View
8
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE
DÜZEYİ ARAŞTIRMASI Aktif Yaşam Derneği, 2010
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
RAPORDA ÖNE ÇIKANLAR
Toplumun sadece %25’i yeterli fiziksel aktivite seviyesine sahip.
Bir başka deyişle her dört kişiden üçü yeterli fiziksel aktivite
düzeyine sahip değil.
En hareketsiz grup 15 – 19 yaş. Bu yaş grubundaki gençlerin
%63’ü hareketsiz.
15 - 19 yaş grubunu %54’lük hareketsizlik oranı ile 55 yaş üstü
izliyor. Fiziksel aktivite anlamında en iyi durumda olan yaş grubu
ise 35 – 44 yaş.
Düşük gelir grubu, %44’lük oranla en hareketsiz grup. Bu oran
yüksek gelir grubunda %33’e düşüyor.
Meslek gruplarına göre bakıldığında; öğrenciler %72 ile en
hareketsiz grup.
Fiziksel aktivite seviyesi iş yaşamında artıyor. Aktif olanların büyük
çoğunluğunu ise iş yaşamında emek yoğunluklu çalışan mavi
yakalılar oluşturuyor. Fiziksel aktivite düzeyi en yüksek grup mavi
yakalılar.
Serbest zamanlar ise halkın en hareketsiz olduğu zaman dilimini
oluşturuyor. Toplumun serbest zaman değerlendirme kültürü
fiziksel aktivite içermiyor.
Düzenli Fiziksel
Aktivite
Düzenli fiziksel aktivite
yapmak kalp-damar
hastalıklarına, yüksek
tansiyon, diyabet, kalp
krizi, kolon ve göğüs
kanseri gibi hastalıklara
yakalanma riskinizi
azaltır.
Sağlıklı yaşam için
tavsiye edilen fiziksel
aktivite miktarları;
Çocuklar ve gençler:
Gelişme dönemi için
uygun olan miktar
mümkünse haftanın her
günü, günde 60 dakika.
Tavsiye edilen 60 dakika,
gün içinde 15'er dakikalık
parçalar halinde
yapılabilir.
Yetişkinler: Haftanın en
az 5 günü, tercihen her
günü, günde 30 dakika
tempolu yürüyüş,
bisiklete binme, yüzme
gibi orta şiddette fiziksel
aktivite. Tavsiye edilen
30 dakika, gün içinde
10'ar dakikalık parçalar
halinde yapılabilir.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
GİRİŞ
FİZİKSEL AKTİVİTE NEDİR?
Fiziksel aktivite enerji kullanarak vücut hareketlerini anlatmak için kullanılan uluslararası bir terimdir.
Fiziksel aktivite günlük yaşam içerisinde kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen, kalp
ve solunum hızını arttıran ve farklı şiddetlerde yorgunlukla sonuçlanan aktiviteler olarak tanımlanabilir.
Gün içerisinde yaptığımız her aktivite fiziksel aktivite değildir. Fiziksel aktiviteler, vücudumuzun hareketli
olduğu ve ısındığı aktivitelerdir. Örneğin, bisiklete binmek, merdiven çıkmak, yürümek, dans etmek,
atletizm, temizlik yapmak, yüzme, tenis, voleybol vb. aktivitelere katılmak birer fiziksel aktivitedir.
“Fiziksel aktivite”, “egzersiz” ve “aktif yaşam”
Her üç terim de istemli olarak hareket ederek enerji harcamamızı açıklamak için kullanılır. Fiziksel aktivite
daha çok bahçe işleri, işe, okula ve eve giderken yapılan yürüyüşler gibi aktiviteleri içerir. Egzersiz, düzenli
yapılan yürüyüş, koşu veya ağırlık antrenmanları gibi planlı aktivitelerdir.
Aktif yaşam ise günlük yaşantımızın mümkün olabilen her anında fiziksel olarak aktif olmayı ifade eder.
Diğer bir deyişle, gerek planlı ve düzenli yapılan egzersizler, gerekse plansız aktivitelerle günlük yaşamı
elden geldiğince fiziksel olarak aktif geçiren birey, aktif bir yaşam sürüyor demektir.
Fiziksel Aktivite’nin Faydaları
Kas kuvvetimizi artırır, moralimizi yükseltir.
Yapmak istediğimiz halde yapamadığımız veya çekindiğimiz uğraşları yapabilmemizi sağlar.
Denge duygusunu geliştirir; ileri yaşlarda düşmelerin önüne geçer.
Diyabet, kalp hastalığı, meme ve kalın barsak kanserleri, kemik erimesi gibi hastalıkların
önlenmesini sağlar.
Beyin sağlığını geliştirir, daha iyi düşünmemizi, daha doğru karar vermemizi sağlar.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE
DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
ARKA PLAN VE AMAÇ
Türkiye’de farklı yaş aralıkları, cinsiyetler, iş kolları gibi grupları kapsayan ve büyük çoğunluğu yalnızca
olgusal durumu analiz eden araştırmalar olmakla birlikte, Türkiye toplumunu temsil eden bir fiziksel aktivite
araştırması bulunmuyor. Türkiye toplumunun fiziksel aktivite düzey, alışkanlık ve beklentilerine dair
kapsamlı bir verinin olmaması, bu alanda sağlıklı stratejiler belirlemenin ve uygulamalar gerçekleştirmenin
önünde önemli bir engel teşkil ediyor.
Türkiye Toplumunun Fiziksel Aktivite Düzeyi Araştırması, bu ihtiyaçtan hareketle, Türkiye toplumunun
fiziksel aktivite düzey, alışkanlık, algı ve beklentilerini ortaya çıkarmak ve elde edilecek verilerden yola
çıkarak farklı hedef gruplara yönelik aktif yaşam stratejileri geliştirmek amacıyla gerçekleştirildi.
KAPSAM
Fiziksel aktivite araştırmalarında izleyerek ölçüm dışında, kişilerin beyanına dayanarak gerçekleştirilen ve
yaygın olarak kullanılan üç temel ölçüm aracı bulunuyor. Bu araçlardan biri, doğrudan fiziksel aktivite düzey
hesaplarına olanak veren MET1 (Metabolic Unit) değeri. Uluslararası ölçekte bilim insanları tarafından
belirlenen ve güncellenen2 MET değerleri, kişilerin fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesinde kullanılıyor3.
Bir diğer ölçüm aracı olan BMI (Body Mass Index, Vücut Kitle Endeksi), doğrudan fiziksel aktivite düzeylerine
ilişkin olmasa da, fiziksel aktivite düzey hesaplamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır4. MET değerleri ile
yapılan sınıflandırmalar aynı zamanda BMI değerleriyle birlikte de analiz edilebilmektedir.
Yine yaygın kullanılan ölçüm araçlarından biri olan PAL5 (Physical Activity Level), kişinin günlük fiziksel
aktivite miktarını sayısallaştırmakta ve kategorize etmektedir. Harcanan toplam enerjisinin, bazal metabolik
1 1 MET vücudun kilogram basına yaklaşık 3.5 ml oksijen tüketimine eşit. Bu değer, kitap okurken, telefonda
konuşurken ya da sakin otururken vücut tarafından kullanılan enerjiye tekabül ediyor. 2 Uluslararası düzeyde kabul gören sınıflandırmaya göre; 3 MET altı her aktivite hafif şiddette, 3 ile 6 MET arası her
aktivite orta şiddette ve 6 MET ve daha fazla olan her aktivite de yüksek şiddette fiziksel aktivite olarak değerlendiriliyor. 3 Uluslararası fiziksel aktivite anketinin sınıflandırmasına göre; kişilerin fiziksel aktivite düzeyleri, fiziksel aktivite düzeyi
düşük olanlar (<600 MET-dk/hafta), fiziksel aktivite düzeyi orta olanlar (600-3000 MET-dk/hafta) ve fiziksel aktivite düzeyi yüksek olanlar (>3000 MET-dk/hafta) şeklinde kategorize ediliyor. 4 Dünya Sağlık Örgütü’nün geliştirdiği sınıflandırmaya göre: vücut kitle indeksi erkek ve kadınlar için, BMI (kg/m2)
<18,5 Zayıf , 18,5–24,9 Normal, 25-29,9 Kilolu ve >30 Obez olarak belirlenmiştir
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
duruma (vücudun fonksiyonlarını optimal seviyede sürdürebilmesi için gerekli enerji miktarı) bölümü olarak
formüle edilen PAL, MET ve BMI değerleriyle analiz edilebilmektedir.
“Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi”, MET ve Vücut Kitle Endeksi değerleri kullanılarak yapılan hesaplama
ve sınıflandırmalara olanak verecek şekilde oluşturulmuş ve dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir soru
formudur. 15-69 yaş arasına uygulanmak üzere dizayn edilmiş olan ve son 7 gün içinde yapılan fiziksel
aktiviteleri baz alan bu anket, bir çok araştırma tarafından temel alınmakta; fakat öznel yargıları, algıları,
beklentileri de içerecek şekilde, araştırmanın yapıldığı ülkenin ve odaklanılan farklı hedef grupların
özelliklerine uygun bir biçimde genişletilerek uygulanmaktadır.
Bu uygulamaların yanında yalnızca olgusal durumu (ülke çapında veya spesifik gruplar kapsamında) ölçen
veya yalnızca algı ve beklentileri ortaya çıkarmak üzere tasarlanmış araştırmalar da mevcuttur.
Aktif Yaşam Araştırması, bu iki boyutu da kapsamaktadır. İlk boyut Türkiye toplumunun ve yaşanılan
bölgeye, yaşa, cinsiyete, çalışma ve eğitim durumuna göre oluşturulan çeşitli alt grupların MET (Metabolic
Unit) değerlerine istinaden hesaplanmış fiziksel aktivite düzeylerinin ve vücut kitle endeks dağılımları,
ikincisi ise Türkiye toplumunun fiziksel aktivite konusundaki alışkanlık, algı ve beklentileridir.
Birinci boyut için sorular ve ilgili analiz MET ve Vücut Kitle Endeksi hesaplamalarına olanak veren
Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi temel alınarak tasarlanmıştır. İkinci boyut ise detaylandırılmış alışkanlık
biçimlerine, algı ve beklentilere yönelik sorular ve sınıflandırmalar vasıtasıyla ortaya çıkarılmıştır.
YÖNTEM
Araştırma kapsamında 2 ayrı yöntem ve iki ayrı soru formu kullanılarak toplam 4900 adet görüşme yapıldı.
Örneklem oluşturulurken NUTS16 bölgelerinden Türkiye temsil edecek şekilde 12 il (İstanbul, Ankara, İzmir,
Bursa, Balıkesir, Antalya, Malatya, Kayseri, Samsun, Trabzon, Erzurum, Diyarbakır) seçildi7. Seçilen bu 12 ilin
nüfusları örnekleme göre dağıtıldı ve TÜİK ’ten alınan 2007 nüfus sayımı verilerine göre cinsiyete ve yaşa
göre tabakalandırıldı. Tabakalar TÜİK verileri doğrultusunda 15-24 yaş erkek, 15-24 yaş kadın, 25-39 yaş
erkek, 25-39 yaş kadın, 40-54 yaş erkek, 40-54 yaş kadın, 55+ yaş erkek, 55+ yaş kadın olarak belirlendi ve
her ilde bu tabakalar için örneklem dağılımı hesaplandı.
Araştırmada biri kısa form diğeri ise kısa formun genişletilmiş bir versiyonu olan iki adet soru formu
kullanıldı. Kısa form tüm örnekleme (4900 kişilik) uygulanırken, uzun form 1537 kişiye uygulandı.
5 PAL=Toplam harcanan enerji/bmr PAL kategorileri: Sedanter (1.0 ≤ PAL < 1.4), Fiziksel aktivite düzeyi düşük (1.4 ≤PAL
< 1.6), Aktif-Fiziksel aktivite düzeyi yüksek (1.6 ≤ PAL < 2.5) 6 Türkiye İstatistik Kurumu, AB üyeliği uyum prosedürleri çerçevesinde Türkiye coğrafyasını üçlü bir İstatistik İçin Bölge
Birimleri Sistematiği (NUTS) sınıflandırmasına tabi tuttu. Bu üçlü sınıflandırmada nüfus, bölgesel kalkınma planları, illerin sosyo-ekonomik gelişimi, temel istatistiksel göstergeler kriter olarak kullanıldı. NUTS 1 12-bölgeli, istatistiki olarak temsiliyet gücü olan bir kategori olarak kullanılıyor. 7 Örneklemi oluşturan 4900 kişi Türkiye nüfusunu % 95 güven aralığı ile +-%1,4 hata payı temsil etmektedir.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Araştırmada CATI8 (Computer Assisted Telephone Interviewing) ve yüz yüze anket yöntemleri kullanıldı. Kısa
soru form her iki yöntemde de kullanılırken, uzun form yalnızca yüz yüze anket yönteminde uygulandı.
Yukarıda tarif edilen örneklem hesaplamasına göre 4900 anketin 1537’si yüz yüze; 3363 tanesi CATI
yöntemi ile gerçekleştirildi.
ANALİZ ÇERVEÇESİ
CATI ve yüz yüze anket uygulamaları sonucunda elde edilen bulgulara göre,
Dünya Sağlık Örgütü’nün geliştirdiği sınıflandırmaya istinaden, Türkiye toplumunun vücut kitle indeksi
dağılımı Zayıf (BMI (kg/m2) <18,5) , Normal (18,5–24,9), Kilolu (25-29,9) ve Obez (>30) olarak
sınıflandırıldı.
Fiziksel aktivite düzeyleri MET hesabı dikkate alınarak; fiziksel aktivite düzeyi düşük olanlar (<600
MET-dk/hafta), fiziksel aktivite düzeyi orta olanlar (600-3000 MET-dk/hafta) ve fiziksel aktivite düzeyi
yüksek olanlar (>3000 MET-dk/hafta) şeklinde sınıflandırıldı.
Fiziksel aktivite düzeyleri PAL hesabı dikkate alınarak: Sedanter (1.0 ≤ PAL < 1.4), Fiziksel aktivite düzeyi
düşük (1.4 ≤PAL < 1.6), Aktif-Fiziksel aktivite düzeyi yüksek (1.6 ≤ PAL < 2.5) şeklinde sınıflandırıldı.
Fiziksel katılım biçimleri; fiziksel aktivitede bulunma ve bulunmama, fiziksel aktiviteyi önemseme ve
önemsememe nedenleri ortaya çıkarıldı.
Farklı kategorilerin fiziksel aktivite konusundaki algı, beklenti ve ihtiyaçları belirlendi.
8 CATI, telefon yoluyla gerçekleştirilen bilgisayar destekli bir anket görüşme tekniğidir. Bu görüşme tekniğinde
örneklem, kotalara göre belirlenen havuzlardan tesadüfi olarak seçilmekte ve hazırlanan anket formu telefonla bire bir
görüşülerek doldurulmaktadır. Elde edilen veriler görüşmeyle eş zamanlı olarak bilgisayar ortamına kaydedilmektedir.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
SONUÇ GRAFİKLERİ
1. FİZİKSEL AKTİVİTE SEVİYESİ
Fiziksel Aktiviye Seviyesi (Physical Activity Level, PAL) Nedir?
Fiziksel aktivite seviyesi (PAL) bireyin günlük aktivitesinin sayısal bir ifadesidir ve bireyin toplam enerji
tüketimini ifade etmek için kullanılır. Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) hesaplarına göre, PAL
değerinin etki alanları ulaşım, iş, boş zaman, ev içi ve bahçe işleri olarak belirlenmiştir.
PAL Kategorileri:
Yeterli Fiziksel Aktivite Seviyesi: Sağlık açısından “yeterli” derecede aktif
Düşük Fiziksel Aktivite Seviyesi: Sağlık açısından aktiflik seviyesi tehlikeli derecede düşük değil fakat
yetersiz
Hareketsiz (Sedanter): Sağlık açısından tehlikeli derecede düşük aktivite seviyesi
MET Nedir?
MET (Metabolic Equivalent of Task) yapılan fiziksel aktivitenin enerji değerini ifade eder. MET değeri,
belirlenmiş bir fiziksel aktivitenin enerji tüketimi değerini verir.
1 MET = 1 kcal/kg/saatte harcanan metabolik hız değeridir.
1 MET, dinlenme halindeki metabolik hız değerine karşılık olarak kabul edilmektedir.
MET Kategorileri
Uluslararası düzeyde kabul gören sınıflandırmaya göre; 3 MET altı her aktivite hafif şiddette, 3 ile 6 MET
arası her aktivite orta şiddette ve 6 MET ve daha fazla olan her aktivite de yüksek şiddette fiziksel aktivite
olarak değerlendiriliyor.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Türkiye Nüfusunun Genel PAL Dağılımı
Türkiye nüfusunun 3/4'ü yeterli fiziksel aktivite seviyesine sahip değil
Yaş Gruplarına Göre PAL Dağılımı
PAL değerlerinin yaş gruplarına göre dağılımına bakıldığı zaman özellikle gençlerin ve yaşlıların
yeterince hareket etmediği görülüyor.
15 - 19 yaş grubunu %54’lük hareketsizlik oranı ile 55 yaş üstü izliyor. Fiziksel aktivite anlamında en iyi
durumda olan yaş grupları ise 35 – 44 ve 30-34. Bunun en önemli nedenini aktif çalışma yaşamının
oluşturduğu söylenebilir.
25%
38%
37%
Fiziksel Aktivite Seviyesi (PAL)
Yeterli Sedanter Düşük
15-19 20-24 25-29 30-34 35-44 45-54 55+
63%
46%
31% 27%
20%
29%
54%
25% 32%
37% 40% 40%
45%
35%
12%
22%
32% 33%
41%
26%
10%
PAL x Yaş Grupları
Sedanter Düşük Yeterli
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Öğrencilik ve Yaş Gruplarına Göre PAL Dağılımı
Lise ve üniversite öğrencilerinin PAL değerleri yaşlılar ile benzer davranış gösteriyor.
En düşük PAL değerine sahip grup lise öğrencileri. Aynı yaş dilimindeki öğrenci olmayanların PAL
değerlerinin ise daha yüksek olduğu görülüyor. Bu farkın aktif çalışma hayatından kaynaklandığı
söylenebilir.
Cinsiyete Göre PAL Dağılımı
Sedanter seviyede PAL değeri, kadınlara oranla erkeklerde daha yüksek
Yeterli seviyede PAL değerlerine bakıldığı zaman erkeklerin yüzdesinin, kadınlara oranla daha yüksek
olduğu görülüyor. Erkeklerin hem sedanter hem de yeterli PAL yüzdelerinin kadınlardan daha yüksek
olmasının, çalışan ve çalışmayan erkek arasındaki farkın kadınlara oranla daha yüksek olmasından
kaynaklandığı söylenebilir.
60% 58%
50%
33%
22%
32%
59%
33% 34% 33% 35% 38% 39%
30%
7% 9%
18%
32%
40%
29%
11%
Lise Üniversite 15 - 24 25 - 34 35 - 44 44 - 55 55+
Öğrencilik / Yaş x PAL
Sedanter Düşük Yeterli
Erkek Kadın
40% 36% 32% 42%
28% 23%
PAL x Cinsiyet
Sedanter Düşük Yeterli
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Sosyo-Ekonomik Statüye Göre PAL Dağılımı
DE SES grubu en düşük fiziksel aktivite seviyesine sahip
Meslek Gruplarına Göre PAL Dağılımı
Çalışanlar arasında en yüksek PAL seviyesine sahip grup “Mavi Yakalılar9”
Düzenli olarak çalışmayan gruplar arasında ise en yüksek PAL değerine sahip olan grubun “Ev
Hanımları” olduğu görülüyor.
9 Beyaz Yakalılar: Yöneticiler, hareketsiz çalışanlar
Açık-Mavi Yakalılar: Doktorlar, dükkan sahipleri, avukatlar
Mavi Yakalılar: İşçiler, madenciler, şoförler
AB
C
DE
33%
34%
44%
39%
39%
34%
28%
27%
22%
PAL x SES
Sedanter Düşük Yeterli
20%
23%
25%
30%
60%
55%
72%
30%
39%
41%
50%
30%
37%
24%
50%
38%
34%
20%
10%
8%
4%
Mavi Yakalılar
Açık-Mavi Yakalılar
Beyaz Yakalılar
Ev Hanımları
Emekliler
İşsizler
Öğrenciler
PAL x Mesleki Durum
Sedanter Düşük Yeterli
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Sağlık Durumuna Göre PAL
PAL değerlerinin sağlık durumu ile ilişkisine bakıldığı zaman, sağlık kalitesi “yüksek” olanların, PAL
değerlerinin de yüksek olduğu görülüyor.
Düşük Orta Yüksek
25% 25%
33%
PAL x Sağlık Durumu
Yeterli
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Sosyo-Ekonomik Durum, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre PAL Dağılımı
DE SES grubuna dâhil olanların ve 15-19 ve 55+ yaş grubuna dâhil olanların sedanter olmaya daha yakın
oldukları görülüyor.
Erkekler, B SES grubuna dâhil olanlar ve 30-34 yaş grubuna dâhil olanların yeterli PAL değerine sahip
olmaya daha yakın oldukları görülüyor.
45-54 yaş grubu ile kadınların düşük fiziksel aktiviteye eğilimli oldukları görülüyor.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
MET Değerlerine Genel Bakış
Genel olarak MET değerlerine bakıldığı zaman iş yerlerindeki aktivitelerin; ev, ulaşım ve boş
zamanlarda yapılan aktivitelere oranla daha yüksek olduğu görülüyor.
Boş zaman aktivitelerinin MET değerinin dikkat çekecek boyutta düşük olduğu ve bireylerin boş
zamanlarda aktif olmadığı görülüyor.
İş yerine Göre MET
İşyerlerindeki MET değerlerine bakıldığında en yüksek MET değerine sahip grubun mavi yakalılar
olduğu görülüyor.
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
MET İş Yeri MET İç Mekan MET Ulaşım MET BoşZaman
Genel MET
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
Mavi Yakalılar Açık-MaviYakalılar
Beyaz Yakalılar ÇalışanÖğrenciler
MET İş Yeri
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
İç Mekânlara Göre MET Dağılımı
İç mekan aktivitelerine göre ölçülen MET değerleri arasında en yüksek MET değerine sahip grup “Ev
Hanımları”
Ulaşıma Göre MET Dağılımı
Ulaşım zamanındaki aktivitelere göre ölçülen MET değerlerine bakıldığında, tüm kategorilerde düşük
olduğu ve meslek grupları arasında kayda değer bir farklılık olmadığı görülüyor.
Ulaşım sırasında bütün meslek gruplarının yaklaşık olarak aynı MET değerine sahip oldukları görülüyor.
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
MET İç Mekan
500
600
700
800
900
MET Ulaşım
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Boş Zaman Değerlendirmelerine Göre MET Dağılımı
Boş zamanlarda yapılan aktivitelere göre MET değerlerine bakıldığında en aktif grubun “öğrenciler”
olduğu görülüyor.
Toplamda en hareketsiz yaş grubunu oluşturan öğrencilerin boş zamanlarında aktif olmaları,
öğrencilerin gündelik hayatlarının büyük bölümünü okul ve okul dışı ders zamanının oluşturmasından
kaynaklandığı söylenebilir.
0
200
400
600
800
1000
1200
Öğrenciler BeyazYakalılar
İşsizler MaviYakalılar
ÇalışanÖğrenciler
Açık-MaviYakalılar
Emekliler EvHanımları
MET Boş Zaman
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
2. FİZİKSEL AKTİVİTE VE BESLENME KONUSUNDAKİ TERCİHLER
Fırsat olursa hangi fiziksel aktivite türlerini yapmayı tercih edersiniz?
Bireylerin fırsat bulurlarsa yapmayı tercih edecekleri fiziksel aktiviteler arasında listenin başında
yüzmenin, at binmenin ve balık tutmanın/avlanmanın yer aldığı görülüyor. Yürüyüş ve dans etme de
kayda değer ölçüde tercih edilen aktiviteler arasında.
Fiziksel aktivite türlerinin çok çeşitli olmadığı ve genellikle spor dallarını içerdiği görülüyor.
2%
3%
5%
5%
6%
6%
6%
6%
9%
9%
11%
12%
15%
15%
18%
25%
37%
Hentbol
Masa Tenisi
Bilardo
Aerobik
Basketbol
Voleybol
Kondisyon Egzersizleri
Jimnastik
Tenis
Dövüş Sporları
Koşu
Futbol
Dans
Yürüyüş
Balık Tutma/Avlanma
At Binme
Yüzme
Fırsat Olsa Hangi Fiziksel Aktivite Türlerini Yapmayı Tercih Edersiniz?
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
En Sık Yapılan Fiziksel Aktivite Çeşitleri
En sık yapılan fiziksel aktiviteler içinde yürüyüşün kayda değer bir farkla ilk sırada yer aldığı görülüyor.
0%
0%
0%
1%
1%
1%
1%
2%
2%
2%
3%
3%
5%
5%
5%
8%
10%
43%
At Binme
Hentbol
Tenis
Dövüş Sporları
Aerobik
Balık Tutma/Avlanma
Jimnastik
Bilardo
Masa Tenisi
Yüzme
Voleybol
Basketbol
Dans
Bisiklet
Kandisyon Egzersizleri
Koşu
Futbol
Yürüyüş
Fiziksel Aktiviteler
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Cinsiyete Göre Ulaşım Tercihleri
Cinsiyete göre ulaşım tercihlerine bakıldığı zaman kadınların ve erkeklerin en çok yürüyerek ulaşımı
tercih ettikleri görülüyor.
0%
0%
1%
3%
7%
68%
86%
1%
2%
4%
5%
40%
57%
79%
Uçak
Kamyon
Motosiklet
Bisiklet
Araba
Toplu Taşıma
Yürüyüş
Ulaşım, Cinsiyet
Kadınlar
Erkekler
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
3. BMI ÖLÇÜMLERİ SONUÇ GRAFİKLERİ
Vücut-Kitle İndeksi (Body-Mass Index, BMI) Nedir?
BMI temel olarak bireyin kilosu ile boyunun oranıdır.
Hesaplanması: [BMI değeri] = kilo (kg) / boy2 (m2)
BMI kategorileri:
(1) Zayıf (BMI < 18.5)
(2) Normal (BMI 18.5 – 25)
(3) Kilolu (BMI 25 – 30)
(4) Obez (BMI 30+ )
Yaş Gruplarına Göre Beden Kitle Kategorileri Dağılımı
Kilolu ve obez olma durumunun yaş ilerledikçe arttığı görülüyor.
15-19 20-24 25-29 30-34 35-44 45-54 55+
11%
17,3%
29,2%
35,5%
55,9%
63,2% 66,3%
(Kilolu + Obez) x Yaş
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Beden Kitle Kategorileri Dağılımı
Erkeklerin 44 yaşına kadar, kadınların ise 45 yaşından sonra kilolu ve obez olmaya daha eğilimli
oldukları görülüyor.
Yaş gruplarına göre bakıldığında iki önemli kırılma olduğu görülüyor; biri 25 diğeri 35. Bu yaşlardan
sonra obez oranlarında önemli bir artış görülüyor.
Kadınlarda ise kilolu veya obez olma durumunun daha çok 45-54 ve 55+ yaş gruplarında olduğu
görülüyor.
25-40 Yaş Arası Medeni Duruma Göre BMI Dağılımı
25-40 yaş grubu için evli bireylerin BMI değerlerinin bekâr bireylerin BMI değerlerine oranla daha
yüksek olduğu görülüyor.
43%
17% 24%
36% 41%
63% 58% 62%
37%
5% 11%
24% 29%
50%
68% 70%
Genel 15-19 20-24 25-29 30-34 35-44 45-54 55+
(Kilolu + Obez) Kadın & Erkek x Yaş
Erkekler Kadınlar
0
10
20
30
Evli Bekar
25,22 22,99
Medeni Durum x BMI, 25-40 Yaş Grubu
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Sosyo-Ekonomik Sınıflara Göre Kilolu ve Obez Dağılımı
Kilolu ve obez olma durumu en çok DE sosyo-ekonomik sınıfta görülüyor.
AB C DE
38% 39% 49%
(Kilolu + Obez) x SES
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Sosyo-Ekonomik Durum, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre BMI Dağılımı
DE Sosyo-Ekonomik sınıfında ve 55+ yaş grubunda olanların obez olmaya daha yakın oldukları
görülüyor.
15-19 yaş arası grubunda olanların zayıf olmaya daha yakın olduğu görülüyor.
Erkekler ve 35-54 yaş grubundakilerin kilolu olmaya daha yakın oldukları görülüyor.
Erkekler, 20-29 yaş grubundakiler ve B ve C Sosyo-Ekonomik sınıfındakilerin normal kiloda olmaya daha
yakın oldukları görülüyor.
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
4. AVRUPA TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI
Yeterli Seviye PAL için Avrupa Ülkeleri ve Türkiye Karşılaştırması
Türkiye’nin genel fiziksel aktivite seviyesinin Avrupa ortalamasının altında olduğu görülüyor.
Fakat Akdeniz ülkelerine bakıldığı zaman Türkiye, fiziksel aktivite seviyesi olarak ortalama bir Akdeniz
ülkesi olarak görülüyor (İtalya’ya çok yakın ve Fransa ve İspanya’dan daha iyi durumda)
Genel olarak bakıldığında Türkiye’nin sadece İsveç ve Fransa’dan daha iyi durumda olduğu görülüyor.
31
25 23 24 25 25 26 26
29 29
33 33 34 36 37
40
44
10
15
20
25
30
35
40
45
Avrupa Ülkeleri Arasında Türkiye: Yeterli Seviye için PAL Karşılaştırması
TÜRKİYE TOPLUMUNUN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ ARAŞTIRMASI
Avrupa ve Türkiye Sedanter PAL Değeri Karşılaştırması
Sedanter (hareketsiz) seviye PAL için Türkiye’den kötü durumda olan yalnızca Belçika ve Fransa olduğu
görülüyor.
31
37,8
19,3
22,3 23,8 24,1
25,8
29,6 31,2 32,1 33,1
34,7 35,3 35,7 37,4
39,8
43,1
10
15
20
25
30
35
40
45
Avrupa Ülkeleri Arasında Türkiye: Sedanter Seviye için PAL Karşılaştırması
Recommended