Meme Kanserinde Yayılım Korunma ve Erken Tanı

Meme KanserindeYayılım

Korunma ve Erken Tanı

Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Canİstanbul Üniversitesi

Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokuluİstanbul

Meme KanseriMeme Kanserinde Yayılım

Anormal hücreler

Normal hücreler

Tümör

• Benign (İyi huylu)• Malign (Kötü uylu)

Malign vs Benign

Malign Tümörler Benign Tümörler

Normal dokuyu istila eder, sıkıştırır, tahrip eder

Memedeki kitlelerin %80’ini oluşturur

Hücreler yeni tümör oluşturmak için kitleden ayrılabilir

İstila etmez veya yayılmaz

Yaşamı tehdit eder Yaşamı tehdit etmez

Meme Kanseri

Meme Kanseri

Meme Kanserinin Türleri

Meme kanseri kanallardan veya

loblardan memenin yağ dokusuna

doğru yayılır

Meme kanseri

kanallara veya loblarahapsedilmiştir ve

memenin yağ dokusunadoğru yayılmaz

İnvasiv kanserler Non-invasiv kanserler (in situ)

Non-invasiv Duktal Karsinom Non-invasiv Lobular Karsinom

İnvasiv Duktal Karsinom İnvasiv Lobular Karsinom

TTumor umor (Tümör)(Tümör)

NNodes odes (Lenfler)(Lenfler)

MMetastasietastasis s (Metastaz)(Metastaz)

Evre TNM Kriter

0

I

II

III

IV

Tis N0 M0

T1 N0 M0

T2 N1 M0

T3 N2 M0

T N M+

Karsinoma in situ

Tümör kaynaklandığı dokuda sınırlanmış; lokal tümör gelişimi

Yaşama şansı %70-90

Çevredeki dokulara ve ilk lenf noduna lokal yayılım mevcut

Yaşama şansı %50+5

Geniş lokal ve bölgesel yayılım

Yaşama şansı %20+5

Metastaz

Yaşama şansı <%5

Hastalığın Yaylımına Göre Sınıflandırma

Meme Kanseri – Evre I

• Tümör < 2.0 cm• Lenf nodu

tutulumu yok (N0)• Metastaz yok (M0)

(T1, N0, M0)

Meme Kanseri – Evre IIa

• Tümör > 2.0 < 5 cm• Aksiller lenf nodu

tutulumu yok/var (N0/1)

• Metastaz yok (M0)

(T1/T1mic, N1, M0)

(T2, N0, M0)

(T0, N1, M0)

Meme Kanseri – Evre IIb

• Tümör > 2.0 < 5 cm veya >5

• Aksiller lenf nodu tutulumu yok/var (N0/1)

• Metastaz yok (M0)

(T2, N1, M0)

(T3, N0, M0)

Meme Kanseri – Evre IIIa

• Tümör < 5 - >5 cm• Aksiller lenf nodu

tutulumu var (N1/2)• Metastaz yok (M0)

(T1, N2, M0 veya T2, N2, M0)

(T3, N1, M0 veya T3, N2, M0)

Meme Kanseri – Evre IIIb

• Tümör - göğüs duvarına yayılmış

• Aksiller lenf nodu tutulumu yok/var (N0-2)

• Metastaz yok (M0)

(T4, N0, M0)

(T4, N1, M0)

(T4, N2, M0)

Meme Kanseri – Evre IIIc

• Tümör – farklı boyutlarda

• Lenf nodu tutulumu var (N3)

• Metastaz yok (M0)

(Herhangi T, N3, M0)

DÖNÜŞÜM ANJİOGENEZHAREKET & İNVAZİYON

Kapillerler,Venüller, Lenfler

BAĞLILIK

KAPİLLER YATAKLARDATUTULMASI

EMBOLİZM &DOLAŞIM

ORGANPARANHİMASINA

SIZMA MİKROORTAMACEVAP

TÜMÖR HÜCRESİNİNÇOĞALMASI

& ANJİOGENEZ

METASTAZ

METASTAZLARINMETASTAZI

NAKİL

Çoklu hücre agregasyonu(Lenfositler, trombositler)

Kanser Hücresinin Yayılımı

Meme Kanseri – Evre IV

• Tümör – herhangi• Lenf nodu tutulumu -

herhangi• Metastaz var (M1)

Evre’ye Göre Sağkalım

Evre 5 yıllık sağkalım oranı

0 %100

I % 98

IIA % 88

IIB % 76

IIIA % 56

IIIB % 49

IV % 16

Kaynak: ACS

Meme Kanserinde Korunma

Meme Kanserinde Korunma

Doğum

HassasiyetHassasiyet

? ? ?? ? ?? ?? ?

Kanserojenlere Kanserojenlere maruziyetmaruziyet

ÖnlemeÖnleme(Primer Korunma)(Primer Korunma)

Miller AB. General principles of early detection of cancer. Oncore Ontaro 13:8-14, 1993.Miller AB. General principles of early detection of cancer. Oncore Ontaro 13:8-14, 1993.

20-40-50YAŞYAŞ

Meme Kanserinden Korunma

PRİMER KORUNMA

Risk FaktörüRelatif Risk

Atfedilen Risk

Davranış Değişikliği

İlk doğum yapma yaşı 30’dan sonra

Akciğer grafisinde yüksek doz kullanımı

Hiç evlenmemiş olma

Hiç çocuk sahibi olmama

Menopoz sonrası obesite

Alkol kullanımı

Yağdan zengin diyet

Düşük fiziksel aktivite

Diethylstilbestrol kullanımı

Oral kontraseptif veya HRT kullanımı

Orta

Orta

Düşük

Düşük

Düşük

Düşük

Çok az

Çok az

Çok az

Cok az

%7

%2

-

%5

%2

-

-

-

-

-

Sağlıklı yaşam

Hormonal faktörlerin kontrolü

Meme Kanserinden Korunma Egzersiz - genç yaşta Genç yaşta radyasyona maruz kalmayı önlemeli İlk çocuk 20 yaşından önce doğurmalı

– Gebelik miyadında tamamlanmalı – Çocuk uzun süreli emzirilmeli

HRT ve oral kontraseptif kullanımı engellenmeli Alkol kullanmamalı Postmenapozal dönemde kilo almamalı A ve C ? Vit. Yüksek riskli gruplara

– Profilaktik mastektomi– Tamoxifen veya Raloxifene– Tek veya çift taraflı ooferektomi

Meme Kanserinde Erken Tanı

Meme Kanserinde Erken Tanı

Kanser Kanser başlarbaşlar

Doğum

Kanser Kanser belirlenebilirbelirlenebilir

HastalıkHastalıkSemptomlarıSemptomları

HassasiyetHassasiyet

? ? ?? ? ?? ?? ?

Ölüm

Kanserojenlere Kanserojenlere maruziyetmaruziyet

ÖnlemeÖnleme(Primer Korunma)(Primer Korunma)

Tarama ve Erken TanıTarama ve Erken Tanı(Sekonder Korunma)(Sekonder Korunma)

TedaviTedavi

Miller AB. General principles of early detection of cancer. Oncore Ontaro 13:8-14, 1993.Miller AB. General principles of early detection of cancer. Oncore Ontaro 13:8-14, 1993.

20-40-50YAŞYAŞ

Meme Kanserinde Erken Tanı

PRİMER KORUNMA SEKONDER KORUNMA

Risk FaktörüRelatif Risk

Atfedilen Risk

Davranış Değişikliği Erken Tanı

İlk doğum yapma yaşı 30’dan sonra

Akciğer grafisinde yüksek doz kullanımı

Hiç evlenmemiş olma

Hiç çocuk sahibi olmama

Menopoz sonrası obesite

Alkol kullanımı

Yağdan zengin diyet

Düşük fiziksel aktivite

Diethylstilbestrol kullanımı

Oral kontraseptif veya HRT kullanımı

Orta

Orta

Düşük

Düşük

Düşük

Düşük

Çok az

Çok az

Çok az

Cok az

%7

%2

-

%5

%2

-

-

-

-

-

HRT hekim kontrolü altında alınmalı

Günde en az 30 dk egzersiz yapılmalı

Sağlıklı kilo sürdürülmeli

Yeterli miktarda sıvı ve bol sebze ve az yağ tüketilmeli

Alkol kullanımı kısıtlanmalı

20-39 yaş

Aylık KKMM

3 yılda bir KMM

40 yaşından itibaren

Aylık KKMM

Yıllık mammografi

Yıllık KMM

Kendi Kendine Meme Muayenesi

(KKMM)

KKMM

Ne zaman yapılmalı?• Adet görüyor ise:

– En iyi dönem adet bitiminden 5-7 gün sonra

• Adet görmüyor ise:– Her ayın belli bir günü

KKMM

KKMM - Gözlem

GözlemGözlem• 3 yönden (ön-yan)

– Meme:• Büyüklüğü

• Şekli

• Kontür – hatları

• Simetri

– Meme uçları:• Simetri

• Yön

• Ciltte renk değişikliği• Ciltte çökme/çekilme• Meme ucunda akıntı

Belirti ve Bulgular

Belirti ve Bulgular

KKMM - Palpasyon

Basınç• Hafif – alttaki dokuyu hareket ettirmeden cilt

üzerine• Orta – o bölgedeki dokuya • Güçlü – kaburgalara doğru

KKMM - Palpasyon

• Meme

• Lenf bezleri

• 9/10 kitle kanser değil

Bulgular

• Hassas, yumrulu meme

Menstruasyon sırasında su tutulumuna bağlı memenin şişmesi ve gerilmesinden dolayı normal bir bulgu

• Oldukça küçük kitleler

Her iki memede meme ucunun etrafında ve memelerin üst dış kadranında yer alıyorlarsa fibrokistik memeyi düşündürür.

Bulgular

• Oval ve dıştan sert, fakat içi ezilebilen tek bir kitle– Kist– Hareketli– Dolgunluk ağırısı– Farklı boyut – iğne ucu-nohut– 35-50 yaş sık

• Kauçuktan yapılmış topa benzeyen ve hareket ettirilebilen tek sert bir kitle– Fibroadenom – Bağ dokusu– Ağrısız– Boyutu farklı olabilir – bilye – limon– 20 y. veya HRT alan sık

Bulgular

• Hareket etmeyen tek sert bir kitle– Sert,

– Kenarları düzensiz,

– Tek memede

– Adet - boyutu değişmiyor,

– Ciltte çökme

– Hareketsiz

– Meme kanseri olabilir

Memeninbüyüklüğünde ve

şeklinde değişiklik

Memede Anormal Bulgular

Hekimebaşvurmalı

Memede kitle

Meme ucunda akıntı veya hassasiyet

Meme dokusunda

değişiklikler

Klinik Meme Muayenesi(KMM)

KMM

• 20-39 yaş– 3 yılda bir

• > 40 yaş – Yıllık

Klinik Meme Muayenesi

Mammografi

Mammografi

> 40 y. Yıllık

Mammografi ve KKMM ile belirlenen tümörlerin boyutuMammografi ve KKMM ile belirlenen tümörlerin boyutu

Yüksek Riskli Kadınlarda

1. Göğüs ışınlaması almış olanlarda– KMM - her 6-12 ayda bir– Mammografi – yıllık - ilk RT 8-10 yıl sonra veya 40

y. (>25 y.)

2. Güçlü aile hikayesi veya genetik yatkınlık– KMM - her 6-12 ayda bir– Mammografi – tanıdan 5-10 yıl önce (>25 y.)

Yüksek Riskli Kadınlarda

3. Özgeçmişinde atipik hiperplazi veya LCIS– KMM - her 6-12 ayda bir– Mammografi – yıllık - tanı yılından itibaren (>25 y.)

4. Özgeçmişinde meme kanseri hikayesi– KMM - her 6-12 ayda bir– Mammografi – yıllık