05. Першабытныя жывёлаводы і земляробы ў бронзавым і...

Першабытныя жывёлаводы і земляробы ў бронзавым і

жалезным вяках

Пранікненне індаеўрапейцаў3 – 1,5 тыс. г. да н.э. – рассяленне індаеўрапейцаў у Еўропе.2,5 тыс. г. да н.э. – пранікненне індаеўрапейцаў на Украіну, у Беларусь, Прыбалтыку, Цэнтральную Еўропу.

Асаблівасці індаеўрапейцаў• Жывёлаводы;• Вандроўнікі;• Паходзілі з Малой Азіі

(недалёка ад Ірана).

Утварэнне народаўМясцовае насельніцтва + індаеўрапейцы =

(літоўцы, латышы) (беларусы, рускія, украінцы, палякі, чэхі, балгары, сербы)

(немцы, англічане, шведы і г.д.)

Балты Славяне Германцы

Праблемы харчаванняСтаражытныя людзі часта

паміралі ад голаду(асабліва дзеці і старыя)

Імкнуліся да больш стабільных крыніц харчавання

Прыручэнне жывёл

Прыручэнне жывёл

Першы прыручаны сабака:Дапамагаў на

паляванні;Папярэджваў пра

небяспеку.

Іншыя жывёлыПалявалі

Знаходзілі маладых звяроў

Даглядалі іх на стаянках

Яны размнажаліся ў няволі

Рабіліся свойскімі

Прыклады:• Каровы;• Авечкі;• Свінні (асабліва

хутка асвойваліся).

Паляванне → жывёлагадоўля3 тыс. г. да н.э. – пераход да жывёлагадоўлі ў Паўднёвай Беларусі.Вынік:Запасы харчавання;Цяглавая сіла (быкі,

коні).

Узнікненне земляробства

• Адначасова з жывёлагадоўляй;• Збіральніцтва →

земляробства;• Спачатку на Палессі.

Віды земляробства: матычнае

Невялікія ўчасткі ў поймах рэк пад пасевы;

Апрацоўка зямлі – матыкай.

Віды земляробства: падсечна-агнявое

Этапы:1) Высяканне лесу;2) Спальванне дрэваў;3) Утварэнне попелу;4) У яго – зерне;5) Баранавалі бараной-

сукаваткай;6) Добры ўраджай 2-3 гады;7) Пасля – новы ўчастак.

Падсека (ляда) – участак, на якім высякаўся лес.

Віды земляробства: ворнаеУзрыхленне глебы з дапамогай драўлянага рала.Рала – дубовы ствол з суком, якое цягнуў бык ці конь.Рала знойдзена каля в. Капланавічы Клецкага раёна.

Збор ураджаюЗбожжа зжыналі сярпамі.Серп= драўляная/касцяная аправа + крамянёвы ўкладыш

С/г культуры• Пшаніца;• Ячмень;• Проса;• Жыта (пазней).

Вытворчая гаспадаркаСпажывецкая → вытворчая гаспадарка.Вытворчая гаспадарка – гаспадарка, пры якой людзі самі рабілі тое, што неабходна для жыцця: выводзілі новыя пароды жывёл, вырошчвалі новыя гатункі раслін.

Вытворчая гаспадарка: рысы• Меншая залежнасць ад

прыроды;• Большая залежнасць ад

уласнай працы;• Забеспячэнне

харчаваннем;• Забеспячэнне

сыравінай для промыслаў.

Крэмень для прыладаў працы2 тыс. г. да н.э. – здабыча крэмня ў шахтах.Шмат шахт – каля п. Краснасельскі (Ваўкавыскі р-н, Гродз. вобл.):Глыбіня – 3-5 м.Крэмень – у мяшок і на паверхню.У шахце – язычаскае пахаванне

шахцёра.