ปท 13 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2557 Postharvest Technology Innovation Center

www.phtnet.org ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

นบชล นวลออน 1,2 Hideki Aoyagi3 จำ นงค อทยบตร1,4 และ กานดา หวงชย1,4

บทคดยอ งานวจยนไดศกษาวธการลดปรมาณสารอไทออนตกคางในผลสมพนธสายนำาผง โดยการใชไมโครบบเบลโอโซนรวมกบ คลนอลตราโซนคทระยะเวลาตางๆ(15,30,45และ60นาท)โดยศกษาประสทธภาพการออกซเดชนซงวดไดโดยตรงจาก คาการปลดปลอยไอโอดนและการเพมขนของปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด(H

2O

2)พบวาทกชดการทดลองมการผลตไอโอดน

และไฮโดรเจนเปอรออกไซดเพมขนเมอระยะเวลาการทำาปฏกรยาเพมมากขนโดยทระยะเวลา60นาทมคาการปลดปลอยไอโอดนและการผลตไฮโดรเจนเปอรออกไซดสงทสดเชนเดยวกบการศกษาการลดปรมาณสารตกคางอไทออนในผลสมพบวาการลางผลสม ในนำาทใหกาซไมโครบบเบลโอโซนรวมกบอลตราโซนคความถ1000 kHz สามารถลดสารอไทออนตกคางในผลสมไดมากขนเมอเวลาเพมขนโดยมอตราการสลายของสารสงขนอยางรวดเรวในเวลา 15 นาท และมคาสงสดทเวลา 60 นาท (73%) ทงน ไมพบความแตกตางทางดานคณภาพของผลสมในทกชดการทดลอง ภายหลงการเกบรกษาทอณหภมหอง (25 °C) เปนเวลา 7 วนเมอเปรยบเทยบกบชดควบคม

คำ�สำ�คญ:ไมโครบบเบลโอโซน,อลตราโซนค,อไทออน

1สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมเชยงใหม50200/ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา,กรงเทพ104002บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหมเชยงใหม502003LifeScienceandBioengineering,GraduateSchoolofLifeandEnvironmentalSciences,UniversityofTsukuba,Tsukuba,Ibaraki305-8572,Japan4ภาควชาชววทยาคณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมเชยงใหม50200

คำ นำ สมเขยวหวานพนธสายนำาผง (Citrus reticulata cv. Sai NamPung) จดเปนผลไมทเปนทนยมของผบรโภคโดยทวไป อยางไรกดปญหาในการเพาะปลกสมสายนำาผงสวนใหญคอ การเขาทำาลายของแมลงศตรพช ไดแก เพลย และไรสม สงผลใหเกษตรกรตองใชสารฆาแมลงในการกำาจดศตรพช โดยสารเคมทนยมใช กนมากทสดคออไทออน(ethion)ซงเปนสารกำาจดแมลงในกลมorganophosphateออกฤทธโดยการรบกวนการทำางานของเอนไซมcholinesteraseในระบบประสาทของแมลง(พนทพา,2549)ผลจากการใชสารฆาแมลงเหลานกอใหเกดปญหาสารพษตกคางในผลตผลและสงแวดลอมรวมถงอนตรายตอผบรโภคจากรายงานของเกรยงไกร และคณะ(2552)พบสารอไทออนทเปลอกผลสมมคาเกนปรมาณสารพษตกคางสงสดหรอMRLs(MaximumResidueLimits)คอ1.0มก/กก. ไมโครบบเบลโอโซน (microbubble ozone) เปนเทคโนโลยทนำามา ใชในการแกปญหาการละลายในนำาของกาซโอโซน ไมโครบบเบลทำาใหขนาดของ ฟองอากาศทไดรบโอโซนมขนาดเลกลงนอยกวา10ไมโครเมตรซงชวยเพมประสทธภาพ

Effect of Microbubble Ozone and Ultrasonic Wave on Ethion Residue Reduction of Tangerine cv. Sai Nam Pung

งานวจยเดนประจำ ฉบบ

ผลของไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนค

ตอการลดปรมาณสารอไทออนตกคางในสมพนธสายนำ ผง

(อานตอหนา 2)

งานวจยเดนประจำ ฉบบ สารจากบรรณาธการ งานวจยของศนยฯ นานาสาระ ขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยว1.-3. 2. 4. 5.-7. 7.-8.

ในฉบบ

2

การใชโอโซน โดยเพมความสามารถในการออกซไดสทำาใหโครงสรางของสารพษ แตกตวความเปนพษจงลดลงคลนอลตราโซนค(ultrasonicwave)เปนเทคโนโลย ทใชเพมประสทธภาพในการลดการปนเปอนของสารอนทรยและสารอนนทรยโดยทำาให โมเลกลของนำาเกดจดทมอณหภมและความดนสง (sonolysis) กอใหเกดอนมลอสระ(radicalspecies)ไดแกH,•OH,•OOHทสามารถเขาทำาลายโครงสรางของสารเคมในสารละลายไดโดยตรง งานวจยครงนมงศกษาผลของไมโครบบเบลโอโซน รวมกบคลนอลตราโซนคในการลดสารอไทออนตกคางในสมเขยวหวานพนธสายนำาผงระหวางการลางผลสม

อปกรณและวธการ1 ก�รศกษ�ประสทธภ�พก�รออกซเดชนของไมโครบบเบลโอโซนรวมกบ คลนอลตร�โซนค นำาสารละลายKI2%มาศกษาประสทธภาพการออกซเดชนไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนคความถ1000kHzทเวลา15,30,45และ60นาท สมตวอยางมาตรวจคาการปลดปลอยไอโอดนโดยนำาไปวดคาการดดกลนแสง ทความยาวคลน354nmและปรมาณไฮโดรเจนเปอรออกไซด(H

2O

2)ตามวธการของ

GreatShipsInitiative:GSI(2009)2 ผลของก�รใชระบบไมโครบบเบลโอโซนรวมกบอลตร�โซนคตอก�รลดส�ร ฆ�แมลงอไทออนตกค�งในผลสมและคณภ�พหลงก�รเกบเกยว นำาตวอยางผลสมมาจมในสารละลายยาฆาแมลงอไทออนความเขมขน 10ppm เปนเวลา 30นาท ทอณหภมหองผงใหผวนอกแหง จากนนนำาตวอยางทมสารละลายยาฆาแมลงอไทออนทเคลอบตดผวสมไปลางในเครองทมระบบไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนคความถ1000kHzเปนเวลา15,30,45และ60 นาท หลงจากนนสมตวอยางผลสมมาวเคราะหหาปรมาณสารอไทออนตกคาง โดยวธGTpesticidetestkitบนทกคาทไดจากนนนำาไปคำานวณเปอรเซนตการลดลง ของสารฆาแมลงอไทออนตกคาง นอกจากนไดนำาผลสมไปเกบรกษาทอณหภมหอง เพอวดการเปลยนแปลงทางคณภาพดงน การเปลยนแปลงสเปลอกโดยใชเครองchormameterรายงานผลเปนคาL*,Hue(hº)และchroma,การสญเสยนำาหนก,ปรมาณของแขงทละลายไดในนำา(TSS),ปรมาณกรดทไทเทรตได(TA)และปรมาณกรดแอสคอรบก

ผล ผลการศกษาปฏกรยาออกซเดชนซงวดไดโดยตรงจากการปลดปลอย คาไอโอดนและการเพมขนของปรมาณH

2O

2 พบวาทกชดการทดลองมการผลตไอโอดน

และH2O

2 เพมขนเมอระยะเวลาเพมมากขน (Figure1) โดยทระยะเวลา60นาท

มการปลดปลอยคาไอโอดนและการผลต H2O

2 สงทสด สอดคลองกบการลดลง

ของปรมาณสารฆาแมลงอไทออนตกคางในผลสมหลงการเกบเกยว ซงพบวาผลสม ทผานการลางดวยระบบไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนคมปรมาณ

Figure 1 The iodine liberation and hydrogen peroxide (H2O

2) concentration

afterbeingexposedtomicrobubbleozoneincombinationwithultrasonicwaveatdifferenttime.

Figure 2 The percentage of ethion degradation in tangerinefruitafterwashingwithmicrobubbleozoneincombinationwithultrasonicwavereactor(MBO3+US)

สาร...จากบรรณาธการ

งานวจยเดนประจำ ฉบบ

การลดลงของสารฆาแมลงอไทออนเพมขนเมอระยะเวลาในการลางเพมขน โดยทเวลา 15 นาท สามารถลดปรมาณสารอไทออนตกคางในผลสมไดเทากบ 42% และทเวลา 60 นาท สามารถลดปรมาณสารตกคางไดสงสดเทากบ 73% ในขณะท ชดควบคมทใชนำากลนมอตราการลดลงของสารอไทออน ตกคางในผลสมเพยง 1.5% เมอเวลาผานไป 60 นาท (Figure2)

เมอศกษาถงการเปลยนแปลงทางคณภาพหลงการเกบ รกษาพบวา ทกชดการทดลองไมมความแตกตางกนทางดาน คณภาพอยางมนยสำาคญทางสถตโดยเมอระยะเวลาการเกบรกษา ผานไป7วนผลสมทกชดการทดลองมการสญเสยนำาหนกเพมขน ในขณะทปรมาณของแขงทละลายไดในนำาและปรมาณกรดแอสคอรบก ในทกชดการทดลองนนมคาลดลงเมอระยะเวลาเกบรกษาสนสดลง ทงนไมพบความแตกตางอยางมนยสำาคญของปรมาณกรดท ไทเทรตได และการเปลยนแปลงสเปลอกในทกชดการทดลองจนถงวนสดทายของการเกบรกษา(Table1)

สวสดครบ สำาหรบ Postharvest Newsletter ปท 13 ฉบบท 2 น เรามขอมลสำาหรบมานำาเสนอใหทกทาน หลายเรองเชนเคยครบ เรมกนท งานวจยเดน นำาเสนอ ผลงานเรอง“ผลของไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนค ตอการลดปรมาณสารอไทออนตกคางในสมพนธสายนำาผง”และในสวนของนานาสาระเรามบทความเรอง“การพฒนาระบบการจายคาตอบแทนออยนำาสงโรงงานนำาตาล จาก การวดคณภาพดวยNIRในจงหวดโอกนาวาประเทศญปน”โดย ดร.ขวญตร แสงประชาธนารกษ และ EIZO TAIRA และยงมขอมลอนๆใหตดตามกนในเลมครบ และอยาลมมาพบกนในงานประชมวชาการ วทยาการหลงการเกบเกยวแหงชาต ครงท 12 ทจะจดขน ในวนท 16 - 18 กรกฎาคม 2557ณ โรงแรมดเอมเพรสเชยงใหม นะครบ ซงไดทราบขาวจากทางคณะผจดงาน มาวาขณะนมผลงทะเบยนนำาเสนอผลงานและเขารวมประชมกนมากแลว มารวมแลกเปลยนความรและประสบการณเพอพฒนาองคความรทางดานเทคโนโลยหลงการเกบเกยวกนมากๆครบ แลวพบกนฉบบหน�ครบ ...

(ตอจากหนา 1)

3

Table 1Changesinpeelcolor,weightloss,TSS,TAandascorbiccontentoftangerinefruits afterwashingwithmicrobubbleozoneincombinationwithultrasonicwave(MBO3+US)at15, 3045and60minutesandstorageatroomtemperature(25°C)for7days

วจารณผล การปลดปลอยไอโอดนและปรมาณH

2O

2 ทเพมขน

มความสมพนธกบอตราการสลายตวของอไทออนตกคางในผลสมทผานกระบวนการลางดวยระบบไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนค เนองจากคาการปลดปลอยไอโอดนเปนตวบงชถง อตราการเกดปฏกรยาออกซเดชนดงนนเมอมการปลดปลอยไอโอดนออกมามากแสดงวาเกดปฏกรยาออกซเดชนมาก โดยปรมาณ H

2O

2 ทเพมขนแสดงใหเหนถงการทำางานรวมกนระหวางไมโคร

บบเบลโอโซนและคลนอลตราโซนคในการผลตhydroxyl radi-calsซงมผลตอการเพมการปลดปลอยไอโอดนโดยประสทธภาพ ในการการปลดปลอยไอโอดนเพมมากขนตามระยะเวลาในการทำาปฏกรยาสอดคลองกบการลางผลสมดวยนำาไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนค โดยความสามารถในการลดปรมาณ ของสารฆาแมลงอไทออนตกคางในผลสมมความสมพนธกบ ระยะเวลาในการลางผลสม การใชไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนคเปนการทำางานโดยใหผลแบบสงเสรมกน (synergistic effect) เนองจากคลนอลตราโซนคชวยเพมศกยภาพในการละลายนำา ใหกบโอโซน โอโซนจงทำางานไดดยงขนในการออกซไดสสาร เชนเดยวกบZhouet al.(2013)ไดรายงานวาในการใชโอโซนรวมกบคลนอลตราโซนคชวยเพมประสทธภาพในการเกดออกซเดชนของโอโซนและเพมการสลายตวของสยอมmalachitegreenโดยคลนอลตราโซนคชวยเพมความสามารถในการละลายในนำา ใหกบโอโซน(Zhanget al.,2006)และการใชคลนอลตราโซนค ความถ 1000 kHz รวมกบโอโซนเปนเวลา 60 นาท สามารถ ชวยลดปรมาณสารตกคาง chlorpyrifos ในพรกขหนสดได73.05%(Pengpholet al.,2012). เมอศกษาถงการเปลยนแปลงทางคณภาพหลงการเกบรกษาพบวา ทกชดการทดลองไมมความแตกตางกนอยาง มนยสำาคญทางสถตโดยเมอระยะเวลาการเกบรกษาผานไป7วน ผลสมทกชดการทดลองมการสญเสยนำาหนกไมแตกตางกน สวนปรมาณของแขงทละลายนำาได ปรมาณกรดทไทเทรตได และปรมาณกรดแอสคอรบกในทกชดการทดลองนนมคาลดลงเลกนอยเมอระยะเวลาเกบรกษาสนสดลงและไมแตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถต เนองจากสมเปนผลไมประเภท non-climactericดงนนการเปลยนแปลงปรมาณนำาตาลและกรดสวนมาก จะเกดขนในผลสมทอยในชวงระยะการเจรญเตบโตบนตนและจะมคาสงสดเมอถงระยะแกหรอระยะเกบเกยว(ดนยและนธยา,2535) สำาหรบการเปลยนแปลงสเปลอก พบวาทกการทดลอง มการเปลยนแปลงสเปลอกในทศทางเดยวกน โดยคา L* ของทกชดการทดลองมคาลดลงเลกนอยแสดงวาผลมสคลำาขน

เมอเวลาเกบรกษาผานไปสวนคา hº และ chromaมคาลดลง เนองจากกอนการเกบรกษาผลสมมสเขยวแตเมอเกบรกษาผานไป ผลสมกลายเปนสเหลองเนองจากมการสลายตวของคลอโรฟลล

สรป การลางผลสมพนธสายนำาผงดวยไมโครบบเบลโอโซนรวมกบคลนอลตรา โซนค สามารถลดปรมาณสารฆาแมลงอไทออนลงได และการลดลงจะเพมขน เมอระยะเวลาในการลางเพมขน การลางเปนเวลา 60 นาทใหผลดทสดสามารถ ลดสารอไทออนตกคางในผลสมไดถง73%

คำ ขอบคณ ขอขอบคณหองปฏบตการสรรวทยาหลงการเกบเกยว ภาควชาชววทยาคณะวทยาศาสตรและสถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมสำาหรบการเออเฟอสถานทและอปกรณในการทำาวจย ขอขอบคณบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม และศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว สำานกงาน คณะกรรมการการอดมศกษาสำาหรบทนสนบสนนในการทำาวจย

เอกสารอางองเกรยงไกรจำาเรญมา,ศรตสทธอารมณ,ศรจำานรรจศรจนทรา,สญญาณศรคชา, บษบงมนสมนคง,วภาดาปลอดครบรและวนาพรวงษนคง.2552.เอกสาร ประกอบการบรรยายแมลงศตรสมกบการใชสารเคม. ในการประชมเรอง การผลตสมเปลอกลอนคณภาพใหปลอดภยสารพษและผลกระทบตอ ชมชนวนท1กนยายน2552ณศนยวจยและพฒนาการเกษตรเชยงใหม อ.ฝางจ.เชยงใหม.สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร.ดนยบณยเกยรตและนธยารตนาปนนท.2535.การปฏบตหลงการเกบเกยวผก และผลไม.สำานกพมพโอเดยนสโตร,กรงเทพ.146หนา.พนทพาเอกทศนาวรรณ.2549.อนตรายจากยาฆาแมลงปนเปอนในผกและผลไม และภยรายใกลตว.สำานกพมพโอเดยนสโตร,กรงเทพฯ.159หนาGreat Ships Initiative (GSI). 2009. Procedure for analyzing hydrogen peroxideconcentrationsinwater.pp.1-5PengpholS.,J.Uthaibutra,O.A.Arqueron,N.NomuraandK.Whangchai. 2012.Reductionofresidualchlopyrifosonharvestedbirdchilies (CapsicumfrutescenesLinn.)usingultrasonicationandozonation. ThaiJournalAgriculturalScience44(5):182-187.Zhang,H.,L.DuanandD.Zhang.2006.Absorbtionkineticsofozonein waterwithultrasonicradiation.UltrasonicsSonochemistry14: 552-556.Zhou,X.J.,W.Q.Guo,S.S.Yang,H.S.ZhengandN.Q.Ren.2013.Ultrasonic- assisted ozone oxidation process of triphenylmethane dye degradation:evidenceforthepromotioneffectsofultrasonicon malachite green decolorization and degradationmechanism. BioresourceTechnology128:827-830.

4

งานวจยของศนยการควบคมโรคหลงเกบเกยวของผลทเรยนพนธหมอนทองดวยผงขมนชน

ความแมนยำ ในการตรวจวดปรมาณความชนในกาแฟเมลดพนธอะราบกา ดวย NIRS

ปทมวรรณ อนสรพรพงศ 1, ปรฉตร บวบาน 1,2, เจรญ ขนพรม 2,3

และ เกยรตสดา เหลองวลย 1,2

กลรศา เกตนาค 1,2 ปารชาต เทยนจมพล1,2 และ วบลย ชางเรอ1,2,3

บทคดยอ ปญหาการสงออกทเรยนทสำาคญคอโรคผลเนาปจจบนผสงออกใชผงขมนชน รวมกบสารปองกนกำาจดเชอราหลงการเกบเกยวเพอควบคมโรคของผลทเรยน อยางไรกตามยงไมมการศกษาวาผงขมนชนสามารถควบคมโรคในผลทเรยนไดจรงหรอไมดงนนการศกษานจงมวตถประสงคเพอศกษาผลของผงขมนชนและความเขมขนทเหมาะสม ตอการควบคมโรคของทเรยนพนธหมอนทองทเกบเกยวในเดอนเมษายน (ปรมาณนำาฝนนอย)และเดอนมถนายน(ปรมาณนำาฝนมาก) ผลการทดลองจากทง 2 ฤดกาลเกบเกยวพบวาผลทเรยนทชบimazalil500ppmอยางเดยวและทชบimazalil500 ppm รวมกบผงขมนชนความเขมขน 20000 ppmกอนเกบรกษาทอณหภม 15องศาเซลเซยสความชนสมพทธ90เปอรเซนตเปนเวลา10และ20วนเกดโรค ทขวและผวผลนอยสวนผลทเรยนทชบผงขมนชนทความเขมขน2000,4000,10000,20000และ40000ppmไมสามารถลดการเกดโรคทขวผลและผวผลได

คำ�สำ�คญ : โรคหลงการเกบเกยว,ทเรยน,ขมนชน

บทคดยอ วตถประสงคของงานวจยนเพอศกษาความแมนยำาในการนำาเทคนคเนยรอนฟราเรดสเปกโทรสโกป(NIRS)มาใชตรวจวดความชนในกาแฟเมลดพนธอะราบกาโดยนำากาแฟเมลดจากตางพนทมาบรรจในcoarsesamplecellและวดสเปกตรมในชวงความยาวคลน1100-2500นาโนเมตรดวยเครองNIRSystem6500ดวย ชดอปกรณเสรมtransportationmoduleแลวนำาไปวเคราะหความชนดวยวธมาตรฐานอบในตอบลมรอนทอณหภม105องศาเซลเซยสเปนเวลา16±0.5ชวโมงนำาขอมลสเปกตรมและเปอรเซนตความชนของกาแฟเมลดมาทดสอบความแมนยำาดวยสมการเทยบมาตรฐานทไดจากการทดลองทผานมา พบวา การทำานายเปอรเซนตความชน ของกาแฟเมลดมคาเฉลยของผลตางระหวางคาทไดจากวธมาตรฐานกบคาทไดจาก การวดดวยNIR(bias)เทากบ0.02%ดงนนเทคนคNIRSสามารถตรวจวดความชนของกาแฟเมลดพนธอะราบกาโดยบรรจในcoarsesamplecellไดอยางแมนยำาสงและสามารถนำาไปใชในการวเคราะหทางปฏบตดวย

1ภาควชาพชสวนคณะเกษตรกำาแพงแสนมหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขต กำาแพงแสนจ.นครปฐม731402 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวสำานกงานคณะกรรมการอดมศกษา กรงเทพฯ104003ศนยเทคโนโลยหลงการเกบเกยวสถาบนวจยและพฒนากำาแพงแสนมหาวทยาลย เกษตรศาสตรวทยาเขตกำาแพงแสนนครปฐม73140

1สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมเชยงใหม502002 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว สำานกงานคณะกรรมการการ อดมศกษากรงเทพ104003 ภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เชยงใหม50200คำ�สำ�คญ :ความชน,กาแฟเมลด,เนยรอนฟราเรดสเปกโทรสโกป

5

การพฒนาระบบการจายคาตอบแทนออยนำ สงโรงงานนำ ตาล จากการวดคณภาพดวย NIR ในจงหวดโอกนาวา ประเทศญปน

ขวญตร แสงประชาธนารกษภาควชาวศวกรรมเกษตร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

EIZO TAIRAFaculty of Agriculture, University of the Ryukyus, Okinawa, Japan

จงหวดโอกน�ว� เปนหมเกาะในประเทศญปน ซงประกอบดวยเกาะนอยใหญทงหมด14เกาะจงมปญหาเรอง ขอจำากดของทรพยากรและการขนสงอาหารนอกจากนยงมมรสม และไตฝนพดผานทกปทำาใหพชทไมทนตอความเคมไมสามารถ อยรอดหรอสรางผลตผลทเพยงพอได จงมความจำาเปนตอง คดเลอกพชททนตอสภาพแวดลอมอากาศทแปรปรวน และสามารถเปนแหลงอาหารของคนในจงหวดได เพอตอบสนองตอวตถประสงคดงกลาวทางจงหวดโอกนาวาจงมการสนบสนนใหเกษตรกรปลกออยตงแตปพ.ศ.2493ตอมาทางรฐบาลญปนไดเหนความสำาคญของการปลกออยและอตสาหกรรมนำาตาล ในแงของ “ความมนคงของชาตดานอาหาร” ในยามสงครามหรอในภาวะทไมสามารถนำาเขาอาหารจากตางประเทศได จงมการสนบสนนและพฒนาการเพมผลตผลออยและนำาตาล อยางจรงจงในปจจบนมเกษตรกรผปลกออยคดเปนรอยละ70 ของเกษตรกรทงหมด และพนทปลกออยคดเปนรอยละ 50 ของพนทการเกษตรทงหมดในจงหวดโอกนาวา ปจจบนมโรงงานนำาตาลอยในเกาะตางๆ ในจงหวด โอกนาวารวมทงหมด18 โรงงาน ในชวงเรมตนระบบการจายคาตอบแทนแกเกษตรกรทนำาออยเขาโรงงานจะพจารณาจาก นำาหนกรวมและรอยละของสงเจอปนทไมสามารถนำาไปผลตนำาตาล ไดเชนดนใบออยเปนตนระบบนถงแมวาจะมความสะดวก และรวดเรวแตกไมสามารถสะทอนไปถงคณภาพของผลตภณฑนำาตาลไดอยางเทยงตรง เนองจากออยทเกษตรกรนำาสงโรงงาน มคณภาพความหวานทตางกน นอกจากน ยงมปญหากรณทเกษตรกรบางรายปลอยใหออยตากฝนกอนนำาสงเพอใหมนำาหนกทมากขน ซงสงผลใหอปกรณภายในโรงงานชำารดอยางรวดเรวจากความเขมขนของเกลอทตดมากบออยเปยกฝน ดงนนทางสมาคมผผลตนำาตาลในจงหวดจงรวมมอกนกบมหาวทยาลยรวกว(University of the Ryukyus) พฒนาระบบจายคาตอบแทน แบบใหมทมการประเมนจากคณภาพและความหวานของออยนำาสง โดยคาดวาจะมผลดตอการผลตนำาตาลโดยรวมคอ 1. กระตนใหเกษตรกรนำาสงออยหลงจากเกบเกยว โดยทนท เพอใหไดออยทมคณภาพด และลดปญหาความเคมกดกรอนชนสวนเครองจกร 2. การบรหารตนทนการผลตมความเทยงตรงมากขนสมพนธกบผลตภณฑนำาตาลทโรงงานสามารถผลตได 3.สรางแรงจงใจใหเกษตรกรพฒนาคณภาพออยทนำาสง เพอนำาไปสประสทธภาพการผลตนำาตาลทสงขน 4.ทำาใหทราบคณภาพของออยในแตละแปลงไดทนทโดยสามารถนำามาสรางฐานขอมลคณภาพของออยในพนท(Canequalitymapping) เพอวเคราะหรวมกบสภาพทางภมศาสตรและศกษาความสมพนธของแรธาตในดนและความหวานของออย

เพอใหทางโรงงานสามารถเขาถงพนททมปญหาและสามารถเขาไปแนะนำาการปรบปรงคณภาพไดอยางรวดเรว เพอใหการวดคาความหวานออยนำาสงไมกระทบตอตนทนการผลตนำาตาลกระบวนการนจงตองมความรวดเรวและตนทนตำา เพอลดการรอแถวของรถบรรทก ซงอาจมผลใหออยสญเสยคณภาพ รวมถงทำาใหขาดประสทธภาพในการบรหาร เครองจกรดงนนระบบการวดความหวานโดยใชรงสชวงใกลแสงสแดง(Near-InfraredRay:NIR)จงถกพฒนาขนและเรมนำามาใชในปพ.ศ.2537

หลกการของระบบการวดความหวานโดยใช NIR ระบบNIRนประกอบดวย3องคประกอบหลกคอ 1.ภาคกำาเนดรงสNIRมหนาทจายรงสชวงความยาวคลน570–1848นาโนเมตร ใหแกวสดทตองการวดคา 2. ภาครบแสง ม 2 ชนด คอ ภาครบแสงททะลผานออกมาจากวสด และภาครบแสงทสะทอนออกจากวสดททำาการวด 3.ภาคประมวลผลทำาหนาทแปลผลจากคาความเขมของรงสทคาความยาว คลนตางๆทผานหรอสะทอนออกจากวสด เปรยบเทยบกบความเขมเรมตนจาก ภาคกำาเนดแสงเปนคาปรมาณธาตตางๆทตองการวดเชนปรมาณนำาตาลซโครสเปนตนระบบนอาศยหลกการทโมเลกลของธาตตางๆมการตอบสนองตอรงสทความยาวคลนตางๆ กน ดงนนการวดคาความเขมของรงสทคงเหลอหลงผานหรอสะทอนจากวสด จงทำาใหเราสามารถสอบเทยบกลบเปนคาปรมาณธาตตางๆทตองการวดไดดงตวอยางทแสดงในรปท 1 สเปกตรมคาความเขมของ NIR ทถกดดซบโดยออยสบละเอยดทความยาวคลนคาตางๆ ชวงรงสทถกดดซบโดยโมเลกลของนำาสามารถพบไดท คาความยาวคลนท 970, 1190 และ 1450 นาโนเมตร เสนสเปกตรมเหลาน

นานาสาระ

6

จะถกนำาไปใชวเคราะหรวมกบผลการวเคราะหคาความหวานPIC(PolinCane)โดยวธโพลารเมตรคจากตวอยางทสมขนมาชดเดยวกนและนำาไปสรางสมการสอบเทยบ (Calibration equation) จากนนจะนำาสมการทไดเขาสกระบวนการตรวจสอบ ความถกตองของสมการสอบเทยบ (Validation) ซงจะพจารณาคาตางๆ ไดแก คาผดพลาดมาตรฐานในการสอบเทยบ (Standard error of calibration, SEC), คาผดพลาดมาตรฐานในการคาดคะเน (Standard error of prediction, SEP) และคาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation coefficient, R) ระหวางคาทวดโดย โพลารมเตอรและคาทไดจากอปกรณ NIR เมอผานการตรวจสอบและพบวาคาSECและSEPมคานอยกวาเกณฑทกำาหนดและคาRมคาสงกวาเกณฑทกำาหนด จงจะสรปไดวาระบบมความแมนยำาและสามารถจะนำามาใชได

การพฒนาระบบการวดความหวานโดยใช NIR ทใชในโรงงานนำ ตาลในจงหวดโอกนาวา ระบบการวดความหวานโดยใช NIR ในโรงงานนำาตาลในชวงเรมตน เปนการวดคาPol(polarisation)ในนำาคนออยหรอเรยกวาคาPIJ(PolinJuice)แลวจงนำาคาPIJไปคำานวณคาPolในทอนออยสดหรอคาPICโดยใชการแทนคาในสมการคำานวณ ถงแมวาระบบนจะมความแมนยำาสง และถกตดตงในโรงงานทง 18 แหงในจงหวดโอกนาวามากวา 10 ป แตอยางไรกตามยงคงพบปญหาสำาคญคอระบบการวดPIJนมขนตอนมากเนองจากตองนำาทอนออยมาสบละเอยดและคนนำาแลวตองนำานำาคนทไดไปปรบอณหภมกอนการวดคาPolดวยNIR ในปจจบนคาใชจายในกระบวนการเหลานเพมสงขน จากคาแรงสงขน รวมทงอปกรณตางๆถกใชอยางตอเนองมาเปนเวลานานจงมการชำารดงายขนดงนน จงตองมการพฒนาอปกรณใหมขนมาทดแทน ในป พ.ศ. 2545 ทางสมาคมผผลต นำาตาลรวมกบมหาวทยาลยรวกวไดเรมโครงการพฒนาระบบการวดความหวานขนใหม โดยนำาระบบCAS (Cane Analysis System)ทมการใชงานในโรงงานนำาตาลในประเทศออสเตรเลย มาพฒนาใหเหมาะสมกบขนาดของทอนออยทเกบเกยว ในประเทศญปน ระบบใหมนประกอบดวย เครองสบละเอยด สำาหรบสบทอนออย ทสมจากรถบรรทกออยจนมขนาดประมาณ2-3มลลเมตรและอปกรณวดNIRขนาดเลก สำาหรบใชในหองทดลอง (LAB-typeNIR instrument)ทสามารถใชวดความหวานจากออยสบละเอยดไดโดยตรงโดยไมตองคนนำา ระบบนไดนำามาใชในโรงงานนำาตาลในโอกนาวา ตงแตปเกบเกยวพ.ศ. 2549-2550 โดยโรงงานแตละแหงมออยนำาสงโรงงานมากกวา 300 ชดตอวน ระบบน นอกจากจะชวยใหการวดเพอประเมนการจายคาตอบแทนออยนำาสงเปนไปอยางรวดเรวและแมนยำามากขนแลว ยงสามารถ นำามาใชวดคาแรธาตตางๆ ในทอนออย เพอใชสรางฐานขอมลเพอการพฒนา คณภาพของออยในฤดกาลตอไปอกดวยระบบประเมนเพอจ�ยค�ตอบแทนทใชอยในปจจบน มขนตอนคอ 1) รถบรรทกออยเขามาจอดทจดชงนำาหนกและสมตวอยางโดยเครอง สมตวอยาง (Core sampling) ซงจะสมตวอยางทอนออยประมาณ 5 กโลกรม จากบรเวณกลางกระบะทตำาแหนงสงตำาแตกตางกน

การเปรยบเทยบระยะเวลาทใชในการวดความหวานจากนำาคนออย(ระบบเดม)กบระบบการใหมททำาการวดจากออยสบละเอยดโดยตรง(ต�ร�งท 1)พบวาระบบการวดจากนำาคนออยใชเวลาประมาณ21.8นาทจนไดคาPIJในขณะทระบบใหม ทวดจากออยสบละเอยดโดยตรงใชเวลารวมเพยง 2.6 นาท จากขนตอนการปนละเอยดจนได PIC จะเหนไดวาระบบใหม ใชเวลานอยกวามาก นอกจากนยงชวยลดกระบวนการตางๆ เชนการตวงการลางภาชนะบรรจนำาคนออยการปรบอณหภมทำาใหลดคาแรงงานไดอยางมากอกดวย

1. สมตวอย�งและชงนำ�หนก (Core sampling) 2. คดแยกสงเจอปน

3. สบละเอยดโดยเครอง CG034. วดคว�มหว�นโดย LAB-type NIR instrument

รปท 1 ขนตอนของระบบการวดคาความหวานเพอจายเงนตอบแทนออยนำ สงโรงงาน

ตารางท 1 ระยะเวลาทใชในการวดความหวานจากนำ คนออย และจากออยสบละเอยดโดยตรง

2) คดแยกสงเจอปนในตวอยางทสมขนมา เชน ใบออย และดน รวมทงสวนของทอนออยทเกดโรค ซง ไมสามารถใชผลตนำาตาลได แลวบนทกรอยละของสงเจอปน ตอนำาหนกออย 3) นำาทอนออยสะอาดไปสบละเอยดดวยเครอง สบละเอยดCG03 4) นำาออยสบละเอยดทไดประมาณ 100 กรม ใสเขาไปในถาดวดของอปกรณ LAB-type NIR instrument การบนทกคาใชเวลาเพยง40วนาทโดยประมาณ(รปท 1)

วธก�ร สบละเอยด คนนำ� ก�รวดโดย NIR รวม

ก�รวดจ�กออยสบละเอยด 1.1 - 1.5 2.6

ก�รวดจ�กนำ�คนออย 2.3 3.5 16.0 21.8

* หนวย; น�ท

จากการตรวจสอบระบบการวดคาความหวาน (Pol) ในทอนออยจากออยสบละเอยดโดยตรง ทพฒนาขนเพอใช ในระบบการจายคาตอบแทนออยนำาสงโรงงานพบวามความแมนยำาและเทยงตรงสงมากเพยงพอระบบนจงไดตดตงในโรงงานนำาตาลในจงหวดโอกนาวาตงแตปเกบเกยวพ.ศ.2549-2550โดยระบบใหมทพฒนาขนชวยลดเวลา ตนทน และการใชทรพยากรตางๆ ไปไดอยางเหนไดชด และนอกจากการนำามาใชวดเพอจาย คาตอบแทนแกเกษตรกรแลว ระบบนยงสามารถเกบขอมลและใชวเคราะหเพอพฒนาผลตผลออยหรอปรบปรงแปลงปลกออยไดอกดวย

นานาสาระ

7

เอกสารอางอง1.R.Sekiguchi,K.Fuchigami,S.HaraandC.Tutumi,Near infraredroutineanalysisofsugarcanejuicein asugarmanufacturingcompanyinJapan. In NIR spectroscopy: Proceedings of the 7th InternationalConference.EdbyA.M.C.Daviesand P.Williams.NIRpublications.Chichester,pp.632- 637(1996).2.E.Taira,M.Ueno,Y.Kawamitsu,andY.Tsukayama.Sugar contentandtrashmeasurementforcrashedsugar caneusingNIR.Proceedingsof25thInternational society of sugar cane technologists 25th jubileecongress,p.3-8(2005).3. C.B. Sverzut, L.R. Verma, A.D. French, Sugarcane analysis using near infrared spectroscopy. ASAE.30(1),pp.255-258(1987).4.N.Berding,G.A.Brotherton,D.G.leBrocqandJ.C., Near infrared reflectance spectroscopy for analysisofsugarcanefromclonalevaluation trials:I.Fibratedcane.CropSci.31,p.1017- 1023(1991).5. S.P. Staunton, P.J. Lethbridge, S.C. Grimley, R.W. Streamer,J.RodgersandandD.L.Mackintosh,., On-line cane analysis by near infra-red spectroscopy. Proc.Aust. Soc. Sugar Cane Technol.,21,p.20-27(1999).6. G.Pope, R.McDowall,W.Massey and S.Staunton, TheuseofNIRspectroscopyinacanequality incentivescheme.Proc.Aust.Soc.SugarCane Technol.,26,(CD-ROM)(2004).7.Osborne,B.G.,Fearn,T.andHindle,P.H.:Practical NIR Spectroscopywith applications in Food andBeverageAnalysis.LongmanScientific& Technical,Harlow,30(1993).8.P.C.WilliamsandK.Norris:Near-infraredtechnology intheagriculturalandfoodindustries.American AssociationofCerealChemists Inc.St.Paul. (1987).9.K.Flores,M.T.Sánchez,D.C.Pérez-Marín,M.D.López, J.E.GuerreroandA.Garrido-Varo,Prediction oftotalsolublesolidcontentinintactandcut melonsandwatermelonsusingnearinfrared spectroscopy. J.Near infrared Spectrosc. 16, pp.91-98(2008).10.M.Ueno,Y.Kawamitsu,L.Sun,E.TairaandK.Maeda, CombinedapplicationsofNIR,RSandGISfor sustainablesugarcaneproduction.TheJournal ofCaneAgriculture23(4),p.8-11(2005).

จนเปนตลาดลำาไยใหญทสดของไทยโดยเฉพาะผลลำาไยสดซงในปพ.ศ.2556

ทผานมามปรมาณการนำาเขาประมาณ 2 แสนตนตอป คดเปนมลคาสงถงกวา

4พนลานบาทและยงมความตองการเพมขนอยางตอเนองแตปญหาหรออปสรรค

สำาคญของการสงออกลำาไยสดจากไทยไปจนคอการมปรมาณสารซลเฟอรไดออกไซด

ตกคางในเนอผลลำาไยสงกวาเกณฑทจนไดกำาหนดไวนนคอมากกวา50มลลกรม

ตอกโลกรม(พพเอม)ซงกรมวชาการเกษตรไดมการแจงเตอนปญหาดงกลาวไปยง

เกษตรกรและสถานประกอบการรมอยางตอเนองโดยในชวงเดอนมนาคมทผานมา

จนไดมหนงสอแจงระงบการนำาเขาลำาไยผลสดจากผประกอบการของไทยไปแลว9แหง

กระบวนการรมลำาไยทผประกอบการใชกนโดยทวไปไดแกวธการเผาไหม

ผงกำามะถนเพอใหไดแกสซลเฟอรไดออกไซดซงเปนวธทงายและเสยคาใชจายนอย

แตการควบคมปรมาณและความเขมขนของสารดงกลาวเปนไปไดยากและมกใชระดบ

ความเขมขนหรอปรมาณผงกำามะถนสงกวาทกำาหนดไวสกว.จงไดสนบสนนทมนกวจย

จากคณะวศวกรรมและอตสาหกรรมเกษตรมหาวทยาลยแมโจนำาโดยผศ.จกรพงษ

พมพพมลมาตงแตปพ.ศ.2548เพอหาแนวทางแกปญหาดงกลาวโดยพฒนาและ

ปรบปรงเทคนคการรมซลเฟอรไดออกไซดกบผลลำาไยสดขนมาใหม ดวยการนำา

แกสซลเฟอรไดออกไซดจากถงอดความดนโดยตรงรวมทงนำาระบบบงคบอากาศแนวตง

ผานดานสดโหดตลาดจนสบาย

หองรมลำ ไยแมโจลดสารตกคาง

เขามาใชในกระบวนการรมเพอชวยใหแกสเขาไปสมผสกบผลลำาไยสดทบรรจภายใน

ตะกราไดดยงขน จงสามารถลดระดบความเขมขนของสารซลเฟอรไดออกไซด

หลงสนสดการรมใหเหลอเพยง4,000-6,000พพเอมหรอประมาณ4-5เทาเมอเทยบกบ

ระดบความเขมขนตามคำาแนะนำาทสถาบนอาหารกำาหนดไวหรอตามทผประกอบการ

ใชกนอยในปจจบนคอ 15,000-20,000 พพเอม ทำาใหผลลำาไยสดมสารตกคาง

ในสวนเนอผลหลงจากรมทนทประมาณ 15-20 พพเอม อกทงควบคมโรคและ

ปองกนการเกดสนำาตาลบนเปลอกผลลำาไยไดไมตำากวา20วนทอณหภม2องศา

เซลเซยสความชนสมพทธ95เปอรเซนต

ขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Postharvest Technology Innovation Centerศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

ผอำนวยการศนยฯ : รองศาสตราจารย ดร.วเชยร เฮงสวสดคณะบรรณาธการ : รองศาสตราจารย ดร.สชาต จรพรเจรญ ดร.ธนะชย พนธเกษมสข ผชวยศาสตราจารย ดร.อษาวด ชนสต นางจฑานนท ไชยเรองศรผชวยบรรณาธการ : นายบณฑต ชมภลย นางปณกา จนดาสน นางสาวปยภรณ จนจรมานตย นางละอองดาว วานชสขสมบต ฝายจดพมพ : นางสาวจระภา มหาวนสำนกงานบรรณาธการ : PHT Newsletter ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม239 ถนนหวยแกว ตำบลสเทพ อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50200 โทรศพท +66(0)5394-1448 โทรสาร +66(0)5394-1447 E-mail : phtic@phtnet.org http://www.phtnet.org

ผศ.จกรพงษ พมพพมลกลาววาองคความรและผลงานวจยนสำานก

นายกรฐมนตรไดมอบหมายใหวทยาลยเกษตรกรรมและเทคโนโลย 4 แหง ในพนท

ภาคเหนอ(เชยงรายเชยงใหมลำาพนพะเยา)ภายใตสงกดสำานกงานคณะกรรมการ

การอาชวศกษา นำาไปปรบปรงคณภาพหองรมลำาไยเพอพฒนามาตรฐานระบบ

การผลตลำาไยของประเทศไทยเพอการสงออกจำานวน8หองในปพ.ศ.2555รวมทง

มกลมวสาหกจชมชนแปรรปผลตผลเกษตรบานเกยงดอย จ.เชยงราย และสหกรณ

การเกษตรนำาแวน จ.พะเยา ขอรบแบบหองรมซลเฟอรไดออกไซดกบผลลำาไยสด

ไปกอสรางแลวปรบใชในเชงการคาเชนเดยวกบบรษทไทยฮงผลไมจำากดผประกอบการ

สงออกลำาไยรายใหญของไทยนำาไปปรบปรงและดดแปลงหองรมทมอยเดมเพอสงออก

ลำาไยไปจนและฮองกงซงปรากฏผลเปนทนาพอใจอยางมาก แมวาจะทำาใหมตนทน

สงกวาวธปฏบตแบบเดมประมาณ0.20-0.30บาทตอกโลกรมลาสดบรษทกรนรช

โปรดวซ จำากด อ.ปาซาง จ.ลำาพน ไดดำาเนนการสรางหองรมซลเฟอรไดออกไซด

กบผลลำาไยสดจำานวน4หองและนำาไปปฏบตใชเชงการคาตงแตเดอนตลาคม2556

เพอสงไปจำาหนายยงซปเปอรมารเกตภายในประเทศ ไดแก เทสโกโลตสและบกซ

รวมถงสงออกผลลำาไยสดทผานกระบวนการรมดวยเทคนคดงกลาวไปยงตลาดเซยงไฮ

ของประเทศจนซงมความเขมงวดอยางมากเกยวกบในการนำาเขาผลไม

ซงขนตอนการขนสงทางเรอ รวมถงการผานพธทางศลกากรการรอ

ผลตรวจวเคราะหสารซลเฟอรไดออกไซดตกคางและคณภาพผลลำาไยสดจาก

หองตรวจวเคราะหของสำานกงานตรวจสอบสนคานำาเขาของจน(AQSIQ)ณศนยกระจาย

สนคาทเซยงไฮ ใชเวลารวมทงสน 23 วน จงจะอนญาตใหขนถายตคอนเทนเนอร

ออกจากทาเรอได ผลปรากฏวาผลลำาไยสดทงหมดผานการตรวจวเคราะหดาน

สขอนามยและความปลอดภยจากสารตกคางทกชนด เชนเดยวกบคณภาพของ

ผลลำาไย ซงพบความเสยหายจากตำาหนตางๆ ทงการเกดเชอรา ศตรพช ผลแตก

และผลชำานอยมากเพยง0.1เปอรเซนต

การสรางหองรมแกสซลเฟอรไดออกไซดพรอมอปกรณตางๆตามเทคนคน

มคาใชจายประมาณ 500,000-550,000บาทตอหอง โดยสามารถรมแกสซลเฟอร

ไดออกไซดกบผลลำาไยไดสงสดครงละ360ตะกราหรอคดเปนกำาลงการผลตตอรอบ

การผลตชวโมงครงถง2ชวโมงประมาณ4,140กโลกรม(11.5กโลกรมตอตะกรา)

ขณะทน�ยวรณ พรพนจสวรรณกรรมการผจดการ

บรษท กรนรชโปรดวซ จำากด ใหความเหนวา วธการรม

ซลเฟอรไดออกไซดแบบใหมนเปนแนวทางทดซงชวยลดปญหา

การมปรมาณสารซลเฟอรไดออกไซดตกคางในผลลำาไยสด

ไดอยางยงยนเนองจากการรมซลเฟอรไดออกไซดกบผลลำาไยสด

ดวยการเผาผงกำามะถนแกสมกจะลอยหรอหมนเวยนอยในหอง

แบบไรทศทางและไมสามารถควบคมปรมาณของแกสไดแนนอน

แตเทคนคใหมนสามารถแกปญหาไดทงยงชวยใหปฏบตงาน

ไดงายและใชเวลานอยกวาการเผาผงกำามะถน 30 นาท

จงสามารถจดสงผลลำาไยสดใหกบลกคาไดรวดเรวยงขน

นบเปนการตอบสนองความตองการของลกคาปลายทาง

ทตองการผลลำาไยทยงคงคณภาพ ความสด รสชาต ความนา

รบประทานเสมอนประหนงเพงเกบลงจากตนไดเปนอยางด

สำาหรบผสนใจหองรมแกสซลเฟอรไดออกไซดกบ

ผลลำาไยสดดงกลาว หรอตองการชมหองตนแบบเปนหมคณะ

รวมทงขอรายละเอยดการกอสรางส�ม�รถตดตอไดท ผศ.จกรพงษ

พมพพมล โทร 0 5387 3922 และ 0 5387 8117 หรอ ศนยวจย

และพฒน�ลำ�ไยแมโจ 0 5387 3390

ทม�: หนงสอพมพคมชดลก

วนพธท7พฤษภาคม2557

http://www.komchadluek.net/detail/20140507/

184202.html

วนท 16-18 กรกฎาคม 2557 ณ โรงแรมดเอมเพรส จ.เชยงใหม

ขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

งานประชมวชาการวทยาการหลงการเกบเกยว

แหงชาต ครงท 12

สอบถามรายละเอยด โทรศพท 053-944031, 053-941426

อยาลม.. !!