ΑΡΧΑΙΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες

Σύμφωνα με την παράδοση πρώτοι οι θεοί αγωνίστηκαν στην Ολυμπία Ο Δίας νίκησε τον Κρόνο στην πάλη ο

Απόλλωνας τον Ερμή στο δρόμο και τον Άρη στην πυγμή Επίσης οι αρχαίες πηγές αναφέρουν αρκετούς ήρωες ως

ιδρυτές των αγώνων

Η απαρχή των Ολυμπιακών

αγώνων Η εμφάνιση αθλητικών αγώνων ως θεσμού στην Ολυμπία τον 8ο αι πΧ αποτελεί την αναγέννηση πολλών Μυκηναϊκών εθίμων μέσα στη νέα εποχή που ήλθε μετά την πτώση του Μυκηναϊκού κόσμου

Οι αγώνες έχουν στοιχεία της μυκηναϊκής λατρείας των ηρώων καθώς και των επιτάφιων άθλων που διοργάνωσε ο Αχιλλέας προς τιμήν του νεκρού φίλου του Πατρόκλου

Πάνω απrsquo όλα όμως η Ολυμπιάδα ήταν μια θρησκευτική γιορτή και όχι απλώς μια σειρά αθλητικών εκδηλώσεων

Κάντε κλικ στο εικονίδιο για να προσθέσετε μια εικόναΓίνονταν

προς τιμή

του θεού

Δία

του οποίου

το τεράστιο

άγαλμα

στεκόταν

στην

Ολυμπία Φανταστική απεικόνιση του Αγάλματος του Ολυμπίου Διός

Το 776 πΧ

διεξάγονται οι

πρώτοι

Ολυμπιακοί

αγώνες της

Αρχαιότητας

θεσμός που

κράτησε 1170 χρόνια

μέχρι το 393

μΧ που

καταργήθηκαν

από τον

αυτοκράτορα

Θεοδόσιο

Το στάδιο της αρχαίας Ολυμπίας

Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας

Αφή Ολυμπιακής φλόγας

Η Ολυμπιακή

Φλόγα είναι

ένα σύμβολο

των

Ολυμπιακών

αγώνων

Είναι

αναπαράστα

ση της

κλοπής της

φωτιάς του

Δία από τον

Προμηθέα

Οι ρίζες

τη

βρίσκοντα

ι στην

αρχαία

Ελλάδα

όπου μια

φωτιά

κρατούντ

αν

άσβεστη

κατά τη

διάρκεια

των

Αγώνων

Οι Ολυμπιακοί αγώνες ετελούντο κάθε τέσσερα πλήρη χρόνια Το διάστημα που μεσολαβούσε από τη λήξη των

αγώνων ως την αρχή των επόμενων ονομαζόταν

Ολυμπιάς

Οι αγώνες γίνονταν την πρώτη πανσέληνο μετά το θερινό ηλιοστάσιο (Ιούλιο-Αύγουστο)

Ως το 684 πΧ που τα αγωνίσματα ήταν έξι οι αγώνες γίνονταν σε μια μέρα

Όσο όμως αυξάνονταν τα αγωνίσματα

(στην κλασική εποχή είχαν φτάσει τα 18) αυξάνονταν και οι μέρες διάρκειας των αγώνων

Δικαίωμα συμμετοχής είχαν όλοι οι ελεύθεροι Έλληνες πολίτες που δεν είχαν διαπράξει φόνο ή ιεροσυλία

Απαγορευόταν η συμμετοχή στους βάρβαρους και στους δούλους

Οι γυναίκες είχαν δικαίωμα συμμετοχής στους ιππικούς αγώνες μόνο ως ιδιοκτήτριες των ίππων

Δικαίωμα συμμετοχής

Όλοι όμως εκτός από τις γυναίκες είχαν δικαίωμα να παρακολουθήσουν τους αγώνες ακόμα και οι βάρβαροι και οι δούλοι

Η αυστηρότατη διάταξη που απαγόρευε στις γυναίκες την παρακολούθηση των αγώνων παραμένει ανεξήγητη

Σύμφωνα με τον Παυσανία η απαγορευτική διάταξη ίσχυε μόνο για τις παντρεμένες γυναίκες

Μόνο η ιέρεια της θεάς Δήμητρας μπορούσε να τους παρακολουθήσει καθισμένη στο βωμό της θεάς

Δικαίωμα παρακολούθησης

Η τιμωρία των γυναικών που θα παρέβαιναν τον απαγορευτικό νόμο ήταν ο θάνατος Τις κατακρήμνιζαν από το όρος ΤυπαίοΩστόσο η μόνη που παραβίασε το νόμο και δεν

τιμωρήθηκε ήταν η Καλλιπάτειρα κόρη του ξακουστού Ολυμπιονίκη Διαγόρα η οποία καταγόταν από γένος Ολυμπιονικών Για το λόγο αυτό οι κριτές δεν θέλησαν να την τιμωρήσουν

Δικαίωμα παρακολούθησης

Κάποτε λένε μια ηλικιωμένη γυναίκα πήγε στην Ολυμπία μπήκε στο στάδιο στάθηκε σε μια γωνιά και παρατηρούσε τους αθλητές που αγωνίζονταν

Όταν όμως την είδαν οι Ελλανοδίκες της έκαναν παρατηρήσεις γιατί τόλμησε να μπει στο στάδιο Εκείνη τότε απάντησε

Σε ποια άλλη γυναίκα ο θεός που λατρεύεται εδώ έδωσε τέτοια ευκαιρία να καυχιέται πως έχει πατέρα τρία αδέλφια ολυμπιονίκες και τώρα τον γιο της έτοιμο να αγωνιστεί

ΚΑΛΛΙΠΑΤΕΙΡΑ

ΚαλλιπάτειραlaquoἈρχόντισσα Ροδίτισσα πῶς μπῆκες Γυναῖκες διώχνει μιὰ συνήθεια ἀρχαία ἐδῶθεraquo laquoἜχω ἕνα ἀνίψι τὸν Εὐκλέα τρία ἀδέρφια γιό πατέρα Ὀλυμπιονίκες

νὰ μὲ ἀφήσετε πρέπει Ἑλλανοδίκες κι ἐγὼ νὰ καμαρώσω μὲς τὰ ὡραῖα κορμιά ποὺ γιὰ τὸ ἀγρίλι τοῦ Ἡρακλέα παλεύουν θαυμαστὲς ψυχὲς ἀντρίκειες

Μὲ τὲς ἄλλες γυναῖκες δὲν εἶμ᾿ ὅμοια στὸν αἰῶνα τὸ σόι μου θὰ φαντάζει μὲ τῆς ἀντρειᾶς τ᾿ ἀμάραντα προνόμια

μὲ μάλαμα γραμμένο τὸ δοξάζει σὲ ἀστραφτερὸ κατεβατὸ μαρμάρου ὕμνος χρυσός τοῦ ἀθάνατου Πινδάρουraquo

Λορέντζος Μαβίλης

Πριν από

τους αγώνες

κήρυκες

περιέτρεχαν

την Ελλάδα

και

ανακοίνωνα

ν την

επικείμενη

έναρξή τους

Γινόταν

εκεχειρία σταματούσαν

δηλαδή οι

πόλεμοι και

μπορούσαν έτσι

οι

αντιπροσωπείες

από τις πόλεις

να φθάσουν στην

Ολυμπία χωρίς

να διατρέξουν

κανέναν

κίνδυνο

Οι όροι της εκεχειρίας

Όλες οι εχθροπραξίες σταματούσαν ενώ το κράτος των Ηλείων ανακηρυσσόταν

ουδέτερο και προσβάσιμο σε όλους

Οι αθλητές και οι επισκέπτες από πόλεις που βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση μπορούσαν αν

ταξιδέψουν με ασφάλεια μέσα από εχθρικές περιοχές

Στρατός και όπλα απαγορεύονταν στα εδάφη της Ηλείας

Κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας αναστελλόταν

η εκτέλεση θανατικής ποινής

Παράβαση της εκεχειρίας θεωρούνταν ασέβεια προς το

Δία

Οι τιμές στους Ολυμπιονίκες

Οι αγώνες ήταν στεφανίτες Το έπαθλο δηλαδή ήταν ένα στεφάνι από

κλαδί αγριελιάς

ο κότινος

Τα κλαδιά για τα στεφάνια των νικητών έκοβαν από την Καλλιστέφανο ελιά

που ήταν νοτίως του ναού του Διός

Ένας παις αμφιθαλής (που ήταν δηλαδή στη ζωή οι γονείς του) με χρυσό ψαλίδι έκοβε τα κλαδιά

Στη συνέχεια τα πήγαινε στο ναό της

Ήρας και τα ακουμπούσε επάνω

σε μία χρυσελεφάντινη

τράπεζα

Από εκεί τα έπαιρναν οι Ελλανοδίκες για να στεφανώσουν τους

νικητές

Για βραβείο χρησιμοποιούσαν

ακόμη μάλλινες ταινίες τις οποίες έδεναν

στο μέτωπο ή σε άλλα μέρη

του σώματος των αθλητών

Ανυπολόγιστη όμως ήταν η ηθική σημασία της νίκης στην Ολυμπία

Ο Ολυμπιονίκης όταν επέστρεφε στην πόλη του απολάμβανε μεγάλες τιμές

Κατεδαφιζόταν ένα τμήμα των τειχών της πόλης εφόσον πόλη που γέννησε

Ολυμπιονίκη δεν είχε ανάγκη από τείχη

και από τη νέα είσοδο έμπαινε ο νικητής

στην πόλη ανεβασμένος σε ένα

μεγαλόπρεπο τέθριππο άρμα

Στη συνέχεια ο νικητής πρόσφερε θυσία στο θεό προστάτη της πόλης και του αφιέρωνε το στεφάνι του Ακολουθούσε εορταστικό δείπνο στο οποίο καθόταν όλη η πόλη

Άλλα προνόμια που έδιναν στους νικητές ήταν

η ισόβια σίτισή του με δημόσια δαπάνη

η ατέλεια (φορολογική απαλλαγή)

ενώ στην Αθήνα ο Σόλων θέσπισε και χρηματικό βραβείο

Στη Σπάρτη ο νικητής αποκτούσε το δικαίωμα να πολεμάει δίπλα στο βασιλιά

Στις δημόσιες εκδηλώσεις είχαν πάντα τιμητική θέση ενώ πολλές φορές το όνομά τους χαρασσόταν πάνω σε στήλες που τοποθετούσαν σε περίοπτη θέση

Σε μερικές πόλεις οι Ολυμπιονίκες λατρεύονταν σαν ήρωες μετά το θάνατό τους

Οι τιμές και τα προνόμια των Ολυμπιονικών ποίκιλλαν από πόλη σε πόλη Ωστόσο η σημαντικότερη τιμή του Ολυμπιονίκη ήταν το δικαίωμα του να τοποθετήσει το άγαλμά του στην ιερή ΄Αλτη και ο επινίκιος ο ύμνος δηλαδή που γραφόταν για να εξυμνήσει τη νίκη του Οι δύο αυτές τιμές εξασφάλιζαν τη δόξα του και το όνομά του έμενε γνωστό για πάντα

Ο laquoπαις του ΚριτίουraquoΆγαλμα νεαρού αθλητή από την Ακρόπολη γύρω στο 490 πΧ (Αθήνα Μουσείο Ακροπόλεως)

Όπως το νερό είναι το πολυτιμότερο από τα στοιχεία

και όπως ο χρυσός προβάλλει σαν το πιο ακριβό ανάμεσα σε όλα τα

αγαθά και όπως τέλος

ο ήλιος φωτοβολεί περισσότερο από κάθε άλλο άστρο

έτσι και η Ολυμπία λάμπει σκιάζοντας κάθε άλλον αγώνα (Πίνδαρος Ολυμπιακή Ωδή για το νικητή σε ιπποδρομία

Ιέρωνα το Συρακούσιο 11 476 πΧ)