View
6.509
Download
1
Category
Preview:
Citation preview
Metodologia nauk część 2
Dr Sabina Cisek
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ
2014/15
Aktualizacja 2014-10-27
1
Treści merytoryczne przedmiotu [część 1]
1. Metodologia nauki i nauk (szczegółowa). Przedmiot, zakres, problematyka, kierunki
badań. Wskazanie, jakie ujęcie metodologii nauk obowiązuje w ramach zajęć.
2. Pojęcia nauki i naukowości. Czym różni się nauka od nie-nauki? Typologia nauk,
dziedziny i dyscypliny naukowe.
3. Sposoby (metody) i uwarunkowania poznawania rzeczywistości w nauce. Wzajemne
relacje. Hierarchizacja – wedle poziomów ogólności (metoda nauki w ogóle, metoda
nauk empirycznych, strategie badawcze, metody badań, techniki i narzędzia
badawcze). Typologia metod, w tym wedle etapów procesu badawczego.
4. Na czym polega metoda naukowa – ogólnie? Założenia, wytyczne, cele,
postępowanie. Dwa źródła (metody?) prawomocnego poznania w nauce – obserwacja
(empiria) i rozumowanie. Problemy z empirią.
4a. Najważniejsze typy rozumowań (wnioskowań) w nauce – dedukcja, indukcja i inne –
szczegółowa charakterystyka.
4b. Logika klasyczna w nauce – jako podstawa wnioskowań. Wybrane elementy.
5. Strategie lub podejścia badawcze w naukach społecznych – ilościowa, jakościowa i
„mieszana” (mixed methods).
2
Treści merytoryczne przedmiotu [część 2]
6. Typy badań (eksploracyjne, opisowe, wyjaśniające). Wybrane plany badawcze bądź
metody w naukach społecznych. Relacja do wymienionych strategii badawczych.
7. Wybrane metody i techniki gromadzenia, porządkowania, analizowania,
syntetyzowania, wyciągania wniosków i przedstawiania wyników badań cudzych i
własnych. (Zebranie, uporządkowanie, poszerzenie umiejętności i wiedzy zdobytych w
ramach wcześniejszych zajęć w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
UJ, wyjście poza aspekty „instrumentalne”, wskazanie, jak stosowanie odpowiednich
metod przyczynia się do tworzenia uprawnionych poglądów, tez i wiedzy uzasadnionej).
8. Jak opracować model albo teorię? Dwa podejścia – „teoria przed badaniami” i
„badania przed teorią”. Przydatne procedury i metody. Testowanie własnych koncepcji i
hipotez. Operacjonalizacja.
9. Podsumowanie 1: Proces badawczy. Projektowanie własnych badań.
10. Podsumowanie 2: Podstawy filozoficzne, „epistemologie” dyscyplin naukowych,
paradygmaty i metateorie. Jak założenia natury ogólnej wpływają na badania
(metodologie szczegółowe, ramy pojęciowe) poszczególnych dyscyplin? Na przykładzie
informatologii (nauki o informacji).
3
Ważne Wybór obiektów do badania (czyli
tzw. sampling) jest równie istotny
jak wybór typu badań, metody,
technik, perspektyw analitycznych
(zob. też slajdy dotyczące etapów
badania naukowego).
4
6. Typy badań
(eksploracyjne, opisowe,
wyjaśniające). Wybrane
plany badawcze bądź
metody w naukach
społecznych. Relacja do
wymienionych strategii
badawczych.
5
Typy badań
Badania o charakterze
- rozpoznawczym
- potwierdzającym
(Silverman, 2010, s.150)
6
Typy badań – ze względu na cel
Eksploracyjne (ogólne poznanie jakiegoś
zjawiska, „rozpoznanie terenu”, identyfikacja
zagadnień do dalszego zbadania etc.)
Opisowe (opisanie „jak jest”, odpowiedź na
pytania „co, jak, gdzie, kiedy” etc. )
Wyjaśniające (odnalezienie relacji między
zjawiskami, związków między zdarzeniami
etc., np. podanie przyczyn albo funkcji – zob.
następne slajdy)
(Pilch, Bauman s. 22-23)
7
Co to znaczy „wyjaśnić”?
Co można wyjaśnić?
Co można wyjaśnić?
fakty, zdarzenia jednostkowe
prawa, prawidłowości, uogólnienia
Co można wyjaśnić?
coś niezwykłego, nieoczekiwanego
coś – wydawałoby się – oczywistego, dobrze
znanego
8
Co to znaczy „wyjaśnić”?
Rodzaje wyjaśniania
Podać prawo ogólniejsze, pod które można
„podciągnąć” pojedyncze zdarzenie, zjawisko
etc. lub prawidłowość „niższego rzędu”
(Frankfort-Nachmias, Nachmias 2001, s. 23-25)
(Grobler 2008, s. 103-105)
◦ wyjaśnianie przez prawa (już znane albo nowe, właśnie
odkryte lub skonstruowane w celu wyjaśnienia)
◦ wyjaśnianie polega na podaniu generalizacji, hipotezy,
prawa, z których dane zdarzenie albo prawidłowość wynika
9
Co to znaczy „wyjaśnić”?
Rodzaje wyjaśniania [cd.]
Odpowiedzieć na pytanie „Dlaczego?” czyli podać
przyczynę
◦ Zawsze można znaleźć wiele przyczyn, która z nich jest ta
właściwą, „wyjaśnia”?
istotność przyczynowa i istotność statystyczna
przyczyny główne i uboczne
zależność wyjaśnienia przyczynowego od kontekstu (wyjaśnianie ma
charakter pragmatyczny, odbywa się w jakimś kontekście) (Grobler
2008, s. 106-120)
Odpowiedzieć na pytanie typu „Dlaczego P, a nie Q”?
(Grobler 2008, s. 115)
Odpowiedzieć na pytanie „Jak?”, „W jaki sposób?”
10
11
Rodzaje wyjaśniania – genetyczne, w tym poszukiwanie przyczyny
Przez podanie genezy, historii, procesu rozwoju
Próba odpowiedzi na pytania „Dlaczego zaszło zdarzenie A?”,
„Jak doszło do zdarzenia A?”, „Jaka jest przyczyna stanu A?”
Dwa aspekty
◦ śledzenie przemian cech, jakości, kształtu „samego” obiektu badań
◦ „wyłowienie z materii historycznej zdarzeń, faktów, warunków, które
były ‘przyczynami’ przemian oraz ukazanie ich sprawczej,
przyczynowej roli w przemianach, w ‘stawaniu się’ przedmiotu
naszych badań” (Pilch, Bauman 2001, s. 29)
Uwaga
◦ To, że dwa zjawiska współwystępują (istnieje korelacja) nie musi
zawsze oznaczać, że jedno z nich jest przyczyną drugiego
◦ To, że jedno zdarzenie jest wcześniejsze niż drugie także nie musi
zawsze oznaczać, iż jest jego przyczyną
12
Rodzaje wyjaśniania – funkcjonalne,
intencjonalne, teleologiczne
Funkcjonalne – przez podanie funkcji, jakie coś pełni
w przyrodzie, społeczeństwie, strukturze, życiu
człowieka etc.
◦ zależności funkcjonalne odpowiadają na pytanie „Jak?”, „Jak
zjawisko A wpływa na zjawisko B?”
Intencjonalne – przez podanie intencji, zamiarów
(ludzi)
Teleologiczne – przez cel, próba odpowiedzi na
pytanie „Po co?”
◦ polega na poszukiwaniu celu, do jakiego zmierza jakiś proces
lub jakiemu służy określone zdarzenie
13
Wiedzotwórczy charakter
wyjaśniania
W dydaktyce, w życiu codziennym
wyjaśniany z reguły nieznane przez znane
W nauce – wyjaśniamy znane przez
nieznane, albo wręcz nieznane przez
nieznane
◦ Na przykład wyjaśniamy zachowania informacyjne
użytkowników (które widać) za pomocą
powodujących je potrzeb informacyjnych, których
nikt jak dotąd nie widział
Metody albo plany badań Metoda, poziom 4
14
15
Metoda analizy i krytyki
piśmiennictwa (Critical literature
review)
Cisek, Sabina (2010). Metoda analizy i
krytyki piśmiennictwa w nauce o
informacji i bibliotekoznawstwie w XXI
wieku. Przegląd Biblioteczny, R.78 z.3, s.
273-284.
Dostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=489&dirids=1
Metody jakościowe
Sampling – dobór obiektów / przypadków /
zjawisk do zbadania
Na jakiej zasadzie wybieramy? Celowy lub
teoretyczny dobór próby
Trzeba uzasadnić
dlaczego wybieramy te a nie inne zjawisko,
przypadek, sytuację, środowisko, zdarzenie etc.
czy – i jeżeli tak – dlaczego mamy prawo
tworzyć uogólnienia na podstawie wybranych
przypadków
16
Metody jakościowe
Badanie w działaniu (Action
research)
Wilson, Tom D. (1982). Nowy
paradygmat badań w dziedzinie
informacji naukowej: badanie przez
działanie. Zagadnienia Informacji
Naukowej 1982 nr 1 (40), s. 57-74. Dostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=161&di
rids=1
17
Metody jakościowe
Metoda delficka (Delphi method)
Cisek, Sabina (2009). Metoda delficka w
badaniach nauki o informacji i
bibliotekoznawstwa w XXI wieku. Zagadnienia
Informacji Naukowej nr 1 (93), s. 25-32. Dostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=586
Zobacz też
http://methodologyphilosophyinfoscience.blogspot.c
om/search/label/delphi%20method%20%28metoda
%20delficka%29
18
Metody jakościowe
Metoda etnograficzna
(Ethnography)
Kruszewski, Tomasz (2008). Etnografia i jej
wybrane zastosowania w badaniach
bibliologicznych. Przegląd Biblioteczny, R. 76
z. 3, s. 405-417.
Dostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=445
19
Metody jakościowe
Metoda Sense-Making
Cisek, Sabina (2008). Badanie zachowań
informacyjnych użytkowników bibliotek:
metodologia Sense-Making. W: Biblioteka:
klucz do sukcesu użytkowników. Red.
Maria Kocójowa. Kraków: IINiB UJ.
http://eprints.rclis.org/handle/10760/13708,
http://www-
old.inib.uj.edu.pl/wyd_iinb/s3_z5/cisek-
n.pdf
20
Metody jakościowe
Studium przypadku (Case study)
http://www.slideshare.net/sabinacisek/metoda-
studium-przypadku-w-badaniach-kultury-
informacyjnej-final
Głowacka, Ewa (1986). Metoda „case study” w
badaniach i dydaktyce bibliotekoznawstwa i
informacji naukowej. Przegląd Biblioteczny nr 1, s.
25-32.
Dostęp w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=336&dirids=1
21
Techniki badawcze, w tym
techniki gromadzenia danych
i techniki analizy danych
Metoda, poziom 5
22
7. Wybrane metody i techniki gromadzenia,
porządkowania, analizowania,
syntetyzowania, wyciągania wniosków i
przedstawiania wyników badań cudzych i
własnych. (Zebranie, uporządkowanie,
poszerzenie umiejętności i wiedzy zdobytych
w ramach wcześniejszych zajęć w Instytucie
Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ,
wyjście poza aspekty „instrumentalne”,
wskazanie, jak stosowanie odpowiednich
metod przyczynia się do tworzenia
uprawnionych poglądów, tez i wiedzy
uzasadnionej).
23
7.1. Gromadzenie danych empirycznych
(materiału empirycznego)
24
Techniki gromadzenia / źródła danych
empirycznych w badaniach jakościowych
„Źródła danych empirycznych w badaniach jakościowych stanowią:
- dyskusja grupowa, zogniskowany wywiad grupowy (fokus),
- obserwacja w wielu wariantach (auto-obserwacja, etnograficzna,
naturalistyczna, shadowing, uczestnicząca i nieuczestnicząca),
- teksty, dokumenty (piśmiennicze, multimedialne, wizualne), już istniejące
lub powstałe na prośbę badacza, oficjalne i nie (blogi, dzienniki, listy,
ogłoszenia, pamiętniki, regulaminy, serwisy WWW, wideo-pamiętniki, wpisy
na forach i portalach społecznościowych, zarządzenia itp.),
- wywiad indywidualny (jakościowy, pogłębiony, narracyjny, Sense-Making i
in.).
W efekcie otrzymujemy bogaty, początkowo nieustrukturyzowany,
wielowymiarowy materiał empiryczny, o charakterze werbalnym (notatki
terenowe, opowieści, transkrypcje nagrań, zapisy wywiadów), graficznym
(rysunki, zdjęcia) albo multimedialnym (filmy, zawartość serwisów WWW).”
(Cisek, 2013)
25
Dwie główne techniki / metody gromadzenia danych
empirycznych w badaniach jakościowych
Obserwacja
◦ Etnografia (obserwacja etnograficzna)
◦ Nagrania audio i video
◦ Obserwacja uczestnicząca
◦ …
Wywiad jakościowy, otwarty wywiad pogłębiony
◦ Wywiad grupowy (dyskusja grupowa, grupa fokusowa, zogniskowany wywiad
grupowy)
◦ Wywiad narracyjny
Narracyjny wywiad ekspercki
Wywiad autobiograficzno-narracyjny
◦ Wywiad skoncentrowany na problemie
◦ Wywiad swobodny
◦ Wywiad recepcyjny
◦ Wywiad Sense-Making
(Cisek, 2008; Konecki, 2000; Pilch, Bauman, 2001, s. 318-343; Przastek-Samokowa, 2004)
26
Rodzaje danych empirycznych
w badaniach jakościowych
Ze względu na sposób i zakres ingerencji badacza w
środowisko badane możemy wyróżnić:
◦ dane niewywołane (ang. naturally occuring data), występujące
„naturalnie”, tj. bez interwencji badacza, „dane, mające źródło w
sytuacjach, które pozostają niezależne od interwencji badacza”
(Silverman 2010, s. 433). Dane takie można uzyskać poprzez
nagrania audio i wideo, są także zawarte w istniejących
dokumentach (tekstach, np. regulaminach albo zarządzeniach
itp.),
◦ dane wywołane (ang. contrived data), sprowokowane, tj.
powstające w wyniki interwencji badacza, w „sztucznych”
sytuacjach badawczych, „takich jak wywiady, eksperymenty,
grupy fokusowe lub kwestionariusze sondażowe” (Silverman
2010, s. 161)
27
Kiedy należy przestać gromadzić
dane?
Skąd wiemy, że mamy już zebrany
odpowiedni materiał empiryczny, na
podstawie którego można uczciwie
wyciągać trafne i rzetelne wnioski?
Nasycenie teoretyczne (ang. theoretical
saturation, data saturation)
28
7.2. Analiza danych empirycznych
(materiału empirycznego) w badaniach
jakościowych
29
Analiza i interpretacja materiału
empirycznego w badaniach jakościowych
– dwa główne aspekty
1) Wybór i zastosowanie odpowiedniej perspektywy analitycznej (ang.
analytical perspectives), ram pojęciowych, teoretycznych (conceptual
frameworks, theoretical frameworks), np.:
analiza dyskursu,
feminizm,
fenomenografia,
fenomenologia,
hermeneutyka,
konstruktywizm,
teoria krytyczna,
teoria ugruntowana,
ujęcie etnograficzne
i inne.
30
Analiza i interpretacja materiału
empirycznego w badaniach jakościowych
– dwa główne aspekty [cd.]
2) Wybór i zastosowanie konkretnej techniki
analizy danych, np.:
analiza dokumentów,
analiza tematyczna,
ciągła analiza porównawcza (metoda permanentnego
porównywania, ang. constant comparative analysis),
(semantyczna) analiza treści (ang. content analysis),
tworzenie map pojęciowych (ang. concept mapping)
(Rapley, 2010)
i inne.
31
Jakościowe metody analizy danych
i tworzenia teorii
Analiza danych jakościowych
w informatologii
Cisek, Sabina (2013). Analiza danych
jakościowych we współczesnej informatologii.
http://www.slideshare.net/sabinacisek/analiza-
danych-jakociowych-we-wspczesnej-
informatologii
32
Jakościowe metody analizy danych
i tworzenia teorii
Metoda teorii ugruntowanej
Cisek, Sabina (2007). Teoria ugruntowana w nauce o informacji –
wybrane aspekty. W: Próchnicka, Maria; Korycińska-Huras,
Agnieszka (red.). Między przeszłością a przyszłością. Książka,
biblioteka, informacja naukowa – funkcje społeczne na
przestrzeni dziejów. Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 233-239.
Konecki, Krzysztof Tomasz (2000). Studia z metodologii badań
jakościowych. Teoria ugruntowana.
Dostęp do fragmentów na stronie
http://qsr.webd.pl/KKonecki/publikacje/publikacja2.html/
Wiorogórska, Zuzanna (2012). Teoria ugruntowana i jej wybrane
zastosowania w badaniach z zakresu informacji naukowej i
bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny R. 80 nr 1.
33
8. Jak opracować model albo
teorię? Dwa podejścia – „teoria
przed badaniami” i „badania
przed teorią”. Przydatne
procedury i metody. Testowanie
własnych koncepcji i hipotez.
Operacjonalizacja.
34
9. Podsumowanie 1: Proces
badawczy. Projektowanie
własnych badań
35
Etapy badania naukowego, fazy procesu
badawczego
I. POSTAWIENIE PYTANIA BADAWCZEGO, ogólne
sformułowanie problemu (najczęściej w metodologii
jakościowej, badaniach idiograficznych) albo
hipotezy (najczęściej w metodologii ilościowej,
badaniach nomologicznych)
pytanie musi być sformułowane serio, zasadnie,
rozstrzygalnie, w niektórych badaniach – precyzyjnie
(badania z hipotezą), w niektórych – niekoniecznie
(doprecyzowanie nastąpi w dalszych etapach badania)
zagadnienie naukowe może mieć charakter teoretyczny
lub stosowany, przedmiotowy, konceptualny lub
metodologiczny
36
Etapy badania naukowego … [cd.]
II. OPERACJONALIZACJA ZAGADNIENIA
BADAWCZEGO
zob. slajdy (dwa następne) dotyczące operacjonalizacji
wybór metodologii (ilościowa, jakościowa, mieszana) i
strategii badań (badania przed teorią, teoria przed
badaniami), metod oraz technik badawczych
sampling – czyli wybór wycinka rzeczywistości lub
obiektów do zbadania
jednego lub niewielu przypadków reprezentujących samych
siebie lub jakąś zbiorowość (w metodologii jakościowej)
próby (celowej, losowej) reprezentującej całą badaną
populację, zbiorowość (w metodologii ilościowej)
37
38
Co to jest operacjonalizacja?
Terminy teoretyczne i obserwacyjne, zdania teoretyczne
(hipotezy, prawa) i zdania obserwacyjne, definicje operacyjne
(Frankfort-Nachmias, Nachmias, 2001, s. 44-51)
„Operacjonalizacja (ang. operationalization) – proces
przekształcania abstrakcyjnych pojęć, dotyczących przedmiotu
badania, w konkretne wskaźniki i zmienne, dające się zmierzyć
empirycznie. Operacjonalizacja pojęcia „dobrobyt społeczny”
może polegać na ustaleniu wskaźników, które zdaniem
badaczy dotyczą tego pojęcia i są mierzalne w praktyczny
sposób, tak jak produkt krajowy brutto, stopa bezrobocia,
średnie zarobki, wartość posiadanych oszczędności, wydatki
na kulturę i rozrywkę itd.” http://dobrebadania.pl/slownik-
badawczy.html?b=baza&szczegolowo=406 (odczyt 29.11.2009)
◦ Zobacz też http://www.calculemus.org/lect/08metod/3-indukcja.pdf
39
Co to jest operacjonalizacja? [cd.]
Wikipedia
http://pl.wikipedia.org/wiki/Operacjonalizacja_problemu_badaw
czego (odczyt 28.11.2009)
„Operacjonalizacja problemu badawczego jest najobszerniejszym
etapem przygotowania badań.
Obejmuje ona następujące kroki:
◦ rozstrzygnięcia dotyczące pojęć i ich zdefiniowania
◦ dobór i zdefiniowanie wskaźników i zmiennych
◦ wskazanie zbiorowości, w której będą realizowane badania i
dokonanie w niej zwiadu terenowego
◦ decyzja co do wykorzystywanych metod i technik badawczych i
wybór bazy źródłowej
◦ decyzja co do zasady analizy uzyskanego materiału empirycznego
Operacjonalizacja jest bardzo ważną częścią procesu
badawczego. Podjęte w jej ramach decyzje bezpośrednio
rzutować będą na wyniki badań.”
Etapy badania naukowego … [cd.]
III. GROMADZENIE MATERIAŁU
EMPIRYCZNEGO – różne techniki / źródła
analiza i krytyka piśmiennictwa
dane empiryczne niewywołane, np. pochodzące z
istniejących dokumentów albo obserwacji
nieuczestniczącej
dane empiryczne wywołane, np. pochodzące z
eksperymentów, obserwacji uczestniczącej – po
części, wywiadów
Uwaga – w metodologii jakościowej gromadzenie i analiza danych
empirycznych, a także tworzenie kategorii i formułowanie uogólnień
bardzo często „przeplatają się” ze sobą, współwystępują od początku
danego przedsięwzięcia badawczego
40
Etapy badania naukowego … [cd.]
IV. ANALIZA I INTERPRETACJA
MATERIAŁU EMPIRYCZNEGO – dwa
główne aspekty
◦ wybór i zastosowanie perspektywy
analitycznej, ram pojęciowych,
teoretycznych
◦ wybór i zastosowanie konkretnej techniki
analizy danych
41
Etapy badania naukowego … [cd.]
V. PRÓBA ODPOWIEDZI NA PYTANIE
BADAWCZE – różne możliwości w zależności
od celu, charakteru i typu prowadzonych badań
◦ potwierdzenie albo obalenie hipotezy
◦ rozwiązanie (a właściwie iteracyjne rozwiązywanie)
problemu praktycznego, np. w badaniach w
działaniu
◦ sformułowanie prawidłowości, uogólnienia albo
wysunięcie hipotezy
◦ uzasadnienie zdania wcześniej niepewnego (normy,
oceny, twierdzenia)
◦ zaprojektowanie konstrukcji
42
Etapy badania naukowego … [cd.]
VI. ROZSTRZYGANIE WARTOŚCI PROPONOWANEGO
ROZWIĄZANIA, m.in.
◦ analiza logiczna (poprawność formalna, prostota, spójność
wewnętrzna i powiązania z dotychczasową wiedzą)
◦ testowanie empiryczne (potwierdzanie, falsyfikowanie)
VII. UCHWYCENIE JAKIEJŚ PRAWIDŁOWOŚCI, elementu
porządku w świecie, stworzenie generalizacji, uogólnienia –
koncepcji, modelu, prawa, teorii, kategoryzacji, typologii itd. lub
stworzenie bogatego, „rozumiejącego” OPISU, NARRACJI dotyczących konkretnych osób, przypadków, zdarzeń.
◦ (Babbie, 2013), (Hajduk, 2001, s. 198-201), (Kamiński, 1992, s. 203-
205), (Nowak, 1985, s. 26-27, 30-37), (Silverman, 2010) i wiele innych
43
Projektowanie badań – zob. też
Projekt badań (etapy)
„Każde badanie wymaga indywidualnego
projektu badań. Istnieją jednak pewne
wytyczne, których warto się trzymać przy
realizacji własnego projektu, po to aby mieć
pewność, że praca została przygotowana w
sposób naukowy, spełniający wymogi
metodologiczne.”
http://www.mojasocjologia.pl/articles.php?article_i
d=12
44
10. Podsumowanie 2: Podstawy
filozoficzne, „epistemologie”
dyscyplin naukowych, paradygmaty
i metateorie. Jak założenia natury
ogólnej wpływają na badania
(metodologie szczegółowe, ramy
pojęciowe) poszczególnych
dyscyplin? Na przykładzie
informatologii (nauki o informacji)
45
Bibliografia
46
Bibliografia Ajdukiewicz, Kazimierz (1983). Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa: Czytelnik.
Babbie, Earl (2013). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Blackburn, Simon (1997). Oksfordzki słownik filozoficzny. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”.
Bocheński, Józef M. (1992). Współczesne metody myślenia. Poznań: „W drodze” Wydawnictwo Polskiej Prowincji
Dominikanów.
Bronk, Andrzej (1992). Wielość nauk i jedność nauki (Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne). W: Kamiński,
Stanisław. Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Wydanie IV poprawione. Lublin: KUL, s. 345-370.
Cisek, Sabina (2007). Teoria ugruntowana w nauce o informacji – wybrane aspekty. W: Próchnicka, M.; Korycińska-
Huras, A. (red.). Między przeszłością a przyszłością. Książka, biblioteka, informacja naukowa – funkcje społeczne na
przestrzeni dziejów. Kraków: Wydaw. UJ, s. 233-239.
Cisek, Sabina (2008). Badanie zachowań informacyjnych użytkowników bibliotek: metodologia Sense-Making. W:
Kocójowa, M. (red.). Biblioteka: klucz do sukcesu użytkowników. [CD-ROM]. Kraków: Instytut INiB UJ. Dostępny także
online: http://hdl.handle.net/10760/13708
Cisek, Sabina (2009). Metoda delficka w badaniach nauki o informacji i bibliotekoznawstwa w XXI wieku. Zagadnienia
Informacji Naukowej nr 1 (93), s. 25-32.
Cisek, Sabina (2009). Metodologia badań użytkowników informacji w XXI wieku w świetle anglojęzycznej literatury
przedmiotu. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej 2009 nr 4 s. 3-11.
Cisek, Sabina (2010). Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa w nauce o informacji i bibliotekoznawstwie w XXI wieku.
Przegląd Biblioteczny t. 78 nr 3, s. 273-284.
Cisek, Sabina (2010). Metodologia mieszana w badaniach nauki o informacji i bibliotekoznawstwa. W: Kocójowa, Maria
(red.). Biblioteki, informacja, książka: interdyscyplinarne badania i praktyka w 21. wieku. [CD-ROM]. Kraków: Instytut
Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ. http://eprints.rclis.org/handle/10760/15393
47
Bibliografia [cd.]
Cisek, Sabina (2013). Metodologia jakościowa we współczesnej informatologii. Wybrane aspekty. Przegląd
Biblioteczny t. 81, z. 3, s. 299-310.
Dobrodziej, Piotr (2012). Słownik badawczy. http://dobrebadania.pl/slownik-badawczy.html
Frankfort-Nachmias, Chava; Nachmias, David (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań:
Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c.
Głowacka, Ewa (1986). Metoda „case study” w badaniach i dydaktyce bibliotekoznawstwa i informacji
naukowej. Przegląd Biblioteczny nr 1, s. 25-32. Dostęp także w Bibliologicznej Bibliotece Cyfrowej
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=336&dirids=1
Grobler, Adam (2008). Metodologia nauk. Kraków: Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak.
Hajduk, Zygmunt (2001). Ogólna metodologia nauk. Wydanie II zmienione. Lublin: KUL.
Jemielniak, Dariusz red. (2012). Badania jakościowe. Podejścia i teorie. T. 1 i 2. Warszawa: Wydaw.
Naukowe PWN.
Kamiński, Stanisław (1992). Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Wydanie IV poprawione.
Lublin: KUL.
Kołakowski, Leszek (2000). Neutralność i wartości akademickie. W: Tenże, Moje słuszne poglądy na
wszystko. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 137-155.
Konecki, Krzysztof T.; Chomczyński, Piotr red. (2012). Słownik socjologii jakościowej. Warszawa: Difin.
Konecki, Krzysztof T. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana [podrozdziały
8.2. Wywiad swobodny, 8.3. Wywiad narracyjny, 8.4. Wywiad grupowy].
http://qsr.webd.pl/KKonecki/publikacje/publikacja2.html/
Krajewski, Władysław (1998). Prawa nauki. Przegląd zagadnień metodologicznych i filozoficznych. Wydanie
drugie poprawione. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”.
Marciszewski, Witold (2007). Zestawienie wybranych pojęć kluczowych metodologii nauk.
http://www.calculemus.org/lect/08metod/6-zestawienie.html
Nowak, Stefan (1985). Metodologia badań społecznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe.
48
Bibliografia [cd.] Pilch, Tadeusz, Bauman, Teresa (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Wydanie
drugie poprawione i rozszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Przastek-Samokowa, Maria (2004). Rozmowa na temat, czyli wywiad jako narzędzie komunikacji z użytkownikiem. W:
Społeczeństwo informacyjne i jego technologie. Pod red. Barbary Sosińskiej-Kalaty oraz Katarzyny Materskiej i
Wiesława Glińskiego. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=41&dirds=1&tab=1, http://bbc.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=41&dirids=1
Rapley, Tom (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN
Sady, Wojciech (2002 – ). Dzieje religii, filozofii i nauki. http://sady.up.krakow.pl/
Silverman, David (2010). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sosińska-Kalata, Barbara (2002). Klasyfikacja. Struktury organizacji wiedzy, piśmiennictwa i zasobów informacyjnych.
Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Szaniawski, Klemens (1994a). Kilka uwag o filozofii nauki. W: Tenże, O nauce, rozumowaniu i wartościach. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 48-54.
Szaniawski, Klemens (1994b). Metoda i twórczość w nauce. W: Tenże, O nauce, rozumowaniu i wartościach.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 68-76.
Szaniawski, Klemens (1994c). O obiektywności nauki. W: Tenże, O nauce, rozumowaniu i wartościach. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 8-17.
Tavris, Carol; Wade, Carole (1999). Psychologia. Podejścia oraz koncepcje. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 30-
35.
Wiorogórska, Zuzanna (2012). Teoria ugruntowana i jej wybrane zastosowania w badaniach z zakresu informacji
naukowej i bibliotekoznawstwa. Przegląd Biblioteczny R. 80 nr 1.
Dodatkowe publikacje związane z filozofią i metodologią można znaleźć poprzez blog Methodology and Philosophy of
(LIS) Information Science. http://methodologyphilosophyinfoscience.blogspot.com/
49
Recommended