media literacy 1

ده زندگي در دنيايي اشباع شاز پيام هاي رسانه اي

برگرفته از كتاب بازشناسي رسانه هايجمعي با رویکر سواد

رسانه اي

ردبلیو جیمز پاتنوشته

ايدۀ اصلي

حالترويراخودذهن اطالعات،ازاشباع شدهفرهنگيدربقاحفظبرايباشههمیكهرسانه ايپیام هايسیلبرابردرتامي دهیمقرار«خودكارهدايت گر»

.كندمحافظتماازمي شويم،روروبهآن ها

اجازهارسانه هبهكهاستاينپیام هاخودكارپردازشفرآينددرمخاطره آمیزنكتۀ.ببخشندسروسامانرامافكريفرآيندهايتامي شودداده

اشباع پيام

بلكهت،اسدسترسقابل افرادتماميتقريبابرايراحتيبهاطالعاتتنهانهامروزه.مي شودتولیدفزاينده ايطوربهنیزاطالعات

مجموعكلازتولیدياطالعاتحجمكنون،تاشده ايدمتولدشماكهزمانياز ازیمين.استبیشترشده،ثبتتولدتانزمانتاتاريخسراسردركهاطالعاتي

.هستندتاطالعاتولیدحالدروزنده اندهنوزشده اند،معرفيدنیابهكهدانشمنداني

ميزان باالي رويارويي رسانه اي

عاشقمااست،مشهودرسانه هاكناردرسپري شدهزمانمیزانازكههمان گونه.هستیمرسانه ها

زماناز٪30حدودكهكردمشخصرسانه هاازاستفادهدربارهجامعمطالعهيكديگر٪39ومي گذردانحصاريفعالیتيعنوانبهرسانه هاباروزطولدرمابیداري

نشانسبهمحااين.دارداختصاصديگرفعالیت هايكناردررسانهازاستفادهبهنیز.ودمي ششاملرارسانهازاستفادهنوعيافراد،روزانۀفعالیتاز٪70تقريبامي دهد

.مي شوددادهاختصاصديگركارهايبهما،زماناز٪21ازكمترمقابل،در

مشكل اطالعات

مشكلسال،هزارانبراي.داشته اندمشكلاطالعاتباجوامعوافرادهمیشهردنكفراهمسپسوزندگيمهمجنبه هايدربارهكافياطالعاتتولیداطالعات،

يژهوبهجمعي،رسانه هايرشدبا.بودمردمبراياطالعاتآنبهدسترسيامكانفاظتحبهاطالعات،بهدسترسيامكانامرازاطالعاتمشكلگذشته،قرننیمدر.استشدهتبديلاطالعاتعظیمحجمبرابردرخوداز

در انتخاب اطالعاتچالشي

روبهونهچگاطالعاتدايمي وفزايندهجريانمیاندرپیام هادربارةتصمیم گیريچالشبامي شويم؟رو

طوربهذهنودادهقرارخودكارهدايت گرحالترويراذهنمان:استاينپاسخ.مي گذراندفیلترازراتمامي گزينه هاتقريباخودكار،

آنبهبايداآيكهبگیريمتصمیمآگاهانهپیامي،هرگرفتننظردربانمي توانیمابراين،بن.شوندگرفتهنظردربايدكهداردوجودزياديپیام هاي.نهياكردتوجهزياد،ذهنيتالشوزمانصرفبدونكهداردپیشرفتهعاديرواليكماذهن

.مي كندهدايتدقتوسرعتبهرافیلترينگجرياني كندمكمكمابهكهاستاينمابرايمحیطدراطالعاتخودكارپردازشمزيتبزرگ ترين

.بگیريمزياديبزرگتصمیم هايتالشي،هیچبدونتا

اصليپرسش

مي كنديزندگاطالعاتازاشباع شدهسرتاسرفرهنگيدرامروزبشركهشدگفتهبرابردرخودازذهن،درشده ايبرنامه ريزيخودكارجريانطريقازانسان هاو

چهكهتاينجاساصليپرسشحال،اينبا.مي كنندمحافظتاطالعاتسیلاينمي كند؟برنامه ريزيراجرياناينكنترل كنندةرايانه ايكدهايكسي

پاسخ

وقتي.یممي كنبرنامه ريزيراكدهااينماخودكهمي دهیمپاسخچنینمابیشترعوامليبرنامه ريزباشیم،داشتهآگاهيپیام ها ازمشخصيانواعبهنیازهايماناز

.بودخواهدآسانيكارذهني

...اما

برنامه ريزيآگهي دهندگان،وجمعيرسانه هايراماازبسیاريخود كاررمزهايانه ايرسرويارويي هايوندهیمنشانتوجهموضوعيبهآگاهانهوقتي.مي كنند

رايمشخصرفتاريالگوهايجمعي،رسانه هاينكنیم،ارزيابيدقتبهراخودكه دهندميادامهآنجاتاراكاراينومي كنندتقويترسانه ايرويارويي هايبراي.شوندتبديلخود كارعادت هاييبهالگوهااين

مي كنیم؛نروشراراديومي شويم،اتومبیلسواروقتياوقاتبیشترماازبسیاريصبح،روزهرومي كنیمروشنراتلويزيونسرعت،بهمي شويم،خانهواردوقتي

میشههآگهي دهندگان.مي كنیمروشنرارايانه برمي خیزيم،خوابازهنگامي كه...مي كنندبرنامه ريزيخودمانبهنسبتراماديد

سواد رسانه اي

كسب.استكنترلمسئلۀمي پردازد،بدانرسانه ايسوادكهچیزيآنتمامتقريبادنیايمیانمرزتامي دهدشفاف تربسیارديديشمابهبیشتر،رسانه ايسواد

.دهیدتشخیصرارسانه هادستبهشدهساختهدنیايوواقعي

هررايبكهداريددستدرنقشه ايباشید،برخورداررسانه ايسوادازشماوقتينكهايبدونومي كندكمكشمابهرسانه ايدنیايدربرداشتنگامبهترچه

بكسرامدنظرتاناطالعاتوتجربهشويد،روروبهمخربپیام هايبابخواهیدواهانخخود،كهكنیدبنارازندگي اي آنتوانستخواهیدهمچنین.كردخواهید

.نظرگرفته انددرشمابرايرسانه هاكهچیزينههستید،آن

تا اينجا گفتيم... جلبپيدروحشیانهكهاطالعاتياندازهازبیشعرضهازفیزيكيطوربهنمي توانیمما

قريبا تازروان شناختياجتنابباعوض،در.كنیمخودداريهستند،فرهنگماندرماتوجهراكاراينوقت هابیشترما.مي كنیممحافظتخودازاطالعات،سیلاين پیام هايتمامي

ارمابودن،خودكاراين.مي دهیمانجامخودكارراهنمايرويذهنماندادنقراروسیلهبهانجامبهبهترراكاريچنینوكنیمخودداريپیام هاتمامي ازتقريباكهمي سازدقادر

.برسانیمهستیمخودبه خوديحالتدركههنگامي.داردبردرهزينه ايبودنخودكارحال،هربه،

دمقیرامارسانه ها.بگیرنددستدرراماذهنيبرنامه ريزي مي دهیماجازهرسانه هابهمجذوبرامامي خواهندآن ها.بگیريمقرارتكراريالگوهايمعرضدركهمي كنند

مابرايهكپیام هاييلزومانهوكرده اندبرنامه ريزيبرايمانخودشانكهكنندپیام هايي.هستندمفید

زشاراستممكنكهمي دهدافزايشراپیام هاييدادندستازخطر احتمالمسئله،اينرامفاهیمومعانيتامي كنندمقیدرامارسانه ها،همچنین.باشندداشتهبرايمانبیشتري

نیزمرااين.مي دهندارائهپیام هايشاندرآن هاكههمان گونهبپذيريم،چالشيهیچبدون.مي دهدافزايشراماسويازاشتباهمعانيپذيرشخطر

مهارت ها،هاآن.مي دهدارتقاراآن هاتمرين،وتكرارطريقازفردكههستندابزارهاييمهارت ها

تمرين،نبدو.مي شوندقوي تردهید،تمرينراآن هابیشترچههرهستند؛عضالتمانند.مي شوندضعیفمهارت ها

ازعبارتنددارند،رسانه ايسوادباراارتباطبیشترينكهمهارت هايي:تحلیلوتجزيه1.ارزيابي2.طبقه بندي3.استقرا4.استنتاج5.تركیب6.انتزاع7.

سطحيمهارت ها،اينازهريكدرماهمهشچالازاين رو،.داريماختیاردرراتوانايياز

ت،نیسمهارت هااينكسبرسانه اي،سوادازهاستفاددركهاستاينماچالشبلكهباروياروييهنگاممهارت هااينازيكهر

.كنیمعملبهتررسانه ايپیام هاي

تجزيه و تحليلتا.ي دارمعنمبانيواجزابهپیام هابخش بندييعنيتحلیل،وتجزيه

پیام هااينمي توانیممي شويم،روبه رورسانه ايپیام هايباماكهزمانيهبآن هابخش بنديطريقازيابپذيريمظاهررويازسادگيبهرا

راپیامآنكهاجزاييتلفیقوتركیببررسيواصلياجزايومباني.برسیمپیامبهنسبتعمیق تريدركبهداده اند،تشكیل

ارزيابي،برآورداين.مي دهددستبهاجزاازيكهرارزشازبرآورديارزيابي

وقتي.دمي آيدستبهمعیارهابرخيباپیامبخشيكمقايسهطريقازانیممي تومي شويم،روروبهكارشناساننظربارسانه ايپیام هايدر

اجزاياينكهياسازيم؛خودآنازوبسپاريمخاطربهراآن هاصرفا.كنیممقايسهخودمعیارهايباراپیامدراطالعاتي

طبقه بندي،ستند؛همشابهجنبه هابرخيازكهاستعناصريتعیینطبقه بندي

اساسيهنكت.ديگرگروهيبااجزاازگروهيگتفاوتچگونگيتعیینبقه بنديطبرايقانونيتعیینكاري،چنینبهترچههرپیشبردبراياگرنابراين،ب.كدامندطبقه بنديقوانینكهمي گويندمابهرسانه ها.استبرايانه هارسكهمي رسیمگروه هاييبهسرانجامبپذيريم،راقوانیناين

قوانینرينبهتتعیینبراياگرحال،اينبا.كرده اندتعیینمااستفادةنند،مي ككمكپیرامونجهانازماادراكسامان دهيبهكهطبقه بندي

رمعنايندپمابرايكهرسیدخواهیمگروه هاييبهنهايتدركنیم،تالش.دارندبسیاريارزشو

استقرا،واصرعنازكوچكيمجموعهرويازالگوييبهرسیدنيعنياستقرا

. تربزرگمجموعه ايدرعناصرتماميبهالگوايندادنتعمیمسپسيافتیمخواهدركنیم،بررسيراعموميافكارنظرسنجينتیجهوقتي

ازقعي،وازندگيدربارهالگوهاييبهبردنپيبرايبسیاريافرادكهوجبمموضوعاينومي كننداستفادهرسانه ايمطالبدرموجودعناصر

.مي شودواقعيزندگيدربارهاشتباهعقايديشكل گیري

استنتاج،هنگامي كه.جزئیاتتوضیحبرايكلياصولازاستفادهيعنياستنتاج

ودادهارختوضیحبرايباشیم،داشتهاشتباهونادرستكلياصول.تگرفخواهیمپیشدررااشتباهونادرستروشيخاص،اتفاق هاي

ژهويبهرسانه هادربارةراآنافرادبیشتركهكلياصولازيكيبسیارويمنفتأثیررسانه هاكهاستاينمي پندارند،درستتلويزيون،.دارندسايرينبرنیرومندي

تركيب،مهارتيناي.جديدساختاريدرعناصرگردآوريوتلفیقيعنيتركیب

.نیممي كاستفادهآنازدانشساختارهايايجادهنگامماكهاستاولیهوهتجزيراآن هابايدمي كنیم،دريافتراجديداطالعاتكههمان طور

اجزاسپس.كنیمتقسیم كارآمدومفیداجزايبهراآن هاياكنیمتحلیلكهايياجز.مي كنیمارزيابيجذابیتواعتباركارآيي،میزانمنظرازرا

مادانشساختارهايدرموجودمؤلفه هايكناردرشدند،ارزيابيمثبتودجديگروه هايايجادمستلزمبیشتركاريچنین.مي گیرندجاي

ركیبتفرآيندترتیب،بدين.ماستسويازتازهالگوهايجست وجويوبارهدراموجوددانشساختارهايجديد،رسانه ايپیام هايازاستفادهبا

.مي كندروزرسانيبهوپااليشتنظیم،

انتزاع،ماهیتتدريافوفهمبرايدقیقوشفافخالصه،توصیفيارائۀانتزاع

نابراين،ب.استاصليپیامبامقايسهدركلماتازاندكشماريدرپیامگريديشخصبرايرسانه ايپیاميكتوصیفحالدرماهنگامي كه

اعانتزمهارتازمي كنیم،بررسيخودمانذهندرراپیامياهستیمكهتاسآنمهارتاينازاستفادهدركلیدينكته.مي كنیماستفادهدررا ايرسانهپیاماصليايدةيا«بزرگتصوير»،خوبيبهبتوانیم

.بگنجانیمممكنواژگانكمترين

...و در آخر

تعريف سواد رسانه ايدرماكهديدگاه هاييديدگاه هاست؛ازمجموعه ايرسانه اي،سواد

بهتيدريافپیام هايمعانيتفسیرمنظوربهخودرسانه ايبرخوردهايراامديدگاه هايدانش،ساختارهاي.مي گیريمبهرهآن هاازفعاالنهطور

نیاز،اولیهموادوابزارهابهدانشساختارهايايجادبراي.مي دهندشكلهكاستاطالعاتياولیه،مواد.هستندمامهارت هايابزارها،اين.داريم

دينبفعاالنهاستفاده.مي كنیمدريافتواقعيدنیايازورسانه هااز.ريمداتعاملآن هاباآگاهانهوهستیمآگاهپیام هاازماكهاستمعني