Sem 5

H.MI204 Уурхайн малталт нэвтрэлт бэхэлгээ Семинар-5

1.Өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын тооцоо

1.1.Өрмийн машин,тоног төхөөрөмж сонгох

Өрмийн машин тоног төхөөрөмжийг сонгон авахдаа дараах ерөнхий шаардлагуудыг харгалзан үзнэ. Үүнд:

• Чулуулгийн бат бэх • Чулуулгийн өрөмдөгдөх шинж • Тухайн ажил явагдаж буй районы эрчим хүчний хангамж • Малталтын хөндлөн огтлолын талбай • Тухайн ажлын байранд тоног төхөөрөмжийг тээвэрлэн хүргэх

боломж • Засвар механикийн бааз • Малталт нэвтрэлтийн төлөвлөгөөт хурд • Уулын ажлын жилийн хэмжээ

Чулуулгийн бат бэхийг харгалзан өрмийн машин тоног төхөөрөмжийг дараах хүснэгтээс сонгон авч болно.

Хүснэгт 1

Өрмийн машин тоног төхөөрөмжийн төрөл Чулуулгийн хатуулаг

20 кг хүртэл жинтэй хийн ажиллагаатай гар перфоратор 20-25 кг жинтэй хийн ажиллагаатай гар перфоратор 25-аас дээш жинтэй хийн ажиллагаатай гар перфоратор Босоо өрөмдлөгийн перфоратор Баганат перфоратор Цахилгаан гар өрөм Өрмийн машин БУЭ – 1 СБКНС – 2

4 ÷ 8 8 ÷ 14 8 ÷ 20 4 ÷ 20 14 ÷ 20

4 ÷ 5 хүртэл 8 ÷15 4 ÷ 20

Жишээ-1: Өрмийн тоног төхөөрөмж сонгох Өгөгдөл:

• Чулуулгийн бат бөх f=10

Сонголт: Чулуулгийн бат бөх f=10 үед 1-р хүснэгтээс харахад 20-25кг жинтэй гар перфоратор

хэрэгтэй байна. Хүснэгт 2

Үзүүлэлт ПР-13л ПР-18л ПР-22 ПР-24л ПР-30л 1 Жин , кг 13.7 18 24.5 24 30

2 Даралттай хийн ажлын да-ралт кг/см2 4-6 4-6 4-6 4-6 4-6

3 Нэг цохилтын ажил кг.м 2.5 4.8 5.0 6.8 6.7 4 Минут дахь цохилтын тоо 1950 2800 1900 2700 2000 5 Хүчин чадал, морины хү-чээр 1.5 2.4 2.48 3.7 2.68

6 Даралттай хийн зарцуу-лалт, м3/мин 1.7 2.5 3.3 3.5 3.35

- 1 -

H.MI204 Уурхайн малталт нэвтрэлт бэхэлгээ Семинар-5

7 Перфораторын урт, мм 550 570 685 610 650

8 F=12 бат бөхтэй чилүүлагт өрөмдлөгийн хурд,мм/мин 130 205 275 335 290

2-р хүснэгтээс ПР-22 маркийн перфораторыг сонгон авч болно.

Дараах хүснэгтээс чулуулгийн бат бэхийн коэффициентоос хамааруулан

хэвтээ,налуу,босоо малталтанд шпур өрөмдөх зориулалттай өрмийн маши-нуудыг сонгон авч болно.

Хүснэгт 3 Чулуулгийн шинж чанар Малтал-

тын тө-рөл

Өрмийн машины төрөл Бат бөхийн

коэфф. f Бат бөхийн категори

Өрмийн машины марк

1 2 3 4 5

Ачигт машин дээр байрлуул-сан өрмийн тө-хөөрөмж: -эргэлттэт -эргэлтэт цо-хилтот -цохилтот

2-6

7-11

12 –оос дээш

V-VII

VIII-IX

IX-өөс дээш

БУЭ, МБЭ-1 МКГ-2

БУ эсвэл 110-1-1м (f<11)

ПК-60,ПК-75 ГП-1, ГП-2

ГП-3 Хэвтээ,

налуу

малталт

УПБ-1 төрлийн төхөөрөмж дээр байрлуул-сан гар перфо-раторууд

5-аас дээш VII-VIII- аас дээш ПР-25 ПР –30

60-9

00 -ийн

на-луу

өнцгөөр байрласан

восстающий

Босоо өрөмд-лөгийн перфорато-рууд эсвэл нэвтрэлтийн комплекс тө-хөөрөмж (КПВ-6)

4-5 аас дээш VII-VIII-аас дээш

ПТ-36М ПТ –45 ПК –60 ПК-70

Хэвтээ малталтанд шпур өрөмдөх зориулалттай өрмийн тоног төхөөрөмжийг сонгон

авахдаа дараах шаардлагуудыг харгалзан үзэх хэрэгтэй. Үүнд: -өрмийн машины төрлийг чулуулгийн бат бэхийн коэффициентоор сон-гох -өрөмдлөг хийж байгаа малталтын хэмжээ нь тоног төхөөрөмжийн овор хэмжээ болон

аюулгүйн зайг тооцсон байх -өрмийн машины хамгийн их урт шпур өрөмдөх хэмжээ нь өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын

паспортод төлөвлөсөн шпурын урттай зохицсон байх -өрмийн машины өргөн нь хэрэглэж байгаа тээврийн хэрэгслэлийн өргөнөөс ихгүй байх

- 2 -

H.MI204 Уурхайн малталт нэвтрэлт бэхэлгээ Семинар-5

Далд уурхайн өрмийн төхөөрөмжийн техникийн тодорхойлолт Хүснэгт 4

Үзүүлэлт

УБШ

-220Д

(2БК

-2Д

)

УБШ

-330Д

(ЗБК

-3ДМ

)

УБШ

-530Д

(ЗБК

-5Д

)

УБШ

-221П

УБШ

- 222

П

УБШ

- 520ДЭВ

(2БК

-5ДЭВ

)

УБШ

–51

0 ДЭВ

( 1БК

А -Д

ЭВ

)

1 Өрөмдлөгийн мал-талтын хамгийн их өндөр , м

4.2 4.65 7.0 4.25 4.25 7.0 3.5-8*

2 Өрөмдлөгийн мал-талтын хамгийн их өргөн, м

6.9 7.6 11.3 6.9 6.9 11.3 -

3 Чулуулгийн бат бөхийн коэффи-циент 6.20 6-20 6-20 6-20 6-20 3-6 3-6

4 Өрмийн машины тоо 2 3 3 2 2 2 1 5 Өрөмдлөгийн гүн, м 3 3 4 3 35 2 6 Явах ангийн төрөл ПМ ПМ ПМ КЛ КЛ КЛ ПМ 7 Хөдөлгүүрийн төрөл Д Д Д П П Д Д 8 Хэрэглэж байгаа энерги П П П П П Э Э

9

Овор хэмжээ, м -өндөр -өргөн

-урт

2.3 1.7 9.4

2.5 2.2 10.6

2.8 2.5 12.1

1.5 1.75 10

1.5 1.35

9

2.8 2.5 12.1

2.8 2.5 11

10 Жин , т 12.5 18 22 10 8 20 18 11 Үйлдвэрлэсэн он 1982 1982 1981 1983 1983 1984 1984

Жич: ПМ-хийн дугуйтай, КЛ- төмөр замаар явдаг, Д-дизель, П-хийн, Э-цахилгаан

- 3 -

H.MI204 Уурхайн малталт нэвтрэлт бэхэлгээ Семинар-5

1.2.Өрмийн төхөөрөмжийн ашиглалтын үеийн

бүтээлийн тооцоо

1.Өрмийн машины ашиглалтын үеийн бүтээл (Qa) м/ээлж:

(1)

( )( ) ( )ñììo

òçà'áòáò

àttt

vnk1

ttttTQ

+++∗∗

+++−=

Үүний: Т-ээлжийн үргэлжлэх хугацаа, мин tбт -бэлтгэл төгсгөлийн ажилбарын нийт үргэлжлэх хугацаа , мин

t”бт-шпур өрөмдөх үеийн бэлтгэл төгсгөлийн ажилбарын үргэлжлэх хугацаа, мин t a-нэвтрэгчдийн амрах хугацаа , мин

t тз-тэсэлгээний ажлын үеийн завсарлагын хугацаа, мин, (Т-ны 10%) n-нэг төхөөрөмж дээрхи өрмийн машины тоо kо-өрмийн машинуудын нэгэн зэрэг ажиллах байдлыг тооцсон коэффициент

Энэ коэффициент 2 өрмийн машины ажиллах үед:0.78, 3 өрмийн машин ажиллах үед: 0.73 байна. tм-өрмийн төхөөрөмж шилжүүлэн байрлуулах хугацаа,мин,шпурт 0.25-0.5

tб -1м шпур өрөмдөх үед өрмийн хошууг буцааж явуулах хугацаа , мин

áá v

1t =

Үүний: vб -өрмийн хошууны буцаж явах хурд, м/мин,(υб) нь дунджаар 20м/мин tс-өрмийн хошуу солих хугацаа , мин,1м шпурт 0.1 v-өрөмдлөгийн хурд, м/мин Энэ хурдыг өрмийн машины техникийн тодорхойлолтоос авна. Цохилтот

үйлчилгээтэй өрмийн машин хэрэглэх үед өрөмдлөгийн хурдыг дараах эмпирик томьёогоор тодорхойлж болно. v= 13400*A*n / (d2 σш0.59), мм/мин (2) Үүний: А- поршины цохилтын энерги, Дж n - поршины цохилтын давтамж,Гц d - шпурын диаметр, мм σш-чулуулгийн шахалтын бат бэхийн хязгаар,(МПа*10) 2.Шпур өрөмдөх бүтээлийн норм (Нб):

- 4 -

( )( ) 07.1tt

knttttTÍ

òo

îõ¿áòá ∗+

∗∗−−−−=

(3)

H.MI204 Уурхайн малталт нэвтрэлт бэхэлгээ Семинар-5

Үүний : tбт -бэлтгэл төгсгөлийн ажилбарын нийт хугацаа, мин, 40-45мин tү-өрмийн төхөөрөмжид үйлчилгээ хийх хугацаа, мин

Энэ хугацаа өрмийн төхөөрөмжийн хийцээс хамаардаг. Хийн хөдөл-гүүртэй өрмийн

төхөөрөмжид 30 мин, дизель хөдөлгүүртэй үед 60 мин байна. tо -1 м шпур өрөмдөх үндсэн хугацаа, мин/м

v1

tî =

Үүний: v -өрөмдлөг хийх хурд, м/мин tт-өрөмдлөгийн туслах ажилбарын хугацаа, мин 0.5-0.8 мин/м

1.07 -амралтыг тооцсон коэффициент tx- ажилчны ухвийн хэрэгцээний цаг, мин, 10мин Жишээ1.1: Өрмийн машины ашиглалтын үеийн ээлжийн бүтээлийг тодорхойлох Өгөгдөл:

• ПК-75 маркийн 2 өрмийн машин ажиллана • Чулуулгийн бат бөхийн коэффициент f=15 • Өрмийн төхөөрөмж дизель хөдөлгүүртэй бөгөөд ээлжийн туршид

хэд хэдэн мөргөцөгт шилжин ажиллана. t тз = 0, нэг өрмийн төхөөрөмж дээр нэг хүн ажиллана.

Бодолт:

ПК-75 маркийн перфораторын техникийн тодорхойлолтоос дараах үзүүлэлтүүдийг авна. А=147 Дж, n= 43.3Гц, dш= 42мм

1. Чулуулгийн шахалтын бат бэхийн хязгаар,(σш) МПа*10:

σш = 100*f =100*15=1500 МПа*10

2. Өрөмдлөгийн хурд, (v) м/мин,(томьёо 1.2) v=13400*147*43.3 /(422*1500 0.59)= 647мм/мин = 0.647м/мин 3.Өрмийн төхөөрөмжийн ээлжийн бүтээл,Qa м/ээлж: (томьёо 1.1)

( )( ) ( ) ýýëæ/ì5.182

1.005.04.0647.078.02/1036349360

Qà =+++∗∗

+++−=

Үүний: Т =360мин,tбт= 0.025x 360=9мин, ta= 0.1 x 360= 36мин,t”

бт= 0.095x 360= 34 мин, tтз=0, n=2, kо = 0.758 , tм= 0.1мин/м

- 5 -

H.MI204 Уурхайн малталт нэвтрэлт бэхэлгээ Семинар-5

4.Өрмийн машины бүтээлийн норм,Нб, м/ээлж (томьёо 1.3)

( )( ) ýýëæ/ì174

07.15.0545.178.02106040360Íá =

∗+∗∗−−−

=

Үүний:

Т=360мин, tбт= 40мин, tб= 60мин, tx= 10 мин, n= 2, kо=0.78, to=1/0.647= 1.545мин/м, tт = 0.5 мин/м

- 6 -