Seçki sistemleri (by Samir Məmmədov)

Seçki, seçki sistemləri və texnologiyaları

Hazırladı: Samir Məmmədov

Seçkilər

Seçkilərin mahiyyətiCəmiyyət yaranandan ayrı

- ayrı fərdlər onun daxil olduğu və yaşadığı ərazidə idarəetmədə və qərarların qəbulunda iştirak etməyə çalışmışdır. Bütün dünyada cəmiyyətin və dövlətin siyasi həyatında iştirak etmək hüququ əsas insan hüquqlarından hesab olunur.

Seçki sistemi nədir?Seçki sistemi - seçkilərin

keçirilməsi, səsvermənin nəticələrinin müəyyən edilməsi, seçki hüquqlarının həyata keçirilməsi ilə bağlı qaydaları və seçki münasibətlərini tənzimləyən hüquq normalarının məcmusudur.

Seçki sistemləriSeçki sistemlərinin daha çox istifadə edilən

majoritar və proporsional formaları fərqləndirilir. Proporsional seçki sistemində deputat mandatları verilən səslərin paylı bölgüsünə əsasən müəyyən edilir. Majoritar seçki sistemində isə seçki dairələri üzrə daha çox səsləri qazanan namizədlər seçki mandatı alırlar. Daha çox səs alanlar dedikdə, əsasən ümumi səslərin 50 faiz + 1 səs alanlar qalib hesab olunur. Digər hallarda isə seçkiyə qatılan seçicilərin daha çox səsini əldə edənlər qalib hesab oluna bilər.

Seçki sistemlərinin növləri:

Majoritar seçki sistemiMajoritar (fransızca «mayorite» -

«əksəriyyət» deməkdir) sistem, tarixən formalaşmış ilk seçki sistemi olmuşdur: burada müəyyən edilmiş səs əksəriyyətini qazanmış namizədlər seçilmiş hesab olunurlar. Hansı əksəriyyətin (nisbi, mütləq və ya ixtisaslı) nəzərdə tutulmasından asılı olaraq sistem növ müxtəlifliyinə malikdir. Majoritar sistem sadə və anlaşıqlıdır.

Proporsional seçki sistemi Proporsional seçki sistemi  - səslərin

ayrı-ayrı şəxslərə deyil, partiyalara verilməsidir. İlk dəfə olaraq 1889-cu ildə Belçikada tətbiq olunub.

Qarışıq seçki sistemiBir sıra ölkələrdə ayrı-ayrı sistemlərin

üstünlüklərini birləşdirmək və onların nöqsanlarından yaxa qurtarmaq və ya heç olmasa bu nöqsanları əhəmiyyətli dərəcədə yumşaltmaq məqsədilə majoritar və proporsional sistemlərin bəzi elementlərini özündə birləşdirmiş qarışıq seçki sistemləri yaradılır.

AR-ın seçki sistemiAzərbaycan

Respublikasında seçki sistemi majoritar sistemə əsaslanır.

Seçki sistemləri (Qrafiklərlə)

Mahiyyət və xüsusiyyətlər

Tarixi baxış...

Demokratik seçkilərin tələbləri:

FUNKSIYALAR:

Mahiyyət və forma...

Diqqətiniz üçün TƏŞƏKKÜRLƏR!