View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
PIERWSZA POMOC W ENDODONCJI – PROCEDURY POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POWIKŁAŃ, ZAOSTRZEŃ I URAZÓW
DR N. MED ADRIANNA ADAMEK-MROZOWSKA
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
PROBLEMATYKA
STANY NAGŁE - PODZIAŁ
➢ występujące przed leczeniem - pacjent zgłasza się z początkowymi objawami
▸ ostre zapalenie miazgi
▸ ostre /przewlekłe zaostrzone zapalenie tkanek okołowierzchołkowych
▸ urazy
➢ występujące w czasie i po leczeniu - nagłe incydenty w trakcie/po przeprowadzeniu co najmniej jednej wizyty endodontycznej
„Endodoncja” Torabinejad, Walton
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
PRZYCZYNY „ZAOSTRZEŃ” W TRAKCIE LECZENIA– CZY MOŻNA ICH UNIKNĄĆ?
ZAOSTRZENIA -„JATROGENNE”
▸ nieszczelne wypełnienia
▸ próchnica wtórna / atypowa
▸ przepchnięcie mas zgorzelinowych poza wierzchołek
▸ niezastosowanie techniki crown-down w przypadkach kanałów zainfekowanych
▸ masywne przepchnięcie wodorotlenku wapnia
▸ reakcje alergiczne na opatrunki wewnątrzkanałowe / środki płuczące ?
▸ nierozpoznane „pułapki anatomiczne”
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
1. NaOCl 5%
2. EDTA 3. NaOCl
PODEJRZENIE
REINFEKCJI
PROTOKÓŁ PŁUKANIA
PUI 3 x 20s
1 min. z aktyw./3min*
przymiarka ćwieka
* sączki=suszenie
4. EDTA
5. Woda destylowana 6. 2% CHX 2 minuty
*
*
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
CHEMICZNE OPARZENIA TKANEK MIĘKKICH: a. oparzenie skóry, gałki ocznej
b. podrażnienie, nadżerka lub owrzodzenie błony śluzowej spowodowane brakiem szczelności koferdamu
c. martwica tkanek spowodowana omyłkowym podaniem roztworu NaOCl zamiast środka znieczulającego miejscowo
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
TEXT PO DOSTANIU SIĘ PODCHLORYNU DO OCZU:
▸ obfite płukanie 0,9% NaCl
płukanie NaCl, woda z kwasem cytrynowym, ponownie NaCl
Solcoseryl okul.
Floxal 3mg/ml + Corneagel 50mg/g (5%)
razem 3* dziennie, zwłaszcza na noc
▸ obserwowacja
▸ konsultacja okulistyczna – rogówka!
źródło: www.endodoncja.pl
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
RP.
Nystatyni 500,000 j.m Neomycini Anestheaini aa 0,5 Hydrocortisoni 0,025 Glicerini 20,0
MDS. Do pedzlowania jamy ustnej
NARŻERKI
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
POWIKŁANIA ZWIĄZANE Z PRZEPCHNIĘCIEM PODCHLORYNU
a. słabe
▸ ból zęba na nagryzanie i opukiwanie
b. umiarkowane
▸ silny, przedłużający się ból samoistny,
▸ bolesność uciskowa wyrostka zębodołowego,
▸ obrzęk tkanek miękkich,
▸ krew z kanału
– ILOŚĆ I STĘŻENIE PŁYNU / RODZAJ ZĘBA I JEGO MORFOLOGIA 3 GRUPY:
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
POWIKŁANIA ZWIĄZANE Z PRZEPCHNIĘCIEM PODCHLORYNU
c. znaczne - dostanie się podchlorynu do otaczających tkanek
‣ból, obrzęk, ‣podskórne wylewy krwawe, wybroczyny podśluzówkowe ‣szczękościsk ‣parestezje ‣nadżerki, owrzodzenia, martwica
‣wysięk, krwawienie z nosa ‣chemiczne zapalenie bł.śluz.nosa
UWAGA: WTÓRNE ZAKAŻENIA, POWIKŁANIA ROPNEPierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
TEXTPO NIEWIELKIM PRZEPCHNIĘCIU PODCHLORYNU PODCZAS LECZENIA
KANAŁOWEGO:
▸ lek przeciwbólowy
np. ibuprofen 200 mg
▸ kanał obficie przepłukać solą fizjologiczną!!!
założyć opatrunek (prep. antybiotykowo- steroidowy) odroczyć ostateczne wypełnienie kanału.
źródło: www.endodoncja.pl
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
PO UMIARKOWANYM PRZEPCHNIĘCIU PODCHLORYNU ▸ zimny okład (tylko w dniu przepchnięcia)
▸ lek przeciwbólowy
ibuprofen
paracetamol, codeine phosphate, caffeine np. Solpadeine
▸ antybiotyk
klindamycyna np. Clindamycin-MIP 600mg, co 12h 1 tabl.
amoksycilina np. Duomox, tabl. 500 mg, co 8 godzin 1 tabl.
‣ żel z heparyną
np. Lioton 1000
źródło: www.endodoncja.pl
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
PO ZNACZNYM PRZEPCHNIĘCIU PODCHLORYNU PODCZAS LECZENIA KANAŁOWEGO:
▸ zimny okład
▸ lek przeciwbólowy
ibuprofen np. Ibuprom 200 mg, Anapran 2x dziennie
▸ antybiotyk
klindamycyna np. Clindamycin-MIP 600mg 1 tabl. co 8/12h
cefalexyna np. Keflex kaps. 500 mg 2x dziennie (1/2 h przed posiłkiem z dużą ilością płynu)
▸ p- obrzękowo
Aescin tabl.
steryd np. prednisone Encorton tabl. 20mg, 1 tabl. dz. do ustąpienia obrzęku, nie stosować dłużej niż 7 dni
▸ żel z heparyną np. Lioton 1000
▸ środki uspokajające, laser biostymulacyjny
źródło: www.endodoncja.pl
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
PARESTEZJE: ▸ Neurolipon-MIP (kwas alfa-liponowy)
▸ Neurotop retard ( Carbamazepinum ) a 0.6
4 dni 1/2 tabl. wieczorem później 1 tabl. wieczorem
▸ Nivalin 5 mg/ml injekcje i.m. co 2-gi dzień, 10-20 injekcji
▸ Vit. B1 forte 2x1 tabl.
▸ Vit. PP forte 2x1 tabl
▸ Vit. B12
▸ Cocarboxylasum (B1) 550 mg 3*dz. domięśniowo lub dożylnie
▸ Metypred (Metyloprednizolon) 16 mg.10 dni 1x1 rano po śniadaniu, póżniej 1x1 co 2-gi dzień
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
PODEJRZENIE PRZEPCHNIĘCIA PODCHLORYNU DO ZATOKI : ▸ leki sympatykomimetyczne
pseudoefedryna np. Sudafed tabl. 60mg , 3 razy dziennie
▸ NLPZ
Anapran tabl.550 mg2x dziennie (p-obrzękowo, p-zapalnie)
ibuprofen z pseudoefedryną np. Ibuprom Zatoki
▸ spray do nosa
Neosynerphine 0,25
Kato-nasal spray 20 ml aerosol do nosa, nie częściej niż co 6 godzin, nie dłużej niż 3 dni (mepyramina, fenylefryna)
UWAGA: NASTĘPOWE CHEMICZNE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ ZATOKI
MOŻE WYMAGAĆ INTERWENCJI CHIRURGICZNEJ !!!
źródło: www.endodoncja.pl
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE
▸ wapno musujące 3x dziennie
▸ Cirrus na noc
▸ spray:
Afrin (bez recepty)
Xylożel 4 x dziennie po 2 dawki
▸ klindamycyna np. Clindamycin-MIP 600mg 1 tabl. co 12h
PODEJRZENIE PRZEPCHNIĘCIE PODCHLORYNU DO ZATOKI WG LARYNGOLOGA:
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
PRZEPCHNIĘCIE PODCHLORYNU
ZĄB
‣diagnostyka
▸obfite przepłukanie solą fizjologiczną!!!
‣odroczenie wypełnienia kanałów
‣pasta antybiotykowo-steriodowa
‣poinformowanie pacjenta ‣leczenie objawowe
‣ew. skierowanie do laryngologa
‣ostateczne wypełnienie kanałów
‣kontrola
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY DOJRZAŁE = EKSTYRPACJA PRZYŻYCIOWA
Pulpopatie nieodwracalne na tle zapalenia miazgi (pulpitis)
Próchnicowe obnażenie miazgi
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZNIECZULENIE DOMIAZGOWE - TECHNIKA
wady:
▸ konieczność osobnego znieczulania kanałów
▸ krótszy czas działania : 20-30 minut
▸ bolesność w I fazie
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
AMPUTACJA MIAZGI W ZĘBIE TRZONOWYM (Z BRAKU CZASU)
postępowanie:
▸ znieczulenie
▸ izolacja pola zabiegowego
▸ trepanacja, opracowanie komory
▸ amputacja miazgi komorowej
▸ tamowanie krwawienia
▸ przykrycie kikutów miazgi preparatem antybiotyko-kortykosteroidowym (Dexadent)
▸ założenie jałowych kulek waty na ujścia kanałowe
▸ założenie opatrunkuPierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
AMPUTACJA MIAZGI W ZĘBIE TRZONOWYM
• ewentualne tamowanie krwawienia• preparat antybiotykowo-steroidowy• opatrunek uciskowy• ekstyrpacja na kolejnej wizycie
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
PIERWSZA POMOC ENDODONTYCZNA
PRÓCHNICOWE OBNAŻENIE MIAZGI
▸ stałe zęby dojrzałe
▸ ekstyrpacja przyżyciowa
▸ stałe zęby niedojrzałe
▸ wielokanałowe – amputacja całkowita miazgi
▸ jednokanałowe – amputacja miazgi (częściowa, całkowita lub głęboka) z założeniem nietwardniejącego Ca(OH)2 lub MTA / mat. bioaktywny
Barrieski-Nusair KM et al.A Prospective Clinical Study of Mineral Trioxide Aggregate for Partial Pulpotomy in Cariously Exposed Permanent Teeth J Endod. 2006, 32, (8), 731-735
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
wskazania:
pulpopatie odwracalne z obnażeniem miazgi w zębach z niezakończonym rozwojem korzeni
warunek konieczny:
zdrowa bądź będąca w stanie zapalenia odwracalnego miazga korzeniowa
postępowanie odroczone: leczenie kanałowe po zakończonym procesie formowania wierzchołków korzeni
APEKSOGENEZA
▸ amputacja miazgi zęba z niezakończonym rozwojem wierzchołka
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
postępowanie natychmiastowe:
▸ znieczulenie
▸ izolacja pola zabiegowego (koferdam)
▸ zdjęcie sklepienia komory
▸ usunięcie miazgi komorowej
▸ zatamowanie krwawienia (adrenalina, 5,25% podchloryn sodu), przemycie kikutów fizjologicznym roztworem soli
▸ przykrycie kikutów miazgi opatrunkiem biologicznym
Ca(OH)2 nietwardniejący + Ca(OH)2 twardniejący lub MTA/mat.bioaktywny
▸ ostateczne wypełnienie ubytku
APEKSOGENEZA
▸ amputacja miazgi zęba z niezakończonym rozwojem wierzchołka
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
APEKSOGENEZA
▸ amputacja rogu miazgi (wg Cveka) postępowanie:
▸ znieczulenie
▸ izolacja pola zabiegowego (koferdam)
▸ ścięcie rogu miazgi sterylnym wiertłem na turbinę (chłodzenie solą fizjologiczną)
▸ przemycie fizjologicznym roztworem soli
▸ założenie opatrunku biologicznego
Ca(OH)2 nietwardniejący + Ca(OH)2 twardniejący lub MTA/mat. bioaktywny
▸ podkład + wypełnienie
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
PULPOPATIE NIEODWRACALNE NA TLE ZAPALENIA MIAZGI
stałe zęby niedojrzałe
▸ apeksyfikacja
▸ założenie nietwardniejącego Ca (OH)2 na długość roboczą
▸ założenie MTA w części wierzchołkowej + wypełnienie kanału jak w leczeniu endo
▸ rewaskularyzacja
▸ założenie MTA na skrzep krwi w kanale na wysokości połączenie szkliwno-cementowego po chemicznym opracowaniu kanału
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
wykonanie dewitalizacji w zębach stałych niedojrzałych jest błędem w sztuce
Barańska-Gachowska „Endodoncja wieku rozwojowego”
PULPOPATIE NIEODWRACALNE NA TLE ZAPALENIA MIAZGI
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
APEKSYFIKACJA
▸ długotrwałe leczenie Ca(OH)2 osłabia strukturę korzenia i sprzyja złamaniu zęba
▸ korzystniejsze jest skrócenie czasu leczenia poprzez zastosowanie MTA w wierzchołkowej części korzenia.
Andreasen JO, Farik B, Munksgaard EC. Long-term calcium hydroxide as a root canal dressing may increase the risk of root fracture. Dent Traumatol 2002;18:134–7.
Hachmeister DR, Schindler WG, Walker WA III, Thomas DD. The sealing ability and retention characteristics of mineral trioxide aggregate in a model of apexification. J Endodon 2002;28:386–90.
Witherspoon DE, Ham K. One-visit apexification: technique for inducingroot-end barrier formation in apical closures. Pract Proced Aesthet Dent 2001;13:455–60; quiz 462.
Shabahang S, Torabinejad M. Treatment of teeth with open apices using mineral trioxide aggregate. Pract Periodontics Aesthet Dent 2000;12: 315–20.
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
WARUNKI NIEZBĘDNE DO POWODZENIA REWASKULARYZACJI
▸ zdezynfekowanie systemu kanałowego
▸ umieszczenie szkieletu (skrzepu krwi) w kanale do powstania tkanki miazgopodobnej(?)*
▸ szczelne zamknięcie dostępu do kanału
*kościopodobnej?
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
ZĘBY NIEDOJRZAŁE
REWASKULARYZACJA1. Trepanacja jamy zęba, poszerzenie ułatwiające
2. Usunięcie martwej (zgorzelinowej) miazgi
3. Chemiczne opracowanie kanału
‣płukanie roztworem NaOCL 5,25%
‣założenie wkładki antyseptycznej z mieszaniny metronidazolu, ciprofloxacyny i minocykliny (po 20mg/ml na 2 tygodnie) maść z macrogolem i glikolem propylenowym
‣wypłukanie kanału NaOCL 5,25%
4. Skrwawienie okolicy okołowierzchołkowej przez światło kanału do momentu wypełnienia się kanału krwią do wysokości szyjki zęba
5. Odczekanie ok. 15 min. do momentu zorganizowania się skrzepu
6. Założenie Pro Root MTA na skrzep oraz opatrunku czasowego na 1 dobę
7. Wypełnienie ubytku materiałem złożonym
8. Kontrola rtg
Banchs F, Trope M. Revascularization of immature permanent teeth with apical periodontitis: new treatment protocol? J Endod 2004;30:196 –200.
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
oddziaływanie urazu na miazgę
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
REPOZYCJA - TECHNIKA
▸ Znieczulenie pacjenta
▸ Lekarz - pozycja na godzinie 11 (za ramionami pacjenta)
▸ Głowa pacjenta pod lewą ręką
▸ Kciuk na wyrostku w rzucie wierzchołka
▸ Palec wskazujący prawej ręki pod koroną zęba
‣ Lewym kciukiem ”pchaj” ściągając odłam ku dołowi
‣ Prawą ręką prowadź koronę ku górze
‣ Usłyszysz i poczujesz
‣ Ponowne RTG (sprawdź pozycję)
‣ Szynowanie
‣ Korekta zwarcia delik
atni
e
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
WAŹNE
prze
z 7 d
ni
Uczulić pacjenta
na prawidłowe utrzymanie higieny! Zalecana
miękka szczoteczka
płukanie preparatem Chlorheksydyny
dieta papkowata!
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
Kontrola :
1 tydzień, 3 tygodnie, 2 miesiące, 6 miesięcy, 12 miesięcy
potem co rok
Kontrola żywotności przez 12 miesięcy
European Society of Endodontology (2001) Undergraduate curriculum guidelines for endodontology. International Endodontic Journal 34, 574-80.
International Association of Dental Traumatology (2005) Treatment guidelines. www.iadt-dentaltrauma.org/Trauma/dental_trauma.htm
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
URAZY
PRZEJŚCIOWE ZMIANY W PRZYZĘBIU
▸ przejściowe zmiany okołowierzchołkowe
2 – 12 miesięcy od urazu
▸ przejściowe zmiany w przyzębiu brzeżnym
do 1 miesiąca od urazu
▸ resorpcja związana z naprawą
ok. 3 - 4 tygodnie od urazu
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
URAZY
WSKAZANIA DO LECZENIA ENDODONTYCZNEGO ▸ objawy obumarcia miazgi
▸ postępujące rozchwianie
▸ brak oznak gojenia (przyzębie i tkanki twarde)
▸ boczna resorpcja korzenia
▸ utrata lamina dura
▸ zatrzymany rozwój korzenia
▸ planowane leczenie protetyczne
▸ potrzeby pacjenta i kooperacja pacjenta
2 lu
b w
ięce
j obj
awów
= e
ksty
rpac
ja
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
URAZY
OBJAWY OBUMARCIA MIAZGI
▸ przebarwienie korony (szara, niebieska, czerwona)
▸ brak reakcji na testy żywotności
▸ utrzymująca się wrażliwość na opukiwanie
▸ przepuszczalność dla promieniowania w rejonie wierzchołka
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
URAZY
SZYNOWANIE STABILIZUJĄCE - CZAS
‣ złamanie korzenia
‣ złamanie wyrostka zębodołowego
‣ podwichnięcie
‣ zwichnięcie boczne
‣ zwichnięcie z ekstruzją
‣ intruzja
‣ replantacja
‣ 4 tygodnie – 4miesiące
‣ 4 tygodnie
‣ 2 tygodnie
‣ 3-4 tygodnie ( i dłużej)
‣ 2-3 tygodnie
‣ 4-8 tygodnie
‣ 2 tygodnie (przesuszenie powyżej 60 min. – 4 tygodnie)
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
Recommended