View
228
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
1/19
1
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
2/19
YENİ MEDYADA KRİZ YÖNETİMİ
DANIŞMAN: DOÇ. DR. MEHMET SEZAİ TÜRK
HAKAN ÇOKAKTAŞ 158237110
RADYO, TELEVİZYON VE SİNEMA ANABİLİM DALI RADYO, TELEVİZYON VE SİNEMA BİLİM DALI
YENİ MEDYA VE REKLAMCILIK DERSİ YÜKSEK LİSANS ÖDEVİ
GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
OCAK 2016
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
3/19
1
YENİ MEDYADA KRİZ YÖNETİMİ
Hakan ÇOKAKTAŞ
ÖZET
Hızlı bir değişim ve ilerleyiş içerisinde olan dünyada, gelişen teknolojilerle birlikte
hayatımızı yeni bir medya türü ve yeni mecralar girdi. Yeni medya olarak adlandırabileceğimiz
bu atılımla birlikte sosyal ve toplumsal reflekslerimizde dönüşüm yaşadı. İnternet dediğimiz
kavramın hayatımıza girmesinin tarihi çok eskilere dayanmamasına karşın, internetin
sınırsızlığı ve dünyanın kapılarını ekranlarımıza taşımasıyla birlikte her alanda hızlı bir değişim
süreci başladı. Bu değişimle birlikte insanlar hızla yeni medya olarak adlandırdığımız mecranın
içerisinde ki sosyal ağlara katılmaya ve hatta onları hayatlarının vazgeçilmez bir bağı haline
getirmeye başladılar. Bu açıdan bakıldığında şirketler ve kurumlar da sosyal medyayı her
yönüyle etkili bir şekilde kullanma yarışına girdiler. Bu mecraların şirketler açısından
tüketiciye ulaşmada ve istediği mesajları göndermede maliyet açısından düşük bir gider
oluşturması şirketlerin bu ağları fazlaca kullanmasında etkili oldu.
Yeni medya k avramının içerisinde yer alan ağlar insanlar arasında, insanlarla kurumlar
arasında ve tüketicilerle şirketler arasında çift yönlü, düşük maliyetli ve hızlı bir iletişimin
kurulabilmesinde önemli roller aldığı gibi, bu ağlar zaman zamanda beklenmedik bir a nda ve
bir kaos yaratacak biçimde olayların başladığı ve yayıldığı bir mecra da olabilmektedir. Bu tür
olayları kriz olarak tanımlayabiliriz. Bu çalışmanın birinci bölümünde sosyal medyanın ve
işlevlerinin ne olduğu birkaç örnekle açıklanacak, ikinci bölümünde krizin ne olduğu ve
kimlerin krizlerle karşı karşıya gelebileceğine değinilecek ve son olarak iki adet örnek olay
analizi yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yeni Medya, Sosyal Medya, Kriz, Sosyal Medyada Kriz Yönetimi, Bp Örneği, Melek BAYKAL
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
4/19
2
1.Yeni Medya, Sosyal Medya ve Özellikleri
Yeni medyada yaşanan krizlere, bu krizlerin kimlerin başına gelebileceğine ve bu
krizlerle nasıl başa çıkılmaya çalışıldığına değinmeden evvel sosyal medyanın ne olduğuna,
özelliklerine ve örnek olarak birkaç sosyal ağa değinmek konunun anlaşılırlığı açısından faydalı
olacaktır.
“İnternetin yaygınlaşması ile birlikte içerik paylaşımı sağlayan yazılımlar geliştirilmiştir.
Bu internet uygulamalarını kullanan katılımcıların online ortamlarda fotoğraf, düşünce, yer
paylaşımları yaparak kendilerini ifade etmeleri ve diğer kişilerle iletişime geçmeleri yeni bir
mecra doğurmuştur (Çokaktaş, D 2015: 44).”
Sosyal medya yahut yeni medya, hızla ilerleyen internet ve mobil teknolojiler sayesinde
meydana gelen, kullanan insanların zamansal ve mekânsal bir bağımlılığın haricinde interaktif
bir biçimde etkileşim içinde oldukları bir tür sanal medyadır. Başlıca yeni medya araçlarına
örnek olarak; mobil iletişim, internet merkezli medya ve sosyal medya verilebilir.
“Sosyal medya için yeni kavramının kullanılması; mesajın değil, ortamın paylaşılmasında getirilen yenilik nedeniyledir. Tarih boyunca insanlar ve toplumlar arası bir
mesajlaşma hep olmuştur. Kimi zaman haber güvercini, duman ve en ilkel çağlarda mağara
duvarları yazılarından, günümüzde kullanılan son sürat teknoloji ile iletilen bilgiye kadar, temel
amaç hep mesajın taşınması olmuştur. Günümüzde ise bilgi, her türlü veri ile birlikte ortamın
taşınması şeklinde oluşmasından dolayı, Yeni Medya kavramı ortaya çıkmıştır (Sanlav, Ü 2014:
29).”
Sosyal medya nam-ı diğer yeni medya geleneksel medyadan bazı noktalarda
ayrılmaktadır. Bu noktalar yeni medyanın özellikle iş dünyasında şirketler tarafından nasıl
cazibe merkezi haline geldiğinin anlaşılmasında önemlidir. “Sosyal medyanın geleneksel
medyadan ayrıldığı en önemli nokta dinamik ve yaşayan bir mecra olmasıdır. Geleneksel
medya araçlarından televizyon, yazılı basın araçları ya da açık hava mecralarından farklı olarak
karşılıklı iletişime geçme imkânı sunmaktadır. Kullanıcı odaklı olan sosyal medyada çoksesli
bir ortam bulunmaktadır (Yamamoto, G ve Şekeroğlu, Ö 2014: 11).” Bu karşılıklı iletişime
imkân veren sistem de tüketici-şirket, vatandaş-devlet ve kişiler arasında mekânsal ve zamansal
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
5/19
3
bağın kalkmasına sebep olarak hem hızlı bir iletişim sürecine hem de konunun devamında
değinilecek olan kriz yaratan olayların hızlı bir şekilde yayılmasına vesile olabilmektedir. Bu
durum da bu tür mecraların olaya ve zamana bağlı olarak hem avantajlı hem de dezavantajlı
olabileceğine atıfta bulunmaktadır.
Yeni medyayı geleneksel medyadan ayıran diğer özellikler de; dijitallik, etkileşimsellik,
hızlılık, mali açıdan uygunluk, yaygınlık ve ölçülebilirlik olarak sıralanabilir (Binark, M ve
Bayraktutan, G 2013: 19).
Yeni medya mecrasını meydana getiren çok sayıda sosyal ağ bulunmaktadır. Bu ağlar
bazen sadece ortaya çıktığı ülkeye has olabildiği gibi, evrensel bir üne ve kullanıcı ağına da
sahip olabilmektedir. Küresel bir kullanıcı ve kullanım ağına sahip olan sosyal ağlara örnek
olarak özellikle Facebook ve Twitter verilebilir.
Facebook Mark Zuckerberg’in 2004 yılında başlangıcında bir üniversitenin sosyal ağı
olarak kurduğu fakat sonrasında hızla küresel bir şekle bürünerek bir milyardan fazla kullanıcı
sayısına ulaşan bir sosyal ağdır.
Facebook’un krizlere maruz kalma potansiyeli en yüksek olan şirketler açısından
önemini anlamak açısından şu görüş önemlidir. “ Her yaş ve meslek grubundan kişinin
kullanıcısı olduğu bu platformda yer almak markalar için bir fırsat oluşturmaktadır. Firmanın
açacağı Facebook sayfası ürün ve hizmetlerini sanki web sitesinde sergiliyor gibi kullanıcılara
sunma imkânı sunmaktadır. Facebook kullanıcılarının firmanın sayfasını beğenmesiyle birlikte,
firmanın kendi sayfasındaki tüm gelişmeler kullanıcıların ana sayfasında gözükmekte bu
sayede kullanıcılar firma hakkında bilgileri takip edebilmektedir (Çokaktaş, D 2015: 52).”
Burada firmayla ilgili gelişmelerin ki bu bir krize yol açabilecek bir gelişmede olabilir tüm
kullanıcıların ana sayfalarında gözükebildiği söylenmektedir. Buda olası bir krizin nasıl hızlı
bir biçimde yayılabileceğinin görülmesinde önemlidir.
2006 yılında 19 Kasım 1976 doğumlu Amerikalı yazılım mimarı ve iş adamı Jack Dorsey
tarafından kurulan Twitter; 140 karakterden oluşan tweet adı verilen internet kısa mesajlarınıngönderildiği ve başkalarının mesajlarının okunabildiği bir mikro-blog servisidir. Twitter; her
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
6/19
4
geçen gün karmaşıklaşan internet dünyasına basit takip mekanizması sağlamaktadır. Twitter
sayesinde kişisel olarak yapılabilecekler; gündem takip edebilir, katkıda bulunulabilir. Sanal
ortamda hayatın her alanına entegre olunabilir (Sanlav, Ü 2014: 64).
2.Kriz, Kriz Yönetimi ve Sosyal Medyada Kriz Yönetimi
Sosyal medyada meydana gelen kr izlere ve bu krizlerle nasıl başa çıkılmaya çalışıldığına
geçmeden evvel öncelikle krizin ne olduğunu, krizlere yol açan faktörleri, bir kriz meydana
gelmeden yahut kriz alarmı alındığında yapılması gerekenleri görmekte ve tanımlamakta fayda
vardır.
Literatürde kriz kavramına dair net ve ortak olarak kabul edilen bir tanım
bulunmamaktadır ancak genel hatlarıyla krizi tanımlamak gerekirse; Bir marka, kurum veya
şahsın hedeflerini tehdit eden, bazen de bunları tehlikeye sokan ve ivedi bir tepkide
bulunulmasını gerektiren, beklenmeye ve yıkıcı olabilen durumlardır. Brewton’e göre,
“karşılaşılan bir durum faaliyetlerde ciddi aksama, devletin kurumsal alanda gerçekleştirdiği
düzenlemelerde artma, işletme hakkında kamuoyunda olumsuz algılama, finansal açıdan
zorlanma, yönetim zamanını verimsiz kullanma, iş görenin moralinde ve desteğinde
zayıflamaya yol açıyorsa kriz olarak nitelenebilir [(Brewton, 1987: 10) Alıntı: Murat, G ve
Mısırlı, K 2014 ].” Bir başka tanımlamaya göre kriz; bir örgütün üst düzey hedeflerini tehdit
eden, bazen de örgütün yaşamını tehlikeye sokan ve acil tepki gösterilmesini gerektiren;
örgütün kriz öngörme ve önleme mekanizmalarının yetersiz kaldığı gerilimli bir durumdur (
Can, H 1997: 312 ).
Krizlere yol açan çok sayıda faktör bulunmaktadır. Bu faktörleri dış çevre ve iç çevre
faktörleri olarak ikiye ayırmak mümkündür (Ataman, G 2002: 243). Dış çevre faktörleri;
Sosyo-kültürel çevre kaynaklı,
Politik ve hukuki çevre kaynaklı,
Teknolojik çevre kaynaklı,
Rekabet koşullarında meydana gelen değişiklikler ve doğa kaynaklı felaketler şeklinde
sıralanabilir.
Buna karşılık,
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
7/19
5
İşletmenin büyüklüğü,
İşletmenin iş yaşamında ki konumu,
Yapılan işin özellikleri,
Yetersiz ve kalitesiz iletişim, koordinasyon ve kontrol, Katı ve hiyerarşik örgüt yapısı,
Örgütün merkezileşme boyutu,
Yönetimin idarede ki yetersizliği krize yol açan iç çevre faktörlerini meydana
getirmektedir.
Örgütlerin içinde bulundukları çevresel etmenler belirsizleştikçe, başlarına gelen krizler
de aynı şekilde karmaşık bir hâl almaya başlar. Günümüzde işletmeler sadece kendi yürüttükleriiş kollarına ilişkin değil aynı zamanda ülke çapında yahut küresel çap ta meydana gelen ve
birçok insanı alâkadar eden krizleri de göz önünde bulundurmak durumundadırlar. Krizler
sosyolojik ve teknolojik etmenlerin örgüt ve çevre etmenleriyle etkileşiminden meydana
gelmektedir (Murat, G ve Mısırlı, K 2005: 4 ). Bu sebeple krizlerin iç-dış çevre ve teknik -sosyal
boyutlarda sınıflandırılması ve bu kategorizasyonun bir şema şeklinde gösterilmesi daha
açıklayıcı olacaktır.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
8/19
6
Örgütsel Kriz Türleri
Kaynak: Gürkan, Haşit, 2000, İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Türkiye’nin Büyük Sanayi İşletmeleri Üzerinde
Yapılan Araştırma Çalışması, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s.17
GRUP 2
Yaygın çevresel
zararlar
Rekabetin hızlanması
Hükümet krizleri
Uluslararası krizler
GRUP 1
Ürün/servis hataları
Fabrika hataları/
endüstriyel kazalar
Bilgisayar arızaları
Eksik- gizli bilgi akışı
İflas
GRUP 3
Değişikliklere uyumsağlayamama
Örgütsel bozukluk
İletişimsizlik
Sabotaj
Üretimin engellenmesi
Taklitçilik
Kötü niyetli söylenti ve
iftiralar
Kanun dışı faaliyetler Cinsel taciz
Mesleki hastalıklar
GRUP 4
Sabotaj
Terörizm
Yöneticilerin fidye
karşılığı kaçırılması
Üretimin engellenmesi
Taklitçilik
Kötü niyetli söylenti ve
iftiralar
Çalışanların greve
gitmesi Boykotlar
TEKNİK / EKONOMİK
KRİZLER
SOSYAL / BEŞERİ / ÖRGÜTSEL
KRİZ FAKTÖRLERİ
DIŞ ÇEVRE FAKTÖRLERİ İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
9/19
7
Bir kurumu komple etkileyecek boyutta ki krizler yaşanmadan evvel kısa süreli ve
küçük ölçekte birtakım kriz sinyalleri alınabilmektedir. Kurumlar bu sinyalleri fark ettikleri
dönemlerde önlem almadıkları takdirde yaşanacak olan kriz daha şiddetli bir hale gelmektedir.
Şiddetli kriz sürecinde krizi atlatamayan kurumlar kronik hale gelen bir krizle uğraşmak
zorunda kalırlar. Bu durum, krizin kurumu en güçlü şekilde tehdit ettiği dönemdir. Bu süreçte
kriz ya çözülmekte ya da kurum bu krize mağlup olmaktadır. Kurumların maruz kaldığı bu
kr izler, diğer sektörleri de etkileyebildiği gibi o kurumla ilişki içerisinde olan diğer kurumları
da etkisi altına alabilmektedir (Bat, M ve Yurtseven Turan, Ç 2014: 204).
Krize dair bir tanım bulmakta yaşanan ortak kabul edilme sıkıntısı yine kriz yönetimikavramında da yaşanmaktadır. Kriz yönetimine dair literatürde farklı tanımlar bulunmaktadır.
Haşit’e göre kriz yönetimi, karşılaşılabilecek bir kriz esnasında, kriz sinyallerinin önceden
algılanarak analiz edilmeli ve ilgili işletmenin kriz durumunu en az zararla atlatabilmesi için
gerekli önlemlerin alınması ve uygulanmasından oluşan süreçtir ( Haşit, G 2000: 64 ).
Meydana gelebilecek krizlerle başa çıkma da; kurumların yahut şirketlerin istikrarlarını
korumaları önemli olsa da, idareci konumundakilerin dikkat etmeleri gereken birtakım hususlarvardır. Bunlar ( Bakan, İ 2013: 240, 242);
1.Kriz sinyallerini önceden algılayabilmek.
2.Krize hazırlanmak ve korunabilmek.
3.Kriz yönetimi sürecinde doğru ve etkili kararlar almak.
4.Kriz yönetimi sürecinde otoriteyi dengeli ve planlı bir biçimde kullanmak.
5.Kriz yönetimi sürecini planlayabilmek ve örgütleyebilmek.
6.Kriz yönetimi sürecinde kaliteli bir iletişim kurabilmek.
7.Kriz yönetimi sürecinde eşgüdüm sağlayabilmek ve süreci kontrol altında tutabilmek.
Bu hususlar dikkate alınmazsa kurumun yahut şirketin ilgili mecradan silinmesine ve iflasına
kadar gidebilecek ölçekte bir kriz yaşanabilir.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
10/19
8
“Kriz anında sosyal medya uzmanları ya da yöneticiler dikkatli gözlemleri ile krizi
avantaja çevirebilecek çözüm önerileri oluşturabilmektedirler. Nasıl ki marka hakkında
olumsuz söylemlerin bir nevi kulaktan kulağa yayılması misali durum yayılıyor ise aynı durum,
şikâyeti olan bir tüketicinin karşılaştığı güçlü iletişim ve çözüm önerisi ile marka güvenini
sağlayan olumlu söylemlerin yayılmasını sağlayabilecektir. Bu gibi durumlar kimi zaman çok
büyük bütçelerle yapılan reklamların bile yerini alarak marka konumlandırması
sağlayabilmektedir (Çokaktaş, D 2015: 50).” Çokaktaş’ın burada dikkat çektiği nokta krizlerin
gerektiği şekilde uzmanlar eliyle yönetilmesi durumunda içinde bulunulan durumdan dahi bir
fayda sağlanabileceği ve zarardan dönülebileceğidir.
Sosyal medya da yaşanan krizlerle ve bunda sosyal medyanın rolüyle ilgili şu görüşönemlidir; “Sosyal medyanın küresel ve yerel düzeyde veri, enformasyon ve bilgiye erişimi
kolaylaştırması, düşük maliyetli iletişimi desteklemesi, karşılıklı etkileşim yaratması, bilginin
sınırsız paylaşımı gibi avantajlar sağlaması nedeniyle kurumlar için önemi büyüktür. Bu
ortamda kriz yönetimi, sanal ortamın sınırsız olması ve diğer sahip olduğu özellikler nedeniyle
büyük dikkat gerektirmektedir. Sosyal medyaya ilginin son on yıl içerisinde artarak devam
etmesi, her kesimden insanın doğrudan ya da dolaylı olarak bu medyayla bağlantısının olması,
kurumlarında bu ortamda yapacakları çalışmaların takibini ve bu çalışmaları ölçerek
sürdürmelerini zorunluluk hâline getirmiştir (Bat, M ve Yurtseven Turan, Ç 2014: 208).”
Bir sosyal medya krizine maruz kalmamak için izlenebilecek birtakım yollar yahut
önceden alınabilecek bazı önlemler vardır. Bunları maddeleyerek açıklamak gerekir ise bunlar
(nedensosyalmedya.com, blog.natro.com, theburkay.com, boomerangistanbul.com,
dijitalajanslar.com);
Bir kimlik oluşturmak; Kurum, şirket, şahıs yahut iktidar mensuplarının sosyal ağlarda
online bir kimlik ve duruşlarının olması kullanıcıların onları tanıması ve onlarla iç içe
olması bakımından önemlidir.
İzlenim; Ulaşmak istediğiniz kitlenin yeni medya araçlarında ki paylaşımlarını,
görüşlerini ve sizin hakkınızda ki düşüncelerini takip etmenizde, bir profil analizi
yapmanızda ve hedeflerinizi tutturmanızda önemlidir.
Ölçümleme; Hakkınızda ki eleştiri ve yorumları ölçümlemeniz bunları yönetebilmeniz
açısından gereklidir.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
11/19
9
Yeniden Plânlama; Yaptığınız ölçüm ve analizlerden sonra atacağınız adımları tekrar
tekrar plânlamak ve tartmak olası krizleri engellemede faydalıdır.
Erken Özür Dileme; Yaptığınız bir hatada erkenden özür dilemek ve hatanızı
kabullenmek şirket açısından para, şahıs açısından takipçi ve hükûmet tarafından
seçmen kaybetmenin önüne geçebilir ve sarsılan güveni yeniden tesis etmede öncül
olabilir. Yapılan bir hata sadece tek bir kişiyi etkileyen bir durum değilse mağduriyet
yaşayanların sosyal medyada bir araya gelip kriz başlatmalarını engellemek adına erken
adım atmak faydalı olacaktır.
Hakaret içermeyen eleştiri yorumlarını silmek, bu yorumları yazan kullanıcıları
engellemek krizler için tetikleyici olabilmektedir.
Size soruları ve eleştirileri yanıtsız bırakmak tepki çekmenize sebebiyet verebilir.
Eleştirilere karşı nezaket her daim korunmalıdır.
Kriz anında neler yapılacağı önceden konuşulmalı ve maddeler halinde bir yönerge
hâline getirilerek bir kriz yönergesi oluşturulmalıdır.
Bu yönergeyi uygulamaya elverişli bir kriz yönetim ekibi hazır bulundurulmalıdır.
Sosyal ağlara ait şifrelerinizi düzenli olarak değiştirilmeli ve bu değişiklikler özellikle
ilgili birimde eleman değişikliği yaşandığında da yapılmalıdır.
Yukarıda sayılan tüm önlemlere rağmen bir kriz ortaya çıktığında da yapılması gereken
birtakım eylemler vardır. Bunlar (nedensosyalmedya.com, blog.natro.com,
theburkay.com, boomerangistanbul.com, dijitalajanslar.com);
Krize yol açan nedenler araştırılmalı, analiz edilmeli ve elde edilen tespitlerle bir
başlangıç noktası oluşturulmalıdır.
Krize maruz kalanın hükûmet yahut şirket gibi düzenli bir örgüt olması durumunda
yukarıda ki maddenin uygulanması için vakit kaybetmeden kriz yönergesi masaya
yatırılarak ilgili ekip harekete geçirilmelidir.
Problemin ne olduğu iyice anlaşılana kadar sükûnet korunmalı ve yanlış yahut tepki
çekecek söylemlerden kaçınılmalıdır.
Soğukkanlılık korunarak stresten kaynaklanacak hataların önüne geçilmelidir.
Problemin net bir biçimde tespitinin ardından yetkili bir isim tarafından açıklama
yapılarak kamuoyu bilgilendirilmeli ve bilgi kirliliğinin önüne geçilerek sorumlu bir
davranış sergilenmelidir.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
12/19
10
Kriz esnasında ortalığı alevlendiren ve bir nevi kanaat önderliği yapan profiller tespit
edilmeli ve onlarla iletişime geçmeye çalışılarak durum açıklanmalıdır.
Normalleşme sürecine biran evvel geçmek için krizi meydana getiren faktörler ortadan
kaldırılmalı ve yaşanan sıkıntıların çözümü için gerekli adımlar atılmalıdır.
Krizin yayıldığı kanallar tespit edilerek gözetim altına alınmalıdır.
Kamuoyunu bilgilendirmede şeffaflık önkoşul olmalı ve bu sayede bilgi kirliliğinin
önüne geçilmelidir.
Sadık takipçileri destek olarak arkaya almak ve yapılan açıklamaları onlarında
hesaplarında yaymalarını sağlamak yeniden dengeyi kurmakta faydalı olabilir.
Bp Krizi ve Kriz Yönetim Süreci
British Petrol (BP) İngiliz bir enerji şirketi ve aynı zamanda çok uluslu bir petrol
şirketidir. Merkezi İngiltere’nin başkenti Londra’dadır. Bp dünyadaki en büyük enerji
şirketlerinden birisi olmasının yanı sıra dünyanın en büyük altı enerji şirketinin arasındadır.
1908 yılında Anglo-Persian Oil Company olarak kurulmuş daha sonra 1954 yılında British
Petroleum ismini almıştır (tr.wikipedia.org). Bp altı kıtada ve yüzden fazla ülkede hizmet
vermektedir.
20 Nisan 2010 tarihinde Meksika Körfezi’nde Bp tarafından kiralanan ve işletilen Deep
Horizon isimli keşif sondaj plâtformunda yer alan Macondo-1 isimli kuyuda telafisi çok zor
tahribatlara yol açan bir patlama meydana geldi. Patlamanın ardından yüzeye ulaşan gazın
alevlenmesiyle birlikte sondaj plâtformunda büyük bir yangın çıktı. Patlamanın şiddetiyle
metrelerce uzunlukta ve tonlarla ağırlıkta olan plâtform sulara gömüldü. Kuyudan denize ham
petrol ve gaz karışmaya başladı. Yaklaşık 200 kilometrelik kıyı şeridi bundan etkilendi. Kuyu
kapatılana dek günlük yaklaşık 15 milyon toplamda 800 milyon ham petrolün denize karıştığı
tahmin ediliyor. Bu elim patlamada 11 işçi hayatını kaybetti ve 17 işçide yaralandı. 400 den
fazla hayvan ve bitki türü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı ve Greenpeace bu olay
karşısında boykot çağrısında bulundu (sosyalmedyagunlugum.wordpress.com,
halklailiskiler.com).
Aşağıda yer alan ve bu patlamanın yaşandığı dönemde ki şirkete ait bilgilerin yer aldığı
tablo yaşanan krizin ve bu krizin şirkette nelere yol açabileceğinin anlaşılması bakımındanönemlidir.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
13/19
11
Kaynak: sosyalmedyagunlugum.wordpress.com
Bp patlamanın yol açtığı krizi ancak patlamadan yaklaşık bir hafta geçtikten sonra
kabullendi ve başlarda iyi bir kriz yönetim yönergesi olmadığı için üstüne birde şirketin o
dönemde ki CEO’su olan Tony Hayward’ın bilinçsiz tutum ve davranışları eklenince şirketin
uzun bir süre krizi yönetmede başarısız olduğu söylenebilir. CEO Hayward krizin hemen
ardından sorumsuz ve bilinçsiz açıklamalar yaparak tepki topladı ve Amerika Birleşik
Devletleri Başkanı tarafından beceriksiz olarak suçlandı. Ancak bir süre geçtikten sonra durumael koymak zorunda kalan Bp Başkanı Henric Svanberg suskunluğunu bozarak yaklaşık 32
milyar dolarlık bir bütçenin sorunların çözümüne ayrılacağını duyurdu. Patlama sebebiyle
körfezde geçimlerini balıkçılık yaparak sağlayan balıkçıların işsiz kalmasının daha fazla tepki
çekmemesi için balıkçılar günlük balıkçılıktan ne kadar kazanıyorlarsa yaklaşık aynı ölçekte
bir ücretle şirket bünyesinde işe alındılar.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
14/19
12
Şirketin patlamaya dair kamuoyuna sunduğu fotoğraflarda ve videolarda oynamalar
olduğunun anlaşılması daha da çok tepkilere sebep oldu. Kriz dönemlerinden şeffaflığın çok
önemli olduğu belirtilmişti. Bp sonradan patlamanın yaşandığı bölgeden canlı yayın
yapılmasına onay verdi. Başarısız tutumuyla çokça tepki toplayan CEO Hayward’ın görevine
son verilerek yerine Amerikalı Bob Dudley getirildi. Yeni CEO’nun önemi şirketin tarihinde
Amerikalı olan ilk CEO olmasıdır.
İngiliz olmayan ilk yönetici olmasıdır. Bp kendi internet sitelerinde bu olayla ilgili ayrı
bir sayfa hazırladı, ayrıca facebook, twitter ve youtube gibi ağlar üzerinde kendilerini sayfalar
açarak tüm bu kanallardan kamuoyunu gelişmelerle ilgili bilgilendirdi. Bp en büyük hatayı yani
bir kriz plânı hazırlamadığı için krizi uzun bir süre başarılı bir biçimde yürütemedi ve bu krizden
küçülerek çıkmak durumunda kaldı. Gayrimenkullerinin bir kısmını elinden çıkardı. Krizin
ardından yeniden normalleşebilmek ve kendilerini aklayabilmek için şirket kurumsal
reklamlarına yaklaşık 33 milyon dolar harcadı (sosyalmedyagunlugum.wordpress.com,
halklailiskiler.com). Bu krizde ki önemli hataların bir kriz ekibinin ve kriz yönergesinin hazır
bulunmayışı ve kriz esnasında şeffaflık, özür dileme ve kabullenme ilkelerinin göz ardı edilmesi
olduğu söylenebilir.
Melek Baykal Örneği
Krizler sadece şirketlerin yahut kurumların başlarına gelmez. Şahıslarda özellikle toplum
nezdinde tanınmış ve kabul gömüş şahıslar da krizlerle karşı karşıya gelebilirler. Bu krizlere
kişinin paylaştığı bir fotoğraf, yazdığı bir yazı veya takipçilerinden birine verdiği bir cevap
sebep olabilmektedir. Şahısların başına gelebilecek krizlere güncel bir örnek olarak tiyatro ve
dizi oyuncusu Melek BAYKAL verilebilir.
Melek Baykal 10 Kasım 2015 tarihinde bir proje için bulunduğu Yozgat’ta tarihi Hayriİnal Konağı’na bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaretin ardından burada çektirdiği bir fotoğrafı
altına kendi düşüncelerini de yazarak şahsi İnstagram hesabından paylaştı. Melek BAYKAL’ın
paylaştığı bu görselin altına yazdıkları belki de kendisinin de hiç tahmin etmediği bir şekilde
hızla sosyal medya kanallarında yayıldı. Bu yayılma beraberinde büyük bir tartışmayı da
alevlendirdi. Artık bir sosyal medya krizi baş göstermişti. Krizin bu denli hızlı bir biçimde
başlamasında ve büyümesinde gazete ve televizyonda yapılan haberler çok etkili oldu.
Gazetelerin kendi internet sayfalarında konuyla ilgili çıkan haberler sosyal ağ kullanıcılarıtarafından paylaşılmaya başlandı. Bu haberlerin altına yapılan yorumlar büyük bir tartışmanın
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
15/19
13
başladığını açıkça gösteriyordu. Tüm bu yaşananların ardından Melek BAYKAL hakkında bir
vatandaş tarafından “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve nefret.” suçlamasıyla suç duyurusunda
bulunuldu ( ajanshaber.com, magazinkolik.com, bugün.com.tr). Aşağıda yer alan görsel
konunun daha iyi anlaşılması bakımından faydalı olacaktır.
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
16/19
14
Kaynak: ajanshaber.com, magazinkolik.com, bugün.com.tr
Tüm bu yaşananların ardından Melek BAYKAL vakit kaybetmeden uzun bir özür mesajı
yayınladı ve hatasını kabul ederek hesabını kapattı. Baykal’ın bu adımı ortamın
sakinleşmesinde ve yapılan haberlerin durmasında etkili oldu. Tartışmalar birkaç gün içerisinde
bitti. Baykal başlayan krize vakit kaybetmeden özür dileyerek müdahale etti ve sorumluluğu
üstlendi. Melek Baykal’ın özür mesajı;
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
17/19
15
“Sevgili Dostlar,
Dün kendi sosyal medya hesabımdan yaptığım paylaşımdan ötürü çok üzgünüm. Her türlü
düşünce ve inanç özgürlüğüne saygılı olduğumu bilmenizi isterim. Karşı olduğum tek şey
istismar edilmesidir.
Ben, hiçbir zaman bu kadar güzel insanların önce evlerine gidip, birlikte fotoğraf çektirip sonra
da onları rencide edebilecek zihniyete sahip olmadım. Yapılan yorumlardan sonra, paylaşımımı
kendim için kayda alıp sildim ve ardından defalarca okudum.
Okuduklarım beni bile ürküttü. Aklımın ucundan bile geçmeyen, ancak seçtiğim kelimelerin
yanlışlığından dolayı maksadını fazlasıyla aşan ifadeden büyük pişmanlık duydum.
Şu konuda emin olun ki, benim en büyük hatam, bu kadar yanlış yoruma açık b ir metni
paylaşmak oldu. Tarihi konak ve içinde gördüklerim beni çok etkiledi, heyecanlandırdı. Bu
tarihi görünce ve hatta içimde hissedince, bu duygumu sizlere anlatma ihtiyacı duydum.
Heyecanla, hızlıca yazdığım ve ikinci kez okumadan paylaştığım fikrimin ne anlamlaragelebileceğini fark etmek hâlâ kanımı donduruyor ve beni derinden yaralıyor.
Birlik ve beraberliğe, barışa ve huzura fazlasıyla ihtiyacımız olan ülkemizde, bir sanatçı olarak
en başta benim böyle yanlış bir tutum takınmam mümkün olamaz!
Bugün bu insanlardan özür dilemeye gittim. Onlar her zamanki yüce gönüllülükleri ile beni
bağırlarına bastılar. Bu vesile ile onlardan bir kez de sizlerin önünde özür dilemek istiyorum.
Bizleri birleştirebilecek tek şey sevgi. Yüreklerimizin sevgi ile, bir atması
dileğimle...”(ajanshaber.com) .
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
18/19
16
KAYNAKÇA
Çokaktaş, D (2015): “E-Ticaret Firmalarının Marka Konumlandırma Çalışmalarında Sosyal
Medyanın Yeri: Markafoni Örneği”
Sanlav, Ü (2014): Sosyal Medya Savaşları: Hayat Yayınları İstanbul
Yamamoto, G ve Şekeroğlu, Ö (2014): Sosyal Medya ve Blog: Kriter Yayınları İstanbul
Binark, M ve Bayraktutan G (2013): Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik: Kalkedon
Yayınları İstanbul
Can, H (1997): Organizasyon ve Yönetim: Siyasal Kitabevi Ankara
Ataman, G (2002). İşletme Yönetimi Temel Kavramlar & Yeni Yaklaşımlar: Türkmen
Kitabevi İstanbul
Murat, G ve Mısırlı, K (2005): Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Kriz Yönetimi: Çaycuma
Örneği: ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:1 Sayı:1
Bat, M ve Yurtseven Turan, Ç (2014): Sosyal Medyada Kriz Yönetimi: OnurAir Örneği:
Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi Sayı:3
Haşit, G (2000): İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Türkiye’nin Büyük Sanayi İşletmeleri
Üzerinde Yapılan Araştırma Çalışması, Anadolu Üniversitesi Yayınları Eskişehir
Bakan, İ ve diğerleri (2013): Çağdaş Yönetim Yaklaşımları: İlkeler, Kavramlar ve
Yaklaşımlar: Beta Yayınları İstanbul
http://egifder.gumushane.edu.tr/article/view/5000013541/5000013770
http://www.nedensosyalmedya.com/dijital-pazarlama/sosyal-medya-pazarlamasi/sosyal-
medyada-kriz-yonetimi
http://theburkay.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi/
http://blog.natro.com/sosyal-medyada-kriz-yonetimi/
http://boomerangistanbul.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-burger-king-vakasi/
http://egifder.gumushane.edu.tr/article/view/5000013541/5000013770http://egifder.gumushane.edu.tr/article/view/5000013541/5000013770http://www.nedensosyalmedya.com/dijital-pazarlama/sosyal-medya-pazarlamasi/sosyal-medyada-kriz-yonetimihttp://www.nedensosyalmedya.com/dijital-pazarlama/sosyal-medya-pazarlamasi/sosyal-medyada-kriz-yonetimihttp://www.nedensosyalmedya.com/dijital-pazarlama/sosyal-medya-pazarlamasi/sosyal-medyada-kriz-yonetimihttp://theburkay.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi/http://theburkay.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi/http://blog.natro.com/sosyal-medyada-kriz-yonetimi/http://blog.natro.com/sosyal-medyada-kriz-yonetimi/http://boomerangistanbul.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-burger-king-vakasi/http://boomerangistanbul.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-burger-king-vakasi/http://boomerangistanbul.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-burger-king-vakasi/http://blog.natro.com/sosyal-medyada-kriz-yonetimi/http://theburkay.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi/http://www.nedensosyalmedya.com/dijital-pazarlama/sosyal-medya-pazarlamasi/sosyal-medyada-kriz-yonetimihttp://www.nedensosyalmedya.com/dijital-pazarlama/sosyal-medya-pazarlamasi/sosyal-medyada-kriz-yonetimihttp://egifder.gumushane.edu.tr/article/view/5000013541/5000013770
8/16/2019 Yeni Medya'Da Kriz Yönetimi Ödevi
19/19
17
http://www.dijitalajanslar.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-nasil-yapilir/
https://tr.wikipedia.org/wiki/BP
http://www.ijmeb.org/index.php/zkesbe/article/viewFile/97/48
http://www.halklailiskiler.com.tr/BP_Krizi_Nasil_Yonetti..php
https://sosyalmedyagunlugum.wordpress.com/odevler/itibar-ve-kriz-yonetimi-bp/
http://www.ajanshaber.com/melek-baykaldan-basortusu-ozru-haberi/311886
http://www.magazinkolik.com/melek-baykal-ozur-aciklamasi-45540h.htm
http://www.bugun.com.tr/magazin/melek-baykal-basortulu-kadinlari-asagiladi-1916958.html
http://www.dijitalajanslar.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-nasil-yapilir/http://www.dijitalajanslar.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-nasil-yapilir/https://tr.wikipedia.org/wiki/BPhttps://tr.wikipedia.org/wiki/BPhttp://www.ijmeb.org/index.php/zkesbe/article/viewFile/97/48http://www.halklailiskiler.com.tr/BP_Krizi_Nasil_Yonetti..phphttp://www.halklailiskiler.com.tr/BP_Krizi_Nasil_Yonetti..phphttps://sosyalmedyagunlugum.wordpress.com/odevler/itibar-ve-kriz-yonetimi-bp/https://sosyalmedyagunlugum.wordpress.com/odevler/itibar-ve-kriz-yonetimi-bp/http://www.ajanshaber.com/melek-baykaldan-basortusu-ozru-haberi/311886http://www.ajanshaber.com/melek-baykaldan-basortusu-ozru-haberi/311886http://www.magazinkolik.com/melek-baykal-ozur-aciklamasi-45540h.htmhttp://www.magazinkolik.com/melek-baykal-ozur-aciklamasi-45540h.htmhttp://www.bugun.com.tr/magazin/melek-baykal-basortulu-kadinlari-asagiladi-1916958.htmlhttp://www.bugun.com.tr/magazin/melek-baykal-basortulu-kadinlari-asagiladi-1916958.htmlhttp://www.bugun.com.tr/magazin/melek-baykal-basortulu-kadinlari-asagiladi-1916958.htmlhttp://www.magazinkolik.com/melek-baykal-ozur-aciklamasi-45540h.htmhttp://www.ajanshaber.com/melek-baykaldan-basortusu-ozru-haberi/311886https://sosyalmedyagunlugum.wordpress.com/odevler/itibar-ve-kriz-yonetimi-bp/http://www.halklailiskiler.com.tr/BP_Krizi_Nasil_Yonetti..phphttp://www.ijmeb.org/index.php/zkesbe/article/viewFile/97/48https://tr.wikipedia.org/wiki/BPhttp://www.dijitalajanslar.com/sosyal-medya-kriz-yonetimi-nasil-yapilir/Recommended