Postharvest Newsletter ปีที่ 9 ฉบับที่ 2 เมษายน -...

Postharvest Newsletterhttp://www.phtnet.org

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวPostharvest Technology Innovation Center

ปท 9 ฉบบท 2เมษายน - มถนายน 2553

ในฉบบ

งานวจยดเดนประจำาฉบบ.......... 1-3

สารจากบรรณาธการ.................... 2

งานวจยของศนย ฯ................... 4-5

นานาสาระ................................ 6-7

ขาวสารเทคโนโลย........................ 8

หลงการเกบเกยว

ผอำ นวยการศนยฯ :

รศ.ดร. วเชยร เฮงสวสด

คณะบรรณาธการ :

รศ.ดร.สชาต จรพรเจรญ

รศ.ศภศกด ลมปต

ผศ.ดร.วชชา สอาดสด

ผศ.ดร.อษาวด ชนสต

นางจฑานนท ไชยเรองศร

ฝายจดพมพ

นางสาวจระภา มหาวน

ผชวยบรรณาธการ :

นายบณฑต ชมภลย

นางสาวปยภรณ จนจรมานตย

นางสาวสารณ ประสาทเขตตกรณ

นางละอองดาว วานชสขสมบต

สำ นกงานบรรณาธการ

PHT Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหม

239 ถ.หวยแกว ต.สเทพ อ.เมอง

เชยงใหม 50200

โทรศพท +66(0)5394-1448

โทรสาร +66(0)5394-1447

e-mail : phtic@phtnet.org

งานวจยดเดนประจำ ฉบบ

ผลของนำ�อเลกโทรไลตตอการเจรญเตบโตของเชอ Penicillium digitatum และการควบคมการเนาเสยของผลสมพนธสายนำ�ผงหลงการเกบเกยวEffect of electrolyzed oxidizing (EO) water on growth and development of Penicillium digitatum and postharvest decay control of tangerine cv. “ Sai Nam Pung”

โดย ... ชนญชดา สงคมณ1 กานดา หวงชย2 และ จำานงค อทยบตร2

1 สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว / ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

มหาวทยาลยเชยงใหม 50200 2 ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร / ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

มหาวทยาลยเชยงใหม เชยงใหม 50200

บทคดยอ

คำ�นำ�

จากการศกษาผลของน ำาอเลกโทรไลต(EO)ตอการเจรญเตบโตของเชอราPenicillium digitatumซงเปนเชอสาเหตของโรคเนาหลงการเกบเกยวของสมสายนำ�ผงโดยการใชนำาEOทผลตจากการแยกดวยกระแสไฟฟาทขวบวกและลบเปนเวลา20,40และ60นาทโดยใชความเขมขนของNaClตางๆกน(5%,25%,50%และ100%)หลงจากนนนำาสารแขวนลอยสปอรของเชอรา P. digitatumไปบมกบนำ�EOเปนเวลา1,2,4,8,16และ32นาทพบวานำ�EOทผลตเปนเวลา60นาทดวยNaClความเขมขน100%ซงมคาpH3.9และคาtotalfreechlorine เทากบ 102 ppm สามารถยบยงการเจรญเตบโตของเชอราโดยแตกตางอยางมนยสำาคญทางสถต และเมอทำาการศกษาภายใตกลองจลทรรศนยงพบความผดปกตของโครงสรางเสนใยและสปอรของเชอรานอกจากนไดนำาผลสมมาทำาการปลกเชอP. digitatumกอนนำาไปลางนำาEOท0,4,8และ16นาทและเกบรกษาไวท5°Cเปนเวลา18วนจากการทดลองพบวาการลางนำาEOเปนเวลา8นาทสามารถลดการเกดโรคในผลสมไดดทสดคำ�สำ�คญ : นำ�อเลกโทรไลต,โรคหลงการเกบเกยว,สมพนธสายนำาผง

สมเปนไมผลทมความสำาคญทางเศรษฐกจของประเทศไทย โดยสมสายนำาผงเปนสายพนธทไดรบความนยมสงสดแตเมอถงฤดกาลเกบเกยวมกเกดโรคหลงการเกบเกยวทำาใหเกดการเนาเสยซงเกดจากการเขาทำาลายของเชอราและแบคทเรย เนองจากปจจบนไดมกระแสตนตวเกยวกบการบรโภคอาหารปลอดภย (food safety)จงตองควรมการพฒนาเทคโนโลยหลงการเกบเกยวทปลอดภยตอผบรโภค โดยหากรรมวธทเหมาะสมทจะนำามาทดแทนการใชสารเคมโดยมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอมนอยทสดซงนำ�อเลกโทรไลต (ElectrolyzedOxidizing Water ; EO) มประสทธภาพในการยบยงเชอโรคตางๆและเปนเทคโนโลยใหมทพฒนาจากนกวจยของประเทศญปนโดยการแยกสลายสารดวยขวไฟฟาสารทไดคอchlorinegasและhypochlorusซงมคณสมบตเปนสารออกซไดซทมประสทธภาพสงในการฆาเชอจลนทรยตางๆ เชน แบคทเรยในอตสาหกรรมตางๆ ไดแกการผลตนมเนอผกและผลไมเชนDezaet al.(2003)ไดศกษาถงผลของการยบยงเชอEscherichia coliO157:H7,Salmonella enteritidis และListeria monocytogenes ทอยบนผวของมะเขอเทศโดยใชนำาอเลกโทรไลตพบวา

อานตอหนา 2

เรา รก ในหลวง

2

สารจากบรรณาธการ

สารจากบรรณาธการ

งานวจยดเดนประจำ ฉบบ (ตอจากหนา 1)

อปกรณและวธก�ร

ผล

1. ศกษ�ห�คว�มเขมขนของ NaCl และระยะเวล�ก�รผลตนำ� EO ทเหม�ะสมตอก�รเจรญของเชอ Penicillium digitatum ผลตนำาEOจากการปลอยกระแสไฟฟา8แอมแปรและความตางศกย8voltเปนเวลา20,40และ60นาทโดยใชNaClทระดบความเขมขนตางๆ(5%,25%,50%,100%)วดคาpH,totalfreechlorineและคาความสามารถในการแตกตวของสารละลาย(EC)ตอมาเตรยมsporesuspention1mlจากเชอราทมอาย4–5วนผสมกบนำาEOทผลตไดทงไวเปนเวลา1,2,4,8,16และ32นาทจากนนใชไมโครปเปตดดสารสะลายในขางตน มา 0.1 ml ผสมกบ 0.1N sodium thiosulfate ปรมาตร0.9mlแลวใชไมโครปเปตดดสารสะลายทผสมกนแลวมา0.1mlแลวทำาการspreadplateบนPDAแลวนำาไปบมท27องศาเซลเซยสเปนเวลา48ชวโมงและบนทกการเจรญเตบโตของเชอราโดยการนบจำานวนโคโลนทงหมด

2. ผลของน ำ� EO ตอก�รเปลยนแปลงโครงสร�งเสนใยเชอร� ทำาการแยกเชอราทมอาย4–5วนมาใสในแผนสไลดททำาความสะอาดแลวจากนนหยดนำาEOทผลตไดแลวใชแผนcoverปดทบลงไปทงไวเปนเวลา32นาทจากนนนำาแผนสไลดไปตรวจสอบภายใตกลองจลทรรศนแบบเลนสประกอบ(OlympusBx–51)

3. ศกษ�ผลของนำ� EO ตอก�รควบคมโรคของสมส�ยนำ�ผง นำาสมสายนำาผงทมขนาดสมำ�เสมอกนมาจากสวนในอำาเภอฝาง จงหวดเชยงใหม จากนนนำาผลสมมาทำาบาดแผลประมาณ 2 มลลเมตร จากนนหยดสปอรแขวนลอยของเชอราPenicillium digitatumทปรบความเขมขนได105 conidia /mlจำานวน10µlหลงจากนน3ชวโมงจงนำาสมไปจมลางดวยนำาEOทเวลา0,4,8และ16นาทแลวนำาผลสมเกบรกษาไวทอณหภม5oCเปนเวลานาน18วนโดยวดคาการสญเสยนำาหนกปรมาณของแขงทละลายนำาได(TSS)ปรมาณกรดทไทเทรตได(TA)เปอรเซนตการเกดโรคและสเปลอกดานนอกของผล

1. ศกษ�ห�ของ NaCl และระยะเวล�ก�รผลตนำ� EO ทเหม�ะสมตอก�รเจรญของเชอ Penicilliumdigitatum หลงจากนำาsporesuspentionทเตรยมไดมาทำาปฏกรยากบนำาEOทเวลาตางๆพบวานำาEOทมความเขมขนNaCl100%และผานกระแสไฟฟานาน60นาทซงมคาpH=3.9และคาtotalfreechlorine= 102 ppm (ตาราง 1) สามารถยบยงการเจรญเตบโตของเชอราไดดทสดโดยฆาเชอไดหมดภายใน1นาทรองลงมาคอนำาEOทผลตจากNaCl50%สามารถยบยงการเจรญของเชอราไดหมดภายใน4นาท ตามมาดวยNaCl 25% และ 5%สามารถยบยงการเจรญของเชอราไดหมดภายใน 16นาท

2. ผลของน ำ� EO ตอก�รเปลยนแปลงโครงสร�งเสนใยเชอร� หลงจากนำาเชอราไปตรวจสอบใตกลองจลทรรศนแบบเลนสประกอบพบวาเสนใยเชอรามสกษณะทผดปกตและสปอรมลกษณะโปงบวม(Fig2)

3. ศกษ�ผลของนำ� EO ตอก�รควบคมโรคของสมส�ยนำ�ผง เปอรเซนตการเกดโรคเมอเกบรกษาผลสมทอณหภม 5 ºCทกกรรมวธไมพบการเกดโรคในชวง6วนแรกและในวนท9ผลสมทเกบรกษาไวจะเรมมจดฉำานำ�หรอรอยชำ�และมการเจรญของเชอราเกดขนบรเวณรอบๆของบาดแผลททำาไวและเมอเกบรกษาเปนเวลา18วนพบวาชดควบคมมการเกดโรคมากทสดคอ83.3%รองลงมาคอชดกรรมวธทจมลางผลดวยนำ� EOเปนเวลา4และ16นาทโดยมเปอรเซนตการเกดโรคเทากนคอ16.7%และกรรมวธทจมลาง8นาทพบการเกดโรคนอยทสดเทากบ8.3%(Fig3)

สวสดครบ.. .ใกล เขามาทกขณะ

แลวนะครบ สำาหรบงานสมมนาวชาการ

วทยาการหลงการเกบเกยวแหงชาต

ครงท 8 ทจะมขนในวนท 1-3 กนยายน

2553 น ณ โรงแรมดเอมเพลส จงหวด

เชยงใหม สำาหรบผทยงไมไดลงทะเบยน

เขารวมสมมนา สามารถลงทะเบยนผาน

เวบไซตไดท http://pht2010.phtnet.org

นอกจากน ทานยงสามารถตดตามขาวสาร

ความคบหนาการจดงานไดทเวบไซตนได

ดวยครบ

สำาหรบฉบบน เรายงคงมงานวจย

และนานาสาระมานำาเสนอเหมอนเชน

เคย ในสวนของนานาสาระเรามบทความ

เรอง การเพมศกยภาพการแขงขนของ

ไทยดวยระบบมาตรฐาน GlobalGAP ซง

จะแบงการนำาเสนอออกเปน 3 ตอน โดย

ในฉบบนเสนอเปนตอนท 1 ยงไงคอย

ตดตามอานตอนตอ ๆ ไปดวยนะครบ

คณะบรรณาธการ

นำาอเลกโทรไลตสามารถฆาเชอแบคทเรยไดโดยไมมผลกระทบตอสงแวดลอม ในการศกษาครงนไดศกษาหาวธการผลตนำาอเลกโทรไลตทเหมาะสมทสามารถยบยงเชอPenicillium digitatum ซงเปนเชอสาเหตในการเกดโรคหลงการเกบเกยวทสำาคญของสมเพอทดแทนการใชสารเคม

3งานวจยดเดนประจำ ฉบบ

วจ�รณผล

คำ�ขอบคณ

เอกส�รอ�งอง

Table1 pH,freechlorineandelectricalconductivity(EC)ofEOwater producedfromdifferentNaClconcentrations

Figure1Mycelialgrowthof Penicillium digitatumaftertreatedwith EO water (different NaCl concentrations). Vertical bars represent±SE

Figure2Light micrograph of Penicillium digitatum showing noticeable changes with abnormal mycelial cell after treated with EO water ( Fig. 2B)when compared with untreatedcell(Fig.2A).

Figure3Percentageofdiseaseincidenceafterwashingthefruitin EOwaterfor4,8and16minutesandstoredat5°Cfor 18days.

A B

จากผลการทดสอบนำ� EO ตอการเจรญของเชอ Penicillium digitatum พบวานำา EO สามารถยบยงการเจรญของเชอราซงเปนสาเหตของโรคเนาราสเขยวบนผลสมสายน ำาผงมแนวโนมไปในทศทางเดยวกน

ขอขอบคณคณะวทยาศาสตรและศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหมทสนบสนนทนอปกรณและเครองมอตางๆในการทำางานวจย

Acher, A., Fisher, E., Turnheim, R. and Manor, Y. 1997. Ecologically friendly wastewater disinfection techniques. Water research 31:6: 1398-1404.Al-Haq, M.I., Y. Seo, S. Oshita and Y. Kawagoe. 2002. Disinfection effect of electrolyzed oxidizing water on suppressing fruit rot of pear caused by Botryosphaeria berengeriana. .Food Research International 35 : 657-664.Deza, M.A., M. Araujo and M.J.Garido. 2003. Inactivation of Escherichia coli O157:H7, Salmonella enteritidis and Listeria monocytogenes on the surface of tomatoes by neutral electrolyzed water. The Society of Applied Microbiology 37:482-487.

คอนำา EOทมประสทธภาพในการยบยงการเจรญของเชอราไดดทสด คอนำ�อเลกโทรไลตทผลตนาน60นาทโดยใชNaCl100%ทมคาpH3.9และคาtotalfreechlorineเทากบ102ppmโดยเปนคาpHทตำ�ทสดและมคาfree chlorineสงทสดทเพยงพอตอการทำาลายเชอโดยไปทำาใหโครงสรางเซลลของเชอถกทำาลายเนองจากน ำา EO ทผลตไดจะม HOCl ซงมประสทธภาพมากทสดในกลมของคลอรนทงหมดซงจะเขาไปออกซไดซกรดนวคลอกและโปรตนทำาใหเซลลเสยหาย(Acheret al., 1997)จะเหนไดวาการใชความเขมขนของ NaCl มากและใชเวลาในการผลตนานจะทำาใหไดนำ�EOทมประสทธภาพสงในการฆาและยบยงเชอจลชพสวนการลางผลสมดวยนำาEOนาน8นาทจะชวยควบคมการเกดโรคในสมสายนำาผงไดดกวากรรมวธอนๆเชนเดยวกบการทดลองของAl-Haqet al.(2002)ไดศกษาการยบยงเชอBotryosphaeria berengerianaซงเปนสาเหตของการเนาเสยในสาลพนธ La-france โดยใชนำา EOลางแชผลหลงจากปลกเชอลงบรเวณผวของผลสาลพบเปอรเซนตการเกดโรคลดลงดงนนการลางผลสมดวยนำาEOจงเปนทางเลอกใหมในการลดสารพษตกคางในผลผลตได

งานวจยของศนยฯ

การเพมประสทธภาพของนำ�รอนเพอการควบคมโรคแอนแทรคโนสของผลมะมวง

ผลของกรดแอสคอรบคตอการเปลยนแปลงคณภาพของฝรงตดแตงพรอมบรโภค

Enhancement an efficacy of hot water treatment to control anthracnose of mango fruits

Effect of ascorbic acid on quality changes of fresh cut guava

โดย ...สมศร แสงโชต1,2 และวนดา สหาไชย1

1 ภาควชาโรคพช คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ 10900

มหาวทยาลยเชยงใหม 2 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

โดย ... ประภาพร ดานแกว และ วารช ศรละออง

สายวชาเทคโนโลยหลงการเกบเกยว คณะทรพยากรชวภาพและเทคโนโลย

/ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

กรงเทพฯ 10140

การเพมประสทธภาพของการใชนำารอนในการควบคมโรคหลงการเกบเกยวของมะมวงจากการปฏบตของบรษททจมผลมะมวงในนำารอน50 °ซ เปนเวลา5นาททำาใหเยนโดยผานนำ�เยน5 นาท จากนนนำามาจมลงในสารละลาย azoxystrobin 300 ppm 5 นาท แลวจมผลดวยสารละลายethrel300ppm5นาทพบวาการใชสารละลายของethylalcoholทความเขมขนตงแต102030%ทอณหภม5254และ56°ซเพอการควบคมโรคของผลมะมวงนนทความเขมขนของethylalcohol10%สามารถควบคมโรคไดดแตเกดความเสยหายของสวนlenticelสวนการใชสารazoxystrobinไมสามารถควบคมโรคไดเมอใชนำารอนทอณหภมสงขนตงแต52-58°ซและจมผลตงแต1-5นาทพบวาการใชนำ�รอนท56°ซเปนเวลา2นาทหรอ54°ซเปนเวลา3นาทเปนวธการทดทสดสามารถใชไดดและอณหภมของผลลดลงสระดบปกตภายในระยะเวลา15นาท เวลาทใชในขบวนการลดลงจาก20นาท(ผสงออกปฏบต)เหลอเพยง6นาทตอการจมแตละครงคำ�สำ�คญ: นำารอนแอนแทรคโนสการควบคม

การศกษาของผลกรดแอสคอรบคตอการเปลยนแปลงคณภาพของฝรงตดแตงพรอมบรโภคทเตรยมจากพนธแปนสทอง (มเมลด) และพนธไรเมลด ทำาการจมฝรงตดแตงพรอมบรโภคในสารละลายกรดแอสคอรบคความเขมขน0 (ชดควบคม)1และ2 เปอรเซนต เปนระยะเวลา1นาทหลงจากนนบรรจลงในถาดโฟมและทำาการเกบรกษาทอณหภม 4 องศาเซลเซยส พบวาฝรงตดแตงพรอมบรโภคทจมในกรดแอสคอรบคความเขมขน1และ2เปอรเซนตสามารถชะลอการเกดสนำาตาลบรเวณรอยตด ชะลอการเปลยนแปลงความแนนเนอ และลดการสญเสยนำาหนกสดและวตามนซไดมากกวาเมอเปรยบเทยบกบชดควบคม นอกจากนการจมฝรงตดแตงพรอมบรโภคในกรดแอสคอรบคทงสองระดบยงสามารถลดอตราการหายใจและการผลตเอทลน โดยเฉพาะอยางยงในฝรงตดแตงพรอมบรโภคทเตรยมจากฝรงมเมลดมการผลตเอทลนทตำ�กวาฝรงไรเมลดอยางมนยสำาคญ จากผลการทดลองชใหเหนวาฝรงพนธทมการผลตเอทลนสงมการเสอมสภาพเรวกวาคำ�สำ�คญ :ฝรงกรดแอสคอรบคตดแตงพรอมบรโภค

บทคดยอ

บทคดยอ

4 งานวจยของศนยฯ

อยาพลาด ...

ระหวางวนท 1-3 กนยายน 2553 ณ โรงแรมดเอมเพลส จงหวดเชยงใหม

จดโดย ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวรายละเอยดเพมเตมและลงทะเบยนออนไลนไดท

http://pht2010.phtnet.org/

ผลของการใหความรอนตอคณภาพมะละกอดบเสนพรอมบรโภคEffect of hot water treatment on quality changes of fresh-cut green papaya

โดย ...ธนตชยา พทธม1 เพยรใจ กาแกว1 จฑาทพย โพธอบล2 และศรชย กลยาณรตน1

1 สายวชาเทคโนโลยหลงการเกบเกยว คณะทรพยากรชวภาพและเทคโนโลย

/ ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

กรงเทพฯ 10140 2 ภาควชาจลชววทยา คณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร กำาแพงแสน มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร วทยาเขตกำาแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140

การศกษาผลของการใหความรอนตอการเปลยนแปลงคณภาพของมะละกอดบเสนพรอมบรโภค โดยการจมเสนมะละกอในนำารอนทระดบอณหภม 40 50 และ 60 องศาเซลเซยส เปนเวลา1 และ 3 นาท ตามลำาดบ โดยทำาการเปรยบเทยบกบชดทไมผานการจม (ชดควบคม) จากนนนำาไปเกบรกษาทอณหภม7องศาเซลเซยสความชนสมพทธรอยละ85พบวาการจมทอณหภม50องศาเซลเซยส เปนเวลา 1 นาท สามารถชะลอการเปลยนแปลงความแนนเนอได ในขณะทการจมทอณหภม60องศาเซลเซยสเปนเวลา1นาทคงคณภาพของเสนมะละกอไดดทสดโดยมคะแนนการยอมรบทางดานความกรอบและอาการฉำ�นำ�ของเสนมะละกอดบดกวาชดการทดลองอนตลอดอายการเกบรกษาคำ�สำ�คญ:การใชความรอนมะละกอดบเสนพรอมบรโภคคณภาพ

บทคดยอ

5งานวจยของศนยฯ

การเพมศกยภาพการแขงขนของไทยดวยระบบมาตรฐาน GlobalGAP (ตอนท 1)

การเพมศกยภาพการแขงขนของไทยดวยระบบมาตรฐาน GlobalGAP (ตอนท 1)

นายพเชษฐ นอยมณนกวชาการสถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม ผกและผลไมของประเทศไทยเปนสนคาเกษตรทมศกยภาพในการสงออก เปนทรจกดทงดานคณภาพ และรสชาตเปนทตองการของผบรโภคทวทก

มมโลกโดยมปรมาณการสงออกมากกวา7แสนตนมลคาประมาณ420ลานเหรยญสหรฐในป2551และมแนวโนมทเพมมากขนในป2552ทมการสงออก

มากกวา9แสนตนมลคามากกวา500ลานเหรยญสหรฐ โดยตลาดหลกในการสงออกผกและผลไมไทยทสำาคญ ไดแกจนญปนและสหรฐอเมรกาตลอด

จนประเทศแถบตะวนออกกลางสหภ�พยโรป (European Union; EU)เปนอกกลมประเทศทผสงออกของประเทศไทยมโอกาสในการสงสนคาทางเกษตร

เขาไปเปดตลาดใหม และสามารถเพมยอดขาย รกษากำาไรและราคาคงไวใหแกผกและผลไมไทย แตยงมอปสรรคอกมากมายททำาใหไมสามารถเจาะกลม

ลกคาในตลาดสหภาพยโรปได ไมวาจะเปนความหลากหลายทางภาษา ความหลากหลายดานวฒนธรรม รปแบบในการบรโภค เงอนไขและขอกำาหนดตาง ๆ

ทมความแตกตางกนในการซอขายของแตละประเทศในสหภาพยโรป ตลอดจนภาพลกษณความนาเชอถอของผกและผลไมไทยในตลาดสหภาพยโรปในดาน

คณภาพและความปลอดภย การพบสารพษตกคางเกนคา MRL (Maximum Residue Limits) ในผกและผลไมทสงออกไปยงตลาดตางประเทศ การตรวจ

พบจลนทรยทเปนอนตรายตอสงมชวตปนเปอน การปลอมปนผลตผลทไมไดคณภาพตรงตามความตองการของลกคา สงเหลานลวนสงผลใหคว�มน�เชอถอ

ในดานการผลตคณภาพและความปลอดภยของผกและผลไมไทยลดลงอกทง ระบบการขนสง (Logistics) ในการสงผกและผลไมไปยงตลาดสหภาพยโรป

นน มระยะทางในการขนสงไกลมากกวา 9,000 กโลเมตร ทำาใหมขอจำากดในการขนสงผกและผลไมไปยงจดหมายปลายทางทตองการในสหภาพยโรป

ไดเฉพาะทางเครองบนเทานน ในปจจบนผสงออกจะตองแบกรบภาระคาใชจายในการขนสงทางอากาศ (Air freight) เปนเงนจำานวนมากถงกโลกรมละ

ประมาณไมนอยกวา 100 บาท สงผลใหราคาผลตผลไทยทขายในตลาดยโรปมราคาสงจนไมสามารถแขงขนกบประเทศอนๆ ได ทงยงสงผลตอผผลตถก

กดราคาใหขายผลตผลในราคาทต ำาเพอลดตนทนใหแกผสงออก เพราะทางเลอกในการขนสงเสนทางอนตองใชระยะเวลาในการขนสงเปนระยะเวลานาน

เปนผลเสยตอผกและผลไมเพราะเกดการสญเสยจากโรคหรอแมลงตลอดจนการเปลยนแปลงทางดานสรระวทยาหลงการเกบเกยวระหวางการขนสงได

เพอเพมศกยภาพในการแขงขนผกและผลไมไทยในตลาดรวมยโรปใหสามารถแขงขนกบตางประเทศไดนน การพฒนาทางดานคณภาพและความ

ปลอดภยของผลตผลไทยเปนสงทตองดำาเนนการโดยเรงดวน เพอสรางโอกาสและเพมศกยภาพใหแกผกและผลไมไทยในระดบสากลทงตลาดบน (High

EndMarkets)และตลาดลาง(LowEndMarkets)ในกลมประเทศสหภาพยโรปจากการศกษาพบวาปญหาททำาใหผลตผลทางเกษตรไทยไมสามารถสงออก

ไปสตลาดสหภาพยโรปไดนนเนองมาจากสาเหตหลก3ประการดงตอไปน

ประวตผเชยวช�ญ

ประวต (Profile)

ชอ-น�มสกล นายพเชษฐนอยมณ

ตำ�แหนง นกวชาการ

ทอย สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

มหาวทยาลยเชยงใหม

ผลง�น (Performances)

1.ผตรวจประเมนภายใน(InternalAuditorandInspector)

ระบบมาตรฐานGlobalGAP

2.ทปรกษาการจดทำาระบบมาตรฐานGlobalGAPบรษท

ฮะเฮงอนเตอรเฟรช จำากด กลมวสาหกจชมชนอตสาหกรรม

ลำาไยเชยงใหม สหกรณสมโอเวยงแกน และ บรษท สกาย

เทกซจำากด

3.วทยากรบรรยายระบบมาตรฐานGlobalGAP

4.วทยากรบรรยายการจดการระบบเอกสารมาตรฐาน

GlobalGAP

5.วทยากรบรรยายการตรวจประเมนภายในมาตรฐาน

GlobalGAP(InternalQualityAssessment;IQA)

1. ก�รตรวจรบรองม�ตรฐ�น (Certifications) กระบวนการจดการผลตผลทาง

เกษตรของไทยในปจจบน มขนตอนและวธการจดการทไมสอดคลองกบขอกำาหนดและ

เงอนไขของระบบมาตรฐานในระดบสากล สงผลใหความนาเชอถอในดานคณภาพและ

ความปลอดภยของกระบวนการผลตไมเปนทยอมรบ ขาดการจดการตามกระบวนการ

ดานความปลอดภยทถกตอง ขาดการจดบนทกการทำางาน ตลอดจนขาดการควบคมดแล

ดานการใชสารกำาจดศตรพช หากไมไดรบการรบรองระบบมาตรฐานทเปนทยอมรบ

ในระดบสากลหรอระบบมาตรฐานทลกคาตองการ จะทำาใหไมสามารถสงออกผลตผล

ไปยงตลาดสหภาพยโรปได ปจจบนการสงออกผลตผลเกษตรเพอขายใหแกบรษทหาง

รานเอกชนในตลาดรวมยโรปนน บรษท ผสงออกตลอดจนผผลตจะตองไดรบการตรวจ

รบรองระบบมาตรฐานGlobalGAPจากบรษททเปนทยอมรบกอนการสงออก

2. ก�รจดก�รหลงก�รเกบเกยว (Postharvest Technology) ผกและผลไมเขตรอน

เปนพชทมการเปลยนแปลงหลงการเกบเกยวอยางรวดเรว อายการเกบรกษาสน งายตอ

การเนาเสย และมการเปลยนแปลงคณภาพภายหลงการเกบเกยวอยตลอดเวลา เชน การ

เปลยนแปลงสของผว การเปลยนแปลงของกลน การเปลยนแปลงความแนนของเนอ

สมผส เปนตน ทำาใหการสงออกไปยงตลาดทมระยะทางไกล เชน ตลาดสหภาพยโรป

นน ประสบปญหาในการรกษาคณภาพหลงการเกบเกยวใหคงคณภาพไวดงเดม สงผลตอ

ศกยภาพในการสงออกไปยงตลาดตางประเทศ เพอเพมศกยภาพในการแขงขนในตลาด

ตางประเทศ และเพอรกษาคณภาพและยดอายการเกบรกษาใหไดนานขน การพฒนา

เทคโนโลยหลงการเกบเกยวเปนสงทจำาเปน

6 นานาสาระ

3. ก�รจดก�รระบบขนสง (Logistics)ปญหาทสำาคญอกอยางหนง

คอ ขนตอนการขนสงจากฟารมจนถงผบรโภคนนไมไดอยภายใตระบบ

หวงโซความเยนโดยตลอด (Unbroken Cold Chain) การปฏบตงานสวน

ใหญจะใชรถกระบะหรอรถบรรทก 6 ลอทไมมระบบควบคมอณหภม

ในการขนสง โดยจะใชผาใบคลมเพอปองกนแสงแดดทดแทนการใช

รถบรรทกทควบคมอณหภม สงผลตอการเปลยนแปลงคณภาพผลตผล

หลงการเกบเกยว โดยการสะสมความรอนทเกดขนภายในกองผลตผล

(Hot spot) การสนสะเทอน (Vibration) ทเกดขนนน ไปเรงกจกรรมและ

ปฏกรยาของการเปลยนแปลงองคประกอบทางเคม การเกดโรค และเรง

การเสอมคณภาพของผลตผลระหวางการขนสง

อยางไรกตาม สงสำาคญทสดทจะสามารถผลกดนใหสนคาเกษตร

ของไทยใหสามารถแขงขนในตลาดตางประเทศไดอยางยงยน สงสำาคญ

ประการแรก ผผลตหรอผสงออก (Supply side) จะตองเรงตอบสนอง

ความตองการในฝงของผซอ (Demand side) ดวยการผลตใหไดรบการ

รบรองระบบมาตรฐานทางดานคณภาพและความปลอดภยทผซอตองการ

โดยมงเนนก�รตรวจรบรองม�ตรฐ�น (Certifications)ผลตผลทางเกษตร

ทสงเขาตลาดสหภาพยโรปในปจจบนมแนวโนมความตองการผลตผลท

ผานการรบรองมาตรฐานทเปนทยอมรบในระดบสากลในจำานวนทเพม

ขนโดยครอบคลมสนคาหลายชนดทงกลมพชผกผลไมดอกไมชากาแฟ

รวมถงขาวกลมปศสตวและประมง เปนตน เพอตอบสนองความตองการ

ของผบรโภคทมความตองการสนคาทมมาตรฐานสงขนมคณภาพมความ

ปลอดภย และเปนมตรตอสงแวดลอม มสวสดภาพดานแรงงานดวย จง

ทำาใหผผลตทวทกมมโลกตองปรบตวใหผานการรบรองมาตรฐานซงเปนท

ยอมรบในระดบสากลการสงผลตผลไปสชนวางในSupermarketตองดำาเนน

การตามกฏระเบยบของแตละประเทศทตงขนมา โดยขอกำ�หนดก�รเข�

สตล�ดสหภ�พยโรป (Market Access Requirements)แบงออกเปนกฎ

ระเบยบ (Legal requirements) กำาหนดสำาหรบสนคาอาหารทจะวาง

จำาหนายในสหภาพยโรป หากไมสามารถปฏบตไดกจะไมใหนำาเขา หรอ

อาจจะถกถอดถอน (withdrawal) ออกจากตลาดในทนท ยกตวอยางเชน

ระเบยบการกำาหนดปรมาณสารตกคางสงสดในอาหาร(Maximumresidue

levels(MRLs)infoodstuffs:Regulation(EC)ท396/2005)เปนตนอก

สวนหนงไดแกขอกำ�หนดเพมเตม (Additional requirements หรอ Non-

legislative requirements) เปนขอกำาหนดทนอกเหนอจากกฏระเบยบ

ซงกำาหนดโดยภาคเอกชน ยกตวอยางเชน ระบบมาตรฐาน GlobalGAP

(หรอเดมEurepGAP)หากจะเขมงวดขนอาจจะเนนสนคาเกษตรอนทรย

(organic/bioproducts)

ระบบมาตรฐานทมความสำาคญตอการสงออกในปจจบน เปนท

ยอมรบในทกประเทศในดานกระบวนการผลตตงแตในฟารมจนกระทง

การคดบรรจเพอการสงออก และเปนหนทางผลกดนผลตผลไทยไปส

ตลาดสหภาพยโรป คอ ระบบม�ตรฐ�น GlobalGAP ซงเปนมาตรฐานท

คำานงถงคณภาพและความปลอดภยเปนหลก เปนผลจากการรวมกลม

กนของผคาปลกชนนำาในยโรป มสมาชกหลกๆ รวมกนมากกวา 40 ราย

ไดกำาหนดเงอนไขและขอกำาหนดมาตรฐานวธการปฏบตดานการผลต

ทางการเกษตรทเรยกวาGlobalGAPในป2550เปนมาตรฐานประเภทสมครใจ

(Voluntary scheme) GlobalGAP ไมใชระเบยบของทางสหภาพยโรป แต

เปนมาตรฐานหรอขอกำาหนดเพมเตมทจดทำาโดยภาคเอกชน ซงไดอางอง

ขอกำาหนดสวนใหญตามระเบยบของสหภาพยโรป พรอมมขอกำาหนดบาง

อยางมความเขมงวดสงกวาเชนการกำาหนดระดบสงสดของสารตกคางใน

อาหาร (MRLs) ซงเปนขอตกลงรวมในเชงการยอมรบซงกนและกนทจะ

ผลกดนใหผผลตหรอผสงออก (Suppliers) ทงในยโรปและนานาประเทศ

ทมความตองการสงสนคาประเภทผกและผลไมไปยงสมาชกผคาปลกใน

ยโรป โดยจะตองปฏบตใหสอดคลองกบขอกำาหนดและผานการรบรอง

กอนจงจะสงสนคาไปขายยงตลาดยโรปได โดยหวใจหลกของขนตอน

การพจารณาตามระบบมาตรฐาน คอ กระบวนการจดการในฟารมผลตดง

กลาว ตองไมใชสารกำาจดศตรพชทเปนอนตรายเกนกำาหนด ไมใชสาร

กำาจดศตรพชทไมอนญาตใหใชทงในประเทศและของตลาดตางประเทศ

และกระบวนการผลตในฟารมจะตองไมทำาลายสงแวดลอม ผผลตและคน

ทำางานจะตองไดรบการดแลใหมความปลอดภย ตลอดจนผบรโภคไดรบ

ความปลอดภยจากการบรโภค นอกจากนนผลตผลจะตองมคณภาพและ

ความปลอดภยตรงตามขอกำาหนดของระบบมาตรฐาน

เอกส�รอ�งอง

เอกสาร General regulations integrated farm assurance Version 3.1

Nov09

เอกสารControlPointsandComplianceCriteria(CPCC)Allfarmbase

Version3.0-2_Sep07

เอกสารControlPointsandComplianceCriteria (CPCC)Cropsbase

Version3.0-3_Feb09

เอกสารControl Points and Compliance Criteria (CPCC) Fruit and

vegetablesVersion3.0-2_Sep07

www.globalgap.org

7นานาสาระ

สรปขาวเดนรายไตรมาส

PHT สารสนเทศ

แมโจ พฒนาหองรมลำ ไย ลดความเขมขนสารซลเฟอรฯเมอวนท10พฤษภาคม53

ลำ า ไ ยสดหล งการ เกบ เก ย วจะต อง ใชเทคโนโลยทจำาเปนคอการรมดวยซลเฟอรไดออกไซด(SO

2) ซงมความสำาคญตอผลผลตในการสงออก

ไปจำาหนายยงตางประเทศ ปจจบนมกเกดปญหาปรมาณสารซลเฟอรไดออกไซดตกคางในผลลำาไยสงกวาเกณฑทกำาหนดไว ทำาใหสาธารณรฐประชาชนจนซงเปนผนำาเขารายใหญทสดเขมงวดมากขน

ผศ. จกรพงษ พมพพมล พรอมกบทมงานวจยจากคณะวศวกรรมและอตสาหกรรมเกษตรมหาวทยาลยแมโจ ไดดำาเนนการวจยเรอง ปญหาปรมาณสารซลเฟอรไดออกไซดในลำาไยพรอมกบออกแบบหองรมSO

2ทงจากการเผาผงกำามะถนและ

จากถงอดความดนโดยตรงกบผลลำาไยสดดวยระบบหมนเวยนอากาศแบบบงคบแนวตง

http://www.phtnet.org

การทำางานเรมจากการสมเกบตวอยางผลลำาไยสดจากสถานประกอบการจำานวน 7 แหง ในเขต จงหวดเชยงใหม และ ลำาพน ผลปรากฏวาระดบความเขมขนของSO

2แตกตางกนจากนนนำามาคำานวณในเชงเปรยบเทยบถงปรมาณแกสSO

2จากถงอดความดนโดยตรงทตองปลอยเขาไปในหองรมSO

2

ทไดออกแบบขนมา ซงมความจ 22.5 ลกบาศกเมตร พบวาในกรณทมปรมาณผลลำาไยเทากน การใชระบบหมนเวยนอากาศแบบปกตตองปลอยแกสเขาไปในหองมากกวาการใชระบบหมนเวยนอากาศแบบบงคบแนวตงประมาณรอยละ 45 หมายความวาระบบหมนเวยนอากาศแบบบงคบสามารถลดปรมาณแกสSO

2ไดประมาณครงหนงเมอเปรยบเทยบกบการใชระบบหมนเวยนอากาศแบบปกต

ระบบหมนเวยนอากาศแบบบงคบแนวตงมความเหมาะสมอยางยงทจะนำามาใชในกระบวนการรมผลลำาไยสด สามารถลดระดบความเขมขนของซลเฟอรไดออกไซดใหเหลอเพยง4,000ppmหรอประมาณ4-5 เทา เมอเทยบกบระดบความเขมขนของSO

2 ใชกนอยในปจจบนคอ15,000-20,000ppm

โดยยงคงปองกนการเกดโรคและการเกดสนำาตาลทเปลอกผลลำาไยไดไมตำากวา 20 วน หลงจากเกบรกษาทอณหภม 2 องศาเซลเซยสและความชนสมพทธ95 เปอรเซนต ทสำาคญคอชวยใหผลลำาไยมปรมาณ SO

2 ตกคางในเนอผลไมเกน 8 ppm ตำากวาเกณฑสงสดทประเทศแคนาดากำาหนดไว 10 ppm และ

สาธารณรฐประชาชนจนกำาหนดไว50ppmอกทงไมพบการตกคางในเนอลำาไยหลงจากเกบรกษา5วน

สงทเปนขอแตกตางสรปได คอ ผลลำาไยทผานการรม SO2 จากถงอดความดนโดยตรงมความสดของผวเปลอกดานในขาวและมองเหนสวนตางๆ

ของเซลลผวไดชดเจนกวาผลลำาไยจากสถานประกอบการ ซงมสนำาตาลและเซลลผวคอนขางแหง สาเหตเพราะกระบวนการรม SO2 ของสถานประกอบ

การเปนการเผาผงกำามะถนเพอใหไดแกสซลเฟอรไดออกไซดออกมาตองใชความรอนสงถง250องศาเซลเซยสจงจะสามารถเผาไหมผงกำามะถนไดดงนนจงทำาใหภายในหองรมมความรอนเกดขนและสงผลกระทบตอคณภาพของผลลำาไยนนเอง

ผสนใจตองการไปชมหรอสอบถามเพมเตมทผศ.จกรพงษพมพพมล0-5387-8117,08-1366-2993โทรสาร:0-5387-8122E-mail:jakrapho@mju.ac.thในวนและเวลาราชการ.

ทมา:หนงสอพมพไทยรฐวนท10พฤษภาคม2553http://www.thairath.co.th/content/edu/81886

8 ขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยว