Oś priorytetowa 4 Zagadnienia prawne związane z wdrażaniem LSROR i oceną wniosków

Oś priorytetowa 4Zagadnienia prawne związane z

wdrażaniem LSROR i oceną wniosków

Ius est ars aequi et boni… ale bywa sztuką skomplikowaną

1. Beneficjenci osi priorytetowej 4.2. Zasady przypisywania konkretnego

beneficjenta do sektora.3. Interpretacja § 5 pkt 12 umowy o warunkach

i sposobie realizacji lokalnej strategii rozwoju obszarów rybackich (zatrudnienie w biurze członków organu LGR)

4. Inne

Beneficjenci osi priorytetowej 4

§ 2 pkt 2 rozporządzenia regulującego tryb i warunki przyznawania pomocy w ramach osi 4 - pomoc finansowa jest przyznawana wnioskodawcy, o którym mowa w art. 9 pkt 1 ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego jeżeli spełni warunki podane w rozporządzeniu ….

• Zatem, jeśli rozporządzenie nie zawiera innych regulacji, należy skupić się na interpretacji przepisów ustawy

• Rozporządzenie tylko w jednym przypadku zawęża katalog beneficjentów (pomijając funkcjonowanie LGR i współpracę międzynarodową i międzyregionalną, gdzie beneficjentem jest wyłącznie LGR)

Beneficjenci osi priorytetowej 4

Wyjątek: • operacje polegające na restrukturyzacji i reorientacji

działalności gospodarczej oraz dywersyfikacji zatrudnienia osób mających pracę związaną z sektorem rybactwa – w tym przypadku pomoc przeznaczona jest tylko dla rybaków (dokładnie określa to rozporządzenie)

Beneficjenci osi priorytetowej 4W pozostałych przypadkach odwołujemy się do przepisów ustawy, która mówi, że pomoc może być przyznana beneficjentowi, który jest:

1) osobą fizyczną, 2) osobą prawną, 3) jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej,

której ustawa przyznaje zdolność prawną,4) podmiotem organizacyjnie wyodrębnionym na podstawie

dokumentów statutowych lub założycielskich w strukturze jednostki, o której mowa w punktach 2 i 3.

Beneficjenci osi priorytetowej 4Osoby fizyczne • człowiek od urodzenia do śmierci• Także dziecko poczęte, jeżeli urodzi się żywe (naciturus)• Niezależnie od wieku, zdolności do czynności prawnej (co najwyżej

należy pamiętać o konieczności działania przez przedstawiciela ustawowego)

Osoby prawne:• Skarb Państwa i inne jednostki organizacyjne, którym ustawa

przyznaje osobowość prawną• ustawa poprzez jasne sformułowanie musi wyraźnie nadawać

osobowość prawną danej jednostce organizacyjnej

Beneficjenci osi priorytetowej 4Osoby prawne cd.:Przykłady sformułowań:• art. 17 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach: „stowarzyszenie

uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego”;

• art. 12 Kodeksu spółek handlowych: „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną”

• Przykłady: fundacje, stowarzyszenia (zarejestrowane w KRS, a nie tzw. stowarzyszenia zwykłe), spółki kapitałowe (z o.o. i SA), spółdzielnie, JST.

Beneficjenci osi priorytetowej 4Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym

ustawa przyznaje zdolność prawną• Czasem zwane w literaturze prawnej „ułomnymi osobami

prawnymi” (prof. A. Wolter)• Nie posiadają osobowości prawnej, ale ich sytuacja jest bardzo

zbliżona do osób prawnych• Z reguły nie działają za pośrednictwem swoich organów (są wyjątki)

a osoby zrzeszone w takich jednostkach odpowiadają również swoim majątkiem za zobowiązania tej jednostki

• Odpowiednia ustawa musi zawierać sformułowanie nadające takiej jednostce organizacyjnej zdolność prawną, czyli zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków, stroną umowy itp.

Beneficjenci osi priorytetowej 4Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym

ustawa przyznaje zdolność prawną – cd.Przykłady sformułowań:• art. 8 ust. 1 Kodeksu spółek handlowych:„spółka osobowa może we

własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana”.

• art. 11 Kodeksu spółek handlowych dotyczący spółek kapitałowych w organizacji (po zawarciu umowy a przed wpisem do KRS-u) spółki z o.o. w organizacji oraz spółki akcyjne w organizacji „mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane”.

Beneficjenci osi priorytetowej 4Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym

ustawa przyznaje zdolność prawną – cd.Przykłady sformułowań cd.:• Art.6 ustawy o własności lokali: „wspólnota mieszkaniowa może

nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana”

Przykłady ułomnych osób prawnych:a) Spółki osobowe: jawne, partnerskie, komandytowe,

komandytowo-akcyjne (ale nie spółka cywilna!)b) wspólnota mieszkaniowa, c) spółki kapitałowe w organizacji,d) europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych NIE!: stowarzyszenie zwykłe (orzeczenie SA w Warszawie I OZ 519/09)

Beneficjenci osi priorytetowej 4Podmioty organizacyjnie wyodrębnione na podstawie dokumentów

statutowych lub założycielskich w strukturze osoby prawnej lub „ułomnej osoby prawnej”

• nie mają ani osobowości prawnej ani zdolności prawnej (nie mogą we własnym imieniu zawierać umów),

• dokument statutowy osoby prawnej albo „ułomnej osoby prawnej” przewiduje istnienie w strukturze tego podmiotu określonej jednostki organizacyjnej,

• nie musi zostać wyraźnie określona z nazwy w dokumencie statutowym lub założycielskim, ale musi być określone jakiego typu jednostki mogą być tworzone (np. podanie informacji, że są to zakłady, gospodarstwa, oddziały itp.),

• wyodrębnienie może nastąpić na podstawie uchwały lub decyzji odpowiedniego organu, zgodnie z przepisami regulującymi funkcjonowanie osoby prawnej lub ułomnej osoby prawnej.

Beneficjenci osi priorytetowej 4Podmioty organizacyjnie wyodrębnione na podstawie

dokumentów statutowych lub założycielskich w strukturze osoby prawnej lub „ułomnej osoby prawnej”

• dokumenty, do których należy się odwołać: statut stowarzyszenia, statut gminy, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, umowy osobowych spółek prawa handlowego, statut spółki akcyjnej

• jeżeli określony akt prawa, który reguluje funkcjonowanie danej grupy podmiotów (np. gmin) przewiduje, że dany podmiot może wyodrębnić jednostki organizacyjne i jednostki takie zostały później wyodrębnione, to również mogą być one beneficjentem operacji (np. sołectwa)

Beneficjenci osi priorytetowej 4Podmioty organizacyjnie wyodrębnione na podstawie

dokumentów statutowych lub założycielskich w strukturze osoby prawnej lub „ułomnej osoby prawnej”

• dokumenty, do których należy się odwołać: statut stowarzyszenia, statut gminy, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, umowy osobowych spółek prawa handlowego, statut spółki akcyjnej

• jeżeli określony akt prawa, który reguluje funkcjonowanie danej grupy podmiotów (np. gmin) przewiduje, że dany podmiot może w wyodrębnić jednostki organizacyjne i jednostki takie zostały później przez dany podmiot wyodrębnione, to również mogą być one beneficjentem operacji (np. sołectwa)

Beneficjenci osi priorytetowej 4Podmioty organizacyjnie wyodrębnione na podstawie

dokumentów statutowych lub założycielskich w strukturze osoby prawnej lub „ułomnej osoby prawnej”

Przykłady:• muzea, instytucje kultury, szkoły, sołectwa które zostały

wyodrębnione w strukturze organizacyjnej danej osoby prawnej (na przykład w strukturze JST)

• oddziały przedsiębiorcy niezależnie w jakiej formie prawnej on działa,

• okręgi , koła stowarzyszeń,• Lasy Państwowe, nadleśnictwa, regionalne dyrekcje lasów

państwowych (zostały wyodrębnione w ramach osobowości prawnej Skarbu Państwa)

Zasady przypisywania podmiotów do poszczególnych sektorów

§ 1 pkt 6 rozporządzenia o wyborze LGR: członkami lokalnej grupy rybackiej są podmioty sektora publicznego, społecznego i gospodarczego.

• sektor publiczny: w szczególności gminy, powiaty, uczelnie publiczne, jednostki badawczo-rozwojowe, państwowe lub samorządowe instytucje kultury oraz państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych przepisów w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorców.

• sektor społeczny: w szczególności osoby fizyczne działające na rzecz rozwoju obszaru objętego LSROR, związki zawodowe, stowarzyszenia oraz fundacje działające na obszarze objętym LSROR, w tym organizacje zrzeszające rybaków.

• sektor gospodarczy: w szczególności przedsiębiorcy i osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie rybactwa śródlądowego.

Zasady przypisywania podmiotów do poszczególnych sektorów

• wymieniając przedstawicieli każdego sektora, rozporządzenie używa wyrażenia „w szczególności” – katalog otwarty

• gdy podmiot nie został wprost wymieniony jako reprezentant danego sektora, należy go zakwalifikować do tego sektora, z którego przedstawicielami dzieli najwięcej wspólnych cech (np. spółka wodna)

Zasady przypisywania podmiotów do poszczególnych sektorów

Cechy przedstawicieli sektorów:

PUBLICZNY:- publiczny charakter zadań realizowanych przez podmiot

(określony w ustawie, np. ośrodki pomocy społecznej, zakłady opieki zdrowotnej)

- własność publiczna (wykorzystuje środki należące do JST albo Skarbu Państwa)

- powołany w drodze ustawy albo innego aktu władzy publicznej

Zasady przypisywania podmiotów do poszczególnych sektorów

Cechy przedstawicieli sektorów:SPOŁECZNY:• własność prywatna• dobrowolność uczestnictwa• cele społeczne, promowanie określonych zachowań, miejsc,

produktów, • nie jest nastawiona na zysk• podział korzyści z działania nie ogranicza się do uczestników• nie angażują się w produkcję, budownictwo, usługi,

działalność gospodarczą itp.

Zasady przypisywania podmiotów do poszczególnych sektorów

Cechy przedstawicieli sektorów:

GOSPODARCZY:• działalność ukierunkowana na zysk, odpowiada definicji

„działalności gospodarczej” (prywatne placówki oświaty);• działalność ma przynieść korzyść przede wszystkim uczestnikom

danego przedsięwzięcia;• podstawowy cel to wytwarzanie dóbr, świadczenie usług,

działalność budowlana)• UWAGA: jeśli stowarzyszenie ma również wpis do rejestru

przedsiębiorców w KRS należałoby zaliczyć je raczej do sektora gospodarczego.

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

§ 5 pkt 12 umowy ramowej: LGR zobowiązuje się do „niezatrudniania członków zarządu, organu kontroli wewnętrznej oraz komitetu LGR w biurze LGR na podstawie umowy o pracę oraz innych umów o podobnym charakterze”.

niezatrudniania w biurze LGR dotyczy jedynie osób wchodzących w skład następujących organów LGR:

zarządu, organu kontroli wewnętrznej (który zależnie od statutu LGR może nosić

różną nazwę)komitetu LGR. Wskazane postanowienie umowy nie dotyczy zatem

żadnych innych osób, w szczególności członków innych organów, jeśli Stowarzyszenie przewiduje w swoim statucie ich istnienie.

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

I. Niezatrudnianie w biurze LGR dotyczy jedynie osób wchodzących w skład następujących organów LGR: A. zarządu, B. organu kontroli wewnętrznej (który zależnie od statutu LGR

może nosić różną nazwę)C. komitetu LGR.

• postanowienie umowy nie dotyczy żadnych innych osób, w szczególności członków innych organów, jeśli Stowarzyszenie przewiduje w swoim statucie ich istnienie (np. rady LGD)

• nie obejmuje również byłych członków organów Stowarzyszenia

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

II. Zobowiązanie LGR wyrażone w § 5 pkt 12 umowy ramowej dotyczy tylko zatrudnienia w biurze

• nie odnosi się to do członków organów stowarzyszenia, którzy nie są zatrudnieni w biurze LGR

• zatrudnienie w biurze odnosi się nie tylko do miejsca wykonywania pracy, ale również do obowiązków wynikających z umowy czyli tzw. pracy biurowej

Praca biurowa rozumiana w szczególności w kontekście § 5 pkt 2 umowy ramowej (LGR zobowiązuje się do świadczenia przez pracownika lub pracowników biura LGR doradztwa w zakresie przygotowywania wniosków o dofinansowanie w ramach realizacji LSROR).

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

II. Zatrudnienie w biurze cd.

• nie obejmuje osób, które wykonują pracę niezwiązaną z funkcjonowaniem biura LGR (przygotowanie analiz i opracowań dla Stowarzyszenia, organizowanie jakiegoś przedsięwzięcia itp.).

• nie obejmuje również wypłaty diet członkom organów Stowarzyszenia za udział w pracach organu bo:

a. działalność w charakterze członka organu nie wiąże się z nawiązaniem stosunku pracy,

b. wypełnianie obowiązków członka organu nie ma cech „zatrudnienia w biurze” w opinii IZ

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

III. Rodzaj umowy objętej zakazem• postanowienie odnosi się

A. do umów o pracę B. umów o podobnym charakterze

A. Umowy o pracę (uregulowana w Kodeksie pracy)• Zawarcie tej umowy to jeden ze sposobów, na podstawie którego

może dojść do nawiązania stosunku pracy• Treść umowy o pracę została określona w art. 29 KP• Nieważny jest tytuł zawartej umowy (art. 22 par. 1 prim), liczy się

stosunek powstały na jej podstawie

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

B. Umowy o podobnym charakterze

• Tworzą stosunek prawny o podobnych cechach do stosunku powstałego na podstawie umowy o pracę (nie musi mieć wszystkich cech stosunku pracy)

• Konstytutywne cechy stosunku pracy odróżniające go od innych stosunków prawnych to:– dobrowolność, – osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, – podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy,– ryzyko pracodawcy wiązane z zatrudnieniem,– odpłatny charakter zatrudnienia.

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

B. Umowy o podobnym charakterze

W ocenie IZ, jeśli w powstałym stosunku prawnym brak: • dobrowolności albo• odpłatności, albo• obowiązku osobistego wykonywania pracy, albo • ciągłości wykonywania pracy, albo • podporządkowania pracodawcy, albo• ryzyka występującego wyłącznie po stronie pracodawcy

- Powoduje, że umowa nie jest umową „o podobnym charakterze” i nie jest objęta zakazem.

Zatrudnienie członków organów LGR w biurze LGR

B. Umowy o podobnym charakterze

• w ocenie IZ, jeśli stosunek prawny jest analogiczny do stosunku pracy, a brak w nim jedynie elementu podporządkowania, to umowa, która utworzyła taki stosunek ma mimo wszystko charakter podobny do umowy o pracę.

• dlatego tzw. kontrakty menadżerskie (np. w spółkach tak często zatrudniani są członkowie zarządu) jest objęte zakazem wyrażonym w umowie ramowej.

Inne, czyli groch z kapustą…

Operacje polegające na ochronie środowiska i dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjności oraz przywracaniu potencjału produkcyjnego sektora rybactwa, w przypadku jego zniszczenia w wyniku klęski żywiołowej (par. 6 rozporządzenia o trybie i warunkach),

• Operacje wymienione w punktach 1-6 mogą być realizowane niezależnie od ogłoszenia stanu klęski żywiołowej.

• Operacje wymienione w pkt 7 i 8, czyli:a) remont lub odbudowa budynków lub budowli, wraz z instalacjami i

urządzeniami technicznymi, związanych z prowadzeniem działalności rybackiej lub ich wyposażenie w zakresie niezbędnym do prowadzenia działalności rybackiej

b) zabiegi związane z usuwaniem szkód powstałych w wyniku klęsk żywiołowych w wodach śródlądowych i morskich oraz odtworzenie pierwotnego stanu środowiska- tylko wtedy, jeśli został ogłoszony stan klęski żywiołowej

Inne, czyli groch z kapustą…

• LGR powinna zadbać, by wśród personelu biura znalazły się osoby posiadające podstawową wiedzę prawniczą,

• LGR powinno zastanowić się nad zasadnością kupna aktualnej bazy aktów prawnych typu LEX lub Legalis,

• LGR powinna „trzymać rękę na pulsie” w kwestii zmian w prawie – nie tylko aktów dotyczących osi 4, ale również np. Kodeksu cywilnego,

• W razie wątpliwości prawnych, LGR powinna przesłać do UM dokładny opis sprawy z przytoczeniem przepisów, które zdaniem LGR mogą znaleźć zastosowanie oraz własnym stanowiskiem

Dziękuję za uwagę

Paweł Rodak - osoba fizyczna

pawel.rodak@minrol.gov.plTel. 22 623 27 19