Τι είναι η Ευρώπη;

Η έννοια της Ευρώπης ως «πολιτισμικής»

περιοχής

Εισαγωγή

Μια διαφορετική προσέγγιση: ένας πολιτισμικός ορισμός του τι είναι και τι δεν είναι η Ευρώπη και πού είναι τα όριά της.

Τι είναι πολιτισμός;

«Ο ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΜΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ»

Τρόποι, ενδυμασία, γλώσσα, θρησκεία, έθιμα, τύποι συμπεριφοράς και γενικώς «έργα και πρακτικές της πνευματικής και ειδικά της καλλιτεχνικής δραστηριότητας»

Δύο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό

1. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός δεν είναι ομοιογενής ή απαράλλακτος, αλλά μάλλον εμφανίζεται ως σειρά επικαλυπτόμενων πολιτισμών.

• Αυτοί οι «επικαλυπτόμενοι» πολιτισμοί συχνά έχουν αντιθέσεις μεταξύ τους.

• Δύση σε αντίθεση με την Ανατολή:• Δυτικός Καθολικισμός και

Προετσταντισμός σε αντίθεση με την ανατολική Ορθοδοξία·

• Θρησκεία και αντίθεση με τον Ανθρωπισμό

2. Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός ασκεί επιρροή πέρα από την ευρωπαϊκή ήπειρο χάρη στην κληρονομιά της αποικιοκρατίας.

Click icon to add clip art

Ο πολιτισμός της Ευρώπης• «Το κυρίαρχο γνώρισμα,

στην δημιουργία ενός κοινού πολιτισμού μεταξύ λαών, καθένας από τους οποίους έχει τον δικό του διακριτό πολιτισμό, είναι η θρησκεία…Αναφέρομαι στην κοινή παράδοση της Χριστιανοσύνης που έχει κάνει την Ευρώπη αυτό που είναι, και στα κοινά πολιτισμικά στοιχεία που έφερε αυτή η από κοινού Χριστιανοσύνη….

T. S. Eliot, 1944

Σημαντικότερες θρησκείες στην Ευρώπη

Click icon to add clip art

Ο πολιτισμός της Ευρώπης

• Για τους ιστορικούς του πολιτισμού της Ευρώπης, το θεμελιώδες έργο είναι να αναγνωρίσουν τις πολλές αντίθετες δέσμες της χριστιανικής παράδοσης και να υπολογίσουν το βάρος τους σε σχέση με άλλα μη χριστιανικά και αντι-χριστιανικά στοιχεία.

Ο πολιτισμός της Ευρώπης

• Παρά την ολοφάνερη κυριαρχία της χριστιανικής πίστης ως το μέσον του 12ου αι., είναι αδύνατον να αρνηθούμε ότι πολλά από τα πιο αποδοτικά ερεθίσματα της σύγχρονης εποχής, από το πάθος της Αναγέννησης για την Αρχαιότητα ως την Ρομαντική εμμονή με την Φύση, ήταν κατά βάσιν ειδωλολατρικού χαρακτήρα.

Click icon to add clip art

Τρία θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ (Ελληνική φιλοσοφία,

επιστήμη, τέχνη και λογοτεχνία)

αλήθεια, δικαιοσύνη, αισθητική

ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ(ρωμαϊκός νόμος)νόμος, οργάνωση,

τχενολογία

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣΚαθολικισμός,

προτεστανιτσμός, ορθοδοξία

Αγάπη, συγγνώμη, ελεημοσύνη

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Επίδραση του Δυτικού πολιτισμού

• Η αποικιοκρατία επέκτεινε την επιρροή του ευρωπαϊκού πολιτισμού σε άλλους μη ευρωπαϊκούς πολιτισμούς σε όλον τον κόσμο.

• «Εκσυγρονισμός» ίσον «δυτικοποίηση»

• Το σύνδρομο του δυτικού πολιτισμού Οτιδήποτε «Δυτικό» είναι πολιτισμένο και οτιδήποτε πολιτισμένο είναι «Ευρωπαϊκό»

Click icon to add clip art

Το «Σχήμα των Σπουδαίων Βιβλίων» • Κατάλογος σημαντικών

συγγραφέων και έργων που είναι θεμέλιο για την κατανόηση του Δυτικού πολιτισμού.

• 49 αγγλικά ή αμερικανικά• 27 γαλλικά• 20 γερμανικά• 15 αρχαία ελληνικά• 9 λατινικά• 6 ρωσικά• 4 σκανδιναβικά• 3 ισπανικά• 3 πρώιμα ιταλικά• 3 ιρλανδικά• 3 σκωτσέζικα• 3 ανατολικο-ευρωπαϊκά

Click icon to add clip art

Πολιτισμικός ιμπεριαλισμός;

• Σύμφωνα με τον Conrad Phillip, οι δυτικοί «θα προσπαθήσουν να ανατάξουν τον εγχώριο πολιτισμό σύμφωνα με την δική τους εικόνα, αγνοώντας το γεγονός ότι τα πολιτισμικά πρότυπα που έχουν δημιουργήσει είναι ακατάλληλα έξω από την επικράτεια του δυτικού πολιτισμού τους» (Phillip, Conrad: Window on Humanity, Νέα Υόρκη, McGraw-Hill 2005).

Rudyard Kipling (1865-1936)Η μπαλάντα της Ανατολής και της Δύσης

Oh, East is East, and West is West, and never the twain shall meet

Till Earth and Sky stand presently at God’s great Judgment Seat.

But there is neither East nor West, Border, Breed nor Birth,

When two strong men stand face to face, though they come from the ends of the Earth

• Ο Kipling υπήρξε «απολογητής της εκπολιτιστικής αποστολής της βρετανικής αποικιοκρατικής έκφρασης»

• Είναι ίδιοι όλοι οι δυτικοί ιμπεριαλιστές;...