Türkiye ve Dünyada Enerji Verimliliği ve - EyoderTÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ...

Türkiye ve Dünyada Enerji Verimliliği veEnerji Yönetim Sistemi (50001)

14 Kasım 2017

A. Naci IŞIKLI

EYODER(Yönetim Kurulu Murahhas Üye)

Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji UzmanıEnerji Yönetim Sistemi (ISO 50001) Danışmanı

ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ(EYODER)

Kuruluşu: Mayıs 2010

Amaçlar:

▪ Sinerji yaratmak amacıyla Enerji VerimliliğiDanışma (EVD) şirketlerini bir Sivil Toplum örgütüçatısı altında bir araya getirmek,

▪ Türkiye’deki Enerji Verimliliği (EV) sektörününgelişimine katkı sağlamak,

EYODER(PROJELER)

EYODER(PROJELER)

EYODER(PROJELER)

EYODER(PROJELER)

TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ

TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ

TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ

TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ

▪ Türkiye’nin ana enerji kaynakları: doğalgaz ve petrol (dışa bağımlılık sırası ile %98 ve %92)

▪ Enerji ithalatı için 2014 harcaması: yaklaşık 55 Milyar USD (toplam ithalat 242 Milyar USD)

▪ 2017 yılı ilk yarısında Enerji ithalatı : 17 milyar USD (toplam ithalat 108 milyar)* 2016’ya göre artış %32

▪ Artan talep nedeniyle 2023 yılında beklenen: 106 Milyar USD

* Enerji Gündemi: 6 Ağustos 2017

TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ

Kaynak : YEGM

ENERJİ ve ÇEVRE(Sera Gazları)

İKLİM GERÇEKLERİİklim Değişikliğini Neler Tetikliyor?

- Yeryüzünde 7,4 milyar insan yaşıyor

- Her gün 41 milyon ağaç kesiliyor

- Gökyüzüne her gün 100.000 uçak

gönderiyoruz

- Her gün 1.2 milyar araç yollarda

- Şehirlerimizde her gün 10,5 milyon

ton kömür, 9,5 milyon metreküp

doğal gaz ve 95 milyon varil petrolü

yakıyoruz.

- Tüm bunlar 95 milyon metreküp

CO2 salımına sebep oluyor

- İnsanların iklim değişikliğindeki rolü

doğal olayların 170 katı

Kaynak: Australian National University (ANU)

ENERJİ ve ÇEVRE(Sera Gazları)

ENERJİ ve ÇEVRE(Sera Gazları)

ENERJİ ve ÇEVRE(İklim Değişikliği)

ENERJİ ve ÇEVRE(İklim Değişikliği)

ENERJİ ve ÇEVRE(İklim Değişikliği)

ENERJİ TALEBİNİN KARŞILANMASI

Türkiye’nin artan enerji talebi nasıl karşılanabilir?1- ARZ tarafı yaklaşımı (MEGAWATT)* Arzı arttırmak = Daha çok üretim, çevresel etkiler* İthal kaynak = Cari açık (petrol, doğal gaz, türbin, PV panel vb.), arz güvenliği riski* Yapılabilecekler = Daha düşük fiyattan satın almaya çalışmak, kaynak çeşitliliğine gitmek2- TALEP tarafı yaklaşımı (NEGAWATT)* Talebi azaltmak = Enerji Verimliliği* Yerli kaynak = Üretim, istihdam, ekonomik faaliyet, ar-ge* Yapılabilecekler = Devlet desteği (kısa sürede kaldıraç etkisi)

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

Between 1980 and 2014, ACEEE estimates that energy efficiency

efforts (blue) have steadily increased the amount of energy we save,

such that by 2014, energy efficiency savings totaled the equivalent of

nearly half of our actual energy use.

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

• Önümüzdeki 40 yıl içinde enerji tüketimi

%50 artacak .

• Küresel ısınmayı önlemek için emisyonların

%50 azaltılması gerekiyor.

Tek çare, enerji verimliliğinin 3 kat

arttırılması ....

ENERJİTASARRUF - VERİMLİLİK

TASARRUF: Hizmet veya üretimde,

konfor ve kalite şartlarını düşünmeden

daha az tüketmektir.

VERİMLİLİK: Aynı hizmeti veya üretimi,

konfor ve kalite düşmeden daha az

enerji kullanarak yapmaktır.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

Enerjiyi verimli kullanmak demek;

• Sahip olduğumuz konfor

• Yaptığımız üretim

• Harcadığımız iş gücü

• Miktarında herhangi bir azalma olmadan, enerjiyi daha

verimli kullanabilmektir.

Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse enerji verimliliği,

• “aynı işi daha az enerji kullanarak gerçekleştirebilmek”

demektir.

ÇÖZÜM

ÇÖZÜM

Öncelik ENERJİ TALEBİNİ DÜŞÜRMEK olmalıdır

(Enerji Verimliliği)

Yenilenebilir Enerji,

Enerji Verimliliğinin alternatifi değildir.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

AB HEDEFLER

• AB - SERA GAZI EMİSYON DEĞERLERINI

• 2030 YILINA KADAR %40 ORANINDA AZALTMA

- % 20

Sera Gazı Emisyonları

% 20

Yenilenebilir Enerji

% 20

Enerji Verimliliği

≤ - % 40

(1990 değerlerine göre)

Sera Gazı Emisyonları

≥ % 27

Yenilenebilir Enerji

≥ % 27*

(1990 değerlerine göre)

Enerji Verimliliği

2020(2011 Yeni Enerji

verimliliği planı)

2030(24 Ekim 2014 tarihli

2030 climate and

energy framework sets)

*- 24 Ekim 2014 tarihli belgeye göre: 2020 yılında, % 30 seviyesi göz önünde bulundurularak gözden geçirilecek

- Avrupa komisyonu 30 Kasım 2016 tarihinde, 2030 hedefinin %30 olarak revize edilmesini önerdi

TÜRKİYE ENERJİ TÜKETİMİSEKTÖREL DAĞILIMI

ENERJİ VERİMLİLİĞİ POTANSİYELİ

▪Dünya Bankası tarafından 2010 yılında hazırlanan raporda; %27 oranında enerji verimliliği tasarrufu potansiyeline işaret edilmiştir.

http://siteresources.worldbank.org/TURKEYEXTN/Resources/361711-1294661147811/TurkeyEE-en.pdf

SANAYİ VE BİNA SEKTÖRLERİNDEKİ

ENERJİ VERİMLİLİĞİ POTANSİYELİ

Tasarruf Potansiyeli %Tasarruf

Potansiyeli ‘000 TEP/yıl

Elektrik Yakıt

Sanayi 25% 8.015

Demir-Çelik 21 19 1.402

Çimento 25 29 1.124

Cam 10 34 261

Kağıt 22 21 206

Tekstil 57 30 1.097

Gıda 18 32 891

Kimyasal 18 64 2.283

Diğer - - 729

Bina 30% 7.160

Konut 29 46 5.655

Kamu ve Ticari 29 20 1.505

Toplam 27% 15.152

ENERJİ VERİMLİLİĞİ POTANSİYELİ

* T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2017 Bütçe Sunumu

2016-2040 Yılları Arasında Yeni Politikalar Senaryosu

Dikkate Alındığında Kaynaklara Göre Enerji Arzı

Altyapısı için yapılacak Yatırımların Dağılımı*

ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU

Enerjinin etkin

kullanılması

İsrafın önlenmesi

Çevrenin korunması

Enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki

yükünün hafifletilmesi

için

Enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması

AMAÇ

ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU

Enerjinin tamamını faydaya

dönüştüren

kişi başına enerji

kullanımı yüksek

birim yurtiçi hasıla başına

az enerji tüketen

Türkiye.

VİZYON

ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU

ÜRETİM İLETİM DAĞITIM TÜKETİM

İLETİM VE DAĞITIM

ŞEBEKELERİNDE

ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİNDE

ULAŞIMDABİNALARDASANAYİDE

VERİMLİLİK

HEDEF

ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ(2012- 2023)

Amaçlar:

▪ sonuç odaklı ve somut hedeflerle desteklenmiş bir politika seti belirlenmesi

▪ hedeflere ulaşmak için yapılması zorunlu eylemlerin, bu eylemlerin yerine getirilmesinden sorumlu kuruluşlarla birlikte tanımlanması

▪ kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının katılımcı bir yaklaşımla ve işbirliği çerçevesinde hareket etmesinin sağlanması

2023 Hedefi:

▪ Türkiye’nin GSYİH başına tüketilen enerji miktarının (enerji yoğunluğunun) 2011 yılı değerine göre en az %20 azaltılması

ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ(2012-2023)

ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ(2012- 2023)

Stratejik Amaçlar:

1. Sanayi ve hizmetler sektöründe enerji yoğunluğunu ve enerji kayıplarını azaltmak

2. Binaların enerji taleplerini ve karbon emisyonlarını azaltmak; yenilenebilir enerji kaynakları kullanan sürdürülebilir çevre dostu binaları yaygınlaştırmak

3. Enerji verimli ürünlerin piyasa dönüşümünü sağlamak

4. Elektrik üretim, iletim ve dağıtımında verimliliği artırmak, enerji kayıplarını ve zararlı çevre emisyonlarını azaltmak

ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ(2012-2023)

Stratejik amaçlar (devamı)

5. Motorlu taşıtların birim fosil yakıt tüketimini azaltmak, kara, deniz ve demir yollarında toplu taşıma payını artırmak ve şehiriçi ulaşımda gereksiz yakıt sarfiyatını önlemek

6. Kamu kesiminde enerjiyi etkin ve verimli kullanmak

7. Kurumsal yapıları, kapasiteleri ve işbirliklerini güçlendirmek, ileri teknoloji kullanımını ve bilinçlendirme etkinliklerini artırmak, kamu dışında finansman ortamları oluşturmak

ENERJİ VERİMLİLİĞİ STRATEJİ BELGESİ(2012-2023)

ULUSA L ENERJİVERİMLİLİĞİ EYLEM PLANI

ULUSA L ENERJİVERİMLİLİĞİ EYLEM PLANI

▪ 10. Beş Yıllık Kalkınma Planı▪ Nitelikli İnsan Güçlü Toplum▪ Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme▪ Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre▪ Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği

▪ 2018 hedefleri

▪ Yıllık % 5.5 büyüme hızı▪ 277 Milyar ABD Doları ihracat▪ 16,000 ABD Doları kişi başına gelir▪ İşsizliğin % 7.2’ye indirilmesi▪ Enflasyonun % 4.5’a düşürülmesi

▪ Enerji Verimliliği hedefi, 2012 yılında yayımlanan Enerji VerimliliğiStrateji Belgesinde yer alan 2023 yılına kadar enerji yoğunluğununen az % 20’ye indirilmesi taahhüdünü doğrulamaktadır.

10. Beş Yıllık Kalkınma Planı(2014-2018)

10. Plan: Enerji Alanındaki Genel Amaç ve Hedefler

Enerjinin • nihai tüketiciye sürekli, kaliteli, güvenli,

• asgari maliyetlerle arzını ve,

• enerji temininde kaynak çeşitlendirmesini

esas alarak; ▪ yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını mümkün olan en üst düzeyde

değerlendiren,

▪ nükleer teknolojiyi elektrik üretiminde kullanmayı öngören,

▪ ekonominin enerji yoğunluğunu azaltmayı destekleyen,

▪ israfı ve enerjinin çevresel etkilerini asgariye indiren,

▪ ülkenin uluslararası enerji ticaretinde stratejik konumunu güçlendiren

▪ rekabetçi bir enerji sistemine ,

ulaşılması temel amaçtır.

10. Beş Yıllık Kalkınma Planı(2014-2018)

10. Beş Yıllık Kalkınma Planı(2014-2018)

Gelişmeler ve Hedefler 2006 2012 2013 * 2018

Birincil Enerji Talebi (BTEP) 99.642 119.302 123.600 154.000

Elektrik Enerjisi Talebi (GWh) 174.637 241.949 255.000 341.000

Kişi Başı Birincil Enerji Tüketimi (TEP/kişi) 1,44 1,59 1,62 1,92

Kişi Başı Elektrik Enerjisi Tüketimi (kWh/kişi) 2.517 3.231 3.351 4.241

Doğal Gazın Elektrik Üretimindeki Payı (%) 45,8 43,2 43 41

Yenilenebilir Kaynakların Elektrik Üretimindeki Payı (%) 25,3 27 27,7 29

Elektrik Kurulu Gücü (MW) 40.565 57.058 58.500 78.000

Enerji Yoğunluğu (TEP/1000 Dolar) 0,288 0,276 0,272 0,243

* Estimated

ENERJİ YÖNETİMİ

Enerji Yöneticisi Enerji Yönetim BirimiEndüstri > 1.000 TEP > 50.000 TEP

Organize Sanayi Bölgeleri > 50 İşletme

Kamu Binaları > 10.000 m2 veya > 250 TEP

Ticari ve Hizmet Binaları > 20.000 m2 veya > 500 TEP

Termik Santrallar > 100 MW

ENERJİ YÖNETİMİ

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

Etkin bir EnYS kurulması sonucunda, sadece oluşacak farkındalık ile (önemli

ölçüde bir yatırım yapmadan) %10-15 oranında enerji verimliliği sağlanabilir.

Enerji tüketimi konusunda bilinç düzeyi yüksek olan Kanada’da ISO 50001

uygulanan tesislerde ilk 18 ayda %10 civarında, 4 yılın sonunda ise %20

tasarruf sağlandığı görülmüştür.

http://oee.nrcan.gc.ca/publications/statistics/parliament/2015-

2016/pdf/parliament15-16.pdf sf 12 ve 24

İşletme genelinde sistematik bir yol haritası ile tüm enerji tüketim noktalarının

etüt edilmesi ve “teknik ve ekonomik açıdan uygulanabilir” projelerin

gerçekleştirilmesi ile potansiyel olarak %30’lara ulaşan enerji tasarrufuna

ulaşılabilir.

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

Finansal faydalar:

Enerji tüketiminin azaltılması sayesinde maliyetlerde düşüş görülür,

Maliyetlerin düşmesi sonucunda firmanın pazarda rekabet gücü ve karı artar;

Cihaz/ekipmanlar sürekli izlenir, bu sayede ortaya çıkabilecek arızalar ve duruşlar

önlenir,

Firma değişen enerji fiyatlarından daha az etkilenir,

Yasal yükümlülüklere uyum:

Enerji kullanımına ve enerji ilgili tüm yasal düzenlemelere uyum gerçekleşir,

Sera gazı emisyonları azalması gerçekleşerek mevcut ve gelecekte oluşturulabilecek

düzenlemelerde uyum kolaylaşır, (karbon vergisi vb)

ENVER Yönetmeliği 8. madde (2) fıkrasına göre; yükümlü endüstriyel işletmelerdeki,

organize sanayi bölgelerindeki ve binalardaki enerji yönetimi sistemleri, ISO 50001

Standardına uygun şekilde oluşturulmalıdır,

ENVER Yönetmeliği 15. madde (3) fıkrasının b) bendine göre; Verimlilik Arttırıcı Proje

(VAP) desteklerinden yararlanmak için (proje bedelinin %30’u hibe olarak

verilmektedir) ISO 50001 belgesine sahip olunması gerekmektedir,

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

Harici Kazanımlar:

Kurumun yeşil iş ve sosyal sorumluluk imajı artar,

Sera gazı emisyonları ve karbon ayak izi azalır,

Kuruluşun marka değeri artar,

Dahili kazanımlar:

Rekabet gücünün artması sonucu, firmanın sürekliliği ve çalışanların iş güvencesi artar,

Sürekli iyileştirme çalışmaları sonucu birimler arası koordinasyon gelişir,

Enerji risklerine dair alınan önlemler ile daha güvenli bir çalışma ortamı sağlanır,

Farkındalık eğitimleri sonucunda iş performansı gelişir, kurumsal kimlik güçlenir,

çalışanların aidiyet duygusu artar, Enerji performansı iyileştirmeleri adına yeniliklerin takip edilmesi sağlanır.

PUKO Çevrimi

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

1- Kapsam

2- Referanslar

3- Terimler ve Tanımlar

4- Enerji Yönetim Sistemi Şartları

4.1- Genel Şartlar

4.2- Yönetim Sorumluluğu

4.3- Enerji Politikası

4.4- Enerji Planlama

4.5- Uygulama ve Operasyon

4.6- Kontrol

4.7- Yönetimin Gözden Geçirmesi

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

Enerji Yönetimi Aşamaları

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ(ISO 50001)

EVD HİZMETLERİ

EVD ŞİRKETLERİ

- Enerji Yönetimi Hizmetleri,

- Enerji etütleri,

- Verimlilik arttırıcı projeler (VAP)

- VAP uygulamaları,

- Gönüllü anlaşmalar için projeler,

- EV uygulamaları,

- Enerji Yöneticisi eğitimleri,

- Enerji Kimlik Belgesi (Mevcut binalar için),

- Danışmanlık,

EVD HİZMETLERİ

**Mevcut binalar için EKB alma tarihi 2020**

- Kademeli geçiş sağlanmalı,

- Alım-satımda DASK gibi zorunlu belge haline

gelmeli,

- Devlet kurumlarının kiralama ve satın

almalarında minimum C sınıfı binaların

seçilmesi zorunlu tutulmalı,

- EKB sınıfını C ve üzerinde olan binalara

doğalgaz, elektrik ve emlak vergisinde indirim

sağlanmalı,

- EV uygulaması (mantolama, pencere

değişimi, kazan yenilenmesi, aydınlatma

tadilatı vb. yapılması) ve sonunda C sınıfı ve

üzerinde sertifika alınması durumunda KDV’de

indirim sağlanması vb…

EVD HİZMETLERİENERJİ KİMLİK BELGESİ (EKB)

EVD ŞİRKETLERİ

Yetkili EVD Şirketleri*Toplam : 43Sanayi: 15Binalar : 37

Sanayi ve binalar : 9Eğitim : 3

* 06 Kasım 2017 itibarı ile

EVD ŞİRKETLERİ(PROJE-UYGULAMA)

EVD ŞİRKETLERİ(PROJE-UYGULAMA)

EVD ŞİRKETLERİ(PROJE-UYGULAMA)

EVD ŞİRKETLERİ(PROJE-UYGULAMA)

EVD ŞİRKETLERİ(PROJE-UYGULAMA)

EVD ŞİRKETLERİ(PROJE-UYGULAMA)

KENTSEL DÖNÜŞÜM

Kentsel Dönüşüm Enerji Verimliliği uygulamaları için

bir fırsat olarak görülmeli çevre dostu, yeşil, pasif

evler projelendirilmeli.

SÜRDÜRÜLEBİLİR YERLEŞMELER

ISI ADASI

BETTER HOME RENOVATION

ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ(EYODER)

Teşekkürler

ENERJİ YÖNETİMİ DERNEĞİ

www.eyoder.org.trinfo@eyoder.org.tr

naci.isikli@eyoder.org.tr