत असलेली गती त्याला जाणवत होती. त्याचे अंग हळू हळू तापू लागले. त्यानेही ितच्या खिांद्यावरि आपला थरिथरिता हात ठेिवत िवचारिले.

'' जास्त तरि नाही ना दखुित''

'' नाही तेवढं नाही.. पण मधून मधून कळा िनघताहेत '' ती चालायचा प्रियत्न करिीत त्याला रिलूेन म्हणाली.

आिण मग पुढचे दोन-ितन क्षण िवजेच्या गतीने सवर हालचाली झाल्या. िवजयने ितच्या खिांद्यावरि ठेवलेल्या हाताने ितला हळूच आपल्या आगोशात ओढून घेतले. ितनेही कसलाही िवरिोध न करिता त्याला घट्ट िमठी मारिली. दोघांच्याही श्वासांची गती वाढलेली होती आिण ती एकमेकांना जाणवत होती. त्याने हळूच त्याच्या खिांद्यावरि िवसावलेले ितचे डोके वरि केले आिण आपला हात ितच्या गालावरुन, होठांवरुन अलगद िफरिवला. ितला तो रिोज पाहत होता पण प्रिथमच तो ितला इतकं जवळून अनुभवत होता. ितही आता ितचे हात त्याच्या डोक्यामागे त्याच्या केसांतून िफरिवायला लागली. दोघंही एकदम थांबले. काही क्षण स्तब्धतेत गेले. कदािचत त्यांच्या मनात चाललेलं व्ददं्व डोकं वरि काढत होतं. दं्वद्व म्हणजे दोन िवचारिांची एकमेकांशी चाललेली झटापट आिण चढाओढ. पण त्यात िवजय कुणा एका िवचारिाचाच होणारि होता . शेवटी एका िवचारिाचा िवजय झाला. आिण अचानक आवेगाने त्याने आपले ओठे ितच्या ओठावरि ठेवून ितला पुन्हा जवळ ओढून घेतले. ितही त्याला प्रिितसाद देत आवेगाने त्याच्या जवळ गेली.

तेवढ्यात बाहेरुन जोरिात आवाज आला, '' िवज्या''

ते दोघंही एका क्षणात िवलग झाले. तो आवाज रिाजेशचा होता.

'' तु समोरि जावून दारि उघड... मी मेणबत्ती शोधून लावते'' िप्रिया कसीबशी म्हणाली.

िवजयही गोंधळलेल्या अवस्थेत दोन क्षण ितथेच थांबला. आिण ितला काय बोलावे काही न सुचून तसाच समोरि दारि उघडण्यासाठी िनघून गेला.

िवजय समोरि आला आिण दारि उघडण्यापुवी ितथेच घुटमळल्यागत थांबला.बाहेरुन रिाजेशचं दारि वाजवण ंसुरुच होतं.िवजयने प्रिथम स्वत:चा दम लागल्यागत श्वासोच्छवास व्यवस्थीत करिण्याचा प्रियत्न केला. नंतरि त्याने आपले केस व्यवस्थीत केले आिण मग दारि उघडले.

दारि उघडलं तसा रिाजेश िचडून म्हणाला, '' काबे इतका वेळ?''

'' अरि ेिवज गेलेली आहे'' िवजय म्हणाला.

'' ते मलाही िदसतं आहे... िवज रिस्त्यानेही नाही आहे... एकाला तरि धडक बसता बसता वाचली'' रिाजेश म्हणाला.

िवजय काहीच बोलला नाही.

'' अन िप्रिया कुठे गेली? '' रिाजेश आत येत म्हणाला.

'' ती आत मेणबत्ती आणायला गेली आहे'' रिाजेश म्हणाला.

िवजय जेवढं िवचारिलं तेवढंच बोलत होता ही गोष्ट रिाजेशच्या लक्षात आल्यावाचून रिाहाली नाही. पण त्याने तसे काहीच दशरवीले नाही. तेवढ्यात आतून िप्रिया मेणबत्ती घेवून बाहेरि आली.

'' िवज जावून तरि तसा बरिाच वेळ झाला... इकडे िवज आत्ताच गेली की काय?'' रिाजेशने िप्रियाला िवचारिले.

रिाजेशच्या प्रिश्नाचा रिोखि िप्रियाच्या लक्षात आला होता.

'' नाही तसं नाही... इकडेही िवज बऱ्याच वेळपासून गेली पण अधंारिात मेणबत्ती सापडतच नव्हती'' िप्रियाने उत्तरि िदले.

ितही जेवढं िवचारिलं तेवढंच बोलत होती. रिाजेशला उशीरि का झाला असं कुणीच िवचारिलं नव्हतं या गोष्टीचं त्याला आश्चयर वाटत होत ंआिण त्याला ितघांनमधे रिोजचा मोकळेपणा िदसत नव्हता. एक िविचत्र तणाव त्याला जाणवल्यावाचून रिाहाला नाही. पण त्यानेही जास्त खिोदनू िवचारिणे टाळले.

'' आता अभ्यास कसा करिायचा?'' रिाजेशने िवचारिले.

'' मेणबत्तीवरि करिायचा अन काय...'' िवजय आता जणू मोकळा बोलण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.त्याचा जबरिदस्ती मोकळा बोलण्याचा प्रियत्नही रिाजेशने हेरिला होता.

'' कारि ेतु आज एखिाद्या नाटकातले डायलॉग पाठ केल्यागत का बोलतो आहेस... '' रिाजशने िवचारिलेच.

'' काही तरिी मुखिारसारिखिा बरिळू नकोस'' आता मात्र िवजय िचडला होता.

'' िठक आहे ... िठक आहे... नाटकातल्या डायलॉगसारिखिा नाही तरि ...मग िसनेमातल्या

डायलॉगसारिखिा का बोलतोस... पण त्यात एवढं िचडण्यासारिखिं काय आहे... नाही िप्रिया'' रिाजेश म्हणाला.

'' कुठे.. काय... मी कुठे िचडतो आहे... आिण िचडलो असलो तरि िवज गेल्यामुळे िचडलो आहे... तु का एवढं मनाला लावून घेतोस.'' िवजय.

'' मी कशाला मनाला लावून घेवू... माझं म्हणणं एवढंच आहे की तुझं वागण ंजरिा रिोजच्यापेक्षा वेगळं वाटतय... हवं तरि िप्रियाला िवचारि...'' रिाजेश.

यावरि िवजय काहीच बोलला नाही. उलट पुस्तक घेवून मेणबतीच्या उजेडात अभ्यास करिण्याचा प्रियत्न करु लागला.आता िवजय चुप बसल्यामुळे कदािचत रिाजेशचा मोचार आपल्याकडे वळेल या िभतीनेकी काय िप्रिया ितथून उठून आत जावू लागली.

'' आता तू कुठे जातेस?'' रिाजेशने अपेके्षप्रिमाणे ितच्याकडे मोचार वळवलाच.

'' नाही म्हटल.ं.. एखिादी अजुन मेणबत्ती िकंवा िदवा बघते... ही एक मेणबत्ती पुरिशेी नाही होणारि ितघांना'' िप्रिया म्हणाली.

'' मला वाटत ंआपण िवज येईपयरत ... अभ्यास करिण्याएवजी गप्पा मारुया... काय कसं?'' रिाजेशने सुचवलं.

यावरि िप्रिया ितथेच घूटमळल्यासारिखिी थांबली.

'' इकडे पिरिक्षा तोंडावरि आली आिण साहेबांना गप्पा मारिण्याचं सुचतय'' िवजयने टोमणा मारिला.

'' अरि ेगप्पा म्हणजे अभ्यासाच्या ... तेवढेच एकमेकांचे डाऊटस क्लीअरि होतील''

'' डाऊट्स... अभ्यास झाला असेल तरि डाऊटस असतील ना... हे एक मात्र बरि ंआहे... नो स्टडी नो डाऊटस '' िवजयने आता वातावरिण अजुन मोकळं करिण्यासाठी जोक्स चा आधारि घेतला.

तेही रिाजेशने हरेिलं होतं. कारिण त्याचे सगळे प्रियत्न कसे सहज जाणवत नव्हते. जणू वातावरिण मोकळं करिण्यासाठी तो अगदी िडस्परिटे जाणवत होता.आिण तेवढ्यात िवज आली. घरिात, रिस्त्यावरि सगळीकडे उजेडच उजेड पसरिला. दरुि दरुिपयरत िवज आल्यामुळे लोकांच्या तोंडून िनघालेले आनंद्वोग्दारि ऐकू येत होते.

'' आली ... आली'' रिाजेशही अनायसच ओरिडला.

पण िवजय आिण िप्रियापकैी िवज आल्याची कुणीच काहीच प्रिितक्रिीया व्यक्त केली नाही.

'' कारि ेकाही भांडला िबंडला की काय?'' शेवटी उजेडात त्यांचे चेहरि ेपाहून रिाजेशच्याने रिाहवल्या गेले नाही.

'' नाही कुठे काय?... '' िप्रिया म्हणाली आिण त्याच्या नजरिलेा नजरि देण ंटाळत उगीच खिोलीत घूटमळली.

'' भांडायला का आम्ही लहान आहोत.. आम्हाला तरि वाटल ंकी तुच आपल्या भावाशी भांडला िबंडला की काय... आिण त्यामुळेच तुला उशीरि झाला... '' िवजय म्हणाला.

'' पण एक िमनीट... िप्रिया जरिा इकडे बघ'' त्याने खिोलीत घूटमळणाऱ्या िप्रियाला त्याच्याकडे बघायला सांगीतले.

ितने टाळाटाळ करिीत त्याच्या नजरिलेा नजरि टाळत त्याच्याकडे बिघतले.

'' हा तुझा चेहरिा असा लाल .. लाल कसाकाय झाला'' रिाजेशने िवचारिले.

िवजयला आता मनातल्या मनात रिाजेशचा भयकंरि रिाग येत होता. पण तो उघडपणे दाखिवूही शकत नव्हता.

'' अरि े... ती मेणबत्ती शोधता शोधता पडली स्वयपंाक खिोलीत'' िवजय म्हणाला.

िप्रिया पटकन मेणबत्ती आत ठेवण्याचं िनिमत्त करुन ितथून आत िनघून गेली.

'' पण पडण्याचा आिण चेहरिा लाल होण्याचा....'' रिाजेशने वाक्य अधरवटच सोडले.

कारिण ती ज्या गतीने आत पटकन िनघून गेली होती त्यावरुन आता कुठे काय झाले असावे याचा रिाजेशला अंदाज आला होता.

िवजय एका कोपऱ्यात पुस्तक वाचू लागला आिण रिाजेश त्याच्या शेजारिी जात त्याला छेडीत म्हणाला,

'' अन तुझा चेहरिा असा लाल .. लाल का झाला रिे... ''

'' कुठे काय?... '' िवजय गोंधळून म्हणाला.

'' नाही म्हणजे ... तुही कुठे अडखिळून पडला की काय?'' रिाजेश त्याला कोपरिा मारिीत म्हणाला.

'' बस.. बस झाली आता तुझी चांभारि चौकशी... चुपचाप अभ्यास करिायला लाग... पिरिके्षला आता काही जास्त िदवस रिाहाले नाहीत'' िवजय रिागाचा आव आणीत म्हणाला.

'' नाही म्हणजे ... मी चुकीच्या वेळी तरि नाहीना आलो हे मला िवचारिायचं होतं'' रिाजेश म्हणाला.

'' आता तु चुप रिाहाणारि आहेस की नाही... आिण नालायक पुरि ेझाला आता तुझा चावटपणा '' िवजय गालातल्या गालात हसत त्याच्यावरि पुस्तक उगारिीत म्हणाला.

'' वा वा... म्हणजे ह्या तरि चोरिांच्या उलट्या बोंबा झाल्या... चावटपणा तुम्ही करिायचा आिण म्हणायचं आम्हाला'' रिाजेश म्हणाला.

तेवढ्यात िप्रिया ितथे आली तसे ते आपापली पुस्तकं वाचु लागले. ती आता बरिीच सावरिलेली िदसत होती. चेहऱ्यावरि पाणी िशंपडून ितने चेहरिा पुसलेला िदसत होता.

'' चहा वगेैरि घ्यायचा का?'' ितने रिाजेशला िवचारिले.

'' माझं तसं काही नाही... िवजयला िवचारि..'' रिाजेश म्हणाला.

ितने िवजयकडे पाहाले. इतक्या वेळ पासून प्रिथमच त्यांनी डोळ्याला डोळे िभडवले होते. पटकन दोघांनीही आपापल्या नजरिा इतरित्र िफरिवल्या.

'' नाही मला नको'' िवजय पुस्तकाकडे बघतच म्हणाला आिण आपलं पुस्तक वाचण्यात गुंग झाला, म्हणजे कमीत कमी तसं भासवायला लागला.

पिरिके्षचे िदवस जवळ आले तसे वगारतले काही जण जोमाने अभ्यासाला लागले तरि काही जणांची चांगलीच तारिांबळ उडाली होती. िवजय, िप्रिया आिण रिाजेशही जोमाने अभ्यासाला लागले.ते तारिांबळ उडणाऱ्यांपकैी नव्हते. त्यांचा आधीपासूनच रिगे्यूलरि आिण िवजयच्या प्लॅिनंगप्रिमाणे अभ्यास सुरु

असल्यामुळे तो झालेला होता. आता फक्त आवश्यकता होती ती िरिवीजनची. आिण मुख्य म्हणजे त्यांना जािणव होतीकी बारिावीचं वषर म्हणजे िजवनाला एक वळण देणारि ंवषर असतं.

बारिावीची पिरिक्षा म्हणजे मोठी गंमत असते मुलांच्या कतुरत्वाची खिरिी पिरिक्षा या पिरिके्षच्या िदवसांतच होत असते. म्हणजे एरिवी जे कतुरत्व लपवण्यास वाव असतो तो यावेळी नसतो. या पिरिके्षच्या िनिमत्ताने सगळ्यांना आपापली जागा कळत असते. एक िदवस अभ्यास करुन कंटाळा आल्यानंतरि िवरिगंुळा म्हणून िवजय, रिाजेश आिण िप्रियांच्या गोष्टीत तो िवषय िनघालाच.

'' अरि ेशाम्या डर ॉप घेणारि आहे म्हणे'' रिाजेश म्हणाला.

'' चांगली पळवाट आहे... झाकली मुठ सव्वा लाखिाची.. पण ती मुठ झाकुन झाकुन अशी िकती िदवस झाकली रिाहाणारि.. एक िदवस तरिी िपतळ उघडं पडणारिं'' िवजय म्हणाला.

'' अरि े.. त्याचा अभ्यास झाला नसेल.. त्या िदवशी त्याचे वडील आले होते आमच्याकडे... म्हणत होते शामला यावेळी तब्येतीने हवी तशी साथ िदली नाही '' िप्रिया

'' काय झाल ंत्याच्या तब्बेतीला... चांगले दडं दाखिवत हल्यासारिखिा पोरिींच्या मागे िफरित असतो की सगळा वेळ..'' रिाजेशने टोमणा मारिला.

'' पण पुढच्या वषी िमरिीट येणारि आहे असे ठामपणे त्याचे वडील सांगत होते'' िप्रिया म्हणाली.

'' काय लोक असतात .. आत्तापयरत कोणत्याही वगारत त्याने कधीही 60 टक्यांपेक्षा जास्त गुण िमळवलेले नाहीत... अन आता डायरिके्ट िमरिीट येणारि आहे..'' रिाजेश उपाहासाने म्हणाला.

'' खिरि ंम्हणजे यात पालकांचंच चुकतं... आपल्या मुलाची कुवत ओळखिनु त्याच्याकडून तेवढीच अपेक्षा ठेवावी'' िवजय म्हणाला.

'' मग तुला माझ्यात िकती कुवत वाटते?'' िप्रिया त्याची लगट करिीत म्हणाली.

'' कुवत ही पालकांनी ओळखिायची असते... िमत्रांनी नाही... '' िवजय ितची गंमत करिीत म्हणाला.

'' मी सांगतोना तुला मेडीकलला नक्कीच ऍडिमशन िमळेल... िवजयचा तरि प्रिश्नच नाही ...वाजणारि आहे ते फक्त माझंच... ऍग्रीकल्चरिला जरिी ऍडिमशन िमळाली तरिी पुष्कळ झालं'' रिाजेश िनरिाशेने म्हणाला.

'' आता हे बघ.. हा स्वत:ला नेहमी िकती कमी लेखितो... रिाजा हाच तुझा सगळ्यात मोठा प्रिॉब्लेम आहे'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेतुच तरि म्हणाला ... आपण आपली कुवत ओळखिनु असावं.. '' रिाजेश म्हणाला.

'' आपण आपली नाही म्हणालो .. आपल्या पालकांबद्दल बोललो मी...'' िवजय म्हणाला.

'' बरि ंजाऊदे... अजुन कोण कोण डर ॉप घेणारि आहे?'' रिाजेशने पुन्हा तोच िवषय काढला.मग िप्रियाकडे पाहत पुढे म्हणाला, '' आतल्या गोटातली खिबरि काय म्हणते?''

त्याचा इशारिा मुलींमध्ये काय चचार सुरु आहे याकडे होता.

'' ते पिरिक्षा सुरु झाल्यािशवाय समजणारि नाही... कारिण पोरिी जरिा अश्या बातम्या शक्य तेवढ्या लपवून ठेवण्याचा प्रियत्न करितात... मुलांसारिख्या छातीठोकपणे सगळीकडे सांगत िमरिवत नाहीत... आिण डर ॉप घेण ंम्हणजे काय फारि किठण गोष्ट आहे ?... एक पेपरि डर ॉप केला की झाला डर ॉप...'' िप्रिया म्हणाली.

'' तु तरि एवढ्या सहजतेने म्हणतेस .... असं तरि नाही ना की तुझाही डर ॉप घ्यायचा िवचारि आहे?'' िवजय गमतीने म्हणाला.

'' बघूया'' िप्रिया खिांदे उडिवत म्हणाली.

'' ए वेडाबाई... खिरि ंबोलते की काय?'' िवजय म्हणाला.

ती एवढ्या सहजतेने म्हणाली की िवजयला एक क्षण ितच्या मनात डर ॉपबद्दल तरि िवचारि घोंगावत नाहीत असं वाटून गेलं.

'' अरि ेनाही.. तु असल्यावरि मला डर ॉप घ्यायची काय गरिज.. तसा तुझ्यामुळे माझा अभ्यासही तसा चांगलाच झाला आहे'' िप्रिया म्हणाली.

'' अभ्यास हा कुणामुळे कुणाचा होत नसतो... तो ज्याचा त्यालाच करिावा लागतो'' िवजय म्हणाला.

'' नाही पण तुझ्या प्लानींगनुसारि जरि आम्ही चाललो नसतो तरि कदािचत आमची आता तारिांबळ उडाली असती बघ...'' िप्रिया.

'' हो िप्रिया ... हे मात्र तुझं एकदम बरिोबरि आहे... अभ्यास करिण्यापेक्षा तो कसा करिावा हे फारि महत्वाचं असतं'' रिाजेश.

'' अरि ेकाही नाही... िजवनात सगळ्या लढाया ह्या आपल्या आपल्यालाच लढायच्या असतात... हे ज्याने ओळखिल ंतो िजवनात समोरि जात असतो'' िवजय.

'' िप्रिया... आजकाल तुला नाही वाटत हा जरिा जास्तच िफलॉसॉफरिसारिखिा बोलतोय'' रिाजेश म्हणाला.

'' अरि ेिफलॉसॉफरिच आहे तो...'' िप्रिया अिभमानाने बोलल्यासारिखिी म्हणाली.

'' ए त्या िपंकीचं अन संज्याचं काय चालल ंअसत ंआजकाल?'' रिाजेशने आता आपला मोचार जरिा नाजुक िवषयाकडे वळवला. .

'' दोघं जरिा जास्तच जवळ आलेले िदसतात... सोबत िफरितात काय.... बिगचात भेटतात काय..'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेते प्रिेम करितात एकमेकांवरि...'' िप्रिया म्हणाली.

'' प्रिेम ... कसलं डोंबलाचं प्रिमे... आता पिरिक्षा तोंडावरि आली असतांनाच कसं सुचत ंत्यांना हे... समोरि दत्त म्हणून पिरिक्षा उभी रिाहाली आहे आिण त्यांना आपली खिरिी जागा कळली असणारि आता... जे वास्तिवकतेला सामोरि ंजावू शकत नाहीत ते प्रिेमासारिख्या अश्या स्वप्नाळू दिुनयेत रिमतात... '' िवजय म्हणाला.

'' पहा पुन्हा िफलॉसॉफरि'' रिाजेशने हटकले.

'' याचं आिण प्रिेमाचं काय वाकडं आहे काही कळत नाही.. प्रिेमाचा िवषय िनघाला की हा त्याच्या िवरिोधात बोललाच पािहजे...'' िप्रिया म्हणाली.

'' जेव्हा स्वत: प्रिेमात पडेल तेव्हाच याला प्रिेमाचं महत्व कळेल'' रिाजेश म्हणाला.

'' वाट पहा... त्याची दरुिदरुिपयरत तरिी काही शक्यता िदसत नाही'' िवजय म्हणाला.

'' स्वत:वरि एवढा ठाम िवश्वास?'' रिाजेश.

'' जगात एकच तरि गोष्ट असते ज्यावरि आपण पुणरपणे िवश्वास ठेवू शकतो ... आिण ती म्हणजे स्वत:'' िवजय.

'' हे मात्र तु बरिोबरि बोललास... स्वत:वरि जरि तुमचा िवश्वास नसेल तरि तुम्ही दसुऱ्याकडून काय िवश्वासाची अपेक्षा करिणारि'' िप्रिया.

िवजय, रिाजेश आिण िप्रिया कसून आपापल्या अभ्यासाला लागले कारिण पिरिक्षा अवघ्या आठ िदवसांवरि आली होती. या आठ िदवसांत एक शेवटची िरिवीजन आिण तीही व्यवस्थीतपणे करिण ंआवश्यक होतं. झाले... आठ िदवसही उलटले आिण पिरिक्षा सुरु झाली. रिोज एक पेपरि. आता एकका क्षणाला महत्व होत ंत्यामुळे ते ितघेही आता आपापल्या घरिीच अभ्यास करु लागले. रिोज सकाळी 10 वाजता पेपरि असे. आिण 1 वाजता तो पेपरि संपला की परित घरिी येवून जेवण करुन दसुऱ्या िदवसाच्या पेपरिची तयारिी. पेपरि सपंला की '' कसा गेला ? ... कसा गेला?'' एवढं िवचारिण्यापुरिती त्या ितघांची भेट होत असे आिण घरिी जाईपयरतची सायकलवरिची सोबत एवढंच.

रिोज एक याप्रिमाणे जवळपास सगळे पेपरि झाले होते. आज पिरिके्षचा शेवटचा िदवस होता. तसे पुढच्या भिवतव्याच्या दृष्टीने सगळे महत्वाचे पेपसर आधीच आटोपले होते. आज भाषेचा पेपरि होता. पिरिक्षा संपण्याच्या दृष्टीने केवळ एक औपचारिीकता िशल्लक रिाहालेली होती. पेपरि आटोपला आिण सगळे िवद्याथी पिरिक्षा हॉलच्या बाहेरि पडले. सगळ्या िवद्याथ्यारच्या चेहऱ्यावरि आनंद अगदी ओसंडून वाहत होता. इतक्या िदवसांपासून कोमेजलेले चेहरि ेजणू आज अचानक टवटवीत झाले होते. हॉलच्या बाहेरि िवद्याथ्यारची एकच गदी जमली. प्रित्येकाला बोलायचे होते. प्रित्येक जण बोलणारिा आिण ऐकणारिा कुणीच नाही असा नजारिा होता - आिण तेही ऐकाच वेळी. सगळे जण आपापल्या सायकली तशाच हातात घेवून बोलत बोलत घरिी िनघाले. खिरि ंतरि दपुारिची जेवणाची वेळ झालेली होती पण आज ना कुणाला भूकेचं भान होत ंना जेवायचं. कुणाचे कोणते पेपसर कसे गेले ह्या चचार आटोपल्यानंतरि िवषय आता संपलेली पिरिक्षा कशी सेलीब्रेट करिायची यावरि आला. सगळ्या गु्रप्सचा जास्त वादिववाद न करिता दपुारिचं जेवण आटोपल्यानंतरि िसनेमाला जायचा प्रिस्ताव एकमताने पास झाला. गप्पांच्या ओघात अडीच वाजून गेले होते त्यामुळे 3 च्या शोला जाण ंशक्य नव्हतं. म्हणून 6 च्या शोला संिदप टॉकीजवरि जमण्याचा प्रिस्ताव पास झाला आिण सगळे जण आपापल्या घरिाकडे पांगले.

पाच वाजता पासूनच िसनेमा हॉलच्या प्रिांगणामधे बारिावीच्या मुलां-मुलींचे थवेच्या थवे जमायला

सरुिवात झाली. िसनेमाला अजुन बरिाच अवधी होता. पण ितकीटासाठी रिांग आतापासूनच सुरु झालेली होती, कारिण िसनेमा निवनच होता. सगळ्या गु्रप्सनी आपापल्या गु्रप्सचा म्होरिक्या नेमला आिण पसेै जमा करुन त्याला ितिकटाच्या रिांगेत उभं केल ंकी जेणेकरुन बाकीचे गप्पा मारिण्यास मोकळे रिाहावेत.

गप्पाच्या ओघात एकजण आपल्या वगारतल्या मुलीच्या गु्रप्सकडे चोरुन पाहत म्हणाला, '' बापरिे, आपल्या वगारतल्या पोरिी िकती मोठ्या िदसताहेत नाही''

'' मोठ्या म्हणजे?'' दसुरिा मुद्दाम त्याला घेरिण्याचा प्रियत्न करिीत त्याच्याकडे बघत अथपुणरपणे गालातल्या गालात हसत म्हणाला.

'' अरि ेमोठ्या म्हणजे... कालपयरत या पोरिी कशा एकदम छोट्या छोट्या पोलक्यात छोट्या छोट्या फॉक्समधे कशा एकदम छोट्या छोट्या वाटत होत्या.... आिण आज तरि बघ '' तो स्वत:ची बाजु सांभाळण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.

'' अरि ेत्यांचे छोटे छोटे पोलके आिण फ़ॉक्स केव्हाचेच सुटले ... कुठे लक्ष असत ंतुझं'' ितसरिा.

'' अरि ेत्याला त्यांच्याकडे लक्ष द्यायला इतके िदवस पुस्तकांकडून कुठे फुरिसत होती... '' चौथा.

'' अन आज एकदम फुरिसत भेटली तरि साला बावरिल्यासारिखिा करितोय... बघ तरि कसा खिाऊ का िगळू केल्यासारिखिा बघतो त्यांच्याकडे'' ितसरिा.

'' ए...'' तो गालातल्या गालात हसत गमतीने हात उगारित म्हणाला.

रिाजेश, िवजय आिण िप्रियांसोबत अजुन दोन ितन पोरि ंअसा त्यांचा गु्रप तयारि होवून तेही एका कोपऱ्यात गप्पा करिीत उभे होते. त्यांच्या गु्रपकडे पाहत अजुन एका गु्रपची चचार सुरु झाली.

'' ही पोरिगी सारिखिी काय त्या िवज्यासोबत लगट करित असते रिे... चांगला ितकडे पोरिींचा गु्रप आहे त्यात का िमसळत नाही'' एकजण.

'' अरि ेती मंुबईची पोरिगी आहे'' दसुरिा.

'' मंुबईची असली म्हणून काय झाल.ं.. सगळ्या मंुबईच्या पोरिी काय असंच करितात.'' ितसरिा.

'' िवज्या पण चालूच िनघाला... अभ्यास म्हणत म्हणत ितच्या घरिात घुसला अन आता...'' एकजण एक डोळा बारिीक करिीत म्हणाला.

'' अन आता... म्हणजे '' त्यातल्या एकाने िवचारिले.

'' म्हणजे ... तुला मािहत नाही?''

'' नाही बा''

'' आता नाही... सांगीन तुला एखिाद्या वेळी... ''

ितकडे या गु्रपच्या कमेटपासून अनिभज्ञ िवजयच्या गु्रपमधे चचार चालली होती -

'' पोस्टरिवरुन तरि िसनेमा चांगला िदसतोय'' िप्रिया ितथे इकडेितकडे लावलेल्या पोस्टसरकडे बघत म्हणाली.

'' पोस्टसरवरुन काही एक सांगता येत नसतं... '' िवजय.

'' िसनेमा कालच लागला म्हणे... नाहीतरि आत्तापयरत कळल ंअसतं कसा आहे तो''

'' आमच्या शेजारिचा रिाम्या सांगत होता... काही िवशेष नाही आहे म्हणे... पण त्या सुभाष टॉिकजमधे लागलेल्यापेक्षा बरिा आहे म्हणत होता '' त्यांच्याच गु्रपमधील एकजण बोलला.

'' म्हणजे आपल्याजवळ काही पयारय नव्हता '' रिाजेश

'' नव्हता का ... अजुनही एक पयारय आहे आपल्याकडे '' िवजय.

'' कोणता?'' िप्रिया.

'' की आज िसनेमा न बघता ... जेव्हा चांगला लागेल तेव्हा बघायचा'' िवजय.

'' आज पिरिक्षा संपली आिण आज िसनेमा नाही बघायचा ... असं कधी होईल का?'' रिाजेश.

'' तेच तरि आपल्या लोकांच चुकतं'' िवजय.

तेवढ्यात पिहली घंटा वाजली.िसनेमा हॉलमधे जायच्या दरिवाजासमोरि पुन्हा एक लांबच्या लांब रिांग लागली. तोपयरत सगळ्या गु्रप्सचे ितिकट काढायला गेलेले म्होरिके ितिकटं घेवून आले. त्यांनी ज्याचे त्याचे ितिकटं ज्यांच्या त्यांच्या जवळ िदले आिण तेही पुन्हा दसुऱ्या रिांगेत लागले.

बरिोबरि साडेनऊ वाजता िसनेमा सपंला आिण सगळे भांबावलेले चेहरि ेिसनेमा हॉलमधून बाहेरि पडू लागले. त्यांच्या चेहऱ्यावरुनच िसनेमा काही िवशेष नसावा याचा अंदाज येत होता.

'' एवढा चांगला वेळ फुकट वाया गेला '' रिाजेश बाहेरि पडल्या पडल्या वतैागुन म्हणाला.

'' वाया कसा गेला म्हणतोस... यातूनही आपण काहीतरिी धडा घेतलाच की'' िवजय.

'' वा वा ... धन्य आहे तुमची ... िफलॉसाफरि साहेब.'' रिाजेश िवजयला हात जोडून म्हणाला.

'' एक जोक आठवला...'' आिण मग मागुन येणाऱ्या िप्रियाकडे ितरिप्या डोळ्याने बघत म्हणाला, '' पण आता नाही नंतरि सांगीन केव्हातरिी''

'' आता का नाही?'' रिाजेश म्हणाला.

'' अरि ेतो जोक जरिा असा आहे'' िवजय एक डोळा बारिीक करिीत म्हणाला.

िसनेमावरुन घरिी परिततांना पुन्हा पोरिांच्या गप्पांना उत आला होता. फरिक एवढाच की आता गप्पांचा िवषय वेग़ळा होता.

'' काय बडंल िपक्चरि होता''

'' स्टोरिी नावाचा तरि प्रिकारिच नव्हता''

'' पण िहरिोईलला मस्त दाखिवल ंसाल्यानं''

'' हे बघा यांच्यासारिख्या महाभागामुळे... असले पांचट आिण अंगप्रिदशरन असलेले िपक्चरि चालतात बघ''

'' पांचट काय आहे त्याच्यात... आिण अंगप्रिदशरन म्हणजे एक आटर असतं... ''

'' आटर काय आहे त्याच्यात डोंबलं''

'' सांगतो नां... बघ ... पुणर झाकलेल ंशरिीरि आिण पुणर नग्न शरिीरि... याचा बरिोबरि मध्य साधनं काही सोपं नसतं... कारिण... शरिीरि जास्त झाकल्या जायला लागलं की ते िनरिस वाटायला लागतं... आिण शरिीरि एका िसमेपेक्षा जास्त िदसायला लागलं की ते ओंगळ वाटतं... आिण ते िनरिसही वाटायला नको आिण ओंगळही वाटायला नको... हे साधनं म्हणजे एक आटरच झालं की''

'' वा वा काय िवश्लेषन केलस.ं. मानावं लागेल.. तु एक चांगला िवश्लेषक होवू शकतोस बघ''

'' अरि ेत्याला िवश्लेषन चांगलं जमतं... पण अशा पांचट गोष्टीचच''

िसनेमा हॉलपासून काही अंतरि कापल्यानंतरि तो मोठा गु्रप पांगल्या जावून छोट्या छोट्या गु्रप्समधे पिरिवतीत होवून आपापल्या घरिाकडे जायला लागलां.

काळाच्या ओघात केव्हा पिरिक्षा आली आिण केव्हा संपली काही कळलचं नाही. पिरिक्षा संपल्यानंतरि सगळेजण आपापल्या नातेवाईकांकडे जावून जणू इकडे ितकडे िवखिरुिले होते. पिरिक्षा संपलेला िदवस कसा आनंदाचा होता, म्हणजे खिरिोखिरि स्वाततं्र्य अनुभवन्याचा होता. त्या िदवशी सगळ्यांना जणू बधंमुक्त झाल्याप्रिमाणे वाटत होतं. ना कशाचं टेन्शन ना िचंता. काहीही करिा, अथारत अभ्यास सोडून. त्या अभ्यासापासूनच तरि स्वाततं्र्य िमळाल ंहोतं आिण पिरिक्षा संपल्यावरिही जरि कुणी अभ्यास करिीत असेल तरि तो मुखिरच समजायचा. पण माणसाचं कसं िविचत्र असतं. पिरिक्षा संपल्यानंतरि सवरजणांनी कुणी िसनेमा, हॉटेलींग, इकडे ितकडे िफरिणे, गप्पा सगळे प्रिकारि करुन बिघतले आिण एक िदवस ते प्रिकारि पशैाअभावी संपले तरि काही त्यांचे मनोरिजंन करिण्यास तोकडे पडू लागले. कधी कधी तरि असही वाटत होतं की तो अभ्यास होता तो आपला बरिा होता. कमीत कमी तेव्हा काय करिायचं हा भेडसावणारिा प्रिश्न तरि नाही सतावायचा. आता अभ्यासात नेहमी गुंतण्याची सवय लागलेल्या मनाला मोकळं मोकळं आिण उदास वाटायला लागलं होतं. एकदा बधंनात रिाहण्याची सवय झाली की स्वाततं्र्य माणसाला काही क्षणापुरित ंआवडेलही पण नंतरि काहीतरिी खिटकल्यासारिखिी सारिखिी हुरिहुरि वाटत रिाहाते. मग हळू हळू सगळे जण, कुणी बिहणीकडे, तरि कुणी मामाकडे, आजोबाकडे, एखिाद्या लग्नाला, अक्षरिश:

गाव सोडून पळून जात होते. िप्रियाही आपल्या आजोबाकडे गेली, रिाजेश आपल्या बिहणीकडे गेला. िवजयला तसं जाण्यासारिखिं कुठेही नव्हतं, िशवाय पशैाच्या प्रिश्न होताच. तो घरिीच थांबला. लायब्ररिीत जावून वेळ घालवू लागला. या िदवसांतच त्याचं वाचन वाढलं. त्याने मोठमोठ्या लोकांची आत्मचिरित्र वाचली, साने गुरुजीच्या कादबंऱ्या, गोष्टी वाचल्या. शामची आई वाचतांना त्याच्या डोळ्यात िकत्येकदा पाणी आलं. नंतरि त्याने प्रि.के अत्र,े पुलंच िवनोदी सािहत्यही वाचुन काढलं. पुस्तकाचा सहवास त्याला हळू हळू आवडायला लागला होता आिण िवषेश म्हणजे त्याला गुंतवण्यात समथर ठरु लागला होता.

पण जसजसा िरिझल्ट जवळ येवू लागला तसे जे बाहेरि गावी गेले होते ते हळू हळू आपापल्या घरिी परितू लागले. स्वत:ला गुंतिवण्याचा प्रिश्न आता कुणालाही भेडसािवनासा झाला. कारिण िरिझल्टचा वाट पाहण्यात आिण आपले काय होणारि याबद्दल िवचारि करिण्यातच वेळ जावू लागला. आिण शेवटी सगळ्यांच्या भिवष्याची िदशा ठरििवणारिा तो िदवस एकदाचा उजाडला.

िप्रिया िवजय आिण रिाजेश आपापल्या माकर िशट्सकडे पाहत कॉलेजेमधे पायऱ्यांवरि बसले होते.

'' आता आपल्याला मेडीकलला एकाच कॉलेजला ऍडिमशन िमळायला हवी ... आिण ती िमळायला मलातरिी काही प्रिॉब्लेम िदसत नाही आहे '' िप्रिया उत्साहाने म्हणाली.

'' तुम्ही लेकहो मेिडकलला जा पण मी कुठे जावू?'' रिाजेश िचडून उभा रिाहात म्हणाला.

'' अरि ेिमळेल... तुलाही कुठंतरिी चांगल्या जागी ऍडिमशन िमळेल'' िवजय त्याला समजावण्याच्या सरुिात म्हणाला.

'' शेवटी तेचना... मास्तरिकीच करिण ंआलं'' रिाजेश म्हणाला आिण रिागाने पाय आपटत िनघून जावू म्हणाला.

'' अरि ेथांब... कुठे जातोयस..'' िप्रिया उठून त्याच्या मागे मागे जात म्हणाली.

िवजयने ितला त्याला जावू देण्यास खिनुावले. िप्रिया थांबली. पण जसा रिाजेश ितथून िनघून गेला तशी िवजयला म्हणाली,

'' िवजय .. आपला िमत्र आहे तो... त्याला अश्यावेळी आपली आवश्यकता आहे'' िप्रिया म्हणाली.

'' नाही ... सध्या त्याला आपली नाही ... एकटेपणाची आवश्यकता आहे... आिण काही प्रिॉब्लेम्सना काही उपाय नसतो... त्यावेळी वेळ हेच सगळ्यात उपयोगी औषध ठरितं'' िवजय म्हणाला.

रिाजेश िनघून गेल्यापासून बरिाच वेळ िवजय आिण िप्रिया पायऱ्यांवरि काही न बोलता आपापल्या िवचारिात गढून गेल्यागत बसले होते.

'' पण त्याला एवढे कमी माकर सिमळाले तरिी कसे?'' िप्रियाने शांतता भगं करिीत िवचारिले.

'' आपल्याला एवढे चांगले माकर स िमळाले आिण िबचाऱ्याला आपल्याएवढा आिण आपल्यासोबतच अभ्यास करुन एवढे कमी माकर स कसे काय िमळाले'' िप्रिया.

तरिीही िवजय काहीच बोलला नाही.

'' मला तरि वाटते पेपरि तपासण्यात काही तरिी घपलत झाली असावी ... िकंवा दसुऱ्या कुणाचे माकर स

याला आिण याचे माकर स दसुऱ्या कुणाला गेले असले पािहजेत ... माझे पप्पा एकदा सांगत होते की असं होत ंकधी कधी '' िप्रिया.

िवजय एकदम शांत होता.

'' मला वाटत ंत्याने पेपसर िरिव्हॅल्यूएशनला म्हणजे िरिकाऊंटीगला टाकावेत....त्यात नक्कीच काहीतरिी फरिक पडेल'' िप्रिया.

'' हे बघ िप्रिया... तुम्हाला िकती माकर स िमळतात हे तुम्ही िकती अभ्यास केला ... यावरि अवलंबून नसते...'' िवजय.

'' मग ?'' िप्रिया.

'' यात तुमची कुवत हा भागही येत असतो... आता बघ त्याला आत्तापयरत झालेल्या सगळ्या सरिाव पिरिके्षत असेच माकर स िमळत होते... मग या फायनल पिरिके्षत तरिी त्याने एखिाद्या चमत्कारिाची अपेक्षा का करिावी'' िवजय.

'' अरि ेपण... त्याचे सगळे पेपसर यावेळी चांगले गेले असा सांगत होता तो'' िप्रिया.

'' सरिाव पिरिके्षतही त्याचे पेपसर चांगले जायचे... आिण चांगले म्हणजे त्याच्या कुवतीप्रिमाणे ते चांगलेच गेले होते '' िवजय.

'' हो तु म्हणतोस तेही बरिोबरि आहे म्हणा... पण आपल्यासोबत अभ्यास करिणारिा... आपल्या एवढाच अभ्यास करिणारिा ... आपल्या िमत्रालाच.... आपल्यापेक्षा एवढे कमी माकर स िमळावे... थोडं वाईट वाटतच... नाही ?'' िप्रिया.

'' हो वाईट वाटणं साहिजकच आहे... आिण त्याला सुध्दा वाईट वाटण ंसाहिजकच आहे... पण बघ तो

लवकरिच सावरिले... त्यामुळॆ आपण त्याची एवढी काळजी करिण्याचं काहीच कारिण नाही...'' िवजय.

आताकुठे िप्रियाला बरि ंवाटत होतं. िवजयने कोणतीही गोष्ट एवढ्या चांगल्या तऱ्हेने समजावून सांिगतल्यावरि ितला नेहमीच ते पटत असे. आिण िवजयही ती गोष्ट अगदी मुद्देसुदपणे आिण ितला समजेल अश्या योग्य तऱ्हेने समजावून सांगत असे.थोडा वेळ पुन्हा काही न बोलता शांततेत िनघून गेला.

'' अरि ेहो... '' िप्रिया भानावरि आल्यागत म्हणाली.

िवजयने ितच्याकडे प्रिश्नाथरक नजरिनेे पाहाले.

'' तो मघाचा िवषय रिाहालाच की''

'' कोणता?''

'' तो ऍडिमशनचा'' िप्रिया.

'' त्याला अजुन वेळ आहे'' िवजय िवषय टाळण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.

'' वेळ कसला?... आपल्याजवळ जेमतेम 8 िदवस असतील... कुठे ऍडिमशन घ्यायची हे िनश्चीत करिण्यास'' िप्रिया.

िवजयने पुन्हा मौनाचा चा आधारि घेतला.

'' ह ंसांग मग आपण कोणत्या मेडीकल कॉलेजमधे ऍडिमशन घ्यायची?'' िप्रियाने िवचारिले.

िवजयने ितच्याकडे पाहाले आिण पुन्हा समोरिच्या मोठमोठ्या हवेच्या झोतामुळे डोलावणाऱ्या

अशोकाच्या झाडांकडे पाहात तो पुन्हा िवचारिात गढून गेला.

'' खिरिचं तुमच्यासोबत रिाहून आपला चांगला गृप जमला होता... आिण आतातरि तुमच्यािशवाय रिाहाण्याची कल्पनासुद्धा करिवली जावू शकत नाही'' िप्रिया म्हणाली.

'' रिाजेश तरि आपल्यासोबत कोणत्याही पिरििकास्थतीत रिाहू शकणारि नाही असं िदसतं'' िवजय म्हणाला.

'' कमीत कमी आपण िजथे ऍडिमशन घेवू त्या गावात तरि तो ऍडिमशन घेवू शकतो'' िप्रिया.

'' कुणास ठाऊक... आिण सगळ्या गोष्टी आपल्या मनाप्रिमाणे होत नसतात'' िवजय.

'' पण आपण दोघे तरि सोबत रिाहू शकतो'' िप्रिया म्हणाली.

'' मला तरि आता तेही शक्य वाटत नाही आहे'' िवजय ितच्या नजरिलेा नजरि देण्याचे टाळत म्हणाला.

'' म्हणजे?... तू असा कसा बोलतोस?... तूच तरि नेहमी म्हणतोस की.. बी ऑलवेज पॉझीटीव्ह... '' िप्रिया म्हणाली.

'' कारिण मी मेडीकलला नाही ... इिंजिनअरिींगला ऍडिमशन घेत आहे'' िवजय दृढतेने म्हणाला.िप्रियाच्या चेहऱ्यावरि एकदम िखिन्नता पसरिली.

'' काय? ... तु आत्तापयरत कधी बोलला नाहीस?'' िप्रिया.

िवजय अजुनही आपल्या िवचारिात गढून गेल्यागत शांतच होता.

'' पण का?... तुला तरि मेडीकललाही सहज ऍडिमशन भेटू शकेल ... आिण मेडीकलला ऍडिमशन भेटतांना इिंजिनअरिींगला ऍडिमशन घेणारिा मुखिरच म्हणायला पािहजे...'' िप्रिया िचडून म्हणाली.

'' तु त्याला मुखिरपणा म्हण की काही म्हण... पण मी इिंजिनअरिींगला ऍडिमशन घेणारि आहे''

'' पण का? ... हे तरि सांगशील'' िप्रिया.

'' त्याला एक मोठे कारिण आहे'' िवजय म्हणाला.

'' कोणतं?''

'' मला मािहत नाही ... तुला पटेल की नाही पण...'' िवजय.

'' तु तुझं कारिण तरि सांगिशल ... '' िप्रिया त्याचं वाक्य अध्यारवरि तोडत िचडून म्हणाली.

'' कारिण मला लवकरिात लवकरि नोकरिी िमळणं फारि आवश्यक आहे... माझ्या घरिाची िवस्कळीत झालेली घडी नीट बसवणं ही माझी पिहली प्रिाथिमकता आहे... आिण लवकरि नोकरिी िमळवायची असेल तरि इिंजिनअरिींग करिण्यािशवाय दसुरिा कोणताही पयारय आतातरिी माझ्याजवळ िदसत नाही आहे...'' िवजय म्हणाला.

िप्रिया आता गंभीरि आिण शांत झालेली िदसत होती आिण ती काहीच बोलत नव्हती. त्याने सांिगतलेलं कारिण कदािचत ितला पटलेल ंहोतं. पण ितच्या चेहऱ्यावरि दु:खिाच्या छटा अजुनही स्पष्ट िदसत होत्या. नंतरि िवचारि करिता करिता पुन्हा ती िचडून म्हणाली,

'' आिण हे तु मला आता सांगतो आहेस... आधी सांिगतलं असत ंतरि मी मॅथेमॅटीक्स नसत ंका घेतलं?... मला तरि वाटत ंकी तु माझ्यापासून दरूि रिाहण्याचं आधीपासूनच ठरििवलेलं िदसतं'' िप्रिया म्हणाली.

'' िप्रिया तू अगदी वेडी आहेस... एखिाद्या गोष्टीसाठी आपण िकती करिायचं याला काही मयारदा असतात...

मला हे मािहत होतं म्हणूनच मी तुला आधी कधी सांिगतल ंनाही... माझ्यासाठी मुखिारसारिखिं तू स्वत:च आयूष्य उध्वस्त करुन घ्यावं .. हे मला केव्हाच पटलं नसतं.'' िवजय म्हणाला.

िवजय हे बोलला आिण िप्रियाचा इतक्या वेळपासून थोपून धरिलेला बांध तूटला,

'' तू मला एवढंच ओळखिलसं?'' ती कसीबशी बोलली आिण आपल्या अश्रूंना आवरिण्याचा प्रियत्न करु लागली.

'' अगं वेडाबाई ... '' तो उठून ितच्याजवळ गेला आिण ितच्या पाठीवरि थोपटत म्हणाला,

'' अगं आपण कुठेही गेलो तरिी ... आपली मतै्री कायमच रिाहील की...''

'' हे बघ, िवजय.. पुवी माझ्या जीवनाला काही िदशा नव्हती... काही अथर नव्हता... जीवन जगायचं म्हणून मी जगत होते... तू माझ्या िजवनात मागरदशरक म्हणून आलास आिण माझ्या िजवनाचा कायापालट झाला... तूझ्यामुळेच मी एवढे माकर स िमळवू शकले... तू नसतास तरि कदािचत मी पास झालेही असते .. पण मेडीकलला जाण्याइतके माकर स मला िनिकाश्चतच िमळाले नसते... तू माझ्या िजवनाला एक उद्देश्य िदला, मला जगण ंिशकवलसं ... आिण आता तूच मला सोडून जाणारि तरि माझं कसं व्हायचं ..'' ती त्याची कॉलरि पकडून त्याच्या खिांद्यावरि डोकं ठेवून रिडू लागली.

त्याने ितला जवळ ओढून घेतले. िवजयला मािहत होते की ितला आता िकतीही समजावून सांिगतले तरिी ती समजणारि नव्हती. तो नुसता ितच्या पाठीवरुन हात िफरिवीत ितला थोपटत होता.

बरिाच वेळ काही न बोलता िवजय आिण िप्रिया पायऱ्यांवरि बसलेले होते. िवजयने जो िनणरय घेतला होता त्यावरि िप्रिया काहीच बोलली नव्हती. तरिीही ती त्याच्या िनणरयाने कन्वींस झालेली िदसत नव्हती.

'' िप्रिया'' िवजयने ितला ती ितच्या िवचारिात एवढी गढलेली पाहून आवाज िदला.

'' अं '' जणू ितने िवचारिात गढलेली असतांनाच त्याला िप्रिितसाद िदला.

'' आजपयरत ज्या गोष्टी सांगायचं मी टाळत होतो आिण तुही त्या िवचारिायचं टाळायचीस त्या गोष्टी मी आज तुला सांगणारि आहे'' िवजय म्हणाला.

'' कोणत्या?''

'' आज चारि वषर झाले असतील त्यावेळी मी दहावीत होतो... आमचं चौकोनी कुटंूब फारि सखुिी होतं त्यावेळी... जरिी ते दाख़वत नसले तरिी माझ्या वडीलांचा माझ्या बिहणीवरि फारि िजव होता.. म्हणजे अजुनही आहे... तेव्हा ते फारि क्वचीत प्यायचे... म्हणजे... एखिाद्या वेळेस िमत्रांसोबत... खिपु खिशु असले म्हणजे... '' िवजयने लांब श्वास घेतला आिण तो पुढे पुन्हा सांगु लागला.

'' माझ्या बिहणीचं ग्रज्यूएशन संपलं होतं... आिण ितने नंतरि एमपीएससी करिायचं ठरिवल ंहोतं... एमपीएससी च्या पिरिके्षत ती पिहल्या अटेम्पमधेच पास झाली होती... आिण नंतरि ितला इटंरिव्ह्यूला जायचं होतं.... इटंरिव्ह्यूची तयारिीही तीने कसून केली होती... झालं इटरिव्ह्यूचा िदवस जवळ आला आिण ती इटरिव्हूला जायला िनघाली... जेव्हा ती इटंरिव्ह्यच्या जागी पोहोचली तेव्हा ितच्या लक्षात आले की ितचे सवर ओरिीजीनल कागदपत्र हरिवले आहेत... कागदपत्रांच्या अभावी त्या लोकांनी ितला इटंरिव्ह्यू देऊ िदला नाही... झालं... ितच्या मनावरि त्याचा एवढा पिरिणाम झाला की ती जेव्हा परित आली तेव्हा ती ती रिाहालीच नव्हती... ती पुणरपणे बदललेली होती... ितला सवारनी समजावून सांगण्याचा प्रियत्न केला की सवर कागदपत्रांच्या डूप्लीकेट्स पुन्हा काढता येतील... आिण त्या इटंरिव्ह्यूचं काय पुन्हा दसुऱ्या वषी पिरिक्षा पास होवून तो देता येईल... िकंवा दसुऱ्या अजुन ऍपॉचुरनीटीज उचलता येतील.. पण ती कोणत्याही गोष्टीला काहीच प्रिितक्रिीया िकंवा प्रिितसाद देत नव्हती... िदवसेिदवस उलट ितचा मानिसक आजारि वाढतच जात होता... विडलांनी ितला डॉक्टरिकडे नेवून उपचारि करिण्याचा प्रियत्नही केला पण इकडे चांगल्या डॉक्टरिांच्या अभावी आिण पशैाच्या अभावी त्यांना िवशेष काही करिता आले नाही...

त्यामुळे वडीलही एवढे खिचुन गेले की त्यांच पीणं वाढलं... घरिी आले की त्यांना ितची ती अवस्था कदािचत पाहवल्या जात नव्हती .. ते जास्तीत जास्त घरिापासून दरूि रिाहू लागले... ते जगुारिही खेिळू लागले... ितच्या आजारिाच तरि सोडाच घरिात खिाण्यािपण्याचे प्रिॉब्लेम्स होवू लागले... ''

पुन्हा िवजय थोडा थांबून पुढे बोलू लागला '' एकवेळ तरि मी ठरिवल ंहोतं की िशक्षण सोडून देवून कुठे मोलमजूरिी करुन घरिात पशैाची मदत करिावी ... पण तेवढ्या पैशाने काही होणारि नव्हतं... मग आईनेचे लोकांचे पापड, लोणचे... इत्यादी कामं करुन कमीत कमी घरिच्या खिचारची बाजु सांभाळली... आिण मीही आपल ंिशक्षण सांभाळून सकाळी पेपरि वगेैरि ेटाकुन घरिी शक्य होईल तेवढी मदत करु लागलो... पण तेवढ्याने काही होणारि नव्हते... म्हणून मी तेव्हाच ठरिवून टाकले की बारिावी झाल्यानंतरि लौकरिात लौकरि नोकरिी लागेल आिण बऱ्यापैकी पसैा िमळेल असा कोसर करिायचा... ''

िवजयचे बोलणे संपल्यानंतरि िप्रिया म्हणाली, '' िवजय... तु िकती सहन केलसं मी समजू शकते... आिण मी हेही सांगते की या पिरिस्थीतीत तुझा िनणरय अगदी योग्य आहे''

िवजयने ितच्याकडे डोळे भरुन पाहाले. तो िप्रियाला अल्लड नादान असच आतापयरत समजत आला होता. पण आज प्रिथमच लक्षात आले होते की ती िकती समजुतदारि आहे.

िवजयने इिंजनीअरिींगला ऍडिमशन घेतली आिण िप्रियाने नाईलाजाने का होईना मेडीकलला ऍडिमशन घेतली. ितचं गिणत नसल्यामुळे ती इिंजिनअरिींगला कोणत्याही पिरििकास्थतीत ऍडिमशन घेवू शकत नव्हती. आिण िवजयने एकदा केलेला िनधाररि मोडनं कधीही शक्य नव्हतं हे ितला मािहत होतं. ितनेही त्याचं मन वळिवण्याचा प्रियत्न केला नाही. कारिण त्याने जे कारिण िदलं होत ंत्यात तथ्य होतं. आिण िप्रिया िवजयच्या आिण त्याच्या कुटंूबाच्या मधे येवू इच्छीत नव्हती. शेवटी िवजय आिण िप्रिया दोघांचीही आपापल्या मागारने िवजयी घोडदौड सुरु झाली.

काळाच्या ओघात िदवसांवरि िदवस िनघून जात होते. तसं िवजय आिण िप्रियांचे मधे मधे पत्र पाठवनं सुरुच होतं. आिण मधे मधे ते जेव्हा पिरिके्षनंतरिच्या सुट्यात आपल्या गावी आपापल्या घरिी परित येत

तेव्हा ते भेटतही असत.

िदवसांचे मिहने होता होता आिण मिहन्यांचे वषर होता होता चारि वषर कसे भरिरकन िनघून गेले. आिण िवजय इिंजिनयरि व्हायला केवळ काही िदवसांचाच अवधी िशल्लक रिाहाला होता. िप्रियानेही मेडीकलला चारि वषर घालवली होती पण ितची िडग्री हाती यायला अजुन वषारचा कालावधी बाकी होता.

आज िवजय फारि आनंदात होता. कारिण आज त्याला इिंजिनअरिींगची डीग्री िमळाली होती. आिण त्या आनंदात अजुन भरि म्हणजे त्या िनिमत्याने त्याला आज िप्रियाही भेटायला येणारि होती. िवजय रिले्वे स्थानकावरि ितच्या रिले्वेची वाट पाहत थांबला होता. तेवढ्यात प्लॅटफॉमरवरि एक रिले्वे येवून थांबली.

हीच ती रिले्वे.. हो हीच.. िजने िप्रिया येणारि आहे... म्हणजे आली असेल...

त्याची िभरििभरिती नजरि प्लॅटफॉमरवरि सगळीकडे ितला शोधू लागली. प्रिवाश्यांचे जणू लोटच्या लोट प्लॅटफॉमरवरुन स्थानकातून बाहेरि जाणाऱ्या दरिवाजाकडे जात होते.

आता एवढ्या गदीत ितला शोधने म्हणजे खिरिोखिरि एक महाकठीण काम आहे...आपण ितला घ्यायला आलो खिरिं... पण ती भेटेल याची शक्यता कमीच..

िवजय िनरिाशेने िवचारि करिीत होता.

प्रिवाश्यांचा गाडीतून उतरिणारिा लोट आता कमी झाला होता. एखिाद दसुरिाच प्रिवाशी आपापल ंजड सामान कुलीच्या स्वाधीन करुन त्याच्या मागे मागे चालतांना िदसत होता.तेवढ्यात त्याची िभरििभरिती नजरि एका जागी जावून िखिळली.

हो ती िप्रियाच...

त्याच्या िनरिाश चेहऱ्यावरि एकदम आनंद चमकायला लागला. तो ितकडे घाई घाई जावू लागला. आता

ितचीही नजरि त्याच्यावरि पडून दोघांची नजरिानजरि झाली. ितचा प्रिवासामुळे कोमेजलेला चेहरिा एकदम उजळला. ितही आता घाई घाई त्याच्याकडे येत होती. सामान सांभाळून त्याच्याकडे घाई घाई येण्यात ितचा नुसता गोंधळ उडत होता. आता दोघेही एकमेकांकडे धावायला लागले होते. एकेमेकांजवळ पोहचताच त्यांनी एकमेकांना आपसूकच कडकडून िमठी मारिली.

एका कॅफेमधे िवजय आिण िप्रिया समोरिासमोरि बसून कॉफी घेत होते.

'' खिरिचं िकती िदवसांनी आपण या कॅफेत आलो'' िप्रिया म्हणाली.

'' तू तरि अशी म्हणत आहेस की जणू आपण नेहमीच या कॅफेत यायचो'' िवजय ितला छेडत म्हणाला.

'' नेहमी जरिी नाही तरिी बऱ्याच वेळा यायचो..'' िप्रिया म्हणाली.

'' आिण जेव्हा केव्हा यायचो तुच पसेै भरिायचीस '' िवजय.

'' रिाजेश केव्हा येईल?'' िप्रिया दरिवाजाकडे पाहत म्हणाली.

'' त्याला मािहत असेल तरि तो येईल ना... आिण मािहत असेल तरिीही तो येण्याची शक्यता कमीच'' िवजय म्हणाला.

'' का तू त्याला सांिगतलं नािहस?''

'' नाही..''

'' का?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' अगं आता तुला काय सांगू... ते जरिा मोठं प्रिकरिण आहे...'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेका? ... भांडण िबडंण केलस की काय त्याच्याशी'' िप्रियाने िवचारिले.

'' अगं भांडण करिायला का आम्ही आता लहान आहोत... खिरि ंम्हणजे आपला िरिझल्ट आला आिण आपले वेगवेगळे मागर तेव्हाच ठरिले...'' िवजय म्हणाला.

'' मग काय झाल?ं ... आपले मागर वेगळे असले तरिी आपण कसे भेटतो?'' िप्रिया म्हणाली.

'' आपण दोघे भेटतो ... कारिण आपली तशी इच्छा असते'' िवजय म्हणाला.

'' म्हणजे त्याची तुला िकंवा मला भेटण्याची इच्छा नसते की काय?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' हो तसंच समज... िरिझल्ट लागला आिण तो कॉलेजमधून िनघून गेला ... तेव्हापासून तो आपल्यापासून दरुि दरुि होत गेला.. मी जवळ जाण्याचा प्रियत्नही केला... त्याला, त्याच्या मनिकास्थतीला सुद्धा समजून घेण्याचा प्रियत्न केला... पण व्यथर... त्याची पुन्हा जवळ येण्याची इच्छाच नव्हती मुळी... '' िवजय सांगत होता.

'' म्हणजे तो तुला आता भेटत नाही की काय?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' भेटतो... पण फारि क्विचत .. आिण त्या भेटीमधे पुवीसारिखिी उमी नसते... अगदीच एखिाद्या अपरिीिचतासारिखिा वागतो...'' िवजय म्हणाला.

कॅफेमधे बसून िवजय आिण िप्रियामधे रिाजेशिवषयी बरिाच वेळ चचार झाली. तो असा का वागत असावा. िकंवा असं वागण्यात त्याची काय मानिसकता असावी अश्या बऱ्याच गोष्टी िनघाल्या. त्याला आपल्याबद्दल कुणी भरिवलं तरि नसावं - वगेैरि ेवगेैरि. िवजयला तो िवषय चचेसाठी आता नको झाला

होता पण िप्रियाच त्या िवषयापासून हटायला तयारि नव्हती. शेवटी िवजयच िचडून म्हणाला,

'' अगं जावूदे ... आता त्याचा िवषय पुरिे... दसुरि ंकाहीतरिी बोलूया...''

'' तू असा कसा बोलू शकतोस... तो आपला एकेकाळचा चांगला जवळचा िमत्र होता... म्हणजे आताही आहे...'' िप्रिया म्हणाली.

'' तेच ते... आताही आहे.. हे आपण अजुनही मानतो... पण तो मानत नाही त्याचं काय... मतै्री ही कशी िमच्यूअल असते... एकतफी नसते'' िवजय म्हणाला.

'' तेही आहे म्हणा... पण अजुनही मला ही गोष्ट खिटकते की आपला एवढा जवळचा िमत्र आिण त्याच्याबाबतीत असंही होवू शकतं... '' िप्रिया एक उसासा टाकत म्हणाली.

'' हे बघ... वेळेनुसारि पिरिस्थीती बदलते ... आिण पिरिस्थीतीनुसारि माणसं बदलत असतात...'' िवजय.

यावरि िप्रिया काहीच बोलली नाही. बरिाच वेळ दोघेही नुसते बसून रिाहाले - आपापल्या िवचारिात मग्न. जणू एकमेकांपासून लपून त्यांचे आपापल्या मनाशी संवाद चाललेले होते. त्यांच्या समोरि ठेवलेले कॉफीचे कप केव्हाच िरिकामे झालेले होते. शेवटी िवचारिाच्या तदं्रीतून बाहेरि आल्यागत िप्रिया म्हणाली,

'' मग ... आता पुढे काय?''

'' म्हणजे?'' िवजयने संदभर न समजून िवचारिले.

'' म्हणजे आता डीग्री तरि आली .. आता पुढे काय?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' पुढे काय?... नोकरिी... ते कसं असत ंमािहत आहे... माणूस िकतीही असामान्य जरिी असला तरिी तो जरि एखिाद्या सामान्य कुटंुबात जन्मला तरि त्याच्या िजवनाची चाकोरिी कशी ठरिलेली असते...'' िवजय

'' म्हणजे मी काय फारि असामान्य कुटंूबात जन्माला आली की काय?'' िप्रिया म्हणाली.

'' माझ्या तुलनेत ... असामान्यच म्हणायला हवं '' िवजय म्हणाला.

'' आता मात्र हे खिपुच झाल.ं.. मी म्हणे असामान्य कुटंुबात जन्मलेली... '' िप्रिया.

'' ते निशब म्हणतात ना ते यालाच '' िवजय.

'' पण िवजय तुझ्याबाबतीत एक गोष्ट मला आज फारि प्रिकषारने जाणवत आहे की तु आता निशब... दवै अशा गोष्टींबाबत बोलायला लागला आहेस... जे की पुवी तू कधीही बोलत नव्हतास'' िप्रिया.

'' आता मला सांग ... दारुडा बाप... वेडी बिहण आिण अडाणी आई - अशा कुटंुबात मी काही माझ्या चॉइसने जन्माला आलो नाही... पण त्या गोष्टी माझ्या भिवतव्याशी पुणरपणे जोडल्या गेल्या आहेत ... मग आता मला सांग ... की माझं कतुरत्व... माझी हुशारिी याला काही महत्व आहे?'' िवजय.

'' अरि ेतुच तरि म्हणत असायचा की माणसाने आपल्या पिरिस्थीतीला दोष न देता... त्याला तोंड कसं द्यायचं आिण पुढे कसं जायचं याचा िवचारि करिायला हवा'' िप्रिया.

'' अगं काही गोष्टी बोलायला फारि सोप्या असतात... पण त्या जेव्हा आपल्यावरि िबततात तेव्हा कळतं की त्या गोष्टी म्हणजे काय असतात... आता तु तुझ्या पिरिस्थीतीत रिाहून माझ्यावरि काय िबतते ते कदािचत समजू शकशीलही पण अनभुवू शकत नाहीस...'' िवजय.

एकदम बदलेला िवषय आिण िवजयच्या बोलण्यात त्याच्या पिरिस्थीतीिवषयी िदसणारिा एवढा कडवटपणा पाहून िप्रियाला आता पुढे काय बोलावे काही सुचत नव्हते. ती नुसती बसून थोडावेळ गप्प रिाहाली.

मग िवजयनेच कदािचत त्याच्या बोलण्यातल्या कडवटपणामुळे बदलेल्या वातावरिणास पुन्हा नॉमरल करिण्यासाठी िवचारिले,'' तू काय करिणारि आहेस पुढे?''

'' अजून मेडीकलच कुठे पुणर झाल ं... आता पिरिक्षा आिण मग पुढे इटंनरशीप...'' िप्रिया म्हणाली.

'' त्यानंतरि काय करिणारि आहेस?'' िवजयने िवचारिले.

'' काही कळत नाही'' िप्रिया म्हणाली.

'' तु तरि अशी बोलत आहेस जणू एवढ्या चांगल्या कोसरला ऍडिमशन भेटल्यानंतरिही तू खिशु नाहीस'' िवजय.

'' खिशु... अरि ेखिरिचं पुढे काय करिायचं आिण कशासाठी करिायचं याचा कधी मी िवचारिच केला नव्हता... बस एवढंच वाटायचं की जसे आपण बारिावीत सोबत होतो तसे पुढे ही रिाहावे'' िप्रिया.

'' खिरिचं िप्रिया ... तु अजुनही बारिावीत होती तशीच आहेस... अगदी अल्लड ... अगदी बालीश'' िवजय.

'' मग काय मी बदलायला हवं'' िप्रिया.

'' अगं... आजुबाजुला बघ... जग कुठे चाललय... जगाकडे बघण्याचा आपला दृष्टीकोण बदल... कारिण आता थोड्याच िदवसात तू एक मोठी डॉक्टरि बनणारि आहेस'' िवजय.

'' अरि ेआजकाल .. नुसत ंडॉक्टरि बनण्यालाही काही अथर नाही... मला तरि अजुनही वाटतं की मी मॅथेमॅटीक्स घेतलं असत ंतरि आतापयरत तुझ्यासोबतच रिाहाली असती ... आिण आत्तापयरत माझं पुणर िशक्षण पुणर झालं असतं... खिरि ंसांगते मला तरि आता जाम कंटाळा आलाय या िशक्षणाचा... '' िप्रिया

'' कंटाळा?... कंटाळा करुन कसं चालणारि आहे... पोस्ट ग्रज्यूएट करि... म्हणजे स्पेशॅलीटी रिािहल...'' िवजय म्हणाला.

'' अरिे.. हे मेडीकलचे... पाच वषर म्हणजेच खिपु होत ं... अन त्यात पुढे पोस्ट गॅ्रज्यूएट म्हटलं तरि खिपुच होतं.'' िप्रिया म्हणाली.

'' मग एखिादा पोस्टिडप्लोमा करि...'' िवजय म्हणाला.

'' बघू...'' िप्रिया म्हणाली.

पुन्हा काही क्षण शांततेत गेले.

'' नोकरिी लागल्यानंतरि पुढे काय िवचारि आहे?'' िप्रियाने मुद्दाम िवषय पुढे खेिचला.

'' नोकरिी लागल्यानंतरि ... तुला सांिगतल्याप्रिमाणे मला माझ्या घरिाची िवस्कळीत झालेली घडी िनट बसवायची आहे... माझ्या बिहणीची टर ीटमेट वगेैरि ेकरिायची आहे... तशा बऱ्याच गोष्ट आहेत करिण्यासारिख्या...'' िवजय म्हणाला.

'' ते सगळं झाल्यानंतरि मग पुढे...'' िप्रिया त्याला मुळ मुद्द्यावरि आणण्याचा प्रियत्न करिीत होती.

'' तो नाही िवचारि केला बा अजून'' िवजय म्हणाला.

'' नाही केला?... तुझं सगळं तरि वेल प्लॅन्ड असतं'' िप्रिया म्हणाली.

'' वेल प्लॅन्ड असतं... तुला कुणी सांिगतलं...'' िवजयने िवचारिले.

'' ह्या गोष्टी काय कुणी सांगायच्या असतात... तुझ्या बाबतीतल्या जवळपास सगळ्या गोष्टी मला मािहत आहेत... म्हणजे तेवढं मी तुला जाणल ंआहे.. जसं तू मला जाणलं आहेस..'' िप्रिया त्याला त्या िवषयाच्या जास्तीत जास्त जवळ नेण्याचा प्रियत्न करिीत होती.

'' मी? तुला जाणलं आहे?... नाही बा... मी तरि तुला जाणल ंिबनलं नाही...'' िवजय म्हणाला.

'' नाही?''

'' एका स्त्रीचं अंतरिगं जाणणं हे ब्रम्हदेवालाही शक्य नाही म्हणतात'' िवजय म्हणाला.

'' मी ब्रम्हदेवाची गोष्ट नाही करित .. तुझी गोष्ट करिीत आहे...''

िप्रिया आता पुरिती िचडली होती, पण तसं न दाखििवता ती बोलत होती.

िवजयने ितच्या बोलण्याकडे दलुरक्ष करिीत मागे हात करुन मोठी जांभाळी देत आळस िदला आिण तो आपल्या घड्याळाकडे पाहत म्हणाला.'' अरि ेबापरि.े.. िकती वेळ झाला ... चल आता आपल्याला िनघायला पािहजे... म्हणजे कॅफेवाल्याने जागा िरिकामी करिायला सांगण्याच्या आत गेलेल ंबरिं'' तो स्वत:च्याच िवनोदावरि जोरिात हसत म्हणाला.

िप्रियाच्या आता लक्षात येत होतं की तो एकतरि ितच्या भावना समजत नव्हता िकंवा स्वत:च्या मनाचा ितला थांगपत्ता लागू देत नव्हता.

िप्रिया आता तनक्यात उभी रिाहाली होती.'' चल'' ती म्हणाली.

आिण तो उठून यायच्या आधीच दरिवाज्याच्या बाहेरि पडली. ितला त्याचा खिपु रिाग आला होता. वाटत होत ंत्याला न सांगताच सरिळ घरिी िनघून जावं. पण पुन्हा आपल्या रिागाला आवरि घालीत कॅफेच्या

बाहेरि थांबून ती त्याची वाट पाहू लागली.

इिंजिनअरिींग झाल्यानंतरि िवजयला अगदी िरिकामं िरिकामं वाटत होतं. कारिण आता नेहमीसारिखिा रिोजचा अभ्यास नव्हता. डोकं जे रिोज व्यस्त रिहायचं ते एकदम िरिकामं झालं होतं. काम म्हणायला आता त्याच्याकडे काहीच नव्हतं. काम होत ंते बस एक नोकरिी शोधण्याचं. झालं या मधील काळात िवजय नोकरिी शोधू लागला. तशी त्याची घरि सोडून दरुि बाहेरिगावी नोकरिीसाठी जाण्याची तयारिी असती तरि त्याला त्याच्या बुद्धीमत्ता आिण िमळालेल्या अतीउत्तम गे्रडच्या आधारि ेनोकरिी िमळणं कठीण नसत ंगेलं. पण त्याला घरि सोडून िकंवा घरिापासून जास्त दरुि जाणं शक्य नव्हतं. कारिण जरिी तो घरिात सगळ्यात लहान होता तरिी घरिाची पुणर जबाबदारिी त्याच्याचकडे होती. िकंबहुना सपुणर घरिाची आशा तोच होता. बाहेरि गावी नोकरिीसाठी जाण ंम्हणजे घरिच्यांना वाऱ्यावरि सोडून जाण्यासारिखिं त्याला वाटत होतं. कारिण घरिात आई, वडील आिण बिहण यांना जोडणारिा तोच एकमात्र दवुा होता. तोच जरि घरि सोडून गेला तरि ते घरि पुणरपणे िवस्कळीत झालं असतं.

मधे बरिाच काळ गेला तरिी अजुनही त्याला नोकरिी िमळण्याची िचन्ह िदसत नव्हती. ितकडे िप्रियाही आपल्या परिीने िवजयच्या नोकरिीसाठी कसोिशने प्रियत्न करिीत होती. ितने ितच्या वडीलांकडूनही बऱ्याच जागी त्याची िशफारिस करुन बघीतली होती. िवजय आपल्या स्वत:च्या वडीलांकडून तरि त्याच्या नौकरिीसाठी प्रियत्नांची काहीच अपेक्षा नव्हती. िकंबहूना ते त्यांच्याच िवश्वात येवढे व्यस्त असत की िवजयची डीग्री संपून तो इिंजिनयरि झाला आहे याचीसुध्दा त्यांना कल्पना असवी की नसावी याचीही त्याला शकंा होती. एकूण काय तरि म्हणावे तसे कुणाच्याही प्रियत्नांना यश येत नव्हते.

आता तरि िप्रियाचंही इटंनरशीप संपल ंहोतं. आिण ितच्याही पुढे 'आता पुढे काय?' हा प्रिश्न दत्त म्हणून उभा रिाहाला होता. कारिण नुसत्या एमबीबीएस वरि स्वततं्र प्रिॅक्टीस करिणे स्वत:चा एक स्वततं्र सेटअप असल्यािशवाय शक्य नव्हते. शेवटी जेव्हा ितला ितचा िरिकामपणा खिायला धावू लागला तेव्हा ितने िवजयच्याच सल्ल्याने पोस्ट गॅ्रजूएट िडप्लोमा जॉईन केला होता. पोस्ट गॅ्रज्यूएट िडप्लोमा जॉईन करिणे

म्हणजे ितच्या दृष्टीने फक्त आजचा प्रिश्न उद्यावरि ढकलण्यासारिखेि होते. पण ितला मािहत होते की बऱ्याच वेळा आजचे प्रिश्न उद्द्यावरि ढकलल्याने कधी कधी ते प्रिश्न आपोआप सुटतात तरि कधी कधी ते आपल्या एवढे अगंवळणी पडतात की ते प्रिश्न 'प्रिश्न' रिाहतच नाहीत कारिण आपणच त्या प्रिश्नांकडे 'प्रिश्न' या दृष्टीकोणाने पहायचे सोडून देतो..सकाळी लायब्रीत जावून पेपरिमधे, एम्प्लाईमेट न्यूजमधे नोकरिीच्या जागा शोधणे. तशी एखिादी जागा िमळताच त्यासाठी अजर तयारि करिणे, त्यासोबत लागणारिी प्रिमाणपत्रे अटेस्ट करुन जोडणे, सोबत डीडी लागल्यास बॅकेंत जावून डीडी तयारि करिणे आिण तो सगळा उपद्व्याप झालाकी तो अजर जािहरिातीत िदलेल्या पत्यावरि पाठिवणे. असा आजकाल िवजयचा रिोजचा िदनक्रिम झाला होता. असे त्याने िकतीतरिी अजर पाठिवले असतील. त्याने पाठिवलेल्या प्रित्येक अजारस त्याच्या उत्तम माकर स आिण गे्रड्समुळे ताबडतोब िरिस्पॉन्स िमळून त्याला मुलाखितीसाठी बोलावणे तरि यायचे पण प्रित्यक्ष िनवडीच्या वेळी तो विशल्याने कमी पडायचा. शेवटी त्याने स्वत:च्या िशक्षणाची िकंमत कमी करुन दसुऱ्या जागा िजथे फक्त नॉन इिंजिनअरिींग गॅ्रज्यूएशन आवश्यक होते ितथेही अजर पाठवणे सुरु केले. पण ितथे ओव्हरिकॉलीफाईड म्हणून त्याचे अजर फेटाळल्या जावू लागले. कुठे कुठे कॉल यायचा तरि मुलाखितीत ते लोक िटंगल उडवायचे की आजकाल बघा लोकांना इिंजिनअरिींग करुन क्लाकर ची नोकरिी करिण्याची वेळ आली आहे. शेवटी त्याने घरिापासून थोडं दरूि जावून नोकरिी करिण्याची मनाची तयारिी केली आिण तो आता दरूिच्या जागांसाठीही अजर करु लागला.

आजकाल िवजयची दपुारिची जेवणानंतरिची वेळ पोस्टमनची वाट पाहण्यात जात असे. कारिण त्याने आत्तापयरत इतके अजर भरिले होते की जवळपास प्रित्येक आठवड्यात एकदोन तरिी इटंरिव्हूव कॉल त्याला यायचे. दपुारिचं जेवण करुन तो समोरिच्या खिोलीत असाच खिचुीवरि बसून िवचारि करिीत होता. तेवढ्यात त्याला समोरिच्या दारिात चाहूल लागली.

पोस्टमन आला वाटतं...

तो दारिापयरत जात नाही तरि दारिाच्या खिालच्या फटीतून िभरिकावलेले एक पािकट आत आले. त्याने ते पाकीट उचलले आिण तो पाठिवणाऱ्याचा पत्ता वाचत खिचुीवरि येवून बसला. पत्ता त्यांच्याच शहरिाचा

होता. त्याने घाईघाईने पािकट उघडले आिण आतील पत्रावरिचा मजकुरि वाचू लागला..

'' वुई आरि हॅपी टू इन्फॉमर यू दॅट यू आरि िसलेक्टेड...''

प्रित्येक शब्दागिणक त्याच्या हृदयाचे ठोके वाढू लागले.

'' वुई आरि हॅपी टू इन्फॉमर यू दॅट यू आरि िसलेक्टेड ऍज इिंजिनअरि...''

त्याने पुन्हा ते वाक्य वाचले. "इिंजिनअरि' हा शब्द वाचताच त्याचे हृदय पुन्हा धडधडू लागले. त्याचा स्वत:च्या डोळ्यावरि िवश्वास होत नव्हता. त्याने संपुणर पत्र पुन्हा पुन्हा वाचून काढले आिण उठून उभे रिाहत त्याने घरिात आवाज िदला-

'' आई...''

आईला शोधत तो घरिात गेला -

'' आई ''

आईचं जेवणानंतरिची भांडी घासणं सुरु होतं.

'' कायरि ेबाळा''

'' आई मला नोकरिी लागली ... आिण साधीसधुी नाही तरि चांगली इिंजिनयरिची नोकरिी लागली आहे '' िवजयच्या चेहऱ्यावरुन आनंद ओसंडून वाहत होता.

'' काय?... जगदबेंची कृपा झाली बघ..'' आई भांडे घासता घासता आपले हात टोपल्यातल्या पाण्यात बुडवून धतू उभी रिाहाली.

ितने त्याच्या गालावरुन हात िफरिवीत आपल्या हाताची बोटं चाळ्यावरि नेवून मोडली. आनंदाच्या भरिात ितलाएवढेही भान रिाहाले नव्हते की िवजयचे गाल ितच्या अधरवट धतुलेल्या हाताला असलेल्या रिाखेिने माखिले होते.

'' जा काहीतरिी गोड घेवून ये'' ती लगबगीने घरिात जात म्हणाली.

तोपयरत िवजयची बिहण शालीनी ितथे आली होती. ती मख्खिपणे ितच्यासमोरि होणारिा सगळा प्रिकारि पाहत होती. ितच्या चेहऱ्यावरि काहीच प्रिितिक्रिया िकंवा भावना नव्हत्या. ही आनंदाची गोष्ट ितला सांगण्यासाठी त्याच्या ओठावरि शब्द आले होते. पण मग िवचारि बदलून तो त्याच्या आईच्या मागे मागे आत घरिात गेला.

मध्यतंरिीच्या काळात ितकडे िप्रियाचा पोस्टगॅ्रजुएट िडप्लोमा सुरुच होता, तरि इकडे िवजयची नोकरिी व्यविकास्थत सुरु होती. नोकरिी िमळाल्यानंतरि पिहल्या पगारिात त्याने काय केले असेल तरि आपल्या बिहणीला िटरटमेटसाठी दवाखिाण्यात नेले. दवाखिाण्यात न्यायचे तेव्हा प्रिश्न होता कुणाकडे न्यायचे की त्याला योग्य सल्ला मागरदशरन आिण योग्य टर ीटमेट ितही माफक िफजमधे िमळेल. कारिण एकतरि त्यांच्या शहरिात सायकीयाटर ीस्ट या स्पेशालीटीचा डॉक्टरि कुणीच नव्हता. आिण दसुऱ्या जनरिल डॉक्टरिांकडे जावून त्याला वेळ आिण पसैा वाया घालवायचा नव्हता. कारिण आत्तापयरतचा तरिी त्यांचा अनुभव असाच रिाहाला होता. मग त्यातल्या त्यात जवळपासच्या शहरिातला एखिादा सायकीयाटर ीस्ट शोधणे आवश्यक होते. तसा त्याच्या मािहतीत तरिी कुणी नावाजलेला सायकीयाटर ीस्ट नव्हता. त्यामुळे हे सवर त्याने िप्रियाच्या सल्यानेच केले. िप्रियाच्या प्रिोफेसरिांच्या ओळिखितले एक चांगले सायिकयाटर ीस्ट जवळच्याच एका शहरिात होते. त्यांच्याकडे त्याने ितला नेले. त्यांनीही ओळखिीतला पेशंट म्हणून त्यांची

आपुलिकने चौकशी करिीत रिोगाचे मुळ शोधण्याचा प्रियत्न केला. जवळपास दोन तासांच्या सीटींगनंतरि त्यांनी ितच्यासाठी काही औषधं िलहून िदली. दवाखिान्याची फीज चुकवून औषधे घेतल्यानंतरि िवजयच्या लक्षात आले की खिरिोखिरिच विडलांच्या तुटपंुज्या पगारिात हे सवर शक्य नव्हतं. आिण तेव्हा त्याला त्याच्या पगारिाचं महत्व कळत होतं. डॉक्टरिांनी सांिगतल्याप्रिमाणे त्याची बिहण पुणरपणे बरिी होणारि होती या गोष्टीचा त्याला आनंद होता आिण त्यासाठी त्याचा पगारि कारिणी लागत होता आिण भिवष्यातही कारिणी लागणारि होता या गोष्टीने त्याला धन्य वाटत होते. एवढ्या मेहनतीनंतरि िमळालेली नोकरिी आिण आता त्यातून िमळणाऱ्या पशैाचा योग्य उपयोग होणे सवारत महत्वाचे होते. आिण िवजयसाठीतरिी त्या पशैाचा हा उपयोग जगातल्या इतरि कोणत्याही गोष्टीपेक्षा योग्य होता.

याही काळात िप्रिया आिण िवजय यांच्यात पत्रव्यवहारिाची बऱ्याच प्रिमाणात देवाणघेवाण सुरु होती. िवजयच्या सल्ल्याप्रिमाणेच िप्रियाने पुढे अजुन िशकण्याची इच्छा नसूनही पोस्ट गॅ्रजूएट िडप्लोमा सुरु ठेवला होता. खिरि ंम्हणजे पुढे िशकण्याच्या इच्छेपेक्षा ितला िवजयपासून दरूि रिाहाणे िजवावरि आले होते. पण त्याने सुचिवल्यामुळे ितही पोस्ट गॅ्रजूएट िडप्लोमा पुणर करिणे टाळू शकत नव्हती. कारिण तीने त्याला आपल्या िजवनाचा मागरदशरक केव्हापासूनच मानले होते. खिरितंरि ितने त्याच्यासोबतच्या ितच्या भावी आयषु्याच्या स्वप्नात रिगं भरिणेही सुरु केले होते. कारिण आत्तापयरत गोष्टी ज्याप्रिमाणे होत होत्या त्यात ितला त्यांच्या एकत्र येण्यात कुठेच काही अडचण िदसत नव्हती. फक्त ितला िवजय ितच्या भावनांकडे असा का दलुरक्ष करितो आहे याचं वाईट वाटत होतं. कदािचत तो आता त्याच्या घरिाच्या िवस्कटलेल्या घडीला िनट बसवण्यात जास्त लक्ष घालत असल्याने तसे होत असावे. अश्या तऱ्हेने कधी कधी ती स्वत:च्या मनाची समजुत घालत असे.

बऱ्याच िदवसांपासून िचघळत असलेला एक प्रिश्न िप्रियाला सोडवणे आवश्यक वाटत होते. तो प्रिश्न म्हणजे काही कारिण नसतांना त्यांच्यापासून दरुिावत चाललेला त्यांचा िजवाभावाचा िमत्र रिाजेश. एक िदवस िवजयला िप्रियाचे एक लांबलचक सिवस्तरि पत्र आले. त्या पत्रात ितने सांिगतल्याप्रिमाणे िवजयने एक िदवस मुद्दाम रिाजेशकडे जावून त्यांचे पुवीचे घिनष्ट सबधं का दरुिावले गेले यावरि त्याच्याशी गहन चचार केली. प्रिथम रिाजेशचा त्या चचेमधे वरिवरिचाच सहभाग होता. पण हळू तोही कळत नकळत त्या चचेत आिण गप्पांत एवढा गढून गेला की केव्हा रिात्र उलटून गेली दोघांनाही कळले नाही. चचेच्या आिण गप्पांच्या ओघात जनु्या आठवणी िनघत गेल्या आिण िवजयला जाणवू लागले की रिाजेश वरिकरिणी जरिी

गिंभरि वाटत होता तरिी आतून तो तोच पुवीचा त्यांचा जवळचा िमत्र होता. जसं नारिळ जरिी वरुन टणक वाटत असल ंतरिी आतून गोड रिसाळ आिण नाजुक असत ंतसं त्याचं मन होतं. त्याला सामोरि ंजावं लागलेल्या िबकट पिरििकास्थतीमुळे जणू त्याने वरुन नारिळासारिखिा टणकपणा धारिण केला होता. आिण हा जो दरुिावा िनमारण झाला होता तो काहीही कारिण नसतांना एकमेकांबद्दल गैरिसमज वाढत गेल्यामुळे झाला होता. ज्या क्षणी या दरुिाव्याला खितपाणी िमळाले त्याक्षणीच जरि अशी चचार केली गेली असती तरि हा दरुिावा कदािचत िनमारण झालाच नसता. बोलता बोलता त्यांच्या चचेत असेही क्षण आले की जनु्या आठवणी येवून त्यांचे डोळे मधे मधे पाणावत. खिरिोखिरि त्यांना आता जाणवत होते की शाळा आिण कॉलेजच्या दरिम्यान झालेली मतै्री ही खिरिी मतै्री असते कारिण ितच एक मतै्री अशी िनरिागस आिण िनस्वाथी असते की ज्यात एकमेकांकडून िनखिळ मतै्रीच्या व्यितरिीक्त काही एक अपेक्षा नसते. आिण असे िमत्र कॉलेजनंतरिच्या पुढच्या काळात िमळणे कठीण असते कारिण त्या मतै्रीत कळत नकळत स्वाथर आिण अपेके्षने प्रिवेश केलेला असतो.

जेव्हा िवजय परित आपल्या घरिी जाण्यास िनघाला तेव्हा त्यांच्या लक्षात आले की रिात्र उलटून केव्हाच सकाळ झाली होती. िवजय उठून जेव्हा दारिाकडे जाण्यासाठी िनघाला तेव्हा रिाजेशने त्याला मागून आवाज िदला,

'' िवजय''

िवजय जाता जाता थांबला आिण मागे वळून पाहू लागला तरि रिाजेशने लगबगीने येवून गहीवरुन त्याला िमठी मारिली. तो क्षण असा होता की जरिी दोघेही काही बोलत नव्हते तरिी त्यांच्यात जणू िकतीतरिी शब्दांची आिण शब्दाने व्यक्त न करिता येण्यासारिख्या भावनांची देवाणघेवाण होत होती. शेवटी हेच खिरिं की प्रित्येकाला आपापलं मन मोकळं करिायचं असत ंपण प्रित्येकाची तऱ्हा कशी वेगवेगळी असू शकते. त्यांच्या रिात्रभरि चाललेल्या गप्पांदरिम्यान रिाजेश िवजयइतका कदािचत बोलला नसेल. िवजयचं जस ंवकृ्तत्वावरिती प्रिभुत्व होतं तसं रिाजेशचं िनश्चीतच नव्हतं. पण आता न बोलता तो खिपु काही बोलून गेला होता. तशी मतै्री म्हणजे तमु्ही एकमेकांशी िकती आिण कसे बोलता यावरि अवलबूंन नसून तुमच्यात भावनांची देवाणघेवाण िकती आहे आिण तुम्ही एकमेकांच्या भावना कशा समजु शकता यावरि अवलबूंन असते.

जेव्हा िवजयने िप्रियाला पत्र पाठवून या प्रिसंगाबद्दल आिण सपूंणर चचेबद्दल सिवस्तरि िलिहले तेव्हा ितलाही खिपु आनंद झाला होता. ितला रिाहून रिाहून वाटत होते की ज्या रिात्री ते दोघे गप्पा मारिीत बसले होते त्या रिात्री ितही ितथे असायला हवी होती. कारिण ते जनु्या आठवणीचे क्षण ितलाही अनुभवायचे होते. त्या क्षणांत िवजय आिण रिाजेशचा जेवढा सहभाग होता, ितचाही त्यांत तेवढाच सहभाग असल्यामुळे ितच्यािशवाय ते तसे अपुणरच होते. ितला या गोष्टीचे बरि ेवाटत होते की ते जेमतेम ितघेच अगदी जवळचे िमत्र होते आिण कमीतकमी त्यांच्यामधील गैरिसमज दरूि होवून ते पुन्हा एकत्र आले होते. कदािचत ज्यावेळी हा दरुिावा िनमारण झाला त्यावेळी पुन्हा समेट घडलाही नसता कारिण त्यावेळी त्यांची मानिसक िकास्थती समेटासाठी तेवढी पोषक असावी की नसावी ते आता काही सांगता आले नसते. शेवटी हेच खिरि ेकी काही गोष्टींसाठी वेळ हेच औषध असतं. काही काही जखिमा भरिण्यासाठी काही ठरिावीक कालावधी जावू द्यावा लागतो.

आता िप्रियाला येणाऱ्या पत्रांमधे रिाजेशच्या पत्रांचीही भरि पडली होती. कधी कधी तरि त्याची िवजयपेक्षाही लवकरि लवकरि पत्र यायची. जणू तो आधी मुकलेली पत्रांची देवाणघेवाण पुणर करिण्याचा प्रियत्न करिीत होता. िप्रियाचे त्याला पत्र पाठवणं तस आधीही सुरु होतं. पण ितच्या पत्रांना तो प्रित्यतु्तरि द्यायचं टाळायचा. त्यामुळे ितचंही त्याला पत्र पाठवण ंकमी झाल ंहोतं. जणू पुवी सरुिळीत वाहणाऱ्या पाण्याने जसा काहीतरिी अडथळा आल्यामुळे एका डबक्याचं रुप धारिण केल ंहोतं, ते पाणी आता पुन्हा पुवरवत सरुिळीत वाहू लागल ंहोतं. पण िवजयच्या येणाऱ्या पत्रांमधे काहीही फरिक पडलेला नव्हता. उलट त्याची पत्र पुवीसारिखिी भावनात्मक नसायची. एवढ्यात पत्र िलिहतांना त्याची भूमीका कशी तटस्थ असायची. एकदा िप्रियाने त्याला याबद्दल िवचारिलेही. पण त्याचे नेहमीसारिखेि िफलॉसॉफीकल उत्तरि तयारि होते ,

'' तेव्हा आपण कॉलेजातून बाहेरि पडलेली, या जगाचा तेवढा अनुभव नसलेली अगदी कोवळी मुलं होतो... पण आता आपल्याला अनुभवानुसारि पिरििकास्थतीनुसारि... गिंभरि आिण खिंबीरि व्हायला िशकलं पािहजे''.

एवढं जड आिण भावनाशुन्य उत्तरि वाचल्यावरि, िप्रियाला काही त्या उत्तरिाला अजुन काही प्रित्यूत्तरि

द्यायची इच्छा, िकंबहुना िहम्मत झाली नाही.

िप्रियाचा पोस्ट गॅ्रज्यूएट िडप्लोमा आता संपला होता. पण पुन्हा तोच यक्षप्रिश्न पुन्हा उपिकास्थत झाला - आता पुढे काय?. िप्रिया तरि आता अभ्यास करुन करुन एवढी बोअरि झाली होती की आता ितला जरि पुन्हा कुणी अजुन पुढे िशकण्याचा सल्ला जरि िदला असता तरि तीने त्याचं रिागाने डोकं फोडण्यास मागे पुढे पािहले नसते. पण तरिीही त्याने तो '' पुढे काय?'' हा प्रिश्न सुटला नसता. मग पुन्हा याबाबतीत ितने ितचा मागरदशरक िवजयशी चचार केली. आिण तोही ितच्या मागरदशरकाची भूिमका मोठ्या आनंदाने पारि पाडत असे. कधी कधी तरि असे होत असे की एखिादा सल्ला ितच्या वडीलांनी ितला िदला तरि तो ितला पटत नसे. पण जरि तोच सल्ला जरि िवजयने ितला िदला तरि ितला तो पटकन पटत असे. तसं िवजयचं कोणतीही गोष्ट समजावून आिण पटवून सांगण्याच कसब वाखिाणण्यासारिखिं होतं. झालं िप्रियाने पुन्हा िवजयच्या सांगण्याप्रिमाणेच एका नामवंत डॉक्टरिकडे प्रिकॅ्टीस सुरु केली. यावेळी प्रिॅक्टीस साठी पुन्हा आपल्या शहरिात येण्याची ितची खिपु इच्छा होती की जेणेकरुन ती िवजयच्या जवळ रिाहावी. पण ितची ती इच्छा पुणर होवू शकली नाही. िवजयनेही ितची समजूत घातली की पुढे पुन्हा संधी िमळाल्यास ती आपल्या शहरिात परित येवू शकेल.

मधे बऱ्याच िदवसांचा कालावधी िनघून गेला. िप्रियाची तळमळ आिण ितव्र इच्छा असूनही ितला ितच्या शहरिात परित येण्याची सधंी अजूनतरिी िमळाली नव्हती. िप्रियाही आता आपल्या कामात खिूप व्यस्त झाली होती. कदािचत त्यामुळेच ती िवजयला पूवीप्रिमाणे वेळोवेळी पत्र पाठवू शकत नव्हती. हळूहळू िवजयचाही पत्रव्यवहारि कमी झाला होता. कदािचत तोही तसाच व्यस्त रिाहत असावा.

आज उशीरिा घरिी थकुन आल्यानंतरि प्रिथम ितने ितला आलेली सगळी पत्र चाळली. त्यात ितला रिाजेशच्या लग्नाची पत्रीका िदसली. ितने ते पाकीट फोडून पत्रीका बाहेरि काढली. मागच्या दोन ितन मिहण्यात रिाजेशचेही काही पत्र नव्हते त्यामुळे त्याचे ितकडे काय चालले असावे ितला काही अंदाज नव्हता. पण पित्रका पाहताच ितला अंदाज आला होता की मागचे दोन ितन मिहने तो कशात व्यस्त असावा. पित्रका उघडून ितने त्यावरिची तारिीखि बिघतली. अजुन 7-8 िदवस होते. त्या तारिखेिचा वारि बिघतला. शिनवारि होता. म्हणजे सुटीचा प्रिश्नच नव्हता. िवजय ितथेच असल्यामुळे तोही लग्नाला नक्कीच येणारि होता. झाले क्षणाचाही िवलंब न लावता ितने लग्नाला जाण्याचे ठरिवून टाकले. िवजयला

भेटण्याचा हा चांगला मौका ितला चुकवायचा नव्हता.

.... जेव्हा िप्रिया आपल्या िवचारि चक्रिातुन भानावरि आली ितला जाणवले की ती अजुनही अशोक पाकर मधे उभी रिाहुन िवजयची वाट पाहत आहे. ितने आजुबाजुला वळून बिघतले. िवजय अजुनही आला नव्हता. मग ितने आपल्या मनगटावरि बांधलेल्या घड्याळीकडे बिघतले. िवजयला यायला अजून वेळ होता. खिरितरि ितच जरिा लवकरि आली होती.

ितला तो िरिसेप्शनचा प्रिसगं पुन्हा पुन्हा आठवत होता -

दोघंही अगदी एकमेकांसमोरि उभे होते. त्याच्या एकूण हालचालींवरुन िप्रियाने जाणले होते की त्याला त्याच्या मनातले काहीतरिी गुपीत उघड करिायचे आहे. तो खिरितंरि बोलणारिच होता पण तेवढ्यात त्याला त्याची आई त्यांच्याकडे येतांना िदसली आिण तो म्हणाला, "" बरि ंएक काम करि ं... उद्या संध्याकाळी सहा वाजता ... कुठे भेटता येईल?... कुठे भेटता येईल?''

"" आपली नेहमीची जागा'' ितने सुचवले.

'' हो... आपली नेहमीची जागा... अशोक पाकर ... ''

त्याची आई जवळ आलेली पाहताच, "" .. मी तुझी वाट पाहीन '' म्हणत तो ितथून सटकला.

खिरितंरि त्याला ितथे बोलण्यास वाव िमळाला नाही ते एका दृष्टीने बरिचे झाले. कारिण अश्या गोष्टी एवढ्या घाईत आिण एवढ्या गदीच्या िठकणी बोलायच्या नसतात. आिण ितला िरिसेप्शनच्या िठकाणी अजुन एक गोष्ट प्रिकषारने जाणवली होती.िवजयच्या वागण्यात झालेला बदल...

एवढा गंिभरि रिाहणारिा तो एकाएकी कसा बदलला होता. त्याच्या हालचालीत एक चंचलपणा जाणवत होता. ितथे िरिसेप्शन मधे रिाहून रिाहून कसा चोरुन आपल्याकडे पाहत होता तो. पुणर वेळ कशी त्याची आपल्याला भेटण्याची ओढ होती. खिरिोखिरि त्याच्यात अमुलाग्र बदल झालेला होता.पण हा बद्ल झाला तरिी कसा ? ...कदािचत रिाजेश त्याचा अगदी जवळचा िमत्र आिण तो आता लग्न करिीत आहे हे पाहून कदािचत त्यानेही आत्तापयरत आवरि घातलेल्या त्याच्या भावनांना आता मोकळीक िदली असावी.

ती िवचारि करिीत होती. तेवढ्यात ितला ितच्या शेजारिी कुणीतरिी आल्याची चाहूल लागली. म्हणून ितने वळून बिघतले तरि िवजयच ितच्या समोरि उभा होता.

'' िकती वेळ... मी िकती वेळपासून तुझी वाट पाहते आहे'' िप्रिया तक्रिारिीच्या सरुिात म्हणाली.

'' हे बघ.. मी बरिोबरि शापर सहा वाजता आलो आहे... अगदी िदलेल्या वेळेला... '' िवजय स्वत:चा बचाव करिीत म्हणाला.

िप्रियाने आपल्या मनगटावरिील घड्याळात बिघतले. खिरिोखिरि बरिोबरि सहा वाजले होते. तशी वेळही त्याने सहाचीच िदली होती. पण ितच लवकरि आली होती. खिरि ंम्हणजे ितला िवजयला असं काय महत्वाचं बोलायचं आहे हे ऐकण्याची ओढ लागली होती. पण तो वेळेच्या बाबतीत कधीच चुकत नव्हता; तसा आजही चुकला नव्हता.

'' बरि ंजाऊदे... कशाला बोलावलसं?'' िप्रिया स्वत:च्या मनाच्या अिधरितेचा थांग न लागू देता म्हणाली. आिण ितला इकडच्या ितकडच्या गप्पा गोष्टी करुन वेळही घालवायचा नव्हता. तो आज ितला जे सांगणारि होता ते ऐकण्यास ती अधीरि झाली होती.

'' अगं आज मला ... माझ्या मनात िकतीतरिी िदवसांपासून घोळत असलेली गोष्ट सांगायची आहे.'' िवजय मुळ मुद्द्यावरि येत म्हणाला. त्यालाही कदािचत इकडच्या ितकडच्या गप्पांत वेळ दौडवायचा नव्हता. तोही जणू त्याच्या मनातल ंगुपीत ितच्यासमोरि उघड करिण्यास अधीरि झाला होता.

िप्रियाच्या हृदयाची स्पंदनं वाढायला लागली होती. िवजय पुढे काय बोलतो याची िप्रिया आतुरितेने वाट पाहू लागली. शेवटी ितला ितचे स्वप्न खिरि ेहोत आहे असे िदसत होते.

'' अगं ... काय सांगू?...'' तो शब्दाची जुळवाजुळव करु लागला तसे ितच्या हृदयाची स्पंदनं अजुन वाढायला लागली होती.

'' खिरि ंम्हणजे... आय ऍम इन लव्ह'' तो कसाबसा िहमं्मत करुन म्हणाला.

तो ितच्याकडेच पाहात होता. िप्रियाने लाजून मान खिाली घातली. ितची िवजयकडे बघण्याची िहम्मत होईना.

'' अगं मला कधी कशाची भीती वाटत नाही... पण.. मी माझी िहम्मत खिपु एकवटण्याचा प्रियत्न केला पण हे 'ितला' सांगण्याची िहमं्मत मला होत नाही आहे..''

'ितला' या शब्दाने ितच्या हृदयावरि घणघाणाती घाव केला होता. ितला जाणवत होते की एखिादा काच पडून तुटावा तसे ितच्या हृदयाचे तुकडे तुकडे होत आहेत. ितच्या मनात ितने रिगंवलेला स्वप्नांचा बगंला तरि बेचीरिाखि होवून िवखिरुिल्या जात होता.

'' म्हणून तरि मी तुला इथे बोलावले... तुला माझी मदत करिावी लागणारि आहे... आिण मला खिात्री आहे... माझी बेस्ट फेड या नात्याने तू मला नक्कीच मदत करिशील...''

तो बोलत होता. खिपु खिपु बोलत होता. इतका भरिाभरि आिण स्वत:च्या मनाबद्दल मोकळा तो आधी कधीही बोलला नसेल. त्याचा एक एक शब्द जणू ितला ितच्या हृदयावरि पडणाऱ्या एक एका घावा प्रिमाणे जाणवत होता. तो अजुनही खिपु बोलत होता. पण िप्रियाला जणू काहीही ऐकू येत नव्हते. ितच्या सवर संवेदना जणू िशथील पडल्या होत्या. डोक्यात परिस्परि िवरिोधी िवचारिांच काहूरि माजल ंहोतं. डोळ्यासमोरि अंधारिी आल्यासारिखिं जाणवत होतं. ितने स्वत:ला सांभाळण्याचा खिपु प्रियत्न केला, कारिण

ितला िवजयच्या आनंदावरि िवरिजण पाडायचं नव्हतं. पण प्रिथमच स्वत:ला सांभाळणे ही ितला अशक्यकोटीतली गोष्ट वाटत होती. ितला जणू ितच्या आयूष्याचा उद्देशच संपल्यासारिखिा वाटत होता. आिण आयषु्याचा उद्देशच जरि संपला तरि ते सगंळं काही संपल्यासारिखिं होतं. शेवटी ितला त्याचेच... ितच्या मागरदशरकाचे शब्द आठवले.

' माणसाला जेव्हा वाटतं की आता सगळं काही संपलेलं आहे... तेव्हाच खिरिी सरुिवात झालेली असते..'

त्या वेळी त्या शब्दांनी ितला थोडा का होईना िदलासा वाटला होता. ज्यावेळी हे शब्द त्याने ितला सांिगतले होते तेव्हा ितला त्या शब्दात एवढं काही तथ्य वाटलं नव्हतं. पण अचानक तेच शब्द ितचा आधारि बनु पाहात होते.

ती स्वत:ची समजूत घालत होती ,आपण त्याच्यावरि प्रिमे करिीत असल्याची वारिवंारि त्याला जाणीव करुन देत रिाहीलो...पण त्याने कधीही ती गोष्ट गांभीयारने घेतली नाही...म्हणजे तो आपल्यावरि प्रिमे करिीतच नव्हता मुळी....आिण आपल्याला वाईट वाटू नये म्हणून कदािचत त्याने तसे स्पष्टपणेही कधी व्यक्त केले नाही...आपण उगीच प्रिमे आिण मतै्रीमधे गफलत केली...गफलत कसली?... आपण तरि त्याच्यावरि मनापासून प्रिमे केले...पण हे मात्र खिरि ंकी त्याने प्रिेम आिण मतै्रीची गफलत होवू िदली नव्हती...तशी त्याने आत्तापयरत कोणत्याही भावनांच्या बाबतीत गफलत होवू िदली नव्हती...तो त्याच्या जागी अगदी योग्य होता आिण आहे..आपण िवजयवरि प्रिेम केले याचा अथर असा नाही की त्यानेही आपल्यावरि प्रिमे केलेच पािहजे...

त्याच्या प्रिश्नाने ितच्या िवचारिांची तदं्री भंगली."' तू िवचारिणारि नाहीस का की ती कोण?... ितचं नाव काय?''

एव्हाना ती बऱ्यापैकी सावरिली होती. ितने फक्त प्रिश्नाथरक मुद्रेने त्याच्याकडे कसेबसे बिघतले.

'' ... अगं ती माझ्या बॉसचीच मुलगी... नयना.. मी ितला नयनी म्हणत असतो ..ती ितच्या विडलांच्याच ऑफीसमधे काम करिते आिण आम्ही एकाच प्रिोजक्टवरि काम करितो '' तो म्हणाला.

ऑफीसमधे नयना आपल्या कॉम्प्यूटरिवरि बसली होती. ितच्या शेजारिीच िवजय दसुऱ्या कॉम्प्यूटरिवरि बसला होता. कॉम्प्यूटरिच्या मॉनीटरिवरिील एका डायग्रामकडे बघत िवजय रिागाने टेबलवरि मुठ आदळत म्हणाला, '' िशट ''

'' काय झाल?'' नयनाने िवचारिले.

'' अगं हा बघ... हा टास्क िकती प्रियत्न केले तरिी त्याच्या वेळेच्या पुढे जात आहे'' िवजय आपल्या कॉम्प्यूटरिच्या मॉिनटरिकडे ितचे लक्ष वेधीत म्हणाला.कॉम्प्यूटरिवरि त्याच्या प्रिोजेक्टचा टास्क ग्राफ िदसत होता आिण त्यातला एक टास्क लाल रिगंाने हायलाईट केला गेला होता.

"" या प्रिोजेक्टची डेडलाईन गाठता गाठता आपणच डेड होऊ की काय असं वाटतं'' िवजय िचडून म्हणाला.

'' जस्ट िरिलॅक्स ... डोकं शांत ठेव'' नयना त्याला शांत रिहाण्याचा इशारिा करिीत म्हणाली.

'' मला एका गोष्टीची कमाल वाटते आहे की याही पिरििकास्थतीत तू कशी काय शांत रिाहू शकतेस'' तो म्हणाला.

"" मला एक सांग... त्रागा करुन काही फरिक पडणारि आहे का?... उलट पिरििकास्थती अजूनच

िबघडणारि'' नयना त्याची समजूत काढीत म्हणाली.

तरिीही िवजयचा िचडलेला मुड काही िठक होत नाही हे पाहून ितने त्याला त्यावरि उपाय सुचिवण्याच्या दृष्टीने सांिगतले, '' हे बघ... जेव्हा एखिादा टास्क डेडलाईनमधे होत नाही आहे असं लक्षात आल ंतरि त्या टास्कला सबटास्कसमधे िडव्हाईड करिायचं... मग बघ कसा सुतासारिखिा सरिळ होतो तो टास्क''

'' तुला वाटत.ं.. हे मी सगळं करुन नसेल बिघतल ंम्हणून?'' िवजय.

पण आता नयना शांतपणे ितच्या कामात व्यस्त झालेली पाहून िवजय पुन्हा िचडून म्हणाला, '' आता बोलना काय करु ते''

'' थोडं थांब... हे माझं हातातल ंकाम आधी पुणर होवू देत ... मग मी बघते काही करिता येतं का ते'' नयना शांतपणे म्हणाली.

ितचा तो शांत पािवत्रा बघून िवजय अजुनच िचडला आिण आपल्या जागेवरुन उठत म्हणाला, '' आता माझ्या लक्षात आलं की तू एवढी शांत कशी रिाहू शकतेस?''

"" का रिाहू शकते?'' नयना.

"" कारिण तू बॉसची मुलगी ना... तूला कुणाची िभती?... आिण काही झाले तरि तुला कोण जबाबदारि धरिणारि'' तो म्हणाला.

'' िवजय... डोन्ट िमक्स िबिजनेस वुईथ अवरि िरिलेशन्स ऍट होम... िहअरि िह इज जस्ट माय बॉस... ऍन्ड फादरि ऍट होम..'' नयना आता गंिभरि होत म्हणाली.

'' अगं ते म्हणण ंसोपं आहे... पण मला सांग कुणाची मजाल जो तुला काही म्हणू शकणारि'' िवजय.

'' आिण लक्षात ठेव ... माझे वडील या कंपनीचे बॉस आहेत म्हणजे पुणरपणे मालक नव्हेत... त्यांनाही वरि कुणीतरिी प्रिश्न िवचारिणारिा आहेच ...'' नयना.

नयनाने गोष्ट एकदम गंिभरिपणे घेतलेली पाहून िवजयने माघारि घ्यायची ठरिवली. नाहीतरि पुढे गोष्टींना वेगळच वळण लागण्याची शक्यता होती. त्याला वाटल ंहोतं की ती त्याच्या मताशी सहमत होईल. पण तसे न होता ती जास्तच गभंीरि झाली होती.

"" हे बघ माणूस िचडला की हे असंच होतं... मला मािहत आहे ... िह इज ऑल्सो ऍन्सरिबेल टू सम बडी... आय ऍम सॉरिी... मुद्दा प्रिोजेक्टच्या या टास्कचा आहे... आिण गोष्ट कुठे वेगळ्याच िदशेला भरिकटत गेली बघ... आय ऍम िरियली सॉरिी...'' िवजय.

िवजयने माघारि घेताच नयनालाही गोष्ट पुढे जास्त रिटूेन धरिण्यात तथ्य वाटले नाही.

'' इट्स ऑल रिाईट...'' नयना.

"" पण आता या टास्कचे काय करिायचे?'' िवजय म्हणाला.

पण नयना आता काहीही प्रिितिक्रिया न देता शांतपणे आपल्या कामात व्यस्त होती. म्हणून िवजय िचडून कॅिबनच्या बाहेरि िनघून गेला.

कंपनीच्या कंॅटीनमधे कमरचाऱ्यांची गदी झाली होती. कदािचत टी-ब्रेक असावा. ितथेच एका कोपऱ्यात िवजय िवचारिमग्न अवस्थतेत कॉफी घेत बसला होता. तेवढ्यात नयनाही कंॅटीनमधे आली आिण ितही कॉफी मशीनमधून एक कॉफीचा कप भरून कंॅटीनमधे इकडे ितकडे बघत बसण्यास जागा शोधू लागली. कोपऱ्यात बसलेल्या िवजयवरि येवून ितची नजरि िकास्थरिावली. ितही त्याच्या शेजारिी जावून बसली.

'' काय... झालं की नाही डोकं शांत अजून?'' नयनाने िवचारिले.

काही न बोलता िवजयने नुसते ितच्याकडे बिघतले.

'' डोन्ट वरिी आय ऑल्सो शेअरि द इक्वल िरिस्पॉिकान्सबीलीटी ऑफ द प्रिोजेक्ट... '' नयना म्हणाली.

'' ते खिरि ंआहे.. पण त्यातून काहीतरिी मागर िनघणे सगळ्यात महत्वाचे...'' िवजय म्हणाला.

'' अरि ेिनघेल... िब पॉसीटीव्ह...'' नयना.

िवजय पुन्हा िवचारिमग्न होवून कॉफी िपऊ लागला.

'' जरिा आरिशात जावून बघ... काय हाल करुन घेतलेस'' नयना.

'' का काय झाल?ं'' त्याने चटकन आपल्या चेहऱ्यावरि हात िफरिवीत िवचारिले.

'' अरि ेचेहरिा नाही ... केस बघ तुझे... कसे उभे रिाहाले आहेत... जानी दषु्मन सारिखेि'' ती त्याची गमंत करिीत म्हणाली.

तसे चटकन हाताने त्याने त्याचे केस सारिखेि करिण्याचा प्रियत्न केला.

'' आय िथंक यू िनड अ ब्रेक..'' नयना त्याची ती अवस्था बघून म्हणाली.

तरिीही िवजय काहीच बोलत नाही हे पाहून नयना पुढे म्हणाली,'' संध्याकाळी काय प्रिोगॅ्रम आहे तुझा?''

'' काही नाही... नथींग स्पेशल... आजकाल संध्याकाळी घरिी गेल्यानंतरि एवढं थकल्यासारिखिं होत ंकी काही करिायची इच्छाच रिाहत नाही..'' िवजय म्हणाला.

'' देन यू िडस्परिटेली िनड अ ब्रेक...'' नयना म्हणाली.

'' म्हणजे? ... काय िवचारि आहे तूझा... वडीलांना सांगून नोकरिीतून ब्रेक द्यायचा िवचारि आहे की काय तूझा...'' िवजय नॉमरल होण्याचा प्रियत्न करिीत गमतीचा आधारि घेत म्हणाला.

'' अरि ेनाही... मी जरिी सांगीतल ंतरिी ते माझं ऐकतील असं वाटत ंतुला?... ''नयना म्हणाली.

'' डोन्ट से दॅट... पुत्रमोह... म्हणजे तुझ्या बाबतीत पुत्रीमोह... सगळ्यात बलवान असतो म्हणतात... धतृरिाष्टर ाची गोष्ट मािहत नाही का तुला '' िवजय म्हणाला.

'' धृतरिाष्टर?.... म्हणजे तु माझ्या वडीलांना धृतरिाष्टर म्हणतोस की काय?'' नयना.

''अगं नाही... आय जस्ट गेव्ह ऍन एक्साम्पल'' िवजय.

'' अच्छा हो का?... तु इकडे त्यांच्याबाबतीत काहीही एक्साम्पल दे पण तुला कदािचत मािहत नसेल... यू आरि िहज फेवरिटे'' '' नयना हसत म्हणाली.

'' खिरिचं '' िवजय.

'' खिरिचं... मी का बरि ंखिोटं बोलेन'' नयना.

'' देन व्हॉट डू यू से?'' िवजय परित मुळ िवषयावरि येत म्हणाला.

'' कशाबद्दल?'' नयना.

'' अगं तु संध्याकाळच्या प्रिोगॅ्रमबद्दल काहीतरिी म्हणत होतीस'' िवजय.

'' चल एखिाद्या मुव्हीला जावूयात... काय कशी आयडीया आहे?'' नयना.

आता कुठे िवजयचा चेहरिा चमकायला लागला होता, '' यस दॅट िवल बी अ नाईस ब्रेक ...ऍन्ड िवथ यूअरि कंपनी ... दॅट िवल बी इव्हन मोरि नाईस... इजन्ट इट'' िवजय म्हणाला.

नयना नुसती त्याच्याकडे पाहून गालातल्या गालात हसली.

'' अजून कुणाला घ्यायचे?'' िवजयने अंदाज घेत िवचारिले.

"" िवजय तू पण ना कधी कधी ... फारिच बॅकवडर सारिखिा वागतोस बघ... डू यू थींक आय ऍम गोईगं टू ब्रींग माय मॉम ऑरि डॅड िवथ मी ...'' नयना.

'' अगं तसं नाही ... मला वाटल ंअजुन कुणी तुझी फेड वगेैरिे...'' िवजय.

'' नो जस्ट यू ऍन्ड मी'' नयना.

'' यस्स... दॅट िवल बी फंटास्टीक आयडीया...'' िवजय आनंदाने म्हणाला.

िवजय आिण नयना मूव्ही बघत होते. तेव्हा नयनाच्या लक्षात आले की िवजयजवळचे पॉपकॉनर संपले आहेत.

"" िफिनश्ड? ... सो क्वीकली?... बघ माझी तरि अजून िशगसुध्दा हललेली नाही आहे'' नयना.

'' यू नो आय ऍम सो क्वीक इन इटींग ... आिण पुरुषांचा खिाण्याचा िकास्पड बायकांच्या खिाण्याच्या िकास्पडपेक्षा नेहमीच जास्त असतो.... बायका खिाण्यातच जास्त वेळ गमावतात '' िवजय म्हणाला.

'' खिाण्याच्या िकास्पडवरुन तुमच्या स्वभावाचा आिण मनाच्या िकास्थतीचा अंदाज येतो.'' नयना.

'' अच्छा... तरि मग सांगकी माझ्या स्वभावाबद्दल आिण मनाच्या िकास्थतीबद्दल..'' िवजय.

'' यू िसम टू बी ... कन्फुज्ड... '' नयना.

'' अच्छा ... आिण ज्याच्या खिाण्याचा िकास्पड कमी आहे... त्यांचा स्वभाव कसा असतो...'' िवजय.

'' ते स्वभावाने खिंबीरि... कोणत्याही पिरििकास्थतीने लवकरि न खिचनारिे... आिण ऑफ कोसर ते कन्फुज्ड नसुन एकदम िक्रिस्टल क्लीअरि असतात''

'' ओ आय सी'' िवजय.

नयना आपल्या पॉपकॉनरचे पाकीट त्याच्या समोरि धरिीत म्हणाली, '' पण लक्षात ठेव... व्हेन यू आरि िवथ सम लेडी... िदज आरि नॉट गडु एटीकेट्स...''

'' हू केअसर...'' िवजय खिांदे उडिवत म्हणाला.

'' दॅट्स ऒल्सो टर ... व्हेन यू िवल बी इन लव्ह िवथ समबडी ... यू िवल केअरि... ऑरि द अदरि वे टू से... व्हेन यू केअरि फॉरि समबडी ... प्रिोबॅब्ली यू आरि इन लव्ह िवथ हरि'' नयना.

'' लव्ह?... नो चान्स '' िवजय.

'' लेट्स सी'' नयना.

काही वेळ पुन्हा ते मूव्ही बघण्यात मग्न झाले.

'' तुला मािहत्ये... एकदा मी आिण माझी मावसबिहण हॉरिरर मूव्ही बघायला गेलो होतो... ितकडे हॉरिरर िसन आला की माझ्या मावसबिहणीचा खिायचा िकास्पड वाढायचा... पुणर मुव्हीभरि ितने 5 पॉपकॉनरची पािकटं खिाल्ली... जेव्हाकी माझं एकच संपायचं होतं'' नयना पुन्हा त्याच गोष्टींचा धागा धरुन पुढे बोलायला लागली.

'' यू नो... इट प्रिुव्हस समथींग ... '' िवजय.

'' व्हाट कॅन इट प्रिुव्ह?''

'' दॅट यू आरि टू स्लो... रिादरि डेड स्लो '' िवजय म्हणाला.

'' इज इट?'' नयनाने खिट्याळपणे त्याच्या समोरुन आपलं पॉपकॉनरचं पािकट मागे खेिचलं.

िवजय ितच्याकडे पाहून नुसता हसला.

पुन्हा बरिाच वेळ त्यांच्यात काही न बोलता िनघून गेला. िवजय मुव्हीच्या स्टोरिीत गढून गेलेला िदसत होता आिण लक्ष देवून मूव्ही पाहत होता. मूव्ही पाहता पाहता त्याच्या लक्षात आले की आपला डावा खिांदा जड पडल्यासारिखिा झाला आहे. पाहतो तरि त्याच्या डाव्या खिांद्यावरि डोकं ठेवून नयना शांतपणे झोपी गेली होती. िवजयने प्रिमेाने ितच्या चेहऱ्याकडे बिघतले. खिरिचं िकती िनरिागस आिण लोभस चेहरिा होता तो!

मूव्ही संपल्यानंतरि िवजय आिण नयना मूव्ही हॉलमधून गदीतून रिस्ता काढीत बाहेरि येत होते. गदीतून

चालता चालता िवजयने नयनाच्या चेहऱ्याकडे बिघतले. झोपेतून हल्लीच उठल्यामुळे ितचे डोळे आिण चेहरिा अजूनच ताजातवाना आिण लोभस वाटत होता.

'' खिरिचं यासारिखिा दसूरिा कोणताच ब्रेक नसेल'' िवजय नयनाकडे बघत म्हणाला.

नयना नुसती त्याच्याकडे बघून हसली.

'' नाही म्हणजे मी मुव्ही हॉलमधे येवून झोपण्याबद्दल बोलतो आहे'' िवजय ितची छेड काढीत गमितने म्हणाला.

नयना त्याच्या दडंावरि खिोटं खिोटं मारित म्हणाली, '' झोप आली म्हणून झोपले... त्यात काय... िसनेमा बघण्यासाठी पसेै मोजले म्हणून झोप आली तरिी डोळे फाडत िसनेमा बघायचा... हे नाही बॉ मला पटत... वुई जस्ट केम िहअरि फॉरि अ ब्रेक ऍन्ड एंन्जायमेट... सो दॅट्स द मेन''

'' यू िसम्स टू बी क्लीअरि अबाऊट एव्हरिी फंडा'' िवजय म्हणाला.

'' यस ... नॉट ओन्ली िकाक्लअरि.. ऍज आय सेड.... िक्रिस्टल िकाक्लअरि... आिण मला सगळ्याच बाबतीत िक्रिस्टल िकाक्लयरि रिहायला आवडतं'' नयना म्हणाली.

'' बरि ंमी कसा वाटतो?'' िवजयने अनायसेच िवचारिले.

'' म्हणजे कशाबद्दल?'' नयनाने चमकून िवचारिले.

'' नाही म्हणजे... िकाक्लअरि ऑरि नॉट िकाक्लअरि...'' िवजयने िवचारिले.

'' ओ .. यूअरि ऍटीट्यूड... मी मघाशीच सांगीतलं आहे...'' नयना.

'' काय?''

" यू िसम्स टू बी बीट कन्फ्यूज्ड.. ऍम आय रिाईट?'' नयना म्हणाली.

'' हाऊ कॅन आय से दॅट... दॅट टू अबाऊट मायसेल्फ... इफ यू से ... देन इट मस्ट बी टर '' िवजय म्हणाला.

''नो यू शूड हॅव यूवरि ओन किकाव्हक्शन...दॅट इज ऑल्सो वन िसम्टम ऑफ कन्फुजन... समबडी सेज... दॅट िमन्स इट्स नॉट नेसेसरिी टू बी टर ...'' नयना म्हणाली.

'' खिरिचं तुझ्यासोबत... गप्पांत िजकंणे म्हणजे अशक्यच आहे...'' िवजय म्हणाला.

'' इज इट?'' नयना.

'' नाही ... म्हणजे प्रिथमच माझा अश्या व्यक्तीसोबत सामना होतोय की ज्याच्यासोबत गप्पांत िजंकणं मला अवघड जातय.'' िवजय.

'' कधी कधी आपल्याला कुणा व्यक्तीबरिोबरि हरिायला आवडतं...तसं तरि होत नाही ना तुझ्यासोबत?'' नयना.

'' म्हणजे?'' िवजय.

'' म्हणजे या जगात दोन प्रिकारिचे लोक तुम्हाला भेटतात... एक ... जे की तुझाला तुमचे फॉलोअरि असावे असे वाटते... म्हणजे िजथे तुम्हाला िलडरिचा रिोल प्ले करिायला आवडतो... आिण दसुरिे... ज्यांचे फॉलोअरि व्हायला तुम्हाला आवडतं... म्हणजे तुम्ही त्यांना िलडरि म्हणून एक्सेप्ट करिता '' नयना.

'' बापरि े.. बापरिे... हे म्हणजे खिपुच िफलॉसॉिफकल झालं बघ... अगं मी कॉलेजला असतांना माझे िमत्र मला िफलॉसॉफरि म्हणून ओळखिायचे... पण आता बघ या िफलॉसॉफरिलाच आता एक िफलॉसॉफरि भेटला आहे...'' िवजय.

'' िफलॉसॉफरि... मला तरि पिहल्यांदाच कुणी िफलॉसॉफरि म्हणत आहे'' नयना.

'' आिण खिरि ंसांगु तुला... तु म्हणतेस ना की मी कन्फुज्ड वाटतो... पण एवढा कन्फुज्ड मी आधी केव्हाच नव्हतो... एवढ्यात मला काय होत आहे मला तरि काही कळतच नाही'' िवजय.

'' अरि ेहोतं असं कधी कधी...आिण िजवनात जेव्हा असं होतं... तुमच्या िजवनाला काहीतरिी निवन वळण लागणारि असत ंबघ'' नयना.

िसनेमा बिघतल्यानंतरि हॉटेलमधे मस्तपकैी िडनरि घेण्याचा प्रिोगॅ्रम आधीच ठरिलेला िदसत होता. एका आिलशान हॉटेलमधे जेवता जेवता पुन्हा गप्पांचे सुत्र िवजयने पुढे सरिकवले,'' यस बट... आय िरियली एन्जॉइड ईट '' िवजय घास घेता घेता म्हणाला.

'' काय मूव्ही?'' ... मूव्ही तरि बकवास होती... म्हणूनच तरि मी झोपी गेले'' नयना म्हणाली.

'' नाही मी मुव्ही बद्दल नाही बोलतोय... पुणर मूव्हीभरि तूझं डोकं माझ्या खिांद्यावरि होतं.. त्याबद्दल मी बोलतो आहे'' िवजय खिट्याळपणे म्हणाला.

'' यू नॉटी बॉय '' नयना लाजून म्हणाली.

'' बघ अजूनही माझा डावा खिांदा मंुग्या आल्यासारिखिा जड पडला आहे'' िवजय म्हणाला.

'' खिरिचं... देन यू मस्ट सी यूवरि डॉक्टरि '' नयना म्हणाली.

'' व्हाय?'' िवजयने िवचारिले.

'' िबकॉज इट इज वन ऑफ द िसम्टम्स ऑफ हाटर प्रिॉब्लेम'' नयना.

'' यस इट िसम्स टू बी अ हाटर िरिलेटेड प्रिॉब्लेम '' िवजय ितच्याकडे खिट्याळपणे बघत म्हणाला.

नयनाने लाजून मान खिाली घातली.

जेव्हा िप्रियाची इच्छा होती तेव्हा ितला ितच्या शहरिात, म्हणजे िजथे ितचे वडील आिण िवजय रिाहत होते ितथे येवून काम करिण्याची संधी िमळाली नव्हती. पण आता जेव्हा िवजय ितचा रिाहालेला नव्हता, आिण ितथे परित येण्याची ितची तळमळ रिाहाली नव्हती, तेव्हा अनायसेच ितच्या वडीलांच्या प्रियत्नामुळे ितला पुन्हा आपल्या शहरिात येवून काम करिण्याची सधंी िमळाली होती. ती जेवढं शक्य होईल तेवढं िवजयपासून दरूि रिाहू इच्छीत होती. पण वडीलांच्या आग्रहासमोरि ितचे काही चालू शकले नाही. आिण हल्ली वयोमानाप्रिमाणे ितच्या वडीलांची प्रिकृतीही साथ देत नव्हती. अशा वेळी ितच ितच्या वडीलांची एकुलता एक आधारि होती. वडीलांना ितने बदली बद्दलही बोलून बिघतले होते. पण ितचे वडील आता त्याच शहरिात रुळले होते आिण ितथेच स्थाई होवू इच्छीत होते. म्हणजे िप्रियानेही ितथेच आपली प्रिकॅ्टीस करुन स्थाई व्हावे हे ओघानेच आले. आिण िप्रियाही आपल्या वडीलांशी ितच्या मनस्थीतीबद्दल मनमोकळेपणाने चचार करु शकत नव्हती. शेवटी सगळ्या गोष्टी आपल्या इच्छेप्रिमाणे होत नसतात हेच खिरिं. काही गोष्टी आपल्याला िनयतीच्या इच्छेप्रिमाणेच करिाव्या लागतात. कधी कधी तरि वाटतं की आपण या िनयतीच्या हातचे एक खेिळणे तरि नाही!. कदािचत यालाच लोक निशब म्हणत असतील. जेव्हा लोक निशबाबद्दल बोलत िकंवा एखिादी गोष्ट त्यांच्या इच्छेप्रिमाणे झाली नाही तरि सरिळ निशबाला दोष देवून मोकळे होत. त्या लोकांचा पुवी िप्रियाला खिपु ितटकारिा आिण रिाग येत असे. पण आता हळू हळू कदािचत ितला निशबाची महती कळू लागली होती. आजकाल तरि ितला कशाचाच रिाग येईनासा झाला होता. कुणी कसंही वागल ंतरिी त्याचा रिाग येण्यापेक्षा ती 'कदािचत ते आपल्या जागी बरिोबरि

असतील' असा िवचारि करुन ती गोष्ट सोडून द्यायची. िकंवा त्यात िनयतीची इच्छा बघायची.

प्रिथम जम बसेपयरत ितने आपली प्रिॅक्टीस डॉ. नाडकणीचं्या पॉलीक्लीिनकमधे सुरु केली होती. ितथे दरूि रिाहून डोक्यात िवजयचे िवचारि यायचे पण दरूि असल्यामुळे ते तेवढे सतावायचे नाहीत. पण इथे िवजयही इथेच असल्यामुळे ितला किठण जात होते. मधे िवजयला भेटण्याची ितची ितव्र इच्छा झाली होती पण ितने हृदयावरि दगड ठेवून ते कसे तरिी टाळले. या सगळ्यांवरि ितला आता एकच उपाय िदसत होता. स्वत:ला कामात झोकून देवून पुणरपणे गुंतवून घेणे. म्हणून ितने स्वत:ला कामात इतके गुंतवून घेतले होते की काळ जणू ितच्यासाठी पुणरपणे थांबला होता. मागे िकती िदवस गेले आिण पुढे कोणते आिण िकती िदवस येणारि आहेत याचा िवचारिच नव्हता. बस काम... काम आिण काम.

िकतीतरिी िदवस असेच िनघून गेले. मध्यंतरिी, बरिचे िदवसांपासून ितची िवजयशी भेट नव्हती की त्याची काही खिबरिबात नव्हती. म्हणजे ितने तसा प्रियत्नच केला नव्हता. ितच्या मनात िवजयबद्दल रिाग िकंवा तक्रिारि मुळीच नव्हती. पण ती कोणत्याही प्रिकारि ेिवजय आिण नयनाच्या मधे येवू इच्छीत नव्हती. न जाणो त्याला भेटायला जावे आिण त्याला पाहून आपल्या भावना आपल्या इच्छेिवरुध्द व्यक्त व्हाव्यात. त्याला याचीच भीती वाटत होती. कारिण जेव्हा त्याने बिगच्यात त्याचं मन ितच्यासमोरि मोकळं केलं. तेव्हा ितलाही एक क्षण इच्छा झाली होती की भडाभड आपल्या मनातलहंी त्याला सांगून मोकळं व्हावं. पण ितलाच माहीत होते की ितने ितच्या मनावरि कसे िनयतं्रण ठेवले होते. तसं पाहालं तरि िवजयने ितला एका िमत्रापेक्षा जास्त कधीही मानलं नव्हतं. आिण त्या मतै्रीत त्याचा नक्कीच काही स्वाथरही नव्हता. त्यामुळे त्याला दोष देण्यात अथर नव्हता.मग ितचे काय चुकले?...ितच्या मनात एक िदवस िवचारिांचे काहूरि उठलेच....ितने त्याच्याबद्दलच्या प्रिेमाची त्याला स्पष्ट आिण उघड कबूली आधीच द्यायला पािहजे होती?पण ती तरि त्याला कल्पना येईल अशी नेहमीच तरि वागत होती?ितने अजुन िकती स्पष्ट आिण उघड कबूली द्यायला हवी होती?का ती प्रिेमात कुठे कमी पडली होती?पण त्यातही काही सत्य िदसत नव्हतं....शेवटी निशब. ितला सगळा दोष निशबाला देवून मोकळे होण्यातच सोपा मागर वाटत होता. पण

निशबाला दोष देवून, म्हणायला ती मोकळी झाली होती. पण िवजयिवषयीच्या प्रिेमाच्या सावल्या अजुनही ितला सोडायला तयारि नव्हत्या. बरि ंितने ितच्या परिीने सवर प्रियत्न करुन झाले होते. जुन्या िमत्रांशी सबधं तोडला होता. कारिण त्यांच्याशी भेट झाली की िवजयचा िवषय अनायसेच यायचा. तरिीही काही उपयोग होत नव्हता. कदािचत मधे काही काळ गेल्यानंतरि सगळं सरुिळीत होईल. ितने िवचारि केला. पण जेवढा जास्त काळ जात होता तेवढ्या ितव्रतेने ितला त्या सावल्या जास्तच सतावीत होत्या.

बऱ्याच कालावधीनंतरि एक िदवस अचानक िप्रियाची रिाजेशशी भेट झाली. तोही मुद्दाम ितला भेटायला आला नव्हता. तो आपल्या बायकोला घेवून िप्रियाच्या िकाक्लिनकवरि चेकअप साठी आला होता.

'' अरि ेरिाजेश... कमल... या ... बरिचे िदवसानंतरि येण ंकेलत'' िप्रिया त्यांच स्वागत करिीत म्हणाली.

'' नाही म्हणजे.. याहीपेक्षा आधी तुझ्या िकाक्लिनकवरि येणं शक्य नव्हतं'' रिाजेश म्हणाला.

'' म्हणजे?''

'' म्हणजे ... त्यासाठी आम्हाला लग्न अजून लवकरि करिावं लागलं असतं'' रिाजेश आपल्या बायकोच्या डोळ्यात खिट्याळपणे पाहत म्हणाला.

त्याच्या बायकोने िबचारिीने लाजून मान खिाली घातली.

'' ओ हो... म्हणजे मामला गंभीरि िदसतो... अिभनंदन'' िप्रियाने दोघांसाठी आपल्या शुभेच्छा व्यक्त केल्या.

एव्हाना रिाजेश आिण त्याची बायको िप्रियाच्या टेबलसमोरि ठेवलेल्या दोन खिचु्यारवरि िवरिाजमान झाले होते.

'' बाकी कसं काय आहे?'' िप्रिया.

'' आमचा तरि आनंदी आनंद आहे... तू कशी आहेस?'' रिाजेशने िप्रियाची चौकशी करिीत िवचारिले.

'' बरिी आहे... म्हणजे चांगली आहे... एकदम मस्त आहे... आपल्या कामात एवढी िबझी असते की ... काय सांगू'' िप्रिया आनंदी असल्याचा आव आिणत म्हणाली.

'' आिण काय गं ... लग्नानंतरि कुणीच भेटल ंनाही मला... लग्न माझं झालं... आिण गायब तुम्ही लोक झालात...'' रिाजेश ितला खिोटं खिोटं रिागावत म्हणाला.

'' अरि ेतसं नाही... निवन दाम्पत्यांना िडस्टबर करिायचं नसतं.. हे का कुणाला सांगावं लागतं?'' िप्रिया आपला स्टेथेस्कोप घेवून खिचुीवरुन उठून उभी रिाहत म्हणाली.

रिाजेशच्या बायकोला आत चेकींग पाटीशनच्या मागे येण्याचा इशारिा करिीत पुढे म्हणाली, '' कमल... ये इकडे... अशी''

रिाजेशची बायकोही खिचुीवरुन उठून ितच्या मागे मागे जावू लागली. रिाजेशही एवढ्यात ितच्या बाबतीत फारि केअरिींग वाटत होता. बायको प्रिग्नंट असल्याचा त्याला एवढा आनंद होता की ितला इथे ठेवू की ितथे ठेवू असं त्याला होत होतं. ती उठून आत चालली तसा अनायसेच तोही उठून ितच्या मागे मागे चालू लागला. त्याच्या बायकोने मागे वळून डोळे मोठे करुन त्याला इशारिाही केला पण तो त्याच्या लक्षात नाही आला. तेव्हा िप्रियाच त्याला हसून म्हणाली, '' तू इथेच थांब...''.तेव्हाकुठे तो ओशाळल्यागत काहीतरिी बोलायचं म्हणून बोलला '' अरि ेहो... माझं ितथे काय काम'' आिण पुन्हा आपल्या खिचुीवरि बसला.

'' काय ... काही त्रास वगेैरि ेतरि नाही ना'' आत जाता जाता िप्रियाने रिाजेशच्या बायकोला िवचारिले.

रिाजेशची बायको काही न बोलता िप्रियाच्या मागे मागे आत जावू लागली. िप्रियाने ताडले की ितला काही सांगायचे असावे, पण ती रिाजेशसमोरि लाजत असावी. तपासनीच्या दरिम्यान पाटीशनच्या पलीकडून

रिाजेशला बरिाच कुजबुजल्यासारिखिा आवाज येत होता पण त्या बायका काय बोलत होत्या काही स्पष्ट ऐकू येत नव्हतं. त्याला बरिाच वेळ ताटकळत बसावं लागल ंहोतं.

तपासणी झाल्यानंतरि िप्रिया रिाजेशच्या बायकोला पाटीशनच्या बाहेरि घेवून आली.

'' काळजी करिण्याचं काही कारिण नाही.. ते कसं असत ंबघ... आता साधा एखिादा पाहुणा आपल्या घरिी येणारि असला की आपली कशी त्या पाहूण्यासाठी तयारिी करिण्याची तारिांबळ उडते ... तसं यावेळी बायकांच्या शरिीरिाचं असतं... एक निवन िजव येणारि... आिण तो िजव इथेच वाढणारि ... या तयारिीस बायकांच शरिीरि लागलेल ंअसतं... तो निवन िजव म्हणजे ितच्या शरिीरिासाठी एक पाहूणाच तरि असतो... त्यामुळे ितच्या शरिीरिाला लागणाऱ्या सवर घटकांमधे तो िजव पोटात असेपयरत वाढ होणारि असते.. म्हणून अशावेळी गरिोदरि बायकांच्या शरिीरिात अगदी अमुलाग्र हामोनल बदल होत असतात... आिण त्यामुळे हे छोटे मोठे त्रास होणं साहिजक आिण कधी कधी अपिरिहायर असतं... '' िप्रिया त्या दोघांना सगळं व्यविकास्थत आिण सिवस्तरि समजावून सांगता सांगता आपल्या खिचुीवरि येवून बसली.

रिाजेश सगळं कसं लक्ष देवून ऐकत होता.खिरिचं आपली ती एकेकाळची अल्लड मतै्रींण पाहता पाहता कशी एक मोठी डॉक्टरि झाली आहे...आिण िकती व्यविकास्थत समजावून सांगत आहे...त्याने अिभमानाने ितच्याकडे पाहाले.

रिाजेशची बायकोही रिाजेशच्या शेजारिी असलेल्या िरिकाम्या खिचुीवरि जावून बसली होती.

'' नाही म्हणजे... आम्ही तरि खिपुच घाबरुन गेलो होतो... आिण हीसुध्दा एवढ्यात खिपुच भावनात्मक आिण कधी कधी खिपुच घाबरुन गेल्यासारिखिी वागते'' रिाजेश म्हणाला.

'' या िदवसांत नुसते शारिीरिीकच नाही तरि भावनात्मक चेजेससुध्दा येतात... त्यामुळे एवढी काळजी करिण्याचं काही कारिण नाही'' िप्रिया म्हणाली.

'' बघ बरिं... मी नाही म्हणालो होतो की काही नसावं... '' रिाजेश आपल्या बायकोकडे बघत म्हणाला. '' आिण मी िहला हेही म्हणालो होतो की माझी मतै्रीण म्हणजे अशी तशी डॉक्टरि नको समजू ... ती एक मोठो डॉक्टरि आहे'' तो िप्रियाकडे पाहत म्हणाला.

''अरि ेमोठी डॉक्टरि वगेैरि ेकाही नाही... '' मग मुळ मुद्द्यावरि येत िप्रिया म्हणाली, '' नाही पण तमु्ही आलात ते एका दृष्टीने बरिचं झालं... या गोष्टी जरिी काळजी करिण्यासारिख्या नसल्या ...तरिी पण त्या पिहल्या वेळी िस्रियांना अनपेक्षीत असतात... म्हणून त्या त्यांना मािहत असण ंफारि महत्वाचं असतं'' िप्रिया.

'' मी काही... िकाव्हटामीन आिण आयनर कॅलिशयमच्या गोळ्या िलहून देते... त्या जरिा रिगेूलरि घेत जा.'' िप्रििकास्क्रिपशन पॅड उघडत िप्रिया म्हणाली.

िप्रिया िप्रििकास्क्रिप्शन िलिहत होती आिण ितच्या समोरि रिाजेश आिण त्याची बायको कमल बसलेले होते. िप्रिया िप्रििकास्क्रिपन्श्न िलिहत असतांना काही वेळ शांततेत गेला. त्यावेळात तो ितच्या कॅिबनमधे िभंतीवरि टांगलेली लहान बाळांची िचत्र बघण्यात मग्न झाला. मग हळूच त्याने एका िचत्राकडे त्याच्या बायकोचं लक्ष वेधत ितला खिनुावले. ते िप्रियाच्याही लक्षात आले आिण ती त्यांच्याकडे पाहून हसत म्हणाली, '' काय ते िचत्र घेवून जाणारि?''.

'' नाही ... कशाला?'' तो.

'' अरि े... सारिखिं ते िचत्र जरि ितच्या नजरिसेमोरि रिाहाल ंतरि होणारि ंबाळ पण छान होणारि'' िप्रिया.

'' पण असं का कधी होत?ं'' तो.

'' पुणरपणे नाही होणारि ... पण गभारवस्थेत आईच्या असलेल्या मानिसक िकास्थतीचा पिरिणाम गभारवरि मात्र होत असतोच... आिण त्या बाळाचं िचत्र जरि नेहमी ितच्या नजरिसेमोरि रिाहालं तरि ती नेहमी प्रिसन्न रिाहणारि आिण त्याचा योग्य पिरिणाम ितच्या बाळावरि होणारि'' िप्रिया.

'' पण?''

'' त्याची तू काळजी नको करुस ... माझ्याजवळ तशी भरिपुरि िचत्र आहेत... ते औषधाच्या कंपनीवाले नेहमी येतात आिण प्रित्येक वेळी असे िचत्र देवून जातात'' िप्रिया.

रिाजेशने उठून िभंतीजवळ जावून ते िचत्र काढून घेतलं. आिण पुन्हा परित येवून खिचुीवरि बसत पुन्हा जवळून आपल्या बायकोला दाखिवलं.

मग त्या िचत्राची सुरिळी करिता करिता रिाजेशने िवचारिावे की न िवचारिावे या संभ्रमात िप्रियाला िवचारिले. '' एवढ्यात िवजयची भेट वगेैरि ेझाली की नाही?''

'' नाही... का?'' िप्रियाने आपले िलिहणे सरुु असतांनाच चेहऱ्यावरि काहीही हावभाव न येवू देता म्हटले.

'' मग तुला तरि मािहत नसेल की ... िवजयला ..''

'' काय झाल ंिवजयला? '' िप्रियाने रिाजेशचं वाक्य अधरवट तोडीत पॅडवरिचे िलिहणे सोडून त्याला िवचारिले.

'' नाही मी म्हटल ंतुला मािहत असेल?'' रिाजेश.

'' आता काय झालं ते तरिी सांगणारि आहेस का?'' िप्रिया जवळ जवळ िचडूनच म्हणाली.

'' नाही... त्याच्या कंपनीने त्याला टमीनेट केलं आहे म्हणे''

'' काय टमीनेट केलं?... पण का?''

'' त्याच्या बॉसच्या मुलीशी त्यांच काहीतरिी झाल ंम्हणतात?'' रिाजेश.

'' म्हणजे तू अजून त्याला भेटला नाहीस?''

'' भेटलो ना ... पण तो व्यविकास्थत असं काहीच सांगत नाही आहे.... हे जे मला कळलं ते दसुऱ्यांकडूनच कळल ं'' रिाजेश.

'' त्याच्या बॉसच्या मुलीशी... पण त्याचं तरि ितच्यावरि प्रिेम आहे'' िप्रिया.

'' काय?... प्रिेम?... अगं पण प्रिमे तरि तू...''

रिाजेश काय बोलणारि हे ओळखिून िप्रियाने त्याचं वाक्य अध्यारवरि तोडलं आिण खिचुीवरुन उठून उभी रिाहत, घाई करिीत म्हणाली, '' आिण इतका वेळपासून हे तू मला आता सांगतोस...''

रिाजेश काही स्पष्टीकरिण द्यायच्या आधीच ती दरिवाज्याकडे जात म्हणाली, '' चल .. मला ताबडतोब त्याला भेटायला गेलं पािहजे... आिण तुला कदािचत मािहत नसेल पण त्या नौकरिीचंही त्याच्यासाठी आिण त्याच्या कुटंुबासाठी िकती महत्व होत ंते''

िप्रिया िकाक्लिनकमधून थेट िनघाली ते िवजयच्या घरिी येवनच थांबली. ितने फाटकातून आत डोकावून बिघतले. ितला आठवले ती आधीही अशीच फाटकातून डोकावून आत बघायची आिण ितची नजरि सगळीकडे िवजयला शोधायची. पण आज सगळीकडे कशी स्मशानवत शांतता वाटत होती. जणू घरिात कुणी रिाहतच नसावे. िकतीतरिी िदवसांचे जूने, िकतीतरिी िदवसांपासून डागडूजी न केलेले कौलाचे ते

गव्हनरमेट क्वाटररि त्या शांततेत अजुनच भरि घालीत होते. तेवढ्यात ितला बाहेरि अगंणात, एका कोपऱ्यात थोडी हालचाल जाणवली. ितने अजून वाकुन बिघतले तरि तो िवजय होता. एकटाच खिचुीवरि िवचारिमग्न अवस्थतेत बसला होता. िप्रिया फाटक उघडून आत गेली. तरिीही त्याचं लक्ष नव्हत.ं िकतीतरिी िदवसांची दाढी वाढलेली, अशा अवस्थतेत तो समोरिच्या एका खिचुीवरि पाय लांब करुन िवचारिमग्न झालेला िदसत होता.

'' िवजय...अरि ेकाय... काय हाल करुन घेतलेस?'' िप्रियाने त्याच्याजवळ जात िवचारिले.

िवचारिांच्या दिुनयेतून बाहेरि येत त्याने ितच्याकडे बघून एक िकास्मत हास्य िदले. पण त्याच्या चेहऱ्यावरि तसा कसलाच तणाव जाणवत नव्हता. आिण त्याचा जबरिदस्त अबाधीत आत्मिवश्वास अजूनही त्याच्या चेहऱ्यावरि चमकत होता.

ती त्याच्या शेजारिच्या खिचुीवरि बसत म्हणाली, '' रिाजेश भेटला होता,... म्हणत होता की तूला कंपनीने...''

'' टमीनेट केल ं... '' तो ितचं अधरवट वाक्य पुणर करिीत म्हणाला.

टमीनेट झाल्याची जरिाही खिंत त्याच्या चेहऱ्यावरि िदसत नव्हती.

'' पण का?... असं एवढं झाल ंतरिी काय?'' िप्रियाने आपली काळजी व्यक्त करिीत िवचारिले.

'' अगं काही नाही... िवशेष असं काही नाही... '' तो पुन्हा शांतपणे म्हणाला.

'' आिण मला सांगण्याची तसदीही तुला घेवू वाटली नाही... '' िप्रिया आपली नारिाजी व्यक्त करिीत म्हणाली.

'' अगं िवशेष असतं तरि तुला सांिगतलं असतं... पण काही िवशेष नव्हतं म्हणून गरिज वाटली नाही

मला'' तो म्हणाला.

'' गरिज ?... अच्छा म्हणजे काही गरिज असली तरिच सांगणारि?'' पुन्हा ती नारिाज होत म्हणाली.

'' अगं खिरिचं काहीच नाही...'' तो समोरिच्या खिचुीवरुन आपले पाय उचलीत, िनट बसत म्हणाला.

'' मग ही दाढी वगेैरि ेकाय वाढवून घेतलीस? ... मजनूसारिखिी'' ती त्याला सोडायला तयारि नव्हती.

'' अगं ... आता टमीनेट झाल्यामुळं... सध्यातरिी ऑफीसची भानगड नाही रिाहाली... म्हणून नाही केली दाढी बस एवढंच'' तो म्हणाला.

'' ते काही असो... मला तुला सगळा प्रिकारि सांगावाच लागेल'' तीही आता हट्टाला पेटली होती.

'' बरि ंबाबा ..सांगतो'' िवजय.

िवजय आपली हिककत सांगू लागला...

आज िवजयच्या कंपनीचा वािषरक िदवस होता. वािषरक िदवस म्हणजे कंपनीच्या सवर कमरचाऱ्यांना एक मेजवानीच असे. वािषरक िदवस त्यांच्या कंपनीमधे फारि मोठ्या प्रिमाणावरि साजरिा केला जात असे. तसा बऱ्याच कंपन्यांमधे तो मोठ्या प्रिमाणावरि साजरिा केला जातो. त्या िदवशी ऑफीसच्या कामाचा सवर ताण िवसरुन सवर कमरचारिी तो िदवस मोठ्या आनंदाने साजरिा करिीत. िदवसभरि वेगवेगळ्या प्रिकारिचे गेम्स , जसे िक्रिकेट, फुटबॉल, टेबल टेिनस, बॅडिमंटन इत्यादी होत. आिण िदवसभरि वेगवेगळे गेम्स खेिळून थकल्यानंतरि संध्याकाळी एक मनोरिजंनाचा सांस्कृतीक कायरक्रिम होई. सांस्कृतीक कायरक्रिम म्हणजे नाच गाणे आकेस्टर ा असला प्रिकारि व्हायचा. त्यात बाहेरिच्या लोकांसोबत आतले लोकही आपली नाचण्या गाण्याची हौस फेडून घेत. आिण तो कायरक्रिम संपल्यावरि रिात्री मोठी जगंी पाटी असे. पाटीची सुरु होण्याची वेळ, 9 वाजताची ठरिलेली असे, पण पाटी संपण्याची वेळ कधीच ठरिलेली नसे. जो िजतका

वेळ थांबुन एन्जॉय करु शकत असे तेवढा वेळ थांबण्यास प्रित्येकास मुभा होती. आज अक्षरिश: कुणावरिच काही बधंन नसे. त्यामुळे पाटी साधारिणत: सकाळी ितन वाजेपयरत चालायची. दसुऱ्या िदवशी ऑफीसला सुटी असायची त्यामुळे सगळे जण अगदी मनसोक्त उशीरिापयरत खिात िपत असत.

तसा िवजयचा हा पिहला विहलाच वािषरक उत्सव. पण िवजय या िदवसाबद्दल आधी बऱ्याच जणांकडून ऐकून होता. आज िदवसभरि त्याने िक्रिकेट, टी,टी, कॅरिम, अगदी जेवढे शक्य होतील तेवढ्या खेिळांत भाग घेवून मनसोक्त आनंद लूटला होता. आिण प्रित्येक खेिळाच्या वेळी नयना अगदी आवजुरन हजेरिी लावून त्याचा उत्साह द्वीगुणीत करिीत होती. म्हणून त्याला थकवा असा खिास जाणवलाच नाही. संध्याकाळी अगदी ितच्या खिचुीला खिचुी लावून त्याने सांस्कृतीक कायरक्रिमाचा आनंदही लूटला. आिण आता सगळ्या िदवसाचा आनंद लूटण्याचे िशखिरि म्हणजे पाटी सुरु झाली होती. पाटीत आज कुणालाच काहीही खिाण्यापासून तरि िपण्यापयरत काहीच बधंनं नव्हती. अगदी मद्याचे िबयरि, रिम िकाव्हस्की, व्होडका, रिडे वाईन, सारिखेि सवर प्रिकारि उपलब्ध करुन देण्यात आले होते. मद्य घेणारि ेतरि या सधंीचा फायदा घेतच पण मद्य न घेणारि ेिकंवा कधी कधी घेणाऱ्यांनाही या संधीचा फायदा घेण्याचा मोह आवरित नसे.

झाले िदवसभरि गेम्स, नंतरि संध्याकाळी सांस्कृतीक कायरक्रिम आटोपल्यावरि सवर जण पाटीसाठी वेळेच्या थोडे आधीच उपस्थीत झाले. जमलेले सवर जण पाटीसाठी छोटे छोटे घोळके करुन उभे होते. आिण िदवसभरिाच्या खेिळाच्या, संध्याकाळच्या सास्कृितक कायरक्रिमाबद्दल गप्पा सुरु झाल्या. पाटी ओपन लॉनमधेच आयोिजत करिण्यात आली होती. लॉनच्या चारि कोपऱ्यावरि चारि वाईनचे आिण कोल्ड िडर ंक्सचे काऊंटरि होते. प्रित्येक काऊंन्टरिवरि दोन दोन कॅटरिींगचे स्टाफ वाईन सव्हर करिण्यास अगदी टापटीप यूिनफॉमरमधे उपिकास्थत होते. सगळी व्यवस्था कशी एखिाद्या फाइव्ह स्टारि हॉटेलसारिखिी करिण्यात आली होती. गप्पा करितांना सगळ्यांच्या नजरिा इकडे ितकडे िफरून शेवटी त्या वाईन काऊंटरिवरि िकास्थरिावत. पण अजून बॉस यायचे होते त्यामुळे कुणाचीही डर ीक्स सुरु करिण्याची िहमं्मत होत नव्हती. बॉस आल्यािशवाय िडरक्सच काय तरि कुणी पाणी िपण्यासही धजावत नसे. न जानो बॉस यावा आिण त्याने आपल्या हातातला ग्लास व्होडकाचा आहे समजून उगीच काहीतरिी गरैिसमज करुन घ्यावा. प्रित्येक पाटीत बॉस आल्यािशवाय काहीच सुरु करिायचे नाही हा अिलखिीत िनयम अगदी आवजूरन पाळल्या जायचा. त्यामुळे सवरजण आपापल्या गप्पांत मग्न असलल्यासारिखेि जरिी जाणवत असले तरिी त्यांचं पुणर लक्ष दरिवाज्याकडे होतं. केव्हा एकदाचा बॉस येतो आिण केव्हा एकदाचे आपण्या

त्या डर ींक्सवरि तुटून पडतो असे त्यांना झाले होते. तेवढ्यात प्रिवेशदारिाजवळ लोकांची चलिबचल आिण धावपळ िदसली. आिण ती चलिबचलीची लहरि दरिवाजापासून सुरु होवून सगळ्या उपिकास्थत लोकांपयरत पोहोचली.म्हणजे बॉस आले वाटतं...सगळ्या लॉनमधे उपिकास्थत लोकांमधे शांतता पसरिली आिण सगळेजण वळून प्रिवेशद्वारिाकडे बघू लागले.हो बरिोबरि... बॉसच आले होते....बॉसने आल्याबरिोबरि कुणाला हसून, कुणाचा खिांदा थपथपून तरि कुणाला; मुख्यत: िस्रियांना नमस्कारि करुन अिभवादन केले. बॉसच्या मागोमाग त्यांची मुलगी नयना आिण पत्नीनेही लॉनमधे प्रिवेश केला होता. बॉसची पत्नी आिण मुलगी म्हटल्यावरि काय, चमचे लोकांचा तरि त्यांची वरि वरि करिण्यासाठी जणू उत आला होता.

'' अरि े... आज पाटी आहे... आपली वािषरक पाटी ... आिण सगळे जण असे मरिगळल्यासारिखेि शांत का?... आिण हे काय ? ... कुणाच्याच हातात अजून ग्लास कसा नाही...'' बॉसने समोरि येवून जणू तेथील उपिकास्थतांची िफरिकी घेतली.

खिरितंरि कुणाच्या हातात मद्याचा ग्लास िदसला असता तरि बॉसने त्याची आपल्या डोक्यात कुठेतरिी नोंद घेवून त्याला पुढे कधीतरिी कसा धडा िशकवायचा हे िनश्चीत केले. पण बॉस म्हटल्यावरि खिायचे आिण दाखिवायचे दात वेगळेच. काही जण हसू येत नव्हतं तरिी जबरिदस्ती एखिाद्या िमंध्यासारिखेि हसायला लागले. िवजयला अशा चमचा लोकांचा नेहमीच ितटकारिा असे. त्याला मािहत होत ंकी ज्या लोकांमधे टॅलेट नसत ंते लोक अशा चमचागीरिीचा आधारि घेतात. पण अशी चमचागीरिी खिपिवणाऱ्या बॉसचाही िवजयला नेहमीच ितटकारिा वाटत असे. पण त्याच्या बॉसची पोजीशन जरिा वेगळी असल्यामुळे तो त्यांचा ितटकारिा करु शकत नसे,. पण कधी संधी िमळाल्यास तो या बाबतीत आपल्या बॉसशी नक्कीच बोलणारि होता. कारिण हेच ते लोक होते की जे चमचागीरिी करुन कधी कधी पुढे जाण्यात यशस्वीसुध्दा होत होते. आिण अशा लोकांमुळेच कंपनीत खिरिोखिरि टॅलेट असणाऱ्या लोकांची कदरि कमी होत होती. एकूण काय तरि अशा लोकांमुळेच कंपनीचं वातावरिण दषूीत होत होतं. आिण आता जरिी वाटत नसलं तरिी ते कंपनीच्या पुढील भिवष्यासाठी घातक होतं.

बॉसने पाटीत प्रिवेश केल्यानंतरि मात्र पाटीचा पुणर नरूिच बदलून गेला होता. कुणीतरिी एका चमचाने स्वत: पुढाकारि घेवून बॉसचा ग्लास बनिवला आिण स्वत: त्यांच्या हातामधे नेवून िदला. बॉसने डर ींक्सचा पिहला घोट घेतला आिण सगळे लोक आता आपापले डर ींक्स घेण्यास मोकळे झाले होते. लोकांनी लॉनच्या चारि कोपऱ्यांवरि गदी केली. बॉटलचे, ग्लासचे, आवाज सगळीकडून येवू लागले होते. िमत्रांच्या आग्रहाखिातरि िवजयनेही मोठ्या मुिकाश्कलीने िबयरिचा ग्लास घेतला होता. आधी कॉलेजमधे असतांना त्याने िबयरि एक दोन वेळा घेतली असेल. एक गमं्मत म्हणून, लोक एवढं िबयरि िबयरि म्हणतात चला एकदा त्याची चव तरि बघावी म्हणून त्याने आधी एकदोन वेळा िबयरि घेतली होती. तशी त्याला िबयरि कधीच आवडली नव्हती. पण एक सोशल प्रिेशरि म्हणून बऱ्याच वेळा घ्यावी लागते. तरिीही िबयरिच्या पिलकडे कधी जायचे नाही हे त्याने आपल्या वडीलांच्या िकास्थतीकडे पाहून मनाशी पक्के ठरिवले होते. आज बऱ्याच िमत्रांचा त्याला िकाव्हस्की घेण्यासाठी िकंवा कमीत कमी रिम घेण्यासाठी आग्रह झाला. पण िवजय मनाशी एकदा पक्का ठरििवलेला िनयम सहसा कधीच तोडत नसे. तो िनयम त्याने आजही कायम रिाखिला होता.

पाटी सुरु होऊन अधार एक तास झाल्यानंतरि िवजयच्या सोबतचे सोबती िमत्र आता चांगले बरिळायला लागले होते. िवजयच्या हातात िबयरिचा पिहलाच अधार ग्लास अजूनही िशल्लक होता. आजूबाजूचे लोक वायफळ बरिळायला लागल्यानंतरि सरुिवातीला त्याला त्यांची या अवतारिात बघुन मजा वाटत होती. कोण आपल्याबद्दल काय िवचारि करितो हे समजून घेण्यास हा एक चांगला मौका होता. पण थोड्या वेळानंतरि त्यांचं बरिळण ंआिण बोलण्यामधे तोच तो पणा आल्याने मात्र त्याला बोअरि होवू लागलं होतं. त्याने लॉनमधे चौफेरि आपली नजरि िफरिवली. त्याची नजरि आता नयनाला शोधत होती. लॉनच्या एक कोपरिा पुणरपणे िस्रियांनी व्यापला होता. ितकडे एका खिांबाच्या पिलकडे घोळक्यात त्याला नयना िदसली. ितच्या हातात कोल्डर ींक्सचा ग्लास होता आिण ती आपल्या मिैत्रणीसोबत गप्पांत गुंग होती. तो हातात ग्लास घेवून त्या कोपऱ्यातल्या वाईन सव्हीगं काऊंटरिकडे जायचं िनिमत्त करुन उगीच ितच्यासमोरुन घूटमळत ितकडे गेला. जातांना त्यांची नजरिा नजरि झाली. दोघंही एकमेकांकडे पाहून गोड हसले. काउंटरिवरि गेल्यावरि त्याच्या लक्षात आले की इथे तरि बरिीच गदी आहे. आिण आपल्याला तसे काही घ्यायचे नाहीच तरि इथे उगीच का थांबायचे. म्हणून पुन्हा त्याने िजकडे नयना आपल्या मिैत्रंणीसोबत होती ितकडे आपली नजरि िफरिवली. अजूनही नयना आिण ितच्या मतै्रीणींचा आवाज येत होता. तो कान टवकारुन ऐकण्याचा प्रियत्न करिीत होता.

पण नाही ... आवाज येतो आहे पण त्या काय बोलताहेत काही बोध होत नाही.त्याने पुन्हा आजुबाजुला बघीतले.ितथे आपण त्या पडद्याच्या शेजारिी उभं रिाहून त्यांच्या गप्पा ऐकल्या तरि.....त्याने िवचारि केला.

पाटीमधे लपून कुणाच्या गप्पा एकण ंआिण त्याही मुलींच्या खिरितरि हे काही बरिोबरि नाही...म्हणजे इन्डीसेन्टच म्हणायला हवं....पण िवजयला तो मोह आवरिता आला नाही.न जाणो गप्पा आपल्याबद्दलच असाव्यात...दसुऱ्या गप्पांबद्दल त्याला काही स्वारिस्य नव्हते. पण त्या मुलींच्या आणी नयनाच्या चाललेल्या एकूण हालचालींवरुन त्याला शकंा नव्हे शाश्वती होती की त्या गप्पा आपल्याबद्दलच चाललेल्या असाव्या. म्हणून िवजय त्या मुलींच्या आिण िवषेशत: नयनाच्या गप्पा ऐकण्यासाठी त्या पडद्याच्या आडोशाला उभा रिाहाला. एवढी िहम्मत करुन तो ितथे उभा रिाहला तरि खिरिं, पण...कुणाला काही शंका आली तरि...तेवढ्यात त्याला ितथेच बाजुला वरिती एका खिांबाला टांगलेलं वेफसरचं बास्केट िदसलं. त्या वेफसरच्या बास्केटजवळ तो वेफसर घेण्याचं िनिमत्त करुन ितथे तसाच उभा रिाहाला. एक दोनच वेफसर घ्यायचे आिण ते संपलेकी पुन्हा एकदोन वेफसर घ्यायचे असं त्याचं चालल ंहोतं.हे बरि ंझालं इथे ही बास्केट सुध्दा आहे...म्हणजे कुणाला काही शकंाही येणारि नाही ...आता खिरिचं त्याला गप्पा स्पष्टपणे ऐकू येत होत्या. तो आता एकाग्रपणे त्या गप्पा ऐकू लागला.'' काय ग ंखिरिचं... आज तुझा चेहरिा खिरिचं िकती खिलुलेला िदसतो आहे'' एका मतै्रीणीने नयनाला छेडले.'' अगं नाही ... काहीतरिी िवशेष खिास आहे... नाहीतरि इचा असा इतका खिलुलेला चेहरिा मी कधीच

बिघतला नाही...'' दसूऱ्या एका मतै्रीणीने दजूोरिा िदला.'' हो ना... एवढं गभंीरि व्यक्तीमत्व आज अचानक असं खिलुलेल ंकसं िदसत आहे'' अजून एक दजुोरिा िमळाला.खिरिचं आपणही कसं नोट केल ंनाही...खिरिचं एवढ्यात तीचा नेहमी खिलुलेला असतो...'' अगं असं व्हायला ... फक्त एकच कारिण असू शकतं'' एकीने सगळ्यांची उत्सुकता वाढवत म्हटले.'' काय कारिण आहे?'' एकीने िवचारिले आिण बाकीच्या उत्सुकतापुवरक ती काय सांगते याची वाट पाहू लागल्या.'' प्रिेम ... दसुरि ंकाय?'' ती मुलगी एखिादा फारि मोठा गौप्यस्पोट करिावा अशी म्हणाली.'' हो तू बरिोबरि बोललीस... प्रिेमात पडल्यावरिच कुणाचा एवढा चेहरिा खिलूु शकतो'' दसूरिीने पुन्हा दजूोरिा िदला.'' काय ग.ं. कुणाच्या प्रिेमात िबमात पडली की काय?'' पिहली आता मुळ मुद्द्यावरि येत म्हणाली.'' अगं तुला मािहत आहे... ती आजकाल ितच्या त्या पाटरनरि िवजयसोबत गावभरि िफरित असते.. आिण ते ही रिात्री बेरिात्री'' इतक्या वेळची गप्प असलेली एक मतै्रीण आता बोलायला लागली.इकडे पडद्यामागे लपून ऐकणाऱ्या िवजयचे कान टवकारिले होते. गोष्टी आपल्याबद्दलच होत आहेत हे ऐकून िवजयचा आनंद गगनात मावेनासा झाला होता.म्हणजे आपला अंदाज खिरिा ठरिला...'' रिात्री बेरिात्री?... बापरि ेम्हणजे रिात्री बेरिात्री अजूनही कुठे जात असते की काय?'' एकीने ितचा िचमटा काढत ितला छेडले.'' आऊच ... ऐ जरिा ह्ळू.... '' नयना.'' ह ंअशीच त्या िवजयलाही ती म्हणत असेल... ए जरिा हळंू हं...'' ती ितची ऍक्टींग करिीत म्हणाली.सगळ्याजणी एकदम हसायला लागल्या.'' ऐ चावटपणा पूरि.े..'' नयना म्हणाली.मुलीही एवढ्या 'चावट' गोष्टी करितात?...िवजयला जरिा आश्चयरच वाटत होतं.'' पण हे काय चालल.ं.. जरिा आम्हाला कळू तरि दे'' एक मतै्रीण म्हणाली.ती काहीतरिी बोलणारि हे पाहून िवजयने जणू आपला श्वास रिोखिून धरिला होता. आता यावरि ती काय

बोलणारि हे िवजयला ऐकायचे होते.'' काय चालणारि आहे... आय लाईक्स हीम ... बस एवढंच'' नयना थोडी लाजून पण िहम्मत दाखििवत म्हणाली.'लाईक्स' म्हणजे प्रिेमाची पिहली पायरिी...थोडं िनरिाश झालेल्या िवजयने आपल्या मनाची समजूत घातली.'' 'लाईक्स' बस एवढंच? ... की अजून काहीतरिी...'' एक मतै्रीण.'' यस ऍन्ड आय लव्हज िहम टू... बस अजून काही ऐकायचं आहे... की अजुन काही िवचारिायचं आहे?'' नयना आता मोठ्या िहमतीने म्हणाली.इकडे पडद्यामागे, िवजयच्या हृदयाची गती वाढली होती. त्याला अपेक्षा होती, ती लाजेल मुरिडेल... पण नाही ितने तरि ितच्या प्रिेमाची कबुली एकदम बोल्डपणे देवून टाकली होती.काय तीही आपल्यावरि प्रिमे करिते?...त्याचा या गोष्टीवरि िवश्वासच बसत नव्हता.हो एवढ्यात तसं जाणवत होतं तरि खिरि ं...िवजयचा आनंद अगदी गगनात मावेनासा झाला होता. आनंदाच्या भरिात तो ितथून वळला आिण आपला िबयरिचा िरिकामा ग्लास घेवून सरिळ वाईन काऊंन्टरिवरि गेला.बस्स अजून पुढे आता काहीही ऐकण्याची गरिज उरिली नाही...'' यस ऍन्ड आय लव्हज िहम टू... '' ...हे गोड शब्द त्याच्या कानात पुन्हा पुन्हा घुमत होते.आपण चोरुन ऐकले ते एका दृष्टीने बरिचे झाले....नाहीतरि मी ितला प्रिमेाची कबुली द्यायची आिण मग ितने ितच्या प्रिेमाची कबुली द्यायची. यात बरिाच वेळ िनघून गेला असता...िवचारिांच्या तदं्रीत आिण आनंदाच्या भरिात िवजयने समोरि वाईन काऊंटरिच्या स्टाफने त्याचा भरिलेला ग्लास गटागट िपऊन घेतला.यस धीस इज टाईम टू सेलीब्रेट...पण मग तो भानावरि आला आिण त्याने त्याच्या मनाला बजावले,..बस आता... िबयरिचे दोन ग्लास पुणर झाले ...आपला कोटा संपला...

'' यस ऍन्ड आय लव्हज िहम टू... '' ... हे ितचे शब्द ऐकले आिण त्याच्या आनंदास आता पारिावारि उरिला नव्हता. त्याने ऐकदा चौफेरि नजरि िफरिवली. पाटी आता ऐन भरिात आली होती. सगळेजण िकती आनंदी भासत होते. त्याच्या नजरिते जणू अचानक बदल झाला होता. ते दारुच्या नशेत वायफळ बडबडणारि ेलोक आता त्याला आवडू लागले होते. जणू ते सवर लोक आता त्याच्या आनंदात सहभागी होत होते.मग त्याने तो िबयरिचा िरिकामा ग्लास ितथे तसाच ठेवून िदला आिण ितथे बाजुलाच ठेवलेल्या टर ेमधील कोल्डर ींगचा ग्लास उचलला. त्याला ही बातमी आता कुणाला तरिी... कुणी जवळच्या िमत्रास सांगण्याची घाई झाली होती. त्याने मघा त्याच्या िमत्रांचा घोळका िजथे उभा होता ितकडे नजरि िफरिवली. अजुनही ते सवरजण ितथेच उभे होते.पण आता जरि ही बातमी त्यांना सांिगतली तरि ते ती िसरिीयसली घेतील का?...का आपल्यालाही दारुच्या नशेत काहीतरिी बरिळतो आहे असं समजतील?...जाऊदे ते काहीही समजोत... आपण आपलं सांगून मोकळं व्हायला पािहजेत...असा िवचारि करुन तो आपल्या िमत्रांच्या घोळक्याकडे जाण्यास वळणारि तेवढ्यात त्याला मागे चाहूल लागली. त्याच्या मागे त्याचा बॉस म्हणजे नयनाचे वडील ितनचारि जणांच्या घोळक्यात अगदी त्याला लागूनच गप्पा मारित होते.अरि ेहे आपल्या इतक्या जवळ उभे आहेत आिण आपल ंलक्ष कसं गेलं नाही...कदािचत नयनाच्या आिण ितच्या प्रिमाच्या तदं्रीत आपल ंलक्ष नसेल गेलं...बॉसबद्दल एक िभती, आदरि त्याच्या मनात नेहमीच रिाहाला होता. ितथून परित आपल्या िमत्रांच्या घोळक्याकडे जायचे म्हणजे त्याला त्याच्या बॉसच्या गृपमधून जावे लागले असते.पण ते बरि ेिदसणारि नाही....आिण आपणही आज जरिा जास्तच घेतली आहे...त्यांच्या लक्षात आले तरि त्यांना काय वाटेल...तो तसाच वाईन टेबलच्या ितथे तसाच दबून उभा रिाहाला.हे लोक इथून जाईपयरत हे असंच उभं रिाहावं लागणारि असं िदसतं...तसंच काय उभं रिाहायचं म्हणून िवजय त्याच्या मागे उभे असलेल्या त्याच्या बॉसच्या आिण त्या गपृच्या गप्पांवरि त्याचं लक्ष केद्रीत करु लागला. गप्पा बरिाच वेळ चालू होत्या आिण तो तसाच उभा रिाहून अक्षरिश: अवघडून गेला होता. ितथून सटकण्याची काही तरिी क्लुप्ती करिावी, या िवचारिात असतांना

त्याच्या कानावरि पडलेल्या एका वाक्याने त्याचे लक्ष एकवटले -'' यू नो ऍट लास्ट, माय सचर इज कप्लीटेड, ऍज ... आय हॅव फाऊंड अ परिफेक्ट मॅच फॉरि माय डॉटरि नयना'' नयनाचे वडील बोलत होते.िवजयचं हृदय पुन्हा धडधडायला लागलं.पोरिगी आपल्या हातातून जाते की काय?....िवजयच्या मनात येवून गेले.'' कोण आहे तो निशबवान?'' त्यांच्या गृपमधील एकाने िकाव्हस्कीचा घोट घेत िवचारिले.'' गेस हू?'' नयनाचे वडीलही िकाव्हस्कीचा घोट घेत जणू गुढपणे गालातल्या गालात हसत म्हणाले.'' हाऊ कॅन आय गेस?'' तो दसुरिा माणूस म्हणाला.'' म्हणजे तो आपल्या ऑफीसमधेच काम करितो की काय'' त्या गपृमधील अजून एकजण आपला अंदाज वतरवीत म्हणाला.'' यस यू आरि रिाईट'' नयनाच्या वडीलांनी ज्यांना िवचारिले होते त्यांच्याकडे अथरपुणर नजरिनेे बघत िवचारिले. .'' बट स्टील आय कान्ट'' तो माणूस थोडावेळ िवचारि करुन म्हणाला.िकंबहुना त्याला आपला अंदाज चुकवून आपल्या बॉसला खिशु करिायचे होते.खिरिचं हा बॉस म्हणजे प्रिकरिण अगदीच भन्नाट असतं. अश्या पाटीत त्याने िवचारिलेल्या प्रिश्नाचं अचूक उत्तरि द्यायचं नसतं. नाही तरि तो उगीच नारिाज व्हायचा. कारिण त्याने िवचारिलेल्या प्रिश्नाचं उत्तरि कुणालाच मािहत नाही या गोष्टीने तो जाम खिशु होत असतो. ह्या सगळ्या क्लुप्त्या त्याच्या जवळच्या चमचांना अगदी बरिोबरि मािहत असतात. एकूण काय तरि आपला बॉस खिशु तरि आपलं भल ंहे इक्वेशन ते कधीच चुकु देत नािहत.'' यू क्वीट?'' नयनाच्या वडीलांनी िवचारिले.'' यस... आय क्वीट'' तो माणूस पुणरपणे हरिला आहे असं दाखििवत म्हणाला.त्याला माहीत होते की कधी कधी बॉसशी हरिण्यातही एक जीत असते.'' ओके वन मोरि क्लू...'' नयनाचे वडील.त्या माणसाने नुसते प्रिश्नाथरक मुद्रेने नयनाच्या वडीलांकडे बघीतले,'' ही वकर स वुईथ माय डॉटरि ... नाऊ टेल मी'' नयनाचे वडीलइकडे िवजयचा चेहरिा उजळला होता कारिण त्याच्या आशा पुन्हा आता पल्लवीत झाल्या होत्या.

पण तो निशबवान मीच की अजुन कुणीतरिी...त्याचं मन शकेंनं ग्रासलं. कारिण त्याच्या गु्रपमधे अजुनही बरिचे त्याच्या वयाचे तरुण होते.नयनाच्या वडीलांसोबत उभा असलेला तो माणूस गालातल्या गालात हसत म्हणाला,'' िवजय ... ऍम आय रिाईट?''कारिण त्याला मािहत होते की आता बरिोबरि उत्तरि िदले तरिच बॉस खिशु होणारि. आिण झालंही तसंच.'' यस यू आरि ऍबसुलेटली रिाईट''इतक्या वेळचा संभ्रमात पडलेला िवजय, आता मात्र आनंदीत झाला होता. सगळे मनावरि घातलेले िनबरध, सगळी मनावरि घातलेली बधंनं झगुारुन देवून त्याने त्याच्या समोरि उभ्या असलेल्या वाईन काऊंन्टरि स्टाफकडे अजून एक िबयरि मागवली आिण आनंदाच्या भरिात गटागट िरिचवली सुध्दा.

नयनाच्या वडीलांनीही त्याला आपल्या मुलीचा भावी साथीदारि म्हणून हेरिले होते...िवजयच्या आनंदास खिरिोखिरि पारिावारि उरिला नव्हता. गोष्टी इतक्या पटापट आिण अनपेक्षीतपणे घडत होत्या की त्याचा िवश्वासच बसत नव्हता. िवषेश म्हणजे त्याला स्वत: होवून काहीही प्रियत्न न करिता गोष्टी घडत होत्या.यात नयनाचाच हात िदसतो...िवषेशत: ितच्या वडीलांची सहमती िमळिवण्यास...कदािचत ितच्यातला आिण ितच्या वडीलातला बॉंड स्टर ॉग िदसतो...आिण कदािचत त्यांचं नातं वडील आिण मुलगी यापेक्षा मतै्रीचं जास्त असल ंपािहजे...कदािचत ितच्याबाबतीत घडत असलेली प्रित्येक गोष्ट अगदी रिोज ती न चुकता ितच्या वडीलांना सांगत असली पािहजे...खिरिचं वडील आिण मुलांमधे असं नातं असायला पािहजे...नािहतरि आपले वडील बघा... सारिखेि दारुच्या नशेत असतात...आई आिण वडील यामधेच काही बॉंड नाही तरि ...वडील आिण मुल ंही फारि दरुिची गोष्ट झाली...िवजय िवचारि करित होता.

ती गोष्ट िमत्रांना सांगण्याच्या िवचारिात असलेला िवजय तसाच ितथे थांबला.या सवर गोष्टीसाठी आपण काहीही प्रियत्न िकंवा पुढाकारि घेतलेला नाही आहे...पण आता योग्य वेळ आली आहे की आता आपल्यालाही काहीतरिी केलेच पािहजे...आिण आता तरि आपल्याला दोन्हीकडूनही म्हणजे नयनाकडून आिण ितच्या वडीलांकडून अगदी स्पष्ट ग्रीन िसग्नल िमळालेला आहे...ितच्या वडीलांची सहमती सगळ्यात महत्वाची ...त्याने क्षणाचाही िवलंब न लावता मनातल्या मनात एक योजना आखिली.तुतारस िमत्रांना ही गोष्ट सांगण्याचे रिहीत करिावे...त्या पेक्षा ही योजना जरि अंमलात आणली तरि एकाच दगडात िकतीतरिी पक्षी मरिणारि होते...म्हणून जास्त वेळ न घालिवता ती योजना प्रित्यक्षात आणण्यासाठी तो कायररित झाला सुध्दा.

स्टेजवरि अजुनही डीजेचं संगीत सुरु होतं. एव्हाना काही लोकांनी आता त्या संगीताच्या ठेक्यावरि थीरिकण्यास सरुिवात केली होती. जे लोक कधी नाचत नव्हते िकंवा जे लोक कधी नाचू शकतात असे िवजयला स्वप्नात देखिील वाटले नव्हते असे लोक नाचत होते. ही सगळी त्या मद्याची जाद.ू.. दसूरिे काय?. जसे लोक नाचून, टाळ्या वाजवून स्टेजवरि सुरु असलेल्या सगंीताला दाद देत होते तसा डीजेचा उत्साह द्वीगुणीत होवून ते आता जरिा फास्ट बीटचं संगीत वाजवू लागले. जनु्या संगीतापासून सुरु झालेली मफैील आता निवन आिण फास्ट ठेक्याच्या सगंीतापयरत येवून पोहोचली होती. आता आयटम सॉंगही कुणास वावगे रिाहाले नव्हते त्यामुळे एकदोन आयटम सॉंगही वाजवून झाले.''गाणं कसलं वावगं... त्यावरि नाचून ऐन्जाय करिायचं...''''ऐन्जॉयमेट सवारत महत्वाचं...''एकदोन जणांत बोलूनपण झालं. त्यातच ऑफीसच्या एकदोन हौशी गायकांनी स्टेजवरि जावून गाणे गावून आपली हौस भागवून घेतली होती. हा कधी न पाहालेला प्रिकारि पाहून िवजयचंही रिक्त आता सळसळायला लागल ंहोतं. प्रिश्न आता थोडी िहम्मत एकवटण्याचा होता. त्याने एकदा सगळीकडे नजरि िफरिवून ऐकून पिरिस्थीतीचा अंदाज घेतला. त्यातच त्याला काही लोक जे आपल्या बॉसशी बोलण्यास धजावत नसत मनमोकळेपणाने आपल्या बॉसशी गप्पा मारिीत असलेले िदसले.आपणही जावून आपल्या बॉसशी जावून बोलावे का?...त्याच्या मनात आले.

पण त्यांच्याशी बोलणारि तरिी काय?..की जावून सरिळ नयनाशीच बोलावे?...आिण आपल्या प्रिेमाची कबूली देवून मोकळे व्हावे...नाही त्यापेक्षा ही आपली योजनाच बरिी...चाललेल्या फास्ट िबटच्या गतीबरिोबरि त्याचे िवचारि गती पकडत होते.मधेच त्याच्या बरिोबरिीच्या एका ऑफीसच्या कमरचाऱ्याने स्टेजवरि जावून एक फास्ट बीटचं गाण ंगायलं, आिण अक्षरिश: लोकांनी त्याला डोक्यावरि घेतलं होतं. आतामात्र िवजयच्याने रिाहवल्या गेले नाही. त्याच्या सहकाऱ्याचे गाणे संपताच तो तरिातरिा चालत स्टेजवरि गेला आिण त्याने त्याच्या सहकाऱ्याच्या हातातला माईक आपल्या हातात घेतला. आता हा कोणते गाणे म्हणणारि या उत्सुकतेने लॉनमधे शांतता पसरिली होती. कारिण िवजय गाणे गातो हे कधी कुणाच्या ऐकीवात नव्हते. त्याने लॉनमधे उपिकास्थत लोकांवरि एक नजरि िफरिवली. आिण एकाजागी त्याची िफरिती नजरि िकास्थरिावली. नयना त्याच्याकडे पाहून गोड हसत होती आिण मान हलवून त्याला प्रिोत्साहन देत होती.'' िमत्रहो...'' िवजयच्या तोंडून कसेबसे िनघाले.एवढ्यात आकेस्टर ाचा संचालक िवजयजवळ हळूच येवून त्याच्या कानाशी जावून िवचारु लागला, ''सरि आपण कोणतं गाण ंम्हणणारि आहात''िवजयने हातानेच त्याला रिोकून त्याच्याकडे दलुरक्ष केलं.'' िमत्रहो.. आज मी इथे उभा आहे... ते काही गाण ंम्हणण्यासाठी नाही'' िवजय म्हणाला.'' मग कशासाठी उभा आहेस?'' कुणीतरिी ओरिडल.ं'' आय ऍम िहयरि टू से समथींग '' िवजय.'' ऑफीिशयल असेल तरि खिाली उतरि ... '' कुणीतरिी कमेट पास केली.'' हो गाण्याचा आिण नाचण्याचा चांगला मुड झाला आहे ... तो खिरिाब नको करुस'' कुणीतरिी कुजबुजलं.'' नाही... इट इज नॉट ऑिफशीयल'' िवजय म्हणाला.'' देन यू कॅन प्रिोसीड'' पुन्हा कुणीतरिी ओरिडलं.'' टूडे आय ऍम व्हेरिी हॅपी.. ऍंड ऑन िधस हॅपी ऑकेजन... आय हॅव समथींग टू से'' िवजय.'' व्हाट इज इट... जरिा लवकरि सांग बाबा'' पुन्हा कुणीतरिी ओरिडलं.'' लीटील पेशन्स प्लीज'' िवजय.

'' नो...'' आता मात्र बरिचेजण ओरिडले.'' व्हाट आय वांट टू से इज दॅट... आय ऍम इन लव्ह'' िवजय नयनाकडे पाहत म्हणाला.'' ओ... हो...'' लोक जोरिात ओरिडले.'' हू इज दॅट गलर '' कुणीतरिी ओरिडल.ंिवजयने नयनाकडे बिघतलं. ितच्या चेहऱ्यावरिचे गोड हास्य पाहून त्याची िहम्मत अजून वाढली.'' दॅट गलर इज ... नयना... ऍन्ड आय टेक िदस ऍपॉरिचुिनटी टू प्रिपोज हरि... नयना िवल यू मॅरिी मी प्लीज'' िवजय स्टेजवरिच गुढगे टॆकून ितच्याकडे पाहत म्हणाला.हे ऐकुन नयनाचा चेहरिा एकदम खिरिरकन पडला होता.िबचारिी गोंधळली असेल...िवजयने िवचारि केला.सगळ्या लॉनमधे एकदम स्मशानवत शांतता पसरिली होती. जणू बऱ्याच जणांची दारुची नशा 'खिाडकन' उतरिली असावी.लोकांना अपेक्षा नसल्यामुळे असे झाले असावे...त्याने िवचारि केला.िवजयने ितरिप्या नजरिनेे चोरुनच नयनाच्या वडीलांकडे बिघतले. ते ही रिागाने लाल लाल होवून त्याच्याकडे पाहत होते. आतामात्र िवजयचे धाबे दणाणले.कमीत कमी हे त्याला अपेक्षीत नव्हतं...आपलं काय चुकलं?....आपण जास्तीचा आतताईपणा तरि नाही ना केला?...की आपण दारुच्या नशेत काहीतरिी बरिळतो आहे असं तरि नाही ना वाटत?...त्याने स्वत:च्या सवर हालचाली पडताळून पाहाल्या?...दारुच्या नशेत तरि आपण िबलकूल वाटत नाही आहोत?...कारिण आपण जरिी घेतली असेल तरिी एवढी घेतली नाही की आपण काहीही बरिळंू...आिण दारु म्हणजे काय तरि आपण फक्त ितन ग्लास िबयरि तरि घेतली आहे...एवढ्याने तरि आपल्याला कधी काही होत नाही...मग आपलं चुकल ंतरि काय चुकलं?...कदािचत वेळ आिण प्रिसंग चुकला असावा...

िवजय स्वत:शीच िवचारि करिीत होता.

.... िवजयने आपली आपबीती सांगीतली आिण एक मोठा ससु्कारिा सोडून िप्रियाकडे चेहरिा करुन बसून रिाहाला. िदसायला तरि तो िप्रियाकडे बघत आहे असे जाणवत होते. पण तो िप्रियाकडे नसून शुन्यात बघत होता. िप्रिया तो अजून पुढे काय सांगतो हे ऐकण्यासाठी वाट पाहू लागली. िप्रियाला वाटले तो मधे थोडा थांबून पुढे पुन्हा सांगेल.

पण बरिाच वेळ झाला तरिी तो अजून काहीच बोलत नाही हे पाहून िप्रिया म्हणाली, '' मग ... पुढे काय झालं?''

'' मग पुढे काय.... जे झालं ते सवर तरि मी सांगीतलच की'' िवजय.

'' नाही पण तू... तुला त्यांनी टमीनेट का केलं .... िकंवा पुढे काय झालं की त्यांनी तुला टमीनेट करिण्याएवढी मोठी स्टेप घेतली हे तू सांगीतलं नाहीस...'' िप्रियाने िवचारिले.

'' मग काय ... दसुऱ्या िदवशी सुटी होती... सगळे आधल्या िदवसाच्या गतीिवधीमुळे आिण रिात्री उशीरिा चाललेल्या पाटीमुळे थकले होते... मी तरि दसुऱ्या िदवशी पुणर िदवसभरि झोपलो होतो... आिण ितसऱ्या िदवशी ऑफीसमधे गेलो तरि काही ध्यानी मनी नसतांना टेबलवरि ठेवलेली टमीनेशन ऑडररि माझी वाट पाहत होती'' िवजय हसत हसत म्हणाला.

'' काय ... एकदम टमीनेशन ऑडररि ... '' िप्रिया.

'' हो ना मी तरि एकदम बुचकळ्यातच पडलो होतो'' िवजय.

''काहीही कारिण न देता?... त्या ऑडररिमधे तरि काही कारिण िदलं असेल'' िप्रिया.

'' िदल ंहोतं ना... ड्यू टू सम अनअव्हायडेबल िरिझन्स...वुई हॅव्ह नो अदरि ऑपशन दॅन टू टमीनेट यू... दो ऍज परि रुल्स वुई आरि अटॅचींग वुइथ िदस लेटरि अ थ्री मन्थस सॅलरिी चेक... सोबत एक चेक जोडलेला होता...'' िवजय.

'' अनअव्हायडेबल िरिझन्स... तुझ्यासोबत अजुनही कुणाला टमीनेट केल ंकी काय?'' िप्रिया.

'' नाही,.. तशी मी चौकशी केली ... फक्त मलाच टमीनेट केलं त्यांनी '' िवजय.

'' तू कारिण मािहत करिण्याचा प्रियत्न नाही केलास?...'' िप्रिया.

'' केलाना ... मी ताबडतोब .. नयनाला शोधण्याचा प्रियत्न केला तरि मािहत पडले की ती त्या िदवशी आिण पुढे जवळपास एक हप्ताभरि सुटीवरि होती,,, मग मी आमचा बॉस म्हणजे ितच्या वडीलांना भेटण्याचा प्रियत्न केला तरि त्यांच्या सेके्रिटरिीने त्यांच्या पुढील एका हप्त्याच्या पुणर अपॉईनं्ट्मेन्टस फुल असल्याचं सांगीतल ं... माझ्या सहकाऱ्यांनाही िवचारिलं तरि कुणालाच काहीच मािहत नसल्यांच कळलं...एवढच नाही तरि मी नयनाच्या घरिीही फोन करुन बघीतला तरि ती कुठे बाहेरिगावी गेल्याचं कळलं... बाहेरिगावीही कुठे गेली हेही मी मािहती काढण्याचा प्रियत्न केला पण ितच्या घरिचे नौकरि काही थांगपत्ता लागू देत नाहत'' िवजय.

'' कदािचत त्यांना घरिी सांगून ठेवलं असल ंपािहजे'' िप्रिया.

'' हो असंच काहीतरिी िदसतं..'' िवजय.

'' म्हणजे स्पष्ट आहे ... की तू प्रिपोज केल्याचीच घटना तुला टमीनेट करिण्यास कारिणीभूत झालेली िदसते..'' िप्रिया.

'' तु जेव्हा ितला प्रिपोज केल ंतेव्हा तु पुणरपणे शुध्दीवरि होतास?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' अरि ेशुध्दीवरि म्हणजे पुणरपणे शुध्दीवरि होतो... मी फक्त ितन ग्लास आिण तीही फक्त िबयरि घेतली होती'' िवजय.

'' तुझ्या वडीलांचे असे हाल बिघतल्यावरिही तु मद्द्याला स्पषर करिावा हे तरि माझ्या अगदी समजण्या पिलकडचे आहे'' िप्रिया आपली नारिाजी व्यक्त करिीत म्हणाली.

'' िप्रिया आता तू उगीच फाटे फोडते आहेस बघ... इथे मुद्दा काय आिण तू कोणत्या गोष्टीवरि बोलतेस'' िवजय िचडून म्हणाला.

'' बघ िचडलास ना... शेवटी काय तरि सत्य हे कटू असत.ं.. आिण त्या मुद्यापेक्षा मला हा मुद्दा जास्त महत्वाचा वाटतो... हे बोलण्यामागे कमीत कमी तुही तुझ्या वडीलांच्याच पावलावरि पावूल ठेवू नए हा माझा िनमरळ उद्देश आहे'' िप्रिया.

'' िप्रिया प्लीज... तो िवषय पुन्हा कधीतरिी'' िवजय.

थोडा वेळ दोघं काहीच बोलले नाहीत.

शेवटी िप्रियाच जणू माघारि घेत बोलली.'' मग तु ज्या तऱ्हेने ितला प्रिपोज केलं ते त्यांना आवडलेल ंिदसत नाही'' िप्रिया.

'' आता म्हण ना की तशी िहरिोगीरिी करिण्याची काय गरिज होती... अगं प्रिमेच ते प्रिेमात सगळं माफ असतं आिण माणूस प्रिेमात पडल्यावरिच असं काहीतरिी करितो... आता तुला हे सांगून तरिी काय उपयोग... तुला स्वत:ला प्रिमेात पडल्यािशवाय हे कळणारि नाही'' िवजय बोलून गेला.

आिण िप्रियाने आवंढा िगळल्या सारिखेि केले. ितचे डोळेही पाणावले होते पण कदािचत संध्याकाळ असल्यामुळे िवजयच्या ते लक्षात आले नसावे.

पुन्हा थोडावेळ काही न बोलण्यात गेला. थोडावेळ िप्रियाने मुद्दाम बोलण्याचे टाळले होते कारिण ती जरि आता बोलली असती तरि ितच्या भावनांचा प्रिभाव ितच्या बोलण्यावरि िकंवा आवाजावरि स्पष्ट िदसला असता.

जेव्हा िप्रिया पुणरपणे सावरिली तेव्हा ती पुन्हा पुढे बोलली.

'' पण तू जे काही सांगतोस त्यावरुन तरिी ... भलेही तुझी प्रिपोज करिण्याची पद्धत चुकीची असेल... प्रिथम त्यांनी तुला समजावलं असतं.. िकंवा नुसते ते तुझ्यावरि नारिाज झाले असते... त्यांनी तुला एकदम टमीनेट करिावे हे काही पटत नाही ... मला वाटते कुठं तरिी पाणी मुरितय'' िप्रिया म्हणाली.

'' अगं नाही ,... ते काय आहे ... असतो एखिाद्याचा स्वभाव... ितचे वडील म्हणजे एक वेगळचं व्यक्तीमत्व आहे... ते एक ऍडव्हेचरि लव्हींग पसरन आहेत... तसं ऍडव्हेचरि मलाही आवडतं... आिण त्यांना हे सगळं एवढ्या सहजा सहजी होवू द्यायचं नाही... असं िदसतं'' िवजय म्हणाला.

''सहजासहजी होवू द्यायचं नाही... पण का?'' िप्रिया.

'' कारिण त्यांना मला आजमावयाचं आहे... ते माझी योग्यता पडताळून पाहत आहेत... आिण ते साहजीकच आहे... ते एवढी त्यांची एकुलती एक मुलगी कुणाला देत आहेत तरि त्याची योग्यता त्यांनी पडताळून पहायला नको?... काय?'' िवजय.

'' पण .. तू ितथे िसलेक्ट झालास आिण आता तू इतके िदवस त्यांच्या हाताखिाली काम करितो आहेस... मग तरि त्यांना तुझ्या योग्यतेची पुरिपुेरि कल्पना यायला हवी'' िप्रिया.

'' अगं तशी योग्यता नाही... माझ्यावरि संकटं आली तरि मी त्यांना कसे तोंड देतो... हे त्यांना पडताळून पहायचं आहे... थोडक्यात, ते माझी पिरिक्षा घेवू पाहत आहेत... घेवू देत... मीही त्यांच्या पिरिके्षत कसा पुरिपुेरि उतरितो ते बघ'' िवजय.

आतामात्र िप्रिया न रिाहवून बोललीच, '' पण ही अशी कशी िजवघेणी परिीक्षा?... एखिाद्याच्या िजवाशी खेिळणं... हे तुला तरिी पटत ंका?''

िवजय हसला आिण म्हणाला, '' अगं या मोठ्या लोकांच्या ह्या अशाच पिरिक्षा असतात...''

'' तु काहीही म्हण ... मला तरि हे पटत नाही आहे... '' िप्रिया म्हणाली.

िप्रिया िवजयच्या घरुन बाहेरि पडली, पण समाधानी होवून नक्कीच नाही. िवजयने ितला जे काही सांगीतले, ते ितला समजले होते, िवजयने तसे ते अगदी 'कन्व्हीन्स' करुन सांिगतले होते. तशी त्याच्या 'कन्व्हीन्सींग' पावरिबद्दल ती आधीपासूनच जाणून होती. ितला पोस्ट गॅ्रजूएट करिण्यास त्यानेच 'कन्व्हीन्स' करुन भाग पाडले होते. हे ते अजून िवसरिली नव्हती. पण आज प्रिथमच ितला त्याने सांिगतलेले पुणरपणे पटलेले नव्हते. कुठेतरिी ितला ते खिटकल्याप्रिमाणे जाणवत होते. त्याला जास्त खिोदनू िवचारिणेही ितला योग्य वाटत नव्हते. तसा ितने प्रियत्न केलाही. पण तो छोट्या छोट्या गोष्टीवरि िचडत होता.

की तो ितच्यापासून काही लपिवत होता...

तशी ती त्याला पुणरपणे ओळखित होती. तो शक्यतो ितच्यापासून काही लपिवत नसे.

पण न जाणो काही न सांगण्यासारिखेि असेल...

की जे तो ितच्यापासून लपिवत असावा...

तसा आज त्यांच्यातला बॉंडही जो बऱ्याच िदवसांपासून - नव्हे बऱ्याच वषारपासून मजबूत होता तो ितला आज प्रिथमच कमकुवत झाल्यासारिखिा जाणवला. कारिण कदािचत तो खिलूुन ितला सवर काही सांगत नव्हता. िकंवा तीत्याला पुणरपणे समजण्यात आज असमथर वाटत होती.

तो नयनाच्या प्रिमेात पडला म्हटल्यावरि ते साहिजकच होते म्हणा...

पण त्यांच्या प्रिेमाला आज ितला वेगळेच वळण लागतांना िदसत होते. पण पुणर सत्य जाणून घेतल्यािशवाय ितला चैन पडणारि नव्हते. म्हणून िवजयच्या घरुन बाहेरि पडल्याबरिोबरि ितने ठरिवले की आता सरिळ नयनाच्या घरिी जायचे. पण नंतरि एक क्षण ती थबकली.

आपण नयनाच्या घरिी जात आहोत हे योग्य आहे का?...

आिण तेही िवजयला मािहत नसतांना ...

त्याला िवचारिले तरि तो नक्कीच ितला जावू देणारि नव्हता...

िकंवा त्याने जावू िदले असतेही. पण ितचीच त्याला िवचारिण्याची िहम्मत होत नव्हती. आिण आता त्याच्या घरिाच्या बाहेरि पडल्यावरि ितच्या डोक्यात नयनाला भेटण्याचा िवचारि आला होता. त्यामुळे पुन्हा जावून त्याला िवचारिणे ितला योग्य वाटले नाही.

पण आपण ितथे जावून करिणारि तरिी काय आहोत?...

आपल्याला ितचा स्वभाव मािहत नाही की काही नाही...

आिण ितला िवचारिलेले ती आपल्याला सरिळ सांगेल?...

पण िवजय िजच्या प्रिमात पडला ती तशी नसावी अशी ितला शाश्वती होती.

पण तसे म्हणावे तरि िवजयला अशा प्रिसंगानंतरि ती भेटणेही टाळू तरिी कसे शकते..

ितथे गेल्यािशवाय या सगळ्या गोष्टीचा अंदाज येणारि नव्हता.

पण आपल्या जाण्याने काय पिरििकास्थती बदलणारि आहे का?...

कदािचत ितला भेटल्याने आपल्याला पिरििकास्थतीचा अचूक अंदाज तरिी येईल...

पण पिरििकास्थती जाणून घेण्याच्या नादात आपल्यामुळे त्यांच्यामधे अजून काही गैरिसमज िनमारण झाला तरि?...

िवजय आिण माझ्याबद्दल ितला काही गरैिसमज तरि होणारि नाही?...

त्यांच नातं तूटण्यास आपण कारिणीभूत तरि होणारि नाहीना?...

नाना प्रिकारिचे िवचारि ितच्या मनात येत होते.नयना बद्दल ितने िवजयच्या तोंडून बरिचे ऐकले होते. पण आत्तापयरत ितने नयनाला प्रित्यक्ष पाहाले नव्हते.

कदािचत ितला पाहण्याची इषारयूक्त इच्छा तरि आपल्याला ितच्याकडे जाण्यास भाग पाडत नसावी...

ितने स्वत:ची प्रिबळ इच्छा पाहता स्वत:ला पडताळून बिघतले.

नाही नाही...

आता सगळ्या गोष्टी कशा इषार वाटण्याच्या पिलकडे गेल्या होत्या.

पण नाही ... आपल्या िमत्राच्या प्रिती एक कतरव्य म्हणून िप्रियाला ितची भेट घेणं आवश्यक आहे...

हो बरिोबरि आहे... िवजयमुळेच आपण ितला भेटण्यास प्रिवृत्त झालो आहोत...

म्हणजे अजुनही िवजयबद्दलची प्रिेमाची भावना आपल्यात िशल्लक आहे...

हो बरिोबरि... कदािचत ती भावना आपण कधीही िमटवू शकणारि नाही...

ितला जाणवले होते.

पण अश्याने तरि ती भावना पुन्हा उचंबळून तरि येणारि नाही...

त्या भावनेला आपण आता उगीच खितपाणी तरि घालत नाही आहोत?...

आिण ती पुन्हा जावे की न जावे या िववंचनेत पडली.

नाही ... आपण आपल्या पिहल्या िवचारिाचंच समथरन करिायल हवं...

नंतरिचे िवचारि नेहमी गोंधळून टाकणारि ेअसतात... आिण नंतरिचे िवचारि हे अितिवचारिाचा पिरिणाम असतात...

आिण अितिवचारि म्हणजेच अिवचारि...

त्यामुळे आपल्याला गेलच पािहजे...

ितने मनाचा पक्का िनश्चय केला आिण ितचे थबकलेले पाय आता जोरिात चालू लागले होते.

िवजयने नयनाबद्दल आधीच िप्रियाला एवढे काही सांिगतले होते की ितला ितचा पत्ता वगरैि ेकुणाला िवचारिायची गरिजच नव्हती उरिली. िवजयच्या घरिापासून थोडं अंतरि चालत आल्यानंतरि ितने चौकात ऍटो केला आिण ऍटोवाल्याला सरिळ नयनाच्या घरिाकडे ऍटो घेण्यास सांिगतले.

िप्रिया नयनाच्या बगंल्यासमोरि ऍटोतून खिाली उतरिली. त्या भव्य िदव्य बगंल्याकडे अचंबेने पाहतच ितने ऍटोवाल्याच्या पसेै िदले. ितने बाहेरुनच आत बगंल्याच्या आवारिात न्याहाळून बिघतले. सगळं कसं िनटनेटकं िदसत होतं. बगंल्यासमोरि िहरिवीगारि लॉन - अगदी व्यविकास्थत कटींग केलेली. आिण आवारिात सगळीकडे शोची, कुठे फुलांची झाडं िदसत होती. सगळ्यांची कशी अगदी व्यविकास्थत कटींग केलेली. त्या सगळ्या गोष्टीवरुन न जानो का? पण िप्रियाच्या डोळ्यासमोरि नयनाच्या विडलांची एक प्रिितमा तयारि झाली होती--- अगदी भावनािवरििहत... यतं्रमाणवाप्रिमाणे ... गिंभरि व्यक्तीमत्व.बगंल्याला न्याहाळून पाहता पाहता अचानक ितला आठवले की िवजयने जेव्हा नयनाच्या घरिी फोन करुन ितला भेटण्याचा प्रियत्न केला होता तेव्हा ती बाहेरिगावी गेल्याचं सांगण्यात आलं होतं.

ती गावावरुन परित आली असेल का?...

ितच्या मनात प्रिश्न डोकावला.

पण त्याने फोन केल्याला एव्हाना सात - आठ िदवस तरिी झाले असतील...

म्हणजे ती परित आली असेल...

िकंवा ती बाहेरि गावी वगेैरि कुठे गेलीच नसेल फक्त िवजयला तसे सांगण्यात आले असेल...

ते काहीही असो... आता आपण इथपयरत आलोच आहोत तरि ती घरिी आहे की नाही हे बघायलाच हवं...

िप्रिया जेव्हा बगंल्याच्या आवारिाच्या फाटकाजवळ गेली. ितथे ितला एक चौकीदारि तनैातीत असलेला िदसला.

'' कुणाला भेटायचे आहे?'' चौकीदारिाने ितला हटकले.

'' नयनाला..'' िप्रिया.

'' काय काम?'' चौकीदारि.

िप्रियाला मािहत होते की या चौकीदारि लोकांना जास्त मान िदला तरि ते जास्त वरिचढ होतात. त्यांच्याशी तुसडेपणाणे वागलं तरि ते अगदी सुतासारिखेि सरिळ होतात.तेही िबचारि ेकाय करिणारि... सवयच ती ... मालकाकडून तुसडेपणाचे शब्द ऐकण्याची सवयच...

'' काम?.... पसरनल काम आहे ... ते मी तुम्हाला सांगू शकणारि नाही '' िप्रिया ठामपणे त्याला जास्त भाव न देता म्हणाली.

आतामात्र चौकीदारि वचकला आिण त्याने एकदा ितला न्याहाळून बिघतले आिण पुढे अदबीने िवचारिले, '' बरि ंआपलं नाव?''

'' िप्रिया ... '' िप्रिया म्हणाली.

चौकीदारिाने लागलीच ितथे ठेवलेल्या इटंरिकॉमवरि दोन बटनं दाबली आिण तो के्रिडल कानाशी लावून प्रिितक्षा करु लागला.

'' मॅडम ... आपल्याला कुणी िप्रिया मॅडम भेटायला आलेल्या आहेत...'' चौकीदारि फोनवरि बोलला.

चौकीदारिाने थोडावेळ ितकडचे बोलणे ऐकले आिण त्याने फोन कानावरि ठेवूनच िवचारिले, '' िप्रिया कोण? ... म्हणजे आपल ंआडनाव मॅडम!''

'' िवजयची मिैत्रण म्हणून सांगा '' िप्रिया म्हणाली.

चौकीदारिाने काही वेळ िप्रियाकडे प्रिश्नाथरक नजरिनेे पाहाले आिण फोनमधे बोलला, '' मॅडम कुणी िवजयची मतै्रीण आहे म्हणतात त्या ''

काही वेळाने चौकीदारिाने गंिभरिपणे फोन खिाली ठेवला आिण गभंीरितेनेच िप्रियास फाटकातून आत घेतले. आत जातांना िप्रियाला जाणवत होतेकी चौकीदारिासही कदािचत िवजयबद्दल मािहत होते. िकंवा त्याला िवजयबद्दल काही सुचना देवून ठेवण्यात आल्या असाव्यात. कारिण िवजयचं नाव काढताच अचानक त्याचा गभंीरि झालेला चेहरिा आिण जड झालेल्या त्याच्या हालचाली ितच्या नजरितेून सुटल्या नव्हत्या.

फाटकातून बगंल्याच्या आवारिात िशरिल्यावरि िप्रिया सरिळ बगंल्याच्या प्रिमुखि दरिवाजाजवळ गेली. दरिवाजा अजुनही आतून बदंच होता. ितला ते जरिा खिटकल्या सारिखेि झाले. कारिण ितची अपेक्षा होती की 'िवजयची मतै्रीण' म्हटल्यावरि नयना कदािचत दारि उघडून ितची वाट पाहत उभी असेल. पण तसे काही झाले नाही. ितथे बदं दरिवाजाजवळ ती थोडावेळ थांबली.

कदािचत नयना आत काही कामात िबझी असेल...

त्यामुळे ितला समोरि येण्यास कदािचत वेळ होत असावा...

पण ती बरिाच वेळ थांबल्यानंतरिही जेव्हा दरिवाजा उघडला नाही तेव्हा िप्रियाने नाईलाजाने बगंल्याच्या दारिाची बेल दाबली आिण ती दारि उघडण्याची वाट पाहू लागली. दारि उघडेपयरत ितने बगंल्याच्या आजुबाजूचा पिरिसरि, व्हरिडं्यात ठेवलेलं उंची फिनरचरि, इत्यादीवरुन एक नजरि िफरिवली. सगळा कसा एका कंपनीच्या मॅनेजरिला शोभेल असा थाट होता. थोड्या वेळाने दारि उघडलं. दारिात एक सुंदरि मुलगी उभी होती. नयनाच असावी!. कुणीही ितच्या प्रिेमात पडावं अशी ितची सुंदरिता होती. िप्रियाला ितचा हेवा वाटल्या वाचून रिाहाला नाही. तशी िप्रियाही कमी सुंदरि नव्हती, पण नयनाचं रिाहाणीमान ितच्या सुंदरितेला अिधकच खिलुवत होतं. िप्रिया ितच्या कामाच्या व्यापामुळे कदािचत स्वत:च्या रिाहाणीमानाकडे तेवढे लक्ष देवू शकत नसावी.

'' मी िप्रिया... िवजयची मिैत्रण...'' िप्रियाने स्वत:ची ओळखि करुन िदली.

नंतरि प्रिश्नाथरक मुद्रा करुन िवचारिले, '' तू नयनाच ना?''

'' हो मीच नयना'' ती म्हणाली.

'' ये आत ये ना'' ितच्या शब्दात मृदतुा आिण आदरि जाणवत होता.

िप्रिया ितच्या मागे मागे आत डर ाईगंरुममधे गेली. डर ाईगंरुमच्या ठेवणीवरुन सुद्धा त्यांची आथीक सुबत्ता आिण संपन्नता जाणवत होती. डर ाईगंरुममधे एक मध्यमवयीन व्यक्ती पेपरि वाचण्यात मग्न होती.

ितचे वडील असावेत ...

नयनाने िप्रियाला इशाऱ्यानेच बसायला सांिगतले. िप्रिया त्या व्यक्तीकडे पाहून बसण्यास

अवघडल्यासारिखिी करु लागली तेव्हा नयना ितच्या जवळ जावून हळूच म्हणाली, '' माझे वडील आहेत..''

नयनाच्या चेहऱ्यावरि त्यांचा धाक, दडपण स्पष्ट जाणवत होतं, त्यांची चाहूल लागताच ितच्या वडीलांनी वतरमान पत्रातून डोकं वरि काढून त्यांच्यावरि एक नजरि टाकली आिण काहीही न बोलता उठून ते तेथून आत िनघून गेले. एव्हाना िप्रिया सोफ्यावरि बसली होती आिण ितच्या शेजारिीच नयनाही बसली.

िप्रियाला सरुिवात कशी करिावी काही कळेना, '' कशी आहेस?'' िप्रियाने एकदमच सुरिवात कशी करिावी या िहशोबाने िवचारिले.

'' चांगली आहे... '' ती हसून जणू काही घडलचं नाही या अिवभारवात म्हणाली.

'' मी आत्ता िवजयकडूनच आले '' ती कशीबशी पुढे बोलली.

नयना नूसती ऐक़त होती.

िप्रियाला अपेक्षा होती की ती िवचारिले 'कसा आहे िवजय?' वगेैरिे. पण तसे काहीच झाले नाही. आिण ितच्या वागण्यातही एवढा 'प्रिोफेशनलपणा' होता की ितला एक क्षण शकंा वाटून गेली की -

हीच ती नयना आहेका? की िजच्यािवषयी िवजयने ितला सांगीतले?...

हीच ती नयना का िजच्यावरि िवजय प्रिेम करितो?...

आिण हीच ती नयना की िजही िवजयवरि तेवढंच प्रिेम करिते?...

ज्या गोष्टी नयनाकडून व्हायला पािहजे होत्या त्या ितच्या अपेके्षप्रिमाणे होत नव्हत्या.

मी चुकीच्या घरिात तरि नाही आले?...एक क्षण ितला वाटून गेले.

मोठे लोक आहेत ना...

म्हणून कदािचत आपल्या भावनांचं उघड प्रिदशरन करित नसावेत...

हो तसेच असावे... ते म्हणतात ना की मोठ्या लोकांच्या मोठ्या गोष्टी...

ितने स्वत:ची समजूत घालण्याचा प्रियत्न केला. पण तरिीही ितला आता थोडं अवघडल्यासारिखिं वाटत होतं. तेव्हा ितने आता सगळं आटोपतं घेवून सरिळ मुद्द्यालाच हात घालायचे ठरििवले.

'' तुला एक गोष्ट िवचारु?'' िप्रियाने ितचा अंदाज घेत प्रिश्न िवचारिला.

'' िवचारि '' ितच्या चेहऱ्यावरि काहीही अिवभारव नव्हता.

'' म्हणजे स्पष्टच िवचारिते ?'' िप्रियाने िहमं्मत एकवटून, सोफ्यावरि सरिळ ताठ बसत, ितच्याकडे नेत्रकटाक्ष टाकीत िवचारिले.

ती काहीच बोलली नाही. उलट िप्रियाच्या िवचारिण्याची वाट पाहू लागली.

'' तू िवजयवरि प्रिेम करितेस का?'' िप्रियाने सरिळ सरिळ िवचारिले.

बोलायच्या आधी ती एक क्षण थांबली. जणू ितने काय बोलायचे याचा आधी व्यविकास्थत िवचारि केला. आिण सोफ्यावरि िनट बसत, जणू योग्य शब्दांची जुळवाजुळव करिीत म्हणाली, '' हे बघ... तो एक चांगला मुलगा आहे... हूशारि आहे... होतकरु आहे... तो आिण मी एका प्रिोजेक्टवरि सोबत काम करिीत होतो... मी त्याला एका चांगल्या िमत्राप्रिमाणे मानत होते... म्हणजे अजूनही मानते... पण त्याचा त्याने

गरैिसमज करुन घेतलेला िदसतो...''

िप्रियासाठी हा एक मोठा आघात होता. जणू ितच्याद्वारि ेिवजयच हे सगळं ऐकत होता. पुढे काय बोलावे ितला काही कळेना. तरिीही आपण जे ऐकल ंते कदािचत बरिोबरि ऐकलं नसावं िकंवा ितने जे सांिगतल ंते ितला बरिोबरि कळले नसावे या अिवभारवात ती पुढे म्हणाली.

'' म्हणजे तू त्याच्यावरि प्रिेम करिीत नाहीस'' िप्रियाने पुन्हा अजुन स्पष्टपणे िवचारिले.

'' स्पष्टच सांगायचे झाल्यास मी त्याच्यावरि प्रिेम वगेैरि ेकाही करिीत नाही ... िकंबहुना प्रिेम वगेैरि ेअशा फालतू आिण िचप गोष्टींवरि माझा िवश्वास नाहीये...'' ती आता मोकळी बोलायला लागली होती.

आतामात्र िप्रियाला काहीएक कळत नव्हते. कारिण इथे यायच्या आधी ितने वेगळेच गृहीत धरिले होते. की कदािचत त्यांच्यात काहीतरिी गैरिसमज झाला असावा. आिण तो कदािचत आपल्याला दरुि करिावा लागेल. पण इथे तरि गोष्टी अगदी स्पष्टपणे बोलल्या जात होत्या. तरिीही तीने आशा सोडली नव्हती.

'' पण िवजयतरि म्हणतो की तु सुध्दा त्याच्यावरि प्रिमे करितेस म्हणून ... म्हणजे त्याने तु असं मिैत्रणीजवळ बोलत असतांना ऐकलं आहे ... असं तो म्हणत होता ... आिण तुझ्या वडीलांना सुद्धा या गोष्टीची जािणव आहे असं तो म्हणत होता.'' िप्रिया िवजयची बाजू मांडत म्हणाली.

नयनाने एक क्षण शुन्यात बिघतले आिण ती दृढतेने म्हणाली, '' तो खिोटं बोलतो आहे..''

िवजय आिण खिोटं?...

हे कसं शक्य आहे?...

िवजयला ती पुरिपुेरि ओळखित होती...

जो गमतीतही खिोटं बोलण ंटाळतो ... तो एवढी मोठी गोष्ट खिोटं कसा बोलेल...

'' पण तो खिोटं का बोलेल?'' िप्रियाने जणू स्वत:लाच प्रिश्न िवचारिला.

िप्रियाला आता नयनाला पुढे अजून काही िवचारिण्यात स्वारिस्य वाटत नव्हते. पण ितला रिाहून रिाहून वाटत होतं की पाणी कुठंतरिी मुरितय खिरिं. िवजय खिोटं बोलणारि नाही याची ितला शाश्वतीच नाही तरि पुणरपणे खिात्री होती. उलट नयनावरि दडपण जाणवत होतं. ितच्या वडीलांचा धाक ितच्यावरि स्पष्टपणे िदसत होता. कदािचत त्यामुळेच ती दबावाखिाली आिण दडपणाखिाली येवून बदलली असावी. िकंवा ितच्या मनात जे आहे ते स्पष्ट बोलू शकत नसावी. कदािचत ितच्यावरि आता ितच्या वडीलांनी दबाव आणला असावा. पण तसे म्हणावे तरि िवजयच्या म्हणण्यानूसारि ितच्या वडीलांनाही त्यांचे प्रिेम मान्य होते. मग अश्या पिरििकास्थतीत हे सगळं काय होत आहे ितला काहीएक कळत नव्हतं. िकंवा हे सगळं ितच्या आकलनाच्या पिलकडचे होते.

'' पण िवजयच्या खिोटे बोलण्यामागे त्याचा काय स्वाथर असू शकतो?'' िप्रियाने पुन्हा खिोदनू ितला िवचारिण्याचा प्रियत्न केला.

'' ते मी कसे सांगू शकेन?'' ती बेिफकीरिपणे खिांदे उचकुन म्हणाली.

आतामात्र िप्रिया नयनाची प्रित्येक गोष्टीत एवढी सहज आिण बेिफकीरि भूमीका बघून ती िचडली होती. ितला ितचा सहजपणा आिण बेिफकीरिपणा आता उमरटपणा वाटायला लागला होता. ितला वाटत होत ंकी नयनाला ितचे केस पकडून चांगला जाब िवचारिावा की ' तुझा प्रिेमावरि िवश्वास नाही आहे ना... मग त्याला तुझ्या प्रिमेात पडायच्या आधीच का स्पष्ट बोलली नाहीस... िकंवा त्याला तुझ्या प्रिमेात पडायच्या आधीच सावध का केले नाहीस... िकंवा स्पष्टच बोलायचे झाल्यास त्याला का नादी लावलसं... की तुझ्या प्रिेमात पाडून तुला त्याची असाय्य झालेली दशा पाहाण्यात येणारिा अघोरिी आनंद लूटायचा होता. ' पण लगेच ितने स्वत:ला सावरिले. ितला ितच्यामुळे प्रिकरिण िचघळवायचं नव्हतं. िकंवा त्यांच नात तूटण्यास ितला कारिणीभूत व्हायचं नव्हतं.

शेवटी बोलण्यासाठी काही िशल्लक रिाहाले नाही असे जाणवताच िप्रिया िनघण्यासाठी उठत म्हणाली, '' बरि ंयेते मग...''

नयनाही उठून ितला दारिापयरत पोहोचवायला आली. अजुनही िप्रियाने हारि मानली नव्हती. जाता अचानक ती दारिात थांबली आिण मागे वळून नयनाच्या अगदी डोळ्यात डोळे टाकीत म्हणाली , '' हे बघ नयना .. िवजय एक चांगला मुलगा आहे हे तूही कबूल केल ंआहेस... तेव्हा गोष्टी एवढ्या टोकाला का जावू देतेस... त्याच्यासारिखिा चांगला मुलगा तुला शोधून सापडणारि नाही... ''

ितच्या प्रिितिक्रियेसाठी मधे एक क्षण ती थांबली. पण ितची काहीच प्रिितिक्रिया नव्हती.

तेव्हा ती पुढे म्हणाली, '' तू काहीतरिी चुक करिीत आहेस... असं तुला नाही वाटत?''

नयना काहीच बोलली नाही. ितचा चेहरिा अगदी िनिवरकारि होता.

िप्रिया जेव्हा नयनाच्या घरुन परित आली तेव्हा सत्य पिरििकास्थतीची जाणीव होण्यापेक्षा अजुनच गोंधळलेली होती. नयनाची जी 'इमेज' ितच्या डोळ्यासमोरि होती त्यापेक्षा ती िकतीतरिी वेगळी िनघाली होती.

अश्याने तरि जरिी त्यांचं पुन्हा जुळून आल ंतरिी पुढे पटेल का?..

िवजयने मोठ्या घरिाशी सबधं जोडण्याच्या नादात पुणरपणे चुकीची तरि सॉइस नाही ना केली...

कदािचत आपल्या कुटंुबाच्या भिवतव्याच्या दृष्टीने तो एवढ्या मोठ्या लोकांशी सबधं जोडू पाहत

असावा?...

पण या मोठ्या घरिाशी सबंध जोडून त्याच्या कुटंुबाजे भिवतव्य खिरिोखिरिच उज्वल होणारि होते ... की तो त्याच्या कुटंुबापासून अजुनच दरूि झाला असता?...

िक िवजय म्हणतो तसे ते सगळेजण नाटक तरि करिीत नसावेत ?...

कदािचत नाटकच करिीत असावेत... कारिण ज्या प्रिमाणे िवजयने सांिगतल्याच्या िवपरिीत त्यांचे वागणे वाटत होते... ते एक चांगले वठवलेले नाटकच असू शकते...

पण िवजयने जो त्यांच्या नाटक करिण्याचा उद्देश सांिगतला होता तो अजुनही ितला पुणरपणे पटला नव्हता...

थोडक्यात काय तरि ती पुणरपणे गोंधळलेली होती. त्यामुळे या सगळ्या प्रिकरिणात ितने रिाजेशलाही सहभागी करिण्याचे ठरिवले होते.

िप्रियाने आज मुद्दाम रिाजेशला आिण िवजयला संध्याकाळी अशोक पाकर मधे बोलवले होते. िप्रिया आिण रिाजेश पाकर मधे आधीच आले की जेणेकरुन त्या प्रिकरिणावरि जी चचार िवजयच्या उपिकास्थतीत केली जावू शकत नव्हती ती आधीच केली जावी. रिाजेश आिण िप्रिया बेचवरि बसून चचार करिीत होते. िवजय अजून आला नव्हता. िप्रियाने िवजयची बाजु ऐकल्यानंतरि ितच्या मनाचा जो गोंधळ उडाला होता आिण तो गोंधळ कमी व्हावा म्हणून ती नयनाला भेटली होती. पण उलट गोंधळ अिधकच वाढला होता.

'' हे बघ मी दोघांच्याही बाजु नुसत्याच ऐकून नाही तरि समजूनही घेण्याचा प्रियत्न केला आहे पण मी तरिी कोणत्या िनष्कषारप्रित पोहोचू शकत नाही आहे'' िप्रिया त्याला ती दोंघानाही भेटल्याची सपूंणर मािहती थोडक्यात िदल्यानंतरि म्हणाली.

'' अच्छा म्हणजे िवजय खिोटा बोलतो आहे असं ितचं म्हणणं आहे'' रिाजेश संपूणर गोष्टींचा सारि आिण

िनष्कषर काढीत म्हणाला.

'' िवजय खिोटं बोलणारि नाही याची मला शाश्वतीच नाही तरि पुणरपणे खिात्री आहे'' िप्रिया म्हणाली.

'' मलाही..'' रिाजेशने दजूोरिा िदला.

'' पण मग नयना का खिोटं बोलत असावी ?'' िप्रियाने प्रिश्न उपिकास्थत केला.

नयनाचं आिण िवजयचं जरि िफसकटलं तरि एका दृष्टीने बरिचं होईल...

कमीत कमी त्यांना पुन्हा एकत्र यायची संधी िमळेल...

रिाजेश िवचारि करिीत होता. खिरितंरि तो मनातून खिपु खिशु झाला होता. पण वरिवरि तसं दाखिवू शकत नव्हता.

'' तू जरि म्हणतेस तशी ती नयना असेल तरि त्यांचं वाजल ंते एका दृष्टीने बरिचं झालं'' रिाजेश न रिाहवून म्हणालाच.

'' अरिे... रिाजेश .. तु असं कसं बोलतोस... आज त्याच्या प्रिेमावरिच नाही तरि त्याच्या नोकरिीवरिही गदा आली आहे आिण तू त्याच्यातून मागर काढायचा िवचारि सोडून ... जे झालं ते चांगलं झाल ंअसं कसं म्हणू शकतोस...'' िप्रिया िचडून म्हणाला.

'' असं नाही तरि कसं म्हणू .... या िवज्याला नोकरिी लागल्यापासून त्याच्या डोक्यात हवा िशरिली आहे... त्याला जवळचं कोण अन दरूिचं कोण हेही कळेनासं झालं आहे..'' रिाजेशही िचडून म्हणाला.

'' पण हे बघ... रिाजेश... आता ही वेळ त्या गोष्टी करिण्यास योग्य नाही आहे'' िप्रिया त्याला आता समजावणीच्या सुरिात म्हणाली.

रिाजेश काही न बोलता गप झाला. आिण िप्रिया िवजयची वाट पाहत आपल्या िवचारिांत गुंग झाली. याआधी असं कधीच झालं नव्हत ंकी िवजयच्या प्रिश्नासाठी िप्रिया आिण रिाजेश चचार करिीत बसले आहेत. उलट त्या दोघांना काही प्रिश्न असल्यास िवजयकडून ते मागरदशरन घेत. आिण तो चुटकीसरिशी त्यांचे प्रिश्न सोडवतही असे. आज िजवनभरि जो ितचा मागरदशरक रिाहाला होता त्यालाच कदािचत आज मागरदशरनाची गरिज होती... िप्रिया िवचारि करिीत होती.

'' ितच्या वडीलांचं दडपण.... िकंवा दबाव असला पािहजे ितच्यावरि'' इतका वेळ पासून िवचारि करिीत असलेला रिाजेश शेवटी एका िनष्कषारपत पोहोचला.

'' हो तुझं म्हणणं बरिोबरि आहे... ितच्या वडीलांचा दबाव, दडपण मलाही ितच्यावरि स्पष्ट जाणवत होतं.'' िप्रिया म्हणाली.

'' िकंवा ितची काही मजबूरिी असावी की ज्यामुळे ती खिोटं बोलत असावी'' रिाजेश.

'' अशी काय मजबूरिी असावी?'' िप्रिया.

'' िकंवा त्यांची जरिी इच्छा असली तरिी त्यांना िनणरय एवढ्या लवकरि घ्यायचा नसेल'' रिाजेश.

'' पण असे का?'' िप्रिया.

'' कारिण तेवढ्यात अजुन एखिादा िवजयपेक्षाही चांगला मुलगा िमळाला तरि'' रिाजेश.

'' पण ते असा कसा िवचारि करु शकतात'' िप्रिया.

'' अगं हे मोठे लोक फारि प्रिोफेशनल असतात... यालाही हाताशी ठेवतील... आिण तेवढ्यात दसुरिा एखिादा चांगला िमळाला तरि याला डावलून त्याच्याशी ितचं लग्न लावण्यासही मागे पुढे पाहणारि नाहीत''

िवजय.

'' हो ... तू म्हणतोस तसं ते अती प्रिोफेशनल असलेले मलाही जाणवलं खिरिं... पण तरिीही मला नाही वाटत की ते असं करितील'' िप्रिया.

तेवढ्यात त्यांना िवजय समोरुन येतांना िदसला.

'' अरि ेकाय केवढा वेळ?'' रिाजेश आपल्या घड्याळाकडे बघत म्हणाला.

'' कुठे वेळ कुठे... मी तरि बरिोबरि वेळेवरि आलो... अगदी इडंीयन स्टॅडडर टाईम नुसारि... तुम्हीच लेकाचेहो लवकरि आलात... नेहमी प्रिमाणे'' िवजय हसून म्हणाला.

िप्रियाने आपल्या घड्याळाकडे बिघतले. चांगला अधार तास तो उशीरिा येत होता. सहसा तो असा उशीरिा कधी येत नसे. आिण आलाच तरि तशी िदलगीरिी व्यक्त करिीत असे. िप्रियाला आज िवजयमधे एक वेगळाच िबनधास्तपणा िदसत होता.

प्रिेमात पडल्यावरि असं होत असेल कदािचत...

िकंवा नयनाच्या संगतीचा पिरिणाम असावा..

ितने िवचारि केला.

तो जवळ येताच, ते बेचवरि बसले. एक दोन क्षण काही न बोलता गेले. कुणी काहीच बोलत नाही हे पाहून िवजयनेच सुरिवात केली , '' बोला काय िवशेष ... मला कशाला बोलावलसं इथे... रिाजेशलाही बोलावलसं म्हणजे िवषय काहीतरिी गभंीरि आहे असं िदसतं''

'' का म्हणजे काहीतरिी गंभीरि असेल तरिच मी येतो असं तुला म्हणायचं आहे का?'' रिाजेशला त्याचा तो

टोमणा सहन न होवून तो िचडून म्हणाला.

'' अरिे... येवढं िचडायला काय झालं... काहीतरिी गिंभरि असल्यावरिच तू येतोस... असा जरिी त्याचा अथर िनघत असला तरिी ... कुणीतरिी एकदम मेल्यावरिच जाण्यापेक्षा हे केव्हाही चांगलेच की'' िवजय त्याला अजुनच खिोचून बोलला.

रिाजेश पुरिता िचडला होता पण रिागाच्या भरिात आता याला काय उत्तरि द्यावे त्याला काही सुचत नव्हते.

'' काय िवजय.. असं काय बोलतोस तू ... एकदमे मेल्यािबल्याच्या गोष्टी'' आता िप्रियाही िचडली होती.

'' अगं एक िदवस प्रित्येकालाच मरिायचं असतं... त्यामुळे मरिण्याचा एवढा बाऊ करिायचं काही कारिण नाही'' िवजय.

इतक्या िदवसानंतरि प्रिथमच िप्रियाने पुन्हा िवजयच्या िफलॉसॉफरि शलैीत काहीतरिी ऐकले होते. त्यामुळे ितला त्यातल्या त्यात बरि ेवाटले.

पण तसे काही न बोलता िकंवा चेहऱ्यावरि न दाखिवता ती पुढे सरिळ मुद्द्यालाच हात घालीत म्हणाली, '' मी नयनाच्या घरिी गेले होते...'' िप्रियाने सरिळ मुद्द्यालाच हात घातला.

कारिण ितला पुन्हा गोष्टीना वेगळे वळण नको होते.

'' नयनीकडे होय... काय म्हणाली ती'' िवजयने आतूरितेने िवचारिले.'नयनी' शब्दात तरि त्याचे ितच्याबद्दलचे ओतप्रिोत भरिलेले प्रिमे िदसत होते.

रिाजेशला तरि त्याचे असे प्रिेमाने 'नयनी' उच्चारिने मुळीच आवडलेले िदसत नव्हते.

'' पण ितचं थोडं वेगळच म्हणणं आहे'' िप्रियाने एकदम कसं सांगावं असा िवचारि करुन थोडी वेळ मारुन

नेली.

'' काय म्हणण ंआहे ... म्हणजे तसे आम्ही हुडं्यािबडं्याच्या अगदी िवरिोधात आहोत '' िवजय त्यातल्या त्यात गंमत करिण्याच्या प्रियत्नात म्हणाला.

'' िवजय ... गोष्ट ... गमतीवरि नेण्याइतपत साधी नाही आहे'' िप्रिया नारिाजी व्यक्त करिीत म्हणाली.रिाजेशने तरि जणू काहीच बोलायचे नाही असे ठरििवलेले िदसत होते. त्याला वाटले आपण बोललो तरि पुन्हा िवषय दसुरिीकडेच भरिकटेल. म्हणून तो चुपच होता.

'' मग .. काय म्हणणं आहे ितचं'' िवजय.

'' ितचं म्हणणं आहे की... ती तुझ्यावरि प्रिेम वगेरि ेकाहीच करिीत नाही... तसं मी ितला सरिळच िवचारिलं होतं... उलट प्रिेम वगेैरि ेअशा ' फालतू' आिण 'िचप' गोष्टींवरि ितचा िवश्वास नाही असं ती म्हणत होती'' िप्रियाने 'फालतू' आिण 'िचप' वरि जरिा वाजवीपेक्षा जास्त जोरि देत सांिगतले.

िवजय एकदम जोरिात हसला आिण मग पुढे म्हणाला, '' अगं तेच तरि ... तेच तरि मी तुला सांगत होतो... ती पण ितच्या वडीलांच्या नाटकात सामील आहे... ते दोघं िमळून नाटक करिीत आहेत माझ्यासोबत... अगं ती आिण ितचे वडील म्हणजे पक्की एक नाटक कंपनी आहे ... त्यांच्या नाटकामुळे तरि कंपनीत कधी कधी चांगल्या चांगल्याचा िजव भाड्यात पडतो''

'' आिण नुसते एवढ्यावरिच ते थांबले नाहीत तरि ितच्या वडीलांनी माझ्यावरि पाळत ठेवण्यासाठी कंपनीतला एक माणूस ठेवला आहे... तो सारिखिा माझा पाठलाग करितो... आिण लपून - लपून माझं िनिरिक्षण करितो...मी िदवसभरि कुठे कुठे जातो ... आिण काय काय करितो यावरि त्याची बारिीक नजरि असते ... '' िवजय म्हणाला.

िप्रिया आिण रिाजेशच्या सभं्रमयकु्त चेहऱ्याकडे पाहून पुढे तो म्हणाला, '' तुम्हाला खिोटं वाटतं... अगं कुणालाही खिोटंच वाटेल... बरिं... एक काम करिा जरिा इकडं या...''

त्याने दोघांनाही ितथून उठवले आिण तो त्यांना थोडं बाजुला पाकर च्या कंुपनाकडे एका झाडाच्या बुधं्याच्या आडोशाला घेवून गेला.

'' असंच आडोशाला रिहा आिण जरिा ितकडे बघा... आवारिाच्या बाहेरि त्या झाडाच्या मागे... आतापण आमच्या ऑिफसच्या त्या माणसाची कारि उभी आहे... आिण कारिमधून बघ तो कसा इकडेच बघत आहे...'' िवजय बोलत होता.

िप्रियाने आिण रिाजेशने त्याने िनदेश केलेल्या िदशेने त्या झाडाच्या आडोशाला रिाहातच आश्चयारने बिघतले. त्याने दाखििवलेल्या जागेवरि एक मोठं झाड होतं खिरि ंपण झाडाच्या मागे कारि नव्हती.

िप्रियाने आिण रिाजेशने एकमेकांकडे प्रिश्नाथरक नजरिनेे बिघतले आिण त्यांच्या तोंडून एकदम िनघाले, '' कुठे...?''

'' अरि े... ते काय ितथे... ितकडे बघा ना िपंपळाच्या झाडाच्या मागे...'' िवजयने आपल्या हाताने इशारिा करुन दाखििवले.

ितथे िपंपळाचे झाड होते हे खिरि ेपण झाडाच्या मागे ना कारि होती ना कुणी माणूस होता. आता मात्र िप्रियाला िवजयची काळजी वाटायला लागली होती. रिाजेशला तरि काहीच समजत नव्हते.

'' बरि ंते जाऊद्या ... ते ितकडे बघा फाटकाकडे ... आता ितकडून तरि खिदु्द नयनाच आली आहे... ितला प्रित्यक्ष माझ्यासमोरि िवचारि की ती माझ्यावरि प्रिेम करिते की नाही..'' िवजय बगीचाच्या फाटकाकडे िनदेश करिीत म्हणाला.

रिाजेशने आिण िप्रियाने पुन्हा चमकुन बिगच्याच्या फाटकाकडे बिघतले.

'' नयना कुठे?...'' रिाजेशने फाटकाकडे बघत िवचारिले, कारिण तो नयनाला ओळखित नव्हता.

पण '' नयना कुठे?...'' तेच शब्द िप्रियाच्याही तोंडून आश्चयारने िनघाले होते, जरिी ती नयनाला ओळखित होती.

ितकडून फाटकाकडून नयनाच काय... कुणीही येत नव्हतं.

'' ते काय येड्या ितकडं...'' िवजय पुन्हा पुन्हा िनदेश करुन दाखिवत होता.

आिण रिाजेश संभ्रमाने कधी त्याने िनदेश केलेल्या िदशेने, कधी िवजयकडे , तरि कधी िप्रियाकडे बघत होता.िप्रियाच्या लक्षात हा सगळा प्रिकारि काय आहे हे यायला वेळ लागला नाही. ितच्या स्मृती पटलावरि एका मागुन एक िवजयच्या वेड्या बिहणीची िचत्र झळकुन जात होती. ितच्या तोंडातून गळणारिी लाळ, ितचे मोकळे सोडलेले केस.. ितच्या काळजात एकदम चरिर झाले.

ितला िवजयने एकदा त्याच्या बिहणीची हिककत सांगतांनाचे ते शब्द आठवले - '' माझी बिहण वयाच्या एकिवसाव्या वषारपयरत एकदम नॉमरल होती ... पण नंतरि अचानक ितला वेडाचे झटके यायला लागले होते ...''

'' माय गॉड!'' िप्रियाच्या तोंडून अनायसेच िनघाले.

'' काय झाल?ं'' रिाजेशने आता ितच्याकडेही आश्चयारने बघत िवचारिले.

िप्रियाला आता पटत होते की नयना कदािचत खिरि ंबोलत होती.

िप्रियाने सगळी हिककत डॉ. नाडकणीनंा सांगीतली. आिण सगळी हिककत सांगून झाल्यावरि ती त्यांच्यासमोरि खिचुीवरि हताश झाल्यासारिखिी बसली होती.

'' आय सी'' डॉ. नाडकणी काहीतरिी िवचारि केल्यागत म्हणाले.

'' पण तो जो सांगतो आहे... त्यातलं खिरि ंकोणतं आिण काल्पिनक कोणतं?.. हे कळायला काही तरि मागर असेल ?'' िप्रिया म्हणाली.

'' ते फारि कठीण आहे... कारिण अश्या पेशटंच्या बाबतीत खिऱ्या गोष्टींची आिण काल्पनीक गोष्टींची सरििमसळ झालेली असते... खिऱ्या आिण काल्पनीक गोष्टीत जी एक िभंत असते ती नाहीशी झालेली असते... त्यामुळे असे पेशट्स खिऱ्या आिण काल्पनीक गोष्टीत फरिक करु शकत नाहीत ...'' डॉक्टरि नाडकणी म्हणाले.

'' म्हणजे नयनाच्या बाबतीत तो जे काही सांगतो आहे ... ते सगळं काल्पनीक आहे की काय?'' िप्रियाने प्रिश्न उपिकास्थत केला.

'' शक्य आहे... काही काही गोष्टी खिऱ्याही असू शकतात..'' डॉ. नाडकणी म्हणाले.

'' पण हे असं का व्हावं ... आिण तेही िवजयच्याच बाबतीत व्हावं हे फारि ददैुवी आहे ... एवढा हुशारि , होतकरु, मेहनती ... घरिाबद्दल ओढ असलेला चांगला मुलगा... त्याच्याच बाबतीत असं व्हावं...'' िप्रिया म्हणाली.

'' िवजयच्याच बाबतीत नाही तरि... कुणाच्याही बाबतीत असं घडण ंम्हणजे ददैुवाची गोष्ट आहे'' डॉ. नाडकणी म्हणाले.

'' पण असं होण्यास काहीतरि कारिण असेल?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' कारिण ंखिपु असू शकतात... अती दडपण, अित ताण, जबाबदारिीच्या मानाने कमजोरि शरिीरि ... िकंवा कमकुवत मन ... काहीही कारिण असू शकतं.''

थोडा वेळ काही न बोलताच िनघून गेला.

'' अशा बाबतीत हेरिीडीटारिी कारिणही नाकारिता येत नाही ... '' डॉ. नाडकणी पुढे म्हणाले.

'' हो िवजयच्या बाबतीत कारिण हरेिीडीटरिीच असू शकतं... कारिण त्याची बिहणही सायिकयाटर ीक पेशटं आहे.'' िप्रिया म्हणाली.

ितच्या आवाजातून ितची िवजयबद्दल असलेली काळजी िदसत होती.

'' अच्छा म्हणजे बिहणीलाही असाच प्रिॉब्लेम आहे.... '' डॉ. नाडकणीनी शुन्यात पाहत, जणू काहीतरिी िवचारि करिीत िवचारिले.

'' बरि ंितला एक्सॅक्ट्ली कशा प्रिकारिचा... आिण केव्हापासून तो प्रिॉब्लेम आहे..'' डॉ. नाडकणी.

'' जवळपास असाच प्रिॉब्लेम आहे... ितच्या प्रिॉब्लेमला आता जवळपास सात - आठ वषर झाले असतील... आिण एवढ्या िदवसात तो प्रिॉब्लेम आता जरिा जास्त प्रिमाणात आहे एवढंच '' िप्रिया.

'' बरि ंया आधी कधी िवजयला असा प्रिॉब्लेम आला होता का?... आय मीन एनी मॅिनयाक अटॅक िकंवा हालोिसनेशन... त्याला यापुवी कधी झाल ंहोत ंका?''

'' माझ्या मािहतीप्रिमाणे तरि नाही ... मला वाटते हे त्याला प्रिथमच असं होत आहे... '' िप्रियाने उत्तरि िदले.

नंतरि िवचारि केल्यागत डॉ. नाडकणी म्हणाले, '' मला वाटते ही क्लीअरि िकास्कझोफेिनयाची केस आहे... सरुिवातीला िकास्क्रिझोफेिनयामधे पेशटंला असेच... हालोिसनेशन्स होवू शकतात... ''

'' म्हणजे हा पुणरपणे हेरिडेीटरिीच प्रिॉब्लेम आहे म्हणायचा'' िप्रिया एक लांब उसासा टाकत म्हणाली.

'' हो... असंच िदसतं तरि... '' डॉ. नाडकणी.

'' म्हणजे त्यावरि काही उपाय?...'' िप्रिया िनरिाशेने म्हणाली.

'' नाही नाही तसं नाही ... तू काळजी करु नकोस ... तो जरिी हेरिडेीटरिी प्रिॉब्लेम असला तरिी आजच्या काळात मेडीकल सायन्स खिपु पुढे गेल ंआहे... अशा केसेसला आजच्या यगुात शुअरि क्यूअरि अव्हॅलेबल आहे... पण अश्या पेशटं्समधे एक अडचण असते'' डॉ. नाडकणी.

'' अडचण... कोणती... पशैाची? '' िप्रिया.

'' नाही अडचण पशैाची नाही आहे'' डॉ.

'' मग?'' िप्रिया.

'' ते काय आहे अशा केसेसमध्ये पेशटंला िवश्वासात घेण ंफारि जरुरिीचं असतं. आिण टर ीट्मेटपेक्षा तेच सवारत कठीण काम असतं... तुम्हाला त्याला िवश्वासात घेवून मेडीकल टर ीटमेटसाठी तयारि करिणं आवश्यक असते ..'' डॉ. नाडकणी ितला िदलासा देत म्हणाले.

'' िकतीही कठीण असू देत ... मी त्याला घेईन िवश्वासात आिण टर ीटमेट्साठी तयारि करिीन'' िप्रिया ठामपणे म्हणाली.

'' यस आय थींक ... जरिी ते कठीण असल ंतरिी ... यू शुड नॉट फाईनं्ड एनी डीफीकल्टी... कारिण तु स्वत: एक डॉक्टरि आहेस... आिण तोही सुिशक्षीत आहे...'' डॉ. नाडकणी म्हणाले.

थोडा वेळ पुन्हा काही न बोलताच िनघून गेला.

'' बरि ंत्याच्या बिहणीची काय िकास्थती आहे आता ... म्हणजे ितचं टर ीटमेट वगेैरि ेकाह सुरु आहे की नाही... आिण असेल तरि काही फरिक वगेैरि ेआहे की नाही.'' डॉक्टरिांनी मधेच आठवल्यागत िवचारिले.

'' ती म्हणावी तेवढी जरिी नाही तरिी आता बरिी आहे... िवजयने हल्लीच त्याला नोकरिी लागल्याबरिोबरि ितची टर ीटमेट सुरु केली होती... कदािचत टर ीटमेट उशीरिा सुरु केल्यामुळे ितला बरि ेहोण्यास थोडा वेळ लागेल... पण आता पुढे कुणास ठाऊक ितचे काय होईल ते... कारिण त्यांच्या घरिची आिथरक पिरििकास्थती बेताचीच आहे आिण आता वरुन िवजयचीही नोकरिी गेलेली... आिण आता पुन्हा त्याचीही टर ीटमेट'' िप्रिया म्हणाली.

डॉ. नाडकणीचंा चेहरिा पुन्हा काळजीयूक्त झाला.

'' पण डॉक्टरि काळजी करिण्याचं काही कारिण नाही... आता मी आहे ना... मी त्यांना सवरतोपरिी मदत करिीन'' िप्रिया म्हणाली.

'' यस दॅट्स बेटरि'' डॉ.म्हणाले.

एक िदवस जेव्हा िप्रिया िवजयकडे नेहमी प्रिमाणे आली होती तेव्हा िवजय ितला काहीतरिी गहन िवचारि

करिीत असलेला िदसला.

'' काय िवजय आज एकदम िवचारिात िदसतोस...'' िप्रियाने िवचारिले.

'' अगं काही नाही '' िवजय आपल्या िवचारिातून बाहेरि येत म्हणाला.

'' नाही काही तरि आहे... नाही तरि एवढ्या गहन िवचारिात तू कधी नसतोस... मी केव्हाची आलेली आिण तू एवढ्या िवचारिात होतास की तुला काहीच पत्ता नव्हता'' िप्रिया.

'' अगं काही नाही ... आज थोडं वेगळं वेगळं वाटत आहे'' िवजय.

'' म्हणजे?'' िप्रिया.

'' अगं तेच ... काही कळत नाही ... पण वेगळं वेगळं वाटत आहे हे खिरिं'' िवजय.

ह ंआज योग्य वेळ आहे...तो िवषय काढायची ...िप्रियाने िवचारि केला.

'' एवढ्यात नेहमीच वाटतनंा तसं... ''

'' नेहमी ... म्हणजे रिोज वाटत ं... पण कधीतरिी...'' िवजय.

'' म्हणजे... काही कारिण नसतांना िभती ... रिाग... वगेैरि े... असंच वाटतं ना'' िप्रिया.

'' हो बरिोबरि म्हणालीस... पण तुला कसं कळल'ं' िवजय.

'' अरि ेमी काय तुला आजची ओळखिते... तुझा एक श्वास जरिी नागेपुढे झाल तरिी मला इकडे जाणीव होते'' िप्रिया बोलून तरि गेली. पण आता यावरि िवजय कसा िरिऍक्ट करितो याकडे ितचं लक्ष लागल ंहोतं.

पण िवजय आपल्याच तदं्रीत असल्यागत बोलला '' अगं... कदािचत िरिकामं असल्यामुळॆ होत असेल.'' .

'' माझ्याजवळ आहे त्यासाठी उपाय'' िप्रिया आपल्या मुद्द्यावरि येण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाली

'' उपाय ? .. म्हणजे? '' िवजय.

'' म्हणजे... आता इथे नाही सांगता येणारि... चल आपण बाहेरि थोडं िफरिायला जावूया ... म्हणजे मोकळ्या गोष्टीही करिता येतील '' िप्रिया.

'' िफरिायला?... अच्छा चल'' िवजय उठत म्हणाला.

िप्रियाने िफरिायचा बहाणा करुन कसेतरिी आज िवजयला डॉ. नाडकणीचं्या हॉस्पीटलकडे आणले.

'' हे आमचे डॉक्टरि नाडकणी म्हणजे फारि हुशारि डॉक्टरि आहेत बरिं'' िप्रिया डॉक्टरिांच्या बोडरकडे त्याचं लक्ष आकषीत करिीत म्हणाली.

'' हो?... पण मला तरि तुझ्यापेक्षा दसुरिा कुणीच डॉक्टरि हुशारि वाटत नाही'' िवजय ितला छेडण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.

'' अच्छा हो?... तुला कधी आला माझ्या डॉक्टरिकीचा अनुभव... आिण हो मी गायनाकॉलॉजीस्ट आहे म्हटलं... तुला तरिी कधी माझ्या डॉक्टरिकीचा अनभुव येणं काही शक्य नाही '' िप्रिया हसत म्हणाली.

'' हो तेही आहे म्हणा... '' िवजयही हसत म्हणाला, '' पण त्यासाठी अनभुव घेण ंजरुरिीचं नसतं... ''

िवजय.

'' मग?''

'' अगं .. तुझ्याकडे बिघतल्याबरिोबरि मािहत पडतं की तू एक हुशारि डॉक्टरि आहेस म्हणून'' िवजय.

'' खिरिचं... बोलण्याच्या बाबतीत तरि तुझा कुणीच हात धरु शकत नाही'' िप्रिया म्हणाली.

िवजयला एकदम नयनाची आठवण झाली. कारिण नयनाच्या बाबतीतही तो असाच काहीतरिी म्हणायचा.

िवजय िवचारिाच्या तदं्रीत गेलेला पाहून िप्रियाने या क्षणाचा फायदा घेण्याचे ठरिवीले.

'' बरि ंचल आत जावूया '' िप्रिया एकदम िवषय बदलत पुन्हा मुळ मुद्द्यावरि येत म्हणाली. ितला आज कोणत्याही हालतीत िवजयची डॉ. नाडकणीशी भेट घालून द्यायची होती.

'' आत ? '' िवजयने आश्चयारने हॉस्पीटलच्या बोडरकडे पाहत म्हणाला, '' तुला काही काम आहे?''

'' अरि ेनाही हे माझे ओळखिीचे डॉक्टरि आहेत ... चल त्यांना भेटून घेवूया'' िप्रिया म्हणाली.

िवजय अिनच्छेनेच ितच्यासोबत आत गेला. डॉ. नाडकणीनंी त्या दोघांना कॅिबनचा दरिवाजा उघडून आत येतांना बघीतले आिण चेहऱ्यावरि डॉक्टरिी हास्य धारिण करून ते त्यांना म्हणाले, '' प्लीज कम इन''

दोघंही आत यायला लागले तसे ते िप्रियाला म्हणाले, '' प्लीज... यू कॅन वेट आऊटसाईड ''

'' यस सरि'' िप्रिया अदबीने म्हणाली आिण दारिातून मागे वळून वेटींग सेक्शनमधे ठेवलेल्या सोफ्यावरि बसली.

िवजयला हा सगळा प्रिकारि काय चालू आहे हे काही कळत नव्हते. त्याने िप्रियाकडे प्रिश्नाथरक मुद्रेने वळून बिघतले.

'' जस्ट गो इन'' िप्रिया जणू त्याला आश्वस्त करिीत म्हणाली.

िवजय कसाबसा आत गेला तसा डॉक्टरिांच्या कॅिबनचा िकास्प्रिगं असलेला दरिवाजा बदं झाला.

िवजयला आत जावून बरिाच वेळ झाला होता. आिण िप्रिया बाहेरि सोफ्यावरि बसून त्याची वाट पाहत होती.

िजतका वेळ झाला तेवढं उलट चांगलच...

दोघांची सिवस्तरि चचार तरिी होईल...

िप्रिया िवचारि करिीत होती. जवळपास िदड तासानंतरि िवजय कॅिबनचं दारि उघडून बाहेरि आला. बाहेरि येताच त्याने ितला इशाऱ्यानेच चलायची खिनू केली.

'' मला त्यांना सांगून तरि येवू देत '' िप्रिया कॅिबनकडे जात म्हणाली.

तसा तो मधे आडवा येत म्हणाला, '' त्याची काहीएक गरिज नाही''

त्याचा तो पािवत्रा बघून िप्रिया ितथेच थबकली आिण जसा तो बाहेरि जायला लागला तशी मुकाट्याने ती त्याच्या मागे मागे चालायला लागली. ितच्या हृदयाच्या ठोक्यांची गती वाढली होती. आत डॉक्टरिांसोबत काय झालं असावं - समजायला काही मागर नव्हता. त्याची पावल ंअजुनही झपाझप समोरि जात होती. ितला त्याच्यासोबत जाणं कठीण जात होतं. काही थोडं अंतरि चालल्यानंतरि तो ितला त्याच्या सोबत येण्यासाठी थोडा वेळ थांबला. त्याला थांबलेल ंपाहताच ितला हायसं वाटलं.कदािचत आता त्याचा रिाग शांत झाला असावा..

पण ती बरिोबरि येताच काहीही न बोलता तो पुन्हा चालायला लागला. बरिाच वेळ दोघं नुसती सोबत चालत होती. तोही काही बोलत नव्हता आिण ितचीही त्याचा मुड बघून काही बोलण्याची िहम्मत होत नव्हती. तरिीही तो काहीतरिी बोलेल या आशेने िप्रिया अधून मधून ितरिप्या नजरिनेे त्याच्याकडे बघत होती.

'' तो डॉक्टरि काय समजतो स्वत:ला?...'' िवजय शेवटी न रिाहवून रिागाच्या भरिात बोलला.

'' का?... काय झाल?'' तीने अंदाज घेण्याचा प्रियत्न करिीत िवचारिले.

'' डॉक्टरिी पदवी घेवून शेवटी त्यानं काय हेच कमावलं की काय?'' तो पुन्हा रिागाने म्हणाला.

'' पण काय झाल ंते तरि सांगशील?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' अगं तो मला ठारि वेडा ठरिवण्याचा प्रियत्न करिीत होता... आज दसुरि ंकुणी भेटलेलं िदसत नाही साल्याला.'' िवजय िचडून म्हणाला.

"" अरिे.. तसं नाही... डॉक्टरिांना सगळ्या बाजु तपासून पहाव्या लागतात... तो त्यांच्या टर ीटमेटचा एक भाग असतो '' ती त्याला समजिवण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाली.

'' टर ीटमेट?'' तीही डॉक्टरिचीच बाजू घेत आहे हे पाहून तो एकदम थांबला आिण ितच्याकडे एकटक पाहत म्हणाला, '' आिण तू सुद्धा?''

तो ितच्याकडे अिवश्वासाने पाहत होता.

'' अरि े... तसं नाही.. काही गोष्टी आपल्यालाही कळत नसतात... पण तुला एवढं तरि मान्य करिावंच लागेल की तुला सायकीयाटर ीस्ट टर ीटमेटची गरिज आहे... '' िप्रिया पुन्हा त्याला समजािवण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाली.

'' काय मला टर ीटमेटची गरिज आहे? '' तो एकदम थांबून ितच्या अगंावरि जवळ जवळ खेिकसलाच. आपल्या अनावरि झालेल्या रिागाला आवरि घालण्याचा प्रियत्न करिीत तो म्हणाला '' पण तुझ्याकडून तरिी मला ही अपेक्षा नव्हती िप्रिया ''

त्याचा रिाग आता अनावरि झाला होता. तो पुन्हा पुढे चालायला लागला आिण ती त्याच्या मागे मागे चालायला लागली.

पुन्हा तो काहीतरिी आठवल्यागत ब्रेक लागल्यासारिखिा थांबला आिण ितच्याकडे वळून म्हणाला, '' आता.. मला सगळं समजायला लागलं आहे...''

तो पुन्हा झपाझप पावले टाकीत पुढे चालू लागला तशी िप्रिया त्याच्या मागे चालत, त्याला गाठण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाली, '' अरि ेिवजय थांब''

पुन्हा तो एकदम थांबला आिण ितच्याकडे वळून म्हणाला, '' आता मला सगळं समजायला लागलं आहे... मी तुझ्यावरि प्रिेम न करिता नयनीवरि प्रिमे करितोना... हे तुझ्याच्याने बघवल ंगेलं नाही... आिण म्हणून तू मला ठारि वेड्यात काढण्याचा प्रियत्न करितेस ... छी ... छी... तू एवढ्या खिालच्या स्तरिाला जाशील... असं कधी वाटल ंनव्हतं मला'' तो जणूआग ओकत होता.

त्याचा एक एक शब्द जणू एखिाद्या तोफगोळ्याप्रिमाणे ितच्या कानात िशरित होता.

एवढा मोठा आरिोप..

आिण तो ही आपल्या िप्रिय व्यक्तीकडून...

ितच्या डोळ्यातून दोन मोठे मोठे अश्रू घळकन ओघळून गालावरि आले. आिण मग ज्या अश्रूंच्या धारिा सुरु झाल्या त्या थांबायला तयारि होत नव्हत्या.

िप्रियाचा िवजयला डॉक्टरिकडे घेवून जाण्याचा पिहला प्रियत्न पुणरपणे फसला होता. डॉक्टरिांनी पिहल्या िसटींगनंतरि त्याला पुन्हा बोलावले होते. पण तो पुन्हा जाण्याचे तरि दरूिच, त्या डॉक्टरिचे नाव काढण्यास तयारि नव्हता. आिण िप्रियालाच नाही नाही ते बोलला होता. िप्रियाने हृदयावरि दगड ठेवून त्याने जे जे आरिोप केले होते ते िनमूटपणे ऐकून घेतले होते. थोडक्यात काय तरि त्याला काहीतरिी सायकीयाटर ीस्ट प्रिॉब्लेम आहे हे तो मान्य करिण्यास िबलकूल तयारि नव्हता. पण िप्रिया हारि मानन्यास तयारि नव्हती. पण एक प्रियत्न पुणरपणे फसल्यानंतरि ितला आता कळत नव्हते की त्याला ितथे कसे न्यावे. आिण एवढं सगळं झाल्यानंतरिही ितला त्या गोष्टी मनाला लावून घेवून थांबन्यासारिखेि नव्हते. ितला ितची रिोजची दवाखिान्याची प्रिकॅ्टीस पुवरवत सुरु ठेवायची होती. कारिण पुवीपेक्षा आता ितला त्या प्रिॅक्टीसपासून िमळणाऱ्या पशैाची खिरिी गरिज होती. िवजयला त्या गतेतून काढण्यासाठी. पण नुसता पसैा असूनही काही उपयोग िदसत नव्हता.

एक िदवस अशीच िप्रिया आपल्या दवाखिाण्यात रिोजचे पेशटं अटेड करिीत असतांना रिाजेश आिण त्याची बायको पुन्हा दवाखिान्यात आले. त्याच्या बायकोच्या रिगे्यूलरि चेकअपचा भाग म्हनू.

'' अरि ेये रिाजेश... कमल... या...'' िप्रियाने त्यांचं स्वागत केलं.

रिाजेश आिण त्याची बायको िप्रियाकडे ितच्या िकाक्लिनकवरि ितच्या टेबलसमोरि बसले होते. रिाजेशच्या बायकोच्या पोटावरि आता लक्षात येण्याइतपत फरिक जाणवत होता.

'' कसं काय.. .काय म्हणते बाळ ... आता फारि तडतड करित असेल नाही'' िप्रिया ितच्या पोटाकडे पाहात म्हणाली तशी ती लाजली.

'' अगं तडतड म्हणजे ... फारिच अवचींद आहे... बापाला पण सोडत नाही ... सारिखिा लाता मारितो'' रिाजेश.

तशी कमल अजुनच लाजून पाणी पाणी होत होती.

'' बरि ंये ... आपण चेकअप करुया'' म्हणत िप्रिया पडद्यामागे जायला लागली तशी कमलही ितच्या मागे मागे जावू लागली.

जोपयरत चेकअप सुरु होतं रिाजेश ितथेच खिचुीवरि बसून होता. त्या मोकळ्या वेळेत त्याने िप्रियाच्या कॅिबनमधे एक नजरि िफरिवली. ज्या जागेवरुन मागच्या वेळेस त्याने एक लहान मुलांचा सुंदरि फोटो काढून नेला होता ती जागा अजुनही िरिकामीच होती.

त्या िदवशी नंतरि कदािचत ितला वेळच िमळाला नसेल...

आिण वेळ तरिी कसा िमळणारि?...

त्या िदवसापासूनच तरि ितच्या िजवनाला ढवळून टाकणाऱ्या घटना घडत होत्या...

िवजयचं टमीनेशन...

मग त्याचे िबघडलेले मानिसक सतंूलन ...

त्याच्या िजवनात येणाऱ्या त्या घटना तेवढ्याच प्रिमाणात िकंबहुना जास्तप्रिमाणात ितच्याही िजवनाला हादरुन सोडत होत्या...

कारिण िप्रियाचा िवजयवरि िकती िजव आहे हे िवजयला जरिी कळत नव्हते तरिी रिाजेशला आधीपासूनच पुरिपुेरि कळले होते. तेवढ्यात िप्रिया आिण ितच्या मागोमाग कमल पडद्यामागून बाहेरि आल्या तशी रिाजेशच्या िवचारिांची श्रुंखिला तुटली होती.

'' काळजीचं काही कारिण नाही ...पण तुम्हाला रिगे्यूलरि िकाव्हजीट्स देणं आवश्यक आहे... म्हणजे आपण प्रित्येक बारिीकसारिीक डेव्हलपमेटवरि लक्ष ठेवू शकू'' िप्रिया बाहेरि येता येताच म्हणाली.

िप्रियाच्या बोलण्याचा रिोखि लक्षात येवून रिाजेशची बायको कमल म्हणाली, '' मागच्या वेळेस आलो तेव्हापासून मधे बरिचे िदवस गेले... खिरि ंतरि मी मधेच माहेरिी जावून आल्यामुळे येवू शकली नाही''

'' पण ितथेतरिी दसुऱ्या डॊक्टरिांकडे जायला हवं ना'' िप्रिया म्हणाली.

'' होना ितथे गेलो होतो आम्ही ... त्यांनीही तसं सगळं नॉमरल असल्याचं सांिगतलं आहे... '' रिाजेश म्हणाला.

'' मग काही हरिकत नाही... आताही पुढे... रिगे्यूलरि व्हीजीट्स ठेवा... मी काही औषधं िलहून देते... ती तेवढी िनयमीत घेत चला .. आिण या काळात हसत खेिळत... मजेत रिहायला हवं हे काही मी वेगळं सांगायला नको...'' िप्रिया म्हणाली.

'' तसं मी िहला पिहल्यापासूनच ... हसत खेिळत आिण मजेत ठेवत आलो आहे'' रिाजेश आपल्या बायकोकडे पाहून गालातल्या गालात हसत म्हणाला.

त्याची बायकोही त्याच्याकडे पाहून गालातल्या गालात मंद हसत होती.

'' बरि ंएवढ्यात िवजय भेटला होता का?'' िप्रियाने िप्रििकास्क्रिप्शन िलिहता िलिहताच प्रिश्न िवचारिला.

काही वेळ कुणीच काही बोलल ंनाही. वातावरिणात एक प्रिकारिचा तणाव स्पष्टपणे जाणवत होता. रिाजेशलाही या प्रिश्नाचं उत्तरि कसं द्यावं काही कळत नव्हतं.

'' हो एकदा भेटला होत... पण आजकाल तो काहीतरिी भलत ंसलतं.. तोल गेल्यासारिखिाच बोलतो... काहीतरिी िप्रिया माझ्यावरि सुड उगवू पाहत आहे ... वगेैरि ेवगेैरि े... काही तरिी ... बरिळत होता... मी सुध्दा त्याला चांगल ंसुनावलं... आिण असं फालतू बोलायचं असेल तरि मला पुन्हा भेटू नकोस म्हणून स्पष्ट बजावलं मी त्याला... '' रिाजेश म्हणाला.

'' रिाजेश... अरि ेशेवटी तो आपला िमत्रच ना... सध्या त्याची मानिसक िकास्थती चांगली नाही आहे ... आिण अश्यावेळी िमत्र या नात्याने आपणच त्याला समजून घ्यायला हवं... '' िप्रिया आता रिाजेशकडे रिोखिन पाहत बोलत होती.

रिाजेशने मान खिाली घालून जणू आपली चूक कबूल केली होती.

'' खिरि ंसांगू िप्रिया... मी त्याला हे सगळं बोललो हे खिरिं... पण मला त्याची ती दयिनय िकास्थती पाहवल्या जात नव्हती... एवढ्या हुशारि आिण कतरबगारि पोरिावरि ... परिमेश्वरिाने अशी पाळी आणावी... खिरि ंतरि या गोष्टीचा मला रिाग आला होता... आिण मग माझा तोल सुटला'' रिाजेश खिाली मान घालूनच आपला दाटलेला गळा लपिवण्याच्या प्रियत्नात आवंढा िगळत म्हणाला.

िप्रियाच्याही डोळ्यात एकदम पाणी आलं होत ंपण ताबडतोब ितने स्वत:ला आवरिलं. काहीतरिी िनिमत्त करुन ती पुन्हा पडद्याच्या मागे गेली. रिाजेशला खिात्री होती की ती स्वत:चे अश्रु पुसण्यासाठी गेली होती.

पण पुन्हा लगबगीने बाहेरि येत म्हणाली, '' अरि े... माझा खिरिा जीव तुटतो तो या गोष्टीसाठी की त्याच्यावरि जे बेतलं आहे... त्यासाठी आपल्याजवळ उपचारि उपलब्ध आहे... पण या गोष्टीसाठी त्याला िवश्वासात कसं घ्यायचं ते मला कळत नाही आहे...'' िप्रिया म्हणाली.

'' मी ही त्याला आधी बरिीच समज देण्याचा प्रियत्न केला.. पण तो काहीएक ऐकत नव्हता हे पाहून माझा तोल गेला आिण रिागाच्या भरिात मी त्याला नाही नाही ते बोललो...'' रिाजेश म्हणाला.

'' तुझ्याशी तरि तो कमीत कमी बोलतो तरिी... माझ्याशी तरि आजकाल बोलतसुध्दा नाही... तरिीही बेशरिमसारिखिी मी त्याच्या घरिी जाते...'' िप्रिया उसासा टाकत म्हणाली.

'' मग तुम्ही त्याच्या आईला का िवश्वासात घेत नाही... कदािचत तो त्याच्या आईचं तरिी ऐकेल..'' इतका वेळ शांत असलेली रिाजेशची बायको म्हणाली.

रिाजेशने आिण िप्रियाने प्रिथम ितच्याकडे आिण मग एकमेकांकडे बिघतले.

'' त्याच्या बिहणीच्या उपचारिासाठी त्याने त्याच्या आईला िवश्वासात घेवूनच ितची िटरटमेट सुरु केली होती... पण यावेळी त्याच्या आईचीही मानिसक िकास्थती तेवढी पोषक िदसत नाही आहे...'' िप्रिया िनरिाशेचा सुरिात म्हणाली.

'' कमीत कमी आपण त्याच्या आईला भेटून बोलून तरि बघू शकतो...'' रिाजेश ितला िदलासा देण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.

ठरिल्या प्रिमाणे दसुऱ्याच िदवशी िप्रिया आिण रिाजेश िवजय घरिी नसतांना िवजयच्या आईला जावून भेटले. िवजयच्या िटरटमेट िवषयी रिाजेशने आिण िप्रियाने आपापल्या परिीने ितला समजावून सांिगतले. प्रिथम ितने सगळं अगदी लक्ष देवून ऐकलं. पण नंतरि अचानक त्याची आई अगदी ओक्साबोक्शी रिडायला लागली. कदािचत इतके िदवस पिरििकास्थतीला धीरिाने तोंड देत असलेल्या ितचा शेवटी धीरिाचा बांध तुटला होता.

'' पोरिांनो... तुमचं सगळं पटतय... पण... माझं दसुरि ंलेकरुही त्याच मागारवरि जात आहे हे कळल्यावरि माझ्यावरि काय बेतली असेल याची कुणीही कल्पना करु शकत नाही'' िवजयची आई पदरिाने डोळे पुसत म्हणाली.

'' पण काकू आपल्याला जे घडतय त्याला सामोरि ंतरि जावच लागणारि'' रिाजेश ितला िहम्मत देण्याचा प्रियत्न करिीत्त म्हणाला.

'' त्याने जरि िनयिमत औषधं घेतली तरि तो अगदी पुणरपणे दरुुस्त होवू शकतो... असं डॉ. नाडकणी सांगताहेत.

'' तो त्याचा बाप असा... दारु िपऊन सगळे पसेै उधळतो... उरिले सरुिले ते त्या पोरिीच्या टर ीटमेटला

जातात... अन आता याचीही नोकरिी गेली... काय करिावं काही कळत नाही... परिमेश्वरि कोणत्या जन्माची फळं देतो आहे काही कळत नाही'' िवजयची आई.

'' पशैाची तुम्ही िबलकूल काळजी नका करु... ते काय करिायचं ... कसं करिायचं... ते मी सगळं बघते... फक्त तुम्ही िवजयला टर ीटमेटसाठी तयारि करिा..बस्स'' िप्रिया िवजयच्या आईचा हात आपल्या हातात घेत ितला िदलासा देत म्हणाली.

दरि दोन ितन िदवस आड असे ितनदा-चारिदा भेटून िप्रिया आिण रिाजेश िवजयच्या आईजवळ िवजयच्या िटरटमेटबद्दल आग्रह करु लागले. त्यांनी त्या गोष्टीचा जणू िपछाच पुरिवला. तेव्हा कुठे हळू हळू िवजयच्या आईला िवजयच्या िटरटमेटचं महत्व पटून ती त्यांना सहकायर करिायला तयारि झाली. खिरितंरि ितला त्या धक्यातून सावरिायला थोडा वेळ हवा होता. आिण ती दोघं ितला नेहमी भेटल्यामुळे ितला तो वेळ आिण स्वत:च मन हलकं करिण्यास िनिमत्त िमळालं होतं. आिण जेव्हा िवजय पुणरपणे बरिा होवू शकतो हे पटवण्यास ते दोघे यशस्वी झाले तेव्हा तीही सहकायर करिण्यास तयारि झाली. मग त्यांनी िवजयच्या आईला मधे घालून िवजयला कधी जबरिदस्तीने तरि कधी त्याला समजावून डॉक्टरिकडे नेण्यास सुरिवात केली. प्रिथम तो काहीही बोलण्यास िकंवा सहकायर करिण्यास तयारि नव्हता. पण डॉक्टरिांनी लगेचच काही गोळ्या िलहून देवून त्या सुरु करिण्याचे सुचिवले. आता त्या गोळ्या घेण्याचा जेव्हा प्रिश्न उदभवला तेव्हा पुन्हा िवजय काहीही सहकायर करिायला तयारि नव्हता. तेव्हा िवजयच्या आईनेच केव्हा त्याला रिागावून तरि केव्हा त्याच्या लपून त्याच्या चहात िकंवा जेवणात िमसळवून त्याला गोळ्या देण्यास सरुिवात केली.

कसे का होईना औषध सुरु होणे महत्वाचे होते. आिण औषध सुरु होताच औषधाने आपला पिरिणाम दाखिवणे सुरु केले. िटरटमेट सुरु झाल्या पासून त्याचा ऍगे्रिसव्ह पणा आिण साध्या साध्या गोष्टीवरि

िचडण्याचे त्याचे प्रिमाण कमी होत होते. मेडीकल भाषेत सांगायचे झाल्यास त्याचा व्हायलटंपणा जावून आता तो शांत होत होता. आजकाल तो जो आधी नेहमी वेचैन असायचा आता तो कधी शांतपणे एकाजागी बसून रिाहत असे तरि कधी झोपत असे. कदािचत िटरटमेटमुळे त्याला जास्त सुस्ती येवून जडपणा येत असावा. एक िदवस असाच घरिात तो िवचारिमग्न बसला असतांना रिाजेश आला आिण त्याच्या हाती एक पािकट देवून परित जावू लागला.

'' अरि ेकाय आहे?'' िवजयने त्याला आवाज देल्यागत िवचारिले.

'' तुच उघडून बघ'' रिाजेश म्हणला आिण िनघून सुध्दा गेला.

कदािचत त्याला त्याच्याशी होणारिा त्याचा वाद टाळायचा असावा. कारिण आजकाल रिाजेश जरिी त्याच्या घरिी अधून मधून येत असे, पण तो िवजयशी बोलण्याचे कटाक्षाने टाळत असे. कारिण त्यांच्या बोलण्याचा अंत शेवटी त्यांच्या वादिववादातच होत असे. आिण आज तरि जणू रिाजेशला त्यांच्या वादिववादाची खिात्रीच असावी असा तो त्याच्या हातात पािकट देवून तेथून लागलीच िनघून गेला. िवजयने एकदा दारिाकडे बिघतले, ज्यातून आत्ताच रिाजेश िनघून गेला होता आिण मग पािकटाकडे बिघतले.

असं काय असावं या पािकटात?...

त्याने िवचारि केला.

न जानो कॉलेज संपल्यावरि भरिलेल्या नोकरिीच्या अप्लीकेशनचा एखिादा कॉल असावा...

पण कॉल याच्याजवळ कसा काय पोहोचला?...

िकंवा यानेच कुठेतरिी खिटपट करुन आपल्या नोकरिीची व्यवस्था लावली असावी...

िकंवा िप्रियाने हे याच्याजवळ िदले असणारि...

कारिण नाहीतरिी आपण ितच्याशी आजकाल बोलत नाही आहोत...

त्याने संथपणे ते पािकट उलटून पुलटून बिघतलं.आिण मग पािकट फोडून आत बिघतलं. आत लग्नाची पित्रका होती.

कुणाच्या लग्नाची पत्रीका असावी?...

नाना प्रिकारिच्या शकंा त्याच्या डोक्यात घरि करु पाहत होत्या. त्याने थोडाही वेळ न दवडता ती पत्रीका बाहेरि काढली आिण वाचायला लागला सुध्दा. तेवढ्यात िवजयची आई ितथे आली.

'' कुणाच्या लग्नाची पत्रीका आहे?'' िवजयच्या आईने िवचारिले.

िवजयने काही न बोलता पित्रका आपल्या आईच्या समोरि धरिली.

'' कुणाची आहे ... जरिा वाचून दाखिव की? '' िवजयची आई म्हणाली.

िवजय आपला पडलेला चेहरिा लपिवत खिाली मान घालून म्हणाला, '' नयनाच्या लग्नाची आहे''

'' मी आधीपासूनच सांगत होते... आता िशक काहीतरिी... त्या पोरिीचं भूत काढून टाक डोक्यातून... ते लोक कुठे अन आपण कुठे... आपण कसं आपल्या पायरिीनं वागावं... ही सोन्यासारिखिी पोरिगी सोडून त्या अवदसेच्या मागे लागलास... काय िदसलं त्या सटवीत देव जाणे... ही पोरिगी पहा िकती जीव लावते... एखिादी असती तरि गेली असती वाऱ्यावरि सोडून... नाही म्हटल ंतरिी एका पागलाची साथ कोण देणारि?'' िवजयच्या आईच्या तोंडून रिागाच्या भरिात िनघून गेले.

आधीच िवजय दु:खिी झाला होता आिण आता त्याची आई त्याला बोलू लागल्यावरि त्याच्याच्याने

रिाहवले गेले नाही.

'' आई... मी पागल नाही आहे... मला तू तरिी पागल म्हणू नकोस...'' िवजयच्या डोळ्यात अश्रू तरिळले होते.

त्याच्या डोळ्यातले अश्रु बघून त्याच्या आईला जणू जाणीव झाली होती की ती जरिा जास्तच बोलली होती.

ती जवळ गेली आिण प्रिेमाने त्याच्या डोक्यावरि हात िफरिवीत म्हणाली, '' पोरिा... सत्य हे कडू असते... म्हणून सत्यापासून पाठ िफरिवायची नसते... बघ काय हाल करुन घेतलेस तू जीवाचे... तुझा बाप तसा... चोिवस तास दारुच्या नशेत पडून असतो... तुझी बिहण तशी.. अन तू ही असा करु लागल्यवरि कोणाकडं पहायचं मी '' िवजयच्या आईचाही गळा दाटून आला होता.

आज िवजय आपल्या आईच्या खिांद्यावरि डोकं ठेवून िकतीतरिी िदवसानंतरि प्रिथमच ओक्साबोक्शी रिडायला लागला होता. त्याला आठवत होत ंएकदा असाच तो सहावीत असतांना त्याच्या वडीलांनी त्याला दारु िपऊन काहीही कारिण नसतांना बदडून काढल ंहोतं. तेव्हाही तो असाच आइच्या कुशीत िशरुन ओक्साबोक्शी रिडला होता. िवजय िकतीतरिी वेळ असाच आईच्या खिांद्यावरि डोकं ठेवून रिडत होता. त्याची आई एखिाद्या लहान बाळासारिखिी त्याला जवळ घेवून त्याच्या डोक्यावरुन हात िफरिवत होती. आिण ितच्याही डोळ्यातून अश्रूचा अखिंड पूरि वाहत होता.

ितला आठवत होतं... की िवजयचा जन्म झाला होता आिण तेव्हापासूनच ितच्या नरिक यातना संपल्या होत्या...

ितचं लग्न होवून ितला पिहली मुलगी झाली... पण ितच्या सासूला मुलगा हवा होता... म्हणून ितच्या सासूने ितचा अगदी अतोनात छळ सुरु केला होता... जणूकाही ितचा छळ केल्याने ितला मुलगा होणारि होता... ितला कमीत कमी नवऱ्याकडून तरिी आधारिाची अपेक्षा होती ... पण नवरिा जरिी सरुिवातीला िपत वगेैरि ेनसला तरिी ितच्याशी फारि तुटक तुटक वागत असे.. तो जास्तीत जास्त घरिाच्या बाहेरिच आपला

वेळ घालवत असे... आिण मग ितला दसुऱ्यांदा िदवस रिाहाले... नवऱ्याला तरि जणू ितला िदवस रिाहाले नाही रिाहाले याचं काही सोयरि सतुक नव्हतं... पण ती बातमी कळल्यापासून ितच्या मनावरिचं दडपण अिधकच वाढलं... दसुऱ्यांदाही जरि मुलगी झाली तरि?... आिण मग ज्या िदवशी िवजयने त्या घरिात पाऊल ठेवले... अगदी त्या िदवसापासून... नव्हे अगदी त्या क्षणापासून ितच्या नरिक यातना संपल्या... घरिात मुलाचा जन्म झाला हे कळताच घरिाचा तरि नरूिच बदलून गेला... सासूही ितच्यासोबत एवढी प्रिेमाने वागू लागली की ितला कधी कधी शकंा यायची की ती हीच सासू का जी ितला आधी छ्ळ छ्ळ छळायची...

दारिात चाहूल लागताच िवजयची आई भानावरि आली.

'' जा आता तोंड वगेैरि ेधूवून घे... मी बघते समोरि कोण आल ंते?'' अशी म्हणत िवजयची आई समोरि गेली.िवजय आपले डोळे पुसत मागे बाथरुमकडे गेला. िवजयला प्रिथमच आज मोकळं मोकळं वाटत होतं. इतके िदवस जणू त्याच्या िजवाची अक्षरिश: घूसमट चाललेली होती. आिण आज त्याला अगदी पिहल्यासारिखिं वाटत होतं.

म्हणजे माझ्यात खिरिचं काहीतरिी फरिक पडलाय...

आधीचा िवजय असा अगितक असा.. हरिणारिा नव्हता..

आिण हरुन असा रिडणारिा तरि नक्कीच नव्हता..

मग माझ्यात खिरिचं काय बदल झाला आहे..

हो खिरिचं एखिाद्या न सुटणाऱ्या कोड्यात कायमचं अडकुन पडल्यासारिखिं वाटतय तरि खिरिं...

म्हणजे...बदल झाला आहे हे तरि मला मान्य करिावच लागेल...

आिण मग जरि बद्ल झाला असेल... जरि तो पुवीचा मी ... मी रिाहोलो नसेल ... तरि आता ज्या कोड्यात मी अडकलो आहे... त्यातून मला बाहेरि िनघायला हवं... बाहेरि िनघायलाच हवं.... आिण हो अगदी कायमचं...

त्याने जणू मनाशी अगदी पक्का िनश्चय केला होता.

िप्रिया िवजयकडे िनयमीत येत जात असे पण िवजयचा ितच्याशी अबोला अजुनही चालूच होता. ितने त्याच्याशी जबरिदस्ती िकंवा काही झालेच नाही असे भासवून बऱ्याच वेळा बोलण्याचा प्रियत्न केला होता. पण तो त्याच्या ितच्याबद्दल घेतलेल्या भमूीकेशी आिण ितच्याबद्दल केलेल्या ग्रहािवषयी अगदी ठाम िदसत होता. उलट ितने बोलण्याचा प्रियत्न केला तरि तो ितचा अजूनच पायउतारिा करिीत असे. नंतरि नंतरि तरि ती नुसती त्याच्या घरिी जरिी िदसली तरिी तो ितचा पायउतारिा करिण्याचा मौका सोडत नसे. त्यामुळे िप्रिया िवजयकडे शक्यतो संध्याकाळी यायची. कारिण संध्याकाळी शक्यतो तो झोपलेला असायचा. आिण तो जरि झोपलेला नसला तरि ती काहीतरिी िनमीत्त करुन लवकरिात लवकरि ितच्या घरिी परित जायचं बघायची. एक िदवस अशीच िप्रिया िवजय झोपलेला असतांना िवजयच्या अंगणात लाकडी खिचुीवरि बसली होती. िवजय घरिातून बाहेरि आला. तो सहसा इतक्या लवकरि उठत नसे. पण आज उठला होता. त्याची चाहुल लागताच अक्षरिश: ितच्या अंगावरि शहारि ेयायला लागले होते. कारिण तो काय बोलेल आिण ितचा कसा अपमान करिले याचा काही नेम नसायचा. बऱ्याच िदवसांपासून ती त्याच्याशी एकदम आमना सामना होण्याचे यशस्वीपणे टाळत आली होती. पण आज शेवटी ितच्या त्याच्याशी सामना झालाच होता. एकदमही काहीही कारिण नसतांना ितथन िनघून जाणेही ितला योग्य वाटले नाही. शेवटी हृदयावरि दगड ठेवून आल्या प्रिसगंाला तोंड देण्याचे ितने ठरिवले. िवजय जवळ येताच त्याची नेहमीची ितरिस्कारिाची नजरि चुकिवण्यासाठी ती फाटकाच्या बाहेरि बघायला लागली. नेहमीप्रिमाणे दरुुनच ितला काहीतरिी बोलून िकंवा ितच्यावरि ितरिस्कारिाची नजरि टाकून ितला टाळून सरिळ पुन्हा आत न

जाता तो ितच्या शेजारिी येवून उभा रिाहाला होता.

आज याचा आकांडतांडव करुन काहीतरिी मोठा अपमान करिण्याचा बेत िदसतो...

िप्रियाने ताडले. िप्रियाने इकडेितकडे आपली नजरि िफरिवली. जवळपासही कुणी िदसत नव्हते. ती ितथे अगंणात एकटीच होती. म्हणजे त्याच्या तावडीतून सूटका करिण्यासही जवळपास कुणी नव्हते. कारिण त्याची आई जवळपास असतांना तो ितचा अपमान करिायचा नाही असं नाही पण तेवढा अपमान करिण्याची त्याची िहमंत व्हायची नाही.

'' िप्रिया...'' िवजयच्या गळ्यातून अस्पष्ट असा क्षीण आवाज िनघाला.

िवश्वास न बसून खिात्री करिण्यासाठी िप्रियाने आपल्या डोळ्याच्या कडांतून िवजयकडे बिघतले.

हो... तो ितच्या शेजारिी उभा रिाहून ितच्याशीच बोलत होता...

िकतीतरिी िदवसापासून प्रिथमच ती त्याच्या आवाजात मृदतुा अनुभवत होती. तरिीही िप्रियाची त्याच्या नजरिलेा नजरि देण्याची िहम्मत होत नव्हती. बऱ्याच िदवसापासून ती त्याच्या नजरिते ितच्याबद्दल ितरिस्कारि पाहत आली होती. िजवनातल्या िकतीही मोठ्या संकटांना तोंड देण्याची िहम्मत ितच्यात होती पण िवजयच्या नजरिते ितच्याबद्दल ितरिस्कारि बघण्याची िहम्मत ितच्यात नव्हती.

िवजय आता दसुरिी एक खिचुी ओढून ितच्या शेजारिी बसला होता.

आता हा आपल्याशी काय बोलणारि?...

इतके िदवस नुसता ितरिस्कारिाने बघत होता...िकंवा अपमानास्पद एकदोन शब्द बोलायचा... मात्र आज हा काही तरिी कटू बोलून आपले इथे येणेही बदं करिणारि की काय?...

पण नाही तो िकतीही कटू बोलला तरिी आपल ंइथे येण ंबदं होणं शक्य नाही...

िकतीही झाल ंतरिी तो जो वागतो... बोलतो... यात त्याचा काहीच दोष नाही...

तो काहीही बोलला तरिी आपण नुसत ंएकून घ्यायचं...

जणू मनाचा पक्का िनधाररि करुन ती ताठ होवून बसली.त्याने खिचुी ितच्या अजून जवळ सरिकवली.ितच्या अगंावरि अक्षरिश: काटे उभे रिाहाले होते. बऱ्याच िदवसांपासून तो ितच्या इतक्या जवळ बसला नव्हता. आधीही तो ितच्या इतक्या जवळ बसला नव्हता असे नाही पण प्रिथमच ितच्या अंगावरि रिोमांच उभे न रिाहता काटे उभे रिाहाले होते.

'' िकती त्रास घेशील आमच्यासाठी...'' तो बोलला.

त्याच्या बोलण्याचा सुरि अजूनही िप्रियाच्या लक्षात आला नव्हता.

तो उपरिोधाने तरि बोलत नाही...

'' तुझं उभं आयूष्य पडलं आहे... का आपलं िकमती आयूष्य खिची पाडते आहेस या वेड्यासाठी '' तो पुढे म्हणाला.

तो उपरिोधाने तरि नक्कीच बोलत नव्हता...

पण अजूनही त्याचा मुद्दा ितच्या लक्षात येत नव्हता. म्हणून िप्रिया अजूनही इकडे ितकडे बघत त्याच्याशी नजरिा नजरि टाळत होती.

'' खिरिचं माणूस िकती वेडा असतो.. सुखि, आनंद, प्रिेम त्याच्या जवळ असतांना तो साऱ्या जगात

शोधायला िनघतो '' तो बोलतच होता - त्याच्या नेहमीच्या िफलॉसॉफरि शलैीत.

िप्रिया अजूनही इकडे ितकडे बघत होती. पण यावेळी त्याच्याशी नजरिा नजरि टाळण्यासाठी नाही तरि आपल्या डोळ्यात आलेली आसवं लपिवण्यासाठी. त्याच्या आवाजात पश्चाताप स्पष्ट जाणवत होता. इतक्या िदवसानंतरि तो प्रिथमच ितच्याशी बोलत होता. आिण त्याच्या नेहमीच्या िफलॉसॉफीकल शलैीत. िप्रिया अजूनही आपल्या डोळ्यातली आसवं लपिवण्याचा असफल प्रियत्न करिीत होती.

'' मी माफीच्या लायक नाहीये... '' िवजय.

आता मात्र िप्रिया आपलां हुदंका आवरु शकली नव्हती.

'' पण ... खिरिचं ... मी तुला खिपु छळलं आहे.. मला माफ...''

िप्रिया एकदम ितच्या खिचुीवरुन उठली. िवजयसुध्दा उठून उभा रिाहाला. िप्रियाने चट्कन जवळ जावून िवजयच्या तोंडावरि आपला हात ठेवला. ितच्या डोळ्यातून अजूनही अश्रूंच्या धारिा थांबायचं नाव घेत नव्हत्या.िवजयच्या डोळ्यातही अश्रू तरिळू लागले होते. त्याचा गळा भरुन आला.

'' मला माफ करिशील?..'' ितचा हात आपल्या तोंडावरुन सारित तो कसाबसा बोलला.

िकतीतरिी िदवसांच्या िवरिहानंतरि जणू ते प्रिथमच भेटत असावे या आवेगाने एकदम एकमेकांच्या िमठीत िशरुन ते ओक्साबोक्शी रिडायला लागले.

िवजयची आई स्वयपंाकात मग्न होती. तेवढ्यात िप्रिया ितथे आली. एवढ्यात िप्रिया आधीसारिखिी येण्याबाबत कोणती वेळ पाळत नसे. कारिण िवजय आता ितच्यासोबत िनट वागत असे. िकंबहुना आतातरि त्याला नेहमी ितच्या येण्याची वाट रिाहत असे आिण िप्रियालाही त्याला भेटण्याची ओढ ... तशी ती तरि पिहल्यापासूनच होती. पण आता तो जसा ितच्या भावनांची कदरि करिायला लागला होता ती ओढ अजुनच वाढली होती.

'' ये पोरिी ये...'' खिशुीतच िवजयची आई म्हणाली.

बऱ्याच िदवसांपासून िप्रियाने ितला एवढे खिशु पाहाले होते. िप्रियालाही त्याचे कारिण मािहत होते. आिण ते कारिण ितलाच काय घरिातल्या सगळ्यांनाच खिशु होण्यास पुरिसेे होते. पण ददैुवाची गोष्ट ही होती की त्या आनंदात फक्त त्याची आईच सहभागी होवू शकत होती. कारिण त्याची बिहण तरि या सगळ्या भावना समजण्यास ितच्या आजारिामुळे असमथर होती. आिण त्याचे वडील तरि जणू घरिातल्या सुखि:दु:खिाच्या पुढे गेले होते. घरिातल्या सखुिादु:खिाशी त्यांना काही कतरव्य िदसत नव्हते. कधी कधी घरिाच्या सुखि:दु:खिासमोरि पुणर मानव जातीच्या सखुि दु:खिाचा िवचारि करिणाऱ्या माणसाच्या बाबतीत तसे होते. पण ददैुवाने गोष्ट तशीही नव्हती.

'' िवजय कुठे आहे?'' िप्रियाने िवचारिले.

'' पोरिी आज मी खिपु खिशु आहे... ''

'' हो ते तरि िदसतच आहे... तुमच्या चेहऱ्यावरि एवढा ओसंडून वाहणारिा आनंद मी प्रिथमच बघत आहे'' िप्रिया.

''...िकतीिदवसानंतरि आज पोरिगा पिहल्यांदा घरिाच्या बाहेरि पडला... तू काय जाद ूकेलीस कुणास ठाऊक ... हल्ली फारि शहाण्यासारिखिा वागतो... सगळी औषधं स्वत:च घेतो...''िवजयची आई गिहवरुन बोलत होती.

हो िवजयमधे खिपुच फरिक पडला होता. ते िप्रियालाही जाणवत होते. कदािचत औषधाचा पिरिणाम असावा. औषधाच्या पिरिणामामुळे तो औषधं व्यविकास्थत घेत होता. गोष्ट थोडी अगम्यच होती. िकंवा पिरििकास्थतीची खिरिीखिरुिी जाणीव त्याला झाली होती. ते काहीही असो तो आता स्वत:होवून औषधं घेत आहे आिण डॉक्टरिांना पुणरपणे सहकायर करित आहे हे िप्रियासाठी सगळ्यात महत्वाचे होते.

'' असाच रिगे्यूलरि औषधं घेत रिाहाला तरि तो लवकरिच बरिा होईल... '' िप्रियाही खिशुीत म्हणाली.

'' पोरिी तुझ्या तोंडात तुप साखिरि पडो..'' िवजयची आई न रिाहवून म्हणाली.

ितला िबचारिीला ितच्या घरिाची घडी पुणरपणे िनट जरिी नाही तरिी िवजय चांगला होता तेव्हा जशी होती तशी जरिी झाली तरिी समाधान होते. एवढ्या गोष्टी हातातून रितेी िनसटावी तशा िनसटून जात असतांना, तेवढी एक गोष्ट तरिी ितच्या हातात रिाहावी, कमीत कमी एवढी अपेक्षा तरि ती िजवनापासून करु शकत होती.

िप्रिया टेबलवरि पेशटं चेक करिीत होती. पण ितचं सगळं लक्ष बाहेरि दारिाकडे लागलेल ंहोतं. िवजयची नेहमीची यायची वेळ झाली होती. आजकाल तो न चुकता यावेळी ितला िकाक्लिनकवरि भेटण्यास येत असे. तेवढ्यात घाईघाईने िवजय आत आला. तो खिपु खिशुीत िदसत होता.

'' िप्रिया तुला मािहत आहे? आज मी खिपु खिशु आहे'' त्याने आल्या आल्या आनंदाच्या भरिात िप्रियाला कंबरिलेा धरुन चक्क वरि उचलले.

'' अरि े... अरि े... काय झाल?ं... या पेशंटचं चेकअप तरि होवू देशील की नाही? '' िप्रिया त्या पेशटंकडे बघून गोरिीमोरिी होत म्हणाली.

'' तुला मािहत नाही ... आज मी िकती खिशु आहे...'' तो ितला खिाली ठेवीत म्हणाला.

'' ते तरि ... िदसतच आहे... पण काय झाल ंते तरि सांगशील?'' ती म्हणाली.

'' अगं ... हे बघ... मला पुन्हा नोकरिी लागली आहे..'' तो ितला अपॉइन्टमेट ऑडररि दाखििवत म्हणाला.

'' अरि ेवा... अिभनंदन... बघू'' िप्रिया अपॉइन्टमेन्ट ऑडररि हातात घेत म्हणाली.

खिरि ंतरि त्याला नोकरिी िमळण्यात िप्रियाचाच बऱ्यापैकी सहभाग होता. म्हणजे तसा प्रित्यक्ष जरिी नाही तरिी अप्रित्यक्ष होताच. कारिण औषधांचा पिरिणाम जरिी िदसु लागला होता तरिी िवजयला आता पुढे काय हा मोठा यक्षप्रिश्न होता. आिण कंपनीची गेलेली नोकरिी िमळणं तरि शक्य नव्हतं. तसं ितने तेही पडताळून बिघतल ंहोतं. पण त्याचा बॉस त्याबाबतीत काही ऐकून घ्यायला तयारि नव्हता. कमीत कमी आता नयनाचं लग्न झाल्यानंतरि आिण आता ितथे नयना नसतांना त्यांनी त्याला परित कामावरि घ्यायला काहीच हरिकत नव्हती. पण िदलेली टमीनेशन ऑडररि मागे घेण्यात त्या माणसाचा 'इगो' आड येत होता. आिण कदािचत त्यांना त्या मुद्द्यावरि पुन्हा उलट सुलट चचार नको होती. आिण 'त्यांची स्वत:ची मुलगी' ही नाजुक बाब त्या मुद्द्याचा एक भाग होती. म्हणून कदािचत ते आपल्या भमूीकेवरि अगदी ठाम होते. त्यामुळे िप्रियाने मग दसुऱ्या शक्यता पडताळून बघण्यास सरुिवात केली होती. आिण िवजयचा पुन्हा पुवीचा आग्रह होता की त्याला नोकरिी ितथेच त्याच शहरिात िमळावी की जेणेकरुन तो त्याच्या कुटंुबाकडे लक्ष देवू शकेल. पण त्या शहरिात जी नोकरिी त्याची सटुली होती ितच मोठ्या मुष्कीलीने िमळाली होती. आिण त्याच शहरिात दसुरिीकडे तरिी त्याच्या लायकीची नोकरिी सध्यातरिी उपलब्ध नव्हती. अश्या पिरििकास्थतीत त्याला दसुरिीकडे बाहेरिगावी नोकरिीसाठी अप्लीकेशन्स भरिण्यास प्रिवृत्त करिणे फारि आवश्यक होते. आिण इथेच िप्रियाने आपली भूिमका चोखिपणे पारि पाडली होती. त्याचा ितथेच नोकरिी करिण्याचा जो मेटल ब्लॉक होता तो काढण्याचं महत्वाचं काम ितने केलं होतं. दसुरिीकडे नोकरिीसाठी त्याच्या सुटलेल्या नोकरिीचे एक्सपरिीयसं सटीिफकेटही आवश्यक होते. आिण ते जरि नाही जोडले तरि इतके िदवस त्याने काय केले या प्रिश्नाला त्याला प्रित्येक जागी तोंड द्यावे लागणारि होते. आिण ते एक्सपरिीयसं सटीिफकेट नयनाचे विडल वाईट शेरिा मारिल्यािशवाय देणारि नाहीत याची िप्रियाला खिात्री होती. म्हणून ितने त्यांची पुन्हा प्रित्यक्ष भेट घेवून नोकरिीवरि जरि ते परित त्याला घेवू शकत नसतील तरि कमीत कमी काही वाईट शेरिा न मारिता एक्सपरिीयसं सटीिफकेट तरिी द्यावं असा आग्रह धरिला होता. आिण बरिचे प्रियत्न केल्यानंतरि, त्यांना पुन्हा पुन्हा भेटून िवनवनी केल्यानंतरि कुठे ती चांगले सटीिफकेट देण्यात त्यांचे मन वळवीन्यात यशस्वी झाली होती. या सगळ्या गोष्टी ती िवजयला

मधे न घेताच करित होती. कारिण ितची इच्छा होती की या सगळ्या गोष्टींमुळे िवजयला उगीचच पुन्हा मानिसक त्रास होवू नये. कारिण तो जरिी बऱ्यापकैी बरिा झाला होता तरिी त्याचे जनेु वाईट अनुभव अजूनही ताजेच होते.

शेवटी ितला या गोष्टीचा आनंद होता की ितच्या मेहनतीला फळ येवून िवजयला पुन्हा नव्याने आयूष्य उभारिण्याची एक नवी संधी िमळाली होती. आिण त्यातच जमेची बाजु म्हणजे... त्याला इथेच या शहरिातच नोकरिी िमळाली होती. फक्त अधून मधून त्याला ड्यूटीिनिमत्त बाहेरिगावी जावे लागणारि होते.

बस स्टॉपवरि बसची वाट पाहत िवजय उभा होता. त्याच्या डाव्या बाजुने त्याची बॅग ठेवलेली होती आिण उजव्या बाजूने िप्रिया मिलन चेहऱ्याने उभी होती. िवजयही नारिाज िदसत होता.

'' एका मिहन्याची तरि गोष्ट आहे... काय करिणारि ड्यूटी आहे ... जावे तरि लागणारिच...'' िवजय िप्रियाला समजवण्याच्या सरुिात म्हणाला.

'' एक मिहना ... म्हणजे तुला कमी वाटत असेल... इथे एक एक क्षण कठीण वाटतो'' िप्रिया म्हणाली.

िवजयचा चेहरिा अचानक एका कल्पनेने चमकला.

'' जरि तुही माझ्याबरिोबरि आलीस तरि ... '' िवजयने िप्रियाच्या चेहऱ्यावरि ितची प्रिितिक्रिया शोधत म्हटले.

'' मी तुझ्यासोबत.. कािहतरिी काय बोलतोस?... माझे वडील जावू देणारि आहेत का?... आधीच तुझं नाव काढलं की ते भडकतात... आिण... '' िप्रिया वाक्य अधरवट ठेवीत म्हणाली.

'' त्यांचही बरिोबरि आहे म्हणा... एका वेड्याच्या नादाला आपली मुलगी लागलेली कोणत्या बापाला आवडेल... काहीतरिी दसुरि ंकारिण काढून तू नाही का येवू शकणारि?'' िवजयने दसुरिी कल्पना सचुवली.

'' तसं म्हणतोस?... '' िप्रिया िवचारि करिीत म्हणाली, '' एक काम करि... तु पुढं हो... मी बघते मागून

काही करिता आले तरि... कारिण िकाक्लिनकवरिही काहीतरिी व्यवस्था केल्यािशवाय येथून हलता येणारि नाही''

तेवढ्यात बस आली.

िवजय बॅग उचलत म्हणाला, ' नक्की?''

ते दोघंही बसकडे जायला लागले.

'' प्रिॉिमस नाही करु शकणारि ... कारिण िकाक्लिनकवरि सुट्टी िमळण्यावरि आिण ितथे काहीतरिी व्यवस्था होण्यावरि सगळे अवलबूंन आहे... पण प्रियत्न नक्की करिीन'' िप्रिया त्याच्या सोबत बसच्या दारिापयरत जात म्हणाली.

'' प्रियत्न नाही ... आलीच पािहजेस... मी वाट पािहन..'' िवजय बसमधे चढता चढता म्हणाला.

बस िनघाली. िवजयने बसच्या िखिडकीतून हात हलिवत म्हटले, '' मी वाट पािहन''

'' औषधं वगेैरि ेिनट वेळेवरि घेत जा'' िप्रिया हात हलिवत म्हणाली.

बस जात होती आिण िकतीतरिी वेळ हात हलिवत िप्रिया ितथे उभी होती.

आज जवळपास एक मिहन्यानंतरि िवजय ड्यूटीवरुन घरिी परितला होता. आपली बॅग एका हातात घेवून त्याची पावले आपल्या घरिाच्या िदशेने भरिाभरि चालत होती.

खिरिचं माणसाला घरिाची ओढ िकती असते...

आिण खिरिचं ती माणसं िकती भाग्यवान ज्यांना घरिाची ओढ असते...

फाटकापाशी आल्या-आल्या त्याला घरिाचे दारि उघडे िदसले.

कोण आले असावे?...

नक्कीच िप्रिया असेल...

पण ितला तरि आपण येण्याचा िदवस मािहत नव्हता...

म्हणजे ती असेल तरि योगायोगच म्हणावा लागेल...

कंपाउंडचे फाटक उघडत त्याने ितथूनच आवाज िदला, '' आई.. ''

आतून काहीच प्रिितसाद आला नाही.

कदािचत ती स्वयपंाकात मग्न असेल...

पण ितला तरि आपल्या येण्याची कल्पना होती ...

उघड्या दारिातून आत जाता जाता त्याने पुन्हा आत आवाज िदला '' आई ''

तरिीही काही प्रिितसाद नव्हता. तो उघड्या दारिातून आत गेला आिण समोरिच्या खिोलीत जे कोणी बसलेलं होतं ते पाहून िवजयच्या तळपायाची आग मस्तकात गेली. समोरिच्या खिोलीत त्याची वाट पाहात नयना बसलेली होती. िवजय आत येताच ती अदबीने उठून उभी रिाहाली. ती काही बोलण्यारि

याच्या पिहलेच -

'' त?ू...'' आश्चयारने िवजयच्या तोंडून िनघाले.

'' िवजय... मी तुझीच वाट पाहत होते'' ितच्या तोंडून िनघाले.

'' कशाला?'' कडवटपणे तो म्हणाला, '' माझ्या संसारिाची घडी कशीबशी िनट बसली आहे ... ती उधळायला?''

'' नाही रिे... तू असं कसं बोलतोस?''

'' तसं नाही म्हणू तरि... काय आरिती ओवाळू तूझी?'' िवजय तोल गेल्यागत बोलू लागला.

'' िवजय .. प्लीज िजव्हारिी लागेल असं काही बोलू नकोस'' नयना गयावया करु लागली.ितच्या डोळे आता पाणावले होते.

'' मग कशाला आलीस इथे?'' िवजय.

'' का मला तुझ्याकडे यायचाही अिधकारि नाही? ... एवढी का मी परिकी झाले तुला'' नयना.

'' अिधकारि?... '' तो उपाहासाने म्हणाला.

'' मी तुझी माफी मागायला आले होते... िवजय खिरिच मी चूकले... माणूस जवळ असतांना त्याला त्याची िकंमत कळत नाही .. तो दरूि गेल्यावचर त्याला त्याची िकंमत कळते'' नयना

'' मग अजून दरूि जायची वाट पहायची होतीस की... वरि जायची... '' िवजय.

'' िवजय प्लीज असं अभद्र बोलू नकोस.. प्लीज मला माफ करि... मी चूकले'' नयना.

'' चूकले? ... आिण मी बरिबाद झालो त्याचं काय?'' िवजय सतंापाने थरिथरित बोलत होता.

'' अजून वेळ गेलेली नाही... पपा पुन्हा तुला नोकरिीवरि घेतील आिण पुन्हा सवर पुवरवत होईल'' नयना त्याला समजावण्याच्या सुरिात म्हणाली.

'' तो तुझा बाप...माझ्या िजवनाची घडी जेव्हा त्याला वाटेल तेव्हा िबघडवायला.. आिण जेव्हा त्याला वाटेल तेव्हा िनट बसवायला ... काय कुठला देव लागून जातो... '' िवजय बोलत होता.

िवजयची आई घाईघाईने फाटक उघडून दारिाकडे िनघाली. ितचा मुलगा आज जवळपास एका मिहन्यानंतरि घरिी येत आहे याचा आनंद ितच्या प्रित्येक हालचालीतून जाणवत होता. ती दारिाजवळ येवून पोहोचली आिण ितथेच थबकली. ितच्या आनंदावरि जणू िवरिजण पडल ंहोतं. घरिातून येणाऱ्या िवजयच्या जोरिजोरिात आिण रिागाने बोलण्याच्या आवाजाने ती संभ्रमात पडली.

काय झालं असेल?...

तो एवढा कुणावरि रिागावतो आहे?...

एवढा तो प्रिथमच कुणावरि रिागे भरित होता...

बापात आिण पोरिात कशावरुन िबनसलं की काय?...

नाही बापाचा आिण पोरिाचा संवाद तरि िदसत नाही...

मग िप्रियावरि िकंवा रिाजेशवरि तरि नाही?...

एवढ्या हक्काने तो त्या दोघांवरिच रिागावू शकत होता...

पण िप्रियावरि रिागावने शक्य नाही ...

मग रिाजेशच असेल...

नाहीतरिी एवढ्यात दोघांचं छोट्याछोट्या गोष्टींवरुन िबनसायचं...

ती हळूच घरिात गेली. िवजय समोरिच्या खिोलीतच होता आिण तो अजूनही रिागाने बोलत होता,

'' जेव्हा मी तुझ्या प्रिेमापोटी बरिबाद व्हायच्या मागारवरि होतो... तेव्हा कुठे होतीस तू?... आिण आता... जेव्हा मी िप्रियाच्या मदतीने कसाबसा सावरिलो आहे... तेव्हा आली पुन्हा मोडता घालायला... माझी तरि खिात्री आहे... की आता तुला िप्रियाची इशार वाटत असेल... आिण कागं... कमीत कमी तुला या गोष्टीची तरि लाज वाटायला हवी होती की आता तुझं लग्न झालं आहे...बेशरिमपणाची एवढी हद्द पारि करिशील... असं वाटल ंनव्हतं कधी मला..'''' ह ंआत्ता लक्षात आलं...'' िवजय पुढे बोलत होता, '' ... उडत उडत माझ्या कानावरिही आलं होतं... ज्याच्याशी लग्न केल ंत्याने फसवल ंना तुला ... त्याचं आधीच लग्न झालेलं होतं म्हणे ... परिदेशात नोकरिी करिणारिा पािहजे होताना ... मग असंच होणारि... तु आिण तो तुझा उमरट बाप... पशैाच्या मागे धावणारि ेलालची लोकहो... बरि ंझाल ंतुम्हाला चांगली अद्दल घडली... मला तरि तुम्हाबद्दल जरिाही सहानुभूती वाटत नाही आहे.. ''ज्या िदशेने हातवारि ेकरुन रिागाने िवजय हे सगळं बोलत होता ितकडे बिघतल्यावरि िवजयच्या आईला ितच्या पायाखिालची जणू जमीन सरिकावी असं वाटलं होतं. ितच्या शरिीरिातली शक्ती जणू एकाएकी क्षीण व्हावी असं ितला वाटलं. ितचे हातपाय गळून गेले होते आिण ती मटकन खिालीच बसली.

'' कुलटा चालती हो या घरिातून...तुझी सावलीही पडायला नको आता या घरिावरि'' िवजय अजूनही रिागाने थरिथरित बोलत होता.

त्याच्या रिागाचा पारिा अजूनही उतरिायचं नाव घेत नव्हता. घरिात आई आली आहे याचंही त्याला भान नव्हतं. िवजयच्या आईने जणू पुन्हा खिात्री करुन घ्यावे असं, िवजय ज्या खिचुीकडे पाहून आिण हातवारिे करुन बोलत होता त्या खिचुीकडे बघीतलं. ती खिचुी िरिकामी होती आिण त्या खिचुीवरि कुणीही बसलेलं नव्हतं. त्या खिचुीवरि प्रित्यक्ष नयना बसलेली असती तरि कदाचीत िवजयच्या आईला एवढं काही वाटलं नसतं. पण त्या खिचुीवरि कुणीही बसलेल ंनसून ती खिचुी पुणरपणे िरिकामी होती ही िवजयच्या आईसाठी अजुनच काळजीची बाब होती.िवजयची आई कशीबशी सावरित उठली. तरिीही िवजयला ितच्या उपस्थीतीची जाणीव झाली नव्हती.

कदािचत स्वत:च्या उपस्थीतीची जाणीव करुन देण्यासाठी ती िवजयला म्हणाली, '' पोरिा केव्हा आलास?''

िवजयने वळून आपल्या आईकडे बिघतले. पण त्याच्या डोळ्यात त्याच्या आईला इतक्या िदवसानंतरि भेटल्यानंतरि होणाऱ्या आनंदाचा लवलेशही िदसत नव्हता.

'' बघना आई... ही बघ आता आपल ंघरि उध्वस्त करिायला आली आहे... अवदसा'' तो म्हणाला.

आतामात्र त्याच्या आईच्याने रिाहवले गेले नाही. ती तावातावाने उठली आिण िवजयच्या खिांद्याला गदगद हलिवत म्हणाली, '' बघ ितकडे ... बघ कुणी आहे?''

रिागाच्या भरिात िवजयच्या आईने ती िरिकामी खिचुी लाथेने खिाली पाडली.

'' बघ ती खिचुी िरिकामी आहे पोरिा'' ती म्हणाली.

तरिीही िवजय जणू त्याच्या आईचंच काहीतरिी चुकत आहे या अिवभारवाने ितच्याकडे पाहात होता. िवजयची आई आता ितने लाथेने पाडलेल्या खिचुीचा आधारि घेवून खिाली बसली आिण ढसढसा रिडायला लागली.

दपुारिी जेवण वगेैरि ेझाल्यावरि िवजय बेडवरि पडून आरिाम करिीत होता. खिाली जिमनीवरि बसून त्याची आई दळण िनट करिीत होती. ती अजुनही सकाळच्या धक्यातून सावरिली नव्हती. पण ितला थकून हारुन िकंवा थांबून चालणारि नव्हते. आता घरिात ती एकटीच तरि उरिली होती िजच्यामुळे घरि चालणारि होतं. घरि वेगवेगळ्या भागात िवभाजीत होऊन िवस्कळीत होत होतं. आिण ितला त्या भागांना जोडणारिा दवूा म्हणून काम करिायचं होतं. दळण िनट करिता करिता ितने ितरिप्या नजरिनेे त्याच्याकडे बिघतले. तो बेडवरि पडला होता, पण त्याचे डोळे उघडे होते आिण तो एकसारिखिा छताकडे पाहत होता. जणू त्याच्या डोक्यात िवचारिांचं थैमान माजलं होतं.ितला त्याच्याशी बरिच बोलायचं होतं. िवषेशकरुन िप्रियाच्या बाबतीत बोलायचं होतं. तो गेल्यापासूनच्या त्या एका मिहन्यात बऱ्याच घडामोडी झाल्या होत्या, त्या सगळ्या ितला सांगायच्या होत्या.

पण ही योग्य वेळ होती का?...

त्याची तरि मानिसक िकास्थती अजुनच नाजुक झालेली िदसत होती...

अश्यात त्याला त्या सगळ्या गोष्टी सांगण ंयोग्य होईल का?..

ितने अंदाज घेण्याच्या उद्देशाने, सहजच िवचारिावे असे िवचारिले, '' ितथलं ऑफीसचं काम िनट झालं ना सगळं?''

तो काहीच बोलला नाही. अजुनही तो आपल्याच िवचारिात मग्न िदसत होता. त्याच्या आईने त्याच्या हाताला स्पशर करुन आवाज िदला, '' िवजय''

'' हो... काय?'' तो एकदम िवचारिातून जागा झाल्यासारिखिा म्हणाला.

''नाही ... म्हटलं... ितथलं ऑफीसचं काम िनट झाल ंना सगळं?'' त्याच्या आईने पुन्हा िवचारिले.

'' हो झालनंा... मी गेल्यावरि .. दोन िदवसाने मागून िप्रिया ितथे आली म्हणून बरि ंझालं... नाहीतरि खिपु बोअरि झालं असतं'' िवजय म्हणाला.

िवजयच्या आईला जणू िवजेचा झटका बसावा असं झालं. ती दळण िनट करिायचं थांबवून आश्चयारने िवजयकडे बघायला लागली. ितने दळणाचं ताट उचलून बाजूला ठेवल ंआिण तावातावाने त्याच्यासमोरि उभी ठाकत म्हणाली, '' पोरिा तुला काय झालं?.... पुन्हा येड्यासारिखिा का बरिळतोस? ''

'' का? काय झाल?ं'' िवजय ितला या अनपेक्षीत पािवत्र्यात बघून बेडवरि उठून बसत म्हणाला.

'' तु आला तेव्हापासून तुला मी ... सांगावं म्हणत होते... पण तु आला अन त्या नयनाचं भाटपुरिाण घेवून बसला... म्हणून तुला सांगावं की नाही... अजुनही मला काही कळत नाही'' िवजयची आई जणू स्वत:च त्याला सांगावं की नाही हे चाचपडून पाहत होती.

'' आता काय झालं हे मला सांगशील तरिच कळेल ना?'' िवजय म्हणाला.

'' तु गेल्याच्या दसुऱ्या िदवशीच िप्रियाचा ऍक्सीडेट झाला... ितच्या घरिाच्या गच्चीवरुन पडली ती... डोक्याला बरिाच मारि लागला आहे... आिण तेव्हापासून अजूनही ती कोमातच आहे...'' िवजयच्या आईने िहम्मत करुन सांगीतले.

िवजय कॉटवरुन उठून उभा रिाहाला, '' कसं शक्य आहे?... काय बोलतेस आई तू?... मी ड्यूटीवरि गेल्यावरि दोन िदवसाने तरि ती ितथं आली होती... मग गच्चीवरुन पडणे कसं शक्य आहे... आिण नुसती आलीच नाही तरि आम्ही चांगले 15 िदवस सोबत होतो... खिरि ंम्हणजे तुला काय सांगू आम्ही ितथे िकती िफरिलो... तुला मािहत आहे... ितथे आम्ही एका पुरिातन शकंरिाच्या देवळातही गेलो होतो..'' िवजय त्याच्या आईला िवश्वास देण्याचा प्रियत्न करिीत म्हणाला.

िवजयची आई पुन्हा खिाली बसुन रिडायला लागली.

'' देवा ... माझ्या पोरिाला यातून सोडव रि ेबाबा... काही अपरिाध झाला असेल तरि त्याची िशक्षा मला दे... पण माझ्या पोरिाला यातून सोडव रि ेबाबा''

रिडता रिडता िवजयच्या आईचे लक्ष बेडखिाली ठेवलेल्या िवजयच्या बॅगकडे गेले. हीच ती बॅग होती जी त्याने ड्यूटीवरि आपल्या सोबत नेली होती. रिडता रिडता ती एकदम थांबली आिण ितने ती बेडखिाली ठेवलेली बॅग तावातावाने ओढून बाहेरि काढली. बॅग उघडून ती वेड्यासारिखिी त्यातल्या वस्तू इकडे ितकडे फेकायला लागली. बॅगच्या बुडात ठेवलेल्या औषधाच्या गोळ्यांकडे आश्चयारने बघत ती म्हणाली, '' जातांना जश्या ठेवल्या तश्याच आहेत... एकही गोळी खिाल्ली नाहीस''

िवजयच्या आईने रिागाने त्या गोळ्या िवजयकडे फेकल्या. ती पुन्हा रिडायला लागली, '' कोणत्या जन्माचा सूड घेत आहेस रि ेपोरिा... ''

'' आई तुला खिोटं वाटतनंा... हव तरि िप्रियाला िवचारि... आम्ही वंृदावन गाडरनला गेलो होतो की नाही ते?'' िवजय अजूनही ितला िवश्वास देण्याचा प्रियत्न करिीत होता.

आता मात्र िवजयच्या आईच्याने रिाहवले गेले नाही. ती रिडायची एकदम थांबली. एका हाताने आपले अश्रू पुसत दसुऱ्या हाताने िवजयचा हात पकडत त्याला दरिवाच्याकडे खेिचत म्हणाली, '' चल... माझ्याबरिोबरि चल... एकदाचा सोक्षमोक्षच होवू दे''

िवजयच्या आईने िवजयचा हात धरुन जणू खेिचूनच त्याला घरिाच्या बाहेरि काढले त्याला ती िप्रियाच्या घरिाकडे घेवून चालली होती. िवजयची आई एखिादी शक्ती ितच्या अंगात संचारिावी अशी झपाझप पावले टाकीत िवजयचा हात धरुन पुढे पुढे चालत होती. आिण िवजय ितच्या चालण्याच्या गितशी आपल्या

चालण्याची गती िमळिवण्याचा प्रियत्न करिीत ितच्या मागे मागे चालत होता. िप्रियाचे घरि येईपयरत जवळ जवळ पंधरिा िमिनटे ते अश्या तऱ्हेने चालत होते. िवजय अजुनही संभ्रमावस्थेत असल्यासारिखिा ितच्या सोबत चालत होता. इतक्या वेळेपासून िवजयची आई एक शब्द बोलली नव्हती की िवजयही बोलला नव्हता. तो एकदम शांत झाला होता. जणू आता कुठे त्याला प्रिकरिणाच्या गांिभयारची जाणीव झाली होती. पण तरिीही त्याच्या मनात एक प्रिश्न सारिखिा घोंगावत होता की..

आिण िवजयच्या आईच्या डोक्यात एक गोष्ट सारिखिी घोंगावत होती की...

आपण आधीच हा मानिसकरिीत्या कमजोरि असतांना याला िप्रियाच्या बाबतीत सांगावे की नाही हे आपण िवचारि करिीत होतो...

पण हा आधीच असा वागतो आहे...

याला आधीच ही गोष्ट कळून याच्यावरि मानिसक आघात तरि नाही ना झाला?...

न जाणो कदािचत तो ितकडे असतांना त्याला ितच्या ऍक्सीडेट िवषयी कळले असावे...

पण जे काहीही असो... आता त्याने मनाने पक्क व्हायला पािहजे...

आिण सत्यपिरिस्थीतीशी तोंड द्यायला िशकायला पािहजे...

एव्हाना िप्रियाचे घरि आले होते. त्यांना घरिाच्या बाहेरिच िप्रियाचे वडील उभे होते. या दोघांना ितकडे येतांना पाहताच ते त्यांच्याकडे रिागाने पाहत अजून समोरि आले. िप्रियाच्या वडीलांना ितची िवजयशी जवळीक मान्य नव्हती. एरिवी आपल्या मनाला मुरिड घालून त्यांनी ती मान्यही केली असती. पण त्याची नोकरिी गेली आिण त्याला वेडाचे झटके यायला लागल्यापासून तरि त्यांना ती िबलकुलच मान्य नव्हती.

आिण आता ह्या िप्रियावरि आलेल्या संकटालाही ते िवजय आिण त्याच्या कुटंूबालाच जबाबदारि मानत होते. आिण ते साहजीगच होतेही म्हणा. कारिण एका वेड्याशी आपल्या मुलीने लग्न करिावे हे कुणा वडीलांना मान्य होणारि?. िप्रियाच्या वडीलांना रिागाने आपल्याकडे पाहतांना आिण समोरि येतांना पाहून िवजयच्या आईने त्याचा हात सोडला. आिण आता ते दोघेही िप्रियाच्या वडीलांसमोरि उभे होते. काही क्षण काही न बोलताच गेले.

'' कशी आहे िप्रिया?'' िवजयच्या आईने िहम्मत करुन िवचारिले.

'' िजवंत आहे अजून..'' िप्रियाचे वडील कडवटपणे म्हणाले.

त्यांच्या लक्षात आले की आता यांच्याशी जास्त बोलण्यात काही तथ्य नाही. म्हणून जेव्हा ते िप्रियाच्या वडीलांकडे दलुरक्ष करुन आत घरिात जावू लागले तेव्हा ते म्हणाले.

'' इथे नाही आहे ती... ''

'' मग कुठे आहे?...'' िवजयच्या आईने िवचारिले.

'' ितला आम्ही बाहेरिगावी पाठवले आहे... तुमच्या मनहूस सावलीपासून दरूि'' िप्रियाचे वडील म्हणाले आिण आत घरिात िनघून गेले.

त्यांचा नोकरि ितथे बाजुलाच उभा होता. त्यांनी िप्रियाच्या वडीलांना आत घरिात जाईपयरत वाट बिघतली आिण मग त्या नोकरिाला िवजयच्या आईने िवचारिले.

'' िप्रिया कुठे आहे?''

प्रिथम त्या नोकरिाने आत बघीतले आिण त्याचा मालक घरिात गेला आहे याची खिात्री झाल्यावरि तो त्यांना हलक्या आवाजात म्हणाला.

'' तुम्ही कशाला आला इथे... तुम्हाला तरि मािहत आहेच ... साहेबांना तुम्ही इथे आलेले िबलकुल आवडत नाही''

'' हो बाबा... तुमचं सगळं मान्य आहे... पण आमच्या या येड्या पोरिाला कोण सांगणारि?... आता हा बघ वेड्यासारिखिा बरिळतो आहे की िप्रिया त्याच्यासोबत ितथे ड्यूटीच्या गावावरि त्याच्याबरिोबरि होती... आता हा गेल्यानंतरि दसुऱ्या िदवशीच ितचा अपघात झाला... नुसता अपघातच नाही तरि नंतरि पंधरिा िदवस ती िसरिीयस होती अन कोमात होती... अन याच्याबरिोबरि ितथे पंधरिा िदवस ती रिाहणं कसं शक्य आहे... याला जरिा समजावून सांग बाबा '' िवजयची आई वतैागुन म्हणाली.

त्या नोकरिाने अिवश्वासाने आिण गोंधळून िवजयकडे बिघतले. त्याला त्याच्याशी काय बोलावे आिण त्याला काय सांगावे काही कळत नव्हते. म्हणून तो तसाच उभा रिाहाला. िवजयला हळू हळू आता पिरिस्थीतीची जाणीव होवू लागल्याचं जाणवत होतं.

'' कशी आहे ितची तब्येत आता?'' आता िवजयनेच पुढाकारि घेवून त्या नोकरिाला िवचारिले.

'' आठ-दहा िदवस झाले त्यांना शुद्ध आली ... अन काल साहेबांनी त्यांना आजोळी पाठवल ंआहे... हवापालट करिायला. '' नोकरि म्हणाला.

िवजयला आता हुरिहुरि लागुन गेली होती. िप्रियाला केव्हा एकदा भेटतो असं त्याला झालं होतं.

पण ितला तरि आजोळी पाठिवलेलं...

िवजयला ितचं आजोळ मािहत होतं...

पण ते काही एवढं जवळही नव्हतं...

आता कसं करिायचं?...

िवजय िवचारि करु लागला.

िप्रियाच्या घरिी जावून आल्यापासून िवजयला सारिखिी िप्रियाला भेटण्याची ओढ लागून रिाहाली होती. आपल्या इतक्या कठीण िदवसात ती नेहमी आपल्यासोबत खिंबीरिपणे उभी होती आिण ितच्यावरि जेव्हा कठीण प्रिसंग बेतला तेव्हा आपण ितच्याजवळ नाही याची त्याला सारिखिी खिंत वाटत होती.

असा कसा अपघात झाला ितचा?...

त्याचा तरि िवश्वासच बसत नव्हता. पण िप्रियाच्या घरिी जावून आल्यापासून त्याला सत्य पिरििकास्थतीची जाणीव होत होती.

आिण डोक्याला मारि लागून 15 िदवस कोमात होती ती...

म्हणजे मारि फारि जास्त असला पािहजे...

अश्या पिरििकास्थतीत जरि आपण ितला जावून भेटलो तरि तेवढाच ितला िदलासा...

आपल्याला ितथे ड्यूटीवरि कुणी कसं कळवलं नाही....

आईने नाही तरि रिाजेशने तरिी कळवायला हवं होतं...

पण आता त्या झालेल्या गोष्टींना काही अथर रिाहाला नव्हता. त्याच्या डोळ्यासमोरि रिाहून रिाहून िप्रियाचा चेहरिा येत होता.

िबचारिीला आई नाही आिण वडील हे असे.. िदलं पाठवून आजोळी...

त्याला ितच्या वडीलांिवषयी डोक्यात एक रिागच होता. आधी ते त्याच्याशी व्यविकास्थत वागत. पण जेव्हापासून िप्रिया आिण त्यांच्यात जवळीक िनमारण झाली, ते त्याचा रिाग करु लागले होते. आिण त्यातच त्याची तब्येत अशी झाली आिण नोकरिी गेलेली. त्यांचा त्याच्यािवषयीचा रिाग समजण्यासारिखिा होता.

ते काही नाही... आता आपल्याला ितच्या वडीलांची परिवा न करिता ितला ितच्या आजोळी जावून भेटायला पािहजे..

पण आई एकटे जावू देणारि नाही याची त्याला खिात्री होती...

रिाजेशकडे जावून यावं का?..

पण रिाजेशकडे जावून काय होणारि आहे?...

िप्रियािवषयीचा साधा िनरिोप त्याने न िदल्यामुळे त्याच्या मनात रिाजेशिवषयी रिागच होता.

जो काही िनणरय घ्यायचा तो तरि आपल्यालाच घ्यावा लागेल...

त्याला भेटूनही काही उपयोग नाही ... एवढ्यात सारिखिा टोमणे मारितो तो...

शेवटी हेच खिरि ंकी पिरििकास्थतीनुसारि लोक बदलतात... काही अपवाद वगळता .... जशी की िप्रिया...

दोन ितन िदवस झाले असतील त्याला ड्यूटीवरुन परित येवून आिण िप्रियाच्या अपघाताची बातमी कळून. त्याच्या मनाचा सारिखिा कोंडमारिा होत होता. ऑिफसला जायचीही काही इच्छा होत नव्हती. एका जागी बसुन िवचारि करुन करुन त्याच्या मेदचूा नसुता भुगा होत होता.

इथे हातावरि हात ठेवून नुसत ंकुढत रिाहाण्यापेक्षा... जाऊन आलेलेच केव्हाही योग्य..

शेवटी एक िदवस िवजयने मनाचा पक्का िनणरय केला की काहीही होवो एकदा िप्रियाला जावून भेटून यायचेच आिण कुणालाही न सांगता त्याने आपली बॅग तयारि केली.

तेवढ्यात त्याची आई ितथे आली, '' आता कुठे िनघालास त?ू''

'' िप्रियाला भेटायला ... ितच्या आजोळी'' िवजय आपली बॅग िनट बदं करिीत म्हणाला.

'' अश्या या पिरििकास्थतीत... '' आई.

िवजय काहीच बोलला नाही. पण त्याच्या हालचालींवरुन त्याचा ठाम िनणरय िदसत होता.

'' हे बघ,,, तुझं आधीच डोकं िठकाणावरि नाही... '' त्याची आई िचडून म्हणाली आिण मग स्वत:ला सावरिीत त्याला समजावण्याच्या सुरिात म्हणाली, '' अशा अवस्थेत तू जावू नकोस''

'' तू काळजी करु नको... मी सोबत औषधसुद्धा नेत आहे'' तो म्हणाला.

'' ड्यूटीला गेला होता तेव्हाही नेल ंहोतस'' पुन्हा त्याची आई िचडून त्याला टोमणा मारिल्यागत म्हणाली.

'' नाही मी आता व्यवस्थीत औषधं घेईन... आता बिघतल ंनाहीस ... परित आलो तेव्हापासून मी िनट औषधं घेत आहे...'' िवजयने बॅग उचलली आिण तो िनघाला.

त्याच्या आईला मािहत होते की आता तो एकणारि नाही.

'' थांब '' त्याची आई म्हणाली आिण काहीतरिी आणण्यास लगबगीने घरिात गेली.

िवजय ितथेच दारिात थांबला. थोड्या वेळाने त्याची आई हातात काहीतरिी घेवून घाई घाईने बाहेरि आली.

'' पोरिा हे िपरि बाबाचं तावीद गळ्यात बांधून जा'' ती त्याच्या गळ्यात तावीद बांधीत म्हणाली.

िवजयचा अश्या गोष्टींवरि कधीच िवश्वास नव्हता. पण आईच्या समाधानासाठी त्याने ितला ते तावीद बांधू िदले.

'' हे तावीत तुझं रिक्षण करिील '' तावीदाला गाठ बांधीत ती म्हणाली. िबचारिीला आता या तावीद गडें दोरि ेयासारिख्या गोष्टींचाच आधारि होता. नवऱ्याचा ितला आधारि असा म्हणून कधीच नव्हता. आिण या िवखिरुिनाऱ्या घरिाला थांबवायचं असेल तरि ितलाच घरिाचा एक मोठा आधारि म्हणून भूिमका िनभावायची होती. ितला जरि मोठा आधारि बनायचे असेल तरि मग ितला कोण्या एखिाद्या टेकूसारिख्या आधारिाची गरिज नको?

'' ह ंिनघू आता'' ितचं तावीद बांधून झाल्यावरि तो म्हणाला.

'' िनट जा... औषधं वेळेवरि घे... कुठलंही काहीही खिावू नको ... चांगल्या जागी काहीतरिी खिायचं ... नाही तरि कुठे काही भेटल ंनाही तरि फळं खिायची... पाणीही चांगल्या जागचंच प्यायचं... पसेै बरिोबरि ठेव...''

'' हो... आता प्रित्येक वेळा तेच तेच सांगशील... मागच्या वेळेलाही हेच सांगीतल ंहोतं...'' तो िचडून म्हणाला.आिण बॅग घेवून तो िनघाला.

'' हो हेच सांिगतल ंहोतं... पण काही उपयोग झाला का?'' त्याच्या आईचा पुन्हा त्याने औषध न घेतल्याच्या गोष्टीकडे रिोखि होता.

िवजय ने आता वाद घालण्याच्या मनिकास्थतीत नव्हता. त्याला जायची घाई झाली होती. तो काही न बोलता िनघाला सुध्दा.

'' पोहोचल्यावरि बाबाच्या ऑफीसात फोन करि..'' ती त्याला एकू जाईल अशा मोठ्या आवाजात म्हणाली.

'' हो...'' तोही चालता चालता वळून मोठ्या आवाजात म्हणाला. तो 'हो' म्हणाला खिरिा पण त्याला आधीच्या बऱ्याच वेळा आलेल्या अनुभवावरुन मािहत होते की वडीलांच्या ऑिफसात फोन करुन काही उपयोग नव्हता. कारिण ते ऑफीसात असे म्हणून कधी नसायचेच. मग कुणीतरिी दसुरिचं फोन उचलायचं आिण िनरिोप द्यायचं तरि दरूिच वरि कुत्सीतपणे काहीतरिी बोलायचं.

त्याची आई काळजीने त्याच्या जाणाऱ्या पाठमोऱ्या आकृतीकडे ती नाहीशी होईपयरत टक लावून बघत रिाहाली

एक िदवस जायला, एक िदवस थांबायला आिण एक िदवस यायला असं जरिी धरिल ंतरिी ितन िदवसात िवजय घरिी परित यायला पािहजे होता. पण आज चारि िदवस होवून पाचवा िदवस होता. ना त्याचा फोन ना काही खिबरि. िवजयची आई वारिवंारि दरिवाजात येवून दरुिवरि तो कुठे येतांना िदसतो का ते पाहत होती.

िवजयचे वडील सकाळीच सायकल घेवून दारुच्या गुत्यावरि जायचे आिण ितकून ितकडेच परिस्परि ऑफीसला जायचे असा रिोजचा जणू त्यांचा िनयम असायचा.

िवजयचे वडील दरिवाज्यातून बाहेरि पडले तशी िवजयची आई म्हणाली, '' अहो ऑफीसात िवजयचा काही फोनिबन आला होता का?''

'' नाही '' िवजयचे वडील न थांबता म्हणाले.

'' अहो... आज पाचवा िदवस... पोरिगा अजून कसा घरिी आला नाही.... काहीतरि करिा ...'' िवजयची आई आता पारि िचडली होती.

िवजयचे वडील बाहेरि जाता जाता दरिवाजात थांबले आिण म्हणाले, '' येईल ... कुठं जाणारि आहे... '' आिण लगबगीने आपली सायकल घेवून िनघून गेले.

कारिण त्यांना थांबायला वेळ नव्हता. रिोजच्यापेक्षा आज थोडा उशीरि झाला होता म्हणून दारु िवना त्यांचे हातपाय आता कापायला लागले होते. त्यांच शरिीरि आता पुणरपणे अल्कोहोलीक झालं होतं. शरिीरिच ते. त्याला तुम्ही जशी सवय लावणारि तसं ते वागणारि. त्याला आता पुणरपणे दारुची सवय लागली होती. ितकडे घड्याळीची वेळ चुकेल पण ते शरिीरि आता रिोचच्या ठरिलेल्या वेळी बरिोबरि दारुची मागणी करित असे - बॉयलॉजीकल क्लाकच्या वेळेनुसारि.

दपुारि झाली तरिी अजुन पोरिाचा पता नाही. म्हणून िवजयची आई पुन्हा दरिवाजात उभी रिाहून दरुिवरि कुठे आपला पोरिगा िदसतो का ते बघू लागली. दरुि दरुिवरि पोरिाचा पत्ता नव्हता. ितच्या िजवाची आता घुसमट होत होती.

काय करिावे?..

कुणाला सांगावे ?...

कुणाला िवचारिावे?...

ितला काही कळत नव्हते. घरिात ितच्या व्यितरिीक्त ितची मुलगी होती. पण ितचा काही उपयोग नव्हता. शेवटी ितने काहीतरिी िवचारि केला आिण मनाशी एक ठरिवुन घरिाला कुलुप घालून ती िनघाली - रिाजेशच्या घरिाकडे.

संध्याकाळ झाली. ती अजुनही दारिात उभी रिाहून पोरिाची वाट पाहत होती. दपूारिी रिाजेशच्या घरिी गेली होती तरि रिाजेशच्या घरिाला कुलूप होते. कळले सगळेजण सहकुटंुब कुठे कोण्या कुलदेवतेच्या देवस्थानाला गेले होते. रिाजेशला मुलगा झाला होताना. म्हणून सगळेजण अगदी खिशु होते.

तेवढ्यात िवजयच्या आईला समोरुन लोकांचा एक घोळका ितच्याच घरिाकडे येतांना िदसला.

काय भानगड आहे?...

यांनी पुन्हा दारु िपऊन कुठे काही गोंधळ तरि नाही घातला?...

जसजशी गदी जवळ येवू लागली ितला स्पष्ट िदसू लागले की गदीतले चारि लोक स्टर ेचरिसारिखिं काही तरिी धरुन येत होते. आिण हो ते ितच्याच घरिाकडे येत होते.

दारु िपऊन पडून यांना काही झाल ंतरि नाही?...

का आपल्या पोरिाला िवजयला तरि काही झाल ंनाही?...

अचानक ितच्या डोक्यात िवचारि आला आिण आता ितला धडधडायला लागलं होत. एव्हाना लोक आवारिाचं फाटक उघडून स्टर ेचरि घेवून आत आले. त्यांनी स्टर ेचरि अंगणात ठेवला. स्टर ेचरिवरि पाढऱ्या कापडात गुडंाळलेल ंकुणाचं तरिी शरिीरि होतं. पण ते कापड बाजुला सारुन ते शरिीरि कुणाचं आहे हे

बघण्याची ितची िहम्मत होईना.

शरिीरि िजवंत आहे की?...

िवजेसारिखिा एक प्रिश्न ितच्या डोक्यात येवून गेला. ितला काय करिावे काही कळेना. भांबावलेल्या िकास्थतीत ती त्या लोकांना सामोरिी गेली. ती गदीतल्या प्रित्येकाकडे कुणीतरिी ितला काय झालं हे सांगेल या आशेने पाहत होती. पण ितची नजरिानजरि होताच प्रित्यके जण आपली नजरि चुकिवण्याचा प्रियत्न करिीत होता. प्रिकारि काहीतरिी गंभीरि आहे याची ितला आता जाणीव होवू लागली होती. तेवढ्यात गदीतला एकजण ितच्या समोरि आला. त्याने कापडाचे एक गाठोडे उघडून ितच्या समोरि धरिले.

'' हे सामान तुमच्या पोरिाचंच ना?'' त्या माणसाने िवचारिले.

िवजयच्या आईने एकदा त्या सामानाकडे आिण नंतरि त्या खिाली ठेवलेल्या स्टर ेचरिकडे पाहत िवचारिले, ''काय झाल ंमाझ्या पोरिाला? ''

तरिीही कुणी काहीच बोलत नाही हे पाहून ती त्या स्टर ेचरिवरि पांघरिलेला पांढरिा कपडा बाजुला करिण्याचा प्रियत्न करु लागली तेव्हा त्या गदीतला एक जण बोलला, '' माफ करिा... त्याचा ऍक्सीडेटमध्ये मृत्यू झाला आहे...ह्या त्याच्या सामानात सापडलेल्या पत्यावरुन आम्ही त्याला इथे घेवून आलो''

िवजयच्या आईच्या डोळ्यासमोरि एकदम अधंारिी आली. ती स्टर ेचरिजवळ उभी होती ितथेच ती मटकन खिाली बसली. तो धक्का ितच्यासाठी एवढा अनपेक्षीत आिण मोठा होता की जणू ितच्या सवर इदं्रीयांनी काम करिणे बदं केले होते. ना ितला काही एकू येत होते, ना काही िदसत होते ना ती काही बोलत होती ना रिडत होती. थोड्या वेळाने त्या धक्यातून सावरिल्यावरि ितने पुन्हा प्रितेावरिचा पांढरिा कपडा बाजुला सारिण्याचा प्रियत्न केला. पण तो बाजुला झाला नाही कारिण तो पुणरपणे पक्का त्या प्रिेताला बांधला होता.

मग ती तो कपडा जोरिजोरिाने ओढून काढण्याचा प्रियत्न करु लागली तेव्हा कुणीतरिी ितला अडिवत म्हटले, '' त्याची बॉडी आिण चेहरिा पुणरपणे चेपलेला आहे... चेहरिा पण ओळखिू येत नाही ''

'' माझ्या पोरिा ... देवा...'' िवजयची आई हबंरिडा फोडून रिडायला लागली.

कदािचत बाहेरिच्या आवाजामुळे िवजयची बिहण शालीनी घरिाच्या बाहेरि आली. ती येताच गदीतल्या बऱ्याच जणांच्या नजरिा ितच्यावरि िखिळल्या. ते जणू वाट पाहत होते की आता ही या सगळ्या प्रिसंगावरि कशी िरिऍक्ट करिते. पण शालीनीने बाहेरि आल्या आल्या आपल्या रिडणाऱ्या आईवरि िनवीकारिपणे एक नजरि टाकली आिण मग ती त्या कपड्यात बांधलेल्या प्रितेाजवळ गेली. प्रिेताजवळ जावून खिाली बसून ती त्या प्रिेताला हळू हळू गोंजारित होती की त्या प्रितेाला सोडण्याचा प्रियत्न करिीत होती - सांगणे किठण होते. कदािचत िबचारिीला काय झाले हे सगळे कळत होते. पण ते सवर व्यक्त करिण्यास कदािचत ितच्या भावना ितला साथ देत नव्हत्या.

िवजयच्या आईचा सामना ितच्या मुलाच्या ऍक्सीडेट झालेल्या पुणरपणे चेपलेल्या देहाशी झाला होता या गोष्टीला आता दोन - ितन मिहने होवून गेले असतील. तेव्हा पासून ती अगदी शांत शांतच रिाहत असे. िवजयच्या बिहणीला तरि कोण गेलं आिण कोण िजवंत आहे याचं काही भानच रिाहत नसे आिण त्याच्या विडलांना कोण गेल ंआिण कोण आहे याचं काही देण ंघेणं नव्हतं. तो गेल्यापासून त्या िवषयावरि घरिात एकदाही चचार झाली नव्हती. तशी त्या घरिात कोणत्या गोष्टीवरि चचार िवजय असतांनाच होत असे. आिण आता तोही गेला. सगळे जण आपण आपल्या ठरिवून िदलेल्या िवश्वात जगत होते. आिण त्या प्रित्येकाच्या िवश्वात संयूक्त असं कािहच नव्हतं. जणू कुणी घरिाची जिमन, कुणी िभंती तरि कुणी छत. जे की एकत्र कधीही येवू शकत नव्हते तरिीही त्यांच्यापासून ते घरि तयारि झाल ंहोतं. िवजयची आई ितच्यावरि जे िबतल ंहोत ंती एकटीच सहन करिीत होती आिण पेलत होती. आिण नुसत ंते द ु:खि घेवून होणारि नव्हतं. ितला घरिातल्या सवर जबाबदाऱ्या जसं स्वयंपाक करिणे, घरिचं सामान आणणे हे अजूनही पुवीसारिखिंच सरुु ठेवायचं होतं. िवजय िनघून गेल्यापासून िजवन जणू ितच्यासाठी थांबल ंहोतं. पण

ितला चालत रिाहण्यावाचून पयारय नव्हता. ितला थांबता येण्यासारिखिं नव्हतं. ितने आता स्वत:ला घरिातल्या कामात गुंतवून घेण्यास सुरिवात केली. कामं संपले तरिी ती काहीतरिी काम उकरुन काढायची आिण त्यात गुंतून रिहायची िकंवा तेच तेच काम पुन्हा पुन्हा करुन स्वत:ला गुतंवून ठेवायची. थोडसं का िरिकामं झाल ंकी डोक्यात पुन्हा तेच िजवघेणे िवचारि, त्या िवचारिाला ना अंत ना सुरिवात.

िप्रिया आजोळवरुन परित आली होती. आली तेव्हापासून ितची आपली िवजयच्या घरिी जायची सारिखिी ओढ चाललेली होती. पण ितला िवजयच्या घरिीच काय पण बाहेरि कुठेही जाण्यास मनाई झालेली होती. तशी ती आता बऱ्यापकैी बरिी झाली होती आिण बाहेरि जावू शकत होती. तसे ितने बाहेरि जाणे, िफरिणे वगेैरि ेआजोळी असतांनाच सुरु केले होते. पण इथे आल्यावरि ितच्यावरि ही िविचत्र बधंनं का लादली जात आहेत हे ितला काही कळत नव्हतं. एवढेच काय ितला ितच्या वडीलांच्या वागण्यात खिपु फरिक पडलेला जाणवत होता. सारिखेि त्यांचे आपले ' लग्नासाठी यांचा मुलगा सांगुन गेला... आिण त्यांचा मुलगा सांगुन गेला असे चाललेले असायचे' आिण प्रिकॅ्टीससाठी िकाक्लनीकवरि जायची गोष्ट काढली तरि ते म्हणायचे, '' मला वाटते तु आता तुझी प्रिॅक्टीस तुझं लग्न झाल्यावरिच सुरु करिावीस''. िवजयही ितला भेटावयास का आला नाही ही ही गोष्ट ितला सारिखिी खिटकायची आिण वडीलांजवळ िवजयचा िवषय काढताच ते काहीतरिी िनिमत्त करुन िवषय बदलायचे. शेवटी एक िदवस ती वडीलांना न कळवता रिाजेशकडे जावून आली आिण ितला ती िजवघेणी बातमी िमळाली - िवजय ऍक्सीडेटमधे गेल्याची. रिाजेश सांगत होता पण ितची सवर इदं्रीये जणू बिधरि झाली होती.

ितला िवश्वासच बसत नव्हता...

ितच्याबाबतीत एवढं ददैुवी का घडावं?

देवाने माझ्याच निशबी एवढं ददैुवं का द्यावं?

आता ितला देवाचा, नव्हे या सगळ्या जगाचाच रिाग यायला लागला होता. ितला जगण्याचा मरिण्याचा,

खिाण्याचा िपण्याचा सगळ्याच गोष्टीचा जणू ितटकारिा िनमारण झालां होता. ितच्यात झालेला हा बदल ितच्या वडीलांनीही ताडला होता. त्यांनी जाणले होते की िवजयची बातमी ितला कळली असावी. कारिण त्यांना मािहत होते की ितच ती बातमी ितच्यात एवढं पिरिवतरन घडवू शकते.

ती बातमी ितला केव्हा ना केव्हा तरिी कळणारिच होती...

एक बरि ेझाले की ती बातमी त्यांना ितला सांगावी न लागता कळली...

पण म्हणतात ना की काळ हा प्रित्येक जखिमेवरि औषध असतं....

काही काळ मधे गेल्यानंतरि ती पुन्हा पुवरवत होऊन जाईल...

त्या काळाचीच ते जाण्याची आता वाट पाहत होते. त्यांनी ठरििवले होते की ती आता पुन्हा नॉमरल होईपयरत ितच्याजवळ ितच्या लग्नाचा िवषय काढायचा नाही. म्हणून तेही ितला पुन्हा पुवरवत होण्याची वाट पाहत शांतच होते.

पण काळ जात होता तरिी पोरिीच्या जखिमा काही भरिायला तयारि नव्हत्या. ती अजुनही शांत शांत आिण नेहमी कशाच्या तरिी िवचारिात असायची. त्यामुळे िप्रियाच्या वडीलांना ितची काळजी लागुन रिाहाली होती. एक िदवस ती तयारिी वगेैरि ेकरुन बाहेरि जायला िनघाली. आज बऱ्याच िदवसानंतरि पोरिगी घरिाच्या बाहेरि पडते आहे हे पाहून ितच्या वडीलांना बरि ेवाटले.

'' बेटा कुठे चाललीस?'' ितच्या वडीलांनी सहज िवचारिले.

'' िवजयकडे'' ती म्हणाली.

'पण तो तरि आता गेला आहे' अगदी त्यांच्या तोंडात आले. पण ितचे वडील काहीच बोलले नाही. त्यांच्या चेहऱ्यावरि पुन्हा आता काळजीच्या छटा उमटल्या होत्या.

या पोरिीचं कसं होणारि ... देव जाणे...

त्यानी िवचारि केला.

आज नेहमीप्रिमाणे घरिातली सगळी कामे आटोपून िवजयची आई अंगणात बसली होती. कुठेतरिी शुन्यात आपली नजरि िखिळवून. सगळी कामे पुन्हा पुन्हा करुनही संपली असावीत. फाटक उघडून िप्रिया आत अगंणात आल्याचं भान सुध्दा ितला नव्हतं. आत येताच िप्रिया गभंीरि चेहऱ्याने िवजयच्या आईजवळ उभी रिाहाली. िवजय गेल्यानंतरि िकतीतरिी िदवसानंतरि प्रिथमच ती त्याच्या आईला सामोरिी जात होती. तरिीही िवजयच्या आईचं लक्ष नव्हतं. िप्रियाला कशी सरुिवात करिावी काही कळेना. आिण काहीतरिी सरुिवात केलीही तरिी त्याची आई कशी िरिऍक्ट करिले याची ितला काही कल्पना येत नव्हती. हळूच ितने आपले दोन्ही हात िवजयच्या आईच्या खिांद्यावरि ठेवले. िवजयच्या आईने काहीही अिवभारव न दाखिवता वळून िप्रियाकडे बिघतले. िकतीतरिी िदवसानंतरि एक आधारिाचा हात ितला ितच्या खिांद्यावरि िवसावलेला जाणवत होता. ती उठून उभी रिाहाली. िप्रियाजवळ गेली आिण मग दोघीही अनावरि होवून एकमेकांच्या गळ्यात पडून ओक्साबोक्शी रिडत होत्या. त्यांच्या दोघींच्याही साठलेल्या भावनांना जणू आज वाट िमळाली होती.

मधे बरिचे िदवस िनघून गेले. िप्रियाचं िवजयकडे येण ंआता वारिवंारि होवू लागलं होतं. ितने जणू िवजयच्या कुटंूबासाठी स्वत:ला वाहून घेतलं होत.ं ही गोष्ट म्हणजे िप्रियाच्या वडीलांसाठी आणखिी एक काळजीचं एक मोठं कारिण होतं. ते ितला समजावून समजावून थकले होते. कधी रिागावून, जोरि जबरिदस्ती करुनही त्यांनी पािहली पण िप्रिया होती की ऐकायला तयारि नव्हती. उलट जेवढे ितचे वडील कठोरि होण्याचा प्रियत्न करिीत ती तेवढीच हट्टाला पेटत असे आिण मग दोन - दोन ितन ितन िदवस िवजयच्या घरिीच रिाहत असे. तशी ितने पुन्हा प्रिक्टीसही सुरु केली होती. पण त्यातून िमळणारिी िमळकत पुणरपणे

िवजयच्या घरिासाठीच खिचर होवू लागली होती. प्रिश्न पशैाचा नव्हता. प्रिश्न होता ितच्या िजवनाचा.त्यांचं म्हणण ंहोत ंकी ितच्या िजवनात िवजयच्या रुपाने एक वादळ आल ंहोतं आिण ते ितचं िजवन उध्वस्त करुन गेलं. पण अजुनही वेळ गेली नव्हती. ितचं िजवन जेवढं उध्वस्त व्हायचं तेवढं झाल ंहोतं पण आता ितने स्वत:ला सावरिायला हवं. पण ती होती की जणू ितने त्यांचं काहीच ऐकायचं नाही अशी शपथच घेतली असावी. शेवटी थकून हारुन आिण हतबल होवून ितच्या वडीलांनी ठरिवून टाकले की आपण काही एक बोलायचे नाही. कारिण आता ितला समजावून सांगायला काही लहान रिाहाली नव्हती. ितच्याजवळ स्वत:चं चांगलं वाईट समजण्याची सदिववेकबुद्धी नक्कीच होती. आिण आजकाल त्यांचा निशबावरिचा िवश्वासही वाढत चालला होता. आपण िकतीही प्रियत्न केला तरिी ितच्या निशबात जे होणारि ते टळणारि नाही या गोष्टीवरि आता त्यांचा जणू दृढ िवश्वास बसत चालला होता.

एक िदवस िवजयचे वडील नेहमीप्रिमाणे दारु िपवून अंगणात खिाटेवरि पहुडले होते. िवजयची बिहण केस मोकळे सोडलेल्या अवस्थेत, कंुपणाकडे पाहुन काहीतरिी बोलत होती, जशी कुणा अदृष्य व्यक्तीशी बोलत असावी. िवजय गेल्यापासून ितचीही पिरिस्थीती अगदीच दयिनय झाली होती. िवजय होता तोपयरत िवजय कसेतरिी करुन ितला समजावून, लाडावून औषध देत असे. घरिात एकच अशी व्यक्ती होती - िवजय - की िजचं, जरिी तो ितच्यापेक्षा लहान असला तरिी, ती ऐकत असे. पण तो गेल्या पासून ती जास्तच हट्टी, दरुिाग्रही आिण सायकीयाटर ीक भाषेत सांगायचं झालं तरि 'व्हायलटं' झाली होती. ती औषधंच काय तरि जेवण खिान पण व्यविकास्थत घेत नसे. िवजय गेल्यापासून िवजयची आई जणू अंतमुरखि झाली होती आिण ितचं घरिात कुणाकडे लक्षच नसे. त्यामुळे िवजयच्या बिहणीला औषधं वगेैरिे देण्याचं काम आता िप्रियाने हातात घेतल ंहोतं. पण ती त्यात म्हणावी तशी यशस्वी झाली नव्हती.

िवजयची आई कुण्या िवचारिात मग्न अशी मलीन चेहऱ्याने दळण िनवडत होती, फाटकाचा आवाज येताच िवजयच्या आईने वळून फाटकाकडे बिघतले. नेहमीप्रिमाणे ितच्या अपेके्षप्रिमाणे िप्रिया आली होती. िप्रिया येताच आईच्या हातातले दळण घेवून ती स्वत: िनवडायला लागली.

'' िकती करिशील पोरिी आमचं ... तो तरि गेला... आता जे भोगायचं ते आम्हालाच भोगावं लागणारि... त ूका आपले हात भाजून घेतेस पोरिी?'' िवजयची आई न रिाहवून बोलली.

िप्रियाने ताडले होते की ितच्या वडीलांनी इथे येवून काहीतरिी तमाशा केला असावां. कारिण आपली पोरिगी ऐकत नाही हे पाहून त्यांनी आता निवनचं सुरु केल ंहोतं. िवजयच्या इथे येवून त्याच्या आईला नाही नाही ते बोलणं. त्यांना वाटत होत ंकी असं केल्याने कदािचत त्याची आई िप्रियाचं इथे येण ंबदं करिले. िप्रियाला या गोष्टीची सवर कल्पना होती. त्यामुळे ती िवजयची आई काहीही आिण िकतीही बोलली तरिी ते मनावरि घेत नसे,

''आई.... तुम्हाला िवजयने सांगीतले की नाही हे मला मािहत नाही .... जेव्हा िवजय एका मिहण्यासाठी ड्यूटीवरि गेला होता... तेव्हा दोन िदवसानंतरि त्याच्या मागोमाग मी सुध्दा गेले होते...'' िप्रिया दळण िनवडता िनवडता म्हणाली.

'' काय?'' िवजयच्या आईच्या तोंडून आश्चयारने िनघाले.

िवजयची आई डोळे फाडून आश्चयारने ितच्याकडे बघायला लागली.

िप्रिया पुढे म्हणाली, '' जेव्हा ितथे आम्ही एका पुरिातन शकंरिाच्या देवळातही गेलो होतो..तेव्हा मी देवाला काय प्रिाथरना केली होती मािहत आहे?''

िवजयची आई अजुनही ितच्याकडे आ वासुन आश्चयारने पाहत होती.

िप्रिया एक क्षण थांबुन पुढे म्हणाली, '' ... की देवा मला जन्मोजन्मी िवजयच पती म्हणून लाभू द.े..''

िवजयची आठवण िनघताच िवजयच्या आईच्या चेहऱ्यावरि द ु:खिाची छटा पसरिली.

मग पुढे उसासा टाकुन िप्रिया म्हणाली, '' या जन्मात नाही िमळाला म्हणून काय झालं... माझा िवश्वास आहे... पुढच्या जन्मात तो मला नक्कीच पती म्हणून िमळेल''

िवजयच्या आईला ितच्या बोलण्यावरि िवश्वास कसा ठेवावा काहीच कळत नव्हते.

'' ितथे आम्ही खिपु िफरिलो... वॉटरिफॉल , वंृदावन गाडरन, ... 15 िदवस आमचे कसे मजेत िनघुन गेले म्हणून सांगु... की त्या 15 िदवसाला 15 जन्माची सरि येणारि नाही...''

िवजयची आई अजुनही अिवश्वासाने ितच्याकडे डोळे फाडून बघत होती. कारिण ड्यूटीवरुन परित आल्यावरि ितच्या मुलाने सुध्दा ितला नेमके हेच सांगीतले होते.

पण हे सगळं कसं शक्य आहे?....

जेव्हा िवजय ड्यूटीवरि गेला त्यानंतरि दसु्ऱ्या ितसऱ्या िदवशीच तरि िप्रियाचा ऍक्सीडेट होवून ती जवळ जवळ पंधरिा िदवस कोमामधे गेली होती...

मग हे कसं शक्य आहे?...

ती िवचारि करिीत होती.

'' त्यामुळे... तुम्ही त्रागा करुन घेवू नका ... िकंवा वाईटही वाटून घेवू नका ... कारिण मी जे काही करित आहे... ते माझं कतरव्यच आहे...'' िप्रिया म्हणाली.

िप्रियाच्या बोलण्याने िवजयची आई ितच्या िवचारिांच्या तदं्रीतुन बाहेरि आली.

मागील दोन-ितन िदवसांपासून िप्रिया िवजयच्या घरिीच होती कारिण ितचे पुन्हा ितच्या वडीलांशी

िवजयच्या इथे वारिवंारि जाण्याच्या कारिणावरुन िबनसले होते. आज सकाळी ितला का कोण जाणे उशीरिाच जाग आली. तशी ितला सकाळी लवकरिच उठण्याची सवय होती. पण आज जेव्हा जाग आली तेव्हा ितला जाणवले की उन्हाची िकरिणे िखिडकीतून घरिात येत आहेत. ितने आपल्या बाजुला बिघतले. िवजयची आई नेहमीप्रिमाणे सकाळीच उठून आपल्या कामाला लागली असावी. आिण िवजयची बिहणही आपल्या अंथरुणावरि नव्हती. ितची तशी उठण्याची आिण झोपण्याची अशी ठरिलेली कोणती वेळ नव्हती. ती कधीही लहरि आली की झोपत असे आिण जाग आली की उठत असे. पण आज िप्रियाला सकाळी उठल्याबरिोबरि एकदम ताजेतवाने वाटत होते. कदािचत बऱ्याच िदवसांची झोप आज भरुन िनघाली होती त्यामुळे. ितने अंथरुणावरिच उठल्या उठल्या अंगाला आळेिपळे देत आळस िदला आिण ती उठून समोरिच्या दारिाकडे िनघाली. समोरिच्या दारिात जणू अधांतरिी शुन्यात पाहात, आपल्याच िवचारिांच्या तदं्रीत ती िकतीतरिी वेळ उभी होती. तेवढ्यात ितला समोरुन येणारिा एक दाढी वाढलेला इसम ओळखिीचा वाटला. ती एक टक लावून ितकडे बघायला लागली. जसा-जसा तो इसम अजुन जवळ येवू लागला ितच्या चेहऱ्यावरि हास्य खिलुायला लागलं. ितने स्वत:ची खिात्री करुन घेतली की आपण स्वप्नात तरि नाही आहोत. कारिण ितची जवळ जवळ खिात्री पटायला लागली होती की तो दाढी-िमशा वाढलेला इसम दसुरिा ितसरिा कुणी नसून िवजयच आहे. दाढी िमशांमुळे जरिी त्याचा चेहरिा वेगळा वाटत होता, तरिी ती त्याची चालण्याची ढब चांगलीच ओळखित होती. जसा जसा तो अजुन जवळ येत होता ितला त्याची अजुनच पक्की ओळखि पटत होती. तो इकडे त्याच्या घरिाकडेच येत होता. जसा तो उघड्या फाटकातून आत आला िप्रियाला त्याची ओळखि पुणरपणे पटली होती. ितच्या समोरि िवजयच उभा होता.

'' िवजय...'' ितच्या तोंडातून अनायसेच आनंदोद्गारि िनघाले.

ती एखिाद्या वेलीसारिखिी त्याला िबलगली, '' िवजय ... मला मािहत होतं, नव्हे खिात्री होती की तू िजवंत आहेस... देव आपल्या प्रिमाच्या बाबतीत एवढा नाही िनषूरि होऊ शकत... त्या लोकांनी दसुऱ्याच कुणाचे तरिी प्रिेत आणले होते... ते एवढे िचरिडलेले होते की ओळखिहुी येत नव्हते... मला मािहत होत,ं.. की देव आपल्या बाबतीत एवढा िनषूरि होऊ शकत नाही...'''

'' तुझ्या प्रिेमानेच मला मरु िदले नाही...'' िवजय िमठीतून बाहेरि येत ितचा चेहरिा आपल्या हातात घेत

मग िकतीतरिी वेळ ते एकमेकांच्या डोळ्यात पाहत गप्पा मारित होते. ितकडे आत िवजयच्या आईला बाहेरिची चाहुल लागली असावी. कारिण ती िप्रियाचा आवाज ऐकून ती बाहेरि आली.

'' िवजय ... कुठे होता इतके िदवस... आिण हे काय िकती अशक्त झाला आहेस?'' िप्रिया बोलत होती.

जसे िवजयच्या आईने िप्रियाकडे बिघतले तसे ितचे हातपाय थरिथरिायला लागले. साऱ्या अगंाला घाम फुटला होता. कारिण िप्रियाच्या समोरि कुणीच नव्हते. ती जशी हवेशीच बोलत होती.

'' हे देवा आधी माझी पोरिगी ... मग माझा पोरिगा... आिण आता िप्रिया सुध्दा... देवा ... देवा जरिा दया दाखिव रि ेबाबा... हे सगळं आता माझ्या सहनशक्तीच्या बाहेरि होत आहे... देवा...'' िवजयची आई वेड्यागत देवाची आळवणी करिीत होती.

इकडे िवजयच्या आईचे काय चालले आहे याचे िप्रियाला काहीच भान नव्हते. ती हळू हळू चालत जावून फाटकाच्या बाहेरि जावू लागली. ती अशी चालत होती, जसा िवजय ितच्या सोबत सोबत ितचा हात हातात घेवून चालत असावा. िवजयची आई आता िप्रियाच्या मागे मागे चालायला लागली होती. जशी िप्रिया समोरि समोरि चालत होती तशी ितच्या मागे सकाळच्या उन्हामुळे पडणारिी ितची सावलीही चालत होती. त्या सावलीकडे जेव्हा िवजयच्या आईचे लक्ष गेले तेव्हा ितला आश्चयारचा धक्काच बसला. कारिण ितने बिघतले की िप्रियाच्या सावलीसोबत आणखिी एक सावली - िवजयची सावली िप्रियाचा हात आपल्या हातात हात घेवून चालत आहे. जेव्हा िवजयची आई त्या धक्यातून थोडी बहूत सावरिली तेव्हा ितने बघीतले की तोपयरत िप्रिया त्या सावलीसोबत बरिीच पुढे िनघून गेली होती. िवजयची आई आता िप्रियाच्या मागे जवळ जवळ धावतच जावू लागली. िवजयची बिहण शालीनीही, जी अंगणात उभी होती, आपल्या आईला धावतांना पाहताच, ितच्या मागे मागे लाळ गाळत धावायला लागली.

'' थांब िप्रिया... '' िवजयच्या आईने मागून आवाज िदला.

िप्रिया थांबली. ितच्या सोबत जिमनीवरि पडलेली िवजयची सावलीही िप्रियाच्या सावलीसोबतच थांबली. िवजयची आई िप्रियाजवळ गेली. आपल्या मुलाची सावली का होईना, पाहताच तीच्या आनंदाला आता पारिावारि रिाहाला नव्हता. ती आपल्या मुलाच्या सावलीजवळ गेली आिण खिाली बसुन त्या सावलीला प्रिेमाने कुरिवाळू लागली. िवजयची बिहण, जी ितच्या आईच्या मागे धावत आली होती, ती आता आपल्या आईजवळ पोहोचली होती आिण आपल्या आईला खिाली बसलेलं पाहताच ितच्या पाठीवरि बसून एखिाद्या लहान मुलीसारिखिी ितच्या केसांशी खेिळायला लागली.

िवजयच्या घरिासमोरि चौकात एव्हाना बरिीच गदी जमली होती. रिस्त्याने जाणारि ेयेणारि ेलोक काय गडबड चालली आहे हे बघण्यासाठी त्या गदीत सािमल होत होते. सकाळच्या दारुचा डोज घेवून नुकतेच परित येत असेलेले िवजयचे वडीलही काय झाले हे बघण्यासाठी त्या गदीत सािमल झाले. त्यांनी बाकीच्या अवतीभवती जमलेल्या लोकांसोबत बिघतले की गदीच्या अगदी मधे िप्रिया उभी होती. आिण ती जशी हवेशीच बोलत होती. िवजयची आई खिाली जिमनीवरि बसलेल्या अवस्थेत तेथील मातीला जणू कुरिवाळत होती. िवजयची बिहण ितच्या आईच्या पाठीवरि बसून ितच्या आईच्या केसांशी खेिळत होती.

... आिण जिमनीवरि फक्त ितन सावल्या पडलेल्या होत्या - एक िप्रियाची, दसुरिी िवजयच्या आईची आिण ितसरिी िवजयच्या बिहणीची.....

- समाप्त -

Marathi- Mrugajal

Documents

marathi kavita

Aai Marathi

Kalnirnay Marathi 2015

Marathi Nibandh

Marathi Notes

Marathi Itihas

Marathi - Hindutva

Marathi balbharti std_1st_final

GuruCharitra Marathi

Goraksh Shatakam- Marathi

Kalnirnay Marathi 2016

Std. 11 Marathi, Marathi Yuvakbharti, Maharashtra Board

Marathi autobiography

Marathi LLKS

Gurudevatatma Marathi

SrimadBhagavadGitaRahasya Marathi

Pratikraman Marathi

Marathi Tree

Subodh Kekavali Marathi

HARIPATH (Marathi)