Ανατολικό ζήτημα - Κριμαϊκός πόλεμος 1854-56, Γ Λυκ

Ανατολικό ΖήτημαΚριμαϊκός πόλεμος 1854-1856

Russian War -Восточная война

Οθωμανική αυτοκρατορίαΟθωμανική αυτοκρατορία 1683 1683

Για σχεδόν σαράντα χρόνια (από το Συνέδριο Βιέννης Για σχεδόν σαράντα χρόνια (από το Συνέδριο Βιέννης 1815), οι διπλωμάτες των Μεγάλων Δυνάμεων είχαν 1815), οι διπλωμάτες των Μεγάλων Δυνάμεων είχαν

διατηρήσει την «ειρήνη» στις ευρωπαϊκές χώρες.διατηρήσει την «ειρήνη» στις ευρωπαϊκές χώρες.

Γιατί, λοιπόν, στα 1854 ξέσπασε Γιατί, λοιπόν, στα 1854 ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στις Μεγάλες πόλεμος ανάμεσα στις Μεγάλες

Δυνάμεις;Δυνάμεις; Η Ρωσία, η Αγγλία και η Αυστρία ασχολούνται με το Η Ρωσία, η Αγγλία και η Αυστρία ασχολούνται με το

Ανατολικό Ζήτημα Γελοιογραφία (1878)Ανατολικό Ζήτημα Γελοιογραφία (1878)

Κύριοι ναυτικοί εμπορικοί δρόμοι

Οι αντίπαλοι

• Βρετανία• Γαλλία

συμμαχία με την

• Οθωμανική αυτοκρατορία

εναντίον• ΡΩΣΙΑΣ

Η Κριμαία είναι μια χερσόνησος που βρίσκεται στη βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας.

Αιτίες του Κριμαϊκού πολέμουΑιτίες του Κριμαϊκού πολέμου:

Σύγκρουση μεταξύ της ρωσικής και της βρετανικής Σύγκρουση μεταξύ της ρωσικής και της βρετανικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής.ιμπεριαλιστικής πολιτικής.

Ρωσικοί στόχοι: • Εδαφική επέκταση (προς νότο):

«Ό,τι παύει να αυξάνεται αρχίζει να σαπίζει» - Arakteyev

• Αναζήτηση ενός λιμανιού στα «ζεστά νερά»: (από τον 16ο αιώνα)

Βρετανικοί στόχοι: • Εξυπηρέτηση βρετανικών συμφερόντων στην Ινδία

(βρετ. αποικία), τη Μεσόγειο, και την Κεντρική Ασία (εμπορικοί ναυτικοί δρόμοι)

• Αποφασιστικότητα της Μ. Βρετανίας να παραμείνει η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη παγκόσμια.

Ρωσικοί στόχοι: • Εδαφική επέκταση (προς νότο):

«Ό,τι παύει να αυξάνεται αρχίζει να σαπίζει» - Arakteyev

• Αναζήτηση ενός λιμανιού στα «ζεστά νερά»: (από τον 16ο αιώνα)

Βρετανικοί στόχοι: • Εξυπηρέτηση βρετανικών συμφερόντων στην

Ινδία (βρετ. αποικία), τη Μεσόγειο, και την Κεντρική Ασία (εμπορικοί ναυτικοί δρόμοι)

• Αποφασιστικότητα της Μ. Βρετανίας να παραμείνει η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη παγκόσμια.

• «Βοναπαρτισμός» η ανάγκη να ανακτήσουν οι Γάλλοι τη δόξα “La Gloire”

• Ο βασιλιάς Λουδοβίκος Ναπολέοντας επιδιώκει να παίξει τον ρόλο του «Υπερασπιστή της Καθολικής Πίστης» (στους Αγίους Τόπους)

Γαλλική επιθετική εξωτερική πολιτική

Αδυναμία του Αδυναμία του «μεγάλου ασθενή»*«μεγάλου ασθενή»*

• Αυτονομία Σερβίας Αυτονομία Σερβίας 18041804

• Ανεξαρτησία Ανεξαρτησία Ελλάδας 1830Ελλάδας 1830

• Πόλεμοι με Αίγυπτο Πόλεμοι με Αίγυπτο 1830 και 18401830 και 1840

* Οθωμανική αυτοκρατορία

Έκρηξη του πολέμου• 1852: Η Γαλλία ανέλαβε την προστασία των Αγίων Τόπων.

Αντίδραση Ρωσίας

• 1853 Ιαν. : Τσάρος Νικολάος στο Βρετανό Πρέσβη Seymour: «Έχουμε ένα άρρωστο άνθρωπο στα χέρια μας, ένας άνθρωπος βαριά άρρωστος, θα είναι μια μεγάλη ατυχία, αν μία από αυτές τις μέρες χαθεί μέσα στα χέρια μας, ειδικά πριν γίνουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις.»

• 1853: Νικόλαος έστειλε Menshikov να διαπραγματευτεί στην Κωνσταντινούπολη. Στις 2 Ιούλη 1853: οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν τη Βλαχία και τη Μολδαβία, για εκφοβισμό της Οθ.αυτ.

• 1853, 3 Οκτωβρίου, : Ενθαρρυμένος από Βρετανούς και Γάλλους, ο Σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ (Abdülmecid I) κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία.

• 1854, 28 Μαρ : η Βρετανία και η Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο στη Ρωσία.

Βρετανία, Ρωσία και «το Μεγάλο Παιχνίδι»

σουλτάνος

ρωσική αρκούδα

βρετανικός βρετανικός λέωνλέων

Βρετανία, Ρωσία και «το Μεγάλο Παιχνίδι»

• Βρετανία πίεζε στην Κεντρική Ασία (με τον καταστροφικό Πρώτο Πόλεμο του Αφγανιστάν, 1840-1841)

• Η Ρωσία οργάνωσε εκστρατείες στο Καζακστάν και στο Ουζμπεκιστάν

• Ο Βρετανός πρέσβης στην Αγία Πετρούπολη ανέφερε οτι ο τσάρος αποκάλεσε την Οθωμανική Τουρκία «μεγάλο ασθενή» (1843)

• Ο τσάρος Νικόλαος προωθήθηκε πέρα από τη Γεωργία στη χριστιανική Αρμενία το 1840.

• Η Βρετανία φοβόταν ότι η συνολική κατάρρευση της Τουρκίας θα μετέτρεπε τη Μαύρη Θάλασσα σε «μια ρωσική λίμνη»

• προηγουμένως, 1841 , κατά τη διάρκεια του αιγυπτο-τουρκικού πόλεμου, η συνθήκη Λονδίνου για τα Στενά είχε κλείσει τα Δαρδανέλια σε όλα τα πολεμικά πλοία, εκτός της Τουρκίας κατά τη διάρκεια του πολέμου

• αυτό είχε ως στόχο τη διατήρηση του Ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας αποκλεισμένο από τα νερά της Μεσόγειου

Ευρωπαϊκοί εμπορικοί δρόμοι

Βρετανικός στόχος: ο αποκλεισμός του Ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας από τα νερά της Μεσόγειου

Εκκλήσεις Ρώσων στους ορθόδοξους των Βαλκανίων να εκδιώξουν τους

Οθωμανούς

• Ελλάδα: ξεκινούν εξεγέρσεις Θεσσαλία, Ήπειρο, Χαλκιδική υπόθαλψη από ελληνική κυβέρνηση Αντιδράσεις Άγγλων-Γάλλων, ναυτικός αποκλεισμός-κατοχή Πειραιά. Αποτέλεσμα: Παραίτηση φιλορωσ. κυβέρνησης, διορισμός φιλοδυτικής, ανάκληση εθελοντών αξιωματικών-αγωνιστών από οθωμανικά εδάφη

Χάρτης Κριμαϊκού πολέμου, 1853-1856

Συνθήκη των Παρισίων 30 Μαρτίου 1856:

• Μαύρη Θάλασσα έγινε ουδέτερο έδαφος, χωρίς πολεμικά πλοία• Η ανεξαρτησία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και η εδαφική

ακεραιότητα θα έπρεπε να γίνει «σεβαστή».

• Η Μολδαβία και η Βλαχία αυτόνομες υπό οθωμανική κυριαρχία

• Η Ρωσία παραχώρησε τα παραδουνάβια εδάφη της (Βεσσαραβία) στους Οθωμανούς.

Επίσης:• Η Οθωμανική αυτοκρατορία θεωρείται εφεξής μεγάλη ευρωπαϊκή

δύναμη (υπό την προστασία της Βρετανίας).

• Οι Οθωμανοί διακήρυξαν την ισότητα των μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων υπηκόων ενώπιον του νόμου. Φεβρ. 1856 (έκδοση «Χάτι Χουμαγιούν» περίοδος μεταρρυθμίσεων - Τανζιμάτ)

• Η Ρωσία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις απαιτήσεις της για την προστασία των χριστιανών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία υπέρ της Γαλλίας.

Άλλες επιπτώσεις• Ήττα Ρωσίας οδηγεί σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις:

Κατάργηση δουλοπαροικίας 1861 Εκσυγχρονισμός του ρωσικού στρατού

• Διπλωματική απομόνωση της Αυστρίας

• Οι πολεμικοί ανταποκριτές άλλαξαν τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου

• Συστηματική περίθαλψη στρατιωτών-Νοσηλευτική • Βρετανία, Γαλλία συνδέονται με ισχυρή συμμαχία

«Σύμμαχοι»:• Σύνολο 175,000 νεκροί• Τούρκοι: 50,000 νεκροί και

150.000 wounded est.Γάλλοι: 100,000 νεκροί 10,240 killed in action; 20,000 died of wounds; ca 70,000 died of disease

• Bρετανοί: 20.000 νεκροί 2,755 νεκροί μάχης, 2,019 died of wounds;16,323 died of disease• Ιταλοί (Πεδεμόντιο): 2,050 νεκροί πολέμου

Russians:(Υπάρχουν ποικίλες εκτιμήσεις)• Μέτρια: 81,000 injured,

150,000 dead of which 35,000 killed in action; 25,000 died of wounds; 90,000 died of disease

Florence Nightingale (1820-1910)

Η κατάληψη από Αυστρία της Βλαχίας και Μολδαβίας

Βρετ-Γαλλ Κατάληψη

του Πειραιά

Ρωσία Κατάληψη του Καρς

Βρετ-Γαλλ Απόβαση

στην Κριμαία